• No results found

Dissertationem historicam de Sardanapalo. Cum consensu ampl. facult. phil. Upsal. sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... publico bonorum examini modeste subjicit, s:æ r:æ m:tis alumnus Jacobus Jacobi Arrhenius Upsaliensis, in audit. Gust. maj. a. d. 25. Maj

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertationem historicam de Sardanapalo. Cum consensu ampl. facult. phil. Upsal. sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... publico bonorum examini modeste subjicit, s:æ r:æ m:tis alumnus Jacobus Jacobi Arrhenius Upsaliensis, in audit. Gust. maj. a. d. 25. Maj"

Copied!
32
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

T) EO Adjuvante

,

D I S S E R T A T I O N E M

H I S T O R I C A M

i~r

Dc S A R D A N A

P A L O .

Cum

confenfu

Ampl. Phil.

Ujyjat.

S U B P R Æ S I D I O

$ atris f u i longe Car is fim i ,

Dn. J A C O B I

A R R H E N I I

Hift. Prof. Reg. & O rd .

Publico bonorum exam ini modcfle fu b jicit ,

S:* R;* M ; ' ,v

Alumnus

J A C O B U S J A C O B I A R R H E N I U S

U P S A L I E N S I S ,

In i^Audit. Guft. Maj. a. d. 25, (Maji, (jin n t MDCCl.

(2)

Reverendißmo in Chrißo Pa tr i,

Dn ERICO BEN*

ZE L I 0>

S. S. Theologiae Dodfcori, Regni

Sveciæ

Archiepifcopo, Academiae

Upfalienfis Procancellario, ejusdem-

que Confiftorii Eclefiaftici

Prae-fidi, longe eminentis-

fimo,

(3)

REVERENDISSIME PATER.

M

iraberis for t affe, Reverendißme

in Chriflo Pater, quae mea fit au­

dacia,

qui

omnium

ig

has

paginas

aufns

Jum

britate colluflrare. Verum enimvero in

tantum Tua per omnem ArBoum orbem

celebrantur

merita,tantusqueT

f a s ,

earumque

cultores, f

ab

incepto

hoc

meo

ad

u t

etiam

omnia,

quae

tur, bona, mihi ad audendum animum

addant

,

augeant que.

quod prae

ceteris

fa c it,

Paternitati

pueritiae

care.

Scilicet

Parens

fiimus folit us eft nobis,filiis fuis, facpe prae­

dicare

omnia, quae

omni

(4)

Ium

fuerunt y

beneficia,

alios

nos

benigniores

tunarum noftrarum patronos, quam, qui

ipfumfoverunt ornaruntque. Sine 'igitur

Rev.

in

Chrifto

Pater &

hac via me quoque in T u a m , quam fu b -

miffe affeäo, clientelam pervenire : at que

refpice

tenuem

hanc

feram

mea

erga

Reveren

dignitatem perpetua obfervantia ac pie*

tatis. Quod reliquum efi, precor, velit

D E U S , qui Eclefia fu a tam carum p i­

gnus concefit, Te, Reverend. Pater, fofpi-

tem ac incolumem prafiare quam di-

utisfime.

R E F E R E N D IS :

C u k o t Subtfciffus J a c o b u s A k i v h e nHJS

(5)

Pecimen qualecunqiie

ingenii oftenhirus, in fcriptio- nis exordio fateri neceflbm ha­ beo , materiam, quam fcriben- . dam mihi fumfi valde effe dif­ ficilem, utp ote quas in hiftoria antiqua to t fabularum nebulis obdu£ia ac in­ voluta e f t , ut veritas vix videatur poffe erui: q u i a tamen quæftio ea inter ceteras eft infi- gnis , difficultatem intricatiffimi operis vincit

longeque fuperat præftantia. A tq u e non ju ­

cundum minus, quam utile fore a r b i t r o r , fi Sardanapalum, in hiftoria profana decantatifli- mum regem , fuæ genti, veroque imperio refti- tuere queam: cujus de moribus, ut cetera nunc taceam , varié fcribunt Hiftorici ; alii fortiffi- n t u m fapientemque depraedicantes eum, alii im-

(6)

bellem , efFoeminatum ac fiolidum fuifie affir­ mantes. Sed antequam ad rem ipfam accedimus, quardam praemittere convenit de regno AfTyrio, quale à profanis Hiftoricis d e ferip tu m e f t , u t feries hujus hiftoriæ eo r e å i u s Le&ori benivo- lo innotefcatj u t q u e nos ad S ard an ap a lu m d e­ ducat hiftoriæ ac narrationis filum.

Tbef. z.

P r i m o r d i a i g i t u r , originemque regni A (Ty­ rii t r i b u u n t N i n o , qui condidifle dicitur Ni- n e v e n , & qui p r i m u s v e t e r e m , & quah avitum gentium m o r e m , tuendi magis fines i m p e r i i , q u a m p r o fe re n d i , ut lo q u i t u r Juftinus, ( d ) n o ­ va imperii cnpiditate m u t a v i t , bella circumja­ centibus populis intu lit, ac magn itu dinem quæ- fitæ dominationis continua poffeffione firm a v it , donec imperium à fe fundatum meridiem ver-

fus ad Libyæ usque terminos extenderet. Po-

ftremum tandem ipfi bellum cum Baéirianis fu» it, in quo praeclara vir tu ti s fuæ d o c u m e n ta e x ­

h i b u i t u x o r Menonis , Semiramis. E r a t ea

feemina virilis prorfus animi ; bellique exp eri­ mentis, ne viro quidem? licet ex fu m m is r e g i s Affyrii p ræ feû is , c e d e n s : U n d e f a & u m e f t,u tp o f t.

(7)

exp ugn atam BaSrianam arcem , Semiramis in- noteiceret N ino : qui tantam fortitudinem re­ munerari poffe fibi non videbatur , ni fi to ri

co n fo rte m faceret : itaque ergo regina fa£i:a

eft Semiramis. Sufcepit vero ex Martia hac

conjuge Ninus filium , cui nomen Ninyas ; q u a adhuc im p u b è re , decefiit p a t e r , qu o mortis ge­ n e r e , variant aucfores.

R egno igit u r tam vafto adminiftrando cum adhuc filius impar effet, folium occupavit re­ gium mater Semiramis, Afcalone, Syriæ u r b e ,

oriunda. Refert hic D io d o r u s ( b ) D e a m , quae

D e r c e t o Syris vocabatur, à juvene Syro in t e m ­

p l o , haut procul ab u rbe Afcalone , ftu-

p r a t a m , puellam pe peri (Te , eamqne, cum faci­

noris hujus D e a m p u d e r e t , in petricofo

loco expofuiffe ; ut citius fub Jove frigido a-

nimam efflaret. Verum fuperis fcilicet aliter

vifunij ut effet, quæ olim Nini torum condecoraret* Columbæ igitur præflo erant, quæ infantis cor- pufculum alarum complexu fo v e b a n t, nutrie- bantque, ut ait&or eft idem D io d o ru s ,(c) donee

â paftoribus inventa puella regio donaretur

præfidi , qui eam loco filiae educavit. V erum qua fide hæc dican tu r, fequentia docent D i o

(8)

-dori ( d ) verba : t<* pep 5p , i n q u i t , *«7* Tîp y *•

Piff-iV T tjç ’S tfA tÇ e ïf* ifû Ç fJLU & ohoyXlAtVC t , % t$ 0 V ÎÇ IV, H < tc

de Jem iram ldis ortu fabulofe recitantur> Nec info-lita aut inaudita res eft , eos , qui Herculeos

plane fubiere l a b o r e s , reliquosque mortales

pruden tia , f o rti tu d in e , ceterisque virtutibus antecelluerunt , ab ipfis Diis conlervatos enu-

tritosque fingi. Sic legimus R o m u l u m , ( e )

Martis ex Rhe a Sylvia f i l i u m , qvum i m p e r i o Amulii in profluentem efl'et abje&us , non po* tuifle e x t i n g v i , led lupam acceflifle, ac infan­ t i , quem undae exaeftuantes in ripam expofue- r a n t , ubera admovifle, matremque fegeffiffe, d o ­ nec pafto r repertum ferret in cafam, educaret-

que. Sic qu oque C y r u s , ( / ' J quvm recens

natus , juffu Aftyagis effet expofitus , à cane foemina d ic itu r nutritus : & Hieronem , ä pa­ tre Hierocle a b j e f tu m , refert Juftinus ( g ) ab

avibus meile fuftentatum. Similia de Habide

refert idem Ju ftin u s , (/> ) de Ægiftho Proco­ p i u s , ( t ) de Ja m o Pindarus, ( k ) Sc P l a t o n e ( / ) Ælianus, quem apes quoque aluifle tradit. Q u i d m ult is ? referta eft hujufcemodi exemplis, five

fabulis omnis ferè hiftoria. Nos ad Semirami-

(9)

Ni-ni, u t coepimus d i c e r e , ipfa viro In regnum f u o

ceffit, A u tu m a n t hic alii, & fortaffis re&ius,

Semiramidem, non fraude & d o lo , ut Juftinus, ( wj ) aliique volunt au&ores, fed ex teftamen-

t o mariti regnum adiilfe. Quis enim credat,

N in u m uxorem Semiramidem , quæ non exi­ gua prudentiæ virtutisque ediderat Specimina, pofi: mortem fuam ab imperio exelufiffe; nifi dixeris , quod fere dicendum eft , tutelæ no­

mine pro filio regnaflc m atrem. Perinde ta­

men nobis erit, utram harum arripueris fenten- t ia m ,d u m m o d o idconcefleris hujus hiftoriæp atro­

nis, N ino fucceffifle Semiramidem.

( a ) lib. i . C. I t ( h ) S ib i, H i ß , lib. 2 , c, 4. ( c ) loc. cit. ( d ) loc. cit. ( e ) ap. Flor, lib. 1 • c, I . ( f ) ap. J u ß , lib. i , c. 4. (£) id .

lib. 23- c. 4. ( h ) lib 44. c. 4. ( i ) hb. 2.

( k ) olymp. by mit. 6 . ( / ) lib. 1 2 . Var, biß c. 4 jr. C m ) lib, i . cap, 2.

The f.

3.

Inter molimina Semiramidis togata, â Scri­ ptoribus paffim commendatur cura in exftruen- da ornandave Babylone: quam urbem primane

(10)

Semira-Semiramis exftiuxerit , an exftru&am amplift. c a v e r i t , alterius loci eft disquirere : quamvis e- go non dubitaverim affirmare, Babylonem, o- pus efle Nim rodi , factionisque e j u s , quæ ad

condendam turrim confluxerat. A t q u e u t lu-

bens concefferim cum R u p e r t o , per Nini u x o ­ rem multa magnaque incrementa aeceflifi'e Ba­

byloni ; ita ab eo dilcedo prorfufc , quando

p u t a t , ante Semiramidcm n bellis Aflyrios inter9 n

& Babylonios a ttrita m everfamque uroem , fub

Semiramide furrexifle. O e illis enim bellis &

filet verior hiftoria, & has fabulas plané igno­ r a t : Profani c e rt è feriptores hic om nia con­

fundunt* Quare inventi funt q u o q u e , qui hor­

tos illos penfiles, quos fama tantopere inter Semiramidis opera celebrat, non ad N in i conjugem referant , fed Nitocrin , reginam Nebucadneza-

ris ; idque au&oritate Berofi. R e m que iftam

it a expKcare conatur Rupert us : ( a ) N o b is

obferVat um efl confufas ejje res d u a ru m , Vei trium re- g in a ru m , quæ omnes Sem iram idis nomine appellata fu n t y

& paucis interjectis, fic , i n q u i t , (Babylonis infiau-

rationem Vetujlisftmœ Sem iram idi tribuerunt , eujus q u a ­ d a m infigniora, u t bortu* ille p e n ftlis , fecundum B era - fu m apud Jofephnm , debebant pofleriori N ebuchadne^aris

(11)

conjugi. E t alio in, loco haec habentur apud e-

u n d e m ( b ) verba : Sem iram in m axim am in ador­

nandis hortis curam adhibui fife , & illos fep tem m undi miraculis annumeratos hortos penfiles condidijje, traditum c fl ab iis , qui duarum Sem iram idum opera confuderunt#

A t q u e hæc præcipua fuere, quæ de operibus Semiram idis, dum â bellis vacaret, narrantur* Expeditiones ejus militares paflim rccenfentur,

Æ g y p t u m e n i m , Æ t h i o p i a m , A ra b ia m q u e

imperio fuo adjecit. Indos q u o q u e , ( c ) quos

p ra ter eam & A lexa n d ru m M a g n u m adiit nem o, pe«,

tilt b el lo , domuitque. A d poftremum , qvum

concubitum filii petiifibt, ab eo, in te rfeä am

t r a d u n t ( ^ / ) J u f t i n u s , D io d o r u s , ( e ) & Aga*

thias. ( f ) Alii , quibus fabulae fatisfaciunt, u t

confentanei fint fibi, narrationisque p r i n c i p i o , S em ir am id em ,â columbis olim enutritam , q v u m t o t u m fere te rraru m deviciffet orbem 5 colum, bis comitatam avolafie tradunt*

( a ) in ob f errationibus ad fynopfin fie fold- p . 3*7.

ad fin . ( b ) lib. cit, p< 41. (c) Chriß, M a th % Diodorus lib. 2. ( d ) lib. I. c. 2. (e) liK 2 . f i l b i H i ß , c. 2 0 , [ / 3 lib. 2* A 491*

(12)

Thef: 4.

M a tri fucceffit filias N i n y a s , cujus vi­

t a m omnem paucis hifce verbis comprehendit Juftinus ; ( a ) N in y a contentus elaborato à parenti­

bus imperio , belli flu d ia d ep o fu it, & Veluti J e x u m cum matre m u ta jjet, raro a Viris V ifu s , in fœ m inarum tu r­ ba confenuit„ Poft triginta deinde reges , vix nomine notos, per ordinem fucceflionis regnum Affyrium ad Sar danapalu m , regem u l t i m u m , defeendit j ( £ ) E ju s tem pore, regnum J jjß r iorum ,

cum annos d u ra jfe t 1360, M edos desolutum eft.

Id Vero quo modo effeäum fit , nunc paucis

eft ex po n e n d u m . C unÄ i igitur, q u i in reg n o

Affyrio Semiramidem e x c ep e ru n t reges , belli ftudia d e p o f u e r u n t , a c , Ninyae fecuti exem. p lu m , in otio ac lafcivia vitam peregerunt o- m n e m , u t au&or eft C n i d i u s , & ex eo D i o ­

dorus, ( c ) alii que. Proinde , ut im p eriu m

t a m vaftum, fub triginta effœminatiftimis regi­ bus bene Te haberet , & ab hoftili incurfu effet immune , ê re fuit , u t duo præfe&orum quotannis cum exercitu extra muros urbis agerent excubias. Accidit tandem tempore S ard an ap a li, u t vigiliarum vices ad Arbacem Belochumque re­

(13)

d i r e n t ; q u o r u m alter M e d o r u m , alter Baby­

lo n io ru m præfe&us e r at . HI, qvum ad moenia

urbis haererent, neque regis videndi ipfis u n ­ q u a m daret ur copia, A r b a ä u s , u t rem cognofce« r e t , fimul 8c regem videre t , in aulam afeen- d it. Hic, qvum ad fingulos portes cuftodem coL locatum ce rn e re t, Sc nusquam portet in tro m i t­ t i , eunucho regis fe fiftit; à qu o, aurea data phiala , rem o m n e m comperit, & opera ejus ad v idendum regem adm itti tu r. Quem qvum vidiflet habitu lafeivo, colloque demiflo eun­

d e m , ac reliquum gregem pellicum , cui

artidebat, gcftare veftitum , interque fcor-

ta lafcivientem , fermonem muliebrem , reli-

qu osque f e m i n a r u m mores pi£la facie im i t a ­ ri , fimul & rifus immoderatos , ebriisque d i­ gnos e d e r e , fumma indignatione ad focios de­

scendit, vifaque exponit. His a u d i t i s , omnes

i n d i g n a b a n t u r tantum virorum tali fubje&um f e m i n æ , Sc t o t quotannis milites c u r t o d i r e & â periculis externis defendere pellicem v eri­

us quam regem. Fit ergo co njura tio, bellum-

que Sardanapalo infertur-, qui pofttria praelia eo redafhis eft a n g u ftia ru m , u t incenfa pyra

fe divitiasque fuas in ignem m it te r e t , eo

(14)

i b i o , juftino ( d ) j u d i c e , imitatus virum*

Habes hic B : L : & regni Aflyrii , & Sar­

danapali brevem hiftoriàm ex profanis , u t coeperit in N i n o , decoxerit vero in Sar danap alo,

D e q u o quia nobis d ic en d u m eft , muLtum

lucis acceflurum opinamur huic noftræ operæ, fi paucis nunc q u o q u e conamur veræ hiftoriae

N in u m reddere , u t fie tandem ê tenebris

fabularum prodire quea t Sardanapalus, pofte- rorum N in i ultimus.

Ç a ) Ub,

'l

cap,

2,

(

b ) D io

d.

Sic,

DHL

H i ß , lib: a . ( c ) D i b i H i f t . lib. 2 . Ç d ) lib *

I» cap, 3«

Thef.

ç.

T r i a vero hic co n fid e ra b im u s, gentcm T t e m p u s , q u o r e g n a v i t , & denique im p eriu m ,

cui praefuit N in u s . Ita, inquam , confiderabr-

m u s , u t, Graecorum fabulas infuper habentes,

quæ verè dici poffunt , fimus allaturi. A d

gentem ac proQipiam reg u m Aflyriorum quod a t tin e t , variae variorum de ea funt fènten-

tiae. Inter alios ex reccntioribus , qui hac

de re l a b o r a n t , nomen profitetur fuum ( a ) R u p c

(15)

r-R u p e r t u s , qui in obfervationibus ad Synopfin Befoldianamexiftimat, Ninura fuifle filinm AJfurisy ac B e l u m , quem alii patrem Nini fuifle ajunt , cun dem ac Affurem 3 cujus meminit Mofes. E a potiffimum ducitur ratione Rupertus, quod ætas N in i in aetatem fere incidit Afluris. Pofb q u a m e n i m loco citato expofuit fententiam Scaligeri , de i m p e r i o A fly rio , cjusque ætater fimul & Calvieii fente ntiam , A t , inquit , hoc

( imperium A {Tyrium ) S tetiffe 13CO annis an.. B o r eft Juftinns lib. j . cap. 2. v. 13. a quo non m u ltu m abeunt alii • quamvis modo plus, modo minus dL cant. Ergo primus A fty n o r u m r e x fe r e cæpijfet annis 120* poft diluvium y quœ opinio ft locum habet y y cl ipfe N i* nus A jfu r erit y N oachi e Sem o nepos , Vcl A ffuris ft li u s , in quam fententiam magis inclino» A t que ita A jfu r idem cum [Belo illo , quem N in i patrem m ulti afferunt Scriptores. E t in capite præcedente pro*

lixus efi: R u p e rtu s in exponenda Nini profapia; & poft argumenta ad opinionem luam ftabi- liendam addu& a,f ic concludit , ( b ) dico autem ,

N in u m videri e Sem i poft eris y ratione m add*it ,

N a m cum A jfuras y Sem i filius y, Ajfyriorum fit p a te r , N in i urbis conditory ut facret literœ docent: an e x a- lia gente fit N in u s , qui iisdem Affyriis orbis terrarum

(16)

2S*f 12 $ €

imperium peperit ? E t fe qui c u r hac in rc R u -

p c r tu s C h ro n i c i Alexandrini a u ä o r e m , q u i ( c ) e x familia Semi profatum fcribit C r o n u m , Nini p a t r e m , & Belum C r o n i e Pico J o v e n e p o ­

tem. Aliud in g r e d it u r iter Sleidanus , ( ^ )

qui N i n u m Beli, Belum vero N im r o d i facit

filium. D iv er fa porro ab his de N ino tradit

M e r c a t o r , e ) cui Niitus id e m ac Nimrodus,-

adeoque in fertfum fuum d e t o r q u e t verfum i i .

cap. io. Gcnefios , exiftimando A f f u r , non

efle nomen vir i , fed regionis. C u i Sententiæ

a dftipulatu r Lipfius , ( f ) q u a n d o dicit , ob fimilitudinem primæ fyllabæ in N in o & Nimro- d o , eosdem eos elfe homines. A L i p b o rurfus digreditur Gerh. Voffius, (£) cui ob fuas ra­

tiones Ninus N i m r o d i efi: filius.

Ita fummtis hic efi: auftorum difienfus. N o s non dubitamus affirmare, Ninum ê pofte- ris Semi fuifle , imo A (furis, cui in urbe Ni-

nevitana , fed fero admodum fuccefiit. Ab eo

en im te m pore , q u o Alfur fundav it & Niniven

u r b e m , & r e g n u m A fi y ri o r u m , fi regna funt

appellanda, primæ gentium minutæ focietates, fucceflores fine dubio ex fua ftirpe h a b u i t , certe habuifle videtur. Nec legimus apud q u e m ­

(17)

. q u a m , fuiffe poftcritatem A fliiris, fua terra

& urbe â qu oquam expulfam, Id vero in

Sacris l e g i m u s , poft plura, poft Affufem fecula evafiffe potentiorem. Quod alterum erat, nos non

facimus cum illis, qui ftatuunt A (Tyrium re­

g n u m effe tam v etu ftu m , ut jam floruerit inde â D iluvio , ad ætatem regni Judæ & Ifra- e lis , i t a , inquam, floruerit, u t ' p r æ ceteris in

Afia regulis quicquam p o tu e rin t Affyrii. Prae­

ter alias rationes , quibus ifla fiâa antiquitas

co nv ellitur, patet ea res vel ex ipfis hujus

C h r o n o lo g ie a u ä o ri b u s ; quibus de Noachico tempore , fericque inde annorum, nulla p o tu it

effe cognitio. Quis enim de annis im perii

Affyrii ita inflituit Ctefiam , medicum Cyri m i n o r i s , ut à Nino ad Sardanapalum potue*

rit line errore tribuere annos i% 6o regno

Affyriæ? quis , in q u am , c r e d it, Ctefiam veri­ o r e m calculum inveniffe, quam H e r o d o tu m , qui quinque duntaxat ætates tribuit huic re­ gno ? . Sit igitur Graecorum ifla in annis -nu­ merandis licentia, & cui otium eft, cu m Cte- fia conciliet Herodotum. * Ego fcio tam anti- qvum & diuturnum non fuiffe regnum Aflyri- orum j nec imperium ejus gentis, quod tertio

(18)

loco fuit d i c e n d u m , t a m vaftum atq ue dici­ tur, u t poftea qu o q u e patebit* & olim id q u o ­ que obfervavit Dionyfius Halicamaflenfis, ( h )

inquiens : Jn tiq V u m illud Ajfyriorum imperium retro

ad fa b u lo fa , tuque pertingens tempora, modicam quandam J f t œ partem obtinuit.

( a ) p . 3 3 . ( b ) pag. 27. ( c ) in Chronie. />.84. ( d ) lib. I . cap. X. pag. mihi 8. ( O iw C/;ro- nologia fua p . 9. ( / ) 2. E x e m p .

SWif. cap. i . m onit. I . (£ ) //£. 1. ek Idolol.

cap. 16. ( / > ) Dionjif, H a lie . A n tiq u . 'fiom^ lib. I . c.

2-Thef.

J a m igitur obfcurum efle n e q u i t , q u a ex

p r o i a p i a fit nofter Sardanapalus. Sed quotus

ille fit in ordine regum, 8c q u i s , & quo de­

niq ue te m p o re r e g n a n t , d i f p u t a t u r : U t me­

rito qnxfieris , quis inclutus ille fit Sardanapa*

lus. Videbas q u o t erant fententiarum divortia

de Nino,» eandem in Sardanapalo experieris dif­

ficultatem. Qvam diu unum Ctefiam /equi­

mur , controverfia nulla eft , & omnes conce­ d u n t , Sardanapalum efle reg em Aflyriorum ul­ tim u m ;

(19)

ti m u m ; at qvum q uæ ritur , quis fit dicen dus Sardanapalus , ex illis regibus , qui in fa-

cris enumerantur , tum lis oritur. Scilicet ea

hic tenet hiftoricos nofiros cura , ut aliquem

ha be ant Aflyriorum regum , ex Sacris cogni­

t o r u m , qui Sardanapali nomen & perfonam ge­

rere queat. Vident enim omnes , aliquando

po te n tiores fui fle Aflyrios, vident Aflyriam re­ ges habuifle potentiflimos, vident denique e o ­ rum regum aliquem efle debere Sadanapalum. E n u m e r a n t u r vero illiin Sacris quinque duntaxat r e g e s : P h u l , T ig la t , Salmanaflar , Senacherib,

Aflarhaddon. In his > q u ia in Aflyria regna­

v i t , Sardanapalus nofter inquirendus eft: & eo.

rum aliquis Sardanapalus erit. Q u a m mife-

rè heic fe troqueant alii videmus pafiim ; & pofl-

ea fumus difturi. Prius adducemus Senten­

tias e o r u m, quibus non impofuit fraus Annii Viterbicnfis, qui fumma imis con fu dit; aut eo­ r u m, qui didicerunt hiftoriam græcam multis

fabulis efle corruptam. Sed & h i , dum con­

venit inter eos , ex quinque illis Aflyriorum regibus aliquem efle S ardanapalum, diflentiunt

tamen in defignando Sardanapalo. D icit

Reinerus Reineccius, ( a ) Salmanaflarem â multis

(20)

credi-creditum cfle Sar dan ap alu m ; quod etiam do.

cet Cedrenus. ( £ ) E t fane r e ö e v id it Rei-

nerus ad hæc tempora pertinere Sardanapalum, cum ante Phulem nullus in Aflyria rex exti- t e r i t , qui p e r opes Sc 'p o t e n t i a m profanis

innotefcere potuit. B.e£te , ajo , ætatem no-

ftri regis vidi fle R e in e r u m , quamvis nos p o ­

tius credamus, quia Sardanapalus ultimus fuis- fe dicitur regum A f l y r i o r u m , â profanis ita

ap pellatum Aflarhaddonem. Q u o d ante nos

ftatuit Genebrardus, ( c ) cujus h a c funt verba;

A n te Sardanapalum fiequentes in [Bibliis recenfentur:

S

argon , F k u l T ig a lt Tbydajfar , S almanafifar^ S e n a - cherib, A jfa rh a d d o n , id e ß Sardanapalus. E t ali­

bi , ( d ) R eg n a t tandem y i n q u i t , Senacheribi filiu s

jjfarhaddon ( T h u l , cognomento regum Afifyriorum ) id cfi Sardanapalus, f i Veßigiis Sacrarum literarum ali­ quid fit tribuendum . Q u a vero ratione hæc no­ mina poiïint congruere, verbis fequentibus idem docet Genebrardus ; ( e ) Salm anaßari fuccesfit S e -

nacherib, denique Sardanapalus filius , u t e x Voce A fin — A don — P b u l , conjeStare licet ; A ja r *— A - don — (Pbul , latine Grœcè Sardanapalus, C u m G e n e b r a rd o de xtra m ju n g it Schotanus , ( / ) cu­ jus locum fequentem adducit Æ gidiu s Strau-chius t

(21)

»7 S *

ch iusj (J> ) Q uid eft , a i t , Sardanapalus^ tiiß

V ocabulum , ajfyriacc co m p o fitim , TIS — p i n IDNÎ Foee é duabus prim is partibus compoßta dicitur ultimus

file A fly riorum r e x in Sacris *ÏDN filiu s

Sana-ebaribi & interje&is paucis, inquit , Sarda­ napalus igitur A jfarbaddon efl, quem Babylonii, & M e d i, cu m urbe N i n o , ®» imperio Ajjyriorum eVe terunt t Ve_

rutn hancSchotani fententiam aperte falfam cffc a rb itratur Strauchitis,^/;) inquiens, Sardanapalus

diuturna felicitate ufus , otio d ifflu x it, ex adverfo A f- fa rh a d d o n , Viribus & viris exbauflo imperio , quando prœ effe incepit, cum parricidis gravis fim a bella, ® f u

-«e/?4 gerere coai/af e/?. Sed jure ne , an fccus

Schotanum carpat Strauchius theii fequenti fu­ mus vifuri.

(

4

)

in S y n t.

JFtw.

T o m . I ,p a g

6.

( b ) in Comp„

b ifl. p . 88, ( c ) /4 Chronologia fua p , 129. i .

( ^ )

Pa£ '

cit. p . 160. 4.

( f ) w B ib i. H i f l ; 5 , Féf. T . de fecunda m undi œtate, p .

\ \ G .

( g ) in B r e V . Chron. p .

617. yêf. ( b ) /ii. cit. in parte fpedali cap\ I j \

Q u fl. 5. p . 618. )e q .

Thef

7.

Cur igitur Schotani, ac Gencbrardi de Sar*

E

danapalo

(22)

t;8

d a n a p a l o ample&ar fençentiam , n u n c eft o-

ftendendum. A t q u e , u t paucis me explicem»

ipfe Sacer co de x â p a r t e eft noftra. A c licet

ego qu o q u e p r o b e intelligam, non effe p ro -

pofitum ferip tu ræ, nos de rebus & im peri is

gentium er udir e, tamen & hoc fcio, S c r i p t u r a m S a c r a m , u b i m e m i n i t reg n o r u m civilium vel ver­ b o , illam mentionem pluris effe faciendam o- mni au & o rit ate profana.

Jam igitur in Sacris mem ora ntu r & re­ gnum, & reges A ffyriorum, ac p o t e n t i a , & f u r g e n s , ■& occidens» d e f e r ib it u r; u t , q v i his co ntra ria docet, falfa doceat neceffum Ot. E x i f t i m a n t viri q v id a m d o ä i , ac inter illos L i g t f o o t u s , (a) duo fuisle Affyriorum regna, alterum poflerius, d e q v o Scri p tu r a a g i t , alterum p riu s, Graecis memoratum,

vaftiffimum , per tredecim durans fecula. A t

u b i terrarum locum inveniet prius ho.c, quod

à N in o coeptum » defiit in S ar danap alo? Eo fane tempore, qu o ftetiffe dicitur, non fteti t,nec i Ilo terraru tra&u.Seilicet circa ætatemAbrahami,quan* do iis,qui certiora videntur afferre,Ninus ille floru- iffe puta tu r, nullum erat tam fplendidum in Afia

i m p e r i u m , nec nili lingularum fere urb iu m

(23)

-lis fuit Amraphel rex Sinear, Jrioc rex Ellafar y

JÇedar Laotnor rex Elam , S e ra rex Sddomo-»

r u m , *Birfa G o m o r rh e o ru m , Sineab Adamae ? & Sem eber rex S tb o ïm &c. Q uod fi verum eft, de quo nemo fanus dubitabit , verifîmi- le eft , Affyriam quoque, ut reliquas p rovin­ c ias Afiæ , iuos habuiffe non nifi regulos.

Q u is itaque invita , ac reclamante ipfa veri­ ta te facra , affirmare fuftinebit , Ninum , to­ tius Afiæ dominum , ad hæc, aut p rio ra re­ feren dum effe tempora* cura videat plerasque

hae ætate Afiæ p r o v in c ia e , i m o Sc illas,

quas N in o ajunt fubje&as, fui fuiffe juris. Si longius in hiftorLa facra pedem promovemus, temporibus Judicum non Affyrios late in Afia circumtulifie legimus arma, verum tunc floru- iffe Judæorum politiam y ac inter vicinas gen­

tes præ ceteris potentes fuiffe Moabitas, Ca-

n anæ os, ac Philiftæos. Si Salomonis denique re f p ic im us imperium, quod ad Euphratem us­ que pertingebat , fic quoque conflabit , nul­ l u m tunc Affyriorum fuiffe monarcham. Sy­ ros legimus ftatim poft Salomonem habuiffe fui regni incrementa, diffidentibus luda & Ifrae-

le, D e Affyriis etiam num altura eft filentium.

(24)

E t haee tamen aetas Sardanapali efle dic itur } quafi ultimus i n illo regno cflc }x>flit, ante- q u a m fuit rex primus : q u i nunc demum , flo­ rentibus S y ris , coepit a p p a r e r e , cumque illis

bellare. Phul enim primus Aflyriorum rex, u t

antea quoque diximus , e r a t æ t a t e aequalis ^ e ^ l m S y ro r u m ,q u e m c a p t u m tädem a bduxitT ig la tu s,r e­

gnans pofl: P hule m , u t fupra oftendimus. T e r ­ tius Salmanaflar p o te n tio r evafit, imperavitque Aflyriae , Syriae, Mediae ac Babyloniae. A t q u c

hic eft ille I f r a e lita ru m t e r r o r , qui decem

a b d u ä i s tr ib u b u s , alios juflit colonos m i g ra re in Samariam 5 quæ fuit pr ima o rig o Samaritar-

n o r u m , gentis Judaeis invifae, Poft Salmanafla-

rem, interpofito Senacheribo , regnavit ultimo loco Aflarhaddon , nofter SardanapaJus.

( a ) T o m # i . A m . 113. ab initio

T

h

ef.8.

Videmus ig i t u r , quä delufi fint multi Scriptores,in defignando vero Sardanapalo, & e j u s aetate, qvum

contra omnem hiftoriæ facræ fidem ftatuant

e u m ante Phulem floruifle. D i x i m u s fu pra

eo in num ero fuifle L i g t f o o t u m , q u i , quos

f e q u a t u r , habet bene multos ; & n e f c i o , a n A n ­ nius

(25)

m * *

» i u s monachus ceteris * praetulerit facem.

Id verum e f t , affirmare quosdam , Phu- lem im perio Aflyrio, & urbi Ninivitanæ pri. f i i n u m fuum fplendorem , quem fub Sardana­ p a l o a m iferant, reftituifle, continuosque in im­ p e r i o Aflyrio habuifle fucceflores ad Affarhad* d o n e m , q u i , non fecus ac Sardanapalus, impe­

rium p e r d id it. Verum quis tam obtufi pe-

â o r i s eft , u t non deprehendat iftas ineptias? quafi vero bis penes Aflyrios fummum illud in Afia fuerit imperium, & regni utriusque adeo limilia fuerint fata , ut prius in Sardanapalo r u e n s, direptum deftru&umque fit â Medis & Babyloniis: itemque pofterius, quod decoxit in Aflarhaddone , iisdem Medis iisdemque Baby­ loniis fuerit praedae. Mea fane fententia, Hifto. rici âC nîdio fedufti,ex uno imperio, cujus meminit SpiritusSanâus fecerunt duo, variatis nominibus re­ gii, multisque additis fabulis. Proinde quidquid de an tiq uo illo Aflyriorum imperio feripferunt vete­ res, id o m n e, fi verum eft, accipiendum, ac ex­ plicandum efle exiftimo de regno illo , quod in facris deferiptum habemus, â Phule usque ad Aflarhaddonem ; nec ullum aliud in hifto. riis, & o r b e , verum invenietur Aflyriorum im ­

perium. F

(26)

Thef. 9.

Sic audivimus , q u id de Sardanapalo di­

c a n t p r o f a n i , quid ctiain alii,- ultim um fuifle

illum Aflyriorum r e g e m , & â præfe&is fuis,

altero Babyloniae Belocho , altero Mediae A r-

ba&o , d e v i ä u m , vitaque parite r ac i m p e r io

fpoliatum : audivimus A (Tyrio* tand em e x

veterno oblivionis profundo , u t loqui a m a t

•quidam, in lucem emerfifle , idque a u f p i ci o

regis Phulis, u t p u t a n t , & fub fequentibus de­

inde regibus ad A fl arh ad d o n em usque floruifle.

A u d i v i m u s d e n i q u e , quid de Aflarhaddonc tra­

d a t Sacer codex , & eum fecuti hiftorici ; eum

ultimo loco in imperi o Aflyrio P h u l i , qui pri­

m u s f o r t e , fucceffiife. E o quippe adhuc in

Aflyria régnante,Babyloni i,& M ed i defeciffe,impe*

rio q u e ejus fe fubduxiffe videntur. L e g i m u s

q u ip p e in Sacra Scriptura, occifo Senacheribo

fucceflifle Aflarhaddonem , i d q u e temp ore

Hifchiae, ac m ox q u o q u e mentionem fieri Bro.

dachi Baladani, qui vivo & régnante adhue

Aflar had done, rex fa&us Babyloniae, tit ulum

illum 2 Reg 20, 12.J fortitur. U n d e conje&a-

(27)

ab Aflarhaddone defciviffe, ( a ) E t hæc eft illa M e d o ru m Babyloniorumque ab Aflÿriis defe- ö i o , quam to t circumftantiïs , adeoque pro. lixè in Sardanapali hiftoria defcribic Ctefias r non fecus ac ipfe præliis iftis inter rebelles il» los populos, ac Sardanapalum, interfuiflet. Vi­ demus igitur quanto ftudio alios decipiendi fla- garit hicHiftoricus, quum in re, ac m ateriatam e xigua exponenda , tot cumularit , fi dicere

l i c e t , mendacia, (a ) v i d . H e r . /t i t c.

T

h

ef.

io .

A t , inquis , fit Aflarhaddon Sardanapalus; e r g o in otio ac lafcivia vixit Affarhaddon ? F u i t denique talis, qualis ex Cteiia defcri- p tu se ft pa u l o ante Sardanapalus? Hoc eft, quod dudum Schotano quoque objecit Strauchius, fed ad hunc n o d u m folvendum A lexandri gladio opus non eft. Quamquam enim C n i d i u s , & eum fe- cuti alii, Sardanapalum voluptatis filium fuitfe affirment , inveniuntur t a m e n , quibus bonus &

prudens rex eft* E t Athenaeus teftis eft , Sar­

danapalum virum fuifie fortem , belloque egre­ gium. ( d ) A it enim, Qstlielai xv ** «^«*7^ y m p m ç

'ZaçJouciircihoç, ncjy yoio Imyty àvjÿ fMquctZ ZAPAA»

U A U A A 0 2 ANAKTNAAPAZECl A rX tA A tJW EAEIME KAI TA

(28)

Ï O t f MI F! HMETH AAAA NTS? T E 0 N H K E H . S o tà a n a p ih

i lu m quidem rebits gerendis attentum fu ijfe inde liq u e t,

quod ejus fepulcro fit in fc rip tu m ,S A T ^ D a N A T A L U M A N j C Y N D A R A X I S F I L I U M , U N O D I E

T a r s u m e t a n c h i a l e n j f d i f i c a s s E j

T O S T , D I E M 0 D 11S S E , N ec Ctefiæ , qui in ceteris nos d e c e p i t , magna lieic au&oritas efle poteft, de quo in p r o m p t u fu n t magn orum vi­ rorum teftimonia : V e r b a funt D eg o re i Vhea-

r i s : ( b ) E ten im de Ctefia Jofepbi Scaligeri, (c ) m a ­

x im i Thilologi, * tale efl judicium , nimirum ineptum ejje g ra c u lu m , & modo H erodoto a d v e r fe tu r , nihil penfi habere : m ulta ab eo h u m anitus, m ulta etiam confulto , p er tyholvTna* peccari. Sic ab Ariftotele ( d ) p a ­

r u m fide r e p u t a t u r dignus, at que â Plutracho ( e ) fabularum merito audit au&or, u t Photium taceam, qui ( f ) eum in omnibus fere H e ro d o ­

t o contraria docuifle ait, Callifthenes ( g ) ta­

men non aufus efl: elevare fidem Ctefiæ, duosque Sardanapalos fuifle e x i f t i ma t , alterum Ctefiæ,

imbellem, alterum A th e n æ i, Strennum belli

d u c e m , u t videre efl: a p u d Suid am , qui ( h ) a i t: Sardanapalos fu ijfe duos tra d it C alliß enes libro P e r­

fica ru m rerum fecu n d o , unum ß re n u u m & fo rte m ; mol­ lem alterum , atque e ffem in a tu m . Sed pace ta n ti v i r i ,

(29)

viri, nos, q u ia id nunc v id im u s, contendimus

u n u m Sardanapalum d u n ta x at fuifle, eumque

v i r u m talem, qualis deferibitur Affarhaddon. E- u m vero prin cipem fuifle non plane ignavum, te fta ri videtur Efras, quando cap. 4. docet e-

u m novos colonos mififfe in Samariam , &

H e r o d o t u s , qu i Aflyrios hoc tempore dicit bel­ l u m geflrflc cum Medis, qui defecerant. Ver­ b a e j u s f u n t ♦ ( i ) M e d i cum A ffyriis pro libertate proe­

lia ti , flren u e fe g e (fe ru n t♦ excujfoque ferVttutis jugo> in lib erta tem fe /e aperuerunt. A d poftremum autem ,

felix ne, an infelix Affarhaddon fuerit, non fa­ t i s conf t at j pofterius tamen ex H erodoto vi­ d e t u r poffe elici , qui ait plures nationes ac gentes ab eo defeciffe 5 unde imperium ejus valde debilitatum eft. A it enim Herodotus : (k)

(Primi M e d i ab A ffyn is deficere coeperunt : qui cum A jfy r iis pro libertate proeliati , flrenue fe gefferunt j excuffoque fervitutis jugo , in libertatem fe fe ajferu- erunt. P ofl quos & aliœ nationes idem fecerunt, quod & M e d i, Sic infelicem quoque fuifle Affarhad-

donem teftari videtur Flavius Jofephus , qui ait M edos Babyloniosque, quos ab Affarhad-

done defeciffe audivimus antea , A fly riorum

im pe rium evertiffe. I n q u it enim i ( / ) *~

(30)

' m &

g y p ti TStechäos magnis deleElibus habitis, copias a d 'E u ­ phratem d u x it m it) a M ed o s Ö? Babylonios , qui A f - jyrioYum imperium everterant. Quis exitus fuerit

Aflarhaddonis ,, c u m d e eo n i hi l tradant nec

Sacer c o d e x , nec hifiorici*. incertum eft pla^

n e Si vero d ix eris c u m eundem cum Sar­

danapalo habuiffe vitae finem > i d mirum efle

no n p o t e f l , q u u m ille mos valde o l i m ufita-

tu s fuerit. Sic N u m a n tim yd u cesfu o sfequ ep a tria m q u e fe r ­

ro & V e n e m y fubjehioque undique ign e , perem erunt y

u t Florus ( m ) docet t ■ E t u x o r Afdrubalis*

a p u d e u n d e m H o r u m * ( n ) in everfione C a r .

t h a g in is , comprehenfis duobus liberis , ,a culmine fe

dom us in m edium m ifit incendium , imita ta regtnamy qu& Charthaginem condidit* D i d o n e m in te lli g it, quae

e t i a m vitam y confcenfa p y r a , gladio fini vir*

u t a u â o r e f t Tuûinus. ( o ) Sic Simrinm q u o q u e *

Ifraèlis ,

r e g e m liraeiis , q u u m a b Am r io o p p u g n a ­

r e tu r , igne combufta fecu m au là * periifle

te fta n tu r Sacræ îiteræ* ( p ) N o n p r o i n d e i n k

r u m , fi Simrium imitatus f u e r i t Affarhad-

don * q u a aratione in i p f a q u o qu e m o r t is g e ­

nere cum Sardanapalo conveniet. Nifi f o r t e

fit ftatuendum , Ctefiam , q u u m Sard an ap a­

l u m l e i n ig n e m mififfc t r a di t * res S y ro

(31)

rum ac Aflyriorum confudifle, & Simrium i l l u m , paleftinæ r e g e m , exiftimaflc Aflyrium

fuifle , illamque Simri hi floriam ad Sar­

danapalum retulifle. N o s tandem con­

cludimus, Sardanapalum non alium

fuifle* qu am Aflarhad-

jdonem.

( a ) A tb n id u s Deipnofopb. lib. i 2 . cap. 7. p . $ 2 ^

( £ ) in M e tb . 1 eg. biß. C M . p . 6 0 ‘ p & . 7*

( c ) de em end. T em p . in notis ( d ' ) lib. 8, cap*

28. H i f l . A n im a l. ( e ) in Vita A rta x e rx is fu b in it. ( f ) in principio E x e r p t. F erfic. C tefiœ. ( g ) lib. 2 . F ers, rerum. ( b ' ) in Voce S a rd ,

p.

876. ( i ) lib. i . cap. 9 f . p . 41 • ( k ' j l o c .

s i t . ( I ) A n t, Judaic, lib . 10. r. 4. p . 265*. ( m ) lib. ^ . c. 18. V. 15. p . 99. ( w j tö. 2 ,

15. K 17. p . 9,0. ( 0 ) tö. 18. &

(32)

References

Related documents

dem Deus populum fuum: atque ut eßet, quo uteretur inliberando Is- raéle, Mofen fecit ex aquis educi:. i cui poftea, ut populum ex dEgypto educeret, injunxit, dicens

(quem apud Horn, in areivNoxp.. 9Q.yElianus XII Hift. aniinal; T.hfk gamum, Caftor Rhodius

Similis erat pardo, cujus dorfo quatuor alae affixae. erant&gt; &amp; quatuor capita data, eique

lare, vel Nebuchodonolore inditum fuifTe huic idolo nomen, quod Afly-. riis fortaflis ac aliis

aliquo adjutore, arcanorumque participi: Imo cunclabundos 8c dubios faciunt; conlultius ne fit abftinere a confortio ejus, quam fidem ejus 8c auxiiium fuo cum periculo experiri...

eft , regnum in Media fuifie poft AiTarhaddonem , quod re, gnum oportet aliquo dnce.

it, quod tamen maxime fpe&amp;at ad conjugia credentium, tanti enimDeus facit hane fuam ordinationem : utpro- nunciet eam eile eLyviiotv, caßitatem, puritatem ,

enim divitias cumulant, tam animi, quam corporis, viribus utuntuH,*. atque bas opes non