C
u mD
eoT R
i n-
u n öD I S P U T A T I O P H Y S I C A
P L A N T I S I N
G E N E R E .
G)ucwu>In Regia Academia Ubfalienfi ex decreto & ap
probatione ampliffimæ facultatis Phi-
lofophicæ,
P R Æ S I D E
. ' -. " '* ' - * i ■ ^ • ' 4 Speflabilt Clariffimo Viro %
D. H E N R I C O A U S I O,
in diäa Academia, Gr*c*
lin-gvae Profeffore Pub. & Facult. Phil.h* t.
Decano, præceptor« & fautore fuo reveren ter colendo*
Pro Magtfltrvj Philofophici gradu $ privi le y s confcqucndù publico examini jubijcit
A N D R E A S C L A U D I I I
n æ k u*.
O-Gorhus.
A d diem 27. January Anno M. DC. X L ' I V. In Auditori* Quftavtano horii 4
7,
m t u t mU B S A L I Æ ,
A dm odum R e v e r c n d o & Præcfâri/ïïma
D o m in o ,
Dn.M. JO N Æ PETRI G
OW-T H O , OW-T h e o l o g o C eleberrim o;
&
D i s e c e £ L in - ^ f *copeuf. fcpilcopogravirtimo, p atrono acpatiT
meo ætcraum honorando.
i*,
"** ' *
N c c non
Kevercndh) CUrtjJîmû $ Human/ßimis viru s
E n . M. Magno Haraldi Vallerftadio, Conjtft- Lin-'
cop. Seniori* |ÿ utri&fy ê'cclejiœ Pafteri.
E n . Claudio B ottidi > Fr*po6t&& P a f t . ^tpifaréii-
E n . M- Claudio Johannis tyrpÇ/ Prap. PafUrPtiffimef,
' jyS fco p . ' / M e r itijfi77-*
E n . M. Johanni Petri Lothigio, Paftori in mo.
B a Pêtro Botvidi >P tftm in ?tdtetnoo.
Promotoribus , Fautoribus & Sororio debito* honore profequendis*
s. p.
d
:
T
Änfa unîyerfi totîus abfolutio & præftantîa e f î wFatrcs& fautores honorandi,ut,fi auftorem e x —cripias , nihilfupra fît ad com m endatione; Tanta et*iaa
fingularum partium con fu m m atio,u t, nifi Jaetifiimcx)
eoncordi# temperamçnto dcYinçircntur^œaiimiîs«
é .e
nobilitate cum m ayîm îs ôfîretuf c o n ten tio ‘M ax i m a , mediocria, minima , q u ocæ teris praeferantur, b a b e n t.N o n folum enim in ijs, quæ ad aeternitatem Deum q; prbxim éacceduntoiri coelum.lucidiffimaq;
ejus decora igniti g lo b i, fed etiam in abjt&iflimis miraculorum vtftigia,&: obftupefcende'e admiratio
nis argumenta apparent. Q uis unqnam imitabili
elegantia naturæ venuftatem penicillo exprefterit? fuora omne artem Sc inenarrabilis ejus eft varietas,
qu? ludere & ialcivire volu it. Regum ornatuatq;
ftudiofâ luxuria nihil ornatius aut exquifitius, O d r o
e b o r e , a u r o , gem m isq n ite n t: &: tamen unum
flofculum,eumq;.fragilem>ornni cultus lui Iplendorc aequare non pofluut. A d e o veris iili pracoiumq; filij,flores, non ad oculorum tantum fenfum pafcen- dum , fed etiam ad conditoris cogn ition em d u ces fu n t: ut vitam prorfus caecam ac brutam vivat, cui cx his non erigatur animus,ad venerandum fatraris- fim um m entis aeternae numen : Quæ fnpra, in ^ra, & ante pedes magna adorationis funt invitamenta» Ho rum omnium contemplatio,liberalibus ingenijs ma- x im ë d ig n a : (edalijsfijaceleb rentu r; mihi,in prae-
f e n s , de ftirpibus
&c
plantis placuit c o m m e n ta tio ,quam, cum , D e o b e n e v o le n te , conatuum m eoru m , & mduftriæ argumentum darem» Hanc norrini v e - ftr o , viri undiquâq; gravilBmi, d i c a v i , ut ab co
h eret,u n d e in manus hominum veniret acceptiorrriv
Prolixa voluntatis veftræ eft in clin atio, quâ in micae
jam diu propendiftis. Carceribus emifius,ut m e^ e-
tam c o g ita r em , v o s mihi auftores & hortatoresiis : v o b is quidquid poffum debetur : & ampliora exis?e^e- retismfi humaniores; & beneficiarium,cum egerilttt, retulifle gratia arbitraremini Q uibus benignior inna-
genij vena c on tigit, grandiora
&
exquifitiora patrono-nis luis offerre poftiint, quas ad commemorationenrrm pofteritatis valeant: m ecum praeciarè agitur, fi e^>x paupere agello tantum fruttus capiam,unde gratitui-w- din/s munufcuJum parem. Cum qi thura non habeanrm
fertis aras c o r o n a b o , agrefti vos pietate venera—t-
bor. N e m p e & dijs latftelacrum fit; & Regi ruftii-i-i-
cus lympha placuit. V o s d e v o tio n is h o c meae p i—i-
gnus in favoris redhoftimentum accipiter In veftrcro aere efle, mihi volenti erit, quo exire fi jufteritis, in ——
gratijs manumittar. Saltem patronorum jure mteee
retin ete ; pro meo captu ftudebo, ne ingratus fuiffisc;
videar. Valete.
Andreas Claudi jjj
Enaerus.
-x -x -x -x -x -x -x -x x x x x x x t x x x x x x
D I S P U T A T I O N I S P H Y S 1 C Æ
D e
P L A N U S IN G E N E R E ,
Thefis I.
^Eneralem Plantarum naturam, b r e
viter & quantum ex confvetudinc» in- ftituti ratio p erm ittit defcribere ani mus eft, quæufitatè& fatis commode abfoivitur , definitione» caufarum ex plicatione».& ejusdem diyifionibus.
I L
A n tequam veröipfam definitionem realem aggfe- (dior, pretium operæ effe duco, breviter inculcaffe, me per
I p l a n t a m , midis alijs acceptionibus» hic intelügere iliam,
irem t a n t u m , quæ iolo gradu animæ vegetantis confiat. I I I ,
A jr
Etymologiam vero & Synonymiam, cum parum m o - ;m enti negotio prarfenti afferant» & Jequentia mi-gis ad irem faciant,nunc conlulto tranfimus,Grammaticis &.Lo-
.gicis relinquentes.
I V .
Definitio Realis nunc ex ordine fequitur, qua? talis «Cfle p o te ft'.Planta tjl corpm animatum corpore organico Ranima
Haec definitio commode in conceptum c o n v e n i e b a tis? & differentia refolvitur.* quorum ille edeorpw ammm**
tum : nam in boc conceptu quidditativo proxim e & i
m e d iate convenit p lanta‘cum animàli » quod utriusq; diie- finitio declarat. Differentiadefumitur. i scaufis intznrmå? m ateria vj. proxima, corpore organico* & form a, animA nvc-
getAnte: & id quidem redtè: hæ enim i» trin fc tè c c m p c m >
m in t reielfemiam, quae definitione eftexprimenda. 2, Ab
effeZlihui, v i t A t nutrit tone, f f fecundum fieciew generat tu m te :
cui fimui etiam fincmdnfinuant, V I,
Cognita & breviter fic explicata quæflione q n id iflïît, pïôxim um vidètur efle, utcaufas plantae accuratius in v /'e -
ftigandas aggrediar. Cum n on tantum faciant ad pieniuo»
rem definitionis cognitionem, led etiam Phyfica nom i ime
icientiæ veniat, quæ fineexquifitâ caufarum in quifitioim e obtineri n eq u it: cum feire lit, om nium ferè philolUto-phoxcim conlenfu, rem percaufas c o g n o lc e r o .
V II.
Quæ quidem res välde difficilis cfi, multisq; fentibnus obfita , quod latis teftantur diferepantes philofophoru rmf,
fuper hac re, fententise* Nec veræ rerum naturalitnini
catif^in g e n ijs humanis adeo funt obviæ. Q u a p r o p t e r
confido mihi vitio non verti, fi contigerit circa p riu n - cipiainvefirganda errare, neceft quod aliquis temere ffiibi p r ^ iiir u a r fc omnes difficultates, quæ circa arduam hairnc materiam oriuntur,fufficienter quoad om nescircum ftauo- tias explicare k lolvsre polTe. Ego tam en quantum in mne, veritati maximejconfefttaaegj falyo cujusq; judicio» prro* p onere conabor.
V î ï î .
Placet itaqj vulgärem caufarucD ferïem retin e re, Fa^ Â o în ic io à caul'â efficiente; quæ effc vel i. Rtmot*principe
U j J î m nempè Deus ; quod non tantum hifloria creationis
&: alia feripturælocaabundè teffcantur, Deus enim dat uni- cuiq; feminum prpptium corpus, Et ipfecftqui vellit lilia aigri : verum etiam fubordinatio caularum fecundarum ad o m n iu m prirnam idiplum luffici*ntèr probat. Qui Deus n o n tantum onmes plantarum Ipecies primitus creavit, led etiam vim ac potentiam fele fecundum fpeciem, femiais beneficio, multiplicandi, multa mifericordiaconcefiit.
IX.
2. Ctufa efficiens remet* minu*principalis eft influxus fy-
d eru m . Conltat enim vicilTitudinesnaturales plautarum, quas per carundem generationes & corruptiones fibi in vicem luccedcntesdefi dcprehendimus.non aliundè quam e x m otu aftrorum provenire; quodquatvoranni tempo r a manifefto c o m p ro b an t, quae oriuntur cx<$i*erfo Itclla- r u m io cælo p o fitu ,q u em didlae varietates infequuntuiL. Solem proindê calefacere, lunam humedare, quotidie ex
perim ur. H inc illud vulgatum, fol & hom o generant
h o m in erru .
3. Caiéfa efficiens principalis propinquior, fi alias de ordi n aria individuorum , per generationem luccellione,Ipecic- r u m q ; perpetuatione loqui velimus, efi planta umvocè gen erans, non ad a lteriu s, quara luæ fpeciei plantas pro d u cendas in agendo deternfinata; juxta hiiloriam creatio nis, qqne docet tam plantarum quam animalium genera- iio n e s h e ri debere fecundum fpeciem.
X I . *
4. C*uJ* cjfciens prtnctptlis omnium prorim*, cft ipfa 'no^
va novæ plantæ forma feu anima. H r c e n i m c u a m p r rr fc m u m una cum calido nativo, vi m ultiplicationis, iemiiaini anim æ contradiflin&o com m unicatur, demptis o m nib itus im pedim entis, materiam elaborare, corpus organicuiim i planta?, ceufuum dom icilium , debitis atq; à natura requmi- fitis organis fibi præparare &c exornare pergit. N u tr itr iio enim quotidiana,quæ eft partium in cebita p r o p o r t i o n n e ablumptarum aggeneratio, docet hanc pLntæ organizataito- n em non polle aliunde effective & principclicèr efle'q ü aura ab ipià ejusdem plantæ anima.
X I I ,
Hinc omnino fequitur, quod etiam in du b itanter aflTte-
ritu r, femina plantarum a&u p rim o elle animata. Evirni-*
e u n t enim id evidenter duæ nobiles animæ o p e r a t i o n e s ,
quæ femini ioelle deprehenduntur. Quarucu prior eft fcee-
minis vivificatio ieuvita. Nam femina plantarum abanni*
nia fua conlervantur & aliquamdiu prolifica permaneoitt» aliud breviore, anni fcil biennij , aliud etii m pluriuunm annorum, pro fpccierum diverfitate, fpatio : & qusm diiiu integrum & incorruptum eß> ac locum idoneum , præfcrms alimentum, & calorem externum excitantem n atiu m , iiin plantam fuæ fpeciei crefcere aptum natum eft.
X I H .
Altera animæ operatio, cft m ira plantae form atio <£& organorum apparatus: quæ organa fecundum magnitud.ii- nem , numerum, figuram, o rdin em , fitum,colorem, o ciarr- rem> & alia, omnium m echanicorum ^artem & induftriajim fuperant.
X I V .
Hanc autem plantæ o rganizationem dependere a Ib
anirr a, qua r e v e r a a&u in femine efh tanquam caulaefFii-
c ie m e princip ali omnium proxim a, p ro b ant, p r a t e r ratian-
t e m fupfa ÎD thy il. infiDuatsm % fpecifica? & ften f a t d fitfc ». n -ero ea d em of erationes, quae ifriciiune & planta omni«
bus numeris jam perfeßa confpiciuntur. Radices enim»
Hirculi, rami, folia, flores &c. funt nullius ( loquendo de caufa fcflv principali proxima ) quam anima? p ra te n tis in planta perfe&a operationes j cum jam idem p ro p o rtio n a - liter fieri deprehendamus in femine convenienter difpofi«.
t o : nam hume&atum ialtem & calore f o t u m , flatim
germ inare in c ip it, experientia teftc. Cur ergo præ d iôæ o perationes,anim am , qua? in femine a ß u revera e ft,c a u - fam cflkiçntem principalem om nium proxim am n o n a«v g n o fca n ti Plane enim ablurdum videtur, u nam n u m e ro & continuam , quæ à principio generationis, ad finem vitæ d u ra t, o p eratio n em , à principijs fipecie diverfls, diverfb te m p o re operantibuspofle provenire.
X V . ,
Caufa efficiens mftrumentalisy efl vis formativa planta?, qu a; eft qualitas aâiva cum calido in n a to communicata-,. N e c calor parum facit ad ejus gen eratio nem , fed ta n tu m u t caufa re m o ta & inftru m entalis, cum producendo plan tam , fuper vires luas agat,& efFeäum fe nobiliorem produ*
c a t : quo d efl de ratione inftrumenti. Hæc de caufa effi
ci ente fufficiano.
X V f .
Materia plantée nunc iub confiderationem venit , quse varia efl & multiplex, iDcumbit itaq> diftinûè de illa agere, q u o d ut f i a t , omnia materialia principia planta? å princi
p i o c mnium p n m o incipiens,enumerabo. R err otiflim a,
ex cep ta fimplici illa qua; c m m u prim a,om m busq; co rp o ri bus com m unis materia efl,funt ile m e n ta .D e adrc^quajSc t « r i a n o n çfl dubiu ; nam p lanta in t u i a m lata > ab eade m
vfcon m od* fovetii'f > /ed etiam* tefféas partes una c u m ifh tr m o re per radices fugit,fovetur etiam ab aère, telle e x p c r ir ié ^
tia. De igne vero, licet non it a clarum lit,luppono t a r n t e n
eum dari : unde fie infero. Deus in eum etiam finem crem a vit elementa, ut medUnte mutuà a d io n e & reactione» m n a - terialiter confiitucrcnt mixta t cum jam reliqua tria f in c t in plantis» u t fupra probatum , cur n o a etiam i g n i s , cUJim planta fit corpus perfed è m ixtum ^.
X V t I.
Materia propinquiorfunt tria principia ebymica :■ fal>fuIpWnw tå Mercur/u* ; quod evincunt, prseter experientiam cliyrrmi-
corum*qnæ tem erè contem nenda noncrt, quardam quna- litates, quse plantis inefi'c d e p re h e n d u n tu r, q u * neqwaa- quam poflunt immediate referri ad Elementa,* c u m nuilum n
elem eatum perle fit lapidum & odorabile. G um i p r s æ -
-terea & arborum refinæ idem probant Sed quid illa priim - cipia fint, cum in genere tum m Ipccie, Philolophi & Cb)yy-
mici inter fe non conièntiunt. Sen 1. de coni. & difl’. Cbyyy-
m icorum cum Arid. &Gal.cap,n. m. p. 137. D ocet illaelïiïb corpora, vel prima mixta, vel peculiares naturas m primna creatione à Deo creatas, & peculiaribus formis donataiss, quae inter fe, & cum elem entis, vario modo rnixtæ, g e n e rationi & corruptioni obuoxijs corporibus dant conveniii-
te m materiam. Qu«e fententia jredæ rationi videtur conn*
fentanea; opoolitar en'm qualitates & ad ionesdiftindicn- n em formarum arguunt# quod etiam in initio create lioitt» p a t e t , quia nulla cauia fecunda novam fpeciem producite« fe poteft.
X V I I I .
Mater}*proxima eflfemen i quod eft corpus fpirituofuumt
Ctlidum efthumidum ex rcjiquijs alimenticxcoCium»ad<cq;
Äff« materiaro In qua fit oabltiplicàtio, tcftatûf p a r t im ^ * jperientia , partim faera fcript : & hiftoria creationis, q u « tdocct m ultiplicationem plantarum fieri fecundum ipeeäT àin feenine. Gen. i.
X I X .
S e m e n p la n tæ ejusdem frudum efle, nem inem , c u i' amens fana e f t > convenienter negare exifiim o, cum experi-
centia id abunde tefictur. Q u o d , prout anima? contradi«
iftiogvitur , duas habet partes. Una primaria e f t, Sc fola f<5-
nninis nom ine d ig na, ex qua anim a, velut in nativo /uo f u b je f to , p n m a planta? rudimenta > utpote radicem & pri-
ima g erm ina form at. Vulgo corculum /eu pulpa feminis
ap pellatur : qua’ fi corrum patur, nihilexfemine gignitur. ÏHinc formicæ erodere illam particulam feru n tu r » nc fe- imina ab ifs cortgefta germ inare incipiant. C ontra, etiam- fii reliquum corpus å vermibus erodatur, nihilominus ger- im in a t, m o d o cor/alvum fit, utinfabis& pifis videre efl#
X X .
A ltera feminis pars eft cortex exterior, & quàfi theca
î i n t e r n i & v eri/em inis, contra externas injurias illud de« frendens, n e , priusquam germinare incipiat, aut in ipfa p r im a germ in atio ne ab externis caulis occurrentibus lae d a t u r . N o ta n d u m ’ ett hae c om nia de plantarum feminibjns
d i t f a , p ro p o rtio n aliter efle intelligenda : quia lemina« 11« ratio in omnibus non e/t a:que manife/la_j.
X X I .
Materia »mnium proxima eft corpus organicum piant*,
qu od .nihil aliud c f t, quem n atena vanjs organis cie» ;g an tèr& artificio/e ad operationes edendas exornata &
corfiru&a. Nequit tn u n anima munia /ua prseftare fine
debitis c ig cn is N c n attra h it alimentum planta fine
ÿ * a n a l o g eft q ii & y entri animalis. Undè pa«
t o t t ^ g a n i c a m planta? difpofitionem o m n in o efle nec<c3:ff*4 riam, u t anim a debitas operationes vitæ exercere p » of« fio .
X X I I .
Q uando vero dicitur quod materia proxima planm t«
fit corpus o rganicum » tum non refpicitur ad p rim am ac
fimplicem anima? receptionem» fiflendo (impliciter i n il la, quafi ani rpa non poQet â corpore reeipi, nifi illud p a r i us ed et organis vàrijs d iftin d u m : Nam ex tern a iilapJUean* ta ru m figura & org anorum apparatus efteffedus aninouæ: ergo n on poteft elfe præ via ad illius receptionem , difp<mfi-
tio^ Sed refpicitur ad perfed am planta? exifientiam &: o -
perationes, quas perfed e om nes edere no n tpoteft aninma> nifi in corpore orgam zato.
X X I II.
A tq; fic organica difpofitio non eft neceflaria a d a- d u m primum, fed folum ad a d u m fecundum feu operattti-
ones edendas. Seu organa requiruntsr ad operandum, mton
adejfendum jimpl'iciier* & tu m foium neceifaria fu nt ad aff lendum cum efle fine operationibus non potefi: conler??a- r i i quod accidit quando corpus iam ad flatum p erfeduum ert deductum* T a n tu m de caufa materiali, fequitur foir«
malis.
X X I V .
Formaplanta eft anima vegetan/,qaæ definitur quod fiit
alius primus corporis organic i planta, quo iRttd v i v i t, nutrirncnito ajjumpto nutritnr%augetHr% & fimile jtbi in jpecie generat.
X X V .
Hic tam en ten en d u m ,q u o d anima vegetans non fit uil-' tima & (pecifica cujusvis fpeciei forma, quâ planta iu ceir- ta fpecie con ftitu itur, & fpecificas ac fibi proprias adionees
producit. Sed ille ta n tu m animæ gradus in plantis
fittuf. Quia m u lt* font plantatum fpecies, quatum qua?« lilbet, p rê te r vim nutriendi & generandi omnibus con mu* mem» proprium quid, quo ab alia fpecieditïert fibireli&um h a b e t. Alia ergô efl forma lpcciHca rola , alia violæ, alia failicis,&c. licet in omnibus vegetandi potentia deprehen- daitur : qualibet quidem vi vegetante, lea tamen &aiiis faiculiatibus p rad ita elt.
X X V I .
Sed ad originem harum form arum quod attinet , un des vidd. hodiè in generationibus fiant, luppono enim ex feu iptura,omnes ipecies in prima creatione fuille creatas: fbutuo juxta fèm entiam fecrarum literarum , miflis alijs opinionibus, om nes plantarum formas elle lui multiplica- ( tiwas, mediante femine vel manifeflo vel occulto . quam Viirn & potentiam ex verbo bcncdiâionis& juflu divino in
pr ima creatione acceperunt, cum Deus diceret: Germi
ne# terra germen herbam producentem Jemcny arborem frufîife• raim facientem f ruft umjuxta fpec um Juam, cui tnjitjemen fuum f ip e r terra. Et, crejcite & multipli canum. H ic juflus divinus ne-
qiuaquam fuit inanis, ut exifterent duntaxat res creata, led
p r o rlu s efficax,ut feiplas ita prop3garentjficut tb iplo con
diit* eflent. D um enim fufflt, vim fimul contribuit fuam;
finigulis» quâ, quae jufla eflent, pcrficerencv
X X V I I ,
Sed cum anima vegetans m ultas, easq; diveffas in c o r p o re luo producat operationes, neccflum efl ut habeat faccultates & potentias per quas operetur. Adus enim fc- cuindus lemper lupponit primum. Quarum primariadunt:
Aittnxi Ai flr/x & Cene<atrix. Secundaria vero,his infervi-
emtes l u n t : Ccncoblrtx, AttraBrtx > Ketentrix , Expultrtx*
Allterntnx^ & Formatrix. Quas&bipfa anima rcalitèrdif-
fejrre, n o n niii probabiliter laitem allero : fuperior enim
tîd e tu f eflc p eîfeû fo agete im m é d ia t, quam ut agççeûti
finito tribui poffit,
X X V I I I ,
N u tritivX cft p o te n tia anirn# vegetantis, quae mateeeri-
am in planta ex n u trim e n to convenienti extriofecus ; aC- fu ru p to ,m e d ia n te c a lo re naturali, n u trit & inftaurat,»* u t ipfa planta in individuo fervari poftit, ad illud usqj tempppus»
qu o d cftip fi â natura praderiptum. Huic ex fccundaaanjs
in le rv iu n t: Conccfinx alim entum afiumptutn altçransss 6c
rdoneum efficiens: A ttn ftrix idem attrahens: Rrtentotrix
alim entum donec debito m odo fit elaboratum>rctinc;cns^ & Expultrix ad n u tritionem »nepturn reijciens.
X X I X .
A ugm cntativa cft potentia animar vegeta ntis,quse:: t o tu m corpus piant«, & quamcumq; ejus partem cx aftlm m la- t o alimento n u trita , in omnes dimenfiones proportionnali- te r e x t c n d i t.u t planta ad edendas operationes vitales, de
bitam libi m agnitudinem confequatur, X X X
G enerativ a, tertia anim « vegetantis facultas, eft ) p a ten tia ejusdem »qu« cx femine prolifico novam plantttam prio rifp ecie firailem effingit, ad perpetuam fpecierrrum propagationem & con!crvationem . Cui cx fccundarijs fa m u l a n t u r ; Alteratnx, qu« femen m u tat & alterat »n qiqua- litatibus,nifi enim id alteretur, non poteft plantagener.vari:
& Formatrix, qu« in femine jam praeparato diftin#apiditnta5
organa, fecundum n atu r« exigentiam, efformat, X X X I .
H « dtiæpofteriores facultates, A uörix vz. & generera- t r i x quoad attum ta n tu m iccundum,ob certa jmpcdipwen-
Ca in materia, n o n «utem in anima, cedant. Nutrix v le-
c u n ü u m a<Stum u t r u m q j , t a m fecundum qnam p rin o u m
t r y t i t
W e rd e t generationis pUntamm» enrn fit varius, diffi cilis & guo ad o ii'ne s circtmftactias, | ère inexplicables, «Jiis rratnriofis judieij relinquo Hoctn.certum eft, quam- Ü bt t plantam ex leminali aliquo fax fpeciei principio con- v e n i e n te ï diipcfito > & aninsnr ab ai ;ma,ut fax â fare,or- tu>n d ucere: ut priusexferiptura probatum eft. hthic p ro p agationis modus tam in (ponte quam ro n ip o n te or-
t iis plautis Iccum balet, ündè (equitur r.ullam plantam
«.quivo<*e generari. Sexus proinde m plantis non datur, ni- ft aqüivcce» fed unius plant« fernen ad firolcm plat tam piroducendamiolum fuificiP*Hac de taula formali difta'
luuito* lequitur finalis. X X X bl L
Finit sleni^fUntarum multiplex eft. cm nes a. illos fines
in carcitate hac carnali m epofie novill«!^ expooere non ptræfumoi fir gulas tn. tam fponte quam San (ponte ortas pi a n t a s oitm ind finisaîicujus gratiamundo concedas cfle
cx:iftimo : Quia Deus & riafnra nihil faciunt fruftra. Quo- ïüim finium primarius eft gloria Dei:- uniyerfan. Propter fe.metipfum operatus eft Dominus. Secundarius varius, pffftcipnus v- eft ufus animalium^quorum quibusdam dcfti*
n a m t u r p la n t« in efcam, quibusdam aliterinlerviunt.
X X X I V.
Succederent, ex ordine, pfontarum divifiones: Sed cuiir n u lfa & variae fint, eas, brevitati, qua? auribu* grata, ftmdens Botanicis, quorum nunc ex conivetudinc inoereft: accurate de illis agere, relinquo. Sufficiant mihi haec, pro ir.ifiituti ra tio n e , dc plantis in genere breviter dixifto. Sit: interim D e o T rin uni,quod ftudijs bis meis, pijs& hö- neiftis. clementer adfuerit, laus> honor & paajeftus irr fecu*
h ilcmpitcriia. Amciu»
i-PkilopTpibid CànTtAâU V'tAßanfifltmo
£ h x A N D R E Æ C L A I I D I I E n æ r o » pfo g tfau d tl jdifputanti,amieo fummc dilefto, itat gratificari volebam*
E
St tua, nt fallor, virtus en aemula plantaehydere f«cundo,qu« cito furgit humo. Scilicet iila viret, crefcit, moxprorfuj in altum
Nititur, & vario flore comfca nitet«. Et tua fic Virtus, mox noilro addi<fla Lycseo
Crevit,& augmentum carpit habere Tuum. Nunc matura novos properat protrudere flores,
Et fubito capiti ferta parare tuo.
Gaude, & m a d e bonis avibus, Gens nulla labori, Hps unquam fru&Ssî inyidet æqua tu o.
M. E R I C U S G . Em p0ÄCAGR.1 u m s«
S,S.-'Theol. ProfeiFor Ord. A L I U D
Q
Uo metam priùs attingas, hoc fortius ibis;Neu fiftenda putet veftigia carcerè mifli Flevere doflu* .eques lu&antia dolia caballi, Cum tranfire velit, cupiens intendere launura«,
Ält virtutis opus praeclari nominis index.
Debui,quam«cyus iu occationem acceperim, te popularis aa ami, ciflime?hoc carmine profequi
ü v i N o D. 2 ot m < u
A L I U D i è ^
/~ \R t u m plantarum mirum dum tradis, e o d e m
Das Natale fo lu m , & momen .E n æ r i tu-unui* Stirps etenim præflans cil j u n i p e r u s * capi* indë
Patria nomen,& hinc nounen Enærus habet* Nominis ecce tui velut eft intfgnis origot
Sic vir fis, & ftirps jUnip êrinâ valeiist
Q uo tu« conven iant harc utraq}; n o m i n a rebu#*
Incipis cgteeii /graruk/t ergo tibi,
— * 9 0 W Scripfit tuus