DtSSERTATlO PHILOLOGICA

A. •ίξ, D.

DtSSERTATlO PHILOLOGICA

DE

SACRO IGNE

ALTARIS,

QUAM

Permijfu AlrnpltJJ. Facult. Fbilöß

inAcademia

Upfallenβ,

Sub PR^SIDIO

Adm. REVER. atque

AMPL1SS. VIRl

MAG. OLAVI CELSII,

Orient. Ling. Prof, Reg. & Ord.

nec non Paft. &

Pra?p. in 53orjC.

pro gradu

Publico bonorum ex

amini,

_qua

decel

modeßiA,fubmittit Sm. Mtis. _alumnus

DANIEL GRUF,

O-Gothus.

In Audit.

Gaß. Maj. ad diem ^XXV, Maß

Anni Μ DCC XVI, borii ante

mer*id.foiitis,

-*&-§£·$*- -ΦΕΗ*· Ht*

UPS ALIAE

impreiTit ©fficina Wsrnkrjana»

Nobilisfimo Atcfe QonGtltPsfimo Domino, Dn.AXELIO AUL/EVILL

Civitatis

"*γ· ' *

Stockholmenfis

.Μ;

Consuli

Graviffimo

Aeqüifllmoque,

f

MiECENATIet PATRONÖ _MAGNO.

Adm. Revereηdis

& Prpclarijßmis

Do ^MINIS MaGISTRIS,

Gyrrmaiii Regii, quod Lincopia? est,

LECTORIBUS

dexterrimis,

Patronis &

Promotöribus debita animi cultura

femper fufpiciendis.

Flur.

Rever.

Clari/ßnioque Domino,

Dn. Haquino Kylandro,

Pastori

in^dmtyfjatnttiar & 3onébet#

meritiflimo,

Benefaftori multis no-

minibus

jugitcr obfervando.

Viro Reverendo

ér Dofiijjimo,

Dn. JOHANNI COLLANDRO,

V. D. Prjeconi in

ÖfttttJ^UUéin) per>

annos bene multos

vigilantiffimo,

Fautori

plurimum honorando.

noy

SpeSatüßmA Fidei Viro,

L DN. NICOLAO ELD,

li

Veftigal. maritim. Norcop, Inspe-

ctori

Solertiflimo,

>. Patrono & Promotori

Exoptatiflimo.

Speäat£ Fidei

^ac

Prudentia Viro,

?, Dn. ^Petro Rystedt,

st,

Ve&ig. maritim. Norcop. Intendenti

Sc adcuratiffimo, Fautori & Promotori honoratiflimo.

Spefiat# atque Cotiß)icu<e Fidei Viro, d, Dn. Laurentio Giöthe,

Redituum publicorum Prjefecto adcuratiilimo, Euergeta; ob multa in

mc

meosque

merita ad cineres cölendo,

Spefiatiffimo, Frudentijßmoque Domino,

o, Dn. I sraeli RlST _ell,

Zj

Orcheityices Magistro Aulico,

Confanguineo optimo.

sacrum.

bvnc. ignem.

SOLO. gUO.IPSE. GAUDET. SPLENDQRl

COMMENDABILΕ Μ.

vobis.

mjecenates.

patroni.

ET.

promotores. optimi.

OB.

ßENEFICIA. ΡLUR IMA. ET. ΕΧ1ΜΙΑ.

gUjEs IN. ME. CONTLILISTIS.

IN. TESSERAM.

GRATISSIML ANIMI.

SUMMjE£UE. OBSERVANTI&

NE C. NO Ν.

IN. SP Ε Μ. CΕRTISSiMAM.

ULTERIORIS. EAVORIS. VESTRU CUM, VOTO.

PRO. PERENNI. VESTRA. INCOLUMITATl

CAL1DISSIM0.

SACRUM. ESSE. CUPIÖ.

b0b1liss. praiclarisslmorum

ET.

spectät1ssim0rum. dominum vestrorum.

Cultor

tndefeß

D. G.

nn CDW2

pr^fatio.

Aec, quae

tibi fiftitur, b. L.

dißertatio, dubium est, utrum

plus habeat praeftantiae,

an

dif-

hcuitatis. Sacrum

exhibetlgnem Alta-

ris, _cujus

beneficio facrifieia quondam piorum

veterum per quatuor

fere

an-

norum chiliadas ccelitus fuerunt com»

bufta. Verum,ut argumentum

hoc iane

nobile est,;ta neefua caret difficultate»

Nam quum ex Sacrar.

hiftoriarum

pan- dedhs minus

perfpicué conftet,

quonam

jgne facrificatum fit, vel

ante

legem.»

per

Mofen

latam

literisquc _coniigna-

tam, vel _post

folutam captivitatemBa- bylonicam, Philologos

infernon dum

convenit, an Sacrificia ornni tempore

nuUo alio

igne,

quam

facro &

ccElefti

dido,

debuerint

comburi.Quam ardua

haec fit res per

vaftum

totius Veteris

A

Teftamenti

TeRamenti codicem

difFuia, vel

mü taccnte, nemo non viderit. Tot en

im tantisque obfepta

est

difficultattbus>

qiiantas

equidem mihi perfvadere pri-

tnum vix

potuerim

,· aηtequam manu

operi admotå,eas fummos

quosque

&

eruditiffimos* in hoc campo

defudan*

tesviros, exércuiiie

perfpexi. Tanta^

etiam mihi in ifthoc argumento pro*·

djice.ndo

pauTulum proficiénti

occurrc- bat moks, ut ii

firrgula

momenta

vel

delibando fuiiTem

petTecutnrus, fupriL juRae diRertationis modum, & ultra..,

quam

praefens rerum mearum Ra tus i ceteroquiri (atis

a

ti

gu

Rus

^,

patereturj

creviRet levidenfe hoc

opufculum. Ac-

cedit,

qüod ejus (it haec materia indo-

lis, ut rton

nifi fubaftum,

&

multiplr-

ci atque

fingulari Scriptbrum Rabbini-

corum

peri.tia inRrucRum poRulet in>

genium. Verum enimvero

ut

in

a

quam

fe demittuntnon tantum ii,

qui

natan- di funt

periti, fed etiam illi

>

qui eam

artem non callent,'

difcendi fcii.

gra- tia i

fic

quoque ego non

temeritate &

imprudentia* fed Rudio

atq;

cuprdine

difcendi, huic me commin oceano.

Kec

quisquam demiretur, fingula pro-

pemodum*

pemodum

^> aut certe

plurima, ex aliis

me haufifle, adeoque non tam

novi quid in chartam conjeciile, quam

,

quae pridem multoties difta funt, confarci-

naüe>

atque

iic

ex

uberrima pie eru-

ditorum meiTe

fpicas quafi quasdarru

relicftas

collegifle. JFa/thcrum innuo,

Buxtorßum ^,

"Job. Luvdium

,

Hermannum

i)0n fcerJparbr/ Sigonjum,

Witßum, &, qui

in fchola facrificiorum

patriarchaiium

facra

longe majorem prae ceteris huic

argumento operam

impendit, Volfg.

Franzium, quem

in tenui hacce dider-

tatione contexenda

antefignan-um

mo

fequutum eße,

ηση

diffitebon Non_,

enim is Tum,

qui

tantas

naturae dotes

mihi auiimvinaicare,.ut

quidquampro-

feram,

quod prifcorum & recentiorum

au&oritati non nitatur.

Neque rei ipfi

per

id tantillum decedit. Nam ficut

a-

ranearum textus non ideo

praeftantior

est, aut conducibilior,

quoniam é vi-

fceribus fuiis fila progenuerunt,

iic

pror-

fus confido nec hanc ^meam lucubra-

tionem ^eo fore viliorem,

quod apicu-

larum more

praecipua

ex

alieno rofe-

to libaverim. Seite admodum ait

ju- betque ille: JpicuUs nobis ejßc adimita-

A ι tionem

tlonem

proponendas,

quae

diu titts

v dgAn*

tur_j utflores carpant,

Cf qutcquid

attu- ierunt, disponunt,

favii fuis

inflerunt·,ful·

cumquc varium proprii orts

Jpiritu

in

dul- eiflimum illum nulli

(imiicm

meUis

fuporenu

convertunt. Nullus ergo

dubito} quin

pro tuo,

Candide Leftor, favore, qui

nobiliornm artium cultores nunqu2flu

Hon comitan fölet maximus, haec qüa-

liacunque in lucem publicam jam edifa aequi boniqiie confulas

^,

& in meli*

orem partem

interpreteris.

Caput Primum

J)e_j

Cultu & originc Sacrificiöruitt

§ I. Variorum, deprima ζ IV. Obje&ionema.gen- rituüm «Täcrifkändi ό- tilibu's, quos

iäcrifi-

rigiite^j diiTenium ^irt- caiTe conipcrtum est.

nuit. depromtam diJuit.

§ II. Sententiå adverfan-

tium rcje£tå ^, variis $ V, Adamum ornnium Scripturac Sacractefti- primo facrificafTe de-

moniis', eorundem o- monftrat.

rigincm InftitutoriDeo

vindicat. § VI. Illum 5c filiis fub flll. Argumenta,prorc mäteriamatquelocufl

eadem confirmandaex praefcripilircoftendit·

naturaelumincpetit.

§

i'

5 5 ι-

acrificiorum

cultüm, qui qubdam

per

uni-

verfumfere terrarum

orbem, in

primis

au-

tem pcnes

populum-»

DEI inoleverat » å

primo nafcentis

mun¬

di ortu

viguifle, nemini, qui facra

volumina Malis vei

fugitivis

^ocu-

lis

inipexit, ignotum elfe potest. Sed

utrum ea facra faciendi ratio DIVUSLE INSTITUTIONI, an HUMANE IN- VENTIONI accepta

referenda fit,

e- ruditos inter non seque

convenit.

Noll defunt,

qui circa originem Sacrificio-

rum

indagandam ita aberrent,

ut in fummum Au&orem

injurii

^{, co-}

rum natales ,

vel primordia inge-

nio & invento tantum humano at-

tribuant. Mos enim est

quibusdam ad-

mödum inveteratus , ut, dum facro-

rum rituum Hebraicorum rationes at-

que

origines inveftigare fatagunt, ad fuperftitiofa depravata; mentis humanas

deliria, relida duce Sacra

Scriptura, confugiant. Sic Rabbino Levi

Ben Gerfon Sacrificandi ritum ex Natur«

A ₃

lumins

6

lumine atque

inftjh&u promanaJTe vi¬

llim est. Cujus verb-a qtiantum v

is

pro- lixiora ex Outramo tranfcribere ηοη_>

pisebit:

pD

Pm pp HJH

rv)?\nto nrY nSn.5!

οόππ νπ σπα

ΝάΠ

frßtfSöO

^{pDön ΓΤ^ΠΠ}

ΠΗΠb

rYV

nn:D ipss άπα ante

Υα

morow rå rnrvn rnn:an mn

πταϋππη^Γπο

byn

wn zdtm

-Ty

ιηικ

åyten

«πι

Ywnp hhidd «in

αso ηπρ σπα lampn ι»

ηακ

ιηχα wn ijrjn ÜTW.*) uz.cainm

EfAhel

{quem

a

dmodum diximus^,

viri

valdt

Japientes erant; atq* ita

faffum

^, ut» cum

ad laborum fuorum finem propoßtumperve- wijfcnt ^, uterf/ue exfacultatibus [uis muntii

DEO offertet: ejwctue muneris

offerendi

ratio -i ut mihi videtur, illa fuit,

cfuod

a

DEO (cui laus) qua nafcuntur omnia-y

ad' niiniftnari fcirent,

DEun,gs corum veram effe

cauffam

^y

vel forte

ex eis munus

offer

e*

banty

epuod

omnia ab eoplane treata

effea

inteüigerent.

Hunc fequitur Tfaacus A-

barbanel : innpn V031 D"!^

ΓάΗ 1

crmiy

.rn cnnw c^rib nuiy

i· e. Adamus Effilii ejus

facrifi'

cia

offerebant,

cjuia ita fe DEum colerO

fHtAbant. Ex Patribus, alios ut reti-

a)

adGen^captlVf,

ceatil)

ceam_, D.

Chryf. eandem fovetfenten-

tiam ,

qui ad ifta Moiis verba

^,

Ef fa¬

ctum eHinfine

dierum

, ut

cfferret Cain de

fruBibw ^terra munera

Domino

,

affcrtl

Σκόπτί πΖς τω

weisen

την γνωσρ

cναπί^ετο

της φύσεως ο

δημίϋξ'ρός' τίς $

αν ,ειπε |aoiy

τχτον

ωδηγησε

^{προς την τοιαντην} εννοιαν j

χδεις

ετΐξοςf α7λ η cv τω

σννειάοτι γνωσις'

ηνεγκε

(ύησιν, dm των καρπών της yrg

Jvaiav

^τω

/ - tf C\ ?λ■ \ » / Ί t

κυοιω ηόει y) και η7πςατν, οτι πξοςηκει κα-

%ίττερ ^τω

δεσπότη

των οικείων

κτημάτων

πξοσαγειν τι των γενώνj ε7τειααν αυτός

δεϊται,

αϊλ

Ίνα

την

όικείαν

ευγνωμοσννην ε-

τπδεί^ηται άυτος

^της τοιαύτης ευεργεσίας

'λσπι

-

Λαΰων. Et

panlo

post

tam de Abele^,

quam- ~ / de Caino./ ι

verba

t, μ

faciens:

'/rr^χτι

$

&κεινος τιναε%ε τον όιοασκοντα·, ατι isrsg τι·

να

\söüOTι^ίμενον

t(£

σνμβαλευοντα·, dtA'

εκα-

ςος οκ της τχ

αννειδοτζ\ς διδασκαλίας

^■> (c της

άνωθεν σοφίας τω των

άνΟ'ξωπων γίνει

^χω-

ξη&εισης κινημένος

ωρμηοεν

3δη-την

τόιαυτην πξοσαγωγην.

i.

e.

Neqüe iüe doiiofgm alt*

quem babuit, nc<fc

bte

monitorem

Qf

conß-

Hartum_,· fed_uterque confeientia fua moni-

tu, & Japientia humano generi dhinitm

data_,adoblationem iflam incitabatur.HlS,

quos jam

citavimus

^,

accenferi

potest

Hugo Grotius, qui Cainum &AbcIem

facrificaffc

δ

facrificafle

judicat

mVo DETjuffu·, [eddi<

tt/intß YAtione honorem DEO etiAmconfpL

cuum hahendum,

idque

optimefieri pofftA

datis DEOiß,_quAe

homini

funt carißlma: b)

quemadmodum verba ejus

Outramus adducit. Huc _quoque

pertinet fenten-

tia eorum , qui

opiriantür

tantam fu- iiTe

prifei aevi fimplicitatem,

ne dicam ruditatem^ ut crediderint DEum ^norL, minus

placari pofie Sacrificiis,

_quarru

homih.es

dQnis.

§ IL

Ceterum quamvis hos

aliosquo

magnos

haec fententia

habeat _patro«

nos,

ignofeat

tarnen

nobis

R. L. ii ab jis discedamus, Sacrificiorum

originem jpfi au&ori

DEO yindicaturi.Hoc _pror- fias ^certum effe, & extra omnem dubi- tationis aleam

pofitum arbitramur,

A- damum in facrificando nihil _unquarru»

ex proprio tnftinBu feu arbitrio feeifio, quum ex

efu frucRus prohibiti

cautius certé mercari didicerit , quam ut \ru ifthac animi confternatione vel

pafier-

culum

absque Divino

mandato offerre

& comburere auderet. Quis

igitur

tarn ftolidae fit fiduciae, ut affirmare fufti-

fieat Adamum,omnimodae fuaea DEO

b) in

Gon. _cap.IV·

dependentiae

9

dependentiae confcium, voluide quid-

quam pro

infigni fan&ae

^ac

religiolae

>

ΑξψTnzictg

^parte

obtrudere

^>

quod fan-

) dum eife ^, & ad

religionem pertinere

s non divinitus edo&us fit?

Repugnat

hoc fanae rationis di&amini ,

quafi

in hominis

peccatoris arbitrio &

potefia-

a te fitum eilet fanftitudinem alicni _rei

j conferre, _quam

ei

non

contulit DEus.

j

Exigit enim

fumma

DEI

imperantisma-

jeftas,

ut ficut

ipfe relisiofe

^{est colen-} dus, ita _penes

infam fit praefcribere_j.

j modum, _quo

coli velit. Ideoque

nullo

non tempore damnatus est cnltus ,

tb quem ex

fuo

fibi corde finxeruntmor-

m tales. EToc nimirum erat enorme pec-

r- catum Jeroboami,

quod in religionem

>i- introduxit

nSö

N"D ^"W# quodcommen-

V- tut erat corde fuo. c)

Conftans

^est illa

u

regula &

^aeternae

ver'tatis»quod

DE-

, US frufira colatur

efcÅo&Qqrxtjet d)

quod-

jS qne ^non nifi inpraeceptis LEI

fit

ambw

l> Undum.

Atque Hinc feverum

_propo-

r- fuit interdiftum de non addendo _quo-

e

piam ad patefa&um fuum

verbum in^

u cultibus &

dogmatibns, quod tale

fuit:

i-

Unamquamque

rem, quam ego praecipio

0 Vobis ear/i obfervantes facitet ne additoeu

te c)ι.Reg.XU,χ.

d

]

Matth,XF,ρ. _ne&

ΙΟ

neque

detrahito

ex ea.

e) Proinde Paulus

profcribit

omnem

ε%λο&ξησχείαν

quo- cunque

etiam pietatis

praetextu

colo-

ratam ,

docetque

ea omma, quae

hu-

manae funtinventionis, licet rationem habeant

fapientiae

cv

ε^ελοΒ-ξηαηιε'ια Iru

cultu volumario, f)

DEO displicere. Ad

haec teftafnr Sacra

pagina, qnod πι<$

πλείονα ^vcnav λβηλ _παξαΚαιν

πξοσηνεγκί

τω Θεω,

Ji

^ης

εμαρ%>ξή^η

είναι

δίκαιος- g)

Fides autem? quae

ratio & caufiaerat?

cur Abelis Sacrificium

acceptius DEO

fuerit, quam

Caini oblatio

? non

ori-

tur ex Ilimine & inftinitu naturae, uf hominis _opus

fit, Ted

ex

audinr verbi

Divini , b)

adeoqj DEI O. M. donum

est.

Qiiapropter &

opera , quae per fidem fiunt, non

absque mandato DE!

fieri ceniendum. Verum

perfvafio) quå quis citra ullum Divinae volunta-

tis indicium

fponté praefumit, fe

reim DEO gratam

praeftare,

tantum

abest>

utDEO

placeat,

^{ut eam}

maximé dete-

ftetur,

quippe

quae,ex mera

propriae

inventionis

praefumtione

orta, curm

maximo vitio

conjunfta fit.

5IH.

e)

Beut. XII,qz.

/) Colojf·

//.22, 23,

g)

^lieb.XL^ h) Rom. X.

/7.

II

§ III. $i porro

Sacfificrorum mate¬

ria,_utpote

pecudum

caro,

fanguis efru-

lus 8c

hujusmodi alia, in fe fpeftetur

^,

vilis admodum , & å fumma

SandiiTimi

Numinis

majeftate

quam

longiffimé re-

mota,

DEOque prorfus indigna cenfe-

bitur. Nulla etenirn est

fimilitudo

in-

ter DEum fubftantiam

fpiritnalem, &

Sacrificia carnalia, inter DEum

fummé

miiericordem , &

truculentam hoftia-

rnm madationem > inter

DEum im-

menfum & infinitum ^, ac carnium

adi-

pumque

nidorem. Contrarium itaque

potius

fuggeffiflfet ratio, fcilicet abfti-

nendum eile foeda ifta innocentium a- nimalium caede, utpote quae

fic la- cerari, discerpi, & peifitne traftari

no

meruerunt:

praefertim ii

ante

tempo-

ra

cataclyfmi carnibus (ut communis

fert fententiaj

vefci

non

beeret. Si in- fuper ratio linmana fibi reli&a; de Sa-

crificiorum αντίτυπα* Salvatore noilro

JEfu Chrifto,

ne

fomniando quidem-, aliquid aiTequi poiTit, qnomodo

quae- io Abeli* Noacho, Abrahamo & cete- ris Patriarchis in mentem venire _po- tuiffet, DEum fummi

ανηίςχία, Sc

nec

carne, nec

fanguine egentem?fangui-

nolenta

12

nolenta animalium

innoxionjm mada«

tione & combuftione deledari ,

nifi explicato ejus juiTu iioc rituum

genus findet lnftittitum.

Quapropter faniores

etbnicbne

qnidem fatis admirari

potu-

erunt,unde ritus

ipfis

tam

triftis vifus,

& a naturaDeorum alienus, in

hominü

corda fe infinuaverit , fe tam

longe

propagaver

i

t,

&

eorum

moribus

tam»

tenaciter adhaeferit, latente clariflimo

Spenccro,ut teftatur Herrn. Witfius. <I)

Si

denique concederetur

^,

quod

tarnen concedendum non est, ritum facrifp

candi eile inventum mentis humanaq

eccur &

qiiibus de cauilis

non tamβ'

qui, cervi, lepores, anferes

⁵

gailinaei aliaq; hominum utilia animalia,

quam

oves, boves, vaccae, caprae,

vitulb agni,

turtures,

columbae & paiTerculi

DEO offerebantur? linde

diftindioa-

nimalicm in munda & immunda No*

acho

jam

ante

diluvium nota? An quod

naturalis ratio diditet uJium animal

i

DEO conditum _per

fe immun dum eiTe'

rninime. Si enim immundum efTetj

femper, ubique, & omnibus imundufl

maneret. An

quod animalia ©mnia^

qua«

i)

üb.

II

Dif.II. §10.

■ι-,. .·

1\

quae

immunda pfoftuntia'vit DEus,

pa-

rum iint falubria, animisve hominuLTu immunditiem

aliqnam afi'ricent.«? At

reclamat de multis ars medicorum, &

quotidiana omnium populorum

expe- rientia· Ouum

igitür

natura non

do-

ceat mundornm & immundorum dis- crimen,

quid aliud reftat,

quam

quod

illud conftitutioni dlviliae _acceptunr, adfcribämus, ob rationes maximé ce

remoniales, &ab arbitrio

Supremi Le¬

gislators, pendentes. De quibus ele¬

ganter

Cunaeus

: Malta

tÜic

in cenfu im-

puröruni

pofita funt, non naturae aut ra- tionIi ditidtiittie·, fedincerta Ntiminif vo-

luntate. Caujfits itaque earum rerum ex-

quirere dtoceps

eil',

nee ideo aßequare.

k)

His rité obfervatis fua

fponte concidüt

lubricae iftae, virorum

alioquin do-

chfTimorum fententiae, in

fuperioribus

allätaé.

§ IV. Sed heic quoque, praeter

ft-

lentium Mofis, de _quo

in fequentibus

diituri erimus , nobis

objici iolefun'i-

Verfalis Sacrificiorum ufus , tanquamu, argumentum

maximi ponderis &

inex-

pugnabile. Quippe gentiles feu

pagahos,

k) de Repub. Heb.

üb*II. _cap, XXIΚ

14

paganoSj

å populo & foedere DEI re-

motitfimos & maximé difiitos, etiarru vidimas DEO madafie notiffimum est, quamquam

nullum hac de

re

divinum

habuerint mandatum* Fx _quo

aliter

concludi videtur non

pofTe, quamquod

natura monente DEO creatori facrifi-1 caverint, &

foedus

hoc

pado

cum

illo j

iniverint. Verum

refpondetur, quod gentiles facrificia celebraverint, iisque

DEum coluerint? non ex infiinttu natu- rae, fed

é

fama

& ridicula cjuadam

y.cL-

κοζηλ'ια idipfum ut multa alia,

^a

vicinis

Pacribus eaodi. Nam nihil

quidquani

feré

reperies in religione

pagantu

veritatem

aliquo modo imitans, quod

ad vetus teftamentum non fit referen¬

dum, å _quo

fuam originem habuit,

Diabolus enim

nequiffimus Divinitatis

aemulator, & iimulator

callidifiimus,

ad imitandum hunc facrihcandi mo- rem cultores & chentes fuos,ne abeo deficerent,

iniligavit allexitque. Quam

obrem & larvata firma DEI

appellatur,

quum

fua

arcana

å lege DEI

mutuo

fu-

^·

mat, ut

pererudite oilendunt clariifi-

mi viri

Joh. Seldenus

in

Syntagmate-j

de Diis

Syris? & Samuel Bochartus in

• libro

libro

qui infcribitur Phalcg & Chanaan.

Pst

equidem

, ut

hoc addarnus>

ex

le¬

ge naturae, ut

DEum colamus,

notL, intrinfecetantum, led & extrinfcce, ge¬

lb_,

fermone aliisque adionibqs, devo-

tionisindicibusjutautem Sac-ripciisprae- cife fiat, id lex naturae non

diditatt Ideoque fatetur Fr. Svarez: 1) Solum

ge ηerλlem c uleum externum legis ^naturae

ejje)

^nec uliumdari naturaeprincipiumy ex quo

fujßcienter colligi poßit facrißclum efje

omnino necejjarium,

§ V. Primum

Sacrificium, cujusScri-

ptura

meminit

^,

estquidem Sacrificium Äbelis,

fed id

abfoluté primum fuiffo

ut ftatuamus,

multa

lunt quae

dillva-

deant. Huc

plurimum facit primurru prot-euairgelica illa concio debenedi-

do Semtne mulierü tontritu.ro caputfer~

pentü infernalis,

cujus

calcaneo,

ille vi-

cilfim effet inßdiaturus.

Quod pofterius fieut palfionem &

mortem

Chrilfi

acer- biffimam

defignabat; ita prius glorio-

fam ejus

vidoriam, de Satana ferpente

illo

antiquo hominem decipiente

^re-

portandam indigitabat5interprete

^apo-

ftolo

Johanne:

Εις τχπ ο νιος

rV

/)

ρ. Tom. ΠΙ.

Dift.

7$.

ι6

, \ >/

τχ os£, im λυαη m εξρα

rS iiaßtfhx. m)

Dulciifimum hoc DEi verbum

åaxstMh

quo

primi

parentes, post

lapiuin itb

maximo confcientiae angore

conftitu·

ri, vivaciter & efficaciter fuerant ere·

dli,

requirebat

pro

Adami fide in

ven-

turnm Meiliam

magis magisque

äugen- da & corroboranda, verbum

aliquod

cqymv,

quod vifum incurreret. Senii*

bus namque

magis,

quam

ratione du·

citur homo. Hoc viiibile verbum aliud eile

potuit nullum,

^quam

Sacrificiorum

ritus _{, novae} dodrinae

euangelicae

fummam oculis exhibens &

ingerensi

ita ut concio de Chrifto fitSacrificiutn

praedicatum

^,

Sacrificium

vero euan-

gelicaconcio ritu

externo

repraefenta-

ta. Deinde huc

fpedat quod

comnie·

morätur Dominum DEum fecille Ada·

mo & uxori

ejus

*nj7 ΓΊ13ΓΟ

tunicas.pl'

liccas,

iüdemquc illos veftiviffe.

Utrum hai

pelles fuerint ovinae, ancaprinae, li'

tern nort facimus

noifram,

^exuviasani'

mantium eas fuifle certo certius est-

Si,

exuviae fuerunt animantium _{, aut} hac animantes morte fua extindae

funt,i<l quod

ne

fpeciem quidem

veri

habet»

aut madatae , ut nimirurn

adeps cuflu

w) /,

Job.

Ill.$. carne

17

earne DEO combureretur,

pelles.ve-

ro Adamo,uti

primo Sacerdoti, cede-

rent.

Atque hinc originem traxiiTo

videtur Jex illa quae

fic habetur

: Sd-

cerdos quum

offert holoc auftum alicujus

%

feiles holocaufti

quod obtulcrit

,

ill

un Sacer-

dotis ello. n) Svavis

iane & jueunda«,

est

myftica illa Patrum fpeculatio,

ve-

ritatique apprimé

^congrua, quae

talis:

Sicut

pelles

ex

agnis vel ovibus pri-

mum maclatisdetraftae ceilerunt _pro-

toplailis in

tegumentum ,

ita

carnes

DÉO

ⁱⁿ facrificium adhibita-e iunt, ut animalium iftorum madlatione,

iangui-

nis effuiione,

pellium detraölione &

carnium combuftione

primi

parentes commonefierent ejus,

quod

postmo- dum in

plenitudine temporis futurum^

elfet de

promiflo Semine muheris, feu

Meflia, vero DEJ

Agno tollente

_pec-

catum mundi, o)

Ex

quo

deinceps di-

fcerent omnes

pecudes facrifitiales effe

typos

Meffiae, quodq; fine indumen-

to

juftitiae ipfius

nemo

mortalium fal-

Vari

poiflt* Narn

Veftis gratiae-,qua cor-*

pus peccati tegitur^, ex

ipfa

tnorte ChriHi ett, tieft

fine

mortis

illius

interventu ton-

B fiarc

Ό

Levitte, FIL8.

#) Job*

I.ig*

*8

fiare pot

eii juil·it?

a

iüa

5 qtide nos

DEO

ac

eeptosfaciat.-i ut

Ioquitur D. Witfius in

fuis Mifcell. Sacris lib*II.

Difi. II. 5

t}·

§VI.

Hiftoriam Sacrificii primnquod

in facris literis comparet,

penitiori

o·, culorum obtutui dum

iubjicimus, baut

pauca

in

ea

occurrunt, quae demon-

ftrant ritus non modo &

ceremonias»

fed & materiam

Sacrificiorum femper

fuifle eandem. Nam quam

fvaviter eonfpirent oblationes in Genefi ^ex-

preilae

^, cum

oblationibus, quae post-

modum in Levitico

praecipiuntur, qui-

vis facilc videt.

Quippe

quarum

pars

itidem PinJQ i e. donum

feu

munrn

dej jruBibus

terrae

appellatur. Ratio primo-

gcnitorum

ex

animalibus offerendo-

rum extat in Numeris, ubi

mandatur

Prirnogenitum

bovis

^, aut

primogenitum 0-

vU, aut

primogenitum

cdprae ne

finita red'

imi_f resfanfta funt.

Sanguinem

eorurtu jpargitofuper

altare, adipem

eorum

ad'

oleto,utfit igneabfumtus in

odoremgratuM·

JÉHOFAi.

ρ) A

quo

quaefo utraraq?

hane facrificandi rationem

didicerunt

ambo hi diverii

ingenii fratres? Do&o-

&orem certe

ejus

non

habuerunt alb

lim) quam

parétemÄdamum, ad quem

pjmum,

xviil

17.

tanquam

I9

ic« tanquam

ad fummum facerdotem &

ec- in cleiiae antiftitem accefTerunt filii, ne- j. potes,

abnepotes, trinepotes &c. Prae-

od terea & hob obfervatur,

quod, ficut

o-,

pofterioribus feculis facrificia

^non

nifi

lut in unico certo loco , quem

DEus fin¬

al-

gulari fua gratia elegerat, exhiberi de-

is, buerunt; ita quoque

Adam

curam ve-

ier rae

religionis

quam

follicité

agens,

in-

:er

ftindu

feu

juiTu DEI certum facrificiis peragcndis felegit locnm

^,

& quidcrru

st- iine dubio illum ^, in quo

lpfi faepius

ui-

apparuit JEHOVA, Quem idcirco FA-

ars CIEM DOMINInominaffe

videtur,

cu- Itj

jus & mermnit Cain, quando

postcom-

10- tniffam

ά3ίλ<φο<φοηαι>) ad alia loca

rc- lo-

legatus anxié querebatur:

In

expeüit

me tur hodie a

fuperficie

terrae

iß

tut, ut αFACIÉ

ο· Tua abscondam me , q)

i.

e. a

loco iJlo,

ed- ubi colitur DEus,

explicanteTerfero

r)

m-i Sic η.

phraiis haec: convenire

ΓΊ1ΓΡ

id' ad FACIEM DOMINI, in

Scriptura

ac-

(tf}>

cipitur

pro

convenire ad locum cultui

divino confecratum. Unde & post e«

3nt ditam hanc

qnerelam

egrejfut

dicitura

ho- FACIE

JEHOV^E

& profugut fallUi ha'

ili-

b'itaffe

in terra Nod, ibidemq ue

t.rbem_·

etil B l condidijfef

am Gen,IV. _14.

r)

in Annot.

fupra Gcneßn*

\

20

eondidijfe,

quam

de nomine ßlii fut

fr

im*

geniti

Cbanoc /tppellavit, qusii

eam

fan-

tfram DEI civitatem, cultui Divino

di-

catam

initiatamque, fignificare vellet»

cum tarnen a facie DEI

egrefius efiet.

Atque haec nobis de prima facrifkio

rum

origine difta

nunc

funto.

Caput Secundum

Z)e_9

Igne Sacrificiali.

$ I, Sacrificiapiorum ve-

tcrum nulio alio, niii ctrleftiignefuiflecom·

bufta äflerit.

§ 11, Contra fentientibus reipondet.

i111.Studiumconiervan-

di iäcrum_ignemcoele-

ftem aeqüe fuifle pri-

initus öbfervatum, ac iacrificandi officium infinuaf.

§ IV. Ignem iäcrificialem

temporediluvii vel in

aKa fuifle eonierva-

tum, vel Noacho ia- crificantide coelo da¬

tum ftatuit.

(IV. Abrahamumvel im>

mediate aDEO, ycI

mediate a Serna eurtl

accepifle narrat.

§ VI, Ignem factumtem¬

pore morae in -fegf

pto cuftoJitum

fuiili

oftendere conatur.

§VII. Illufttera illam theophaniäm igni glo*

rioio fadtam exhibet·

$VIII. Abarbauelis

coelefli hoc i«ne fen*

tentiam excutit,

$IX, Populo in terratf

Chanaan introdufto»

praeter ignem

iäcrifi¬

cialem ordinarie adlet"

vatum, extraordinärt-

um iäepius

extitiflcex-

ponit,

§

$

21

§ ι.

SAcrifkiornm

^{ficialem,ferta, reda}

_quod

^nunc

origine

_caput

^{ad Ignem} DEO fic

_est

_noftrae ^Sacri- ad-

diflertationis, defccndimus, duas hasce maximé arduas

quaeftiones confidera*

turi, Ϊ. an & II. cur nullo alio

Igno>

nifi Divino, facrificia

piorum

veterum

poiTent comburi

?

Servatå quaeftiono poiteriore capiti

quarto

feu ultimo, priorem explicatam dabimus in hoc&

fequenti capite. Quo igne facrifica-

rint

primae vi Patres,

non

quidem

ex*·

primit

Sacer

codex, interim

tamen_»

non dubitamus illis album addere cal- culum₅

qui

eos non

alio

, quam

code-

fti

igne facrificaiie contendunt. Ärgu-

mentum, quo

hoc adftruetur, defumi-

mus ex

dispari facrificiorum

eventu, quem

Cain & Abel experti funt. Do

quo

Spiritus Sanclus hunc

in

moduim»

loquitnr:

flrma

blüh*

ΓΊ1ΓΓ ym PW

vb

lnn^D

rp Wl. *) Refjexit

que DEus ad Habelem & ad manus ejusi ad Cainum v er o C) admuntis ejus non re*

fpexit.

Quae verba,

quamquam

de

_qua-»

cunque

facrificicfrum exhibitorum,

a-?

B ₃

lioque

s)Gen.lV<fyS»

22

lioque igne combbftörum approbatio* *

ne, divinitus> vel per

imediatam DEf

vöcem, vel per

mediatam concionetii

ab Adamo habitam^,

fa da, intelligi poiiinf, confenfa tamen omnium fere

Ttreodagorum,

tam vete rum

quam*

rccentiorum, ut &

plurimorum ide-

bra^eorum, vix de

ulla alia approbatio-

ne, quam quae per

ignem ccelitus de<

miiTum est declarata,

exponi debent*

ut ex aliis Scripturae

locis, huic ipfi

quam

iimillimisj mox patcbit. Ad quae

antequam

accedamus, unicum allegati

hujus oraeuliDivini verbum

,

pro ge-

iiuino ejus

confequendo intelledu,iub

penitiorem trutinam revocare juvabit. >

IHud est nyty

quod utrobiq; heic oc*

currit, & örtum

forte praebuit

voca- bulis Germanicis ίφαυπι

& fei)cn

/

aC iigriificat

^■>

quando ^cum particula

conitruitur, ut hic fit, ita

aliquem ad-

fpicere, feu refpicere, ut certis & in*

dubitatis

fignis externis prodatur bene-

piacitum, quod quis fovct intrinfecus.

Id

quod de DEO άν9"Ρω7ΐvmfög dicitut*

•dufta fimilitudine a

regibus

atq;

prin- cipibus,

qui

illos, quibus bene cupiub

benigne refpicere folent. Senfus igitur

_est>

est,

quod facrificium Abelis DEO pla-

cuerit,

quodque faventifiimum fuutiu beneplacitum

certo atque

vifibili ali

- quo

iigno declaraverit,

cum

quia illucj

animadvertit Cain ,

qui

^propterea

ira-

cundiå accenfus fratrem occidit, turru

quia Apoftolus expreile ait:

DEum

de^>

donis Abelis teßimonium

perhibuijft/) Quodnam

vero aut

quäle illud fuerit,

nos

exprimitur, conjeihira interirrL»

probabili dicimus aliud fuilTe nulluni,

quam

ignem,

quem

é ccelo fuper

car-

nes facrificiales lmmiferat DEus. NarrL»

ut hoc

ipfo majus magisque confpicu-

um

gratiae & clementiae divinae indi¬

cium dari non

potuit

j

ita fignum

^erat

displicentiae certiilimum, quando in-

tada atque

incombufta manferunt fa-

crificia· Proinde recke feciffe ce.n.Cen- dus est Theodotion,

qui peritia l.in-

guae Hebräer

egregie inftru&us, in_>

Graeca fua, _quam

emiik Veteris

Tefta-

menti translatione, v-erbum Hebraeum yttTI per αι&7ηξψεν

vertit. Quam verfio-

nem tanti fecit

Hieronymus

^{, ut}

haut

immento dicat, quaeratque: Unde feire

poterat Cain, quod fratris fui munera^

[itfcepijfet

DEus, & fua

repudiajfet,

niß

t)

Heb.

XI. 4. Uta

24

illa interpretatt c vera

effet,

quam

Theodo-

tiopofuit' Et

INFLAMMAVIT DOMINUS

fuper

Abel & fuper

munera

ej

tis■,

fuper Cain

vero & lacrificium ejus

NOΝ INFLAM'

~MAVIT. u) Hunc porro

fenfum He-

braici verbi confirmant

loca illa Scri-

pturae »

quae ignem fuper facriftcia...

ccelitus

delapfum aperté comemorant.

Sic de Davide

viftimis & precibus DE-

um

placante legitur, quod aedificave'

rit altare JEHOVAi

obtuleritque holocau-

fla

& euch

ar

ißic

^{a, atque}

invocaverit JE-

HOVAM,

qui exaudivit

eum

?£)

riDiDH

by

awn

LONE de coelo

mijfo fuper

altare holocaufti. x) Et in po-

fterioriSamuelis

libro^peadem hifloria

legitur, exclufa vocula ignis.Ex horum

locorum collatione

facile

apparet ve-

ritas rei.

Quippe,quod in hoc pofteri-

ori per

nndam & iimplicem deicribitur

exauditionem , id

in priori fpecialius

de exauditione per

ignem & facrificio-

rum inflammationem

fadla

^,

dedaratur.

"Unde

optimo iure inferimus,

τβ

refpi*

cere, in

Genefi etiam ignem ccelitus

fuper

facnficium Abelis demillum fi-

gnificare. § Π·

U) in

Trad. Hebr. fup» Gen. χ) /. Ρ ar ah

- XXI126.

y)

2,Sam.

XXIV.

a/.

. . ,

25

§ II. Tria _{in primis}

furtt

argumen¬

ta,

quibus in contrarium nituntur ad-

verfae fententiae fautores, Priwum esr, in

fcriptis Mofaici.^

non oceurrere ex-

prefiam

ullam Sacri

Ignis mentionem.

Sed

refpondemus,

ex eo,

quod in hi-

ftoria mundi

prima

non

expreffe

no- minetur

Ignis facer, illum fuifife ccelu

tus

delatum,

negare non

licere. Si

quis enim hoc ex

filentio Moiis

^con-

ciudere velit, innumera

negabit,

quo-

rum fummae iitansftudensque brevita- ti, in hiftoria fua ne verbo

quiderrL»

meminerit

Nusquam vaticinium Hno-

chi, _nusquam

quotidianas Lothi

mo- leftias Sodomae devoratas ? nusquarrL»

pia

Noae monita ^, quae tarnen

Petrus

facta teftatur, z)

memoravic. Necusqua

creationem

Angelorum memoriae

pro- didit. Num ea

propter,haec

non con-

tigifte, inferre licebit? Minime.Verum

enimvero fi facer^textus

penitius infpi-

ciatur, facile

patebit

quo

fine mentio-

nem facrificiorum Caini &Abelis

inje-

cerit Mofes, ^non videlicet ut totamu de Sacrificiis dodrinam nobis

expofi-

tam;

filieret; fed

ut inde natum Caini in fratrem Abelem odium nefandum- zj z.

Epiß-,

//./. que

26

que

fratricidium, deduceret. Sacrificia.,

^.

autemnonniii intraniitu

attigit,quem-

admodum obfervat Outramus-a) Porro neque mcntionem

facit

arae,

nequo

nreminit mandati Divini,neque

refert

certos ritus DEO gratos

vel ingratos.

Ergo ne

inde fequeretur Cainum &

Abclem

absque

ara,

absque mandato

· DEi,

absque certis ritibus iacrificaiio?

Nequaquam» Quippe

non

nobis dun-

taxat,

quin potius proximé Judaeis fa*

crificandi rituum

legnmq; peritis fcri- pilt Mofes, qnibus fuffecit

unam

notaf*

fe circumftantiam^, unde

faciie ηοίίο

poterant

reliquas

omnes.

Et Π vel ma*

xime

fingula

rerum momenta

fuifient

enumeranda> quam

fuperflua &taedio*

fa eilet illa receniio ? quae non indo

oritura Volumina ? Proinde ex

nofha peritia,

ne

dicam

ex

noftra noftraC

aetatis ab illa remotiilimae

infcitia,vel¬

ie

colligere

rei

alicujus abfentiam,quae

ad verum veri Numinis cultum

perti-

nuerit, haut fas

erit.

Ut

deniquco quod

^res est,

Joquamur, vix exifiima-

mus > hoc jure

dici poiTe filentiurru»

Sicut enim

quid

tacere

dicendus non

est,

qui

ea narret, quae

intelligent^

λ) iik,I. c.I. §j\

bus

27

^ > bus

fufficiunt; ita

nec

Mofes cenfen-

11- dus est

quicquam tacuifie, quod Judaeis

r0 erat

figruficandum. Ratio

est, ut mo-

° do

indieavimus, manifefta, quia fcri-

-rt

plit rei iftius facrae peritis. Ex hoc

er-

3S· go

iilentio, quod

tarnen

ob rationern

&

jam

allatam

filentium

non est

dicen-

t0 ^' dum, velie evmcere,

Igrvem facrurtL.

non exftitiife ^ante _tempora

Moiis

^ra-

n" tioni feré est contradicere. Non

igitur

%

éx noftro

cerebello judicandum

est, ri*

IgnemSacrum

tum

temporis aequé fu-

21"'

iife _ignotum

_ac

nobis hodie. ^Secundum

& est,

quod

nec

iite

^> quem

intendimus,

12' fenfus ex addudo textu facro admitti

nt

eruivequeat, quippe qui

a

litera

ex-

>°'

preiTa,

quae

temeré

non est

relinqué-

° da,

longe recedat. At refpondetur, å

■ra litera

equidem exprefia temeré

norb

■aC eile abeundum , verum tarnen quurrL»

vix nuda ex lexico

petita

vocum

iigni-

ficatio, _{pro vero}

& genuino

textus

fa-

ti- cri fenfu

exponendo fuiiiciat, fpe fus-

tentamur non dubia, nullum

fore,qui

ia- vitio nobis vertat,

quod å lexicis

non-

ij» nihil

digreffi fumus. Novimus enim_»

on in

ejusmodi promtuariis feu loculis,

ti' _communem feré mafifam

fuppeditari

uS

fignifi-

28

•

fignificationum,

quae tarnen pro

alifl

afque

alio orationis

concextu, pro

re-

rum fubftratarum indole, &

fcribentis

aut

loquentss arbitrio multis modis va¬

riant_j ut

tropos

taceamus

frequentes·

Id

quod

ex

hac de igne Sacro quae-

ilione fatis

perfpicitur. Narn h heic fimplex & nudus inteJIigeretur oculo·'

rum

adfpe&us cirra

^{om η}em

vifibileni)

■ Sc externam

ivλοχίας

declarationem/j

nunquam

cent aniniadvertnTet Caitu

fuum facrificium DHO

dispIicuiflTe}quo<i

tarnen & animadvertit &

indigne tulit·

Pié

itaque credimus, fiamraam ceelitus delapfam facriiicium Abclis confumi'1'

fe9

quod

argumentum erat

gratiae

vinae certitlimum, Caini ^vero neteti·

gifie quidem, quod iignum erat dispb

centiae manafeiiiffimum.

Qui igitur ex

lexicis

vulgaris

omnem

vim vocis rtic

tiendam efTe fentit , fallit &

fallirurj quippe

quae

faepé

ex

ipfa orationis fc

rie atque re

fubftrata judicanda est)

etiamii å lexico vel

longius eilet ab-

eundum. T.ertio

objkiunt,

nontan

tum

inconveniens videri miracula adfererC) quae

Scriptura

non

exprimat, verum·*

etiamfacrificium Abelis fuiile

cibariu®

29 Mincha

appellatum, quod ccmburi

non confvevit Hoc argumentum ut

bi-

membre esti ita ad

pöftcrius prius

re-

fpondebitur. Sacrificium Abelis,

quan-

doquidem

exgr ege

fadum, probabde^

est fuiffe facrificium pro peccato, ut vidima tota arae

impoikå, pelle

^exce-

pta,comburi debuerit.

Quod

antenn Mincha nominatur» nihil nos riiovet.

Significat

n. hoc

loco generaliter dö-

num,

quod DEO offeratur. b) Atparum

de verbis laborare attinet, modo rem

ipfam

teneamus. Ad

prius oppofitionis

membrum

quod attinet

, quamquarm

non negamus

Sacrum Ignem Cofcieftem

dici, & dici

poffe miraculum

^,

maximé

fi adtendamus miraculofum

ejus

örtum atque

effedum, quod nihil

praeter

ho-

locaufta &

adipes confumferit;

quum

tarnen vix ullus in facris

pandedis

oc-

currat locus, ubi _tanquam

miraculum

defcribatur, nedum ita vocetnr, inter miracula numerare velie, quae Scri- ptura non

numerat,quid

opus

est?

A

fuperftitioiis Judaeis, teftante,celeber-

nmo Hermanno Don Der JparDt/c) viro

in

b)

Terf.in Gen.IV.3. Qin Vindie*

Epbem^

Re

fp.

J„de colum. Nub. Ign*

3°

in Rabbinicis verfatiffimo,nata estmi- racuii

hnjus opinio

^,

qui mira de hoci-

gne

finxerunt, rifu magis

quam

admi·

ratione

digna. Qualium Judaicarurru

hac in re traditiuncularum

magnaheic

adferri

pofiet copia, Π locus eilet. Sed

cum animus nobis iit eas ad finem

hue jus diflertationis recenfere, iis heic fu- perfedemus> contenti

^{eo ,}

quod Scri-

ptura

hunc ignem

tanquam.

abundeno-

tnm defcribat,

§ III, His

expofitis ad enucleandarrb

celebrem

quaeitionem,

num

Sacerlg*ii

cceleßü^■) quem DEus

miraculofe demiferatj

Jemper manferit

cußoditus ?

nos

accingl"

mus. Rem dubio ^{non carere} in

aprb

eo est <,

quippe

in

Script. S. evidenter

non dicitur , an ignis ex

alto fenv

per

defcenderit & facrificia Patriarchat

rum,

quandocunque

ea

obtulerunt*

abiumferit, an eum femel datum per-

petim confervarint primaevi mundi

patres.

De hoc inquam

^, utut

filéat

Scriptura

,

credimus

tarnen

Sacri Ignis

confervandi ftudium, _{aeque ac}

facrifi-

candi ritum atque

officium ab omnibus

Patriarchis inde ab Adamo ad Sethurn>

4 Setho ad Enofum,

& fic

porro

con-

ftantiflimi