Disputatio oeconomico-philologica, sistens trigam aphorismorum, de antiqvissima molendi ratione, quam, venia ampl. facult. philos. Upsal. publicæ bonorum disquisitioni modeste subjiciunt, Petrus Boling ... atque Ericus Flodell, v. d. m. Uplandus. In audit

Μ.

i

Disputatio Oeconomico

Philologica,

Trigarn Aphorifmorum,

ANTIQVISSIMA

OLEND1

RATIONE

Venia

_Ampi.

_Facult.

_{PbiloJ. Upfal.}

Public# Bonorum

_{disquifitioni}

Mao.

_PETRUS

BO

_UNG,

Oecon, Ρratt. Doc. & Colieg. _Sc

_hol.

Atque

Ε R l C U S F LO D EL L _{, v. d. m.} Vplandus.

In Audit. CAROL. _{Maj. d. XXVIII. oa. MDCCLXXV«}

Herls, ante meridiemfohtis.

UPSALIl, Typis Edmannianis.

HÖuADLE och

WIB

ÄDLE och HÖGAKTADE

HERRAR

_BORGMÄSTARE

_RÅD,

SÅ OCK

ÄDLE och WÅLAKTADE

Herrar HANDELS-och

BQRGERSMAN

UTI UPSAL Λ STAD.

ΤΠ\T är et w_igtigt kall, _{at Herrans Ord förkunna:}

Wäl _{mig, at Guds Forjyn den}

_-Näd

Den _myckna

_Farlighet,

nog forfokt,

Har_{j bland et Wän· kärt Folk, mm oro ej}

_fbräkt:

Nej; Himlen vare lof, at _{Hjevtan kunna minnas,}

Och både De och Bord _{for mig Jå}

_bpne

Jag prijar forfi min Gud: Dernåjl Den Medlet är,

Och det är Salus _{Folk, fom Namn och gagnet bar.}

Dä , Warde 'Män! Ert ljus ej under Skeppan dölj_es;

Sä ar Naturens _{Lag, fom billigt af mig följes:}

Ja! det är Hjertats [prak, [om jag förklarar Er, När ut_{aftackfamt Brofi jag Detta Offret ger.}

Jag mer än fyra är Ert Ömhets mål fatt vara : Er _{godhet dagligt okts Jag jkal ej}

_önfkmfpara,

Att under Edra Tak mä _{Enigheten bo,}

Och _{pä Er Salighet J tänka fän i ro ! !}

SAMTELIGE MINE WÅLGÖRARES

ödmjuke och Foibundnafie tjenare,

D. _α APHOR. I.

Ante inventum mokrum

_ufum,

_in

morta-riis Frumenta

_piftillis

_comminuerunt

an-tiquioris

orbis incolse.

iiloria Sacra, qua: cetera, quotquot fuere, Hiflori·

ca _{monumenta, longa annorum ferie}

iuperat,

pa-nificium inde a _{Protoplailorum cevo}

obtinuifle*

non obicure _{indicat, Gen. III:}

15, IV: 2. Quoniam

ita-que åqro-nmius ea eil ratio, ut, antequam fieri poilit

pa-nis, in farinam _{grana frumentorum necefiario molantur*}

evidens _{eil, vel ipfum Adarnum ejusque}

filios hujus conficienda: artem noville. Ut nulls _{unquam fcientiae,}

ita _{neque manuarise artes, fimul}

inceperunt

fumrmim evetiK funt _{falligium; fed eas ab exiguis}

pro¬

fetias _{initiis, majorem perfettionis gradum,}

pedeten-tim _{quaii eundo , poft}

_longum

temporis intervallum,

tandem _{adeptas eile , fatis comprobat}

experientia &

Hifloria artificiaiis. Ea _{igitur molendi ratio,}

qua, piilillo-rurn _{ope, frumenta in pilis tutuderunt}

majores noilri ,

ut _{reliquarum omnium}

_{fimpliciflima}

eil, ita etiåm

an-tiquisfirm merito habetur. _{Viguiife quondam hunc}

piniendi modum apud antiquam Gentem Hebrream,

i-pia teilatur Sacra _{pagina. Loca, qua: huc ipetlant,}

evidentiffima , funt Num. XI: B· Prov. XXVIi: _22.

2. Chron. !Γ: ίο. ubi occurrunt _{vocabula ,1310 & tSTOD»}

qui-c8&) _^ sy f ^.ß3 / ~ v

quibus adeo perfpicue ipfa molendi inflFumenta indican.·

tur,, ut dmnis hac de re dubicandi ania _prorius

iurri-piatur.. Genuinam vero rS tPrDQ Zephan. I: n, eru-turi _{iignificationem, in varia ienrentiarum divortia} ab-eunt _{interpreten Etenim Ceieberrimo GOEZIO te¬}

ile, alii, _{quibus arrider notio mecaphorica, cavum vei}

locnm, inilar vailis, inter colles _{montiumque juga}

de-prejfiorem, vertunf alii nomen loci, a cavitate _didti,

proprium eile, ilatuunt : aJii

_denique

propriam retinere malunr, quos inter LUTHERUM ,

unum inilar _{omnium, nominalle lofficiat,}

qui Ι^ν'Π

CHDD Π , ita reddπ:beulet die ihr in der muh len wohnet;

cui _{interpretation! cum textus συνάφεια, favere}

videacur,

eandem noftram facere nuiii dubitamus..

Praeter _{Rebra-os, apud Grtecos etiam nec non Ro¬} manos, molis manuariis

_{jumentariisque}

& PLIN1US. _{Neque vero ullum eil dubium,}

quin

re-liqua? gentes, quarum a?tas in eadem fecula incidit,,

pari ratione frumenta in farinam _{comminuerint, licet} in

Veterum monumeneis hac de re altum fit _ii'entium.

Ad materiam _{quod attinet, ex qua mortaria iua}

fabricarunt Veteres , varia ea fuit. GOEZiUS enim, in

Traclatu fuo de Piilrinis Veterura α)φ _{fueriint, inquit,}

ißa (feil. piJce) yellapidece, ferreee, cenece, _{lignea, vel ex aha}

formatae materia : harum autem omnium , an lignea pi¬

la, utpote qua? paratu pronior fuit, prima exiliterit,

facilius erit _{conjicere, quam idoneis argumentis proba¬} re. Hoc ialtem _{prrfvaiiiiimum habemus, eandem}

reli-quis mortarioruro ipeeiebus coaevam fuisfe atque ad

mol-liora frumentorum _grana

_frangenda,

e-nim

)

(

nim PLINIUS: _{b) tunditur gramim ejus (feil. Xex) in}

pila lignea, ;;λγ/; lapidis duritia conteritur c).

Mortaria _{lapidea rcliqu-is, ex merallis fa£b's, retate}

fuperiora eile, vero fimiilinpum ducimus, turn _{quia mi¬}

nore induftria eorum _{apparatus eguerie, tum quod ha?c} materia fere _{ubique fit parabiits. Horum vero} magni-tudo cum varia fine omni dubio fuerit _{, prout} po-ftulavit ufus _atque

_necellitas;

qua^dam eorum tanta fuisie molc, ut inter ea, _{quae no¬} mine mobilium venire _{folent, numenari haud potuerint,}

Certe HESIODUS menfuram trium

_pedum

attribuit, ut ex verfu ejus _{iequente patet:}

Ολμον μεν

Ύζΐ7ϊο$ην

Je

quae menfura five de latitudine pilte

intelligatur,

de _{profunditate, five denique de utraque, magnitudinem}

ejus haud vulgarem fuisie, nemo non videt. Unde re&e concludi, putamus, tantas capacitatis mortaria _lapidea,

& qua? his majora fortaflis fuerunt, quajque ob nimiam

fuam _{gravitatem ad mobilia referri nequeunt, in petris}

vicos & villas ruricolarum _ambientibus, excavata fuifie·

A 2 _APHORv

b) Η iil. Nar.XVIII: ι ι,_{ρ. m» 179. c) In Finnmarkia Helfingorunt}

Hasiella fervatrtur_{nonipernendsemagnitudinismortaria lignea, quibtis} ad ho. diernum feiediem,_{urgente necesfitate, ufi funt} Fennones. Farinam

confe£hi-ri, frugutn faiciculos primo in fornace _{torruerunt ;fpicis deinde}

manu

con-tritis, frumentum alveo ligneo impoiitum

, iterumqu.2 igni toilum pilat

immiferunt _{atque piftiTio prteferrato contuderunt. Ejusmodi fupellex,}

ea,

quac hodie apud illos in uiu eil, Linguae Fennonicae Dialecto , bornpoi

vocatur. Hatc _{benigne nobisenm communicavit Plur. Reverend, &} Clariik Dom. OL. _{ALCéN, irj Norrala et Trone Comminiiler}

meritiifimus,

Ε^γ.nyj γ\μεξ% L. 2. v.421, p. m, 42.

ä)

J t \ t&p

APH OR. IL

Cavitaces

_lilas,

_multis

_in

_patria

_{noflra locis}

obvias

vulgo

ollae

giganceac,

Sue-thice

_jettegrytor

_dicuntur,

_roajoribus

no»

ilris

_pinfcndi

_fuisfe

_inventas>

ve-ro

videtur

proximum.

De ollarum _{gigantearum origine}

non convenit

in-fer _{eos, qui de iliis cogitata iua}

aperuerunt. ExiilimaC

enim Cancellarius Aulicus, νϋνsv. ciylois·, Generofifl. Dom.

OL. v. _{DALIN, in Hiiloria iua}

Suiogothica,

aquarum copia, montium

fcopulisr _{vehementiore impellente tempeilate} , fa?pius

illifa, & lapides in _{gyros fecum trahente, quotidie}

teren-do & _{quafi tornando efieTas eile : cui poilicem}

prenrvit

Chiliarcha & _{Equ. Aur. Genorofiil." Dora. CAROL.}

FRIDER.

_{NORDENSKJ0LDquemadmodum}

Reg. Acad. Scient. Holm. n) comperimus. Huic autem

Fententia?, quamvis fe non eile _{inimicura, igenue} fatea-tur _{Geodstarum» dum vixit,}

per Fennoniara _PrasfeTus,

Celeberr. Dora. EPHR. OTTO _RUNEBERG

_b);

alias

tarren horum erFeftuum caufFas non _{reipuit. Ad fidern}

pronum ei videtur , ab initio in mafla lapidea _molli

adhuc, _{portionem quandam heterogeneam &}

petrifica-tioni non _{obnoxiam, låtuifie, qua; fucceilu deinde} tem¬

poris, eandem aliuenfe mans unda, _{difiipata forfnan}

fue-rit. _{Quod Γι vero caves, hoc modo efformatte}

, låsVi¬

tatem, reliquis hujus farinas ollis folennem

,

deiidera-verint, eam Ulis aut _{aquam in olia}

_Üagpantcm,

λ) 2. Quart. _J769, ρ. i25>. k) Act. Ii, Α. Sc. iiolm» 3. Qnaif»

γ c r

) 5 \

etiam aeris _{vira, afperas laterum partes arrodentem,}

con-ciliafie , RUNEBERGIUS arbitraturj opinioni iure mul»

tum exinde roboris acccilurum _{, ratus, quod quffdam}

cavitaies

_hodieque

afpe^as

quafi fcabritie laborantes, & nullam ornmno tornantis aqtire praTentes fuipicionem..

Nos vero _{mediana, inter tantorum virorum}

fen-tentias, viam _{ingredientes, baud} poucas induftrice buraa¬

na örtum _{debere, affirraare iuilinemus. Huc}

pertiner« patet, eas oilas> qua? forma prra

reliquis

re-guiari, & quarura profunditas latitudinem non iolum

a^quat, fed etiam duplo major interdum fnvenituiv Guttam, ut in proverbio eft, cavare _{lapidem non}

equidem negamtis. Verumfamen quominuseas, qute

no-ftrae nunc iunt

_tra&atronis,

aqua: rudera retinere, credamus, _{iequentes impediunt rationes} * nam

1:0 fifum attentiore oculo _{conilderantes}

,

reperie-ntus earum _{plerasque a fumrnitate}

petrarum prope

ab-efle ; quin &, ut comtremorat Dora: v.

_DALIN,/?),

_Ängsö

Ryfshogry-ticujus _{profunditas quadrontes} ulnte _{ieptern continet}

,

in _{ipio fcopnli eulmine iitam eile. Tales}

3utem, fi a-qure tornanti fuam deberent _criginern; aut torrentes

i-bi de altioreloco _{pratcipites datos, aut etiam undas}

petra¬

rum _{cacumina per plurima fecula concutientes flatuere}

ne-eeilum föret. Neutrum vero fieri _{potuisfe, quivis}

videt.

2:0 _{Rjusmodi effeetus ut plurimum}

defideramus,

primo quL

dem, in littoribus maris , ufci hujus generis olJas, _a

de-crefcente _{aqua formatas, fere ubique offendere}

oporte-ret: _{deinde, in fiuminum cataradis,}

motu _aquarum per-petuo & vebementiiTimo _{agitaiis,, .ubi gyri iamius de·}

A 3

"i .< ( cSSh

σύ¥ } 0 { c&F

prehenduntur. In his autem locis raro illas fuisfe ob«

vias, quotidiana teftatur experientia.

g:o Diffiterj non poiTumus, cafum mere fortuitum

& vix _{unquam auditum referre} , quod oll« gigante«,

accuratiori forma _gaudentes,

_plerumque

exca-vatae fint, _{quorum durities tanti moment! excavacionem,} tam debili fa&am inftrumento , vix admirtere poteit,

prtefertim , cum hypothefis de aquis imminutis , tantum

temporis fpatium, quantum operis perfeclio requireret, denegare videatur.

4:0 Fingamus licet, aut prceterlabentis aquse, aut

pulfantis & quatientis und«, motura vehementem faxo volvendo & oll« excavand« _{fuffeciile ; abfurde tamen} videtur _{contendi, lapidem in piano inclinato fitum, ita}

in unico h«fisie _{pundo, ut nulla prorfus terebrationis}

veftigia circa marginem appareant. Unum harum ex¬

emplar videre nobis contigit in Paroecia Frotunenfi pro-pe Nortelgam ; ubi planum inclinatum (Fig. 1) ollze marginem proxime ambiens, nulla omnino ultro citro-que voluti atque terebrantis lapidis indicia exhibef · fed

ita _{peti« fuperficies comparata confpicitur, qualem}

tan¬

dem in _{reliquis montibus ofFendimus.}

y:o Lapis, qui (per

_hypoth.)

per-ficit, non poteit non ipie detrimentum pati; unde etiam fit, ut olire forma necesfario evadat conica, minime

vero cylindrica; _{quam tamen illas, quce in cenfum heic} vocantur, nihilominus _{habere, experienti« convenit,}

(FiS· 2 >

6:0 Fieri vix _{potefl, ut lapis ab unda maris} mo-veatur, poftquam ad eam pervenit profunditatem , ut

infra ollac _{marginem delitefcat. Nec apparet, quo pa&o}

aqua

efficere

duplo

interdum

fer-J 7 ν QiCF

fervat; qaum iapis infra petrte _{fuperficiem fubmerfus,}

neceflario _quietus manere debeaf.

7:0 _{Neque prretereundum eft; oilas giganteas} pro-ftare _{laepe in unico montis fcopulo plnres; cum tarnen}

alibi _{per plurium millianum fpatium ne unica}

qui-dem oculis offeratur. In _{Lapponire territoriis Sc} alpi-bus borealibus adhuc nulire illarum obiervatas _funt, fairem nemo tabum t ut puto , mentionem tinquam

fecit. _{Qua? tarnen no η detiderarentur, fl aqu#}

tor-nantis indicia exhiberent: _{quippe cum necefle fit, ut}

eredem _{ubique exifiterint olim > vel.etiam nunc exfiilant} horurn effectuum cauffe.

Supcreft, ut etiam de RUNFBERGII hypothefi men-tem nofixam indicemus. Statuit _{ilie, ut fupra diximus,}

u - _{(.ηρ-.Μπς}

/ ° Λ _C&p

prehenduntur. In his autem locis raro il'as fuisfe ob«

vias, qnotidiana te'ftatur experientia.

3:0 Diftiteri non _{poiTumus, cafum roere fortuimm} & vix _{unquam auditum referre}

, quod ollae gigantece,

accuratiori forma _gaudentes,

plerumque

exca-vata; fint, _{quorum durities tanti}

momend _{excavationerti,} tam debili _{fa&am inftrumento}

, vix admirtere poteit,

prgefertim , cum hypothefis de aquis _imminutis

, tanrum

temporis _{fpatium, quantum operis}

perfecdo _requireret,

denegare videatur.

4:0

_Fingamus

aquir, aut

pulfantis & _{quadends undar,} motum vehementem faxo

volvendo & olla; excavanda; _fuffeciOe

; abfurde tarnen, videtur _{contendi, lapidem in}

piano inclinato

_fitum,

in unico haefisie _{pun&o, ut nuila}

prorfus γρ^ι--

-SpQj_{<J$s J} Ί₍ (

\ <%CF

fervat; qiium iapis infra petrae fuperficiem fubmerfus,

necellario _{quietus manere debeaf.}

7:0 Neque prretereundum eft; ollas

giganteas

pro-ftare _{laepe in imico montis fcopuio ploresj cum tarnen}

alibi _{per plurium milliarium fpatium ne unica}

qui-dem oculis offeratur. In _{Lapponia? cerritoriis & aipi«} bus borealibus adhuc nulia? illarum _{obiervatce funt,} fairem nemo talium_{·, uc puto}

, mentionem _unquam

fecit. _{Qua? tarnen non debderarentur, fi aqua?}

tor-nancis indicia exhiberent: _{quippe cum neceße fit, ut}

ea?dem _{ubique exfUterint olim > vel.etiam nunc exfiftant} horum effec.fium caufia?·.

Supereft, ut etiam de RUNfBERGII _hypotheft men-tem noftram indicemus. Statuit _{ille, ut fupra diximus,} has aperturas ,. heterogenere cujusdam & faxeam duritiem

reipuentis materia?y in masfa nondum in _lapidem

con-creta, reperiunda?, veftigia eile. Ha?c autem iententia,

quamumvis fpeciofa, vix aptius priore illa, quam hac

de re fovit _{Dom. v. DALIN, in}

eas, quas nuper

de-feripfimus,

1:0 enim, hac admisia,, _{raro aut ηunquam formnm}

fervarent _{regulärem, cylindncam & perpendicularem}

cum nullam aliarn _{hujusmodi efießus concipere beeret}

causiam, quam cafum naere fortuitum, qui _quidem quo-inodo talibus _{oll^rum gigantearum nucleis formam adeo} accuratam

_{fitumqde nonnib}

potuerit, explicare valet nemo.

2:0 Si vel maxime

_largiremnr,

aqua? ope poftea eile

_kevigatas,

_Irevigari

posfe, ipla rei natura negar,

Erunt enim _{partes illa?, qua? ollarum latera}

conilituunt,

aut _{ejusdem indolis & duritei}

, aut diveria?: Π prius

ponamusj erit etiamidem _{ubique folutionis gradus. Cum}

ieaque aer & aqua lapidis folvendi virtute gaudens, o-mnes

S7s 'S O T

j O ' qj<p rrmes Sc

_fingulas

qnas

pertingere

licet, fine ullo difcrimine

_adgrediaturj

fafta _{iolutione, eadem} remanere _{fcabrities; fi}

_poilerius;

i-dem _{prorfus oriatur, necefTe eil, incommodum.}

Siquidero

grana Iapidea, qute majore laborant _{fragilitate, ab acre}

& _{aqua facilius disfolvuntur, durioribus fe}

re intaclis &

afperitatem poilea efficientibus.

3:0 Prorfus auteni abiurde _{quin & ridicule}

affir-maretur, particulas lapideas, in olla prominentes, rebquis

forte fuisie _{molliores; ita enim fi eilet, exfifteret}

nihilo-minus _{inarqualitas, quum nulla fubfit}

fufpicandi

partes fragiliores tum demum _{defituras, poilquam ad}

debitum lsvitatis _{gradum pervenerunt ollarum laters.}

Cum

_itaque

9 _quas

hucusque

dispo-tata funt , facile

colligatur,

gigan-teas, tantum non omnes, aliam omnino ab _{ea, quam}

iuadent _{hypothefes iupra memorats, originem} agnofce-re, nihil reflare _{videtur, cui harum attribuamus} ör¬

tum _{, präster induflriam humanam.}

Quoniam vero

Hi-floria _{antiqua, ut ex iupra diflis conftitit, certiores nos}

reddit, quod prima inftruraenta , frumentis in farinara

comminuendis _{adhibica, pila? fuerint}

atque piililla; ni¬

hil _{obilaf, quominus hare in patria noilra}

montana

mor-taria, apud antiquiilimos Suecias incolas, piniendi uiui iniervierint.

Neque vero _Magnorum Virorum favore deflituitur

hare _{opinio, quorum teiiimonia ut maximi funt mo¬}

ment! , ifa eadem in robur priEcipuum adertionis noilras

adduxide non _{poenitebit. Confentientem habemus}

Reg.

"in ifliusmodi cavatis _{petris, piilillo rolim comminut.v}

"fuifle _{frumenta, dum adhuc rarior'erat moiarum} u-"ius.

«as» ) y Κ

ins" _{<*), Deinde nobiscum etiain facit Proresfor &;}

Fqu.

Aur. Celeberrimus Dono. _{JOH. GOTSCH.}

WALLE-RIUS, quo Pri?iide, Mag. Wilh. GuiT.

_Zetterberg

Su-dermann.

_Disputauonem

reli-quiis, ediditj ubi pag. 17.

fequentia

"has ollas faltem _{nonnullas, potius induftria humana} o-"iim fuisfe

_faftas;

contun-"derentur, vel etiam alium in finem: _{quum fatis fit}

"notum, quod veteres in Lithotomicis exercitatiiTimi "fuerint, ut pafet ab eorundem cultris, fecunbus

aliis-"que

for-"matis; ac mois _{aquatics & manuaris jpfis plurimum}

"ignots".

'Prsterea, Π conjefluris

_aliquantulum

_indulgere

li-ceret, a verifimilitudine _parum

_abhorreret,

o-lim diclas fuisfe _{piilrina gigantum}

_{fjetteqvarnar),}

ut

di-iünguerentur

mi-noris, _{qus hodieque yiPitma^lforum}

_{(Älfqvarnar)}

appellitantur. Novimus enim, _{fuperititioiam}

antiquita-tem & _{gigantum & Alforum exfiftentiam credidifle}

, cu¬

jus _{opimonis adhuc tenacifTimi funt ruftici, exiflimantes,}

Alfos larvas auc dsmones _{eile ilatura humana humiliore.}

->.Quam-obrem, uthis minores illas in iaxiscavatas rotundita-tes attribuit veterum_{traditio, ita quoque majores}

pro _gi¬ gantum piftrinis olim habits videntur: _quamvis

decpr-fu _{temporis, in de'fuetudinem abeunte illarum &}

omi-ne & _{nomine, hujus in locum olls}

titulus, ob forms

ßmilitudmem fucceilerit.

B _APHOR,

ΛΒ.

)

ΛPHOR. Iii.

Vocabulum

_Jud.

_XV:

_pilam

_aliam

quamcum-que

rem

iignificare

videcur.

Inter loca Sise S:as _{βυσνό-ήτα, illud} non _{parum torfit}

interpretes, quod Jud. XV: 19. occurrit, ubi vocula

ISTOö iefe etiain offert. Nimis _{longum föret,} omnes hujus vocis _{interpretationes accuratiori fubjicere}

cenfu-rce. Suffieiat illarum _{prsecipuis enurrseratis .noilram hac}

de re fententiam, _aut ii mavis, conje£furam, _quam

fie-ri _{poffit, breviiUme iubjunxiilé. Differentes de hujus} vocabuli translatione _{opiniones quatuor numerat GOR.} ZIUS. /?). 1:0 Quidam _{C/fOO pro} dente fumunt _molari,

quod eibus hoc inilrumento conteroiur. Ad hane

clas-fern _{pertinenc LUTHERUS, 70 INTERPRETES,}

VUL-GATUS, GALLUS, JONATHAN, piures, 2:0 Non¬ nulli alveoium _{dentis, five cavernam iilam, cui dens} in maxilla infixus _{eil, interpretantur : ut BOCHARTUS,} R. _{SALOMO, DAVID ICIMCHI5} ex Patribus AM¬

BROSIUS, CHRYSOSTOMUS, ceteri. 3:0 Alii deinde

TCDD nomen rupis proprium eile, dicunt, _{quibus R.}

LEVI BEN GERSON _{perperam annumeratur a GÖR¬}

ZIG, _{qui auRoricate BQCHARTI duetus,} ne dicam fe· duetus , vi-rba ejus corrupte adfert in hunc raodum:

'nS in» am» _{mpoa 0Π3Ο non yhv m}

wnoo, cum tarnen alium plane feη(um hcec illius veiba fundant: ySρ fw πήβ» 'wns

:szj'o udd TNjfi 'An miif _{ypa naion Vjn 'n1? ιορ rvn^ 'ipoa An} 4:0 Alii denique ΌΓΟΏ appeilative fumtum, cavum vei

locum deprefliorem transferunt :ut TREMELLIUS ,

JU-NIUS, CLERICUS, DEYLINGIUS 5 & GOEZIUS iple.

His

cm _ϊ τ τ C

) 1 1 V sfå

His iam _{quos, GOF.ZIO duce} , enumeravsmus >

ad-diraus Ceieberrimum _{jOH. SIMONIS, qui mavult per}

το _ΦΗΓΟ

_intelligere

, projeclione maxilla:

contu-iuro. vid. Lex. Hebr. voc. IPfOD.

Non _{equidem eo}

_progredimur

ma-gnorum virorum hac de re placitis aliquid detradum

velimus: ied eam cantum nobis a B. L, _gratiam

expe-timus, ut illa, qure circa vexatlffimum hunc S:ac S.ae locum nobis in roentem venerunt, vel tribus verbis,ut

fupra poliiciti Turnus, bonorum iubmittere liccat examini.

De cetero _{unicuique iuum de vera hujus di&i träns·} jatione arbirrium lubentifTime _relinquimus.

Unanimi _{cptimorum interpretum confenfu recepca} eil _{regula ; Senfutn Iitteralem Zf fignificationem vocabulorum}

propviam tamdiu efle retinendam, quamdiu ab illa recedendi

nulla _{adjuerit ratio fufficiens atque}

cogens. Itaque, il can·

venienter huic normte didi fubdrati _{interpretationem in·}

llituimus , talis ejusdem prodit translatic: ΓΤ1ΓΡ 3?p3'1

Tita "WK ttTODPl; Zf fidit Denspilam quandam farrcariam, quce in (loco)

Lecbi

ΙΡΓΟΟ _inaponit ejusdem forma. Ur enim a rad.

tu-tudit, contudit denotante, deiivatur; ita vi forms Tus

nihil aliud _{proprie iignificat}

, quam locum, in quo ali¬

quid contunditur, b. e. mortarium feu

_pilam,

alios, nuper laudatus JOH. SIMONIS, in Arcano For¬

marum Hebraicarum , fatis

fuperque oilendit.

ce m autem _{Yl*? quod attinet, a nonnullis ea, ut notum}

ed, _{appellative Turnta,} Latine redditur: maxilla; a non¬ nullis pro nomine loci proprio habetur, quas pofterior

accentio nobis

_quidern

_{magis arridet,}

eo,

quod

iäero convenientior videatur.

Hsc translario nihil abfurdi _{atque incommodi pa¬}

rit. Nam _{ejusmodi olla in faxo excavata, quam forte} per miraculum fidit Deus omnipotens, ut e fundo ejus

CSSD _{( το ( c5®0}

W V 12 \ «gg3

rupfo aqua? profluxerint, tam a Seriptore Sacro, _{quam ab} aliis rede dici _{potuit: mn ΕΓΠ "ty}

_^2

yy;

invocantis _{fons, qui in Lechi ad .htmc}

nsque diem. Imo, quia

Targum non tantura, verum & Rabbinorum _plerique,

iic & alii _{interpretes , pecras in loco Lechi fuisfe,} non

diiticentur;

,ca-vata faxa_{j quibus ad farinam conficiendam uii tuerunt,}

qui in vicinia tunc _{temporis habirarunf.}

Fatendum _{quidem eil, in Itioerariis eorum}

, qui

Orienten) peragrarunt, ejusmodi pilarum, in pecris

ex-iculptarum, mentionem deiicferari; ex horum vero

li-lentio ad rei _{negationem numrede fubducatur calculus,} aliis _{judicandum relinquimus. Quin potius miramur}

in-curiam, non tam _{peregre proficiicentium , quam} cetero-rum, _{qui domi} manentes

_fuaque

_(Time

patria

no-ftra _{antiquiffima & nunquam peritura mäjorum}

monu·

menta convertere _{dignati iunt. Quoniam}

itaque

exero-plaria iftiusmodi mortariorum _{haud pauca, in prcecipuis,} & _{quidem antiquiffimis, ut videtur}

, Suecice Provinciis,

inveniuntur;

perigrinatorum induftria, tarn in _{Pa'zciiina, quam aliis}

terrarum _{Jocis, in lucem okm producantur.}

Haec funt in re tam ardua _{qualiacunque noilra}

rrse-ditamenta, qua? inter turbas icholallicas, temporis

ni-mia _{prelTis anguflia, feftinante calamo in chartam}

con-jicere nobis licuir. _{Quod Γι vero rumukuariam noflram} operam B. L:ri non prorfus dispHcuille,

intellexeri-musj habebimus de _{quo nobis in iinu}

im-penfe gratuletriur.

* _{# *}

Thefes.

r.

ϊη

_legendis

_{Ati&oribus Latinis javabit}

unice

_phrafibus

conftruöioni vocum, ied iimul non obiter atcen«

dere

_iynonymis,

_antithetis,

_{epithetis, adjunttis,}

relacis?

abüra&is..

IL

Uc omnes

_lingual

_originis

prima fua

repetendae,

_ita

mirum eil, il«

las, quas

_aiioquin

_{diverfiffims funt,}

_quandoque

obicuram inter fe

_prodere

_{convenientiam.}

Non

_itaque

_illorum

_contemnenda

,

qui,

obfervara Latinorum

vocabulorum

cum vernacula harmonia , tam

iignificatione,

litreris _tenus?

_difcipulorum

_{confulere ftuduerint}

moria?.

IV.

Permultum _{interefl:, ut Grscis imbuendi}

litce-ris manu

_{quaii ducantur}

_ad

_dignofcendas

_iignifica«

To

_{ccvoiltgivöμε&Μ}

_obvium

_potius

dendum eile , vi varde

tillf

de

förhörde

vi

_{blifva dömde}

_perpendend

fatis maiiifeitum

_füre,

VL

In Verdonern vernacnlam

_{Antiquiorem Com»}

_Capitis

_4;ti

_Epiftolae

_Pailinae

Philip-penfes

Vitium

irrepfifle

obfervata

diicre-pantia

adjcöivi & iubftantivi,

neminem, ha ud

bi¬