I N. S. E. IT.
Ad verba Tullii libro 2.offic.
RERUM AUTEM OMNI
UM NEC AFTIUS EST QUID-
QUAM AD OPES TUENDAS QUAM
DIL.IGIj NF.C ALIF.NIUS QUAM.
TIMERI.
Exercitatio.
Quam,
Confenfu Amplßmi Collegii fhilofopbici
wiliußri ad Salam k^icademta^
PR^SIDE,
&
Viro jfmplifftmo Qeltberrimog
M. MAGNO C E L S I O,
Mathem.ProfefT,Ordin.
C.~
Vublicobonorumexaminifitbjicit
PETRUS L. '
In Audkorio Guftaviano Maj. ad diem i g Mardj
horisante meridiem confvetis.
Anno M.DC. LXXVI,
HOLMIiE,
txcudit Tdßolam Ybdrtkgffj feg.Tjpogr,
- Benimolo ZeciöriS.
HOneftarumga» RerumpubiicarumIkerarumypra?cipiiefeiicemVefoearömiadminiflra-
tionem atcinént, prifcis jam inde tempori-
bus. Majores néftrosquammaximécepit ad-
miratioj Profeåionon abfquedefiderio ftudioquedi-
fcendi,quaarte,quaveprudentiå, tantatamqueampla,
ardua acoperofa imperia, miro animorum confenfii
cra&anda inlongumdurarcpofient,ut Tacicus miratur
lib.5.Ann.cap.6. tespublicaseße atcrmu,Principes vero
mortales. Necmirum: CumviderincImperancespa¬
rker ac parentes communi morcalium forcifubje&os:
llios in fummo re rum faåigio fkpé eripi; hos auterm
•utmembrautiliacorporifuoevulfa pafTimq. fparfa ja-
cere , nec camcn iiacumipfum penkus corrumpi ac
moxpeftumtre. Certehominuminduftriaeacceptum
hocferendumminimé:Quinpociusfummo rerummo- deracoriquipopulum iuuracurat, fervatactuetur. Cas-
eerumnoninficiandum,quinhomines adfeiicitertran-
fågendam vitamhominibus multum prodeffe pocerint.
iccirco,quibusaDeofummaImperiadata,dandacum-
primisopera, qua rationehominumdemereancurftu-
djaacbeatamcivium vicam quarranc, juxtamonitum
Ciceronis lib. i.Officiorum: Feäcitatcmfuorumfiubdi-
torum omnibrn modis procurent,fuorumfalutiJefuam%
vitam conficrent. Nechi quibus obfequij gloria reli-
&a, unquam excidere paciantur iftud Livianum lib. 8,
cap.13. ldfirmiffimum longeimperium ejfe,quo obedten-
tesgaudent,iiludcpZenophontisdeRepubl.Lacedaemo-
niorumj Qbedrentiam maximumbonum injtepubl. eßeé*
A mditié
&
v5
„ Tåmpradafasres confideranti inter
Jegendum occurröbat clcgancifllmusilleCiceroni« lo¬
cus,cujusinfrontifpiciodiflertationismentionem feci;
dignamacftimabam materiam,quae nonfolum admira-
tionem, verum etiam inPaladftraPhilofophorum tra-
&ationemmereietur: Quanquammihi minime polli-
ceri audcamhaec pro dignicacematerias, ut fieri deEe-
Ibatj nämhoceiletmagni &confummati ingenij, fcri-
& excufla elfe» Cum hocigiturin negotioexplo¬
dera ingenii mei cenuem facultatem: Tu ma- gneDeusconatibusmeisfuper^
aeadeftoi
i * --
MKS*..^
'itam quam vivimus humanam> quän-
|tumvis cum ratione nobis oratio elementar
sconcéffa ad noftrasfunettionesriteobeundas,
rimbecillem fane ac vix^bi(ufficientemefle
;conftat, nifinaturaduceinfocietate vivere ac
1confortiocumaliisgaudere, amaret. Quare
'hominem, focietatemfugientemredePhilo-
fophusnotat,illumautDeumejfeautbeßiam, fe %J*ieJoy> n©%?*
Üb. i.Polit.cap.2. Atjam ipfinovrmusnaturamDivinam nobis
handinefie,fequiturergo,nifi advitamcivilemnosapplicuerimus,
quodquidemnaturanos admonetacdi&itat, In <pu<m
ttoAmxcvtyoy quiahomoeManimal naturacivile. Arift.lib.i. Po!»
csp.2. beluinamviveremusvitam.
II. Ett&alia,eaq;fumméneceflariautiliflima%caufa,quare
gaudeamusplurium confortio,fcilicetpropterindigentiamacno-
ftridefenfionem. Vix unquaminventushomo, quifolusparare
ac circumfpicerefibipofletomniaufuneceflaria, multo minus fic
ftipatus adverfus injurias improborum, eafdemutpropulfareya-
leret. Quapropterunitstndigetfocietatealter'm conjunft'mefocumnliUttä
femutuo, alteralterumjavetgauåtofofibiftntacfolatioinnegotiisfuis, vid.
Reg.Princip.Inttit.part. i.$.5.
III. Videamusanimantia bruta> quaettmulatq^inlucerattnt
expofita,providobenign#natur#praefidi©muniuntur, Adverfip
frigöraquaedampilofis pellibusteguntur, quibufdamnaturadedk
plumaspennafq,*,• Contravim,aliaarmavit dentibus, aliacorni-
bus,nonnullaungvibus,quaedamaliisrebus,quibusimpetumalio-
cum«eteyitare,autfuttinercqueant.Å Senecalib.4.benef.re&eak,
Zt
üfiÜHlfo&d#urdvhmßgtegemwmmfmf. Hmimm
imbeciüitascingit: nonungv'tumvii>nondenüum terribilemfecit; Adeoe- geftas homines premit hinc abüteromaterno, opera aliorumut indigeat. Inermisnafcitur,nihilfeeutnquofe defendat*habet,Ab-
fitutqutsfentiat illaeiTe hominibuspraeftanriora. Uliscorporafal-
rimrelidta, qu« nihilamärtt praeterpabulum & fömnqin: nobis
ratiodata, QuareegregieLaélantiuslib,7. cap. 4. Caterisaritma- libus, quk fapienüanondata cß&mumta iniumentis naturaltbus frarmatw funtykommautemprobis omnibus quoieratpucipuumrationetn folam ded'm
ita^nudumfomavit &inermemtiteumfdpiemia &muniret&tcgeret.
IV. Casterum quseratquifpiam hacoccafione,annon homini
Omnibuscopiis abundanti, liceatpublicofefubducereacfolitariam vitamexigere ?pro me(ölvetquadlionenrSchonbern.üb.r .cap,4,
Reprebenßone ergo digni funt ctvnhtfosißtqu'tdcmUfocietatepeftimab-
borrent &inlatebrUfuts delitefcunt. C^iopotius officir fuiadmonendr
expulcerrimis Ciceronis verbislib,j.offic. Nonnobisfolumnatifu- imu^ortusfcwftri partim patriavendicat,partimarmch Etaübiejufdem*
dignatioms,quaeutfunt clegäntiora lubeteaadponereexlib.j.cfF.
Itemfa magiseibfectindumnaturam proOmnibusgftutbwfißeri pojjit confer-
vandüautjuvandis maxims labtresmoleflias^ Jufcipere: tmirantesHeren-
lemtHum}quemhominumfamabeneficiorummmoränConcilioCcelcßiumcol»- locavip,qumvivereinfohtudinenonmodo fitte uüis moleßiistfedetiamtnma- ximisvoluptattbus, abundantemomnibuseopikutexceßas etiampulchritudiue
& viribm Quo circa opHmo quü^ßlendidißmo^ingmolongftümvitdm
huicanteponit. Addit fuutn calculum Racheliusadhaec verba: Qtj,o qukcß melior&bumanior3 h.e. yjj 7roÄmxarfe@*
hafegregem vitammagis deteßabiturtanquaminimicamojjictorumcommunis eationi. Item Arift.lib. i.Polit.cap.t9 x&ocLmAis hoc (pvmv, $ i
Sf<x tu%tv>nT@* <pavÅ@* ewJhKpelmavn civi1-
%attalienusnatura(3-mttfortuna}autimprobus eßautmajorhomine.
V. Cumpraeteropinionem in hünt meidimus dilcurfumjbene animadVertendumfuit^ Otium efleduplex; Honeftum aliud; a- iiud inhoneftum.de hochadtenusf deillonuncagemus. Cuidam interroganti fapientem Graecia? quid omniumraaximedifßcile?
Ilcfponfum eft%oA>jy eu h. e,otiumre<ftecollocare, nec
iliteiPhilofophuslib.7,Polit,cap.14,adßnem debeüicofispopu-
r
Iisqüörumfiudlufneratfubjugareallesi ©tioféupacémaleutcnt^i
©btorpuiffe.ouy&f /7rAü?oiji&v tvisrroyvroAeaVy TnÅtpixo-cqf$dycru~
fyilotj, *n?v<*-§^v ATroMyslcq.tyhy^fßoMpyy <x- fiouny,®(7WB§ooi<ffe§®*»,^»)]V aywlif. ain@*<TovofioJcTyi?,si-mi-
fturä#i^acöttf%oAa£<|y.Quoniam taletctvitatesmagna expartebellum gerentesconfervamur,taim^imperiopoutacorruunt. 2{jmpactm*gentet9
tanquamfet ramJplendoremamimntytd^legum latoris culpa. Quirationem
quaquießerepojftnt&in etio effenondocuern. Ade© magni dtmomenti
otio rede uti. Honeiluro otiumtantum abeftutvituperandumut potius å fumnais virislaudetur, cumfufeipiaturbonipublicicau-
la. SicfcmetTuHiuSjficAfrieanum'laudat,vacantesftudioPhilo-
fophiae,iiscpcontemplationibusquorumpraeeeptalegentibuspro- defiepofleputaverint. QuanquamScipionis nullayCiceronis plu-
rimaexftantferipta, ea«j$jueunda maximeque conducibilia. At
plurimi longarerumexperientia inftrudi,feffiquediuturno©perc voluntatem promptamhabent fuilinendimunerapublica$ Verum
»tätequafi confedinonvalentesacquantum pofTunt confilioja*
vant. Pulchréintelligentes illud Ciceronis inCatoneMaj. tionvi¬
ril»«5autvelocitaübusamctleritat1temporisresmagnagtruntur,fed conßlior mthoritate,fententia. Oper« pretiumfacientes,cumfeotio dederint
fi moniti Bernhardi fintmemores. Sapientiamfiribe intemporeetjj*
Erg© fapientiae otia negotia funtr & quo otiofior fapientia, eo exercitatioringenerefuo. Lucius Lucullus poft pr»clara ReipubJ,
munera»täteprovedustotumfeotioPhilolophico dedit. Plut» in*
ejus yitav « .
VI, Longiorquam putaveriminhifeeeram,quareadpropo-
fitumpergamdicamquequid memoratis velim,qu«nuncquafi in
antecefium diflertationi me« fubftraverim. Primum monfiran- dumerat, hom inesamare naturafocietatem, adquam nojifolurn neceflitas,* verum etiam utilitas fvadeat: Deindenoninconve- niens fuittangerecontroverfiam,qua?objicifolét, deeootio quqd plerique amantfola libidine otiandinihilque agendi,&eoquod longe ab hoc diftat,quoviri fapientesaceruditideledantur3 non
Juifed communisutilitatiscaufa* /
VII. Nunc dicendum deiis3quiinfocietatevivereamant,o-
mnes autemYellcdebebunt? quamdiuRcip. ftatuifalvusmaneat«
A J.
CäeteMm3eTil5äfän3am efl Iis,ne cL&xfåi fenInordlnåti ioceäåfitj cogitandumquequafiotconditionei quibus muneribus öbeunclis
fintapti,nati: tieemajöra afferentquamconditio tolerare,virtus
compararequeat,feensfifiat, ambitioilla fibi ipfiexitio. namci- viWyinquacivesalexpetßnios-magiflrsM-miwinemhitioftfunt, optim.fr
^muldfditmémmmmetycontravtroqMalimaffeftoshahet cives,Plat,
libf7..delegibus. Ordmmergt accedendum,nm cafrn appetihqwd
ß^k4faßigia^poßkgxttt^pßttbrup$ä4pe^mqmm0Gngfm
tnoral. ; m \ . . - »■i ;olI q
VII I. Inrebuspubl. variafunt horainumingenia, hincquoqj fiafcunturillorum yaria ftudla. Unus hoc vitas genus, alter aliud
ama-t, träbitquemquehoc?quodipfioptimum eftautvidetureffe.'
Mulet quoquefunt 775Xvtsf&y{Mv& vaniacmutahH.es, nunc hoc
nuncillüdamantes, noncontenti fuis, quinquoque perfasScnefas
alioruminvadunt tambona ac munera,quamfamamatqueexifti-
mationemipfa vita cariorem,quod genus,quianovi quidplerumq;
molitur omniumeftpeffimum, dignumque cuioccinaturfubinde
«laviCTitnum hocilliusmonitum*cui temeritasfua maleceffit.
Difcemeoexempk,commijfommmfmgt,
Etfuge eeupeßem*m7n>Aü^ay/LLomjy^.
Mine, cumfuam quisqueconeturtueri fententiam utreliquarum eptimänt,diflidia&difcordiae oriuntur, acnifiimperioeflentfufe-
je&i inmutuascaedesacperniciem citoproruerent.
IX. Abfque mägifträtu nulla civitas effepoteft , nullaRes- publica regi. Longe optirae indicat Arift. lib,4. Polit.esp, 4.
IpfeApoftolus ad Romanos 15, r. ait Magiflratum effe Minißrum
Bei TM inbonum. Nunquam poft hominum memoriam dubi-
tatum apud faniores pöpulos regimina effe Sc å Deo ordinataSc injUnélä. Ideo ei,qui fubfunt jufté imperatafacere,prompte man- dataexequi,non grave non moleftum erit, faftürihocipfogratum BeoScmunerisfuiöebitum. UtMagiftratusjam fit å fummo Nu-
minepopulo fuo datus, ifaquoq} imperium quodnonmodone- ceflarium,quin Scnatura ipfa,quas ordinemcum amattumobfer-
vat utdeterioresfubjiciantfepraeftantioribus, poftulat. Multade
ftisnuncagerenofiri noneft inftituti.
Mconfetvationem c®mmodiümam cum imptnorum,
'T "
Regne«
Eegfioram,Kérumpubllcarum,Civitatuiö,ifö©quoq-famiJiarum>
optimet haec Ciceronis,verbainftarnorm®feu regul® exa&ifiim®
eflepoilint:, oi, ,
Herum autemomnlumnecaftimeB quidquam
adofes tuend#*qamdiligi.
Nequid tarnen extraoleas, fatendum eftCiceronera, hoc inloeoj regiminapublica»&gubemaculaimperiorum, quibus optimemo- disadminiftraripofiint,indigitarevelie. Primumhicinquirendunr quidnofterperofesintelligat. Non hic non felumdivitias qu®
apudGrammaticos nomine opumplerumque venire folenr,quan-
quam&hujus fignificatione non deftituuntur apudauthoresbo-
nospaflim. SicCurt.lib. 5.12.i.Idemlib. f.Ä.j.&lib.f.1.10.
& alibi* h®cfuperflua? Sedpotenfiam &vires, quia obliquein-
dicatOefaris, Qu®quoq,-ftgnificatiofrequens eft & iliis folenni#
Corn.Nep.in vita1§.cap, 10, j. Imminebat Seleueus, Lyfimachus,
Ptolomausopibusjam valentes, cumquibus jam defummis rebuseratdimican-
dum. Sic Liv. lib. 2.44; fmcipesin omniumEtruriapopulorum concUiis fremebantaternaseffeopesRomanas,niftinterfemetipfosfeditionibmf&viant».
idunumvenerum,tamlabemcivitdt'tbw omnibusopulentkrepemm,utmagmt
imperia*mertaliaeftnt. Qui volet legat,loca alia eandemacceptio-
nemadftruentia. apudCorn. Nep.vita7, j. Juft.lib;1 j. 4;2f*
Flor,lib,2.18.i.lib.4.2.14, Horat,lib.1, Epift,10. |j. &alii?
in lorisplurimis, , .
X L Cum ifaquehac occafioneinquifivimusfignificationem hüjusvocabuliquamuvtla?ébtinetj proximem eftutquaramus1 qttales h® fint & quid fint opesdeqüibushic Ciceroloquituiv
Kullasalias indicat quamcujusvis imperantispotentiam&vires,
utCaefarisadverfusPompejum, Darijadverfus Alexandrum,feu
alteriusalicujuspetentioriscontrapotentem ajium. Quidergoelf
Potentia ? EcceTibiinmediumproferodefinitionemdefümptam
exCic, lib.2.deJnvent. Potentia eflfaeultat rerum idonearumadfua tonfervaiida & alienadbiinenda. ParmMaineftMajeßatemftnevtribiß
Liv.lib.xi,
XI!, Inquibuiergoconfiftitopumvis? Ciceronecjejunus
inhac monftranda. lib2,ofF. ubi ficépenuopesdepromit. Qaß ts^ad- vitam• bomrn- *■ mndarn- pertimnp,— panimßntmmma} ut aurmm
arg^
SvgentumtöMquogigmntm^tern,&alia ejutdem generhipahlmatiMa-
Imqmhabentfmmpetus& rerumappethm*, Eorumittquit alia talionisex~
gertiaalta, rationeutentia. Illorum tiumerorecenfeteqvos, boves, reliquasque pecudes & äpes. horum äutém Deos & homines
QuanquamenimCiceroutpaganushallucinetur ia eo,quodOeum faciat, interimtarnencertumeft futiimumNumen noftrieil«
ramperpetuo agere, Eaproprernofte dieq,- diligenter cavendum,
nenoftris vitiis irritetur, quin potius pietate aciandtitate vitai- pfumplacatumreddamus. Noftra vires nihil Tunt, üDeuså parte
noftranonftet. Plerifofemunitosfatk arbitramur,ft rewmmmahm<
darentcopia,finumeroßsinßruäießetitexercittbm, ftduäbusuteretiturpeü~
tk,fiquietosbaberentvicm$yftfeäosvalidos &fid&samtms}parumhocmuni- mernafunt mmita%mß munimentumek aliuddProteäioneDivinafupsradda-
tur.Elegantiftimanonminusquam VeraConfultifl*. Joannis Schef«
feriverba inquadafn fua adGiemcutiflimumRegeranoftjajöaGA*
ROLUM Orations.
XUL JuxtaDeumponoImperantes, quippeinhifce tetris proximumcumteneantlocumac Diinuncupanturetiamabaeter¬
no(piritu-Pf.82.7.Egodixi,Diießk &filii excelfi omnes. Quemad-
raodumhominibusconditoruniverfi omnialargitur bona: itahe¬
ueimperantes fübditisftiisegentibusopemqjimplorantibus beni¬
gnefubveniant. Mirumquantumomniumoculos in feconvertere
acinadmirationem fui rapere valeant Principes, cum ficfeerga
febjedtosgerunt, ut potiusfalutem illorumquampropriumqua-
rantcommodum. ütfpiendidiflimum illuftriffimumq; aliis im-
perare: Itagraviflimumdifhcillimumque eftonus, quisomniumfe-
mmsjill'mvigilamiadcfendit3omnium otiumf tllius labor, omniumdelicto*) il-
Umindußria,omniumvacafmes, Ulm eft occupatio. Sen.Conf. Quis eil t&mimpiusaclceieftusanimus, uteum, qui le incolumem matft
quamfemet, nondiligatacprotantobeneficio, fivelitmortem
nonoppetat? .
XIV. lliudverbumdiligjquodipTcxtueftpaffiveponitur* Implicatq^ cumulate multa propter qua amenturRerumpublica-
rum feuiraperiorumRedtores. Ea pracipua funt,cumviderint Ipfos effeutHomerus Agamemnonaappellacaroi/xevct A<x.w. TuU
liusQuintumfratrem Ub.1,Epiß. i«fuiofficiiadmonetdocendo:
töreferenda effeab iIth, qualiispraßuntfludia, utqui WorumImpertofub-
funtyfintquam beatijßmi: NamutGubernatori carfusfecundw, medico fa¬
tets, imperatöriviftoria,ßcmoderatoriRetpübl. beataciviumvitapropoßta,ut
opibus firma,copiislocuples, gloriaampla,virtuteßthonefla, Cicerolib5.
deRepubi. boniPrincipisfignaindigitat. Sané, ifiud eil vincutum,
perquodRespublicacoharet• illejpiritusvitalis, quemhactottmlliatrabunt^
tihtlipfaperfefutura, fiifionus&prwda, ß mensWaimperij fubtrahatur.
Sen.f.deClement» JamutRegtboneftumacdecorum eil*(iopulentam
htfbeatmuhitudinem: \uindecorumturpefogenerofo Principe fivoceturfitfo
Rexmcnduorum. vid.Inft. Reg.Princip. Part. 4. Memb 6.5. Quo-
niamfievimnpoteilquinhocßtinfirmw,inquit confultiflimusScheffe-
rusadhunclocum.
XV. Resadmodumdifficilis pragfertimprincipalibusMagi-
flratibus, omrrbuspiacereaca(uisdiligi, quorura fubditi vario
futitingenio,alii hoc,all! iftud nuncamantnuncfpernunt. Suffe-
cerit ergoimperanci bonisplacere, qui aequalance imperantium
seftimentvirtutes, Aiiisveroindomita;acperverfaenatura;traena imponenda,neprolibidine graßentur. ErgovirtusPrincipidecora &
utilti. Omnisne? Itacenfeo,inquicLipiiusPolit, 2. cap. :o, fic tarnen
utfpeciesejusquasdammagisnnetfariasfatear,qmeminent&proprteregnum ßbipofiulant ißregtio. Nihileilenimamabiliusvirtute,nihil quodmagisal-
l'tciathominesaddiUgendum: quippecumpropter virtutem& probitatem cos
etiamquosnunquamvidimus,quodammododiligamus.Cic.deamicit. Fa-
citLipfiusipfarum duasclaftes, quarura priores pulchra quadam
ffmilitudine fyderibus majoribus comparatj pofterioresminutis:
Intermagna iuminaria ponitjuftitiam&ciementiam,é quibusil-
lamfolerofacit,qu>tiifiimperiorumomnecorpusilluceattenebi&iniis,tem» peflas,nimbt. Quidelegantius,quidveriusunquamdicipoteilf
XVI. DeJufticiaigiturprimumreginacseterarum, qua;eft
inftarmaximi adamantisinterpretiofiflimoslapid^s praefulgentis,
quåornatusPrinceps, tamiurishumaniquamdivinicuftoseffici»
tur. quiaquemadmodum inproverbioeft.
E'yh~K$JQTuvvjcruM.vi£lVfyyra? '<??.
Jufiitiaunaaliasvirtutescont'metomnes.
tojuityyi av<W t* W fygrrix^ioy Äf xttT
pa, K&jjVQfoTi&VktßTtfy$1 hxsuotruvtf.B Ego veronullasopesviroa§
ae prafertim Prtndpipuhhriores hcneßioresfccenfio quamvhiutrn&}ußL
tum» ßv?\.e1ocioß&cntevS eivtq oims o i ^ TLMTVpdfoi mV Koicit jum^zvIfoxov 7nx%ocnv,o SiS\\pt pw v&cifyilcq. Rex debet
&vultejje cuflosut necopulemiinjuflum ahquidpatiantur,necplebseontume- liamacctpiat. Arift. lib.5.cap. 10. H<ecvinw* eflfmequa nihilin im- admiwßratione laudabiliterejficitur. Cic. lib. 3. off, (£«**wowrc- gnanihil aliudfuntquam magna latroc'tnia, Aug.4.deCiv it.Dei. O terq,-quaterqjbeatüm imperium inquohsecfloret, Ibi fecurusad littoraperegrinaperegrinus appellic, ibi civesfuaretinent,nona-
varusacopulentus inpauperuminvaduntbona, omnia tranquilla,
omnium fccura bonorum poffeflio,furta, rapinas, caedes, tumukus
&'qusefunthujusgenerisalialabefadantia RempuK vitiaproferi- buntur,virtutes inftillantur,earum^eukores prcemiis afficiuntur, coluntur, evehuntur.. C^uis efttarningratus civis,quinon obhanc foiamPrincipis virtutem,, eumhumilimo cordis affe&u,pietateac
obfequioprofequatur, diligatacveneretun Fortitudinem pluri-
micommehdant, tanquam Principiprimariam, quamvis fua laus
honoscg merito ei tribuitur, faperetarnen cum Agefilao expedit:
Fmitüdmkqmdmabfentejüßitta nullus eslufus, atfiomnesjufti tierent, fortitudine non indigeremus,acCUtnProcop.de bello Vand.lib.j0, Frußraßtfprtitudö,ubtjußitia defeceriu
X V [Ii AlterumIuminareeffClemeritiaquamlaudatusauthor appellat Iunam,v Profcdo faluberrimum ac prorfus inter csetera commendabile kdus> quod omniatemperat}lernt,noxioseripitaclapfose-
rigit.idem üb 1. Pölit. it. praeclare TulliusproLig, teftatur. Ho»
wiwesinquiens ad Deosnußa teproprius accedum quam hominibus falute
danda. Nihil habetnecfortum tuamajusquam utpoßis,necnaturatuameliust
quam utvelisconfervarequamplurimös. IdemproMarcoMarc. Faci»
htate nihileffe bominimelius&dementia. Ter. Ad.ad. f. 4.q, Quibeni- gnitatcetiam &dementia imperiumtemperavere, bis Candida& Utaomniafuitfe, hoßesaquiores quamaliiscives% SaluffadCadar. Illuftrispraecae-
terisPhilippiMacedonumRegisdementia. Is cumurbemMethonam expugnaret,jafiufagittadextrumamifit oculum: mhilominus tarnen pacsm ieprecantibusdedit,mitisfo etiamadverfumvittosfuittJuft,7,6, 14,
Pulchrumefl eminere interIllußresviros
€onßdeyepatria, patetieaffiittis? fem
Cßd;.>
Cadeabflinen, tempwatf3 'tu dårej Qrhi quietem,feculopacemfuo
H.ecfummavirtuSf petiturhacccelumvia.
Sen.0<5hverf. 47f. Cuiarridet,legatÅlexandri Regis clemeft-*
tiam incaptivosapud Curt.lib. 5, 7.indevi&oslib.7.9.10. f. Sc
Valer.Max.lib. f.1, De RomanorumergaSyphacem&Perfeum
dementia. Svetonium de Vefpafiano &Titofilio. Ob eiemen-
tiamScalias virtutesregnandiadeoamabatur Davidå populo, ut
deofficio certaret, tribusjuda cum reliquis &quaelibet potiores
partesapud ipfumobtinerevellet, z.Sam. 1 9 45. Sic favorabi-
lis Romano Pop,fuitGermanicus. infignis legitur locus apud
Gurt,lib, 7.6.8. Decertaminemilitumadvolantiumadportan-
dumAlexandrumSaucium, quia egregiuseftnonpeenitebit inte¬
grumexfcribere. Cafiris tndemmlefticaferebatur militari,quamprofe
qutsfrequespedesfofubirecertdbant equites,cumquibusRexprältaintrefoli-
tuserat,fuimuneristå ejfecenfebant,feditescontratumJaucioscommilitones
ifßgeßareajfvevijfent,ertpi ftbi propriumofficiumtumpotiftmum, cumRex
geßandusefet,qucrébatur. Rexintantoutriusfapartiscertamine&ßbi dif-
ficilem prxtentisgratemelettionemfuturumratus; invicemführeeosjuf-
ßt. De Perfislegimus apud Herod. lib.8,18. qui cumvidiffent
RegemfuumXerxem,navi,in quaerat, obmultitudinemvedo-
rumlaborantem,vita?q,-periclitantem,fpontefua fe inmarepra?ci-
pitafle,utfuamortevitaraRegisemerent.
X Vf11. Porrodecaeteris viftütibus,quaspraecipiuntcivilis
dodrinaemaglftriPrincip!exercendas,aniiscareiepoffit f Etnon
putem. Cuminipforeliquäsjuxtarequiruntur. Necdifficiliuso-
nus unquam hominiimpofitumnecmajori artetradandumquam
imperium. Nonenimbeüandi virtusfolum infummoatq2perfefto imperato-
requarendaeß,fedmultafuntparteseximiahujusadminißracomitesfc virtu-
tum.Cic.proLeg.Man.&fubjungit eademinorat. Quantatnnocen-
t'tadebentefeimperatores/ quantaomnibw inrebustemperantia! quantafi-
de! quantafacilitate! quanta humanitate1 Talisnamq,*imperatorhis
inftru&usvirtutibus,nonpoteftnonab omnibusdiligi, Platovfc-
rumdixit: jv ctvJparTtpfi to©fdt^ev:. Ab
eoquodplaceasbominibusatttonumeficaciaeft. Mrgulasperfequinimis
Röret prolixum, paucis hifce faltem monftrandum erat, quam
fpUndideimperantesornet vittutumamor, acquantiimin fubdi-
torum animisingeneretobfequiumfuos profequendi ejufmodivir-
tutibusfulgentes,
X IX, Hsecdifertifiimi,RomuliNepotumverba latiusfe dif-
fundant>uteorumnonmododomi,fedeciamfbrismaximusfitu-
fus. adeocpforasfp.e&are videntur,fimu% infe conaprehendere
alioEum populorum nationumqueamicitias, quorumnecprorfus
contemnendasefte> fed quodammodö neceftarias acvaldeutiles,
quotidianajubetdignofcereexperientia, Omntumrerum quasad bea-
u vivendumfapientia comparaverit nihil efl majus amicitta, nihilüberm,
Cic.lib iidefinib. Efenimcumplurimusamkitikfortuna Principum in~
iigeat praiipuumefl Prineiphopus, amicospararei Placeattibifemper hac
feäaj &cumaliasvirtuiestuas, tumhaneconßantijjimetentas, nccunquam
perfvadeaturhumile ejfePrincipintfi odijfe. Jucundiffimum edin rebusbu-
manisaman}fednonminusamare: quorumutrafa itafrueris, ut cum arden-
tifimeätligas,adhuctamen ardcntiwdiligaris. Plin. Paneg.Traj. Quo~
ttiametiamfquidivitiisftmpem&potentiainßxuä'tatsformtifunt maxime
videnturamkhopushabere. Arift. Eth, 8.cap, f. Diligi&amicos ha¬
bereneceflariumeft, quianihiltamfirmum, cuipericulumnonfit
ab invalido« Itaferecumvitahumanacomparatumeft,utfempec
tibi,utvelis,viverenonliceat,fempertibiamiulioriuntur, inRe¬
buspubl.inimicigraftantur. Nulluspopulusunquamficfalvusex-
titeratjquinonalteriusfentiret invidiam. Quarefiquis fefuamq;
Rempublicam cuftoditamvelit, confultumeft focios&amicos fibi
acquirere fidespotentescjj quoruminbelloopera,inpaceconfiliis
utatur. Ciaudo itaquehocprimum membrum vero Arift.effat©
lib.8. Eth. utquis^ maximeopibusprineipatuatfopoteßateexcellityitaa*
mich maxime egere.
HÅ&enusmoniis &in fuperiotiexemplisprobatumdiiftum eft,ivimus,focietatesac bonorum authorumhumanastefti-tam
å naturaipfa, quammutuahominum benevolentia,ncteffita-
te, aC utilitate fundatas$ exqnehis Dominatus,civitates,Respubl.
principatusj Regnaacitnperia conflata;quorumRedlores&Cives
null©