laürentii MENTIS,

ι. Ν.

_J.

De

DU

R

AT 10

N

E

MENTIS,

TKIADEM

THESIÜM

PHILOSOPHI-CARUM,

Confentiente

_Ampliljf

_Facult.

_Philofi

llluftris Acad.

Üplal,

Sub

PRiESIDIO

VlRl CELEBER

Dn.

_laürentii

ARRHEN1I,

Hiffc. Prof.

_{Reg. &}

_Ordiü»

h. r. RECTORIS MAGN1FICI,

PRO G R A DU Titbhcß

_{disqttifitiom Jubmittit]}

löHANNES

_BROWALLIÜS

_,

"

And. Fil, Dalek.

InAudit.Guft.Maj.

die XXIII.

Map

;

anni μ dcc xxix.

Horis ante meridiem folitis,

VI R O _{Adptodum Rever.&}

PytcUriJfme

Mag.

_PETRO

BROXFALLIO.

EccL

_Kopmgenfis

_PASTOKi

rne-ritiifimo & _{adjacends diftri&us}

PRjE-POSITO_{adcuratiilimov}

Ρ AT R II O _CARISSIMO

, VIRO Plurim.Rever. Of_{Prtrlarifftmo}

Mag.

_MATTHITE

Eccl.

_{Skinfkatteberg.}

_PASTORI

opti¬

ma , vigilanciiiimo,

EVERG ΕΊ/Ε

_jugiter

_honorando.

V I R O _{Spettatifllmo}

D:no

C A R

O

L O

Min. _{cnpreae ad}

_Riddarhyttan

DIRE-CTORI _{Sollertiiiimo,}

"BENEFACT0R1

_optima.

SpeSiat* Integr. & Pidei V J R O

D:NO

_PETRO

SOMMOR,

QfSd». Ferr. in

_Trångfors

_&

Skinfkat-teb. PoiTeflfori &

_Infpe&ori

vigilantiffimo

V 1R O AdmodumRever, & _PraeUrljfi^

mag.

o l

ii

v

o

38©$.sr$l9l/

Eccl

_{Lindesberg, PASTORI}

_&

PRAiPOSlTO _digniifimo

cAvuncali loco atermtm colendo.

V1R O Plurim.Rever. Gf Prae/ar_'rfßwo

d:no

ρ

et r

o

Eccl. in Ramnäs &SuraPASTORl

optime merito>

f _{Ävwculi loco nunquam non}

_{fttjfticiendo.}

V I R O _SoeBatiffimo

D:no christ1erno

christ1ernin,

Officin, ferrearum ad

_{Skinikatceberg}

Patrono & PoifeiTori

_{perinduftrio>}

F AU TOR I

_certijjimo.

Plur. R*ver. & _{DeSizJfimo V I R O}

d:no

magno

lindelio,

Comminit Eccl. Skinfkattcb·

fi-deliffimo,*

On._{Ceriiffata Fade,}

pe. Simplex* Et. Incomtå.

Non, _{Munepibus. Ρ}λffoli¬

tis. _{Quippe. Pauper. Et.}

Otba. Sed. Fie*

täte. Sed.

_obfecjtiio.

_Vobis.

Viri, Vcre.

Venerandi. Et. _{Speffabiles. Placere.}

Stu-dtt. Mea. _{MuJa. Ac.}

Veftrum· Favor_em.

Quo. Ceu. Setpione. Suffulciatur. /.inxie. Expetit. Sentiens. Se. Oneτi _Impefit

o.

lm-parem. Alias. Erraturo. _{ProgrffJurain_j,,}

Poplite. Exrimefdtt Spumantcm lindim. Et. _{Fluffibus. Horridum.}

ÅLcjtior. Debi*

Iis. Carina.

_Blandamgue.

_Malaciam. Sal*

tern. Propidt. Νavit <s. _Reffricem.

Sxpo/dt«

Curam. Vt_{fira Indulgentid,}

Tenue. _fifUO.

Vehitur. Mea. _{Miifa. Lignum.}

(Sequiori.

Fnim. _{Fortunte, PaUiäa. Convenit.}

Imago.) Naufraga Svitabit. Saxa Et. _Infanns·

Ponet. Metus. Μelioris. Fortuna, _Spt*

Et. Prolixo. _{Refeffa. Solatio*}

±Adm. Rev.

PrteclariJ] SpeflatifJ.

Ρlur.Rev.Nomiwtm

_Veftrorum

Ouitor obfervantiffinius

/. ν.

_y.

Thes. I.

Oratio

_a)

_*7z

permanens

tiam

rei tn

_fno

_ejje,

fitt,

qmmcmque

exijlentia

conttnuationem

B)

>

Hane,

_pro

_maxima

_fnbfiantiamm

differentia,

ζ/Ζ

infrr

infni-tam

_{c) G? jmitas}

_{d), vel}

ßmul-taneam

_e)

_noel

_{fuccesftvam f)}

_^

prehendimus5

prior

äter

nitas,

po-fiertor

tempus

dtcitur

_g)*

.>

%" ö

a) Ita communiter

hoc

utunfui*

durationis vocabulo

_Philofophi

_f Vide fis Rein&. Henr. Rollii

pra?l.

metaph.

cap.

V.

p.

148.

&

ieq.

Puilälethä: Basilii

fpec*

Phyf. Eciedico

-

Experimentalis

c»

Xll.

_§.

_{ι. ρ. 18*·}

_&

_ieq.

_nt

innu-meros alios prsetereartn

Duratio-nem vero

_{intelligirnus}

_{non ratm}

nit feu

_imaginariam,

_{ied realem,}

_qua·,

reipia & citra

omnern

mentis

Ope¬

rationen! datur in rernm naturau*

Circa tiotiönem autem vocabuli

hujus aliquid peculiare inculcat

Mendoza.

_Metaph.

_{Difp. XVII/}

Sed. i.

_{Philofophicorum}

ejus

_ope*

rum _{p. 929.}

_{& feq.}

_Fatetur

qui-dem _5.

_etiam

_de

_effe

_divino

in-variabili

_{poiTe adhiberi}

appellatio-nem

durationis;

_poftea

_tarnen§.6,

per

exiftentiam

connotantem tern-pus

illam explicat, 6c §.

8·

dicit*

ipfam

aeternitatem

eile

dufatiönem

per

connotationem

temporis,

adeo

nul-I

lus

eilet durationis

_conceptus.

_Ex

hac occafione notandum:

Quod

nobis, ideis

rerum cor*'

porearum

aifuetis

>

diffieile

ad

mo-dum

_{fit, formare de rebus}

fpiri-tualibus & abftra&is ideas

_adaequa*

tasi fub iisdem enim, _{quas antea}

habuimus ideis,

vel

tantillum

im-mutatis,

fl

minimam

_quandam

in-venimus

_analogiam,

_{facillime ad·}

ducimur,

ut etiam res abllra&as

comprehendamus,

imaginationi

potiifimas

partes in

apprehenden*

do,

&

_dijudicando

_{tribuentes. Quo}

etiam multum

_facit,

_quod

_voces, ufu communi res fenfibus & ima¬

ginationi

obvias

connotantes,

ob

defeäum

vocabulorum

_magis

_,

_ad

rem a fenfibus remotam

_fignifi·

candam

_{accommodatorum,}

_fsepe

neceife habeamus ad res

abftra-öiffimas

_eraduéere;

_{quibus fere.»}

neceflario ex idea

_priori

_aliquid

adhaeret,

conceptum

darum

di-ftinäum

&

_adaequatum

_impediens4

4 € o

_SI·

Fluxit & forraiTe id ex hoc fonte

pra^judicium

Mendoz#:,

quod

exi·

ftimaret nullam durationem fine

fucceftione,vel

_comparatione

_cum

ea dimetiendo

_{inftifuta, cöncipi}

poiTe.

Accidit

nimirum

etiam

ple-rumque ,

quod

conceptus

analo·

gorum

generalis, pradertim

fi

in-ter ea differentia _{fit maxima,}

_ad

akerutrum

_magis

_inclinet;

_quö

tarnen non

obitante,

_clare

_&

di-ftinéte

_{generalis ille}

conceptus,

fi

modo caute

_progredimur,

_faltem

intelle&ui noftro fiftetur.

b)

_{Cogimur hujusmodi}

ad-hibere

_Iocutiones,

_licet

_{non fatis}

eommode illis

_exprimatur

_gene¬ ralis idea

_durarionis,

_quatenus

_&

DEO & creaturis _{eft communis.} In DEO enirn

_eiTentia,

_exiftentia

& duratio non _{nifi ratione}

diftin-gvuntur, cum

ad

eftentiam

_ejus

'neceilaria

_pertineat

_exiftentia,

_exi¬

ftentia vero

_ejus

_{non continuetur}

♦

proprie,

Ted

ilmul

tota

fir.

In_.

o

f

creaturis vero ab _{eilentia differt}

exiilentia ut _{a&aalicas a}

_poilibili*

täte; inter vero durationem _{rei 8c}

ejus

exiftentiam,

in prüfend

quo-darn

_inftanti,

_{nulla eil omnino}

dif-ferentia;

cum vero _{ideam exiften«}

tias

_precteritse

_cum

pr^feneis,

anter

cedentis cum

_confequentis

_{idea_*}

conjugimus,

nafcitur

idea duratio·

nis»

c)

Infinitum,

eft

ens,

_quod

abfolute _{nulios admittit terminos;}

unde

_fluitj

_rationem

_ejus

forma♦

lem eiTe omnitudinem

_{compnffibilium}

Ut

_loquitur

_Celeb.

_{G. B. BÜLLFm«}

ger. Diluc:

_Phil.

_§,

_{407, quam}

§é

citata 8c

_proxime

_fequenti

_fuilus

exponic. Ex hoc attributo

_fiuit,

quod

ens infinitum omne iilud fit

quod

eiTe

poteft,

fimul.

vide Chr.»

Wolfii

_{metaph $}

_109.

_8c

_Μ

G4

Hanschii _princ.

_{PhiloC LéuBlST»}

p. 51.

Def.

70.

d)

Ens

finiturn

eft,

_quod

_ab«

.

folute

limites fuse

agnofcit

eileri-tias·

_A3

Si-Simultaneitas,

ut

eftentto

ita exiftentia?

_iuprerni

_entis,

_{in_»}

ejus

fundatur

infinitare.

Dickun_>

alias äterriitas in feniu ftriétiori,

quam

eleganter

definit

Plotinus

Énnead,

111. Lib. 7. e. 8.

quod fit

ζωή

μέ

να σα εν τω

άυτω. άεϊ

παρόν

το πάν

_έγρσα:

_αλλ!

_{ου νυν μεν}

_τόάε,

άυτις S* "έτερον, αλλ!

α_μα

πάντα: 4

ου νυν _μεν

_έτερα

_{άυτις f}

_έτερα:

_-άλ¬

λα

_τέλος

_{άμερές.}

_Cui

_unanimi

_adftl·

pulantur

confenfu

Philo

fophi

pari-ter ac

_Theologi

_{tantum non q·}

ninesj inter quos

Wolfium

pr^c.

Obf. c. citavimus _,

_qui

metaph.

/221_-

109'

dicit De

um

eße fimul

o*

mnia,'

quae

eiTe poteft; ad

qua? ver·?

-— ba celeb. And, Kydelius in

col-leg. privatiil.

part.

1.

§.28.

quid»

quid

ientit

audor, duriuscule

ho£

dicit5

eum

potentia

fit relaturrL·»

a&us

_{operandi, Deus}

_autem

_noit

omnia iimul _{operecur quse}

poteft.

Et

_paulo

_{poft; videtur}

_tantum

_hie

o

|

ipfe Ioquitur,

lirnitationes.

Quam

quidem obfervationem

no-ftrt crifi

_fubjicere

non

audemus;

judicent

eruditi

a

prsjudiciis

irrw

munes. Id autem notandum

cen-femus, _coneeptum

jurationis

di-vins nos fere non mil

_negativus

habere;

_quod

etiam

1.

cTIJ^lTai·

Ürmat idem

celeb.

Rydelius:

il-mulillud,

inquit,

cum ρro

pri

e_»

idem _tempus

_{vel idem}

_temporis

momentum nötet,

_{quäle in}

_DEQ

non eft, & _{tarnen non}

poilit

_non

fuo modo DEO

tribui,

ex eo

fe-quitur r

hunc

durationis

divina?

eonceptum

efle

pure

&

mere ne¬

gativus),

&

pofitivum

illud,

quod

huic

_conceptui

_refpondet,

_eiTe

no-bis

_{incompreheniibile. Alia}

_autem

incedit via

_Jo.

_Ci^ericus,

_qui

ide-am sternitatis Piatonicam, inten_>

ejus Philofophi

numerat

μετεωζολα·

γήματα, 3c

e

contrario

non

abfur-dum cenfet,

fi

diceretur

sternitas

divina eile

fnccefliva..

Ade^t qui

s 4M -©

«ι-volet

_ejus

_ontol

_c.

_V.

_{& XVII. ac}

. .

Pnevmatol. Sed. 111. c.

_3/ubi

_{in iua}

hac

_{opinione probanda}

_{fatis eft}

pro-lixus. Notandum vero Imo. O

_jod

nofter non diftinxerit _{incer -intim·}

tum durationis

_abfolutum,

_necef*

farium,

_{meraphyiicum,}

_& marhé-maticum,

_poffibile

_ac

_contingensy

huic

_fuccellio,

_{iili fimultaneitas}

eft _eflentialis.

lldo.

_{Exiftimat; quia}

aternita-tem totam iimul non

_intelbgimus,

,

-eam non efte admittendam ; cum

tame η neceftum

_fit,

_{ut intelle<ftus}

finiti vires duratio infiniti aeter-na _{infinitum tranfcendat. Ad}

ve-ritatem _pra?terea

_idearum

noftra-rum _{de eftentia}

_divina,

non

re-quiritur,

ut fint

_adajquata®,

_fufincit

claritas enim & diftinétio. Kinc

ill. Leibnitius in

_libro,

_cui titu-Jus : EfTais de

_Theodicé,

diiT-■

prafiim.

§*

69.

_Quoique

notre

efprit

foit

_fini,

_{& ne}

puifle

comprendre

Tinftni,

ii

ne laifie _pas

_d'avoir

_de

_j

ο _{( 9}

demonftrations fur Γ

_infini,

de-fquelles il

comprend

la· force

ou

la foibleiTe.

lllcio. Immutahilitati Dei a iuc*

ceffione

_{ejus durationis,}

_nullum fore

_{periculum opinarus eft,}

_quod

prsepoftero

argumentationis

ordi*

Me

_probare

_nititur.

_Nobis

_omni·

bus hiice minutiis imraorari non

vacac;

obfervamus

breviter : Si

. nulla

amplius,χ

faltem

prsteriti,

praefentis

&

futuri,

quia

iucceifio

eflet,

ergo

mutatio,

_quam

immu-tabili &

_fimplkiifimo

_enti

conve-nire

_quis

_affirmare

_aufit?

_{ita enim}

non abiolute illud omne _{eiTet fimul}

quod eile

poteft,totam

_namcß

_fuam

non

_poffideret

_fimul

_exiftentiam;

unde,

quantumvis

redamante

Cle-Rico,

_fequeretur,

_ejus

perfedio-nes faltem

_{aliqua imperfe&ione}

ilimitatas

_efie;

_quod

_&

_abfurdum

eft &

_impium.

_Pra?terea,

_pofito

Dei durationem fucceifive

continii-ari,

iequitur,

unam

particulam

vel

ίο °

momentum

durationis ab altero

feparatum

efife;

fi

feparata exiftunt,

unum ex altero non

_fequitur;

_ut

igitur

continuetur

duratio,

necef-iaria eft continua

exiftenti^e

quafi

reproduöio

;

unde

non

tantum

pee-ennis in eflentia divina exiftereC

mutatio, ut ancea

demonftravi-mus ;

Ted

illa etiam

reprodu&io

jnomentorum

exiflentiie,aut aDeo

ipKo,

aut

ab

alia

dependeret caufla;

ii ab

_ipio

_{Deo, fequeretur}

_illumu

producere

feipium,

cum

omnia^

in illo, ac

proinde

_etiam

exiftentia

cumreliquis

atrributis,

unum

fint;

quod

dogma

ab

omni ratione

alie-num eil; Γι ab alia ;

quod quidem

ex fucceflione momentorum

_iequi

videtur, cum

illa fupponat

ens ne-ceiTärium

influens,

quia

alias

ra¬

tio fufliciens non datur

continua-tionis, hxc idea nil minus quam

Dei eilet idea.

_Igitur

non

iine_·

caufla iollicite adeo contra

Soci-hiänqs,

fimulcaneitatem

in

·*§·§ o

§·§*"

Ϊ t

nitate Dei noilri defenduttt

Thco-logi.

f)

Capacitas

Ismiturn in

enta

finito

_arguiV,

_quod

_ejusmodi

_ens

non fimul Γιt ijlud onine

quod elfe

pöteft;

&

proinde

iuccei!iQ,ialtem

Murationis , rationem

fufScientem

'jgnoicIFln

limltibus

entis,

in

quo

tja.cur

fucceflio.

Vide Hansciiiuw

1. c. _{p. fii}

_Defc

_77.

_Hane

fucceffio-jiem , non omnern»

(ed

tantum

du-»

rationi%-temfm

vocamus

v

cujus

na¬

tura rnirum in modum mulrorum

exercuit

_{ingenia. Nos}

_{breviter ftc}

defiηim us:

_Tempus

_eil

_verum

_fint

-tarwnduratio

_fuccejjiva:

_{Cum enint}

in exiftentia r-erum

_prius

_a

ppfté-riori

_diftinguimus

_\

_{uobis ftatitiL·»}

idea oricur

_{temporis, feiiicet}

vert

abfolutiY

intérni Sc realis. Ratro

igitur

temporis

forrnalis

confiftic

in continuatione exidentis fuccef»

fiva. Hanscύιus ex Ιειβνιτγο

I. c. _{p. 50.}

_{Def. 67.}

deftnic

_tempus

^éiualé

per

ordinera mutaeionerru

II _{^ o}

S-il-cantinuarura ;

ubi,

fi _per

mutatio-nes tantum

_{prioritarem &}

poile-rioritatem

_{intelligeret,}

_(quod

qui-äem

definitio

ordinis murarionum,

hanc

_{proxime prsecedens,}

_non

ad-mitcit)

ailenfum

illi noftrum

lar-giremur

lubentes

·, Ii vero

quas-cunque

indigitat

mutationes,

non

poiTnmus

quin

ab

eo

diilenriamus.

Videtur vero illum delufifTe id

i-pfum,

quod

muhis

aliis hoc

in

ne-gotio rnaximam

fixit

crucem,quod

lcilicet naturam

_temporis

_internam,

cum

ejus

_{meniura <Sc}

_{motu e»}

coé-xillenti corifuderit. Ut enim E. G.

inter oculum meum & ilellam

fi-xam maxima eil

diftantia,

_licet

ob

abfentiam

_corporis

_opaci

_fenfibilis

incermedii vifum

_pedetentim

de-terminantis & ad

_obje&um

_»Hud

remotum _per

_diftin&a

_lntervalla^.

deducentis, illam metiri oculis

ne-queam;

itadarur

etiam

duratiojüfii

^effiva, licet

motus

feniib\Iis deter·

minacåidtå iilam

_{imaginätioni}

_non

^ O ^ Μ

fiftat;

fucceilio enim _momentorum

- _{a motu non}

dependet,

non enim

mornentum

_eftmotus,

_fed

_pun&utn

combinans

_temporis

_partes;

_vel

etiam,fi _pro

_p.rticuia

cemporisfu-matur, exiftentia rei eo

_punöo,

_cu¬

jus

efi:

momentum.

_Ergo,

quam-vis nullus omnino in mundo eilet'

rnotus, & _eapropter

_nuila

muta-tio, tarnen res

_durarent,

_{h. e. da-;}

retur _tempus.

_{vide, qui in hane}

rem

_egregius

_eft,

Jo.

Melch.Ver

-dries

_Phyf.

_{P. G.}

_{c· 111.}

§.

8. ρ 98.

&

_{ieq. ubi}

_eiiam

§

9.

&

10.

plures

temporis

_affe&iones,

_quas,

brevi-tatis cauiTa _{, &}

_quia

_{ad inftitutum}

noftrum

_praecife

_non

_pertinent,

fcientes _praeterimus , erudite

ex-pücat.

Contra

_luperius

_di&a

ur-geri poffent,

quae

1.

c.

habet

Han-scHius:

_Temporis

_ideam

_{in nobis im}

venimus _{attendentes ad mutationes ti¬}

mmes

_noftr&,

_quarum

_nobis

confcti

fa¬

mns,

&

quas non omnes

fwiul

ha-bemus,

j(d

unam

_{poft alteram}

_confe*

j

v '

quimur-14 4Φ·§ ο §·<§*·

iquimur-

Sed

hsec

quidem

nihil

ä-liud _{evincunCj quam tempus a}

no-bis per

fibi coéxiftentes

motus

&

mutationes

_obfervari,

_{h; e.}

_deter*

minari & menfurari;

g)

Mirum

tortaffe

cuipiam-j

videbitur,

_{quod fecundum}

morem

fere communiter _{receptum >}

_intet*

modos durationis non etiam avi· ternitatem & _{milans germanens re-»}

cenfeamus;

fed

mirari,

_fpero*

_de*

finet,

ii

confideraverit

I:mo,

Nos

generaliflimam

tan*

tum tradere durationis diviiionem,

icilicet in fimultaneam &

fuccefll-vam;

ad hane

vero &

fasviternita-tem & inftans _{illud permanens per·}

tinere

_exiftimamus;

_{quod elärius}

evadet,

ii

_{perpenderimus}

Ihdo,

Modos

durationis fecun* dum rationem ieu naturam iuam_j internam

_diftingui

_debere;

conve-niunt vero in iueceffione exiften*

tia2,

fuå

_prorius

natura* omnes

tes

finita

&

_dependentes*

4®·?

o

S&·

W

ientiam vero mter

ceviternitatem*

inftans _permanens

_&

_tempus

_{in_»}

ftri&iori

_fignificatu

s

in

fcheii fe*

quenti

explicabimus.

Thes>

11.

A

Nimm

_fuam,

_more

nofiram exißentiaftt

_cetcrorum

enti-um

_fimtorum,

_fuccesfvve

_a)

ro#-tinuare,

intima

_jbntimM

conjcientia

b), ajjirmare

non

du^

\

bitamus.

-

Eft*

_wro

_,

_#o$

quoad efjentiaha durationis,

^

te#

_{<2&odr/ z//z coexißentia,}

_tedy

mentium

_corporum

_tempus

magna

dijferentia

c),

_ut

&

intef

diverforum

corpormn

,

pro

uaritt

ittorüm

natura

_d).

ö)

Per fücceflionem,

üt

ejg

fuperioribus

patet,

heic

non

inteb

ligimus

illam motus & mutatioM

num,

fed temporis;

licet

namque

i 6 _{-φ§ o}

Äuxus & fucceiüo

_partium

_mota·'

rum in _corpore

formato durante,

ftuxui & fucceflioni

_temporis

coé-xiftat,

non tarnen

has

ambas

funt

confundendae. conf. ea _qu^

_in

obf.

f. ad thes.

_{praeced. diximus.}

b)

Argumentum

pro

duratio·

ne animas iuccefliva

I:mum &

_{palmarium eft}

_,

_quod

haec

_{ipfa anima, principium}

_illud

in nobis

_{cogitationis,}

_{in fe}

_refie·

étendo fui

_confcia,

_intima

_hac

_ex·

perientia

teftetur

t

partit

ulas dura·

tionis

fu^,

non

fimul exiftere,

ied

continua

_{quaii ferie fibi}

_invicem

fuccedere. Ex

_{perceptionibus fim>}

plicilEmis

Se

abftraéfriTimis

una

ta*

men aiteram

_praecedic

_&

_iequitur;

modus autem

_operandi

_fequitut-'

modum effendi. Fluunt ex

iu-pra

di&is

adhuc

plures

rationes,

quibus aflercio

noftra

probatur,

fit ergo

II:dutn, Natura,

cum

ceteris

encibus

finitis communis,

depen·

<m

o _t?

dentiae,

in _qua

_fucceflivam

dura-tionem fundari antea

demonftravi-mus.

lll:um Eft

abfurditas

_fententi#

contraria?; ii enim duratio rnentis

tota eilet

_fimul,

_nec

cognitio

no·

ftra eilet

_diicurfiva;

_{imo nec}

ini-tium

_habuiflet,

_{cum id neceffario}

fupponat

tempus, nec etiam ut

in iuo efte

_{confervaretur,}

opus

in-fiuxu

_{haberet divino.}

Objicit

vero nobis

Jotf.

_S

IETTE

_Phyf.

_Nov.

ρ.

L

ie&.

X.

art.ι»

ρ. loo. & feq.

Ens

per

propriäTu»

exiftit

_entitatem,

_coincidunt

ergö

eftentia & exiftentia ; _qu#

_igitun»

res totam (uam _{eftentiam fimul}

poffidet,

illa

etiam totam

exiften-tiam , äc

proinde duratio

_omnium

rerum, qux totam fuam eflentiam

fimul

_habent,

_{eft fimultanea. Re·}

Dondetur autem

Brno,

Poßto

exiftentiarti nihil aliud _{efte quam}

_eflentte

_a&ualita·

tem,

_quod

_quidem

_negari

_nequit»

18 ·Φ§ ο

nihilominus licet totam mens

fr-mul

_{pcflideat eiTentiam,}

_non

_item

tarnen

_{exiftentiam, fi}

_continuata

concipiacur,

totam

fimul

habet;

realiter enim in

_{ejus duratione du}

ßingvuntur

prius &

pofterius.

Ab·

furda

_igitur

_eil

_fequela:

_{mens to¬}

tam

poflidet

_{fimui eiTentiam,}

_ergo

& exiftentiam.

II:do, Temporis &

durationis

fucceftivae notionem ,

aröis

adeo

Sperlette rircumfcribit limiti·

bus,

ut non

nifi

illam , quam

co-mitatur mutatio

_{ipfius eiTentiam}

hls vocibus

_indigitet.

c)

Quoad

iucceiftonem

mo-rnentorum, in _qua

_eiTentiam

_tem¬

poris

conftituimus,

non

quidem-j

una res finita ab altera chffert,

féd differentia omnis ex _motu,

qui

ifuxui momentorum _coexiftit,

_&

indé

_fiuentibus

mutationibus

du-cit

_originem.

_Cum

_{vero mens}

fic

_firrplex

_&

_proinde

_motus

cor-porei

vel

localis

expefs,

äüTIäm

O

_Mh

Jp

ctiam exinde fubire

_poteft

muta-tionem;

& ha&enus

_quidem

_cum

ceterorum

_iimplicium

_ieu

_mona*

dum ut &

_ipfius

_{materiae in fe}

fpe-ftaca?,

duratio mentis _convenit,

dif-fert _{Vero,quatenus nobis non}

con-ftat, Deum ad _{continuationem«·}

exiftentia? earum in

_infinitum,

_in·

fluere velie.

_Compofita

_{vero, curri}

mocus fint

_capacia

,

h.

e.

quia«·

compofita

funt,

per motum par¬

tes eorum

_{quoad formam}

_mutari

poiTunt,

& reipia

mutantur;

undé

etiam

_{corruptibilia audiunt.}

_Si

proinde ad differentiam

a duratio-ne _cofporum

_{fignificandam,}

ani-mse

durationem

_{aviternitatis no¬}

mine

_infignire

_vellemus;

quid ob;

ftaret non video. _{Ceterorum ve*}

roiimplieium

&

materia

_prim

se

duräfio,

_peculiari

_adhuc

caret no* ffune.

d)

Alia

enim

corpora

eflen-tiam _{totam fimul}

_poffident,

ac

quieicentia

_diétnttur,

_quia

infenit-:

tö o

bilis fereeffc eorum _muratio;

_hortiw

_f

durationem,

fi cum Dn, Sperlet· (

te

inβans

_permanens

_{vocarelibue·}

₍

rit, per me

quidem

licebit.

Aliis

j

autem

_{corporibus eiTentialis eft}

_\

motus ,

cujusmodi

iunt _{res o- χ}

mnes _fucceftiva?,

quarum partes j

motu continco fibi invicem fuc· t

cedunt, _{quTque eapropter}

_eften-

<

tiatrtJuam, non totam fimul,

fed

χ

fuccefiive habent. _{Harum dura* ι}

tio_tempus,

_ftri&e

_nempe

_fumto

vo-<

cabulo,

dici

confuevit. t

Thes. III.

j

VI

matice,

diclorum,

fciltcet,

infimta, mathe- i

fumto

uocä>'

*

luto,

mentls

η o

fira

'duratio,

_et

(

ipja

ejus

fluit

natura

_a);

infini*

<

tum njero

durationh,

_*

tapbjßco,

eidem

non

_competit

b)

1

«) Vefti^ium quoddam,

typus

i

& umbra

_{infinitatisdivinze,}

_{eft in-}

₍

ßni-•*$*3 Ο 21

Μ, finlrum nofirufn

marhematicum

;

T' _{definitur autem: modus}

loquendi,

ifi·

quo

multitudini

alicujus

nulluni-.

Iii5 numerum

_aequalem,

_aifignari

pof-eft _{fe innuimus. Hanschius 1. c.}

de'fi-0' _nit.

5 8.

Datur

veroetiam tempus

tes

_infinitum;

_fuppofito

_enim

infini-ic·

tas, per

confervationem Dei eiTe^i

J}·

_ejus

_partes,

_{quid obftat}

_quo

mi-fed nus

_{ipfa duratio}

_erit

_infinita.

Par-ra· tes

_concipimus

_heic

_non

_minores

ror Sc minores in

_infinitum,

_fed

cer-t«

_cujusdam

_Sc

_{«qualis quantita*}

tis. Diftert autem _tempus

_infini¬

tum ab «ternitate flriåe fic

_di&a,

ieu,

quod nobis idem

eil,

infini-to durationis

_metaphyfico,

_quod

eil

_proprietas

_entis

_{independentis,}

. quatenus

abfolute

impoflibile

, ut

W exiilentia

_ejus

_{initium Sc}

_{finem_.}

ie-

_agnofcat,

_{cum iliam} totam fimui

[0

poffideat.

Res

vero

dependentes,

ut neceilario

_principium

_habent,

>us sta ratio iufficiens infinit« earum in-

durationis,

eil

poifibilitas,

_demon*

ftrato,Deum

exfua bonitate

&jufti-tia, in infinitum ad continuandam _ρ

illarnm _{exiftentiam concurrere vel¬} ie. _{Hane infiniti notionem}

ulte-rius _ergo,

_perid,

quod

metaphy-ficis

_potentiä

_infimtum

_dicitur,

ex-plicari

_pofle

_{ceniemus. vid,}

_Jon.

Weissen _comp,

_metaph.

c.

XV.

p. 215.

_Nimirum,

mens fuå na¬ tura eft

_{indeftru&ibilis,}

_{& non nifi} per

annihilationem

interire

_poteft»

quod

fit,

_quando

_{fuftentatricem}

Deus retrahit _manum,

_{quod, quia}

eum

_velie,

_demonftrari

nequit,

fed

potius

contrarium,

_quousqueDeus

eft,

_fafturum;

eo _usque

_etiam

ani-mas _noftras

_duraturas

concludi-mus. _{Adhuc clarius: dum ad}

durationem

mentis notio infiniti

mathematici

_{applicatur, indigitat}

»ullos ei fines

_aifignari

_{poiTe; adeo}

ut,

ii

mea

_cogitatione

_perennitati

anima? E. _{G. mille ieculorum}

my-riades

_tribuerem,

_{tarnen nulla}

_evi'

dentiojr

interitus caufla inveniretur»

4M ° **

ti- ubi ad earam fiaem

_perventum

mp

fueric,

&

nihil obftiret

quo

minus

el- _{adhuc per}

_{totidem (ecula}

progre-e- derer & (ic in

infinitum,

podto

y· fcilicec D?i influxu, nullos

prorfus

£- _reperturus

_hujus

_durationis

_fines.

H. _{NB. licet}fecula ceviternitati tribue-V. _rim,nontarnen

_ignoro,

ob defeitum

a* mocus nullam fore durationis men»

ifi _{furam; hoc}

_igitur

_{tantum ut}

_ii

_mi¬

lt, litudine ex

pr<efenti ftatu

defumta,

m res clarior

evaderet, feci.

Objici-iia tur nobis.

ed I. Hoc

modo,

non ex

ipiius

us animae natura

ejus perennitas

in-ii· _terminanda,

_{feu immortalitas}

de-li- monftraretur. Sed.

_Refp.

ad I. Non

_{opponendum ei,}

_quod

it} ex natura

_fiuit,

_id,

_{quod infiuxui}

:at divino

_debetur,ita

_{enimnec per}

mo-eo mentum duraretex

_propria

_natura,

ati II. Sufficeret ii indefinitam

y-

ejus demonftraremus

eile

natura-Φ liter durationem. conf.

_iaepius

Lau-ar» datum _{Bulfinger, 1.c.}

feä.lll.

c. _5.

*4 · 4®·? $

111.

_{Qaod ad}

_{immortalίta tem} animas , ea

quidem

his

rationibus

fuftL'ienter non

_{demonftratur,}

_cum

ad _{illam ;non tantum}

perennitas* fed etiam ftatus

_perceptionum

di-ftinilarum & _{reminifcentiae}

perti-neat. conf Ph. L. _{Thummigium in}

difTerr. Bülfingejio dii. Piiil. ie<ft. HL c. _5.

_§.

_{559. citata, cui titulus?}

Pemonftratio

_{immortalitatis} am¬

in_{se, ex intima}

_ejus

_natura

petita,

Qbj.

IT. Si duratio anima*

rum etiam

_poft

_{mortem erit}

fuq-ceffiva,

_fimpliciter

_infinira

_fieri

ne-quit, vi

canonum : Infinitum ex

partibus finitis

_componi non

po-teft,quia

finiti

ad infinitum nuHa

eft

_{proportio. Omnis}

_{numerus a&a} exiftens in rerum natura eft' fint*

tus. _{Natura abhorret ab}

_infinico,

&c. Sed Re

_fp.

i.

_Refpiciunt

plerique

horum

canonum relationem inter

_infinl·

tum _{tranfcendentale}

fimultaneum*

de quo non

agimus,

&

res

fi

nitas.

VM

·

•Φ5 o IF

2:do,

_Specialitet

_Primus

_canon

Ita limitandus eft; Non

_poteftcom»

poni

infinitum

ex

_{partibus finitis}

extenfione 8c numerö, ac fimul

exi-ftentibus,

fateor

,

foccefftve,

_nego,

Potenti® enirn divin® _a<ftiv®,

fem-per

_refpondet

_potentia

_{c re a t ur®}

paffivä."

Finsfi numero & exten¬

fione ad infinitum nullam eflfe

pro-portionem

fateor;

fed

il _partes

iuccedentes

in infinitum

_augeri

concipiaatur,

nullam video

contra-di&ionem. Omnis numerus aéfu

exiilens eil

_finitus,

_largior,

_fed

& _{mihi concedi}

_debet,

_{ilium in in*}

fiititum

_augeri

_poffe.

_Ultimus

eti-am, de fucceiilyo

_durationis

_non

valet.

b)

Infinitum

_{durationis, quod}

vocavirr.us

_metaphyucum,

_nobis

cum _{aeternifate ftrifte fic diéla_»}

coincidit,

8c nullam _{prioritatis ac}

pofterioritatis

_{fucceflionern admit^}

tit, Eft

_igicur

_attributum

_{entis a} te

i6 o

fe, nec Ulli creaturac competere_>

poteft.

conf.

obf.

e)

ad TheC

i.

DEO

autem _aeterno,

anima-rum

noftrarum creatori

&

in

aeternum

confervatori,

fit

laus, honor

&

_gloria

aeterna I