ContinuatibV
ARTICUUO:
RUM FIDEI %
NON-FUNOAMEN- TALIUM,
Quam, £
Ex conlenfii Vener. Facult. Th.
in Reg. Acad. Upfalienfi, *
PRdiSIDE
TOH A NN E
•' ESBERGIO ,
S.S. Theolog. Doét Prof. & antiqüa£
Upfalienfis Ecclefia? Paftore
Luci & difcujfioni public#
exponit
Simon
Oftrobotn.,
In Au dit or i fi Guß av ia no Majori.
Ad diem .17 Dccemb. A o cidioccyi.
horis ante mcridiem conlüctis.
VFSALI/E,
Typis WERNERIANIS.
; S:/E R:TE M.TIS Magna; Fidei
VIRO,
CONSILIARIO CAN CELL ARM' (
ET
SECRETARIO STATUS i
Illuftri ac Generofifjimo t
DOMINO, {
dn. olao;
hermelin,
Euergeta? propenMimo.
Illuftris & Generofiflimc DOMINE.
QUod jram^idelicet diu ©* anxie idoneam quaßve- ac opportunam occaßonem ergo* Te*
lllußris G? Generoßßime Domincy publice teßandi acceptorum bene- jiciorum caßißimam meynoriam „
& oblvvionis fufjpicionem dtluen- dt,quam jure mihi exprobrari poß fr confiteor, ß diutius ¥ua in mc maxima merita, intermißa eorum commemorationc dißtmulaßem ,
c am incpiamy mihi nunc obvenifrfe
magnopere gaudeo, licet ex tenui principio natam♦ Ate w ^ frrtatione res cpuidem magni mo-
W»# exphcantw, frd non eo mo¬
do 3
do, nee eo fermonis cultu &s af- tc
paratu-, ut in omnißcientia- el
rum genere njerfatam pro/m- | d
dam emditionem , in judieando L
acrimoniam, cenfendo gravitatern w, totique orhi literato expert am res fi
Gf "v erb a trutinan difefiivam ex- p<
qmßtiamß fubtiUtatem citra pen- d
ctdumfubire & ferre poßmt. Quo- v
cirea, dum ingrata animt ac bene* ß
fieiorum- immemoris cnlpam ejfa* i
gere Gf propulfiire conoyq inter- |
dum fubvereor, ut lemeritatis& 3 avrogantia notam, excipiam. NM quid inumbra Academwa otiantt <
pvomus • ad audacu fiifpiaoneffl '
uecerfindamwdehitur, -opus i
pauciS: nodhbm elucubratuffl 3
infchbere JAim elocquentißiw0> J
ad humdniiatem , prafidium:&' 2
ornamentum literarum nato> querH. 2
äiilioprocul nuliüm oble&are po* J
)- tcfl opus niß venußum, & ca cura
b ehboraium, qua Septentrionurn
b Monarch a Augußißimi GARO-
10 LI XII. Regis.Noßri Clementisfi-
11 mjara, adverfus perßdorum ho- fiwm, dcjcrarc an pejerare nihil
<r penß habentium fi&as heiliger an-
d dt c aufas, cum hlotius Europa ad-
o- mimtione £f applaufulpfe calamo
e- ßmul vindicavit, tische vindiciis
& publicts monumentis atemum
r- perennaturis, pariter fuum nomen
$ memoriamf atermtati confccra-
m wt Sed verecundantem, irirjjropofr¬
itt to conßrmavit ¥uus, Illußru &
m Grherosßmc Domine > in omnes
m htens operant'cs, in me autem pla-
rß nefinguUris favor & affeffus,cu-
10, jus ptgnora ut habeo luculenta, tia 5* illa memoria fr equento, mente co-
rn. lo ac exofeuhr diSüsque ven eror
i#-* femper ac venerabor , ut omnes
?ß ' Gl in-
intelligent mihi quidem vires &
facuitetes referendorum beneßcio-
rum proper eorum amplitudmem deeße, at animumpium.gratum G?
ad obfequie promtum nunqmm
defmjje. Accipe itaque , Bver-
geta propenßsfime , placido vul-
tu hes pagellas , Tuo llluflri 0*
Generoßsßmo Nomini reverenter dicetas, &,quem üuofevore di~
gnetus es y in pöfterum quoque Tim gretie Gf au&ontate erige a>c or-
ne. Itaprecor
Tui Uluflris & Generofiffimi Nominis
Qbfervtntijjimus cultofi
JOHANNES ESBERGIUS.
»79 P*
CAP. IV.
De lapßt Qf perpetua reje&ione quomndam Angelorum.
%> I.
Eum omnes Ange-
los initio bonos, 6c viribus ad ftatum retinendum Sc fe- iiciorem DEi gratia conlequendum inftru&os condidif-
fe, haud difficile eft probare. Si-
| quidem Chriftus Joh.VIII. 44. di-
cifc Diabolum in veritate, id eft in
concreata juftitia Sc fan<ftitate non
fletiße. Et Judas v. 6. confirmat^
quosdam Angelorum non fervaße Jcd deflituijje originem fuam. Ex quo prona confequentia fluit Euiflfe illos
Angelos, antequam defecerant, in
veritate conditos, Sc vi primasvse originis meliori conditione 6c ftatu, quam jam funt.
A - J. tt
180 |>
i IL t
QUum derint, autem idque feliciori flatu exci- citra eörum cul- t '
pam haud contingere potueritb., i quaeri coeptum eil de qualitatépec- <
cati, quo Tibi accerferant rea tu ab I lubeundse mutationis in deterius. a
Quod cum in fcripturaS. perfpicue
non fit revelatum , qua?ftio illa-, |
multas inter eruditos excitavit & "
peperit conje&uras, quarum nulla t
veritatis cupidi le&oris defiderio f
ac exfpe&ationi per omnia refpon- j
det, nec earum uMa, ullum habet-, j ad falutem procurandam momen- j
tum. Inter plures opiniones prin- t cipatum tenent bina?, altera qua -
faftu & fuperbia : altera ;quå invi- j
dentia Angelos corruifle autumant. t Quae tarnen fententias conciliari $ j
conjungi polfunt, cum (üperbia-.
tamquam venefica ftirps , inviden- <
tiam velufc noxium furculum pro- t germinet. Invidentia enim eft \
gritudo ex aliorum rebus fecundis, i
qu#
ist §>
qu# nihil nocent invidenti. Unde_j
ci- vero illa a?gritudo, nifi ex arrogan- ul- tia & faftu,quo pras ceteris ,bono-
, rum quorumvis affiuentia eminere
ec- optamus , voto autem & fpe de¬
rb pulfl turpillime difcruciamur &
us. angimur ?
:ue §. III.
aj /^|Ui ad fuperbiam defe&ionis in
& \£cunabula referunt, in &\x par- llla tis lubfidium vocare folent loca__»
rio fcriptura? numero multa, Ted ad e-
311* jus, quod intendunt, probationem
:t->
parum accommodata& dire&a, cu-
in- jusmodi funt Jef. XIV. Ii. Deduci-
in- tur in infernum faftus tuus. Ezech.
[iia XXVIII. 5. Et elatus efi animus in
vi- facultatibus tuis \ quorum tarnen neu-
tit ter locus de Dsemone maligno, fed
& prior de Babylonise, pofterior de_»
oj Tyri feu Phoenicias Rege agit. Ha*c
?n- quidem allegorice ad Diabolum^.
ro- accommodantur, fed quam fint lu-
X' brica? argumentatrones ex allegori-
lis, is promtse, ii, qui contra ftrenuum
u# A 2 Scpu-
«Ö i8i pf*
8c pugnacem hoftem certant ac dimicant, cum eaufae fuae jaftura
8c damno Hepiufcule experiuntur,1
nifi quando animis, firmiorum ar- gumentorum mole inclinatis ali- quod momentum habere , 8c in-
cumbentibus ceteris pondus adde-
re polle videantur.
§. IV.
POntificii X. 15. Ubi initium imprimis omnis urgent peccati Syr.
dicitur fuperbia: Verum, ad illum
locum ft exciperem , librum ex quo defumtus eft, canonica au&o-
ritate, qu*e ad aliquod dogma fir-,
mandum oppido eft neceftaria-j deftitui,meis partibus rite defun-
(ftus eftem. Sea non utar ea refpon'
fione, cumfuppetat alia expeditior,
quam nobis rerum^ohserentia mi-
niftrat. Non inftitum fuerat Sy-
racidi omnis peccati exordium 8c
fontem eo loco defcribere, Ted tan-
tum initium peccati hominurrL.»
nec aliud fignificare voluit, quam
iftjSf t i o o i > £9/««.
ggts'
fuperbiam efTe fuperbo pernicio- fam, 6c caufam , originem 6c au«
åorem flagitiorum & fcelerum a- liorum , qua?. ejusmodi (uperbus
committit, 6c quarumvisabomina- tionum, quas ignominia 6c per- nicies temporalis ac akterna certif-
fime cbmitatur. Imo, fi refpicias o- mnium malorum.quibus humanum
genus expofitil eft, nåfeles, qiils du-
bitabit eos ih. fuperbiae 6c faftus cu- bili 6c greinio querere , fiquidem
åfFe&atara a protoplaftis fimilitu-
dinem DeI, omnium malorumcul- pae ac pcsna? ilias fecuta eft.
§. v.
CEterum ex fcripturae facra? , etiamfi perfpicuiste- fatendum fit
ftimoniis non pofie oftendi Ange¬
los fuperbiå cecidiüe, id tamen.„»
probabile efTe ex (equentibus rätio-
nibr.3 quodairimodo colligitur. i,
Quia in creatuns excel]entiffima_»
natura praeditis vix aliud peccatum locum invenire potuerat: Neque
onim inordinate affe&are potuerant
bona
184 @fr
^
'
bona corporalia fenfibus jucunda,
quia iftis non afticiuntur, his: carent, [
2. Quia protoplaftos faftu ac fuper-
fcia ad defeftionern folicitavit. Ergo
non a vero alienum eftfulpicarieo-
dem peccato Diabolum å fanåis LAngelis divortium feciffe. 3.Quia_.
deteftandce fuperbia? fpecimen &
documentum dedit Matth. IV. 9.
Luc, IV. 7. dffcriptum, ubi cunu horrore legimus å Filio É)Ei, invere-
cundum & impudentiftimum fpi-
ritum,cultum religiofum & div#
num, tamquam fiias dignitaticom- petentem, arrogantius quam cogi- -
tando aftequi valemus , flagitafte-».
Ergo å fide minime abhorret An¬
gelos malos intolerabili ja<ftantia->
& faftu felicitatis damnum fecifto, 6c pcena? seterna? reatum contra- xifte.
§. VI.
QFIam ambierit vero & fuperbus affe&averit ille fpiritus
6c excellentiam vix conje&ura al-
fequi,,
^
fequi valemus. Quidam hariolan*
tur a^qualitatem, vel certe fimilitu-
dinem DeI ab illofuifTe affe£tatam,
quo accommodantioca Jef. XIV.
14: Similis ero altijjimo. » Ezecb.
XXVIII. 2: Dixifti in coräe , Dens
ego Jum, ut & vocabulum V&OD
Michael Cum enim Lucifer fimi- litudinem Dei ambiiflet, a bono An-
gelo facinus abominante fuifle ob- jurgatum volunt his verbis: *>&
jQuis eft ficut Deus fortis ? & deinde
fan&um Angelum in asternum mo-
numentum declarafce erga Deuhi-.
pietatis & fubje&ionis, odii autem in Satanam, di vin# majeftatis$ul~
tifiimum annulum, ex re ipfa no-
men indeptum fuifTe & vocatum
Michael. Sed alii Angelum volun-
tate efficaci appetiiffe sequalitatem
DEi, ut rem impollibilem infician-
tur, adeoq; rationem fuperbi# pro- pria in cupitaunione hypoftatica feu piajeftis divin# participatione per comunicationem natür# <5cidiomatü
con-
4% <8<5 ife
cpnftituunt. Sed hujus opinionis
au&ores incarnationis myfterium Angelis,ante lapfum hominis^reve-
latum fuifTe fupponunt, & deinde quosdam hane gloriam, beatitudi-
nem & felicitatem humano generi
invidentes contra Deuiti infurre-
xifTe, ac potiori jurefibi, quamho- minibus, natura? conditione vilio- ribus unionem hypoftaticam debe-
ri contendifle. Alii rurfus feditio- nis initia ex patefa&o incarnatio¬
nis myfterio quidem nata efTe au- tumant, fed Diabolumcum aiTeclis eultum divinum Aoyco , quem hu-
manam naturam olim affumturum efTe cognoverant, pra? fuperbiade-
ferre recufåfle, & propter hane
contumaciam coelo eje&um atque in orcum pnecipitem datum fuilTe.
Probationis loco adducere folent-, locum Heb. 1.6: ötolv fö ttocMv Ikjql- yocyYj rov itguråroY.ov kg ryjv oiyü(jl6VY)V,
T&yets tij itgocrmjvYipdrtiaotv dvrk tqlv-
rsg äyysÅci Rurfus autem
cum
l%7 |$*
cum inducit primogemtum in orbem
y terrarum dicit, ér adorenteum omnes
Angelt DEL Ex quo colliguntChri-
ftum bis in mundum fuifTe intro-
du&um, femel fub initium condi*
ti mundi, quo Angelis myfterium
incarnationis pacefadhim erat, &
rurfus in temporis plenitudine, quando carnem reapfe afTumiit, &
utrobique injun&um fuifTe Angelis
ut Chriftum adorarent, Ted Diabo- lum pra? tumore, faftu & invi- dia juflis parere noluifTe. Ve¬
rum hujus opinionis aßertores duo
pra?fupponunt: Primo, incarnatio¬
nis myflerium angelis ante ipfo-
rum defe£ionem fuifTe revelatum;
deinde Filium De'i propter (piåxv-
natur am humanaminunio^
nis hypoftatic^e confortium afTum-
turum fuifTe, etiamfi homo in con- creata juftitia Sc fan&itäte perfeve- rafTet, qua? funt Aiav psyci/.ci äirrj-
(ictTot. Quidam exiftimanr primum
Angelorum peccatum in eo fituin
fuifTe,
•Kg 188 p»
fuiffe, quod aflignatam fibi a Deo
humani generis cuftodiam & mini- i
fterium tamquam fua excellentia indignum repudiaverint, & pro- pter iliam cervicofam fuperbiam
damnati fuerint.
§. VII.
ÄLii rurfns nato proprio arbitrantur excellentia inordi- amore
' elatos affe&afTe dominatum, necul- li, nequidem Deo fubjici , fed
cun&is praeefle voluifTe. Alii alias
de furiofa Angelorurn ftiperbia o- piniones fovent, quas recitare pro- cliviuseft, quam earum aliquam
folidis rationibus munire ac defen- dere. Quocirca, ut certum eft An¬
gelos prima?vam gjatiam ob enor¬
me aliquod crimen & flagitium
amififTe, <Sc e ftatu felici & fpe feli-
cioris potuendi in miferrimum in-
cidiffe; ita qualitatem peccati, quo
illud damnum ac fupplicium jufto
DEi judicio meruerant, tacente fcri- ptura, definire nequimus.
$. VflL
i
!89 P*
§. Vill.
DEfe&iönis centor fuitaliquis primus ex aü&or pr^cipuis & zn-
Angelis, cujus exemplum inritad, 8c inftigationes fedidofas quam pluri-
mi fecuti funt. Is autem in fcriptu-
ra variis infignitur nominibus ad
denotandam ejus malidam & trucu- lendam cum potentia conjun-
&am accommodatis. Vocatureflim
hctßoXog Joh. IIX. 44. VApx<w bufto-
vfyv Luc. XI. 15. AgctKoov o (JLsyag,
o a(ptg o df/uiog, o 'Saraa/ag Apoc.
XII. 9. Beelzebub, pro quo in N.
T.non errore aliquo irrepfit Beel-
zebul vid. Matth. XII. 24. Mar.III^
22, Luc. XI. 15. ut nonnulli fufpi-'
cantur. Sed Beelzebub in Beelze- bul data opera mutatum eft , ad o- ftendendum fi&i numinis contem- tum: Baal Sebubenim fuitidolum
& limulacrum Acronitarum 2. Reg.
I« 2. Quod å mufca denominatio-
nem habet, live quod åd imitatio-
nem raufen effet edolatum ac ex-
pref-
i po p»
preflum, five quod mufcarum exa¬
mina diftipare & abigere credere-
tur. Peritide ac Apollo a Myfiis
^[jLivSsvg eft di&us. II. a. v. 59.
2/JLLV&SV' Sl7to]é T01 XOipfeVT falVY)0'J egstyoi,
- -
- röj* npijyjvovié Quod5u/j/^,id eftmures Myfiis in-
feftos perdidifte putaretur, idemc|
å Rhodiis 'EgvS~(ßiog eft vocatus, quod igvS-fßyv id eft rubiginem a fegete averruncafle, & O&éei Her-
culem Cornypionem appellarunt, quod xogvinrag, ideft nubem locu-
ftarum fugafte,eundernquelpo<fto-
num Ery thrasi dixerunt, quod
vermiculos vitibus noxios interne- cionf dedifte exiftimaretur. vid.
Coulon Lexic. Homericum in voc.
SpiivSsvg: five quod Idolum illud fit
å Judasis diéhim 3UD Dominus
mufcarum per åfKQgaurat ac irrifio-
nem, quod ne mufcas quidem fa-
crificulis & facerdotibus fuis infe- ftas, quibusve templum ejus fcate-
bat abigere potuerit. Cum ex ad-
verfo
«0 ipi B*
verfo in Judaeorum templo, ubi in¬
gens vi&imarum numerus caede- batur, nulla unquammufca,fi fides
fit habenda Judars , apparueric.
Quoniam vero Baal Sebub ab Ido-
loiatris credebatur in ter Deos ex¬
cellere ac principatum tenere, Ju-
åxi autem probe intelligebant gen- tilium Deos efle Daemonia , Beel-*
Sebub pro Principe Dcemoniorum
habuerunt , eumque tanti abs
paganis faåum per contemtumno-
minarunt Dominum ftercoris.
Sicut Sc Dii alieni in fcriptura vo-
cantur Dii ftercorei Ez. VIII.
io. XIV.4.XXII. 3. Et Diis ho-
ftias dtdtD immolantes Judaris di-
<åi Tunt d^?2ID fler corantes. „
§* IX.
pcenas Angeloram tnalorum &
hominum infidelium akternas
fore fcriptura facra exprefie docet >
quod aliqui nunc in dubium voca^
re incipiunt, & Origenis ac Ana-
bapftitarum aliorumque opinio-
nqm
nem ab Ecclefia dudum damnatam refufcitare. Inter quos pra?cipuuseft
au&or libri qui infcribitur: Mv<njpiov
ndvlw, ift: %)it$
teimntfj x>a tJNrtteértogfftigi <w?t
6mge/qui conquifitis undique ratio- nibuSj&Diabolis &hominious infer¬
no mancipatis libertatem & miferia?
finem pollicetur acfpem a?terna? be-
atitudinis oilendifr, contra clariffima fcripüürae facra? di&a, qua? Angeiis
iapiis veniam 3c hominibus dam-
natis reconciliationis fpem omnem pra?cidunü. Feretenimjudex Chri- ftus noviffimo die in eos, [qui ad
la?vam partem confiftunt hane fen-
tentiam: malediäi abite d me sie V
ttö.o äiOMQt Jo ypoifiXcrfjLévffl fco ilaßofy xpiclg äyyéÅoig dvrS, in ignem aternutn paratum Diabolo & Angelts ejus, Matth.
XXV. 41. Purgabit are am fuam &
coliiget triticum juum in horreum^ pa¬
le am (lutem exuret Trvpi äcrßszcp igne
inexflinguibili. Matth. III. 12. A(tfjjp
Jbrdcriu, oteSgov ccidviov. Pmiam pen-
dent
1
ip3
dwf 2. The£ I. 9
in piäicium magni Ulms diei händig cti-
oiGir vt;o tytpov Tsrrjf/jKSv vinculis ee-
ter rås fiub caligine rejervavit, Jud. v*
6. Hominibus impiis o fytpog -rS
<r>töms éig lov dicovat ls]r^rßca caligo te- nebrarmn in aternum jérvata efl, Jud.
v. 13. Multi ex dormientibus in pul¬
ver ulenta terra expergijcentur, hi ad
vit am (etern am, Uli ad opprobria, <&*
contemtum eeternum Dan. XII. 2. Ver¬
nas eorum nonmorietur ér ignis eorum
non exflinguetur, Jef. LXVI. 24. Et fumus cruciatus eorum adfcendet\ i ig dmag didvodv, in feculaficulorum Ap.
XIV.11.XIX.5. Et cruciabuntur die
ac nod c sig t 8 g dioUvag ruv didvoov , in feculafeculorum cap. XX.10. &c.
§. X.
T\Einde Ångelos malos non pof-
^*fe å cruciatibus aeternis libera-
ri ac abfolvi ex eo patet, quod nul-
lus iis > ufc hominibus datus iit ac
pro-
IP4 fö*
procuratus mediator , cujus confi-
lii procul dubio Deus caufas habuit graviflimas, licet in fcriptura filen-
tio pra^teritas. Et quidem Patres
has potiflimum rationes & caufas reddunt, quare Deus nullum me¬
dium lapfis Angelis, perindeacho-
minibus, per quod elu&aripoftent,
profpexerit. i. Quia Dcemones ex mafitia, homines exfragilitatepec-
carunt. 2. Quia Angeli ultro ac fponte, nullo fuadente ac incitante,
homines vero ferpentis fraude 6t
infidiis *circumfcripti ceciderunt.
3. Quia quorundam Angelorum-' apoftafiå non defecit ac periit tota Angelorum natura, quum multi a
malorum fpirituum atrocifiimis
aufis alieni&abhorrentesDEO con-
ftantiffime adhceferirtt , & å Deo
obfequium illorum remunerante in
bono ita confirmati fuerint, ut pec-
care &beatitudinemamitterenurn-
quam pofiint: Attotum humanum
genus perireoportuifTet, nifj inter-
veniffet
*9S §§!*
veMfTet mediator, qui fuo lytr©
jllud ab interitu eripuifTet ac vita;
arternas, per Chrifli merita impe- trandas, afleruiffet ac vindicafietL^
Plures rationes vide apud Gerhar-
dum in Difp. Ifiig. XIV. De mal.
Ang. cap. IX.§.15. Q^z. pag. 627.
628. Queinadmodum igitur Filius
Dßi non Ängelos Ted Abrahami fe¬
rnen aflumfit Heb. II. 20 * ita nul¬
luni ex Chrifti incarnatione adma- los Angelos folathim redundat, ne«
beneficia ejus obedientiå a&ivå 8c paflivå nobis acquifita iis ad libe-
rationem inferviunt,aut prodefle^.
poITunt, juxta canonem Theolo-
gicum: Quod Xoyog non affumfit, nonredemit, Angelos non afliim*
fit, ergo Angelos non redemit*
A U&orem myfterii §*XL Reftitutionis
^^Omnium fecutus eftis , cujus fcriptum unica plaga comprehen-
fum ultro citroque inter Studiofos
commeare & fuppreffo au&oris
B nomi-
l96 W*
ftomine paflim Circumferri ante.» % paucos dies comperi, quod tandem <<
pöft moleftam inquifitionem itu» j
manus meas pervenerat. In eo au- p
tem tottiS incumbit, ut orthodo- f;
xam fententiam deftruafc, falfanij a vero ac See. VI. An. 552 in Oecu- $ ménica Synodo Qujnta in Origine r
dämnatam inftauret. Ita enim fo- ^ nant Synodi verba Articulo IX in-
clufa: Si quis dicit ac fentit tempore -j
foea effe Dtimonum & impiorum homi- J
num förmenta , finemque ea tem fori I
aliquo habitura£five reßitutionem D** c
monum aut impiorum hominum fatu- • •
ram, anathema fit. Anathema fit Ort- ?
jww, £0*» deteftandis & eX' e
fecrandis dogmutibut, homini omn 'h t
qui h<ec fentit & adferit , ##£ c jirfc quocunqueprorfus tempore ea j
tiefendere audet. Niceph. lib. XVII- j
Hift.Eccl.c. 28. Sed rationespra?- j
eipuas, quibus huic commento fr j
dem apud alios conciliare laborat, ]
fuat elumbesj & infpe&is dillgen- t
te r<$
«6 197 19»
^ tercg excuffis Teriptura? fåcrae di-
m '
Öis,quaj Lucifugus ille mifericor-
-* dias; Do&or ad fuum inftitutum fed
]* perperam ac praspoftere applicat*
facile poflunt refelli. Sequamuri»
J autem eum ordinem in iis refutaii-
l"
dis, quem au&or in iis ex myite*
e rio reftitutionis compilandis öbfer-
)m vavit»
;; i xii. t
•h pHima Sc palmaria ejus ratio éft>
r£ * quod Johannes in Apoc* cap. V»
^ i?, dicat fe audiviffe omncm creaturam
cfebraße Dominum, bed quomodo
y\. id conftare pöteft cum damna-
^ tlone infinitorum feculorum ? Diaboh
.
enim non celebrant DEum. Interim
1 tarnen dtcit Johannes omnes creaturas
ea cf^raJfe DEum. Vis argument!
II
'bit re<^' ottinis creatura lauda*
Dominum, fequitur etiam Dia*
c, bolos Sc damnatos Dnurn laudatu*
t ' quum Scipfi magna Creatu-
wum pars fint. Porro: Si dampa*
, ti fpiritus Sc homines laudabuniL»
B 2 DeuiH;
«6 XP8 P*
Etaim, fequitur eos ab exquitifli-
mis cruciatibus , quos tolerant, aliquando liberari , quia quamdiu
in illa miferia degunt, non Deuiti laudant, Ted potius 6c fibi, & Deo
x
cun&isque creaturis fuccenfent Sc
irafcuntur. Refpondetur: Fateon-'
hunc locum efle obfcurum , & ob- je&ionem novam ex eo defumtam
a nullo, quod fciam, niß forte ab aliquo.recentiffimorum Theologo¬
rum , quorum mihi exigua fiippel-
lexefTe difculfam ac p'rofligätam*
Alioqui contra Pontificios , qui ex hoc di&o purgatorium exftruere
conantur , å multis Evangelicis
Do&oribus vindicatum hunc locum
fatis conftat; fed ad praTentenu cbntroyeffiam adplicatum non at- tigerunt: Procul dubio, quod nec Origenes nec Anabaptifta?, eadenij
cum noftro chorda oberranfes, olim
pro fua fententia allegaverant_»,
quem certe non omififfent, fi ex eo
aliquod fuis partibus robur acqui-
^'ipp s»
ti pofTe putafTent. Quocirca, utut ab interpretibus & Syfternaticis dereli&i, ac hic etiamrurilubfidiis
& adminiculis librariis deftituti; ta¬
rnen auxilio ÜEi freti conabimur^
oftendere allegatum locum, quem
non hic modo, fed& au&or Äter-
ni Evangelii in üia prasfatione ad
parteml. fol. 9. facie i.urget, non facere pro damnatorum reftitu-
tione.
§. XIII.
T)Rimo enim locus obicurus &
ex libro, tot fere myfteriis quot periodis- referto defiimtus nonJ»
debet aliis evidentibus di&is oppo- ni, fed ifte ex his explanari. Jam
In promtu funt loca numer o quam
plurima, quse aeternas före damna-
torum pcenas perfpicue & dire&e oftenduntv 'ut non opus fit orthö*
doxisad illarum probationem uti a-
iiqua argumentatione & confe-
quentia^ ut adverfario ad fuarru»
ny po ten n firmandam Ergo illilo-
■
i CO
«gl 200
CO talis erit exquirendus ac aptan« r dus fenfus, qui non pugnat cuir, t
uliis locis fole meridiano clariori- r
•bus. 2. Non inftitutum erat & ApO" k
ftolo cit. loco pcenas infernales, Ted t
tantum majeftatem 0Ei 6c Chrifti) a -defcribere. Ergo is locus non de« s
bet ceteris, qui ex pröfeflo judicii i
extrem! projeefTum & exfecutionem l
traétant, o.pponi, vid, Matth.XXV' t
&c. Prasfertim, cum ex hypothefi ' Adverfarii fequatur Apoftolum ä« 1
bimet ipfr contrarius elTe, ceupa- j
tet ex ApoCo Xl V. 11, XIX, i
lo, quod ftatuere impium, 1
i xiv:.
REgularum carum ;reb*giofa itaqare obfervantia bermeneiÄi« ho- 1
bis neceffifcatem isiponit mvefti-
gandi altera explicationem huiclo-
«co congruam, vel fakim cum re«
Uquis rainixne pugnantem, PrirnOj
^xtra dubitationis aleam ponimus
per 7TUV tåfoipm intellrgi omnen^
ereaturam,, adeoque
> nomi*
-■
<| 201 p*
■an- nomine etiam damnatos Angelos
um & homineSj nulla omnino treatu- ori- ra excepta comprehendi. Supereft
po- igitur ut declaremus, quo pa&o äs- fed ternum Deum folio inlidentem 5c ifti) agnum laudibus celebrant. Non_»
de- arbitror quemquam eo dilapfurum*-
[icii Ut affirmet res partim exfangues
lem & mortuas, quales multae in coelo^
0, terra & mari repetiuntur; partim
hef vivas Ted mutas ac rationis expert ifi« tes vocali 5t auribus fenfibili hy- ft nino DEum 5t agnum celebrare ,
HE. ifed potius agniturum in Iiis verbis
r
e^gantiiBmam Tzgoffumtirww, qua rceaturse yelut publici przecones
Litt &l°riofae. maj r na tis divinae ab Apd-
nö- ftolo iutrodußüntur, fiquidem creä-
>Qk turis intelleåu pr^ditis miniftrant
:le ac Tuggerunf argumenta copiofifli-
re- celebrandi Damm, 5c rnateriam
^o, iuoxlxauftam amplificandi laudes
cius »eonf, Ffal, XIX. 7. Teqq. Ho*
xoj mines vere in regno gratis con-
b fiitutos, ut ,5c in glonias regnum^
mu transla-
zoz f§(&
fcranslatos, nec non Angelos omtieS beatos non tantum obje&ive, (éd &
formaliter laudare ac celebrare DE¬
um certum eft; de Angelis autem hominibus in tartarum detrufis
quseftio eft, quo fenfu Deuiii lau- dent?
§. XV.
A U<ftor Anonymus exiftimafceos
*-*a<ftive & formaliter celebrare-»
DEum, non quamdiu in orco ver-
fantur, fedpoft fuam reftitutionem
& reditpm in gratiam cum Deo,
5c conjun&ionem cum beatis>
quam ex afiignato Scattributocun-,
<ftis creaturis Deuiii laudandi offi¬
cio probare conatur. Quafi nullus
alius fupereftet modus DEum ce-
lebrandi, quam is., qui beatis tan¬
tum competit. Sane, fi confulimus
fcripturam facram, invenimus eti-
am ex juftitia? exercitio ad Deuhi redire laudem maximam , quam-»
etiam homines damnati Deo , licet indire&e & cum filas infidelitatis
t ' ac
ac mälitias aeterno pudore deferre
debent. Dum enim fibi ipfis iri_,
orco jacentibüsduccenfent ac ira- fcuntur propter repudiatam grati- tiam, fuamque fibi vecordiam_»,
ftultitiam ac temeritatem aeterno
fupplicio juftiffime vindicatam ex-
probrant, nonne eo ipfo ÜEi juffciti-
atn, potentiam , majeftatem & ii-
mexgtmcM agnofcunt& celebrant-,?
Vide queftus damnatorum in libro Sapientia? cap. V. i. feqq. graphice defcriptos, & deprehendes ßngü*
lös Termo,cinandi a&us divinae ju- l ftitiae fenfiim in reprobis arguere ,
& laudes Del, plan&ibus ipforum
naifceri. Ut ex fequentibus loci ci-
tati verbis patet: Tunc ftabit con- fidentia macity jufkts in conjfteåtu eo- rumx> qui afflixerant eum & quiabjece- rMitlaboresipjws: Videntesaute turba-
buntur timore gravi &fiupéfient pro- pterfahtem inopinatam eorum ; Di \
untque apud fe ipfos refipifcentes, di-
Mm inqucrn gementespropter angufii-
am
I
^ 104 Sf»
am Jpiritus. Hie erat, quem habumus quondam hdibrio dsr commum probro.
Stulti vit am ejus aßfawbamus fur or em,
<7^ igmminiofum. Quomodo
relatus efl in Film DEI, é7" f» fimät efl fors ilbws ? Plcme erravimus i
via veritatis, jußitm luce non lucentt
tiobis folejufliü£ non exorto nobiu Iniquitatis & perditioms callibus ex«
fumus & perambulavimus defer-
ta avia ; viam autem Domini non co-
gnovimus. Quid juvit nos fuperbia ? Et quid divitt£ cum ghriaUone contule-
runt rnbis? Praterierunt illa onmk tamquam umbra, & tamquam nunci-,
us pratercurrens; tamquam navisper-
means fiuBuantem aquam, qux cum
tranfivit,, nonpotefl invemri vefligium)
neque via meatus ejus influäibus; aut
tamquam ave volante per aerem nid-
lum invenitur indicium meatus , [ed
turbans iBn verberatumlevem aéra &
fciffumvifiridente mot is alis permeat >
pofieaque non invenitur ßgnum pro*
grejfus in eo: aut tamquam fagitta in
fcopurn
jcopmn mijja, jeBiis a'er ßatim in Je ipjum refolvitur, adeoque ut igmretur tranßtus illius] lta etiam nos natt de- fevimus. Ac virtutis quidem fignum
nulium valuimus oftendere \ (ed in ma¬
litia plane abfimti fumus. His ver- bis non aecufant damnafci in tarta- ro Deuiu injuftkia?, ut au&or Ano-
nvmus, qui, fi teinporarium pecca- tu-m aeterno fupplicio efTetluendum,
non veretur Deuih injuftum pro- nunciare,
§. XVI.
ETii referant, vero di&o tarnen modo nec ipfi, laudes Deo nec eo-
rn celebrationes Deo placent Nan ipfi i quia DEiim illorum contuma¬
ciam feveriflime «3c juftiflime vin- dicantem ab-horrent, maledi&is ?
fed non impune eftufis lacefTunt
atque offendunt: nec celebratio¬
nis , quia ex odio & indignations,
non ex amore ÖEi; ex fervili Sc
•coaéta, non filiali 5c fpontanea fubr jeftione proåyunt5 nani invitis Sc
, 4 A jufti-
«gl loö
t\x divinas fenfu ftimulatis actortis exprimuntur.
§. XVII.
AT ftitiam dixeris, agnofcuiit,ac eo ipfo, quo fuo ÜEi modo ju-
celebrant, bonum opus faciunt, quod non poteft non Deo acce- ptum effe. Refpondetur: Ad hoc ut
"aliqua a&io fit Deo accepta requi-
ritur primo ,ut å perfona Deo gra¬
ta 6c reconciliata proficifcatur; de-
inde, ut ex amore ÜEi profluafc; &
denique tertio, ut hat ixaöA# ultro
ac fponte, fed in his fingulis dam-
natorum a&iones deficiunt 6c clau- dicant. Non enim Deo Tun t re-
conciliati, nec reconciliari poflunt,
quia angelis lapfis nullum, homi-
nibus aliquod, fed ab ipfis nefarie hegle&um reconciliationis tempus
datum eft ; non amäntDEum , led
averfaittur > reformidant, extime*
fcunt, fugiunt, odio habent , ut
malefici judicem, 6c juftitiam tam-
quam läqueum, quo conftri&i te-
nenturf
I ; 2°7 P*
nentur, odio habere folent ; nec I agnofcunt ac celebrant fozocmftopct
ÖEi fponte, led åxx<rM$y invite & rei
a- evidentia convi&i.
b §. XVIII.
t' AT videtur Jacobus aliquam bo-
e" ^Anitatem moralem fidei Dcemo-
ut niorum tribuere, quando. in Epift.
d" fua c. II. 19. dicit: Tu credis DEUM
a" umim ej Je, rede facis : &1 D<smonia
e" credunt. Ex quo videtur pofTe_>
concludi etiam Da^monia creden-
do DEum unum elTe rede facere,
u* perinde ac homines exiftentianm
a* 1 acunitatem DEi credentes, juxta_»
e" Öivum Äpoftolum rede faciunt«,.
T Huic objedioni diluendas infervit '}' idem fere refponfum , quod modo
ie datum fuerat, videl. ad concilian-
•is dam adioni moralem bonitatem &
^ gratiam non fufficit , quod in fe_»
s* fpe&ata, & quoad fubftantiam flt
ut bona ac legi conformis, fed etiam
> *equiritur , ut in circumftantiis ,
maximum momentan habent,
exade
«@1 *°8
exa&e fit voluntati divinaj conve-
niens,& in his rnaxime excellitpia affe&ioerga Dsum, &eonatus bene operandi cum plena voluntate con- jun&us, qui Dasmoniis oppido de-
eft , & ab omnibus illorum operi-
bus exfulat. Unde non - citra eni-
phafin, hoc loco probe notandarft
addit Apoftolus: Daemonas De! exi-
ftentiam & unitatem credentes
Cpgfarsiv contremifcere, clare cum fi-
de Diabolorum non Dei amorenu
fed horrorem, non conatum &vo- luntatem bene operandi, fed repu- gnacem afienfum conjungens. Naiti
inviti credunt DEI exiftentiam &
unitatem, rei indelébili eyidentia convi&i. Eft fi pofient , DEüm de-
ftruerent, ideamcg ejus, menti illorö
profunde imprefiam expungerent
ac obliterarent, ut hac fide Sc eX illa nata perpetua formidine Übe-
rarentur. Non itaque Da?moneS credendo Deuiti efie bene faciunt, etiamfi7ö credere in fé Ipe&atutti
bonum fit, XlX.
<S JOP få»
§. XIX.
I?Jusdem -^quod ex generis Epiftola eft Divi cfubiumL., Pauli ad
Philipp, c. II. io. moveri fölet, quod
ab au&ore noftro omiftum eflemi- ror, fiquidem colluvies Anabapti- ftarum, quibus hoe dogmate pol-
licem preflit, ex iilo loco fententiae
filas favorem elicere ac captarefo-
lent. ' Ex di<fto enim Pauli > Chri- ftum exaltatum & adeptum efte
nomen, quod eft fupra omne no- men, ut in nomine JESU omne gemt
fleflatur r cceleftium, terreflrium <&
Jubterraneorum , concludunt Da¬
mernas , qui KccTayJtovi^ nomine Indigitari videntur, fervituteinfer-
ftali emancipatos Chriftum, perin-
de ac Spiritus Sanyos & beatosccB*
Htes adoraturos efte , 8c per con-
fiequens refte facere. Sed diftin-
&ione inter religiofam feu glorio-
adorationem 8c tremendamu
fiibjedionem dubium diftolvitun.»«
Diaboll enim funt 8c erunfc Chrifto
fub-
49§jf tio f$»
fubje&i, hoc eft, majeftatem ejus
divinam agnofcunt & agnofcent;
idque cum ah inviti^ fiat, iterujiu
non reAe agunt. .
§. XX.
SEd urgere öxm- folent non defint au&ores, qui Pfal. CL. 6: Omnls
fbiritus collaudet DEum , atque in de
pro bare voluntDiabolos reftitutum
iri, fiquidem omnes fpiritus å re¬
gio vate ad DEum célebrandum
excitantur, fub quibus etiam mali
Angeli comprehenduntur; memi-
neris femper confulere originales lingvas , quae expediflimam tibi
praebent rationem fine labore dif-
folvendi multa dubia , quae litera¬
rum facrarum impericis plurimum negotii faceflere & exhibere fo¬
lent : Cujus confilii utilitatem ex- perimur in hac obje&ione diluen-
da: Nam in Hebraicis fontibus
non occurrit vox mnn > ut fenfus
fifc, omnis fpiritus completus feu
Angelus, fed mm bnn mm b
«fif zu p*
mns Jpiritus, idefl omnis qui fpirät*
vitam habet ac reciproeat animam-r
laudet Deuitu Et ü alicubi in-*
Scripturafacra fpiritiis completi ad
concinéndum hyfnnos Domino ex-
ercitmim prövocantur , id vel ad
bonos angelos & beatos quosvis
reftringi debet, vel fi ad malos et- jam referri necefle fit, id juxta ce¬
lebrationis modum å nobis fupra_j>
explicatum intelligi debet , üt &
juxta alteruiti, quem nunc para- grapho fequente exibemüs».
§; XXL
SIcüt enim ritu caKx dicuntur res vita, fetifu laüdare äc Do¬ fpi-
minum , quod ratione praeditce
cteäturce ex Iis captent lau'dum fua-
rum argumenta, & ex earum peni-
bori confideiratione deducantur in
Hotitiam majeftatis, potential, ju-
ftitiae, boniratis & aliarum divina-
rum peffe&ionuin, in q.uarum fm-
gulis tarn quam domiclliis latet lau¬
dum divinarum locupietiflima fup-
C pelleXj
«61 111 W*
pellex, qux inde promirur & expo-
nitur; ita hoc modo dsemonas in_>
argumentum & materiam Iaudum
divinarum cedere extra controver- liam eft. Nam regni gloriofi ci-
ves & incola: in irae divince, qu#
damnatos excruciat, contemplatib'
ne occupati ac defixi, ad Deum, pro- pter ejus j i jftitiam celebrandum op-
pido excitantur, ut ifto nomine re-
&e dicere queamus, etiam malos
genios & homines damnatos Deum
laudare. Licet enim ipü non eo- dem modo Deum dilaudant ac fan-
&i in ccelo & terra ; pr^bent ta¬
rnen his occafionem & argumejv
tum asternum, ex quo jufta Dffi judicia maximis encomiis extol-
länt.
§. XXII*
COnfcra locü bisThefi lX.p.i9g.allegaturri Apoc.XIV. u.ano- eX^
cipit: vocabula &ternusy in xternum >
ab aterno, <etemitatis, dum ad Crea-
turas referuntur, fignificare de-
termi-
I'J
terminatum aliquod tempus nobis incognitum, feu durationem ex
difpenfatione divina aliquando de- fituram, id quod confirmat ex Ve¬
teris Teftamenti ceremoniis, & im-
primis ex circumcifione, quam &-
rernam eile Dominus juflerat (re- fpexit procul dubio ad Gen, XVII.
15.) qua? tarnen per Evangelium
cum reliquls ceremoniis Leviticis
abolita ac abrogata fuit. Sed Re- fpondetur: Nos facile largimuijL»
vocem Hebraicam , cui aiäv apud Grascos quandoque refpon- det, non femper defignare duratio¬
nem fine carentem, fed diuturnam
fubinde moram ad prsefixurru, aliquem certum terminum conti-
nuatam & excurrentem. Sed tS
CnSiy & äi&vcg hane efle fignifica-
tionem & poteftatem , quando
ad angelorum malorum & homi-
) num infidelium fupplicium deno-
tandum adhibetur negamus,quod
facile patet ex Matth. XXV. 46:
C 2 Et
i
1
«# i «4
__Et abibunt tfli (impii) in fupplicium
aternum, jußi wero in vit am £ternam.
Quaero jam ab adverfärio , voxne diuviog utrobique ufurpetur de erea-
turis? Non fpero id quemquam negaturum, cum hoc loco agatur
de ultima fententia in creaturas rationales ferenda. Dicet enim
judex ad (lniftram locatis ex v. 24:
nogsvscrbs an syM 01 xalygausvoi,
to 77v g 70 Mnov^ro >]Tctyacrysvcv ha-
ßotyyJj roi'g äyyéXoig avrS, AbiU
ä me malediät in ignem dternum, qui
faratus efi Diabolo & Angelis ejus.
Deinde quasro annon vocab. äidvié; >
utrobique fignificet asternitatem
abfolutam ? hoc eft finis expertem;
an vero limitatam & certo termi-
no circumfcriptam ? An vero bis
pofita in eodem verficulo diverfam
obtineat fignificationem, & in prio¬
ri verfus parte finitam , in pofte-
riori interminabilem durationem
defignet? Si primum dixerit, ob-
tinernüs nos quod volumus, fciK-
eet
f
*S§ ny §§s»
cet Sc gloriam piorum & damnatio»
nem malorum hominum ac ipiri-
tuum fore immutabilem, perpietu-
am, asternam ac infinitam, nec unquam effe exfpeftandam irnpiis
triftiffimi fui flatus vieiffitudinem»
refrigerium ac mutationem. Si
alterum dixerit, gioriam civium^
coeleftium a?que ac pcenam dam-
natorum mutabilem ac aliquanda
etfTe ceflaturam , contra feipium-«
affirmabit. Nam in fequentibus ,
cun&is reditum ad gratiam & fa^
lutem ceternam promittit, ut utalii
ocyus, alii tardius ad eam promo-
veantur. Sin tertium dixerit, ab-
furdus erifc Sc in regulas bona? in- terpretationis manifefte impinget.
Quod dudum obfervatum fuit Au-
guftino de Civit. DeJ libr. XXI»
c. 2 3: Chriftus in uno eodemqiie loco,
in unci eademque fententia dtxiX, ibunt
ißt in jupplicjum Vernum fjufti ante in
Vit am dt er nam, Si utrumque &tßr-
num, profetia aut utpumque cum dititur« fine
<sg§ ti 6Ü»
åiuturnum, aut utrumque fine fine per -
petuum debet intelligi. Par pari enint
relät a fint, di cere autem in hoc wio
eodemque fenfu, vita £terna fine fine e- rit ifuppltcium ietémum finem habebit,
multum abjur dum eß. Quibus ver- bis abfurditatis eos re£imme argu- it, qui voci dimog in eodem verfu
bis pofita?, nulla urgente necefli-
tate, duplicem fignificationem af- fingunt; alteram, qua finitam ; al¬
teram, qua interminabilem ac o- mnis fucceflionis & viciflitudinis expertem durationem defignet.
§. 'XXIII.
QUod i&um ad frndus attinet, etat cum illud Abrahamö quoad
lubitantiam seternum & per omnia
fecula validum, fed quoad acciden-
tia, cermonias puta, ac ritus exter-
nos erat mutabile ac temporari-
um. De quo uberius agere hujus
non eft loci, nec nobis vacat ad o-
mnes hujus Au&oris ineptias pro-
lixe refpondere. Interim ex gemi-
1X1
-
natis his voeibus kg oemag diuvüy,
de fuppliciö hominum & Angelo-
rum paflim ufurpatis proelive eft
colligere abfolutam asternitatem defignari, non limitatam , qu# his
voeibus ita conftru&is nunquam indicatur. Sicut enim per caelum
casiorum intelligitur ca»lum, quod
totum hoc univerfum fuo ambitu
complé&itur , ultra quod nullum a- liud eft cadum; ita per fecula fecu-
brum intelligitur asternitas , quaj omnium temporum differentias,
ttomenta & numeros ftiperat.
§. XXIV,
POrrOj tionem infuaé fententia; adducit di&um Chrifti confirma-
Matth. V. 2 6. Verb a , inquit, hSc :
Amen dico tibi, nequaquam exibis il- linc, usque dum reddideris ultimum
quadrantem, nonne inferunt fore tan¬
dem tempus aliquodyCtim novtjjimus
ifie qu adr ans Jit exfolvendus ? Sed
qualis ha?c eft conifequentia ? Qui implacabile coneipit in fratrem &
proxi-
ii8
proximum odium ,in infernum eft
abjiciendus, donec diffolveric ub
timum quadrantem, ergo ultimum quadrantem ac totum debitum ex^
a&ori aliquando rependere, & inde
liber exire poteft. Cur non poti-
us colligas, propter magnitudinem
& exceflum débiti, quod nunquam
poteft rependere, in perpetuo car^
cere effe detinendum ? Quod etiara
in deco<äoribus ufu venire fölet,
ut propter dilapidatas alienas opes
& facultates perpetuae cuftoai#
tradantur, ex qua nupaquam di-
Uiittuntur, quum nec rationes ex-
pedire, nec debitum credjtoribus,
jure optimo fua repetentibus, red-
dere valeant. De quibus tarnen juxta
communem loquendi ulum Si con- fuetudinem reéte dixeris, eos in-»
communem deco&orum carcerem
efle,ealege accondttione detrufos,
ut inde non exeant , donec inte¬
gram fortem Si ex ea redeuntem
ufuram usque ad extremum fefter-
<0- iTP i$*4
tium ac quadran em folverint^, Quodcum prasftare nequeant,pei>
petuam fervitutem fubire, & carce^
ris pcenamfine fpe recuperanda? li-
bertatis fuftinere coguntur. Nam particula illa donec, nonfixum ali- quod & finitum.tempus, fed dura-
tionem infinitam hoc loco defignat, perinde ac Pfal.CX. i. Dixit Jfe-
hova Domino meo, Jede ad dextram
mearn^ donec dijftofuero inimicos t nos in fcabellumpedum tuoram. Ubi ex par¬
ticula donec non licet inferre , con-
tinuandam effe feffionem Meffia?
ad dextram Dfii usque dum omnes inimicos ejus debellaverit,poftea_j
autem ceffaturam \ fed asternam
ac perpetuam fore hane fefEonem
infinna tur, vid. Martini Gejeri
Comment. in hunc locum. Ejus-
dem commatis eil locus. Matth. I, 25. ut5cII.Sam. VI. 23: UbideMi-?
chal Saulis filia dicitur, quod non_»
tabuerit orolem nmo ör ny donec.
died mortis ejus wflaret. Ex quo ner
0
*)§g no pf*
^nio fobriae mentis aliud cofliget-,,
quam fuifie Michal Davidis conju-
gem fterilem & infoecundam fem-
per^ necullam prolem ex marito
fufcepifte. Quidni ergo idem hoc
loco valebit ? praefertim cum fcri-
ptura pcenas malorum Angelorum
& hominüm toties ingeminet du-
raturas efie hg dwötg tuv diuvw >
qua? fane aut eft ceternitatis peri- phrafis, aut quid fit asternum non intelligo.
§. XXV.
PRa*terea hunc ponit Salvator nofter locum clariusex- Matth. VL
15: Si non remiferitis homtnibuseorum offenfas ^ nec pater vefler remittet vo*
bis offenfas Veßras. Si jam homi-
nes propter inveteratum & impla-
cabile proximi odium in tartaruffl detrufi, aliquando inde liberäntuE-<>
& peccatorum veniam ac falutem confequuntur, ut Au&or illius fcri-
pti contendit , quomodo verbis
Chrifti ipie exceptione temporis,
moro-
111 P»
inorofo ac irreconciliabili homini ofFenfionum fuarum remiflionem
denegantis, fua fidesac veritascon-
ftabit? Aliud enim Chriftus his verbis comminatur, & aliud ipfo
opere Pater cadeftis exfequitur_>, Angelis pariter ac hominibus fuas
offenfas condonans* Quideft veri-
tatem Scriptum facräs dubiam red- dere, itiio funditus everteré, & Pa-
trem cum Filio, qui eflentia unum funt, & voluntate congruuntac con- fetitiunt femper,veiutinterfe com- mittere»fi non hoc eft ? Sed ejiis-
modi homines protervi nihil non__»
audent aut intentatum relinquunt,
etiam cum manifefta injuria Chri-
fti & fcripturaj periculo, modo fuis
fomniis gratiam, opinionibus fidem
& apud imperitos adplaufum ac- quirere pomnt.
'
§. XXVI.
pRogredior * nunc ad tertium
fcriptura?di&utTijquodfuaecaui1
k fervire putat, atque his verbis
pro-
-LL
proponit: Cum Chriflus ait Matth,
XII. 32: Qui blafphemayerit contra Sjpiritum Sancium non remittetur ei, ne-
que in hoc neque infut uro feculo, non-
ne hinc infertur, quod in alio quodam jjofi iflum, & poft ventur um jecuturo,
'
