• No results found

Hebraeorum chul breviter explicatum, dissertatione academica. Quam, venia ampl. fac. philos. Upsal. præside ... Car. Aurivillio ... publico examini subjicit Johannes Gabriel Petrejus, Nylandia-Fenno. In audit. Gust. maj. d. V Maji an MDCCLXXXIV. horis ant

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Hebraeorum chul breviter explicatum, dissertatione academica. Quam, venia ampl. fac. philos. Upsal. præside ... Car. Aurivillio ... publico examini subjicit Johannes Gabriel Petrejus, Nylandia-Fenno. In audit. Gust. maj. d. V Maji an MDCCLXXXIV. horis ant"

Copied!
26
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

D . IX

H E B R A E O R U M

B R E V IT E R E X P L IC A T U M , D I S S E R T A T I O N E A CADEM ICA.

- Q U A M ,

F E N I A A M P L . FAC. PHILOS. UPSAL.

P R A E S I D E

M a s.

CAR.AURI FI LL 10,

L I N G U A K . OK. P R O F . K E G . E T O K D I N . S. R.

s.

M.

PUBLICO EXAMINI SUBJICIT

J O H A N N E S GABRIEL P E T R E J U S ,

N Y L A N D I A - F E N N O .

IN A U D IT . GUST. M AJ. D. V MAJI AN. MDCCLXXXIV. H O R I S A N T E M E R I D I E M S O L I T I S .

(2)
(3)

SACRAM REGIAM M A J E S T A T E M

M A G N Æ F I D E I F1R 0

S. S. TH EO L O G IÆ

D O C T O R I,

DIOECESEO^ BORGOëNSIS

EPISCOPO,

V E N . CO NSISTO RII

PRÆ SIDI,

G Y M N A SII SCH OLARUM QUE

EPHORO ,

REVERENDISSIMO D O M IN O ,

D

om

. G A B R I E L I

F O R T E L I O >

AVO M A T E R N O INDULG EN TISSIM O .

Q

uae T u a e f t , P a t r o n e M a x i m e , b e n e v o l e n t i a p e r m i t ­ tas, fubmilfe r o g o , u t , v e n e r a b u n d u m grat il li mum- que teftificaturus a n i m um , ft udi orum primitias m e o r u m q u a l es c um qu e , oblatas T i b i di catasque cupiam. T o t m i ­ h i fiint r a t i on es , quibus hæc m e a fe tueatur p i e t a s , q u o t

i n d u l g e r e m i h i j am diu voluifti f u m m i fav or is d o c u m e n ­ ta, q uo t qu e , i m o p e & o r e , v o ta f u n d e r e , p r o p e r e n n i i n ­ col umi tate T u a , n u m q u a m d e f i n a m, quo ad v i x e r o , p e r -

m a n f u r u s ,

REVERENDISSIMI NOMINIS TU I

*

C ultor devotiflîm us

(4)

M A X IM E R E V E R E N D O e t C E LE BE R R IM O

S. S. THEOLOGIZE D O C T O R I,

D n o J O Ë L I

J A C OB O

P E T R E J O ,

e c c l e s t æ s t. m a r i æ m a g d a l e n æ h o l m e n s i u m P A S T O R I , N E C N O N V E N E R A N D I C O N S T S T O R T I U R B I C I A D S E S S O R I, L O N G E G R A V I S S I M O ,

PA R EN TI OPTIMO.

liix o p ta tiflim a jam illa m ihi datur occafio, qua uti publice lic e a t, ut in Te m e a m , Cariffime Pa t e r, pietatem explicem . Tu a in m e ex- ftare plura & m ajora paterni tenerrim ique ad feftu s in d ic ia , quam quæ ullis um quam verbis agnofci a m e rite & præ dicari q u e a n t, p er om nem vitam læ tatus fum. S entio q u o q u e , to t tantisque beneficiis

Ti b i m e d ev in ftu m te n e r i, u t a m e quidem ad agendas g ratias pa­ rari om nino nihil p o ffit, quod non lo n g e infra Tu o r u m in m e m e­ rito ru m am plitudinem fubftiterit. A t p ro b a b is, ta m e n , DileÊtilîime P a r e n s , pro folito in filium a m o re , quod animi addi&iffimi & veri in Te obfequii d o cu m en tu m , opellam h an c qualem cum que Ti b i con- fecrare aufim. M eum e ft, dum que fpirem atque fp e re m , fem per e r it, fum m um rerum om nium M oderatorem devotiflimis o lfe c ra re preeibiu, v élit Te , P ater o p tim e, in an n o s bene m ultos fofpitem fervare & in c o lu m e m , quo mihi P a r e n te , tam miti tam que b e n ig n o , falutis præfidio m e æ , virtutum que exem plo diutiflim e frui co ntingat. Ad cineres ufque fumma in Te caritate & obfervantia futurus fum

D I L E C T I S S I M I P A R E N T I S

F ilius obfequentiffinius

(5)

§• I.

F

ieri c o m m o d e v i x p o t e r i t , ut in fingulis v o c u m fa­miliis , quas p er c en f e b i t L e x i c o g r a p h u s Hebraeæ L i n g u a e , n o n p ro pr i a m m o d o & g e n u i n a m cujuslibet v o ­ cis S i g n i f i c a t i on e m e x p o n a t , fed & juxta d e m o n f t r e t , q u o illa flexu in d e ri vati vas p l u r e s , quod ad f p e c i e m n o n ra r o d i f c r e p a n t e s , fe d if fu de ri t, r at i onesque ad e o p o n ­ d er e t ac d ij ud i ce t, quibus v e r a m ubi que & fidam p a r a ­ tum iri c o g n i t i o n e m fperare licear. N a m c u n £ t a e a , l o n ­ g a m f e cu m trahentia Cr i t i c arum di f qui fi ti onum a m b a g e m , li c o m p l e & e r e r u r L e x i c o n , in m o l e m haud dubi e ad e o g r a v e m e x c r e f c e t , ut , n o n d i c a m , ti roni bus p ar u m o p ­ p o r t u n u m , fed & h i s , qui aliquanto dud u m Linguae ufu g a u d e n t , futurum vi deatur mi n u s tra&abile. A c c e d i t , q u o d n o ft r o d e m u m a e v o , tum n o v a fubfidia c o g n o f c e n - dae Linguae e v a l u e r i n t , tum e x c o l i accuratius o c c e p e r i n t , quae jam o l i m a d e ra n t , i m m o & defint adhuc multa c e r ­ tius d e f i n i e n d a , parti m q uo d ad h a r m o n i a m c o g n a t a r u m d i a l e £t o r u m at t in et , parti m in varietate l e c t i o n i s , q ua m l i v e Biblicus t e x t u s , five conferendae cum i llo antiquae v e r f i o n e s ol tendunt. E x q uo f i t, ut v e r er i o p o r t e a t , n e Li nguae Crifin u n i v e r f a m c o n t i n u o emeti ri o p e r e fi quis n i m i u m p ro p er a di l igent i a f u f c i p e r e t , i de m p a t i a t u r , q u o d accidit Au £t ori bu s huc usque e d i t o r u m L ex i c o r u m , q u o r u m altero licet alterum fit o m n i n o praeffantius, n e u n i c u m t a m e n , m a g n o in n u m e r o , tale d e p r e h e n d i t u r ,

(6)

ut n o n p l u r i m a , aut defi deranda p o r r o , aut c o r r i g e n d a et iam, vi deatur p ro d er e . Q uo c i r c a op t a r u n t jam diu fci- e nt i o re s P h i l o l o g i , ut diferetas poti us i nt er clafîes v o - e u m di vi dat u r o p e r a , qua eruantur follicitius & exarni* n en t u r f o nt e s ri vul ique te ne nd ar u m f i g n i f i c a t i o n u m , quae­ q ue fi felicius alicui fuccel ferir, mat er i em d e i n i d o n e a m p r o m t a m q u e fubmi ni ft ret L e x i c o g r a p h o , b r e v i o r e m in g y r u m r e d i g e n d a m , ut c o n c i n n u m d e n iq u e & p e r f e £ h i m , q uo ad fieri p o f f i t , o pus inftruatur. A c m i h i q ui d e m q ua m iit t e n u i s , iftique i mpar n e g o t i o , J a c u l t a s , rametli p r o b e f e n t i o & ultro f a t e o r , t am e n quu m e d e n d u m n u n c e d e t , q ua l ec um q u e A c a d e m i c o r u m ft udi orum f p e c i m e n , libuit e x p e r i r i , q uo usque detur forte p r o g r e d i , p er e a , quae c o l l i g e r e ad hu c potui, Ori ental i s c o l e n d æ Litteraturae a d ­ minicula. H o c confi li o Ra d i c e m S i n , u n a m e n o n fe- c u n d i d i m i s , d e l e g i , haud f a n e , q uo d optaris m a g n o r u m V i r o r u m fat is f af l um iri f p e r e m , fed m e p o t i us ut e x e r ­ c e a m i pf e , quaque p ot i i l i mu m v i a , a n q u i r e n dæ lucis e x - pe£tari queat c o p i a , edi feam. In q u o t e mer i t as uti o - m n i s a b e f t , ita b e n e v o l i ju di ci o L e f t o r i s , quæ adferri p o f l i n t , e o majori v e r ec u nd i a f u b m i f e r o , q uo apertius haec etiam ipfa a r g u e r i n t , in ant i qui dimæ Linguce e x p l o ­ r an do habi tu, quanta fe haud raro o b f a c u l a i nt erp on a nt .

. §• 11

Saepius o c c ur ren s in Hebraeo C o d i c e N o m e n S i n d e n o t a r e a ren a m , fab u lu m , in c o n f e f l o eft, F r e q u e n ta n t e o d e m lignificaru Chaldaei Sin, Sn, nSh, & S y ri ; ha­ b en t q u o qu e Samari tani , nec l o n g e abfunt A r a b e s , q ui ­ bus tefte A u & o r e Camufi J l - a . , Sin appellatur

lutum nigrum p u lv is len is, i te m

,/AjsJ1 cin is calidus. Poni tur l î mp li c i t e r Ex . I I , 12. d e M o f e , q u i , o c c i f o Æ g y p t i o , Sina rusa’ condidit illam

in a n n a . De ut . X X X1IJ: 19. ubi Z e b u l o n i &

(7)

*ae? ) 3 K «&F

r o p r o m i t t i t u r , fore , ut n u tria n tu r affluentia m arium

Sin ’Jiao 'tetsn £ f recon ditis in arena tbefauris. Jer. V : 2 2 . crS Sua Sin 'nop p fflii arenam term inum m ari. In p r i ­ m o l o c o , arena, in patenriori forte c a m p o , aut lirore N i l i , in altero te rt i oq ue litus v ic i ni maris fpe&atur. S e d m u l t o f r e qu e nt i u s , p r o x i m e jun £t u m crn, aut e r n Si* ity.v, aut cd'o* confpi ci tur, ad f i gni fi candam c o p i a m ac mu l ti tu ­ d i n e m , quæ nullo polfit n u m e r o definiri. Jer. X X X I I I : 22. Q'n Sin no* nSi & quemadmodum num erari nequit arena

via ris. C o n f . G e n . X X X I I : 13. X L I : 49. 2 Sam. X V I I : i i . i Re g. I V : 20. Jef. X : 22. Jer. X V : 8- H o f . II: 1. Pf. L X X V I J I : 27. In e u n d e m f e nf u m i nt erf eruntur n o n - n u n q u a m v o cu l æ naœ Sy. Jud.

Vlf:

12. de Came l is i n v a ­ d e n t i u m hofti um m e m o r a t u r , q uo d fuerint i nn u mer abi les c r n nat? Srt? Sins fic u t arena in lito re m a ris. Fi t h o c fimili- ter G e n . X X I I : 17. Jof. X I : 4. i S a m . X I I I : 5. 1 R e g . V : 9. I n g e n s etiam a g m e n c o g i t a n d u m , ubi 2 fi militudinis v o c i abfol ut e pofitæ præfigitur. Ef. X L V I I I : 19. Sina w ■jrv e r it p o ß erita s tua inftar n u m e r o carentis arenae.

H a ba c . I: 9. *2z? Sina *p»n auferet captivoru m tu r b a m , bau d m in o re m , quam e(l arena. Job. X X I X : l g . O'o' Sinu na*w t o t agam d ie s , quot habet arena particu las. N a m q u o d v e ­ te ru m pariter ac re c e n ti o r u m i nt erp re t u m haud pauci in Sin heic r e pe re r in t fi ve enatam fabulis a v e m P h o e n i c e m , f i v e P al ma m a r b o r e m , jure m e ri t o difcuffit B o c h a r t u s , H i e r o z o i c . Parr. II. Lib, V I : 5. Prov e rb i al i s efi: l o c u t i o , pert ri ta etiam G r æc is & Latinis S cr i p t o r i b u s, ad f p e c i e m i n f o r m a n d a m g ra nd io ri s v i x q u e def i ni endi numeri . N e c fubeft aliud , q u a n d o d cernitur præpof i tum , Pfi C X X X I X : 18. par Smra vellem percenjere D i v i n a b e n e f i c i a , fed m a jo r eorum n um eru s, quam efi arenas. Æ q u i p o l l e t , e o a d f p e & u , p u lv is. Ge n . X I I I : 16. Faciam p o f i e r o s t uos p x n nara u t pu lverem te r r e e , quem f i quis comple&i pos-

f i t numero-i etia m tu i num erabuntur p o ßeri. C o n f e r G e n .

(8)

X X V I I I : 14. N u m . X X I I I : 10. Pf. L X X V I I Ï : 27. 2 C h r o n . I : 9. T u m Job. X X V I I : 16. *122 laio i3V o x ß

conge ff er i t im pius argentum in ß a r p u lv e r is , q u o d r o t id e m

ve r bi s l egi tur Zach. IX: 3. acfdito i n# a l t e r o h e m i f t i c h i o : nwn d'23 fic u t lutum p la te a r u m , uti in d ic t o et iam J o b æ o m o x f equi tur: nono aequa cum luto m u ltitudin e. N e m p e & A r a b e s ad '” n retulerunt pulverem i f lutum . Qu i a v e r o n o n n ume r u s f ol um conl i derari in arena fed & p o n ­ dus p o t e r i t , faéhi m q u o q ue l e g i m u s , ut po nat ur arena v el ut i m a g o p remen t i s dura vi oneris. P r o v . X X V I I : 3.

ira liu lti hominis g r a v io r ce nf et ur binn Staat px 333 pondere la pidis i f onere aren a. Job. V I : 3. d o l o r a d e l t , qui i m p o n i libræ Ii m o d o p o l l e t , 123' 0*0* bino arenam m aris

Juperaret pondere. A c c i d i t i n d e , f u f p i c o r , ut Ar a be s q u o ­ q ue ‘nn n o m i n a v e r i n t t * S j f e * c » i - * * * b*

quod p o rta v e ris fuper dorfo tuo , qu idqu id dem um f u e r i t , uti

eft in C am u f o . Re da £l is igitur in f u m m a m locis Bibli- c i s , quae bm h a b e n t , p a t u e r i t , fæpius q u i d e m a r e n a m , l i v e in f u n d o five in li tore m a r i s , i n d i c a r i , ar, latius q u o q u e didu£ta poreftare, reprcefentari fufam c o n g e f t a m - que i n tellure nolt ra arenam quamli bet.

§. III.

E N o m i n e illo fluxit f or t e bino & nbmo, q u o d re£le verti folet chorus, chorea, at f e cu n d u m o r i g i n e m , q uam p r o d i t f l m p l e x bin, fuerit p r o x i m e locu s, in quo a r e n a , c a m pu s l i ve nat u ra, five art e, fparfus ita c ompl an at u s - q ue a r e n a , ut faltantibus in e o nil obftiterit. J u n x er u nt haud aliter A r a b e s fub m o llis, planus , aequabilis fuit>

n o t i o n e m e H / J V 1«/1* p u lveris i f arenae. P r o n a h i n c M e - t o n y m i a , quæ f v a f e r i t , ut c a n e n t i um f a l tanti umque c o n ­ ve n tu s h o m i n u m ead e m pariter v o c e notaretur. Q u e m f u g i t , apud L a t i n o s , m o v e n t e ratione haud d if par il i , in A m p h i t h e a t r i s , arenam appe l l at um l o c u m , in q u o , m u ­

(9)

tuo fe conflidtu e x e r c e b a n t pugiles & g l a d i a t o r e s ? Trans* tulit i nd e Plinius ad o p e r a m libi f v e t a m in a g en d is pu ­ bli ce c iv i um c a u f i i s , Épift. V I : 12. PeSlio , a i t , Prifco , quantum p lu rim u m potuero , praftabo , p r a fe r ti m in arena m e a , apud C entum viros. Q u i n & fatentur ultro P h i l o l o g i , qua f o r m a m to Sino referri o p or t e r e ad Sm, nam in p l u ­

rali niSino nec co rr i pi t ur v oc al is C h o l e m in b r e v e m , nec g e m in a t u r per D a g e s c h fe quens S , q uo r um fieri t amen u t ru mq ue fas el fet , poftul ante anal ogi a Li nguae, fi ad SSn t amqu a m p r i m i t i v u m pertinerer. Illuc ut referretur a p l e r i s q u e , p e r p e r a m traxit fignificatus tib ia fub S*Sn, quafi v e r o fol i us ufus t i b i æ, n o n alia aeque Mufi ca inftru* m e n t a , aut afia v o x e t i a m , i nfervi eri nr o l i m laetiores c h o r o s ducenti bus . Qui S in o na v o c a n t u r 1 R e g . V : 11. V i r i a d e o i n f i g n e s , ut e o r u m c um S a l o m o n e a c o m p a r e ­ tur fapi enti a, praef ei fos tm Sino, l o co tum c e l e b r i , c o m - p af t a qu e haud dubi e inftrato a r e n a , in quo publicae p o m ­ pa laetitiae a g er et u r, hujusque d e c o r e ’ ac fandde i nftruendæ c u m p r i m i s peri ros f u i f l e , liceat c o n j e & a r e , quum jam a n t e , qua p a r t e m , id c o n j e c e r i n t Rafchi in C o m m e n t a ­ ri o & H i ll er us in O no m a f t i c o . Q u o mi n u s e n i m Sino put etur n o m e n p r o p r i u m p a t r i s , q uo nati vi ri illi , i m ­ p e d i t , quod filii Z e r a c h i , in G e n e a l o g i c a f e r i e , pert ex t a

i Chr. I I : 6. i i d e m n uncupentur. U r b s E p h rai mi ti c a Sax nSino Jud. V I I : 22. 1 R e g . I V : 12. X I X : 16. d i f t a , uti v u l g o exiftirnatur , a l a t i t i a , aequo faltim j u r e , ab areno-

fo y in q u o fita f u e r i t , t r a & u , dici potuit. C o l l o c a t c e r ­ t e , l i b r o de locis H e b r a i c i s , Euf ebius in A u l o n e , id eft m a g n o c a m p o J o r d a n i s , q u e m h u n c in m o d u m , poft c e ­ t e r a , defcri bi t J of e phus Lib. IV. cap. 8* de Bell. Jud. p. 298. cd. H a v e r c . Se oopcc heqiss to neSlcv . x&j Si v7ie(>ßcKriv dvxfAü Tteçdyjzi vcadSv\ rcV ccèçcc', 7:ocv 7«^ ccvvoçcv,

7TÅrjv rS IcçSocw, a flivo autem tem pore m ultum torretu r cam ­

p u s ille , o f ob nim iam ardoris vehem entiam a lre circum fun­ d

(10)

i-d i t ur infalubri £r m orbifer o , f o f w en im nr ii-dus e fty prœ ter o m s J o rd a n is. In h i s , fterilis f o l i , qual e g i g n i t a r e n a , i nd i ci a n o n défunt, T u m G r æ c u m n o m e n dvk œ v , H e ­ braicis fcri pt um l itteri s , dabit jxSin e noftro Sin haud d u ­ bi e o ri und u m. Filius A r a m i , G e n . X : 23. 1 C h r . I: 17. cur n o n ab arena appellatus Sin c e nf e r e t u r p o t i u s , quam a com m otione, p a v o r e , te r r o r e , q u o d o p i na nt u r a l i i ? C u p i ­ enti f c i r e , qui fa£tum, ut r e g i o n i , q ua m o p t i m i p r o v e n ­ tu auri n o b i l e m refert M o f e s G e n . I I ; 1 1 , 1 2 , h æferi t n o m e n nSnn, aurifera occurret a r e n a , flum inum ram enta v o c a t Plinius H . N a t . X X X I I I : 4 , reflatus f i m u l , nullum

abfolutius aurum effe, quam quo d fluviali arena d e v e h i t u r , quippe curfu ipfo a ttritu q u e perpolitum . Pof u i t fub Sin jam o l i m Caftellus in L e x i c o ; con gru i t f o r m a v o c i s pafliva , patierurque fe explicari aren o fa , tellus vi de l ic et auri præ- d i v i t e arena p ol l ens. E l i o , fuiffe antiquitus auriferae huic C h a v i l æ c o g n o m i n e s etiam r e g i o n e s alias, quibus auri forte nulla c o p i a ; poterit n i h i l o m i n u s alia e x parte fpe- £lata arena o c c a f i o ne m d e d i l f e , cur ab e a d em hae pari­ te r d en o mi n a r e n t u r . Jo£tanidarum nS'in G e n . X ; 29.

|xSin elfe Arabiae Fel i ci s ftatuit Bochartus Phal eg. I I : 28. n o n i mp r ob ant e Illuftr. M i c h a e l i s Spi ci leg. G e o g r . part. II. p. 2 0 2 fq. fitam, uti refert N u b i e n l i s , in p r o ­ v i nc i a Tehatnce, quam & arenofam , urpote finui A r a bi c o p r o x i m a m , vi di t Ni eb uh r iu s D e f c r i p t . Arabiae pag. 2. A c fi arbitrentur n o n n u l l i , nS'in G e n . X : 7 , 29. elfe n o ­ m e n v i r i , a quo i de m iftud dei n forrita ipfa r e g i o , p r o ­ pri etatem q ui d e m , quam tS> Sin v i n d i c a t a m v e l i m , pa- m m illud folicitaverit ; fed v e r o praeterquam quod obfta- re vi deatur termi nati o f e mi ni na, m u l t o ell v e r il i mi l l i mu m , qui dqui d n o m i n u m p e r c e n f e t ur in G e o g r a p h i c o illo M o - fis c a t a l o g o , n o n tam filios p r o p r i e di c tos ubique deli- g n a r e , quam N o a c h i in pofteris e x o r t a s g e n t e s & ab his habitatas r e g io ne s .

(11)

§. IV.

E n i m v e r o tres e æ d c m l itteræ, quæ infunt N o m i n i , , p o n u n t u r eriam ad n o t i o n e s e x h i b e n d a s , quæ nili V e r ­ balibus formi s e x p r i m i nequeunt. In his pariter fi d e ­ p re he n d a t ur q u i d p i a m , q u o d naturali c o g n a t i o n e arenam t a n g a t , haud i m m e r i t o N o m e n i p f um Sin vi debi t ur cen- feri p ol f e p r i m i t i v u m , e q uo p ul l u l a ri n t , in V e rb al i bus illis f o r m i s , d e r i v a ti v i ufus. At qui per o r b e m telluris no- l træ v i x cernit ur res alia , c o n f p i c u æ ma g i s v e r t i g i n i o b ­ n o x i a , quæque f æv io r i vi ci l fi tudi ne n un c hanc in p a r ­ t e m , n u n c in a l t e r a m , c i r c u m a g a t u r , quam a r e n a, l i v e maris jaddent u n d æ r a p i d i v e lapfus f l u m i n u m , fi ve are- f adtæ, Tolis æftu , furens v e n tu s incubuerit. P r o c l i v e i g i ­ t u r , ut v e r b o Sin e verfati l i s m o r e arenæ ve rte n d i ac c ir ­

cum agendi fi gni fi cati o fubnedteretur. Jer. X X X : 23. Sin’ O ’jrcn 17X1 Sy nun-3 iyp turbo verren s <Sc raptans f e c u m o b v i a quaelibet, fu p e r caput im piorum circum agetur. I n ­ j u n g e v i m a r e n æ , v e h e m e n t i adtæ i r o , p r o c e l l a , & ci r- c u m f u f o i mp et u ac p o n d e r e o b r u e n t i s , m o x q u e c o n t u e ­ beri s e x i t i u m , quale m e re n tu r a f u p r e m o V i n d i c e c o e r ­ c e n d a fcelera. Si vertatur Sin' ven iet aut m anebit, u t ru m ­ q ue p r æ altero i l lo, ni mi s l a n g u i d u m , turbinis certe v o r - tici mal e c o n v en i e t . Parallelum e f t , q uo d l egi tur in e o ­ d e m Prop h et a cap. X X I I I : 19. offertque fimul, p r o nun>a, SSinm, t ur b i ne m arena g r a v id u m , h a n c qu e a d e o una f e ­ c u m , i m p r o b o r u m fuper caput, circttmaSiurum. N e c m i n u s c o n g r u e t illius diritas i m a g i n i s ad E li p h a zi iftud Job. X V : 20. SSinnn xin y»i Sd omnibus diebus v e r fa tu r ,

cir c u m a g itu r , obruitur im pius edaci bus curis & initanti f c e -

Ierum confcientia. Re li q u e ri m in m e d i o , utrum SSino P r o v . X X V I : 10. e Sin, an e SSn fit redtius d er i v a nd u m. H æ r c a t u r q uo q u e ad v o c u l a m ai n e c e lf e e f t , diflidentibus ita a fe i n v i c e m , p e r t o t u m c o m m a , antiquis interpreti ­ b u s , ut vul gar i s ledtio an ce nf eri ver a q u e a t , multi

(12)

tave-taveri nt . Sed q u a m c n m q u e five r e m fi ve p e r f o n a m rô :n fumatur inferre, c o n v e n i e t , o p i n o r , rcÔ bSinn, fi q u i ­ d e m e n of t r o Sm d e d u c e re l iceat , circu m a g en d i, in v erten ­

d i , fparfaque vel ut arena pertu rbandi fignificatus. A c fi l egatur ai p e r K a m e t z , ubi eft in C o m p l u t e n f i , quaq u e v o c a l i p unct at um exf iat Ef. X L V : 9 & Jer. L I , 36 fen- fus totius verl i cul i habebi tur n eq ue obfcurus n e q u e a b f o - n us : litig a n s , jurgia q uæhbet , vel l evi ffi ma, ad tribunal e v e f i i g i o d e f e r e n s , i n v e r t i t , p ertu rb a t omnia , SP facit fi- mi l i ter qui conducit U n itu m , & q m conducit p reetereu n tes, h o c e f t , fine d e l e d t u , quosl i bet forte o b v i o s . In d o ­ c u me n t i s D i v i n æ p o t e n t i æ , fub exi tu lfrael it arum e x Æ- g y p t o poriffimum edi ti s, n umerat ur E f L I : 9. quod fuit

brachium Jebo vœ pn rnSmo non i n e p t e v e r t e n d u m : tr a n s ­ fodieris , trucidans C rocodilum , q ui p p e q uu m a n a l o g i c e o -

m n i n o participialis efie f o r ma poffit e SSn. V e r u m effi­ ca x aeque, fi e Sin r e pe t a t u r, & C r o c o d i l o forfiran p r o ­ pius : ej e£tum in litus circum a Si a denjaque aren a obruit ac

j u f f o c a v it, h o c eft Æ g y p t i cujus ille e m b l e m a , feri tatem o m n e m compr el fi t. Pf. X X I X celebraturus vates t o n a n ­ tis d e c o e l o Maj efi atem N u m i n i s , ceteris i nj un g i t v. 8. enp nano nirp Vrr “taio Vrv nirp Sip to n itru J e h o v a circu m ag it i nv e rt i t deferta lo c a , circu m ag it i n v e r t i t J e b o v a deferta K a ­

de f c b i , late v a g a n t e a g i t a t i o n e , i nfl anti sque rabie v e n t i ,

to n i t r u um c o m i t e , qui dqui d arenæ t or ri do s o n e r a t c a m ­ p o s , in aëra e j ed t at , c o n t i n u o tu mu l tu d i f t o r q u e n d u m . Pofl: fra£tas & radicitus evulfas c e d r o s v. 5 , 6 , poft dif- fufas i g n i u m f l ammas v. 7. i f t i us mo d i vafiitas , in d e f e r ­ t i s , praeter aridum f o l u m , nil f p e f t a n d u m off erenti bus a- l i u d , p r o p ri a m f e d e m i nve ni et . F a v e t Graeci ovoaeie,

S y r i Ar abi s Chaldaei tyuns V u l g a ti concu­

t i t , n e c adverf atur m o x i nf eq ue ns v. 9. niVs S W circum ­ a g it c e r v a s , in f u ga m verti t l o n g e q u e a b i g i t , q ui p p e fub

jungitur i llico nnjr denudat J iiv a s , faltibus in vacuis

(13)

e$?3 \ fx ( $5?

=86= I y v, w

nil relinquit fi ve a rb o r u m five ani mant i um. C o n c i ­ n i t , q u o d pofiiit Ezec hi el , cap. X X X : rf). accendam ignem

in / E g y p t o , qui po S’nn Sin circum actus /'parfus que AJfevanam usque graffabitu r. D a v i d i c u m d i c lum 2 Sam. I l l : 2 8 , 29. vax /va Sa S.si 3.xv p.xi Sj* iSn’ U3k 'c*i n e qua qua m erit a- l ie n um i nt erpre t ari : crim en & culpa tru c id a ti A b n e ri ma­

nebit , com m orabitur fu p er caput J o a b i & omnem patern am domum e j u s , at juftilîimam i n d i g n a t i o n e m D a v i d i s & h o r ­

r o r e m fraudis & o r i g i n e m ipfius v o c i s aflequetur plenius:

incum bet denfo v e lu ti fuperinjeSlo arence cumulo , jfoabum p a r ite r ac pofteros ejus non levanda mole obruet. Q u o d d e v e f a n o c o n t e m t o r e N u m i n i s dicitur Pf. X : 5. u n iStp t r a n s t u l e r i m , uti & transtulit in V e rf i o ne G er m a n i c a llluftr. M i c h a e l i s : intortae fu n t vice illiu s , mul ti pl i ci fe verfutia nun c h u c , n un c i l luc, c i r c u m a g i t , tum q u o d v e r b o Sin iftam v i m fubefTe, allata e x e m p l a p r o b a n t , t u m q u o d v. 7. e i d e m m o n ft r o h o m i ni s tribuuntur mono “pni doli fra u d es que. M i c h . I: 12. i ncol a M a r o t h æ

310S nSn c ir c u m a g itu r , h uc illucque verti t fe & v a g a t u r ,

u t felicio ris quidpiam fo r tis re fe r ia t ftb i conciliandum , c o n -

f e n t ie nt e etiam llluftr. M i c h a e l i s , cujus eft: ß e ir r e t her­

u m , be/fer glyck zu Juchen. U t gravi tas e x p o n e r e t u r p o e n æ , q uam D i v i n o r u m c o n t e m t r i x benef i ci or um Ifraë- litica g e n s p r o v o c a v e r a t , mi natur H o f e a s Cap. X I : 6. vun 3in nSn circu m agetu r gladiu s in urbibus illiu s , ruenti s i n d a r , quam v e n t u s i m p u l i t , arenae p e r v a d e t o m n i a , tur­ babit & proft ernet. F a l l o r , an p e rf i m i l e m i m a g i n e m njannon 3-inn gla diu s in omnem fe pa rtem verten s G e n . I I I ; 2 4 , o ft e n di t ? Tririffima v e r te n d i, ver fa n d i, circum agendi fi gni fi cati o illa A r a b i b u s , q uam expl i cuit Schul tenfius An * t h o l o g . Ve t . pag. 361 & 3 6 6 , & e qua in u f u m du&æ ceterae, fub e o r um cJUs»., q uo d eft H e b r æ u m Sin, l o n g o a g m i n e frequentari folitæ. I m m o & i isdem j s * ,

J ' j a . dc Sin, 'Sin, S.xin & ’Sxm, L a t i n o r u m

(14)

pofi-^ T O '

(

^ S 3 J 1 u V,

p of i ti o c irc u m , in v e r f i o n e Arabica Biblici c od i c i s P o ­ l y g l ot t . faepiftime r e f p o n d e t Hebraeorum x so & ma*2o;

§. V. .

Si fuerit probabilis d eri vati o §. III. e xhi bi ta , qua p r o x i m e e N o m i n e Lin eliciatur Sino, (iratus arena locus & denfatus (altantium in u fu m, facile fenrietur, cur in ­ d e ‘îin Ve rb al i l o rma ufurpari d e [altan tibus' occ ep erit. Sin e vertendo fele ï f circum agendo, quod Ve rb al ib us for­ m i s haefifle, praecedenti §. a f l e r t u m , de duc e re p ro nius v i de at ur aliis, e q u i d e m non m a g n o p e r e refrager- q uum & iftam o po rt e at e t y m o l o g i a m in N o m e n i p f u m , t a m ­ q ua m p r i m i t i v u m , definere. Eft e ni m in L i n g u i s etiam aliis m i n i m e i n f o l e n s , ut v o x una e a d e m q u e , p rout rei, d e qua a g a t u r , i nd ol es tulerit, nunc durius n u n c l enius f ignificet. In Hebraea v e r o & huic co gn at is » e o id fie­ ri crebrius neceffe eft, quo conftat c ert iu s, carere illas v e r b i s , quae compof ira appellant G r a m m a t i c i , q u i b u s q u e, mu l ti pl ici m o d o , nunc r e f tr in g i, in Europaeis L i n g u i s ,- n u n c i nt endi fol et originaria fimplicis poreftas. Q ua r e n o n m i r e m u r , f i ' Ve r bo Sin acciderit, ut praeter v i o l e n t i o ­ r e m illum in c i r c u m a g e n d o i m p e t u m , q ue m arenae i n d e ­ re P h y f i c a caufa n o n una p o t e r i t , ad m o l l i o r e m etiam i n d i c a n d u m vel uti ci rcuitum g y r u m q u e , faltantibus p r o ­ p r i u m , tr aduftum reperiatur. Ira cerre c ap i e n d u m Jud. X X I : 2 i . ubi e x ie rin t virg in es Scbilo niSinea SinS a d [a lta n ­

dum in c h o r is , vel in locis faltationi c o m m o d i s , e u m que

i n fi nem jam ante paratis, fiiam libi quisque adfcifcat c o n j u g e m . Pe r t i ne t e o d e m , quæ m o x fubjicirur v. 23. Participialis f o r m a i n : ntSSmon jo e / 'altantibus. Mul ti q u i ­ d e m haec f i ngul a ad SSn a m a n d a n t , n o n d uc en te Linguae a n al og ia , i m m o etiam o bftanre , quo d ad bino ' attinet. C o n tr a , fi qui erbSn Pf. L X X X V U : 7. [a lta n te s, tripu dian ­

(15)

il-^ TT ( ) A l V

Jud a n al ogi ce d e r i v a n d u m e x p l i c e t u r forfitan re£tius tih i-

e in es, utpote ad p r o x i m e praecedens. o"i» cantores haud

mi nus quam [a lta n te s quadraturum.

§. VI.

A d m i t i o r e m f p e c i e m referatur fimilircr, ubi Sm in Bi bl i co H e b r a i f m o cun&abundis tribuitur. N e m p e retinet eu n t i um p e d e s o b v ia ar e na , tum f i c c a , tum l u t o f a , c o - g i t q ue nun c lentius p r o g r e d i , n unc etiam fubliftere ac m o r a m ne£tere. In aula E g l o n i s Mo ab it i ci R e g i s , Jud. I l l : 25. qui cau da m i g n o r a b a n t , qua claufas intra fores d e t i n e b a t u r , tm ny iWr d iu tin a cunctabantur ta r d ita te f o­ res d e n i q u e referare. » u ea in ferie eft a bbg , quo d Ex. X X X I l : i. & Jud. V : eg. notat cunElari, tardare d iu tiu s. Ap pa r e r autem adeo l u c i d e , iflo in l o co , cun&andi ligni- f i cat i o, ut in tribus etiam p ro ti nus afferendis, fine er r an ­ di p e r i c u l o , videatur admittenda. Job. X X : 21. p S y

S ' n ’ vh propterea non cunSlabitur opulentia ejus ; nulla inrerpofita m o r a , quidquid pefl ime erat corrafum difflu­ et , ac didfo citius peribit. Sin malueris , q uo d affine eft : p e rm a n e b it, d u r a b it, fenfus libi i de m conl fabi r, n o n aeque H e b r æ æ v o c i s o r i g o . Prætulit Schultenfius in C o m ­ m e n t a r i o : n il p a rtu rie n t opes ejus , nihil fructus d a b u n t , fignificatu e o , q u e m ru> S i n fæpius fubeffe infra o f t e n d e - t u r , fed q u e m h ei c t a m en paucis placuiffe reperi.

Job. X X X V : El ihu v. 1 2 , 13. i m m e r i t o offendi mo r t a ­ l e s , J o bu m c u m p r i m i s , u r g e t , q u o d fe r oc ie nt e m injuriam n o n i l lico puniat N u m e n , queftusque o ppr ef f oru m v e - luti n o n audiat. I taque f ubjungir: v. 14. naS p ju d ic iu m

denique habebitur coram illo , o m n i n o judicabuntur i m p r o ­

b i , fimulac vi f u m j u ft i l f i mo , qui ce rn it o m n i a a u di t q u e , D o m i n o t e m p e f t i v u m . 1 N e u t i q u a m e v a d e nt , tu v e r o is SSmn cunftare co ra m Illo , in r e , quæ Illius unius fubeft a r b i tr i o , t uam iftam c o h i b e , n i m i u m in o p i n a n d o citam,

(16)

auda-audaciam. P e r t r a h a t a r g u m e n t u m i d e m D a v i d Pf. X X X V I I . i n c u l c a n s , n o n e l l e , cur m o v e a m u r f i ore nt i o- ri forte i mp i o r u m , n e d um h a n c illis i n v i d e a m u s , q u i p p e qui disjiciendi fint p o f t r e m o , m e r i t u m q u e fc el eri bus fiip- p l i c i u m luituri. Interea iS Sbinnni mrrS on , hortat ur v. 7 .

file coram Jeh ova &T5 cunclantem te coram Illo e x h ib e , q u o ­ ties fucceffus arrogant ium h o m i n u m i n f p e c f a s , c a v e m o x a r b i t r e r i s , fidam el l e b l a n di cn te m eam fe l i ci t at em aut o - p ra ndam ; n o li, uti eft e o d e m in v e r f u , a d ir a m inflam­

m a ri in hominem i cui >profpere eveniunt o m n ia , dum conti­ n u e tamen tu rp itu d in i m anifcftam n a va t operam. Q11 i bus p la­

cuit urrobique : exfpella D e u m , tuam in illo fpem h a b e , u n u m hoc o p p o n i p o t e r i t , q u o d n e u t r o in l o c o p r o x i m e agatur de fpe ac fiducia in D e o p o n e n d a , fed de c o e r ­ c e n d a feftina & caeca c e n f u r a , qua mo rt a l i u m n o n pauci abri pi untur ad Divinae provi dent i ae i nc uf a nd a m l en i t at em , d e q u e patienti f i l enti o, q u o f e r a m u s , q u i dq u i d i n c i d e re polfit aerumnarum , i n g e r e n t e fe o p p r i m e n t i u m licentia ; q ua m q u a m juxta elf certi ffimum , aequabilitatem illam a- n i m i & l ent i tudi nem in c e n f e n d o , apud alium exi ftere n o n p o l f e , quam qui D e o uni fe t ot u m addiefiffima f p e ac fide commi ferir.

§. V I I .

A t h o m i n e m fi c o g i t e m u s p o r r o , q u e m cafus qui d e m u m c u m q u e , in vetufto o r b e , & inculta adhuc jacen- t e tell ure, frequent ior m u l t o , q ua m fuerit fu c c ed e n r e t e m ­ p o r e , vaftum in c a m p u m , aquae o m n i s i n o p e m , d et u l e ­ r i t , aut in litus l i ve maris five f l u v i i , adufta o b li t u m a- r e na , q u e m q u e ve l n o&u rn a calig® p r e h e n d e r i t , v e l , f ubita oborta t e m p e f t a t e , g l o m e r a t i c i rc um c i r c a fabuli v e l ut i mb e r invaf eri t o c c i u f e r i t q u e , quantane f o r m i d o , quantusne h o r r o r & t r e mo r torfiffe m i f e r u m putetur ? F a s n e fuerit c r e d e r e , ea e x o r i g i n e , V e r b o

(17)

iftiusmo-i t ) »t ( i t

di n o t i o ne s i nder e p r i m o s H e b r œ o s potuifte ? V’alde qui ­ d e m his ufitatas f u i ft e , Bi bl i cus ufus teftatur. D e u t l i : 25. poll i cetur D e u s , Tua fe o p e ad c o e v i d e n t e r adfururum l f r a è l it i c o p o p u l o , ut g e n t e s per o r b e m r e l i q u æ , audita tantae rei f a m a , ihm i m m etu c o rr ip e re n tu r t e r r o r e, qua­ lis i n a r e no f o v a g a b u n d u m f o l o opprefl eri t. A n t e c e ­ d u n t , e o d e m in v e r f u , ma t e r r o r & h n v t i m o r, certillima i ndi ci a l i g n i f i c a t i o n i s , quae utrique d e i n V e r b o tribuatur.

i Sam. X X X I : 3. S a u l , c o m i n u s o p p u g n a n t e h o - ftili acie & f agi tt ari orum m a x i m e c a t e r v a , *tno Sir t i ­

m et v a ld e , i n g e nt i h o rr o r e pe r f un d i t ur ; q uo d i d e m r e ­

currit i Chr. X : 3. Cap. X X I I I : 5. Efaias tam h o r ­ r e n d a m cl a d em praedicit T y r o , ut E g y p t i i iVrv contrem i- / 'cerent, fm iu lac inau divijfen t. Jer. V : 22. mene tim e ­

b itis , a it Jeh ova îS’nn nS udo dk an non coram me trem ore percellem in i ? ubi m o x i nf e q ue ns bm a r e n a , i nvi t avit haud

d ub i e p a r o n o m a f i a s , in iVnn & Sin, g e n u s i l l u d , q u o d a- m a r e i mp e n f i us O r i e n t a l e s folenr. Joel. II : 6. ad c o n f p c & u m divi ni tus armati i mmi iï îq u e ex er c i tu s lVrv û’ry exborrefcunt g en tes. Job. X X V I : 5. D i v i n a fein-* f e r en t e p o t e n t i a , iSSirr D'xdih trem ore qu atiu n tu r m o r tu i, v e l qui d e m u m c u m q u e p e r dwdi i nt el li ge nd i . T r a n s f e r ­ tur i n d e ad inanima. Jer. L l : 29. Snni p a n v rv \

horrebit te r r a & in trem et. Con f . P f X C V I : 9. X C V I I : 4.

C X I V : 7. i C h r . X V I : 30. tametfi his in l ocis m e ro - n y m i c e p a e x h i b e r e q uo q u e poflit i nc o l a r u m q u e m l i b e t , uti & urbs G a z a , quæ Z a c h . I X : 5. deleta T y r o , S'Pin inn horrore g r a v i e r a t a g ita n d a , c i v i u m p rod i t u n i v e r f a m mu l t i t u d i n e m. Q u u m q u e cor Hebraeis fæpius eft a ni ­

mus h o m i n i s , Pf. L V : 5. unps S r r uiS v a l e b i t : to tu m m i­

hi anim um p crv n ß t t e r r o r , q u e m in h e m i f t i c h i o altero nn-x

n n horrores m o rtis o p p i d o declarant. A t Hab. III: 10. ad c o n f p c c h i m N u m i n i s D'vi lVrv trem ore j a t la n t u r montes, & Pf. L X X V I I : 17. e a m d e m o b cauftam iVrv do in tre m i-

(18)

)

T4 (

üP

§. VI II .

Merus q u i d em ac d o l or i s f e n f u m a d eo in n o b i s ar- £te natura j u n x i t , ut e orum unus limulae c o r r i p u e r i t , ad- mi fc eri i d e m t i d e m alter occipiat. Q u a m o b r e m h a ud u-b i qu e p r om r um d i f e e r n e r e , q ue m p o ti l l i m u m t a m q u a m p r o pi us r e f p o n d e n r e m rbj Sin, in h o c vel illo l o c o , e x ­ pri mat interpres. Qui a t a me n v i de nt ur Biblica n o nn u ll a e x e m p l a c ompar at a i ta, ut c o m m o d i o r e m in v e r f i o n e f e ­ dern d o l o r tenear, erunt illa fe o rf um perl ul tranda . Jer. V : 3. percullifti eos o ! D e u s , iSn nSi a t nullus inde dolor eos

t e t i g i t , ne fenf erunr q u i d e m fe p e r c u t i , q u i p p e enoa ip?n

ySoo ob firm averan t fa c ie s Juas , ut e fient rupe ipfa duriores. T h r e n . I V : 6. pof t quam di xe rat P r o p h e t a d e S o ­ d o m a : rui ID3 njiann ever jam fu iffe tam quam in m om en to, fubjicit : o ' t nu iSn kSi ne que doluerunt in ea m a n u s, v i d e l i ­ c e t i nc ol en ti um h o m i n u m , dol or is hi padi funt p r o p e n i h i l , ad e o fubirus & i no pi nus i£tus d iu t u r n i o r e m fe nf u m p o e n æ cxclufit. E te ni m c o m p a r a t i o n e inftituta S o d o m a m i nt e r & H i e r o f o l y m a m , elle hujus mul to g r a v i o r e m cui- a m , e x e o c o l l i g i t u r , q u od u n i c o illa cafu p e r i e r i t , æc prorogatae m o r a calamitatis fatifeerer, m u l t o q u e a- d e o diriori fuppl ici o madtaretur, quam erat i f t u d , q u o diruta jacebat altera. A d o’v manus , f u p pl e n t pleri que i n t e r p r e t u m , bofiiles, ac fi fenfus ef f et , h o m i n u m m a n i ­ bus n o n fuiffe del etam S o d o m a m , utpore i m m i f f o de c o e l o i g n e , & manu velut ipfius N u m i n i s e v e r f a m . C o n ­ ferunt Job. X X X I V : 20. r a nS T2X iyd’ d im ovebitu r p o ten s>

f e d non m a n u , line adhibita notabili vi q u a d a m , h o c el t,

faci l li me & i n o p i n a t o ; v e r u m di ve rfa hei c c o n l t r u c t i o v o c u m c e rn it ur , abfenre etiam v e r b o Sin. A l l e g a n t alii D a v i d i s i l l u d , 2 Sam. X X I V : 14. q u o c e nf e b a t t ol er abi ­ l i u s , in D e i m a n u m i n c i d e r e , quam in manus h o m i n u m . Ar erat o m n i n o punientis q uo qu e manus N u m i n i s , quae H i e r o f o l y m a m v e x a b a t ; n e q ue p e l ti s , q uam D e i m a n u m

d i x i t «as»

(19)

d ix i t D a v i d , a b f u it , T h r e n . I: 20. Jer. XIV7 : 12 Scc. G ra v it a t e m igirur p o e n æ , quam urbs utraque me ruerat, ea d e m u m menf ura compar af le Pr op h et a j u d icetur, quod l enta clade abfumeretur u n a , m 122 u no e o d e m q u e m o ­ m e n t o c on ci di ff et altera, e x q uo n ecefl e erat, ut iSn nS 6 ' t na parum d o l o r i s , aut certe n o n l o n g u m , manus in­ c ol ar u m fe nferi nt. V a l d e p r o n u m H e b r æ i s , ut manus n o m i n e n t , ubi fignificandus d ef e&u s v i r i u m , eum qu e f u b fe qu en s dolor. H i n c D't nai 2 Sam. X V I I : 2. p’aa d t Jer X L V I l : 3. n i a i d t EC. X X X V : 3. &c. N e c v i ­ detur aliter cepifle A l e x a n d r i n u s , in quo e f t : èa hroveoccv

tv ocvTv %iiçccç, non lab o ra ru n t, do luer unr, in illa vi de li ­

cet habitantes h omi ne s, , quod a d m a n u s, ( i n Co mplutenli l eg i tur y f i ç e s , forte re£lius) qui ppe & Jer. V : 3. f?n, quod ibi mani fe f to eft: do lu eru n t, verti t e o d e m v e r bo fVcWav. S y r u s p o f u i t v e x a ta , d e fa tig a ta fu eru n t, doluerunr, v o c e m e a m d e m , qua in v e r l i o n e Sy ra N . F. Matth. X I : 28- r e dd i t ur xottimtes, Arabs habet c - ^ - i fimiliter i n d i ­

cans mo le f t iæ ac defa ti gat io ni inhaerentem d o l o r e m , q uem in M a t t h e o etiam 1. c. Arabi ci i nterpretes fpe&arunt p o ­ l ito . F. v e r b o autem Sin doluit c r e t u m N o m e n Vn ejusdem fignificationis. In c an t i co Mo f is Ex. X V : 14. n^Sa *2»’ rnx Sn dolor prehendit incolas P b ilifta a ^ & f o r ma f emi ni na Job. V I : 10. n^na mSox pede terram qua­

te r e m , exf ultarem;, m e d i o fub dolore, re£te fa£torum nixus

co nf c ie nt ia . Ita e n i m poft H i e r o n y m u m d e d e r u n t i n t e r ­ p r e t u m p l u r i m i , fenfu m i n i m e i n e p t o , haud certe minus

c o n g r u e n t e ad reliqua m e m b r a p e r i o d i , quam eft vetuftior f iv e A l e x a n d r i n i , qui v e r t i t , l ive Sy ri & A r a b i s , qui robur , v i r t u te m , e x p o f u e r e , l ive & recentior Schul- t e n l i i , cui placuit jlren u ita s & e x ju lta tio , fumra ab equo

yccvçtiïvri fimilitudine. Q ui n & gra vi ori d e fe ribendo d o ­

l o r i , g e m i na t a p ri ma & ultima r a d i c a l i , d er i vativum SnSn i nf er v i i t 3 u n d e t um in H i t h p a e l Efth, I V : 4. SnSnnn

(20)

9

)

1<5 (

o

nxD nsSan ma gno dolore affligebatur R e g in a , t u m N o m i n a l i f o r m a nSnSn E z e c h . X X X : 4. 9. d o l o r v e h e m e n t i i f i m u s .

roov o':na lumborum c u m primis, uti l egi tur Ef. X X I : 3. &

N a h . I I ; 11.

§. IX.

Q u o n i a m v e r o d o l o r p arturi enti um efle f o l e t mul to i n t e n l i l l i m u s , d e his præferti m V e r b u m Sin seque ac N o ­ m e n S’n ufurpatur fæpius. Ef. X I I Ï: 8. pSw mSra inftar

p a r tu r ie n tis dolebunt. Cap, X X I I I : 4. 'rrb nSi "nSn xS nec

étolui p a r tu r ie n s , nec p e p e r i, Cap. X X V I : 17. de gravi da ,

cui t e mp us inflat p a r i e n d i , S*nn acerrim o dolore an gitu r & V. 18 »Sn im m inente p a r tu do lui mus , Cap. L X V I : 7. o i a a m V u >,nn antequam dolores p a r tu s fenferat p e p e r it. Jer. I V : 31. vocem 'audio nSinj inftar g r a v i dolore p a r tu r ie n tis , <Sc m '3303 n i ï an x ieta tem inftar p rim o ac difficili laboran tis p a r ­

t u . O c c u r r i t e a d e m f or ma nSm Ez e c h. X X X l V : 4 , i 6 . & Eccl. V : 1 2 , 15. fed ori unda e nSn t r i v i t > a g e r f u i t , n e q u e a d e o c o n f u n d e n d a , c um i l la , q ua m ad Sin nof t r um p e r t i n e r e , in Jer emi a addu£l æ i nd o l es i ma g i n i s vi detur c o m m o n f t r a r e . M i c h , I V : 10. ’Sin e r i t : torm in a p a rtu s

p e r fe r y quia m o x fequitur mSra & praeceflerat v. 9. S’n

mSi’D dolor fic u t p a r tu r ie n tis , e x p i & u s fi mi l i ter Jer. VI: 24. X X I I : 23. & P f X L V I I I : 7. Q u o ci rc a vol ui t p o r ­ ro u f u s , ut i nt e r d um n o n tam f p ef t ar e n tu r p r o x i m e d o ­ l o r e s fveri p ar t u ri e n t i b u s , quam potius a£tus ipfe parien- di g i g n e n d i q u e . E f X L V : 10. v a d icen ti a d m atrem m {'S’nn cur p ep e rifti'l Cap. L I V : i . gau deat y quœ buc usque

e r a t f l e r i l i s , a lta flb i voce g r a tu le tu r , nSn xS qua non p e p e r it , Cap. L X V I : 8- mx ora p x Snrn an g ig n e tu r te r r a ,

p o p u l o i m p l e b i t u r , die u n ic o l Job. X X X I X : 1. p i i V k SSn lotyn po teris ne ob [ero a r e , quando p a r itu r a fin t c e rva ? In p ri o r i H e m i s t i c h i o tm mS ny, q u o d eft tem pus p a rien d i y r e f p o n d e t , in a l t e r o , SSn, eritque p r o i n d e haud ablimili

(21)

fen-) i7 (

f e nf u e x p l i c a n d u m , Prov . X X V : 23. 0 0 1 Smn | w nn » « •

tu s aquilonis p a r tu r it im brem . A d e a n d e m , arque u l t i m u m h o c c e , c l a d e m aufim q u o qu e r e v o ca r e formas

c e t e r a s , in c o n j u g a t i o n i b u s v u l g o di£tis Piel & P y a l f p e £ t a n d a s , qui busque n o t i o n e m fo rm a n d i & efficiendi i n ­ d i d e r un t m u l t i , e x altera illa pavien di g ig n e n d iv e , quam v i d i m u s , quaeque d e f e r i haud m e r e b i t u r , tametfi variari e a m in v e r l i o n e o p o r t e a t , prout poftul averi t p e r f ona r um ratio. Deut. X X X I I : 18. •pSm Sn n:wn oblitus es D e i , qui

te g e r .u it, qui v i tam tibi ceteraque o m n i a largitus eft.

P r æ c e d i t yiV, aeque m e t a p h o r i c u m . Ef. L1 : 2.

re-tro fp icite o a S m n r m Sn a d S a r a m , qu a vos p e p e n t.

Pf. L I : 7. mSin pipa in in iq u ita te conceptus Jum natus que. Pf. X C : 2. antequam Sani p x Smn p ro gn ata era t te rra 8^ orbis h a b ita b ilis, an t e q ua m co e pe ra t exiftere. P r o v . V I I I : 24. mSSm monn quum nondum eran t profunda m a­ r iu m , [um g e n i t a , ærerna eft D e i S a p i e n t i a , quae l oqui ­

t u r , & v. 25'. m S m nipaJ 'ish antequam eran t co lles, n ata

J u m , h o c eft, ab aeterno exftiri. I i sde m p r o p e v e r b i s , f e d f e nf u I r o n i co & n e g a t i v o ufus E li p h az u s r ogat Job. X V : 7. pviviusne homo natus es n S m rvj^J 'jssS %?, an te­

quam eran t c o lle s, p a r tu editu s i

Da t a occ af i one in a n t e c e d e n t i b u s , er ant f e c e r ne n d æ f o r m æ , rea S n d eb e n t e s o r i g i n e m , ab h i s , quæ S n aut nSn ra d i ce m agnof eunr. Sed hujus g e n e r i s , n e m p e haud rite ad S m r e l a t æ, exftant i nf up e r al iæ, quas tarnen h e i c c umu l are f or et f u p e r v a c a n e u m , q uu m n e m i n i , analogiae L i n g u æ v e l m e d i o c r i t e r g n a r o , per fe n o n c o n f t i t e r i t , c u i n a m p r i m i t i v o fint fubjiciendæ. Q u o d e n i m u na m e a n d e m q u e in famil i am nonnul l i c o g u n t V e r b a nSn, S n 1 S m , S n , ac fi c o n f u n d e r e n t f o r m a s , v e l , ut dicatur cla­ rius , ab u n o e o r um ort æ f o r m æ f i gn i f i c a t i o ne m

mutua-5. X .

(22)

ren-rentur ab a l t e r o , abfolute & fimpliciter ve r u m efle , n o n ­ d u m liquer. Sunt q ui d e m Ve r b a al iqua, duas litteras ra­ dicales c o m m u n e s habentia , quæ lignificatum pariter c o m m u n e m v i d e nt u r o d e n d e r e , ut kdt , nm , p i , qn in

m inutulas p a rtes t r i v i t , contuditque, n on, a o n , a n - , c a lu it,

nn« & in' unus fu it n um éro, ren & aai fpi/Jus, m ultus fu it, quaeque his ad ju ngi pollinr cetera. E te ni m a l i en um n o n e r a t , ut v o c e s , q uo d ad f on u m aliqua ex parte fi m i l es , lignification! q u o q u e fimilitudinis n o n nihil i n f e r r e n t , id q u o d a c c i d i d e poti l fi mu m rois cvc/jictTC7r£7rcirifjihois, in o- m n i L i ng u a i n v e n i e n d i s , haud miremur. A t p r i m u m q u i d em v al de elf prob abi l e, illorum etiam u n i c u i q u e , in o r i g i n e , p r i v u m qui dpi am fuille & p r o p r i u m , q u o a fe i n v i c e m ufus L i n g m c , dum hæc v i va er at , d if er e v er i t , te nui l icet in paucitate reliquiarum ejus , qua laboramus h o d i e , i nve fti gari i dud nequeat. D e m li v e l c o n c e d e r e ­ t u r , fa£lum forte in n o n n u l l i s , m i n im e erit c o n f e q u e n s , ut a cc idere in u ni v e r f u m debuerit l in g u lis , quor um duae radicales litreræ eaedem confpi ci unrur, quippe q u o d , re- g u læ i nd ar a f f u m t u m , late m a g n a m ftragem analogiae Linguae o m n i s d a r e r , & e quolibet exf culpendi q uo d li ­ b e t l ic enti am i nveherer. Q u a m o b r e m a n o d r o S i n di- f t i n g u e n d a , t amqu am diverfas r a d i c e s, fupra polita S r r , SSn, nSn e x i d i m e m , urpote quor um fingulis ea fignifican- di vi s i n e d , quae cu m S i n nihil c o m m u n e habeat. U t r u m v e r o re t y n c b a il lignificatu roboris, v i r t u ti s , copia &c. c e le br e , e o d e m d iri mi jure a 4 n oporteat, dubirari p o ­ terit. El i tralatiririum, in o m n i Di al ect o O r i e n t i s facile i nter fe permutari. U f ur pa n t Arabes & <J*:> e o d e m fignificaru roboris &T1 p o te n tia , quique deduci pos- fet a ve rte n d o , circum agendo, vel a vi illa, quæ ad rem q u a m p i a m v e r t e n d a m c i r c u m a g e n d amque iit necelfaria. P e r T z e r e p r on u n c i a t u m S n , q u o d , ad S * i cbail v u l g a r e l a t um , in u n o a lter ovc l o c o Biblico cenfetur

(23)

re a n tem u ra le, n ç or^yja-pcc,, aut circa u r b e m d u f t a m fos* f a m , aut m u n it i o n i s g e n u s q uo d pi am a l i u d , c i n g e n d o i nc l udens. Blandiuntur hæc f pe c iof a us que e o , u t , fi cui libuerit a m p l e & i , funt autem a m p l e x i d u d u m P h i l o l o g i m a g n i n o m i n i s , p r i m i t i v o S m mu lt o et iam a mpl ius d e ­ r i v a t i v o r u m a g m e n accefferit. E n i m v e r o i & d e r i v a ­ tarum in fl ex i on e v o c u m , v i de ant ur l icet alternas v i c e s f u b i r e , in pr i mi ti vi s t a m en flabili nulla f ede t e n e r i , pro e x p l o r a t o n o n d u m habuer im. In defe £ti bus c e t e r i s , qui ­ bus p r e m it ur H e b r æ æ L i n g u æ , quoad parari huc usque p o t u i r , c o g n i t i o , forfitan n umera ndus etiam i l l e , q u o d r a d i c e s , quibus m e di a i , ab h i s , quæ m e d i a m » h a b e n t , n e m o adhuc rite diffinxerit. N a m » n u m q u a m in r a d i ­ ci bus l o cu m m e d i æ radicalis t u e r i , uti antiquis p ræfe rti m Gr a mma ti ci s v i f u m e f t , nullo i d o n e o niti f u n d o , t u m Bi- bli ca e x e m p l a , t u m in Diale£tis r e p e r i e n d a , monftrant . I n C a m u f o , t a m qu am difcrera p r i m i t i v a , t

e x p l i c a n t u r , fique G o l i a n o L e x i c o f i d e n d u m , n o n aliter fenfifle judicetur Ge uha r ius . E paucis autem l ocis Bibli- c i s , in quibus S n chel o b v e n i t , d i g n o f c i n e q u i t , fueritne a n t e m u r a l e , an int er duos m u r o s patens f p a t i u m , an q ui dpi a m aliud , manebi rque p r o i n d e d ub i um , utrum e S m an e bbn tr axeri t o ri g i n e m . D o n e c i g i t u r p le ni u s & lucul entius e v i n c i queat, ad c l a d e m e bm ort arum v o c u m pe r t in er e etiam Vn, qua robur c s t era qu e fignificat, d e ­ tur haec m i h i v e n i a , ut p r o diverfis tantisper p r i m i t i v i s h a b e a m , u n u m q u e ab altero fejungam.

§. XI.

Ce t e r um in e xp l i c a n di s l o c i s Biblicis , fupra allatis, qune v o c e m aliquam off erunt e p ri mi t i va S i n o r i u n d a m , a r b i t r e r , nihil p o l i t u m , quod n o n l ocus qui sque aut po- f t u l e t , aut admittat. N e q u e e n i m , injuncta faepius fi re* peri atur arenæ p r o p r i e t a s , fa£tum illud e o c o n f i l i o , ut in

(24)

ver-® ) ÎO ( $ $

v e r f i o n e , q u æ , n o n comi r a nt e H e b r æ o t e x t u , hujus i m ­ peri ti s i n f e r v i a t , e x p r i m e n d a ifta ubi que & i n f e r c i e n d a e f f e t , fed ut g e n e a l o g i c a velur in tabula f i g n i f i c a t i o n u m , mutuus e ar um d e m n ex u s c o n f p i c i , & o r i g i n i s , qualis fe m i h i q ui d e m o b t u l i t , ratio tanto c o m m o d i u s e x a m i n a r i poffet. U b i autem N o m i n i S i n , fignificatu arenae > f u p r c - m u m l o c u m dedi , i n d e q ue p o r r o d e du c e re varias i n d e ­ rivatis n o t i o n u m f p e c ie s conatus fum, v e r e o r , ne c o n j e ­ ctura vi de at ur mul ti s , n o n nili infidæ fterilique arenae fuperftruCta. S c i mu s o m n e s , quam lit a n c e p s atque l u ­ b r i cu m e t y m o l o g i c i s o p e r a m navare d i f q u i l i t i o n i b u s , ea p r æ l e r t i m in L i n g u a , cujus tot nobi s c o g n o f c e n d æ fub- l i d i a , ipfa antiquitas f u b t r ax i t , cuique p r op t e r e a accidi ffe ne c e f f e e f t , ut i g n o r e n t u r noftr o cevo l i gni fi cat ion e s plu- r e s , quas in deri vati s e x h o c v e l illo p r i m i t i v o , v i v u s o l i m L i n g u æ ulus f r e q u e n t a v e r i t , & e q u i b u s , v e l u t i n ­ t e r j e c ti s , certi or d e m u m ortus habitusque d e r i v a t i v o r u m reCle expl anaretur. De bu i f f e nt a b ft e rre re, in no ftr o Sin, irriti ce l e br i um V i r o r u m c o n a t u s , ac d i f f e n l i o , qua m o x e l u c e t , deef fe p l u r i m a , ante p e r v i d e n d a , q uam ftatui d e o r i g i n e poftit certi q ui d p i a m nullique errandi p e r i c u l o o b n o x i u m . P a rtu rie n d i fignificatus vi fus p r i m i g e n i u s G u s -

fetio. In m anendi f e n f u f o n t e m re l i quorum i n v e n t u m iri j udi cavi t Coccejus. M a j o praelatus dolendi alter. V e r te n ­ d i ac torquendi v i m S c h u l t e n l i u s , di s t ant e A r a b i f m o , n o n

fine m a g n a f p e c i e , o r i g i n a r i a m conlfituit. Sed t a me n in tellure noftra l i qu i d e m vulgat i ll i ma eft a r e n a , o c u l o r u m f enf ui t an t u m n o n u bi que o b v i a , vi de ri q u e a d e o d e b e at h a be nd a in r e b u s , quæ, pri mas i nt er, fignari certo n o m i ­ n e m e r u e r i n t , qui d e m u m c u m q u e natales h u m a ni f e r m o - nis p o n a n t u r 3 li v o c e S m arenam appellaffe v e t e r e s H e ­ braeos ce rt u m eft, lique illa dei n e f c aturi gi ne, n o n o m n i ­ n o i m p ro b a b i l i ' f e q u e l a , d ed uc i fefe patiantur n o t i o n e s c e ­ tera?, qui bus ol i m e x p r i m e n d i s , jun&as tres litteras n, i, S

(25)

-\ n r ( c$t?J

°ät? ) 2 1 \ «jbÖ3

i nf ervi if l e æque p a t e t ; faltem no n i nd i gn a fuerit e t y m o ­ l o g i a , quæ aliorum j u d i c i o f ubmi ttatur, in primis (i fpera- re juxta; licear, illius etiam futurum o p e , ut c ongeftæ a- p u d A r a b e s , (ub f i gn i fi cat i onum farragini o r i g i n a ­ ria c o n c o r d i a rcflituatur. Scifcunt L e x i c o g r a p h o ru m qui­ d a m , Sin dictam H e b r æ i s a r e n a m , q uo d per hanc ituris

dolorem creet £7* molefiiam. Sci re autem p e r v e l l e m e g o , naturane pri or put anda n ot io r e i , o m n i u m fubje£tæ o cu­ l i s , q u a m , concitari qui ab illa p o f l i r , d o l o r i s, minutio­ ris cerre nec difficulter fu p er an d i; q u o v e fa&um creda­ tur l o qu e n d u m i uf o le nr io ri a r bi tr io , ut fint licet, per tel­ luris o r b e m , pluri ma alia , quæ mu l to etiam acerbiorem fenfurn n o x æ p e r f æ p e p a r i a n t , foli arenæ a c c iderit, u t e d o l o r e , q ue m intulerit f o r t e , d en omi na r et u r. Qui didtam o pi nant ur e copia & numero innum ero, debuiffent ante o- f f e n d e r e , V e r b u m S i n , q uo d p r i m i t i v u m h a b e n t , H e ­ bræis ea f i gnificatione ufitatum fuifTe, q uo d tamen nus­ quam apparet. In manendo autem quibus repertum stv/xcv, f u mf e runt haud d u b i e , quod naturæ ipfius rei i n i m ic u m , q u u m abripi arenam <5c huc illuc ferri folere tum v e n t i s , t u m aqua e t i a m , nec e o d e m diutius ma ner e l o c o , nifi e x t e r n a o b te ga t r e m o r a , fit teffariffimum. Q u o m o d o c u m ­ q ue aurem totum h o c c e exiftimetur, fique dubitationi n o n ­ d u m e x e mt a vi deri queat pri mi ti va v i s , quam N o m i n i Sm t r i b ue nda m c o n j e c i , i m i te mu r interea Hi ftori æ Naruralis A n ti f t i r e s, qui d um i n g e n t e m fecundae matris fubolem c o m p o f i t o a g m i n e p e r c e n f e b u n t , naturales m e th o d o s ftu- d i o f e a n qu ir unt , i nvenri sque rite n i t u n t u r , ubi autem in p arte quadam numerof if fi mi e xe r c i t u s , naturæ aliquod p ræf c ri pt um elicere n o n d e t u r , artificialem p robabilem- q ue t am e n o r d i n e m , d o n e c reperiatur naturæ congrucn- t i o r , m e m o r i æ juvandae cauffa admittunt. H a u d abfimili f ol le r ti a, in cl ai fi bus v o c u m , p e r f æp e ampl i ll i mis, fecu n­ d u m i n d o l e m Linguae d i g e r e n d i s , Ph i lo l o g u s q uoque hanc

(26)

(Sfc •SS3

i p f a m fedulo p e r v e f t i g e t , n e c us quam d i m i t t a t ; q u o t i e s a ut e m latuerit naturalis n e x u s v o c u m , d i v e r f a fignifican* t i u m , una autem e a d e m q u e e ftirpe p r o g n a t a r u m , t a l e m n i h i l o mi n u s inftruat c a t a l o g u m , quali pofl int v o c e s f i ngu- l æ facillime m e m o r i æ i n f i g i , eaque r e t i n e r i , ab h i s , q u o ­ r u m i nt ere f t , illas in p ro mr u h a b e r e , m o d o nihil fumat aut i m m i f c e a t , q uod ufui L i n g u æ & a n t i q u o r u m m o n i - m e n t o r u m fidei r e pu gn et . O p t a n d u m , ut q u o l i b e t in p ri ­ m i t i v o , quod clavis inftar erit ad r e f e r a n d a m d e r i v a t o ­ r u m c o p i a m , n o n nifi fixa n o t i o , p lu ri b u s q u e n o n i m ­ p l i c i t a , fe nt ie nd am fefe p r æ b e a t , i nf ig ni d i f c e n t i u m e- m o l u me n to . A t q u c in v o c u m q ui d e m c o h o r t e , cui h æ c dicata o p e l l a , ut fubfiftam , n e m i n i , o p i n o r , fuerit d i f ­ fi ci le, aren<£, rei d e t e rmi na tæ & c og ni t i l f i mæ fignifica- t u m , qui N o m i n i S i n , tefte u n i v e r f a O r i e n t i s L i n g u a , f u b e f t , me mo r i a t e n e r e , e o q u e dei n v e l u t i n d i c e ac m o ­ n it o r e uti , ad c o p u l a n d o s , qua fieri p o f l i t , c o m m o d i f l l - m a f e ri e, difparatos p l u r e s , quos in V e r b a l i b u s f o r m i s ufus p e p e r i t , dum c o n t r a , pof i to V e r b o S i n t amqu am p r i m i t i v o , in hujus f e r v a n da a p pl ica n d aqu e poref tat e, tot m e m o r i a m turbaturae fint mal e cohaerentes vari et ates ,

quot d i v e r f o s V e r b o illi i ndi tos fignificatus , per florentis L i n g u æ a m b i t u m , f a­

References

Related documents

Prae- tera do nat in iisdem litteris Rv Carolus Canonicis Upfa- lienfibus VIII octonarios, ottingary in villa Upfalienfi, IV in Gortatung &amp; IV in

oculorum aciem fallere pofTent momenta , fi quae- dam tantum humani generis individua examinare vo- lumus, eadem magnitudine &amp; fimplicitate captui no¬. ftro magis

primum accefllt, cum homines ex hoc flatu ad pau- lo cultiorem, impellentibus neceffitatibus, transgredi cogerentur. Ejusmodi Barbaras gentes fere non nid in illis terris, quae

magna dignofcuntur facinora, ab experientia &amp; rerum ufu ortam &amp; dirigendam efTe, facili quoque nego-. tio colligitur, homines, prout hisce in

inftitutionem focietatum civilium referimus, quae, cum ad vinculum inter homines, ab ipfis.

dicii cenioribus magnopere probari queat; attamen quum forte fint, quibus haec quoque levia infer- vire poifint, vel faltem anfa praeberi meliora adden-. di, noilras qualescunque,

The DETs from groups 3 –8 were potentially involved in the jasmonate- and/or ethylene- Figure 2 Effects of various treatments on flavonoid biosynthesis in ‘Hongzaosu’ pear fruits..

ränt membra Synagoga magna, conatique funt per i mere ma.' lam cupiditatem precibns (uis, inf ucarunt'ondos ejus, quod explicatur: inf ucarunt ocu/um unum , ni mir um excacarunt