T) EO Adjuvante
,
D I S S E R T A T I O N E M
H I S T O R I C A M
i~r
Dc S A R D A N AP A L O .
Cum
confenfu
Ampl. Phil.
Ujyjat.
S U B P R Æ S I D I O
$ atris f u i longe Car is fim i ,
Dn. J A C O B I
A R R H E N I I
Hift. Prof. Reg. & O rd .
Publico bonorum exam ini modcfle fu b jicit ,
S:* R;* M ; ' ,v
Alumnus
J A C O B U S J A C O B I A R R H E N I U S
U P S A L I E N S I S ,
In i^Audit. Guft. Maj. a. d. 25, (Maji, (jin n t MDCCl.
Reverendißmo in Chrißo Pa tr i,
Dn ERICO BEN*
ZE L I 0>
S. S. Theologiae Dodfcori, Regni
Sveciæ
Archiepifcopo, Academiae
Upfalienfis Procancellario, ejusdem-
que Confiftorii Eclefiaftici
Prae-fidi, longe eminentis-
fimo,
REVERENDISSIME PATER.
M
iraberis for t affe, Reverendißme
in Chriflo Pater, quae mea fit au
dacia,
qui
omnium
ig
has
paginas
aufns
Jum
britate colluflrare. Verum enimvero in
tantum Tua per omnem ArBoum orbem
celebrantur
merita,tantusqueT
f a s ,
earumque
cultores, f
ab
incepto
hoc
meo
ad
u t
etiam
omnia,
quae
tur, bona, mihi ad audendum animum
addant
,
augeant que.
quod prae
ceteris
fa c it,
Paternitati
pueritiae
care.
Scilicet
Parens
fiimus folit us eft nobis,filiis fuis, facpe prae
dicare
omnia, quae
omni
Ium
fuerunt y
beneficia,
alios
nos
benigniores
tunarum noftrarum patronos, quam, qui
ipfumfoverunt ornaruntque. Sine 'igitur
Rev.
in
Chrifto
Pater &
hac via me quoque in T u a m , quam fu b -
miffe affeäo, clientelam pervenire : at que
refpice
tenuem
hanc
feram
mea
erga
Reveren
dignitatem perpetua obfervantia ac pie*
tatis. Quod reliquum efi, precor, velit
D E U S , qui Eclefia fu a tam carum p i
gnus concefit, Te, Reverend. Pater, fofpi-
tem ac incolumem prafiare quam di-
utisfime.
R E F E R E N D IS :
C u k o t Subtfciffus J a c o b u s A k i v h e nHJS
Pecimen qualecunqiie
ingenii oftenhirus, in fcriptio- nis exordio fateri neceflbm ha beo , materiam, quam fcriben- . dam mihi fumfi valde effe dif ficilem, utp ote quas in hiftoria antiqua to t fabularum nebulis obdu£ia ac in voluta e f t , ut veritas vix videatur poffe erui: q u i a tamen quæftio ea inter ceteras eft infi- gnis , difficultatem intricatiffimi operis vincit
longeque fuperat præftantia. A tq u e non ju
cundum minus, quam utile fore a r b i t r o r , fi Sardanapalum, in hiftoria profana decantatifli- mum regem , fuæ genti, veroque imperio refti- tuere queam: cujus de moribus, ut cetera nunc taceam , varié fcribunt Hiftorici ; alii fortiffi- n t u m fapientemque depraedicantes eum, alii im-
bellem , efFoeminatum ac fiolidum fuifie affir mantes. Sed antequam ad rem ipfam accedimus, quardam praemittere convenit de regno AfTyrio, quale à profanis Hiftoricis d e ferip tu m e f t , u t feries hujus hiftoriæ eo r e å i u s Le&ori benivo- lo innotefcatj u t q u e nos ad S ard an ap a lu m d e ducat hiftoriæ ac narrationis filum.
Tbef. z.
P r i m o r d i a i g i t u r , originemque regni A (Ty rii t r i b u u n t N i n o , qui condidifle dicitur Ni- n e v e n , & qui p r i m u s v e t e r e m , & quah avitum gentium m o r e m , tuendi magis fines i m p e r i i , q u a m p r o fe re n d i , ut lo q u i t u r Juftinus, ( d ) n o va imperii cnpiditate m u t a v i t , bella circumja centibus populis intu lit, ac magn itu dinem quæ- fitæ dominationis continua poffeffione firm a v it , donec imperium à fe fundatum meridiem ver-
fus ad Libyæ usque terminos extenderet. Po-
ftremum tandem ipfi bellum cum Baéirianis fu» it, in quo praeclara vir tu ti s fuæ d o c u m e n ta e x
h i b u i t u x o r Menonis , Semiramis. E r a t ea
feemina virilis prorfus animi ; bellique exp eri mentis, ne viro quidem? licet ex fu m m is r e g i s Affyrii p ræ feû is , c e d e n s : U n d e f a & u m e f t,u tp o f t.
exp ugn atam BaSrianam arcem , Semiramis in- noteiceret N ino : qui tantam fortitudinem re munerari poffe fibi non videbatur , ni fi to ri
co n fo rte m faceret : itaque ergo regina fa£i:a
eft Semiramis. Sufcepit vero ex Martia hac
conjuge Ninus filium , cui nomen Ninyas ; q u a adhuc im p u b è re , decefiit p a t e r , qu o mortis ge n e r e , variant aucfores.
R egno igit u r tam vafto adminiftrando cum adhuc filius impar effet, folium occupavit re gium mater Semiramis, Afcalone, Syriæ u r b e ,
oriunda. Refert hic D io d o r u s ( b ) D e a m , quae
D e r c e t o Syris vocabatur, à juvene Syro in t e m
p l o , haut procul ab u rbe Afcalone , ftu-
p r a t a m , puellam pe peri (Te , eamqne, cum faci
noris hujus D e a m p u d e r e t , in petricofo
loco expofuiffe ; ut citius fub Jove frigido a-
nimam efflaret. Verum fuperis fcilicet aliter
vifunij ut effet, quæ olim Nini torum condecoraret* Columbæ igitur præflo erant, quæ infantis cor- pufculum alarum complexu fo v e b a n t, nutrie- bantque, ut ait&or eft idem D io d o ru s ,(c) donee
â paftoribus inventa puella regio donaretur
præfidi , qui eam loco filiae educavit. V erum qua fide hæc dican tu r, fequentia docent D i o
-dori ( d ) verba : t<* pep 5p , i n q u i t , *«7* Tîp y *•
Piff-iV T tjç ’S tfA tÇ e ïf* ifû Ç fJLU & ohoyXlAtVC t , % t$ 0 V ÎÇ IV, H < tc
de Jem iram ldis ortu fabulofe recitantur> Nec info-lita aut inaudita res eft , eos , qui Herculeos
plane fubiere l a b o r e s , reliquosque mortales
pruden tia , f o rti tu d in e , ceterisque virtutibus antecelluerunt , ab ipfis Diis conlervatos enu-
tritosque fingi. Sic legimus R o m u l u m , ( e )
Martis ex Rhe a Sylvia f i l i u m , qvum i m p e r i o Amulii in profluentem efl'et abje&us , non po* tuifle e x t i n g v i , led lupam acceflifle, ac infan t i , quem undae exaeftuantes in ripam expofue- r a n t , ubera admovifle, matremque fegeffiffe, d o nec pafto r repertum ferret in cafam, educaret-
que. Sic qu oque C y r u s , ( / ' J quvm recens
natus , juffu Aftyagis effet expofitus , à cane foemina d ic itu r nutritus : & Hieronem , ä pa tre Hierocle a b j e f tu m , refert Juftinus ( g ) ab
avibus meile fuftentatum. Similia de Habide
refert idem Ju ftin u s , (/> ) de Ægiftho Proco p i u s , ( t ) de Ja m o Pindarus, ( k ) Sc P l a t o n e ( / ) Ælianus, quem apes quoque aluifle tradit. Q u i d m ult is ? referta eft hujufcemodi exemplis, five
fabulis omnis ferè hiftoria. Nos ad Semirami-
Ni-ni, u t coepimus d i c e r e , ipfa viro In regnum f u o
ceffit, A u tu m a n t hic alii, & fortaffis re&ius,
Semiramidem, non fraude & d o lo , ut Juftinus, ( wj ) aliique volunt au&ores, fed ex teftamen-
t o mariti regnum adiilfe. Quis enim credat,
N in u m uxorem Semiramidem , quæ non exi gua prudentiæ virtutisque ediderat Specimina, pofi: mortem fuam ab imperio exelufiffe; nifi dixeris , quod fere dicendum eft , tutelæ no
mine pro filio regnaflc m atrem. Perinde ta
men nobis erit, utram harum arripueris fenten- t ia m ,d u m m o d o idconcefleris hujus hiftoriæp atro
nis, N ino fucceffifle Semiramidem.
( a ) lib. i . C. I t ( h ) S ib i, H i ß , lib. 2 , c, 4. ( c ) loc. cit. ( d ) loc. cit. ( e ) ap. Flor, lib. 1 • c, I . ( f ) ap. J u ß , lib. i , c. 4. (£) id .
lib. 23- c. 4. ( h ) lib 44. c. 4. ( i ) hb. 2.
( k ) olymp. by mit. 6 . ( / ) lib. 1 2 . Var, biß c. 4 jr. C m ) lib, i . cap, 2.
The f.
3.
Inter molimina Semiramidis togata, â Scri ptoribus paffim commendatur cura in exftruen- da ornandave Babylone: quam urbem primane
Semira-Semiramis exftiuxerit , an exftru&am amplift. c a v e r i t , alterius loci eft disquirere : quamvis e- go non dubitaverim affirmare, Babylonem, o- pus efle Nim rodi , factionisque e j u s , quæ ad
condendam turrim confluxerat. A t q u e u t lu-
bens concefferim cum R u p e r t o , per Nini u x o rem multa magnaque incrementa aeceflifi'e Ba
byloni ; ita ab eo dilcedo prorfufc , quando
p u t a t , ante Semiramidcm n bellis Aflyrios inter9 n
& Babylonios a ttrita m everfamque uroem , fub
Semiramide furrexifle. O e illis enim bellis &
filet verior hiftoria, & has fabulas plané igno r a t : Profani c e rt è feriptores hic om nia con
fundunt* Quare inventi funt q u o q u e , qui hor
tos illos penfiles, quos fama tantopere inter Semiramidis opera celebrat, non ad N in i conjugem referant , fed Nitocrin , reginam Nebucadneza-
ris ; idque au&oritate Berofi. R e m que iftam
it a expKcare conatur Rupert us : ( a ) N o b is
obferVat um efl confufas ejje res d u a ru m , Vei trium re- g in a ru m , quæ omnes Sem iram idis nomine appellata fu n t y
& paucis interjectis, fic , i n q u i t , (Babylonis infiau-
rationem Vetujlisftmœ Sem iram idi tribuerunt , eujus q u a d a m infigniora, u t bortu* ille p e n ftlis , fecundum B era - fu m apud Jofephnm , debebant pofleriori N ebuchadne^aris
conjugi. E t alio in, loco haec habentur apud e-
u n d e m ( b ) verba : Sem iram in m axim am in ador
nandis hortis curam adhibui fife , & illos fep tem m undi miraculis annumeratos hortos penfiles condidijje, traditum c fl ab iis , qui duarum Sem iram idum opera confuderunt#
A t q u e hæc præcipua fuere, quæ de operibus Semiram idis, dum â bellis vacaret, narrantur* Expeditiones ejus militares paflim rccenfentur,
Æ g y p t u m e n i m , Æ t h i o p i a m , A ra b ia m q u e
imperio fuo adjecit. Indos q u o q u e , ( c ) quos
p ra ter eam & A lexa n d ru m M a g n u m adiit nem o, pe«,
tilt b el lo , domuitque. A d poftremum , qvum
concubitum filii petiifibt, ab eo, in te rfeä am
t r a d u n t ( ^ / ) J u f t i n u s , D io d o r u s , ( e ) & Aga*
thias. ( f ) Alii , quibus fabulae fatisfaciunt, u t
confentanei fint fibi, narrationisque p r i n c i p i o , S em ir am id em ,â columbis olim enutritam , q v u m t o t u m fere te rraru m deviciffet orbem 5 colum, bis comitatam avolafie tradunt*
( a ) in ob f errationibus ad fynopfin fie fold- p . 3*7.
ad fin . ( b ) lib. cit, p< 41. (c) Chriß, M a th % Diodorus lib. 2. ( d ) lib. I. c. 2. (e) liK 2 . f i l b i H i ß , c. 2 0 , [ / 3 lib. 2* A 491*
Thef: 4.
M a tri fucceffit filias N i n y a s , cujus vi
t a m omnem paucis hifce verbis comprehendit Juftinus ; ( a ) N in y a contentus elaborato à parenti
bus imperio , belli flu d ia d ep o fu it, & Veluti J e x u m cum matre m u ta jjet, raro a Viris V ifu s , in fœ m inarum tu r ba confenuit„ Poft triginta deinde reges , vix nomine notos, per ordinem fucceflionis regnum Affyrium ad Sar danapalu m , regem u l t i m u m , defeendit j ( £ ) E ju s tem pore, regnum J jjß r iorum ,
cum annos d u ra jfe t 1360, M edos desolutum eft.
Id Vero quo modo effeäum fit , nunc paucis
eft ex po n e n d u m . C unÄ i igitur, q u i in reg n o
Affyrio Semiramidem e x c ep e ru n t reges , belli ftudia d e p o f u e r u n t , a c , Ninyae fecuti exem. p lu m , in otio ac lafcivia vitam peregerunt o- m n e m , u t au&or eft C n i d i u s , & ex eo D i o
dorus, ( c ) alii que. Proinde , ut im p eriu m
t a m vaftum, fub triginta effœminatiftimis regi bus bene Te haberet , & ab hoftili incurfu effet immune , ê re fuit , u t duo præfe&orum quotannis cum exercitu extra muros urbis agerent excubias. Accidit tandem tempore S ard an ap a li, u t vigiliarum vices ad Arbacem Belochumque re
d i r e n t ; q u o r u m alter M e d o r u m , alter Baby
lo n io ru m præfe&us e r at . HI, qvum ad moenia
urbis haererent, neque regis videndi ipfis u n q u a m daret ur copia, A r b a ä u s , u t rem cognofce« r e t , fimul 8c regem videre t , in aulam afeen- d it. Hic, qvum ad fingulos portes cuftodem coL locatum ce rn e re t, Sc nusquam portet in tro m i t t i , eunucho regis fe fiftit; à qu o, aurea data phiala , rem o m n e m comperit, & opera ejus ad v idendum regem adm itti tu r. Quem qvum vidiflet habitu lafeivo, colloque demiflo eun
d e m , ac reliquum gregem pellicum , cui
artidebat, gcftare veftitum , interque fcor-
ta lafcivientem , fermonem muliebrem , reli-
qu osque f e m i n a r u m mores pi£la facie im i t a ri , fimul & rifus immoderatos , ebriisque d i gnos e d e r e , fumma indignatione ad focios de
scendit, vifaque exponit. His a u d i t i s , omnes
i n d i g n a b a n t u r tantum virorum tali fubje&um f e m i n æ , Sc t o t quotannis milites c u r t o d i r e & â periculis externis defendere pellicem v eri
us quam regem. Fit ergo co njura tio, bellum-
que Sardanapalo infertur-, qui pofttria praelia eo redafhis eft a n g u ftia ru m , u t incenfa pyra
fe divitiasque fuas in ignem m it te r e t , eo
i b i o , juftino ( d ) j u d i c e , imitatus virum*
Habes hic B : L : & regni Aflyrii , & Sar
danapali brevem hiftoriàm ex profanis , u t coeperit in N i n o , decoxerit vero in Sar danap alo,
D e q u o quia nobis d ic en d u m eft , muLtum
lucis acceflurum opinamur huic noftræ operæ, fi paucis nunc q u o q u e conamur veræ hiftoriae
N in u m reddere , u t fie tandem ê tenebris
fabularum prodire quea t Sardanapalus, pofte- rorum N in i ultimus.
Ç a ) Ub,
'l
cap,2,
(
b ) D iod.
Sic,DHL
H i ß , lib: a . ( c ) D i b i H i f t . lib. 2 . Ç d ) lib *I» cap, 3«
Thef.
ç.
T r i a vero hic co n fid e ra b im u s, gentcm T t e m p u s , q u o r e g n a v i t , & denique im p eriu m ,
cui praefuit N in u s . Ita, inquam , confiderabr-
m u s , u t, Graecorum fabulas infuper habentes,
quæ verè dici poffunt , fimus allaturi. A d
gentem ac proQipiam reg u m Aflyriorum quod a t tin e t , variae variorum de ea funt fènten-
tiae. Inter alios ex reccntioribus , qui hac
de re l a b o r a n t , nomen profitetur fuum ( a ) R u p c
r-R u p e r t u s , qui in obfervationibus ad Synopfin Befoldianamexiftimat, Ninura fuifle filinm AJfurisy ac B e l u m , quem alii patrem Nini fuifle ajunt , cun dem ac Affurem 3 cujus meminit Mofes. E a potiffimum ducitur ratione Rupertus, quod ætas N in i in aetatem fere incidit Afluris. Pofb q u a m e n i m loco citato expofuit fententiam Scaligeri , de i m p e r i o A fly rio , cjusque ætater fimul & Calvieii fente ntiam , A t , inquit , hoc
( imperium A {Tyrium ) S tetiffe 13CO annis an.. B o r eft Juftinns lib. j . cap. 2. v. 13. a quo non m u ltu m abeunt alii • quamvis modo plus, modo minus dL cant. Ergo primus A fty n o r u m r e x fe r e cæpijfet annis 120* poft diluvium y quœ opinio ft locum habet y y cl ipfe N i* nus A jfu r erit y N oachi e Sem o nepos , Vcl A ffuris ft li u s , in quam fententiam magis inclino» A t que ita A jfu r idem cum [Belo illo , quem N in i patrem m ulti afferunt Scriptores. E t in capite præcedente pro*
lixus efi: R u p e rtu s in exponenda Nini profapia; & poft argumenta ad opinionem luam ftabi- liendam addu& a,f ic concludit , ( b ) dico autem ,
N in u m videri e Sem i poft eris y ratione m add*it ,
N a m cum A jfuras y Sem i filius y, Ajfyriorum fit p a te r , N in i urbis conditory ut facret literœ docent: an e x a- lia gente fit N in u s , qui iisdem Affyriis orbis terrarum
2S*f 12 $ €
imperium peperit ? E t fe qui c u r hac in rc R u -
p c r tu s C h ro n i c i Alexandrini a u ä o r e m , q u i ( c ) e x familia Semi profatum fcribit C r o n u m , Nini p a t r e m , & Belum C r o n i e Pico J o v e n e p o
tem. Aliud in g r e d it u r iter Sleidanus , ( ^ )
qui N i n u m Beli, Belum vero N im r o d i facit
filium. D iv er fa porro ab his de N ino tradit
M e r c a t o r , e ) cui Niitus id e m ac Nimrodus,-
adeoque in fertfum fuum d e t o r q u e t verfum i i .
cap. io. Gcnefios , exiftimando A f f u r , non
efle nomen vir i , fed regionis. C u i Sententiæ
a dftipulatu r Lipfius , ( f ) q u a n d o dicit , ob fimilitudinem primæ fyllabæ in N in o & Nimro- d o , eosdem eos elfe homines. A L i p b o rurfus digreditur Gerh. Voffius, (£) cui ob fuas ra
tiones Ninus N i m r o d i efi: filius.
Ita fummtis hic efi: auftorum difienfus. N o s non dubitamus affirmare, Ninum ê pofte- ris Semi fuifle , imo A (furis, cui in urbe Ni-
nevitana , fed fero admodum fuccefiit. Ab eo
en im te m pore , q u o Alfur fundav it & Niniven
u r b e m , & r e g n u m A fi y ri o r u m , fi regna funt
appellanda, primæ gentium minutæ focietates, fucceflores fine dubio ex fua ftirpe h a b u i t , certe habuifle videtur. Nec legimus apud q u e m
. q u a m , fuiffe poftcritatem A fliiris, fua terra
& urbe â qu oquam expulfam, Id vero in
Sacris l e g i m u s , poft plura, poft Affufem fecula evafiffe potentiorem. Quod alterum erat, nos non
facimus cum illis, qui ftatuunt A (Tyrium re
g n u m effe tam v etu ftu m , ut jam floruerit inde â D iluvio , ad ætatem regni Judæ & Ifra- e lis , i t a , inquam, floruerit, u t ' p r æ ceteris in
Afia regulis quicquam p o tu e rin t Affyrii. Prae
ter alias rationes , quibus ifla fiâa antiquitas
co nv ellitur, patet ea res vel ex ipfis hujus
C h r o n o lo g ie a u ä o ri b u s ; quibus de Noachico tempore , fericque inde annorum, nulla p o tu it
effe cognitio. Quis enim de annis im perii
Affyrii ita inflituit Ctefiam , medicum Cyri m i n o r i s , ut à Nino ad Sardanapalum potue*
rit line errore tribuere annos i% 6o regno
Affyriæ? quis , in q u am , c r e d it, Ctefiam veri o r e m calculum inveniffe, quam H e r o d o tu m , qui quinque duntaxat ætates tribuit huic re gno ? . Sit igitur Graecorum ifla in annis -nu merandis licentia, & cui otium eft, cu m Cte- fia conciliet Herodotum. * Ego fcio tam anti- qvum & diuturnum non fuiffe regnum Aflyri- orum j nec imperium ejus gentis, quod tertio
loco fuit d i c e n d u m , t a m vaftum atq ue dici tur, u t poftea qu o q u e patebit* & olim id q u o que obfervavit Dionyfius Halicamaflenfis, ( h )
inquiens : Jn tiq V u m illud Ajfyriorum imperium retro
ad fa b u lo fa , tuque pertingens tempora, modicam quandam J f t œ partem obtinuit.
( a ) p . 3 3 . ( b ) pag. 27. ( c ) in Chronie. />.84. ( d ) lib. I . cap. X. pag. mihi 8. ( O iw C/;ro- nologia fua p . 9. ( / ) 2. E x e m p .
SWif. cap. i . m onit. I . (£ ) //£. 1. ek Idolol.
cap. 16. ( / > ) Dionjif, H a lie . A n tiq u . 'fiom^ lib. I . c.
2-Thef.
J a m igitur obfcurum efle n e q u i t , q u a ex
p r o i a p i a fit nofter Sardanapalus. Sed quotus
ille fit in ordine regum, 8c q u i s , & quo de
niq ue te m p o re r e g n a n t , d i f p u t a t u r : U t me
rito qnxfieris , quis inclutus ille fit Sardanapa*
lus. Videbas q u o t erant fententiarum divortia
de Nino,» eandem in Sardanapalo experieris dif
ficultatem. Qvam diu unum Ctefiam /equi
mur , controverfia nulla eft , & omnes conce d u n t , Sardanapalum efle reg em Aflyriorum ul tim u m ;
ti m u m ; at qvum q uæ ritur , quis fit dicen dus Sardanapalus , ex illis regibus , qui in fa-
cris enumerantur , tum lis oritur. Scilicet ea
hic tenet hiftoricos nofiros cura , ut aliquem
ha be ant Aflyriorum regum , ex Sacris cogni
t o r u m , qui Sardanapali nomen & perfonam ge
rere queat. Vident enim omnes , aliquando
po te n tiores fui fle Aflyrios, vident Aflyriam re ges habuifle potentiflimos, vident denique e o rum regum aliquem efle debere Sadanapalum. E n u m e r a n t u r vero illiin Sacris quinque duntaxat r e g e s : P h u l , T ig la t , Salmanaflar , Senacherib,
Aflarhaddon. In his > q u ia in Aflyria regna
v i t , Sardanapalus nofter inquirendus eft: & eo.
rum aliquis Sardanapalus erit. Q u a m mife-
rè heic fe troqueant alii videmus pafiim ; & pofl-
ea fumus difturi. Prius adducemus Senten
tias e o r u m, quibus non impofuit fraus Annii Viterbicnfis, qui fumma imis con fu dit; aut eo r u m, qui didicerunt hiftoriam græcam multis
fabulis efle corruptam. Sed & h i , dum con
venit inter eos , ex quinque illis Aflyriorum regibus aliquem efle S ardanapalum, diflentiunt
tamen in defignando Sardanapalo. D icit
Reinerus Reineccius, ( a ) Salmanaflarem â multis
credi-creditum cfle Sar dan ap alu m ; quod etiam do.
cet Cedrenus. ( £ ) E t fane r e ö e v id it Rei-
nerus ad hæc tempora pertinere Sardanapalum, cum ante Phulem nullus in Aflyria rex exti- t e r i t , qui p e r opes Sc 'p o t e n t i a m profanis
innotefcere potuit. B.e£te , ajo , ætatem no-
ftri regis vidi fle R e in e r u m , quamvis nos p o
tius credamus, quia Sardanapalus ultimus fuis- fe dicitur regum A f l y r i o r u m , â profanis ita
ap pellatum Aflarhaddonem. Q u o d ante nos
ftatuit Genebrardus, ( c ) cujus h a c funt verba;
A n te Sardanapalum fiequentes in [Bibliis recenfentur:
S
argon , F k u l T ig a lt Tbydajfar , S almanafifar^ S e n a - cherib, A jfa rh a d d o n , id e ß Sardanapalus. E t alibi , ( d ) R eg n a t tandem y i n q u i t , Senacheribi filiu s
jjfarhaddon ( T h u l , cognomento regum Afifyriorum ) id cfi Sardanapalus, f i Veßigiis Sacrarum literarum ali quid fit tribuendum . Q u a vero ratione hæc no mina poiïint congruere, verbis fequentibus idem docet Genebrardus ; ( e ) Salm anaßari fuccesfit S e -
nacherib, denique Sardanapalus filius , u t e x Voce A fin — A don — P b u l , conjeStare licet ; A ja r *— A - don — (Pbul , latine Grœcè Sardanapalus, C u m G e n e b r a rd o de xtra m ju n g it Schotanus , ( / ) cu jus locum fequentem adducit Æ gidiu s Strau-chius t
»7 S *
ch iusj (J> ) Q uid eft , a i t , Sardanapalus^ tiiß
V ocabulum , ajfyriacc co m p o fitim , TIS — p i n IDNÎ Foee é duabus prim is partibus compoßta dicitur ultimus
file A fly riorum r e x in Sacris *ÏDN filiu s
Sana-ebaribi & interje&is paucis, inquit , Sarda napalus igitur A jfarbaddon efl, quem Babylonii, & M e d i, cu m urbe N i n o , ®» imperio Ajjyriorum eVe terunt t Ve_
rutn hancSchotani fententiam aperte falfam cffc a rb itratur Strauchitis,^/;) inquiens, Sardanapalus
diuturna felicitate ufus , otio d ifflu x it, ex adverfo A f- fa rh a d d o n , Viribus & viris exbauflo imperio , quando prœ effe incepit, cum parricidis gravis fim a bella, ® f u
-«e/?4 gerere coai/af e/?. Sed jure ne , an fccus
Schotanum carpat Strauchius theii fequenti fu mus vifuri.
(
4)
in S y n t.JFtw.
T o m . I ,p a g6.
( b ) in Comp„b ifl. p . 88, ( c ) /4 Chronologia fua p , 129. i .
( ^ )
Pa£ '
cit. p . 160. 4.( f ) w B ib i. H i f l ; 5 , Féf. T . de fecunda m undi œtate, p .
\ \ G .
( g ) in B r e V . Chron. p .617. yêf. ( b ) /ii. cit. in parte fpedali cap\ I j \
Q u fl. 5. p . 618. )e q .
Thef
7.
Cur igitur Schotani, ac Gencbrardi de Sar*
E
danapalo
t;8
d a n a p a l o ample&ar fençentiam , n u n c eft o-
ftendendum. A t q u e , u t paucis me explicem»
ipfe Sacer co de x â p a r t e eft noftra. A c licet
ego qu o q u e p r o b e intelligam, non effe p ro -
pofitum ferip tu ræ, nos de rebus & im peri is
gentium er udir e, tamen & hoc fcio, S c r i p t u r a m S a c r a m , u b i m e m i n i t reg n o r u m civilium vel ver b o , illam mentionem pluris effe faciendam o- mni au & o rit ate profana.
Jam igitur in Sacris mem ora ntu r & re gnum, & reges A ffyriorum, ac p o t e n t i a , & f u r g e n s , ■& occidens» d e f e r ib it u r; u t , q v i his co ntra ria docet, falfa doceat neceffum Ot. E x i f t i m a n t viri q v id a m d o ä i , ac inter illos L i g t f o o t u s , (a) duo fuisle Affyriorum regna, alterum poflerius, d e q v o Scri p tu r a a g i t , alterum p riu s, Graecis memoratum,
vaftiffimum , per tredecim durans fecula. A t
u b i terrarum locum inveniet prius ho.c, quod
à N in o coeptum » defiit in S ar danap alo? Eo fane tempore, qu o ftetiffe dicitur, non fteti t,nec i Ilo terraru tra&u.Seilicet circa ætatemAbrahami,quan* do iis,qui certiora videntur afferre,Ninus ille floru- iffe puta tu r, nullum erat tam fplendidum in Afia
i m p e r i u m , nec nili lingularum fere urb iu m
-lis fuit Amraphel rex Sinear, Jrioc rex Ellafar y
JÇedar Laotnor rex Elam , S e ra rex Sddomo-»
r u m , *Birfa G o m o r rh e o ru m , Sineab Adamae ? & Sem eber rex S tb o ïm &c. Q uod fi verum eft, de quo nemo fanus dubitabit , verifîmi- le eft , Affyriam quoque, ut reliquas p rovin c ias Afiæ , iuos habuiffe non nifi regulos.
Q u is itaque invita , ac reclamante ipfa veri ta te facra , affirmare fuftinebit , Ninum , to tius Afiæ dominum , ad hæc, aut p rio ra re feren dum effe tempora* cura videat plerasque
hae ætate Afiæ p r o v in c ia e , i m o Sc illas,
quas N in o ajunt fubje&as, fui fuiffe juris. Si longius in hiftorLa facra pedem promovemus, temporibus Judicum non Affyrios late in Afia circumtulifie legimus arma, verum tunc floru- iffe Judæorum politiam y ac inter vicinas gen
tes præ ceteris potentes fuiffe Moabitas, Ca-
n anæ os, ac Philiftæos. Si Salomonis denique re f p ic im us imperium, quod ad Euphratem us que pertingebat , fic quoque conflabit , nul l u m tunc Affyriorum fuiffe monarcham. Sy ros legimus ftatim poft Salomonem habuiffe fui regni incrementa, diffidentibus luda & Ifrae-
le, D e Affyriis etiam num altura eft filentium.
E t haee tamen aetas Sardanapali efle dic itur } quafi ultimus i n illo regno cflc }x>flit, ante- q u a m fuit rex primus : q u i nunc demum , flo rentibus S y ris , coepit a p p a r e r e , cumque illis
bellare. Phul enim primus Aflyriorum rex, u t
antea quoque diximus , e r a t æ t a t e aequalis ^ e ^ l m S y ro r u m ,q u e m c a p t u m tädem a bduxitT ig la tu s,r e
gnans pofl: P hule m , u t fupra oftendimus. T e r tius Salmanaflar p o te n tio r evafit, imperavitque Aflyriae , Syriae, Mediae ac Babyloniae. A t q u c
hic eft ille I f r a e lita ru m t e r r o r , qui decem
a b d u ä i s tr ib u b u s , alios juflit colonos m i g ra re in Samariam 5 quæ fuit pr ima o rig o Samaritar-
n o r u m , gentis Judaeis invifae, Poft Salmanafla-
rem, interpofito Senacheribo , regnavit ultimo loco Aflarhaddon , nofter SardanapaJus.
( a ) T o m # i . A m . 113. ab initio
T
h
ef.8.
Videmus ig i t u r , quä delufi fint multi Scriptores,in defignando vero Sardanapalo, & e j u s aetate, qvum
contra omnem hiftoriæ facræ fidem ftatuant
e u m ante Phulem floruifle. D i x i m u s fu pra
eo in num ero fuifle L i g t f o o t u m , q u i , quos
f e q u a t u r , habet bene multos ; & n e f c i o , a n A n nius
m * *
» i u s monachus ceteris * praetulerit facem.
Id verum e f t , affirmare quosdam , Phu- lem im perio Aflyrio, & urbi Ninivitanæ pri. f i i n u m fuum fplendorem , quem fub Sardana p a l o a m iferant, reftituifle, continuosque in im p e r i o Aflyrio habuifle fucceflores ad Affarhad* d o n e m , q u i , non fecus ac Sardanapalus, impe
rium p e r d id it. Verum quis tam obtufi pe-
â o r i s eft , u t non deprehendat iftas ineptias? quafi vero bis penes Aflyrios fummum illud in Afia fuerit imperium, & regni utriusque adeo limilia fuerint fata , ut prius in Sardanapalo r u e n s, direptum deftru&umque fit â Medis & Babyloniis: itemque pofterius, quod decoxit in Aflarhaddone , iisdem Medis iisdemque Baby loniis fuerit praedae. Mea fane fententia, Hifto. rici âC nîdio fedufti,ex uno imperio, cujus meminit SpiritusSanâus fecerunt duo, variatis nominibus re gii, multisque additis fabulis. Proinde quidquid de an tiq uo illo Aflyriorum imperio feripferunt vete res, id o m n e, fi verum eft, accipiendum, ac ex plicandum efle exiftimo de regno illo , quod in facris deferiptum habemus, â Phule usque ad Aflarhaddonem ; nec ullum aliud in hifto. riis, & o r b e , verum invenietur Aflyriorum im
perium. F
Thef. 9.
Sic audivimus , q u id de Sardanapalo di
c a n t p r o f a n i , quid ctiain alii,- ultim um fuifle
illum Aflyriorum r e g e m , & â præfe&is fuis,
altero Babyloniae Belocho , altero Mediae A r-
ba&o , d e v i ä u m , vitaque parite r ac i m p e r io
fpoliatum : audivimus A (Tyrio* tand em e x
veterno oblivionis profundo , u t loqui a m a t
•quidam, in lucem emerfifle , idque a u f p i ci o
regis Phulis, u t p u t a n t , & fub fequentibus de
inde regibus ad A fl arh ad d o n em usque floruifle.
A u d i v i m u s d e n i q u e , quid de Aflarhaddonc tra
d a t Sacer codex , & eum fecuti hiftorici ; eum
ultimo loco in imperi o Aflyrio P h u l i , qui pri
m u s f o r t e , fucceffiife. E o quippe adhuc in
Aflyria régnante,Babyloni i,& M ed i defeciffe,impe*
rio q u e ejus fe fubduxiffe videntur. L e g i m u s
q u ip p e in Sacra Scriptura, occifo Senacheribo
fucceflifle Aflarhaddonem , i d q u e temp ore
Hifchiae, ac m ox q u o q u e mentionem fieri Bro.
dachi Baladani, qui vivo & régnante adhue
Aflar had done, rex fa&us Babyloniae, tit ulum
illum 2 Reg 20, 12.J fortitur. U n d e conje&a-
ab Aflarhaddone defciviffe, ( a ) E t hæc eft illa M e d o ru m Babyloniorumque ab Aflÿriis defe- ö i o , quam to t circumftantiïs , adeoque pro. lixè in Sardanapali hiftoria defcribic Ctefias r non fecus ac ipfe præliis iftis inter rebelles il» los populos, ac Sardanapalum, interfuiflet. Vi demus igitur quanto ftudio alios decipiendi fla- garit hicHiftoricus, quum in re, ac m ateriatam e xigua exponenda , tot cumularit , fi dicere
l i c e t , mendacia, (a ) v i d . H e r . /t i t c.
T
h
ef.
io .
A t , inquis , fit Aflarhaddon Sardanapalus; e r g o in otio ac lafcivia vixit Affarhaddon ? F u i t denique talis, qualis ex Cteiia defcri- p tu se ft pa u l o ante Sardanapalus? Hoc eft, quod dudum Schotano quoque objecit Strauchius, fed ad hunc n o d u m folvendum A lexandri gladio opus non eft. Quamquam enim C n i d i u s , & eum fe- cuti alii, Sardanapalum voluptatis filium fuitfe affirment , inveniuntur t a m e n , quibus bonus &
prudens rex eft* E t Athenaeus teftis eft , Sar
danapalum virum fuifie fortem , belloque egre gium. ( d ) A it enim, Qstlielai xv ** «^«*7^ y m p m ç
'ZaçJouciircihoç, ncjy yoio Imyty àvjÿ fMquctZ ZAPAA»
U A U A A 0 2 ANAKTNAAPAZECl A rX tA A tJW EAEIME KAI TA
Ï O t f MI F! HMETH AAAA NTS? T E 0 N H K E H . S o tà a n a p ih
i lu m quidem rebits gerendis attentum fu ijfe inde liq u e t,
quod ejus fepulcro fit in fc rip tu m ,S A T ^ D a N A T A L U M A N j C Y N D A R A X I S F I L I U M , U N O D I E
T a r s u m e t a n c h i a l e n j f d i f i c a s s E j
T O S T , D I E M 0 D 11S S E , N ec Ctefiæ , qui in ceteris nos d e c e p i t , magna lieic au&oritas efle poteft, de quo in p r o m p t u fu n t magn orum vi rorum teftimonia : V e r b a funt D eg o re i Vhea-
r i s : ( b ) E ten im de Ctefia Jofepbi Scaligeri, (c ) m a
x im i Thilologi, * tale efl judicium , nimirum ineptum ejje g ra c u lu m , & modo H erodoto a d v e r fe tu r , nihil penfi habere : m ulta ab eo h u m anitus, m ulta etiam confulto , p er tyholvTna* peccari. Sic ab Ariftotele ( d ) p a
r u m fide r e p u t a t u r dignus, at que â Plutracho ( e ) fabularum merito audit au&or, u t Photium taceam, qui ( f ) eum in omnibus fere H e ro d o
t o contraria docuifle ait, Callifthenes ( g ) ta
men non aufus efl: elevare fidem Ctefiæ, duosque Sardanapalos fuifle e x i f t i ma t , alterum Ctefiæ,
imbellem, alterum A th e n æ i, Strennum belli
d u c e m , u t videre efl: a p u d Suid am , qui ( h ) a i t: Sardanapalos fu ijfe duos tra d it C alliß enes libro P e r
fica ru m rerum fecu n d o , unum ß re n u u m & fo rte m ; mol lem alterum , atque e ffem in a tu m . Sed pace ta n ti v i r i ,
viri, nos, q u ia id nunc v id im u s, contendimus
u n u m Sardanapalum d u n ta x at fuifle, eumque
v i r u m talem, qualis deferibitur Affarhaddon. E- u m vero prin cipem fuifle non plane ignavum, te fta ri videtur Efras, quando cap. 4. docet e-
u m novos colonos mififfe in Samariam , &
H e r o d o t u s , qu i Aflyrios hoc tempore dicit bel l u m geflrflc cum Medis, qui defecerant. Ver b a e j u s f u n t ♦ ( i ) M e d i cum A ffyriis pro libertate proe
lia ti , flren u e fe g e (fe ru n t♦ excujfoque ferVttutis jugo> in lib erta tem fe /e aperuerunt. A d poftremum autem ,
felix ne, an infelix Affarhaddon fuerit, non fa t i s conf t at j pofterius tamen ex H erodoto vi d e t u r poffe elici , qui ait plures nationes ac gentes ab eo defeciffe 5 unde imperium ejus valde debilitatum eft. A it enim Herodotus : (k)
(Primi M e d i ab A ffyn is deficere coeperunt : qui cum A jfy r iis pro libertate proeliati , flrenue fe gefferunt j excuffoque fervitutis jugo , in libertatem fe fe ajferu- erunt. P ofl quos & aliœ nationes idem fecerunt, quod & M e d i, Sic infelicem quoque fuifle Affarhad-
donem teftari videtur Flavius Jofephus , qui ait M edos Babyloniosque, quos ab Affarhad-
done defeciffe audivimus antea , A fly riorum
im pe rium evertiffe. I n q u it enim i ( / ) *~
' m &
g y p ti TStechäos magnis deleElibus habitis, copias a d 'E u phratem d u x it m it) a M ed o s Ö? Babylonios , qui A f - jyrioYum imperium everterant. Quis exitus fuerit
Aflarhaddonis ,, c u m d e eo n i hi l tradant nec
Sacer c o d e x , nec hifiorici*. incertum eft pla^
n e Si vero d ix eris c u m eundem cum Sar
danapalo habuiffe vitae finem > i d mirum efle
no n p o t e f l , q u u m ille mos valde o l i m ufita-
tu s fuerit. Sic N u m a n tim yd u cesfu o sfequ ep a tria m q u e fe r
ro & V e n e m y fubjehioque undique ign e , perem erunt y
u t Florus ( m ) docet t ■ E t u x o r Afdrubalis*
a p u d e u n d e m H o r u m * ( n ) in everfione C a r .
t h a g in is , comprehenfis duobus liberis , ,a culmine fe
dom us in m edium m ifit incendium , imita ta regtnamy qu& Charthaginem condidit* D i d o n e m in te lli g it, quae
e t i a m vitam y confcenfa p y r a , gladio fini vir*
u t a u â o r e f t Tuûinus. ( o ) Sic Simrinm q u o q u e *
Ifraèlis ,
r e g e m liraeiis , q u u m a b Am r io o p p u g n a
r e tu r , igne combufta fecu m au là * periifle
te fta n tu r Sacræ îiteræ* ( p ) N o n p r o i n d e i n k
r u m , fi Simrium imitatus f u e r i t Affarhad-
don * q u a aratione in i p f a q u o qu e m o r t is g e
nere cum Sardanapalo conveniet. Nifi f o r t e
fit ftatuendum , Ctefiam , q u u m Sard an ap a
l u m l e i n ig n e m mififfc t r a di t * res S y ro
rum ac Aflyriorum confudifle, & Simrium i l l u m , paleftinæ r e g e m , exiftimaflc Aflyrium
fuifle , illamque Simri hi floriam ad Sar
danapalum retulifle. N o s tandem con
cludimus, Sardanapalum non alium
fuifle* qu am Aflarhad-
jdonem.
( a ) A tb n id u s Deipnofopb. lib. i 2 . cap. 7. p . $ 2 ^
( £ ) in M e tb . 1 eg. biß. C M . p . 6 0 ‘ p & . 7*
( c ) de em end. T em p . in notis ( d ' ) lib. 8, cap*
28. H i f l . A n im a l. ( e ) in Vita A rta x e rx is fu b in it. ( f ) in principio E x e r p t. F erfic. C tefiœ. ( g ) lib. 2 . F ers, rerum. ( b ' ) in Voce S a rd ,
p.
876. ( i ) lib. i . cap. 9 f . p . 41 • ( k ' j l o c .s i t . ( I ) A n t, Judaic, lib . 10. r. 4. p . 265*. ( m ) lib. ^ . c. 18. V. 15. p . 99. ( w j tö. 2 ,
15. K 17. p . 9,0. ( 0 ) tö. 18. &