• No results found

Övningar i polsk grammatik: Polska I

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Övningar i polsk grammatik: Polska I"

Copied!
109
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

STOCKHOLMS UNIVERSITET

JANINA GESCHE

ÖVNINGAR I POLSK GRAMMATIK POLSKA I

Stockholm 2008

(2)

JANINA GESCHE

ÖVNINGAR I POLSK GRAMMATIK POLSKA I

Stockholm 2008

(3)

All rights reserved

© Janina Gesche och Slaviska Institutionen, Stockholms universitet ISSN 1654-1057

Stockholms universitet 2008

(4)

Innehållsförteckning

1. Inledning ... 4 2. Lektion 1 ... 6

a. Kasuslära 6

b. Stam och ändelse 9

3. Lektion 2 ... 10 a. Substantiv – genus, Nominativ singularis 10

b. Adjektiv i singularis 12 c. Personliga pronomen1 5

4. Lektion 3 ... 16 a. Substantiv i pluralis, Nominativ 16

b. Adjektiv i pluralis 18

c. Konjugation -am /-asz och verbet by! 19 d. Possessivpronomen 21

5. Lektion 4 ... 22 a. Instrumentalis 22

b. Konjugation -em / -esz 26

6. Lektion 5 ... 28 a. Ackusativ 28

b. Konjugation -" / -esz 32

7. Lektion 6 ... 34 a. Genitiv 34

b. Räkneord 39

8. Lektion 7 ... 40 a. Dativ 40

b. Konjugation -" / -isz /-ysz 44

9. Lektion 8 ... 46 a. Lokativ 46

b. Adjektivets komparation 49

10. Lektion 9 ... 52 a. Preteritum 52

b. Imperativ 54

c. Pronomen swój, swoja, swoje 57

11. Lektion 10 ... 58 a. Aspekt 58

b. Rörelseverb 61 c. Vokativ 63

(5)

12. Lektion 11 ... 64

a. Futurum 64

b. Personliga pronomen 66

c. Demonstrativa pronomen 69

13. Lektion 12 ... 70

a. Adverb 70

b. Grundtalen 1-4 73

c. Possessivpronomen 74

14. Lektion 13 ... 76

a. Grundtalen 5 + 76

b. Myckenhetsord 79

c. Negativpronomen 79

d. Prepositioner med olika kasus 80

15. Lektion 14 ... 82

a. Repetition – gammal tentamen 82

16. Kasuslära – Exempel ... 90

17. Några aspektpar ... 94

18. De vanligaste prepositionerna + kasus ... 96

19. Några vanliga mängduttryck ... 100

20. De viktigaste grammatiska termerna ... 102

21. Bibliografi ... 105

(6)

Inledning

Denna övningsbok är avsedd för studerande som läser Polska I där Polsk grammatik ingår som delkurs. I boken hittar du systematiska övningar till vanliga grammatiska frågeställningar som sporadiskt och i ett urval också behandlas i föreläsningarna och seminarierna. Obligatorisk kurslitteratur är då Polsk Grammatik. Valda problem av Ewa Teodorowicz-Hellman. I den kan du läsa den teoretiska bakgrunden. Grammatiska strukturer i praktisk användning kan du lära dig med hjälp av övningarna i denna bok. Boken består av fjorton lektioner, varav den sista exemplariskt presenterar tentamensfrågor. Utöver formläran får du några exempel på kasuslära, aspektpar, de vanligaste prepositionerna, en lista över mängduttryck och en lista över de viktigaste grammatiska termerna.

I övningarna begränsar jag mig till det ordförråd som Janusz Kucharczyk i Zaczynam mówi! po polsku och Barbara Bartnicka et al i We learn Polish arbetar med. Båda läroböckerna är obligatoriska för studenter som läser Nybörjarkurs och Muntlig språkfärdighet. Ni som behärskar det basordförråd som vi i Polska I försöker förmedla kan koncentrera er på de grammatiska strukturerna, för de övriga blir våra grammatiska övningar ytterliggare ett tillfälle att genom träning och tillämpning utvidga en elementär vokabulär. I varje fall hoppas vi på en kompletterande och förstärkande effekt. Vid varje enskilt grammatiskt problem hänvisar jag med sidonummer till det motsvarande avsnittet i Ewa Teodorowicz-Hellmans bok så att du kan gå igenom teorin innan du börjar med övningarna. Det kan se ut så här: ETH, s. 5-8.

Till alla övningar finns det ett facit så att du även kan arbeta med de på egen hand. Det finns ett växande antal läroböcker i polsk grammatik som du gärna får komplettera övningsmaterialet med. En lista över rekommenderade böcker finns i bibliografin.

Bokens mål är att med ett systematiskt övningsmaterial hjälpa dig som studerande att träna dina nyvunna kunskaper i polsk grammatik.

Jag vill tacka framför allt professor Ewa Teodorowicz-Hellman för hennes inspiration, klarheten i hennes typexempel och alla värdefulla diskussioner vi har fört om den polska grammatikens didaktiska moment. Ett varmt tack till alla de studenter på tidigare kurser i polsk grammatik som kommit med stimulerande, viktiga och alltid välkomna synpunkter och förslag.

Lisa Mendosa-Åsberg bidrog med en del av materialet. Min dotter Joanna tackar

(7)

Polskan har en invecklad formlära och en relativt tung grammatik varav jag försöker presentera de grundläggande dragen. Min förhoppning är att väcka intresse för vidare och djupare studier. Jag önskar alla våra studenter

lycka till med den polska grammatiken!

Janina Gesche

Stockholm, augusti 2008.

(8)

Lektion 1

I. Kasuslära

(ETH – s. 6-10)

1.

Vad betyder att polskan är ett flekterande språk?

2.

Vilka är de viktigaste skillnaderna mellan svenskan och polskan?

3.

Vad är en deklination?

4.

Hur många kasus finns det i polskan och vad heter de (på polska och på svenska)?

5.

Beskriv de viktigaste funktionerna för den polska kasusen:

a) nominativ b) genitiv c) dativ d) ackusativ e) instrumentalis f) lokativ

g) vokativ

6.

Här nedan följer en del svenska meningar. Vilket kasus skulle du välja när du översätter till polska? – Förklara varför!

a) Herr Nowak är lärare. ...

...

b) Vi åker buss till universitetet. ...

...

c) Jag har inte tid. ...

...

d) Fru Kowalska går till apoteket. ...…

...

(9)

e) Det är min granne. ………

………..

f) Marek bor i Uppsala. ……….

………..

g) Anna läser en bok. ……….

………..

h) Tidningen kostar femton kronor. ...…

...

i) På fredag går jag på bio. ...

...

j) Maria, kom hit! ...

...

k) Krystyna är hemma. ...

...

l) Sven är svensk. ...

...

m) Det är Adams bil. ...

...

n) Jacek är lång. ...

...

o) Kan du låna mig en penna? ...

...

(10)

p) Jag fryser. ...

...

q) Jurek skriver en uppsats. ...

...

r) Jag är hungrig. ...

...

s) Det saknas tallrikar. ...

...

t) Halina känner den här tjejen. ...

...

u) Det finns ingen ost i kylskåpen. ...

...

v) Pan Kowalski hat inte råd att köpa en ny bil. ...

...

w) Stefan bor i centrum. ...

...

x) Jag kan hjälpa dig. ...

...

y) Det ligger flera tidningar på bordet. ...

...

z) Helena köpte fem rosor. ...

...

(11)

II. Stam och ändelse

(ETH – s. 5)

1.

Vad betyder termerna stam och ändelse? Markera stammen i orden nedan:

Dom domu domem domy domami w domu (hus) Mama mamy mamie mamami do mamy (mamma) Okno okna oknu oknem pod oknami (fönster)

2.

Vilka sorters stammar finns vid substantiv?

3.

På vad slutar hårda och på vad mjuka stammar?

4.

Är stammarna i de följande substantiven hårda eller mjuka?

pomnik ... (monument) ulica ... (gata) uniwersytet ... (universitet) lampa ... (lampa) pani ... (fru) biurko ... (skrivbord) gazeta ... (tidning) ksi!"ka ... (bok) plac ... (plats, torg) balkon ... (balkong) student ... (student) kino ... (bio) autobus ... (buss) pan ... (herr) kuchnia ... (kök) lodówka ... (kylskåp) krzes#o ... (stol) pokój ... (rum) park ... (park) telefon ... (telefon) muzeum ... (museum) tramwaj ... (spårvagn) poeta ... (diktare) studentka ... (student) go$% ... (gäst)

(12)

Lektion 2

I. Substantiv – genus, Nominativ singularis: Kto? Co? – Vem? Vad?

(ETH – s. 11-16)

1.

Hur kan man bestämma substantivets genus?

2.

Vilka substantiv är maskulina, vilka är feminina och vilka är neutra?

3.

Vad betyder termerna: singulare tantum och plurale tantum. Ge tre exempel på varje:

...

...

...

...

4.

Vilket genus har följande substantiv; ange regel:

budynek ... (byggnad) pomnik ... (monument) kino ... (bio) kolumna ... (kolonn, pelare) król ... (kung) tramwaj ... (spårvagn) szko#a ... (skola) plac ... (plats, torg) ulica ... (gata) zamek ... (slott) mieszkanie ... (lägenhet, bostad)

#azienka ... (badrum)

$ciana ... (vägg) pokój ... (rum) tapczan ... (soffa) wiatr ... (vind) blok ... (höghus) ogród ... (trädgård) drzwi ... (dörr) lekarz ... (läkare) zawód ... (yrke) nauczyciel ... (lärare)

(13)

imi& ... (förnamn) nazwisko ... (efternamn) kolega ... (kollega) ma#"e'stwo ... (äktenskap) siostra ... (syster) syn ... (son) chleb ... (bröd) cukier ... (socker) kie#basa ... (korv) jajecznica ... (äggröra) lekarstwo ... (medicin) szafa ... (skåp) gard#o ... (hals) pó#ka ... (hylla) biurko ... (skrivbord) schody ... (trappa) lustro ... (spegel) trawnik ... (gräsmatta) spacer ... (promenad) obywatelstwo ... (nationalitet) in"ynier ... (ingenjör) lekcja ... (lektion) dziadek ... (farfar, morfar) zupa ... (soppa) ciastko ... (kaka) obrus ... (bordsduk) historia ... (historia)

$lub ... (bröllop) z!b ... (tand) twarz ... (ansikte) czo#o ... (panna) wycieczka ... (utflykt) pa#ac ... (palats) galeria ... (galleri) dzie' ... (dag) podró" ... (resa) portret ... (porträtt) recepta ... (recept) mucha ... (fluga) s!siad ... (granne) rodze'stwo ... (syskon) kiosk ... (kiosk)

(14)

II. Adjektiv i singularis

(ETH – s. 17-19)

1.

Vilka genus har adjektiv i singular?

2.

Vilka ändelser har adjektiv (maskulinum, femininum och neutrum) i singular?

3.

Fyll i former för maskulinum, femininum och neutrum till följande adjektiv i singular:

Maskulinum Femininum Neutrum

nowy (ny)

m#ode (ung) stary (gammal)

droga (dyr, kär)

brzydkie (ful) mi#y (trevlig)

wysokie (lång, hög) niska (kort)

szeroki (bred)

dobre (god) gruby (tjock)

#adne (vacker, fin) smutna (ledsen)

weso#y (glad)

du"e (stor) ma#y (liten)

g#ucha (döv)

s#odkie (söt) m!dry (klok)

interesuj!ce (intressant)

4.

Komplettera följande substantiv med ett passande adjektiv:

... pomnik ... uniwersytet ... student ... okno ... dom ... muzeum ... ksi!"ka

(15)

... poeta ... s!siad ... tramwaj ... ogród ... pani ... pan ... dziecko ... ulica ... zupa ... lekcja ... noc ... film ... stó#

... krzes#o ... pokój

5.

Svara på frågorna enligt exemplet:

Exempel: Jaka jest ta ksi#$ka? Ta ksi#$ka jest interesuj#ca.

a) Jaka jest ta lampa? ...

b) Jaki jest ten stó#? ...

c) Jakie jest to drzewo? ...

d) Jaki jest ten pomnik? ...

e) Jaka jest ta ulica? ...

f) Jakie jest to muzeum? ...

g) Jaka jest ta córka? ...

h) Jaki jest ten pan?...

i) Jaka jest ta lekcja? ...

j) Jakie jest to mleko? ...

k) Jaki jest ten in"ynier? ...

l) Jaka jest ta nauczycielka? ...

m) Jakie jest to okno? ...

n) Jaki jest ten samochód? ...

o) Jakie jest to biurko? ...

p) Jaki jest ten dom? ...

q) Jaki jest ten pies? ...

r) Jaka jest ta sukienka? ...

s) Jaki jest ten szalik? ...

(16)

6.

Skriv om nedanstående meningar enligt exemplet:

Exempel: To dziecko jest mi!e. To jest mi!e dziecko.

a) Ta studentka jest sympatyczna. ...

...

b) Ten samochód jest drogi. ...

c) To biurko jest stare. ...

d) Ta ksi!"ka jest nowa. ...

e) To okno jest szerokie. ...

f) Ten budynek jest wysoki. ...

g) Ta zupa jest gor!ca. ...

h) Ten kotlet jest zimny. ...

i) To radio jest ma"e. ...

j) To ciastko jest smaczne. ...

k) Ta gazeta jest interesuj!ca. ...

l) Ta noc jest ciemna. ...

m) Ten pokój jest jasny. ...

n) To krzes#o jest br!zowe. ...

o) Ta bluzka jest "adna. ...

p) Ten o#ówek jest czerwony. ...

q) To kino jest du#e. ...

7.

Fyll i adjektivändelsen:

a) Dzisiaj jest #adn___ pogoda.

b) Pan Kowalski jest m#od___.

c) Babcia jest chor___ . d) To jest du"___ dom.

e) To miasto jest pi&kn___ . f) To jest m!dr___ student.

g) Krystyna jest mi#___ . h) To jest now___ samochód.

i) To lekarstwo jest gorzk___ . j) To drzewo jest wysok___ . k) Ta bluzka jest bia#___ . l) To jest wysok___ ch#opak.

m) To dziecko jest grzeczn___.

n) To jest interesuj!c___ powie$%.

o) Pani Zawadzka jest m#od___ .

(17)

III. Personliga pronomen

(ETH – s. 23-24)

1.

Vilka former har personliga pronomen i 3. person singular och plural?

2.

När använder man pronomen oni (de) och när pronomen one (de)?

3.

Ersätt substantiven i meningarna nedan med personliga pronomen:

a) Student czyta ksi!"k&. ... czyta ksi!"k&.

b) Dziecko pije mleko. ... pije mleko.

c) Stó" jest niski. ... jest niski.

d) Okno jest bia#e. ... jest bia#e.

e) Kole#anka idzie do kina. ... idzie do kina.

f) Andrzej i Jerzy jedz! obiad. ... jedz! obiad.

g) Marysia i Ania s! mi#e. ... s! mi#e.

h) Ksi!#ki s! nowe. ... s! nowe.

i) Ojciec i syn id! na spacer. ... id! na spacer.

j) Szafa i fotel s! stare. ... s! stare.

k) O"ówek jest zielony. ... jest zielony.

l) Autobus jest czerwony. ... jest czerwony.

m) Dom jest du"y. ... jest du"y.

n) Matka, ojciec i syn jad! do Warszawy. ... jad! do Warszawy.

o) Kasia pisze list. ... pisze list.

p) Pan Nowak mieszka w bloku. ... mieszka w bloku.

q) Studentki ogl!daj! film. ... ogl!daj! film.

r) Pies jest ma#y. ... jest ma#y.

s) Pokój jest jasny. ... jest jasny.

t) Film jest interesuj!cy. ... jest interesuj!cy.

(18)

Lektion 3

I. Substantiv i pluralis, Nominativ: Kto? Co? – Vem? Vad?

(ETH – s. 11-16)

1.

Ange rätt genus och numerus av följande substantiv genom att ange rätt form av pronomen ten.

Exempel: ... dom ; ...

ten dom ; te domy

... student ; ...

ten student ; ci studenci

... budynek ; ...

... pomnik ; ...

... kino ; ...

... kolumna ; ...

... król ; ...

... tramwaj ; ...

... szko#a ; ...

... plac ; ...

... ulica ; ...

... zamek ; ...

... mieszkanie ; ...

... #azienka ; ...

... $ciana ; ...

... pokój ; ...

... tapczan ; ...

... wiatr ; ...

... blok ; ...

... ogród ; ...

... drzwi ; ...

... lekarz ; ...

... zawód ; ...

... nauczyciel ; ...

... imi& ; ...

... nazwisko ; ...

... kolega ; ...

... ma#"e'stwo ; ...

... siostra ; ...

... syn ; ...

... chleb ; ...

(19)

... cukier ; ...

... kie#basa ; ...

... jajecznica ; ...

... lekarstwo ; ...

... szafa ; ...

... gard#o ; ...

... pó#ka ; ...

... biurko ; ...

... schody ; ...

... lustro ; ...

... ch#opiec ; ...

... spacer ; ...

... obywatelstwo ; ...

... pan ; ...

... lekcja ; ...

... talerz ; ...

... zupa ; ...

... ciastko ; ...

... obrus ; ...

... historia ; ...

... $lub ; ...

... z!b ; ...

... twarz ; ...

... noga ; ...

... wycieczka ; ...

... pa#ac ;...

... galeria ; ...

... dzie' ; ...

... podró" ; ...

... portret ; ...

... recepta ; ...

... mucha ; ...

... s!siad ; ...

... brat ; ...

... córka ; ...

... pisarz ; ...

... kole"anka ; ...

... sklep ; ...

... fotografia ; ...

... obiad ; ...

... hotel ; ...

... bu#ka ; ...

... teatr ; ...

(20)

II. Adjektiv i pluralis

(ETH – s. 17-19)

1.

Vilka former har adjektiv i pluralis?

2.

Skriv följande adjektiv i pluralis:

nowy, m%ody, stary, drogi, brzydki, mi%y, wysoki, niski, szeroki, dobry, gruby,

%adny, smutny, weso%y, du$y, ma%y, g%uchy, s%odki, m#dry, interesuj#cy

Personform Sakform

3.

Skriv nedanstående meningar i plural:

Exempel: Ta ksi#$ka jest tania. Te ksi#$ki s# tanie.

a) Ten student jest pilny. ...

b) To okno jest bia#e. ...

c) Zeszyt jest tani. ...

d) To jest #adny kwiat. ...

e) To drzewo jest wysokie. ...

f) Ta ulica jest szeroka. ...

(21)

g) To jest mi#a dziewczyna. ...

h) Ten film jest interesuj!cy. ...

i) To jest pi&kna kobieta. ...

j) Ten samochód jest nowy. ...

k) Ten ch#opiec jest chory. ...

l) Ta dziewczynka jest zdrowa. ...

m) Ten ogród jest du"y. ...

n) To dziecko jest ma#e. ...

o) To jest inteligentny ucze'. ...

p) To jest gruba ksi!"ka. ...

III. Konjugation -am / -asz och verbet by"

(ETH – s. 39)

1.

Böj följande verb:

mie! (ha), rozmawia! (tala), s%ucha! (lyssna), &piewa! (sjunga), bada!

(undersöka), nakrywa! (duka), mieszka! (bo), odpoczywa! (vila), nazywa!

si" (heta), pami"ta! (minnas)

2.

Komplettera:

a) Kto …………... o#ówek? (mie%)

b) My ………... po polsku. (rozmawia%) c) Lekarz ... Jacka. (bada%)

d) Dzieci ... piosenk&. ($piewa%) e) Adam ... dialog. (pami&ta%) f) Jadwiga ... ksi!"k&. (mie%)

g) Ojciec ... po pracy. (odpoczywa%) h) Czy pani ..., kto to jest? (pami&ta%) i) Pan Nowak ... w Krakowie. (mieszka%) j) Jak ... ten ch#opiec? (nazywa% si&) k) Pani Kowalska ... stó#. (nakrywa%)

l) Filip nie ..., gdzie le"! klucze. (pami&ta%) m) Janek ... radia. (s#ucha%)

n) Gdzie ... twoja siostra? (mieszka%) o) Kto ... jutro czas? (mie%)

(22)

3.

Böj verbet by!:

...

...

4.

Sätt in rätt form av verbet by!:

a) Piotr ... w kinie.

b) Babcia i mama ... w kuchni.

c) Alina i Stefan ... w teatrze.

d) My zawsze ... wieczorem w domu.

e) To ... du"y, pi&kny ogród.

f) Ty ... naprawd& chora.

g) Czy ona ... zdrowa?

h) Czy wy ... teraz w szkole?

i) Czy on ... mi#y?

j) Dziecko ... w przedszkolu.

5.

Komplettera meningar med rätt verb i rätt form:

mie!, rozmawia!, s%ucha!, &piewa!, bada!, nakrywa!, mieszka!, odpoczywa!, nazywa! si", pami"ta!, by!

a) Tadeusz ..., kto to jest.

b) Andrzej ... przez telefon.

c) Pan Kowalski ... w Gda'sku.

d) Ewa ... muzyki.

e) To ... moja siostra.

f) Ty nie ..., kto to jest.

g) Jak ... ta dziewczynka?

h) Janek nie ... dzisiaj czasu.

i) Lekarz ... chorego.

j) (My) ... w ogrodzie.

k) (Ja) ... z nauczycielem.

l) Jak ... ta ulica?

m) Czy brat ... w domu?

n) Czy (ty) ... ten wiersz?

o) Adam i Piotr ... w domu studenta.

p) Pan Wolski ... nowy samochód.

q) Zosia ... stó#.

r) Kto ... piosenk&?

(23)

t) (Ja) ... nowe mieszkanie.

u) Gdzie ... Ania i Piotr?

IV. Possessivpronomen

(ETH – s. 23-27)

1.

Skriv possessivpronomen enligt exemplet. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Tu jest Jacek. To jest jego pokój Tu jest Kasia. To jest jej pokój.

(Ja) Tu jestem. To jest moja ksi#$ka.

(Ty) Tu jeste&. To jest twój zeszyt.

Tu s# oni. To jest ich dom.

Tu s# one. To s# ich zeszyty.

a) Tu s! Andrzej i Leszek. To s! ... p#aszcze.

b) Tu jest Pani Anna. To jest ... torebka.

c) Tu jest Zosia. To jest ... o#ówek.

d) (Ja) Tu jestem. To s! ... dzieci.

e) Tu s! kole#anki. To jest ... pi#ka.

f) Tu s! tury$ci. To jest ... autobus.

g) (Ty) Tu jeste$. To jest ... s#ownik.

h) Tu s! uczniowie. To jest ... klasa.

i) Tu jest pan Adamski. To jest ... pies.

j) Tu s! ch"opcy. To s! ... pieni!dze.

k) Tu jest Zofia. To s! ... kwiaty.

l) Tu jest babcia. To s! ... okulary.

m) (Wy) Tu jeste$cie. To jest ... samochód.

n) Tu s! studenci. To s! ... ksi!"ki.

o) Tu jest siostra. To jest ... p#aszcz.

(24)

Lektion 4

I. Instrumentalis: Kim? Czym? – Med vem? Med vad?

(ETH – s. 11-16)

1.

Svara på följande frågor med instrumentalis. Tänk på substantivets genus.

Exempel: Czym pisze Jurek? (d%ugopis) Jurek pisze d%ugopisem.

Kim jest ta pani? (Szwedka) Ta pani jest Szwedk#.

a) Czym pisze Jadzia? (pióro) ...

b) Kim jest pan Gawlik? (lekarz) ...

c) Czym jesz zup&? (#y"ka) ...

d) Czym jecie mi&so? (nó" i widelec) ...

...

e) Czym Andrzej jedzie do Wroc#awia? (poci!g) ...

...

f) Kim jest pani Malinowska? (nauczycielka) ...

...

g) Czym jest (ód)? (miasto) ...

h) Kim jest twoja ciocia? (sekretarka) ...

...

i) Czym interesuje si& Teresa? (literatura) ...

...

j) Czym interesuje si& Jacek? (sport) ...

...

k) Kim jest ten profesor? (matematyk i fizyk) ...

...

l) Czym Karol jedzie do szko#y? (tramwaj) ...

...

m) Kim jest twoja kole"anka? (studentka) ...

...

n) Czym jest Afryka? (kontynent) ...

o) Czym jest Londyn? (stolica) ...

p) Czym jest Wis#a? (rzeka) ...

q) Kim jest pani Jaworska? (piel&gniarka) ...

...

r) Czym Kowalscy jad! na wycieczk&? (auto) ...

...

s) Czym interesuj! si& studenci? (chemia) ...

...

(25)

2.

Fyll i adjektiv som predikatsfyllnad:

a) Ten ch#opak jest ... (przystojny).

b) Ten pokój jest ... (ma#y).

c) Te o#ówki s! ... (nowy).

d) Ten film jest ... (#adny).

e) Ta ksi!"ka jest ... (ciekawy).

f) Dziadek jest ... (chory).

g) Ci ch#opcy s! ... (zdrowy).

h) Ta studentka jest ... (zdolny).

i) Ta pani jest ... (mi#y).

j) Ten kwiat jest ... (pi&kny).

k) To dziecko jest ... (weso#y).

l) Buty s! ... (stary).

m) Uczniowie s! ... (pilny).

n) Te dziewczynki s! ... (wysoki).

o) Kwiaty s! ... (kolorowy).

p) Ten telewizor jest ... (nowoczesny).

q) Ten autobus jest ... (czerwony).

r) Ta droga jest ... (w!ski).

s) To biurko jest ... (br!zowy).

3.

Skriv de rätta formerna av instrumentalis i pluralis:

My jeste$my ... (Polak), wy ...

(Szwed), a oni ... (Francuz). Pan Zieli'ski i pan Adamczyk s! ... (lekarz), a pan Ma#ecki i pan Jankowski s! ... (in"ynier). Franek i Zbyszek s! ... (student), a Hania i Malina s! ...

... (studentka). Gda'sk i Szczecin s! ...

(miasto). Pary" i Moskwa s! ... (stolica).

4.

Använd instrumentalis i följande tidsuttryck:

Exempel: Kiedy masz wakacje? (lato) Latem.

a) Kiedy ogl!dasz telewizj&? ... (wieczór).

b) Kiedy pada deszcz? ... (jesie').

c) Kiedy kwitn! krokusy? ... (wiosna).

d) Kiedy pada $nieg? ... (zima).

(26)

5.

Svara på frågorna. Använd substantiv i instrumentalis: polem, lasem, ulic#, drog#, korytarzem, tunelem, alej#, morzem, rzek#

Exempel: Któr"dy (vilken väg) idziesz do szko%y? Ulic#.

a) Któr&dy id! dzieci? ...

b) Któr&dy jedzie ojciec? ...

c) Któr&dy jedzie poci!g? ...

d) Któr&dy biegnie ch#opiec? ...

e) Któr&dy idziesz do pokoju? ...

f) Któr&dy jedzie metro? ...

g) Któr&dy idziesz na spacer? ...

h) Któr&dy p#ynie statek? ...

i) Któr&dy biegnie pies? ...

j) Któr&dy p#ynie kajak? ...

k) Któr&dy id! dziewczyny? ...

6.

Svara på följande frågor. Använd instrumentalis efter prepositioner:

z (med), przed (framför), pod (under), nad (över), za (bakom);

tex.: z córk!, przed domem, pod sto#em, za domem, za szaf!, pod

drzewem, przed kinem, z koleg!, pod krzes#em, z matk!, nad sto#em, ...

Exempel: Gdzie stoi rower? Przed domem.

a) Gdzie stoi samochód? ...

b) Z kim grasz w pi#k&? ...

c) Gdzie wisi lampa? ...

d) Gdzie stoi szafa? ...

e) Gdzie jest gara"? ...

f) Gdzie le"y gazeta? ...

g) Z kim bawi si& Maciek? ...

h) Gdzie jest torba? ...

i) Gdzie wisi obraz? ...

j) Z kim robisz zakupy? ...

k) Gdzie jest Piotr? ...

l) Gdzie le"y dywan? ...

m) Gdzie jest ogród? ...

n) Z kim idziesz do kina? ...

o) Z kim ta'czy Jerzy? ...

p) Z kim studiuje Irena? ...

q) Gdzie le"y s#ownik? ...

r) Gdzie stoi traktor? ...

(27)

s) Gdzie jest teatr? ...

t) Z kim rozmawiasz przez telefon? ...

u) Gdzie rosn! drzewa? ...

v) Z kim pijesz kaw&? ...

w) Z kim jedziesz na konferencj&? ...

x) Gdzie le"y dywan? ...

7.

Svara på frågorna. Skriv substantiv och adjektiv / possessivpronomen i instrumentalis:

Exempel: Z kim Marek gra w tenisa? (nowy kolega) Marek gra w tenisa z nowym koleg#.

a) Z kim ta'czy Stasiek na balu? (nowa kole"anka) ...

...

b) Z kim Andrzej idzie do teatru? (sympatyczny kolega) ...

...

c) Z kim id! dzieci na spacer? (sympatyczne nauczycielki) ...

...

d) Z kim dyskutuj! studenci? (stary profesor) ...

...

e) Z kim rozmawia nauczyciel? (moi rodzice) ...

...

f) Z kim jedziecie na wycieczk&? (nowi s!siedzi) ...

...

g) Z kim robisz zakupy? (twoja siostra) ...

...

h) Z kim bawi si& Olek? (ma#y ch#opiec) ...

...

i) Z kim idziesz na trening? (mi#e dziewczyny) ...

...

8.

Instrumentalis används efter en del verb:

zosta% – (för)bli stawa% si& – bli

interesowa% si& – intressera sig kierowa% – leda, styra

rz!dzi% – regera

kr&ci% (g#ow!) – skaka (på huvudet)

(28)

II. Konjugation -em / -esz

(ETH – s. 39)

1.

Vad är en konjugation?

2.

Böj följande verb:

rozumie! (förstå), umie! (kunna), je&! (äta), wiedzie! (veta), powiedzie!

(säga)

3.

Komplettera:

a) Kto nie …………... po polsku ? (rozumie%) b) Wy ………... gra% na gitarze. (umie%) c) Nauczyciel ... bardzo du"o. (wiedzie%) d) Dzieci ... ciastka. (je$%)

e) Marek ... dialog. (rozumie%) f) Kasia ... wiersz. (powiedzie%) g) Matka ... gotowa%. (umie%) h) Jola ... du"o jarzyn. (je$%) i) Jacek ... ju" p#ywa%. (umie%)

j) Czy (wy) ... ten dialog? (rozumie%)

k) Nie (ja) ..., gdzie mieszka Tadeusz. (wiedzie%) l) Czy (ty) ... pisa% na maszynie? (umie%)

m) Wszyscy ch&tnie ... lody w#oskie. (je$%) n) Filip nie ..., kto to jest. (wiedzie%) o) Bolek ... naprawi% radio. (umie%) p) Hanka $wietnie ... po hiszpa'sku. (rozumie%) q) Dzisiaj (my) ... na obiad tylko zup&. (je$%) r) Wszystkie dzieci ... ju" piosenk&. (umie%) s) Marek dobrze ... to zadanie. (rozumie%) t) Jola ju" ... ten wiersz na pami&%. (umie%)

4.

Komplettera meningarna med rätt verb i rätt form:

rozumie!, umie!, je&!, wiedzie!, powiedzie!

a) Zofia ..., gdzie mieszka Pan Nowak.

b) Marysia ... gra% w koszykówk&.

c) Pan Kowalski nigdy nie ... $niadania.

d) Ewa ... bardzo dobrze po niemiecku.

(29)

e) To ... ka"de dziecko.

f) Czy (ty) ..., co ja mówi&?

g) (Ja) Nie ..., ile lat ma ta dziewczynka.

h) Janek nie ... gra% w hokeja.

i) Student nie ... pytania.

j) (My) ... #adnie $piewa%.

k) (Wy) ... za du"o.

l) Oni nie ... jeszcze mówi% po polsku.

m) Czy (wy)..., gdzie jest kiosk?

n) Czy (ty) ... ten wiersz?

o) Kowalscy ... obiad w restauracji.

p) Gra"yna ... gra% na pianinie.

q) Zosia w#a$nie ... kolacj&.

r) Kto ... t& piosenk&?

s) Pan Nowak nie ... ani s#owa po szwedzku.

t) (Ja) ..., gdzie pracuje pan Jaworski.

u) Kto ..., jak nazywa si& nasz nowy kolega?

v) Czy (ty) ..., kto to jest?

w) On ..., kim jest pan Karski.

(30)

Lektion 5

I. Ackusativ: Kogo? Co? – Vem? Vad?

(ETH – s. 11-16)

A = G för levande maskulina (människor, djur) A = N för ej levande maskulina, för alla neutra och feminina som slutar på en konsonant A för feminina: adj. -! och substantiv -& eller Ø (vid stam på konsonant) OBS: undantag: pani!

1.

Svara på följande frågor med ackusativ. Tänk på substantivets genus och betydelse (levande, ej levande):

Exempel: Kogo kocha ojciec? (syn) Ojciec kocha syna.

Co kupuje matka? (obraz) Matka kupuje obraz.

a) Co powtarza student? (dialog) ...

b) Kogo kocha babcia? (wnuk) ...

c) Co gotuje Jadwiga? (bigos) ...

d) Co je dziecko? (chleb) ...

e) Co kupuje Kazimierz? (samochód) ...

f) Co lubi Pedro? (j&zyk polski) ...

g) Kogo widzi pan Nowak? (s!siad) ...

h) Kogo fotografuje twój kolega? (robotnik) ...

...

i) Co masz w lodówce? (ser, kurczak, tort) ...

...

j) Kogo zaprasza twoja siostra na kolacj&? (przyjaciel) ...

...

k) Co bierze ucze'? (zeszyt i d#ugopis) ...

...

2.

Svara på följande frågor med ackusativ. Tänk på substantivets genus, betydelse och ändelse (levande, ej levande):

Exempel: Kogo kocha ojciec? (córka) Ojciec kocha córk".

Co kupuje matka? (kie%basa) Matka kupuje kie%bas".

(31)

a) Co lubi twoja siostra? (muzyka) ...

b) Co czyta Katarzyna? (ksi!"ka) ...

c) Co kupuje s!siadka? (sól, m!ka, kapusta, marchew i sa#ata) ...

...

d) Kogo pyta nauczyciel na lekcji? (Asia i Zosia) ...

...

e) Co pij! Kowalscy na $niadanie? (herbata lub kawa) ...

...

f) Kogo spotykasz na przystanku (hållplats)? (s!siadka) ...

...

g) Co masz w torebce (handväska)? (legitymacja i portmonetka) ...

...

h) Co kupuje Franek w aptece? (ma$% - salva i aspiryna) ...

...

i) Co $piewa artysta? (pie$' - sång) ...

j) Co rysuje ta dziewczynka? (mapa - karta) ...

...

k) Co szyje krawcowa (sömmerska)? (sukienka - klänning) ...

...

3.

Svara på följande frågor med ackusativ. Tänk på substantivets genus, betydelse och ändelse (levande, ej levande):

Exempel: Kogo kocha ojciec? (dziecko) Ojciec kocha dziecko.

Co kupuje matka? (pióro) Matka kupuje pióro.

a) Co je Ania? (ciastko) ...

b) Co rysuje ma#y Ada$? (zwierz&) ...

c) Co kupuje pan Malinowski? (auto) ...

d) Co je Adam na podwieczorek (mellanmål)? (jab#ko) ...

...

e) Co bierze ten pan? (krzes#o - stol) ...

f) Co otwiera (öppna) Janek? (okno) ...

g) Co kupuje pani Jab#o'ska w drogerii? (myd#o - tvål) ...

...

h) Kogo kocha matka? (dziecko) ...

i) Co masz na pó#ce (hylla)? (radio) ...

j) Co pisze Jacek? (%wiczenie i wypracowanie - uppsats) ...

...

k) Co pije Irena na $niadanie? (mleko lub kakao) ...

...

(32)

4.

Komplettera adjektiven med den rätta ändelsen i ackusativ singularis:

a) W kiosku kupuj& grub___ zeszyt, ma#___ gumk& i niebiesk___ pióro.

b) Piotr je na $niadanie $wie"___ chleb, bia#___ ser i polsk___ kie#bas&.

c) Jacek pisze trudn___ %wiczenie, a potem czyta grub___ ksi!"k&.

d) Pan Kowalski zamawia w restauracji du"___ jasn___ piwo.

5.

Skriv substantiven i ackusativ pluralis i nedanstående meningar:

a) W bibliotece spotykam (profesor) ...

b) Pani Kami'ska bardzo lubi (tulipan i ró"a) ...

c) Dzieci rysuj! na lekcji (pies, kot i ko') ...

d) Jola je na przerwie dwie (bu#ka) ...

e) Kasia pierze (bluzka i koszula) ...

f) Na imieniny zapraszam (kole"anka) ...

6.

Komplettera adjektiven med den rätta ändelsen i ackusativ pluralis:

a) Studenci kupuj! grub___ ksi!"ki i kolorow___ d#ugopisy.

b) Karol zna now___ polsk___ filmy.

c) Pan Nowak lubi szwedzk___ i w&giersk___ studentów.

d) Zosia ogl!da w sklepie br!zow___ ciep#___ buty.

e) Uczniowie powtarzaj! now___ trudn___ s#owa.

7.

OBS: Ackusativ används i tidsangivelse i samband med veckodagar:

poniedzia#ek w poniedzia#ek på måndag

wtorek we wtorek på tisdag

$roda w $rod& på onsdag

czwartek w czwartek på torsdag

pi!tek w pi!tek på fredag

sobota w sobot& på lördag

niedziela w niedziel& på söndag

(33)

8.

Svara på frågorna och ange veckodagen:

a) Kiedy idziesz do teatru? ...

b) Kiedy odwiedzasz koleg&? ...

c) Kiedy jeste$ wolny (ledig)? ...

d) Kiedy masz trening? ...

e) Kiedy robisz zakupy (handla)? ...

f) Kiedy jedziesz do Lublina? ...

g) Kiedy grasz w tenisa? ...

9.

Efter följande prepositioner krävs ackusativ: mi%dzy (mellan, bland), na (till, på), nad(e) (över, vid), o (om), przed (framför, före), po (efter, för), pod(e) (under, vid), w(e) (i, till, på), za (bakom, efter, för, om). Då anger ackusativen oftast en riktning:

Svara på frågorna med rätt substantiv och preposition i ackusativ:

nad rzek", nad jezioro, na poczt", na pi"tro, pod stó%, o pomoc, o syna, na zebranie, na gryp", na telefon

Exempel: Dok#d jedzie twoja siostra? Nad morze.

Dok#d id# uczniowie? Za miasto.

a) Dok!d id! ch#opcy? ...

b) Dok!d biegnie kot? ...

c) Dok!d idzie ojciec? ...

d) Na co choruje Kasia? ...

e) O co prosi Pawe#? ...

f) Na co czeka sekretarka? ...

g) Dok!d idzie dyrektor? ...

h) O kogo pyta nauczyciel? ...

i) Dok!d jad! harcerze? ...

j) Dok!d biegnie Janek? ...

10

. Skriv frågor till följande meningar. Se exemplen:

Exempel: Ela ma ksi#$k%. Co ma Ela?

Nauczyciel pyta ucznia? Kogo pyta nauczyciel?

a) Matka gotuje obiad. ...

b) Tomek pisze &wiczenia. ...

(34)

c) Sta$ zaprasza kole#ank%. ...

d) Andrzej w#!cza telewizor. ...

e) Jakub powtarza chemi%. ...

f) Jola kupuje bu"ki. ...

g) Marysia lubi dzieci. ...

h) Pan Walicki pije kaw%. ...

i) Ma#gosia woli herbat%. ...

j) Halina bierze zeszyty. ...

II. Konjugation -% / -esz

(ETH – s. 40)

1.

Böj följande verb:

kupowa! (köpa), pokazywa! (visa), pisa! (skriva), dawa! (ge), pi!

(dricka), my! (tvätta), $u! (tugga), móc (kunna), nie&! (bära), pracowa!

(arbeta,) pokazywa! (visa), chcie! (vilja), interesowa! si" (intressera sig), bra! (ta), szy! (sy)

2.

Komplettera:

a) Pani Koz#owska ... nowy p#aszcz (kupowa%).

b) Ma#e dzieci ... du"o mleka (pi%).

c) Pan Nowakowski ... w fabryce (pracowa%).

d) Jacek ... modne buty (kupowa%).

e) Nauczyciel ... na tablicy nowe s#owa (pisa%).

f) Janek ... pomóc bratu (móc).

g) (Ja) ... du"o listów (pisa%).

h) (My) ... muzyk! powa"n! (interesowa% si&).

i) (Wy) ... jeszcze troch& kawy (chcie%)?

j) S!siad ... mi nowy samochód (pokazywa%).

k) Dzieci ch&tnie ... gum& ("u%).

l) Babcia ... wnukowi czekolad& (dawa%).

m) Jacek ... rower (my%).

n) Pani Anna ... w torbie zakupy (nie$%).

o) Oni ... pojecha% latem w góry (chcie%).

p) Piotr i Janusz ... w muzeum (pracowa%).

q) Krawcowa ... sukienk& (szy%).

r) Dzisiaj (my) ... i$% nad jezioro (chcie%).

s) Matka ... rodzinie obiad (dawa%).

(35)

3.

Komplettera verb med rätt ändelse:

a) Dzisiaj pij___ (ja) mleko do obiadu.

b) Weronika intersuj___ si& malarstwem, a Pawe# sportem.

c) Jola bierz___ torb& i idzie do szko#y.

d) Tadek kupuj___ zeszyt, o#ówek i gumk&.

e) Zawsze w sobot& pan Borowski myj___ samochód.

f) Studenci pisz___ w pi!tek egzamin z literatury.

g) Wojtek pokazuj___ nam swojego psa.

h) Oni "uj___ gum&.

i) Gdzie (wy) pracuje___ ?

j) Czy (ty) chce___ i$% z nami do kina?

k) Wszyscy pisz___ %wiczenia z gramatyki.

l) Matka kupuj___ ciastka z kremem.

m) Robotnik pracuj___ na budowie.

n) Ty niesie___ moj! walizk&.

o) (Ja) Mog___ ci pomóc.

p) Jurek chc___ ogl!da% mecz pi#ki no"nej.

q) Hania pisz___ list do kole"anki.

r) Krystyna i Bo"ena interesuj___ si& turystyk!.

s) Jan myj___ r&ce.

t) Pani Katarzyna szyj___ nowe firanki.

(36)

Lektion 6

I. Genitiv: Kogo? Czego? – Vems?

(ETH – s. 11-16)

1

. Svara på följande frågor med genitiv singularis. Tänk på substantivets genus: (Ägande)

Exempel: Czyj to jest kapelusz (hatt)? (brat) To jest kapelusz brata.

a) Czyj to jest pokój? (student) ...

b) Czyja to jest ksi!"ka? (ucze') ...

c) Czyje to jest dziecko? (s!siad) ...

d) Czyj to jest o#ówek? (profesor) ...

e) Czyj to jest pies? (in"ynier) ...

f) Czyja to jest teczka (portfölj)? (dyrektor)...

g) Czyje to jest mleko? (kot) ...

h) Czyje to jest $niadanie? (ojciec) ...

i) Czyj to jest dom? (lekarz) ...

j) Czyje to jest pióro? (ch#opiec) ...

k) Czyj to jest pomnik? (Mickiewicz) ...

l) Czyj to jest telefon? (Wojtek) ...

2.

Svara på följande frågor med genitiv singularis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Czyje to jest dziecko? (s#siadka) To jest dziecko s#siadki.

Czyj to jest zeszyt? (siostra) To jest zeszyt siostry.

a) Czyj to jest pokój? (matka) ...

b) Czyja to jest lampa? (pani) ...

c) Czyj to jest brat? (Marysia) ...

d) Czyje to jest krzes#o? (kole"anka) ...

e) Czyj to jest film? (nauczycielka) ...

f) Czyja to jest ksi!"ka? (sekretarka) ...

g) Czyja to jest gazeta? (uczennica) ...

h) Czyj to jest zegarek (klocka)? (Ewa) ...

i) Czyj to jest rower? (Wanda) ...

j) Czyja to jest torebka? (mama) ...

k) Czyj to jest samochód? (Irena) ...

l) Czyja to jest czekolada? (Anna) ...

(37)

3.

Skriv meningar enligt exemplet. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Jan czyta ksi#$k%. Jan nie czyta ksi#$ki.

Ewa pisze list. Ewa nie pisze listu.

Jola czyta zdanie. Jola nie czyta zdania.

(ackusativ) (genitiv)

Vid nekande verb: nie + verbet + substantiv i genitiv

a) Wojtek pisze list. ...

b) Kasia lubi teatr. ...

c) Piotr ogl!da film. ...

d) Kolega ma magnetofon. ...

e) Dziecko je ciastko. ...

f) Znam studentk&. ...

g) Brat prowadzi samochód. ...

h) Kuzynka kupuje telewizor. ...

i) Magda lubi muzyk&. ...

j) Hania po"ycza pióro. ...

k) Kole"anka kupuje ry". ...

l) Ogl!damy wystaw& (utställning). ...

m) Mama gotuje obiad. ...

n) Nauczyciel pyta Ew&. ...

o) Asia kupuje cukier. ...

p) Henryk czyta gazet&. ...

q) Ucze' pisze %wiczenie. ...

r) Ogl!damy miasto. ...

s) Jacek pije mleko. ...

t) Andrzej lubi piwo. ...

u) Zosia ma psa. ...

v) Pan Nowak kupuje fortepian. ...

w) Jem mi&so. ...

x) Idziemy do muzeum. ...

y) Micha# ma zegarek. ...

z) Syn ma s#ownik. ...

4.

Komplettera meningarna med adjektiv i genitiv singularis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Nie lubi" ... mi"sa. (s%ony) (salt) Nie lubi" s%onego mi"sa.

(38)

a) Anna nie pije nigdy ... herbaty. (gor!cy) b) Nasz blok stoi obok ... poczty. (du"y)

c) Wieczorem s#ucham zawsze audycji ... (radiowy) d) Mój rower stoi obok ... drzewa. (wysoki)

e) To jest list od ... dziewczyny. (sympatyczny) f) Kasia nie ma ... p#aszcza. (ciep#y)

g) Bogdan pije szklank& ... wody. (zimny) h) Nie widz& ... Ma#gosi. (ma#y)

i) Zosia jest u ... babci. (chory)

j) Dzieci jedz! tabliczk& ... czekolady. (dobry) k) Nie mam s#ownika ... (polsko-szwedzki) l) On uczy historii ... (staro"ytny)

m) Jan nie rozumie ... s#owa. (nowy) n) W klasie nie ma ... kole"anki. (mi#y) o) Jadzia nie kupuje ... sukienki. (czerwony)

5.

Svara på följande frågor med genitiv pluralis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Kogo s%ucha student? (profesor) Student s%ucha profesorów.

a) U kogo jest twój kolega? (brat) ...

...

b) Czego boi si& (vara rädd) Ela? (egzamin) ...

...

c) U kogo jest ojciec? (s!siad) ...

d) Czego nie lubisz? (ryba) ...

e) Czego szuka turystka w ksi&garniach? (album) ...

...

f) Czyje s! te namioty (tält)? (harcerz - scout) ...

...

g) Czego potrzebuje (behöva) Ania? (zeszyt, o#ówek, d#ugopis) ...

...

h) Kogo nie lubi Jacek? (student) ...

i) U kogo mieszka Anna? (rodzice) ...

j) Dla kogo s! te cukierki? (dziecko) ...

k) Czego nie napisa#e$ jeszcze? (%wiczenie) ...

...

(39)

6.

Komplettera meningarna med adjektiv i genitiv pluralis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Nie lubi" kupowa! ... rzeczy. (tani) Nie lubi" kupowa! tanich rzeczy.

a) W Poznaniu jest du"o ... kin. (nowoczesny)

b) Studenci korzystaj! (använda) z ... bibliotek. (bogaty) c) Tam le"! ksi!"ki ... studentów. (francuski)

d) W sali jest wiele ... okien. (du"y) e) Marysia nie lubi ... s!siadów. (nowy)

f) Dziecko boi si& samolotów ... (odrzutowy - jetdriven)

g) Nigdy nie kupuj& ... jab#ek. (zielony) h) Gra"yna nie czyta ... ksi!"ek. (gruby)

i) W telewizji nie ma ... programów. (interesuj!cy) j) Codziennie ucz& si& kilku ... s#ów. (polski)

7.

Genitiv efter följande prepositioner:

bez (utan), dla (för), do (till), od (från), obok (bredvid), u (hos), z (av)

Exempel: U kogo jest Jan? (Ewa) (On) jest u Ewy.

a) U kogo mieszka Kasia? (Ona) mieszka u ... (babcia) b) Dla kogo jest ten list? (On) jest dla ... (student) c) Dla kogo jest ta gazeta? (Ona) jest dla ... (siostra) d) Sk!d wracasz? Wracam z ... (kino) e) Sk!d wracaj! dzieci? (One) wracaj! ze ... (szko#a) f) Dok!d idzie ch#opiec? (On) idzie do ... (ogród) g) Gdzie jest hotel? Jest obok ... (bank) h) Gdzie le"y ksi!"ka? Ksi!"ka le"y obok ... (zeszyt) i) Z czego s! te buty? Buty s! ze ... (skóra) j) Z czego jest ten sweterek? Sweterek jest z ... (we#na)

8.

Genitiv vid tidsbeskrivning:

pewnego dnia – en dag tego roku – det här året

drugiego maja – den andra maj

(40)

9.

Genitiv förekommer efter en stor del av verben med prefixen do- och na-:

doko'czy% – avsluta

doczeka% si& – vänta (tills något händer)

Wreszcie doczeka#em si& ... (twój przyjazd) Doczekali$my si& ... (wakacje)

10.

Genitiv efter vissa verb:

uczy% si& – lära sig

ba% si& – vara rädd, frukta brakowa% – sakna

broni% – försvara pragn!% – önska s#ucha% – lyda, lyssna wymaga% – kräva

"a#owa% – tycka synd om, ångra "!da% – kräva

Brakuje ... (mleko, chleb i herbata).

Jan uczy si& ... (j&zyk hiszpa'ski).

Pan Nowak s#ucha ... (muzyka powa"na).

11.

Efter mängdord: du"o (mycket), ma#o (lite), troch& (lite grant), litr (liter), kilo(gram) (kilo), kawa#ek (bit), paczka (paket), ...

Poprosz& litr ... (mleko).

Prosz& kilo ... (ry").

Prosz& kilo ... (kie#basa).

W sklepie maj! du"o ... (cukierki).

Daj mi troch& ... (sól).

Poprosz& kawa#ek ... (tort).

W sali jest ma#o ... (studenci).

Mam du"o ... (czas).

Prosz& paczk& ... (papierosy).

Poprosz& paczk& ... (herbata).

(41)

II. Räkneord

(ETH – s. 29-33)

1.

Skriv ordningstal till följande grundtal:

jeden ...

dwa ...

trzy ...

cztery ...

pi&% ...

sze$% ...

siedem ...

osiem ...

dziewi&% ...

dziesi&% ...

jedena$cie ...

dwana$cie ...

trzyna$cie ...

dwadzie$cia ...

2.

Skriv följande ordningstalen i maskulinum singularis:

0 ...

9 ...

17 ...

25 ...

29 ...

30 ...

31 ...

50 ...

55 ...

60 ...

77 ...

83 ...

92 ...

99 ...

100 ...

1 000 ...

2 000 ...

1 000 000 ...

(42)

Lektion 7

I. Dativ: Komu? Czemu? – Åt vem? Åt vad?

(ETH – s. 11-16) OBS: Dativ för feminina är lik lokativ!!!

I pluralis har dativ gemensamma ändelser för maskulinum, femininum och neutrum.

Verb med dativ:

da% – ge

dzi&kowa% – tacka

gratulowa% – gratulera, lyckönska t#umaczy% – förklara, översätta obieca% – lova

odbiera% – hämta

odda% – lämna tillbaka, återlämna odpowiada% – svara

opowiada% – berätta

podoba% si& – tycka om, tilltala pokaza% – visa

pomaga% – hjälpa po"ycza% – låna

przygl!da% si& – titta (se) på, betrakta zapisa% – ordinera, skriva ut, skriva upp

1.

Svara på följande frågor med dativ singularis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Komu matka daje &niadanie? (syn) Matka daje &niadanie synowi.

a) Komu siostra daje mleko? (brat) ...

b) Komu oddajesz pieni!dze? (kolega) ...

c) Komu pomaga Wojtek? (wujek) ...

d) Komu Jacek opowiada o filmie? (student) ...

...

e) Komu dzi&kuje siostra? (Zbyszek) ...

f) Komu pokazujesz fotografie? (Micha#) ...

...

g) Komu odpowiada Hania? (ojciec) ...

h) Komu Janek po"ycza zeszyt? (przyjaciel) ...

...

(43)

i) Komu podoba si& ta dziewczyna? (Marek) ...

...

j) Komu gratulujecie z okazji imienin? (dyrektor) ...

...

2.

Svara på följande frågor med dativ singularis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Komu matka daje &niadanie? (córka) Matka daje &niadanie córce.

a) Czemu przygl!da si& ten turysta? (rzeka) ...

...

b) Komu posy#asz "yczenia? (Barbara) ...

c) Komu lekarz zapisuje lekarstwo? (dziewczynka) ...

...

d) Komu dajesz ró"e? (Krystyna) ...

e) Komu t#umaczysz lekcje? (siostra) ...

f) Komu pomagasz w domu? (matka) ...

g) Komu dzi&kujesz za prezent? (Jola) ...

h) Komu po"yczasz sto z#otych? (Zosia) ...

...

i) Komu babcia czyta ksi!"k&? (wnuczka) ...

...

j) Komu kupujesz rower? (kuzynka) ...

k) Dzi&ki komu umiesz mówi% po polsku? (Andrzej) ...

...

l) Dzi&ki komu umiesz gra% na gitarze? (ojciec) ...

...

OBS:

m) Czy masz co$ przeciwko temu? Nie mam nic przeciwko temu.

n) Czy masz co$ przeciwko s!siadce? Nie mam nic przeciwko s!siadce.

3.

Svara på följande frågor med dativ singularis. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Komu matka daje &niadanie? (dziecko) Matka daje &niadanie dziecku.

Komu siostra przygotowuje jedzenie? (koci") Siostra przygotowuje jedzenie koci"ciu.

a) Komu ciocia daje mleko? (niemowl& - baby) ...

...

(44)

b) Komu ojciec przygl!da si&? (szczeni& - valp) ...

...

c) Komu przygl!da si& ten ch#opiec? (kurcz& - kyckling) ...

...

d) Komu przypatruje si& Marysia? ()rebi& - föl) ...

...

e) Komu Jan przygotowuje jedzenie? (ciel& - kalv) ...

...

4.

Svara på följande frågor och sätt adjektiv singularis i dativ. Tänk på substantivets genus:

Exempel: Jakiemu ch%opcu dajesz aspiryn"? (chory) Daj" aspiryn" choremu ch%opcu.

a) Jakiej dziewczynce dajesz ciastko? (znajomy) ...

...

b) Któremu s!siadowi pomagasz? (sympatyczny) ...

...

c) Której kole"ance Maciek daje kwiaty? (#adny) ...

...

d) Któremu dziecku matka opowiada bajk&? (ma#y) ...

...

e) Któremu profesorowi oddajesz s#ownik? (stary) ...

...

f) Której s!siadce po"yczasz rower? (m#ody) ...

...

g) Jakiej ksi!"ce przygl!da si& Roman? (polski) ...

...

h) Jakiemu kurcz&ciu Zosia daje je$%? (czarny) ...

...

i) Któremu przyjacielowi opowiadasz o przygodach? (bliski) ...

...

j) Której studentce Adam t#umaczy zadanie? (wysoki) ...

...

5.

Svara på följande frågor med dativ pluralis:

Exempel: Komu pomagasz w nauce? (uczniowie, uczennice, dzieci) Pomagam w nauce uczniom, uczennicom, dzieciom.

(45)

a) Komu ciocia daje #adne prezenty? (siostry i bracia) ...

...

b) Komu przygl!da si& Franek? (dziewczynki i ch#opcy) ...

...

c) Komu matka daje obiad? (córki i synowie) ...

...

d) Komu profesor po"ycza ksi!"ki? (studentki i studenci) ...

...

e) Komu nauczyciel oddaje notatki? (uczennice i uczniowie) ...

...

f) Komu podoba si& film? (kole"anki i koledzy) ...

...

g) Komu pomagaj! uczniowie? (nauczyciele i nauczycielki) ...

...

h) Komu dzi&kujecie za "yczenia? (panie i panowie) ...

...

i) Komu daje je$% pani Bielawska? (koty i psy) ...

...

j) Komu pokazujesz zdj&cia? (ciocie i wujkowie) ...

...

6.

Komplettera med adjektiv i dativ pluralis och ställ frågor med dativ:

Exempel: Ch"tnie pomagam ... s#siadom. (nowy) Ch"tnie pomagam nowym s#siadom.

Komu ch"tnie pomagasz?

a) Babcia daje kolacj& ... dzieciom. (ma#y) ...

b) Pokazujemy Warszaw& ... turystom. (w#oski) ...

c) Na spacerze Ela przygl!da si& ... wystawom. (pi&kny) ...

d) Natalia daje obiad ... kolegom. (mi#y) ...

e) Nauczyciel pomaga w pracy ... uczniom. (pilny) ...

f) Kazimierz przygl!da si& ... samochodom. (wspania#y) ...

g) Ojciec po"ycza pieni!dze ... ludziom. (ró"ny) ...

h) Gratulujemy serdecznie ... maturzystom. (tegoroczny)

(46)

...

i) Janek kupuje kwiaty ... kole"ankom. (sympatyczny) ...

j) Brat kupuje ksi!"ki ... studentom. (biedny) ...

7

. Dativ i opersonliga uttryck (kom ihåg de):

zimno mi, ci, jej, jemu, mu, wam, im (jag fryser) ciep#o mi, ci, jej, jemu, mu, wam, im (jag är varm) smutno mi, ci, jej, jemu, mu, wam, im (jag är ledsen) weso#o mi, ci, jej, jemu, mu, wam, im (jag är glad)

II. Konjugation -% / -isz /-ysz

(ETH – s. 40-41)

1.

Böj följande verb:

robi! (göra), liczy! (räkna), prosi! (be), uczy! (lära), uczy! si" (lära sig), widzie! (se), mówi! (tala), lubi! (tycka om), my&le! (tänka), p%aci!

(betala), le$e! (ligga), nosi! (bära), wozi! (forsla), je'dzi! (åka)

2.

Komplettera:

a) Pani Matuszewska ... zawsze w pi!tek zakupy. (robi%) b) Nauczyciel ... g#o$no i wyra)nie. (mówi%) c) Uczniowie ... pilnie do egzaminu. (uczy% si&) d) Ju" teraz (my) ... o wakacjach zimowych. (my$le%) e) S#owniki ... na stole pod oknem. (le"e%) f) Pan Jarz&bski ... cz&sto do Szczecina. (je)dzi%) g) Joasia ... bardzo dobrze po francusku. (mówi%) h) Czy (ty) ... tego kota na drzewie? (widzie%) i) Janek i Piotrek ... polski jazz. (lubi%) j) Pan Gawlik ... rachunek w restauracji. (p#aci%) k) Czy (ty) ... o tym powa"nie? (my$le%) l) Zofia ... Adama o pomoc. (prosi%) m) Dlaczego (wy) ... tyle kawy? (kupowa%) n) Co (my) ... dzisiaj wieczorem? (robi%) o) (Ja) ... ten film po raz pierwszy. (widzie%)

(47)

p) Ania i Kasia nie ... czekolady. (lubi%) q) Nasze dzieci ... bardzo du"o. (mówi%) r) Twój brat ... stale do Zakopanego. (je)dzi%) s) Kuba ... ju" ciep#e r&kawiczki. (nosi%) t) Pani Maria nic nie ... bez okularów. (widzie%) u) Codziennie (my) ... za bilet tramwajowy. (p#aci%) v) Janek ... gra% na gitarze. (uczy% si&) w) Pan Zawadzki ... zup& pomidorow!. (lubi%)

3.

Komplettera verben med rätt ändelse:

a) Wiesia my$l___ powa"nie o ma#"e'stwie z Karolem.

b) Tomek widz___ bardzo dobrze po operacji oczu.

c) Zuzanna je)dz___ zawsze zim! do Karpacza.

d) One kupuj___ bukiet kwiatów.

e) Dzisiaj (ja) robi___ zakupy w domu towarowym.

f) Studenci prosz___ profesora o ksi!"ki.

g) W kawiarni Jurek p#ac___ za lody.

h) Czy lubi___ krymina#y, ch#opcy?

i) (My) Nosi___ niebieskie sukienki.

j) Dzisiaj (my) widz___ si& tylko krótko.

k) One je"d"___ bardzo dobrze na nartach.

l) Krysia jeszcze nie mów___ po rosyjsku.

m) Czy (wy) widz___ ten zielony samochód?

n) Uczniowie ucz___ si& codziennie nowych s#ów.

o) Mama rob___ dzisiaj prz!dki w szafach.

p) Dzieci lubi___ nale$niki z d"emem.

q) Halina my$l___ o swoim narzeczonym.

r) Na stole le"___ dzisiejsze gazety.

s) Marysia pros___ o kaw& ze $mietank!.

t) Pan Nowak je)dz___ do pracy autobusem.

u) Oni le"___ jeszcze w #ó"kach i $pi!.

(48)

Lektion 8

I. Lokativ: W kim? W czym? O kim? O czym? Gdzie? –

I vem? I vad? Om vem? Om vad? Var?

(ETH – s. 11-16) Verb med lokativ:

dyskutowa% – diskutera marzy% – drömma

mówi% – tala my$le% – tänka

opowiada% – berätta o kim?

pami&ta% – minnas, komma ihåg o czym?

pisa% – skriva

rozmawia% – samtala s!dzi% – tycka

s#ysze% – höra

Tidsuttryck i lokativ:

O której godzinie jest zebranie? (10.00) O dziesi!tej (godzinie) W którym roku to by#o? (1923) W tysi!c dziewi&%set dwudziestym trzecim Månadens namn i lokativ:

Kiedy to by#o? W + månadens namn i lokativ

stycze' ...

luty ...

marzec ...

kwiecie' ...

maj ...

czwerwiec ...

lipiec ...

sierpie' ...

wrzesie' ...

pa)dziernik ...

listopad ...

grudzie' ...

OBS: Kiedy? W pierwszym tygodniu marca.

W ostatnim tygodniu kwietnia.

(49)

Lokativ efter följande prepositioner:

w(e) (i, på), na (på, till, i), przy (vid), po (efter, för, över), o (om, på)

En del polska prepositioner kan styra flera kasus. Man skiljer då på riktning (ackusativ) och befintlighet (lokativ, instrumentalis).

1.

Svara på följande frågor med lokativ singularis. Tänk på substantivets genus:

a) Kiedy idziesz do kawiarni? (po + obiad) ...

...

b) O czym my$li Jurek? (o + film) ...

c) Gdzie jest pani Bo"ena? (w + park) ...

d) Gdzie le"y s#ownik ortograficzny? (na + stó#) ...

...

e) O czym piszecie wypracowanie z polskiego? (o + romantyzm) ...

...

f) Gdzie stoi nasz samochód? (na + parking) ...

...

g) Kiedy macie egzamin z gramatyki? (w + grudzie') ...

...

h) O kim mówi nauczyciel? (o + S#owacki) ...

...

i) Gdzie bawi! si& dzieci? (w + pokój) ...

j) Gdzie stoj! kwiaty? (na + parapet) ...

2.

Svara på följande frågor med lokativ singularis. Tänk på substantivets genus:

a) Gdzie mieszka pan Kwa$niewski? (w + Warszawa) ...

...

b) Gdzie le"! twoje r&kawiczki? (w + szuflada) ...

...

c) Gdzie Jacek kupuje znaczki? (na + poczta) ...

...

d) Gdzie mieszkaj! Nowakowie? (w + Krynica) ...

...

e) Gdzie jest dyrektor Nowakowski? (na + konferencja) ...

...

f) O czym mówi dzisiaj profesor? (o + literatura) ...

...

(50)

g) Gdzie s! wszyscy studenci? (na + wystawa) ...

...

h) Kiedy zaczyna si& rok akademicki? (w + sierpie') ...

...

i) O czym opowiada wujek? (o + podró") ...

j) Gdzie jest Jacek? (w + biblioteka) ...

3.

Komplettera följande meningar och sätt adjektiv singularis i lokativ. Tänk på substantivets genus:

a) Pawe# marzy o ... samochodzie. (nowy) b) Ojciec czyta wiadomo$ci w ... gazecie. (dzisiejsza) c) Adela my$li ca#y czas o ... Piotrze. (mi#y) d) Krystyna ta'czy na zabawie ... (sylwestrowa) e) Lubi& spacerowa% po ... parku. (nowy) f) Brat jest w bibliotece ... (uniwersytecki) g) Mieszkamy przy ... ulicy. (#adny) h) Ania jest na ... zebraniu. (wa"ny) i) Andrzej opowiada o ... wystawie. (interesuj!cy) j) Marek studiuje na Uniwersytecie ... (Gda'ski)

4.

Svara på följande frågor med lokativ pluralis.

a) O czym rozmawia Janek z kolegami? (o + podró") ...

...

b) O kim my$lisz? (o + kolega) ...

c) Kiedy idziesz na koncert? (po + lekcja) ...

...

d) Gdzie mieszkaj! Zofia i Kazimierz? (w + willa) ...

...

e) Gdzie le"! obrusy? (na + stó#) ...

f) Gdzie le"! notatki z wyk#adu? (na + #awka) ...

...

g) O kim my$li matka? (o + dziecko) ...

h) Gdzie rosn! te pi&kne kwiaty? (w + ogród) ...

...

i) O czym opowiada dziadek? (o + ksi!"ka) ...

...

j) Gdzie stoj! nowe ksi!"ki? (na + pó#ka) ...

...

(51)

5.

Komplettera med adjektiv i lokativ pluralis:

Exempel: Czytamy artyku% o ... profesorach. (ameryka(ski) Czytamy artyku% o ameryka(skich profesorach.

a) Kasia my$li o ... siostrach. (ma#y) b) Jacek s#ucha audycji o ... kosmonautach. (rosyjski) c) Wujek opowiada o ... podró"ach. (daleki) d) Dziennikarz pisze o ... wypadkach. (nieszcz&$liwy) e) Tomek marzy o ... dziewczynach. (#adny) f) Na ... stolikach stoj! kwiaty. (br!zowy) g) Zeszyty le"! na ... #awkach. (zielony) h) Studenci dyskutuj! o ... filmach. (polski) i) Po ... wyk#adach idziemy do nowego klubu. (d#ugi) j) W sklepach ... jest du"y wybór. (spo"ywczy)

II. Adjektivets komparation

(ETH – s. 20-22)

1.

Komplettera. Tänk på substantivets genus:

a) Niebieski o#ówek jest krótki.

Czerwony o#ówek jest ...

Zielony o#ówek jest ...

b) Ten zeszyt jest gruby.

Ten notes jest ...

Ta ksi!"ka jest ...

c) Nasza klasa jest du"a.

Sto#ówka jest ...

Aula jest ...

d) Warszawa jest wielkim miastem.

Londyn jest ... miastem.

Tokio jest ... miastem.

e) Matka jest m#oda.

Ciotka jest ...

Siostra jest ...

(52)

f) Ten pozna'ski piosenkarz jest s#awny.

Warszawski piosenkarz jest ...

Paryski piosenkarz jest ...

g) Jab#ko jest twarde.

Gruszka jest ...

Kamie' jest ...

h) Ten nó" jest ostry.

Ten scyzoryk jest ...

Ta "yletka jest ...

i) Ta sa#atka jest s#ona.

Ten kotlet jest ...

Ta zupa jest ...

2.

Fyll i positiv, komparativ och superlativ till följande adjektiv:

Exempel:

positiv komparativ superlativ

%adny %adniejszy naj%adniejszy szeroki

dalszy

najpi&kniejszy

#atwiejszy niski

najszybszy trudniejszy

dobry

gorszy

najwi&kszy

3.

Skriv jämförelser med ni# (* N) och od (* G) Exempel: Janek jest ... (mi%y) ni$ Anna.

Janek jest milszy ni$ Anna. (N)

(53)

Janek jest ... (mi%y) od Anny.

Janek jest milszy od Anny. (G)

a) Mój m!" jest ... (wysoki) ni" ... (twój m!") Mój m!" jest ... (wysoki) od ... (twój m!") b) Zupa pomidorowa jest ... (smaczna) ni" ...

...(zupa ogórkowa).

Zupa pomidorowa jest ... (smaczna) od ...

... (zupa ogórkowa).

c) Nasze mieszkanie jest ... (wygodne) ni" ...

... (wasze mieszkanie).

Nasze mieszkanie jest ... (wygodne) od ...

... (wasze mieszkanie).

d) Twój samochód jest ... (drogi) ni" ...

... (mój samochód).

Twój samochód jest ... (drogi) od ...

... (mój samochód).

4.

Använd den beskrivande formen vid komparationen av följande adjektiv:

a) inteligentny ...

b) interesuj!cy ...

c) szwedzki ...

d) polski ...

e) chory ...

f) #ysy ...

g) p#aski ...

h) pijany ...

i) zm&czony ...

j) zdenerwowany ...

...

(54)

Lektion 9

I. Preteritum

(ETH – s. 42-44)

1.

Hur bildas preteritum i polskan?

...

...

...

2.

Böj verbet by! i preteritum:

a) sakform:

... ...

... ...

... ...

b) personform

... ...

... ...

... ...

3.

Böj verbet mie! i preteritum:

a) sakform

... ...

... ...

... ...

b) personform

... ...

... ...

... ...

4.

Hur böjs verben by! och mie! i neutrum?

...

...

...

...

(55)

5.

Vad händer med verbstammar som slutar på -e, som i verbet siedzie!

...

...

...

6.

Skriv preteritum till följande verb:

Infinitiv 1p. m. sg. 1p. f. sg. 1p. sf. pl. 1p. pf. pl.

chcie%

da%

kupi%

liczy%

mówi%

pisa%

robi%

rozmawia%

rozumie%

t#umaczy%

s#ysze%

widzie%

7.

Sätt verben i följande meningar i preteritum:

a) Micha# ... (czyta%) dzisiaj ksi!"k& i na nic nie ...

(mie%) czasu.

b) Janek wczoraj ... (pisa%) egzamin z literatury polskiej.

c) Kiedy$ Aldona cz&sto ... (rozmawia%) z Krystyn!.

d) Pa'stwo Nowiccy ... (zaprosi%) nas na kolacj&.

e) Szymon i Tadeusz ... (kupi%) prezent urodzinowy dla babci.

f) Krzysztof ... (czeka%) na Alicj& przed kinem.

g) Natalia nie ... (widzie%) jeszcze tego filmu.

h) Iwona i Halina ... (pracowa%) ca#! niedziel&.

i) W poniedzia#ek dzieci ... (kupi%) du"o cukierków.

j) Wczoraj matka d#ugo ... (gotowa%) obiad.

k) W sobot& ca#a rodzina ... (ogl!da%) film w telewizji.

References

Related documents

[r]

Zaměřili jsme se také na téma manželství, na definici Lukáše Pražského, rozlišení typů manželství nebo na potřeby budoucích manželů před vstupem do svazku. Při

[r]

[r]

Přezkoušel Kreslil Navrhl Datum

Zmena Datum Index Podpisy.

Touch verb distribution across argument structure constructions As we see in table 2, the three reflexive verbs primarily occur in the locative construction (1–3)... hēpsato tou

[r]