DISSERTΑΤΙΟ, CAUSSAS •ISRECENTIORI/E VO pereuropam
iUTOCHElRIJE
examinatura, CUJUS PARTICULAMVENIA AMPLISS. COLLEG. PHIL. UPS.
Ρ R MS IDE
Mag
DAMEL
BOÉTHIO,
ΕΪΗ. ET POLIT. PROF. RIG. ET ORD.
PRO GRADU PHILOSOPHICO
EXHIBET
JOHANNES
PH. LAURIΝ>
stipend. leijel. (gothlandus.
IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XIV JUNII MDCGLXXXVIIT,
Η. A. M. S.
*= —
Φ—' , - —
VI RO
MAXIME REVERENDO ATQUΕ CELEBERRIMO
,
AD REGIAM ACADEMIAM UPSALIENSEM
POESEOS PROFESSORI longe meritissimo9
NEC NON
ECCLESIARUM ÅKER ET DAHLBY UPLANDORUM
PASTORI DiGNissnko,
2)ΟΜ£Τ$ΤΟ
PATRONO OPTIMO
Hanc qualemcunqne ορeilam, favoris & propenßsfimae
in fe volüntatis femper memor, dicatam volnit, debuit
cultor hnmillimus J. P. LAÜR1N.
DISSERTATIONIS,
CAUSSAS FREQUENTIS
RECENTIOR! iEVO PER EUROPAM
autocheiri^e
EXAMINATUR/E,
Ρarticula Prior.
(ihf?uamquam elegantiflimis, omnis fere ordinis no«
minisque, Litteris & Artib-us, civitate jam
pri-dem per Europam donatis, moili fuo in animos im-perio ita iibi devinftum tenentibus genus humanuni,
ut certam fub illo vivendi felicitatem, quam noftra
etjam prae ceteris astas ja&itat, dudum iibi ominatum fit, paullo forfan inconfultius is agere videatur, qui eo audacise procefierit, ut de Illis ceu humano
proficuis generi
falutandisdubitaret;intentius
tarneneffe-bhim, quem huc usquead mala, quibus premimur,re-movenda produxisie videntur, intuens, &
quem co« mitari folent, Luxum
, omnis diram matrem miierias,
a-nimo examinans, parum abefi:,
quin eorum me
partibus addicam, qui Litteras Artesque non vera
& omnibus perfe&a numeris felicitatis
auguria in-terpretantur.
) 4 (
H;ec res mihi in primis digna
vifa
eft, cconiideraretur, cum in eo ego esfem, ut de e·
quentis & uiu per Europarn recentiori hoc aevo
vul-gatae Autocheiriae causfis indicandis cogitarem.
Ete-nim aliquot intra annorum Fpatium per Galliam &
Angliam ita ingruit Fuicidarum copia, ut
quotan-nis iupra centum Pariiiis Londinique numerentur a)\
neque , id quod doleamus, ceterorum inftar malorum
minuitur, Ted continuo increfcere videtur numerus. Si
fato noftri fun£ti majores, Forces illi Heroes &
prae-claris intenti facinoribus Viri, nihil minus quam
ho-neflam, cane vero & angue pejus turpem Fugientes
mortem, in vitam redierint; heu! quam puderet
il-los tarn indignorum nepotum, tarn teners
paternae-que oblits virtutis progeniei! quam haberent dispi-catui noiirum fplendorem
funeftum
, noftros moresraolles & efteminaros, nollram denique litteris or-natarn vitam & macula affe&am mortem!
Visa eil quibusdam , ftudium illud vits
confer-vands toti animantium naturs proprium unice
re-Fpicientibus, mors voluntaria delirii cujusdam, ad in-Faniam proxime venientis, effeBus; re autem squa lance penikata & ad veram indolis humans cognitio-nem geeeris hiftoria humani addita, tantum certe
a-befb, ut illos quoque omnes, qui Fua ie Fponte vita
privarunt, mente captos pronunciemus , ut
perplu-res potius Philofophorum inftar mori videre liceat.
Grscos equidem hac in re (i adieris, non ftultos
nec
a) Tahkau äs Ρt.ns, Tom. //.
^ C 5 )
: delirantes, fed ingenioiisiimos immo totas
haud
volutiones molientes, venenum, veitibus
in-imurisque
refervandnm
uiibus,
ponasfe
in·
• ; Romana ii in auxilium
vocetur Hiiloria,
η o; ' · *, ied Luxum & certarn
q-uandam
Philo·
Top. ) vitam,ii
tsedio esfet,
adimendam
före
ju-bente; π catisfa Autocheirias fuisfe patebit.
Hac
fuffulti autloritate, eam, quam mox
indicabimus,
viam ingredi auii fuimus: a
Te, C.
L.
id unicum
nobis expetentes, ut,
ii
exhac noftra
opella
de
no-bis judicare volueris,nobilem
podusmateriem,
quamtraflandi modum, pertenue ingenium
olentem,
re-fpicias.sectio prior,
Qua raiione cum
fludio vitce
conciUäri
ρ osfit
Autocheiria, examinans.Qui ad hane rerum univeriitatem, leges, ad
quas ordinata eil & regittir, viresque iingulis
ejus
partibus, ut ferc cujuscunque natura, concesias,
in-tentiorem animum adverterit, fummse profeelo
fapien-tiae, potentise ac bonitatis veftigia ubique inveniet.
Permulta illa & certe innumerabilia, quibus illuilris mundi machina compoiita eil, corpora, quas cuivis
pro numero & natura particularum, volumen
ejus
efficientium, eil gravitas, iuis a temporis
inde initio
latis motus legibus, centrum verfus fuum
quodcun-que tendendo, tenentur; ita ut alterum alterius
orbi-A 3 tam
b) Vid. Plutarcum in vitam Demoßbevis.
^ C s ) Jf*
tam noη ingrediatur, illud hoc non offendat, fied
fuos a fupremo rerum Auefcore determinatos ambitus
ftatis cuntfa tcmporibus irrupta abfolvant. Animans autem natura, artificioium illud
opus vcreque divi¬
num, licet, qui unicuique ejus membro effc in re¬
rum ferie ordo & officium, diverfis obediat, nccesfe
iit, legibus, diverfis inftru&a viribus agat &
opere-tur;· omnibus tarnen, quotquot vitali veicimur aura,
id communiter injunclum eft, ut nos ipfos amemus,
noftrsque promovendse felicitatis ftudio ducamur.
Eli: haec quoque prima animantium lex: hic axis, circa quem tota viventiuin moles volvitur: hoc cen¬
trum, ad quod tendit omne, quod vivit; & in
quan-tum homo cum bellua comparari
queat, illud agendi
principium uterque agnoicit.
Hoc felicitatis proprise ftudio qui humana natu¬
ra priorem judicant naturalem illum inftinftum,
quo in iui confervationem ferri omnia videmus
animan-tia, anim# indolis noftrae non fatis gnaros esfe,
o-nis xvi Hiftoria, quid? quod? fua
quemque expe-rientia edocet d). Etenim, fi quid ego quoque vi-deam, tantum omnino abeft, ut generale
qüoddam
*
a£tio-d) Man kennet denMeηfebennicht,wennmanfieb einbildet, der natürliche InflinB zum Leben werde
febon Zügel genug
für jene Verbrechen feyn. Diefer InflinB verkehrt fich, er
mufs ßcb nach der Natur menfcblieber Seele verHehren, fo
bald man über dafs Leben verdriisßich
wird. — Der Trieb
zum Leben iß nicht fo tief,
fo unwiderßehlicb in unsre Seele
gelegt, als der Trieb zum Glück. Er iß allemahl diefem
A, C 7 ) , jfr
å£fa'onum humanarum fundamentum illevivendi
indin-£fus conilitui posfit, ut, permultos potinsmörtaliumita
fe gerere, ac ii hoc plane carerent, fatis fuperque con-det. Optime profefro de civili focietate afctum esfet, ii eo vitae amore membra ejus fingulatéherentur,utillius quo-que periculum inituri, ab omni culpa abhorrerent.
Quid autem eil in causia, cur fupplicia & capitis
pcenas proditorem, incendiarium & homicidam in officio hominis & civis continere non valeant?
Quo-modo reddenda agendi ratio eorum, qui de vitse
tte-dio, cui a fe arcendo impares fe ientiant,
conque-rentes, nulla, ne maxime quidem hcrrenda mortis
inftrumenta, eorum in perniciem direcfa, detedati
fuerint?
Sciltcet vitae illius iludii iive inftin&us, quem
tanti faciunt idi ad communem, uti garrulant, fen-ium philofophantes, originem & modificationes ii
, paullo diligentius inveffigare cuidam placuerit, non
nifi relationes inveniet ftudii feiicitatis, quo ipfam poft vitam nihil omnino humana prius natura ofFenderis.
Es-verHehren;niewünfcbenunglücklichzufeyn. Aber denTreibzum Leben verHehren, den Todt fich wünfchen und fachen, dasf
kan er; das musfer, fo bald er das Leben für eine uner·
fragliche Laß halt. So naturlich und nothwen dich es iß, die
Befreiung voneiner Krankheit, und diegegenfeitigeGesundheit
zu wünfcben; fo naturlieh und notbwendieb iß
es auch, dasf
ein Menfch} der fein Lebenfür Unglück halt,
die Befreiungvon
Leben wünjeht, und eine Laß fühltfich davonn, als
von ei¬
ner fchmertz/ichen
Krankheit, durch den Tcdt zu bahn Less vom Seibßmorde; po
Cs) j$+
Esfe enim illud cum ipfis fenfationibus, prim'
vitas indicibus, coasvum, Philofophi docuerur
nim"nonprius fentire
homo incipit,
quamir
; ,u,"ftatim fuas conditionis modificationes, Q-;. r m
al-"ceram fummo evitare Audio nitatur, disO guit. eJ.
Prima illa vitas noftrse astatula, nulla nili fenti-endi facubate, itidem verfusobje£ta externa &
Phyfi-cas necesiitates immedi.at.acn. in fe vim fuam exferentes,
occupata
praediti, vi
hujus
felicitatis ftudii (id quod
jam inßintlus nominerite
appeilares) ad
gratasfen-fationes
percipiendas
, ingratas autemremovendas,
natura ipia duce,ferimur.
Si quis
heic
vitas
confervan-åx inftinctum reperisfe iibi viiusfuerit,
nulli refra«gamur:
juvabit
tantumobfervasfe,
felicitatis
illud
ftu-dium non adhuc amorem illum fui homini proprium
comple&i; eft tantum
niius
merephyiicus
&
natura¬lis verfus ea, qnae
immediatam
infenfus
externosvoluptatem
efficiunt,
Increfcente
veropauliulum
as-rate, animas
facultatibus fen
(imevolutis, deftin£bc
fui conicientias ftaminibus duftis, & memorianoti-tiam illius tdem in omnibus attionibus iuppeditante,
voluptas illa mere
phyiica esie
definit, & inftin&us
felicitatis in amorem fui individualem abit» Heic in¬
cipit amor
vitas,
tametii fuis
lacile
initiis
cum amoreillo fui & individualis Audio, felicitatis confundatur:
& parum
fane
abefl:, quin in
eam egoinducar
men-tem, ut crederern, amoremillum
vitae,
quopueri
ante impletos
decem
&
tresvel
quatuor annoste-nentur, nihil esie,
niii
amorille
fui
&
naturalis
fe
C 9 ) jf*
confervandi inftinktus. Ab eo autem tempore, quo
me ipfum a gratis, quas
habeo, fenfationibus,
per¬fekte diftingvere valeam, quo vitam meam hujus
fe-licitatisoriginem & corpus medium, quo
ejus
fiampar-ticeps, confiderare posiim; verus incipit vitae
&
cor¬ poris tuendi amor: quodcnnque corporis mei mem-brum, tot felicitatis meae fponiores, eodem ac me· met ipfum amore amplektor, & alterum altero hacin re antefero, refpektu ad majorem minoremve
e-jus in felicitatem meam influxum habito. En heic vi¬ tae ftudium! En felicitatis fludii relationem!
Hominum de cetero vitam & aktiones cum
di-ligentius coniideremus, non immediata eos ac
prae-fente, brutorum more animantium, voluptate femper
duci·, fed praefentibus potius bonis facile carere
pos-fe, ut eo majores in pofterum, ceu fuae praemia
tem-perantise, confequantur, intelligimus. Nobis enim
licet cum hisce id commune fit, ut omnes noftras
i-deas & de rebus obviis judicia ex feniibus externis
habeamus, unde non posfumus, quin gratis
adficia-mur fenfationibus, ingratasque
averfemur;
fuperiori-bus tarnen prae illis praedici facultatibus,
quas inter praecipue eminet Ratio 8c Imaginatio, quarum illa in rerum nexus 8c confequentias introfpicere, hac fu-turo quodam bono vel malo ceu
praefente frui
va-leamus , nihil impedit, quominus praefens quoddam
malum aequo amplektamur animo, cum futurum eo
lqnge
majus
evitare posfimus. Quin etjam adeo u-niverfale eft hoc agendi principium hominibus, ut nunquam fere felicitatem vel infelicitatem in praefentequo-( ΙΟ ) jfr
quodam
bono
vel
malo
ponant,fed fpe
femper
me-lioris, metu pejoris fj.Αυτ ego multum
fällor,
autmihi
concedant,
necesie eft", quotquot anima?indolern
humana
bene
norunc, hinc optime esie explicandam prsemagnamillam, quam in hoc
mundo obfervamus,
de
felicitate
opinionum,ingeniorum
&
vitae
agenda; rationum
di-verfitatem. En Heroem, tenacem illum propofiti Vi-rum, belli pericula & calamicates,
compedés,
carce-res, captivitates,famem, fupplicia
nihili
habentem,
ea fpe, ut dulce
fit
atquedecorum
propatria
mori:
en Monarcham, de fublimi defcendentem folio, vitsemonachalis duritiem, immo additos iniuper
horren-dos doiores sequo ferentem animo, non
dubitantem,
fore, ut de ftituris inde pcenis decraheretur,
&
levi-bus hisce malis exantlatis, major & nullis unquam
faeculis terminanda feiicitas confequeretur: g) en
ava-rum , abditae terris laminae amicum,
commoditatum
&
honoris oblitum, nihil nifi exftruendos nummorum acervos curantem, ea laetum fiducia, ut grata tandem elucefcat dies, quo ad bene
beateque
vivendum
fatis,
fi
fieri hoc poterit,
habeat:
quid? quod?
fi omniom
faftos temporum
evolvere
licuisfet, hominum
omni-no
paucisfimi
pr^fentibus rite
fruendis
occupa-ti 5 fed futuris omnesintenti, inter fpem
metumqueflu·
ff Not prejent gond or il/, tbe joy or curfe:
Eut futur views of better or of morfe.
Porr, Esfry an Μav. Fp. IF.
C " ) JS*
flu&uantes, & prout hoc
vel
illa
vita
eorumabun-dabat, fuis faltim judiciis,
infelices vel
felices
cen-iendi, invenirentur.
Hisce prselibatis,
videmus,
non opusesfe
no-bis, agendi rationem eorum,
qui
mortem(lbimetip-fis conicifcant, cum vitac ftudio conciliaturis, ad de-liria ceu causiam ultimam confugere: cum ita, niii
hominibus tantumnonomnibusidemagendi principium
conifituere voluerimus, in nodum fane Gordium in-cideremus. Et qnidem nefcio, quid in noilri
glori-am fseculi inde redundaverit, ut in causfa Autocheriae
univeriali ifthsec haberentur; hoc ialtim noilro
la-bore facile fuperfedere
potuisfemus, (i
ad illam
quo-que quseftionem: cur tam
frequens fuerit
recentiori
cevo per Europam Autocheiria, noilri homines sevi omnium ftultisfimos esfe, unice reipondendum föret.
Non ego quidem is fum, qui negern,
deliria
interAutocheirise causias & numerari & numeranda esfe:
nec diffiteor, permulta omnino disfolvenda esie,
qui-bus cum nobismet ipiis & rebus nos
circumdantibus
jungimur, ar&isiima vincula,antequamitaquemvis vitse
ta:deat, ut de illa ipia finienda cogitet; attamen in
illis,quae humana dudum natura
fundata esfe
obfervavi-mus, manentes, quin homo, ii in eo rerum
ftatu
fuerit, ut malo quodam vel morte ipia
fubeunda
gra¬viore, five prsefens id iive imminens fuerit,
premere-tur, omnibus hisce vinculis nulio negotio ruptis hane
prae illo, fua? indoli naturae convenienter, acciperet,
nulli dubitamus.
Sectio-C 13 ) «Af
SECTIO POSTERIOR,
Notiores frequentis per Europam Autocheirite caus-ßs, earumque
in
ßudinm felicitatis influxum,
oftendens,Evoluta jam vitae ftudii indole, ejusque varias
per modificationes
eundo
cumpropriae
felicitatis
itudio, omnium humanarum centro aftionum,ar&is-iimo nexu oftenfo, lubet ad frequentis recentiori
x-vo per Europam
Autocheiriae causfas, pasfim
quo-que ab iis, quihanc materiem
fibi fumfere
tra&an-dam, indicatas, propius accedere, easque ita
exami-nare, ut earum in ihidium illud felicitatis influxus
pateat. Neque
nobis contigit, omnia
illa
fcripta,
quae huic esfent
ufui
infervitura,
evolvere,
nedum
novisfe; neque id unquam nos nobis
fumfimus,
utomnes, & fic fere individuales, Autocheiriae per Eu¬ ropam causfas enumeraverimus:
iufficit ad
metam ,quam nobis
propofuimus,
attingendam, notisfimas
tantum, easque generaliores,
collegisfe,
noftramque in illis enucleandis operam Tuae, C. L. cenfurae, quam nobis mitiorempollicemur,
commendasfe.
His-ce intentis prima nobis omnium
confideranda obvenit
irrelig10 t>).
Quot a vera,
fupremi
rerumArbitri
perfe£fcio-nibus & humanae naturae confentanea, Religionen
fperanda funt vita? commoda & calamitatum, quas,
dum in hac aerumnarum patria verfarnur, undique
accipimus, folatia ac
condimenta;
tot aperverfa,
fum«
C 13 )
fummis illis
perfe&ionibus
iftaeque naturacontraria,
generi femperhumano
mala &
infortunia
ortaesie,
omnis Hiftoria xvi loquitur. Quod autem inter E-ruditos adhuc non fatis convenit, crediderim esfe,
quinam dirae hujus bigae,
Fanatismus
anIrreligio
hominibus fuerit perniciofior: /) quam quidem li¬
tern, fi vel in noftris id viribus fuerit, dirimere, &
a propofito noftro
alienum
ducimus, &
temporis,qua
circumfcribimur,auguitia prohibet.
Juvabit
tarnenobfervasie, Irreligionem, ii non tantum ac Fanatismus fanguinis fuderit, verum e contra
& fincerum
fan-guinemdepravasié,
opequefalfas
&
Sophifticas
Phi-lofophiae, cui cumilla ar&isfimus femper
nexusin-tercedit, virtutem & bonos mores fubvertendo totas
perdidisfe gentes &
futuris
generationibus toxica
miscu-isfe.
Ingenii indolem humani optime (ine dubio
no-tam fibi habuit ille , qui eum in modum argumenta¬
turj Poeta:
Homines, dum vitant vitia9 in contraria currunt:
etenim vix ulla fuerunt rerum extrema, quae non
genus expertum fit humanum, ab altero ad alterum
defcendendo, idque haud raro ita, ut cum Scyllam
evitaret, in Carybdin inciderit. Hac fe culpa facile liberatum homo voluit, cum iuum Fanatismo
fer-B 3 rum,
i) Fidens in[litatam inter Fanatismum & Jrrehgionem
comparationem, fitis elegantem, a Rousseau 7raité de Γ
^ C »4 )
rum, rubro pollutum fanguine, in perpetuum
adem-turus, divam fanciendo Religionum Tollerantiam, qua quidem melius
humanum
nunquam ingenium ex-cogitaverit, medio fibi beatus ivisie ipfe vifus (it.Illa autem virtus, non uno certe nomine
commenda-bilis, quantum diftat ab illa indifferentia,
(fiverebar-baro & JLiacinis iniudico auribus vocabulo uti mihi
liceat) qua tam iniigne noftrum videtur faeculum, ab
iftis conviciis, quse Europaeis tam arriiere gentibus ,
ab iftis denique fubtilioribus, quae tulerunt, judiciis, & fingularibus, in quibus funt, de benevolo Sum-mi NuSum-minis in morrales animo, opinionibus, fuo in-dulgentes genio noftri aevi homines. Fuerunt enim apud nos, nifi omnia me failunt, qui tantum bo-nitati Numinis dederint, ut ab ejus juftitia detra-xisie videantur: &, quantumvis albos colores iuis
ipii (ententiis inducere conati fuerint, in genus ta¬
rnen humanum malevolentiae ab aequis rerum
aefti-matioribus taxantur kj.
Ridemus gentilium dets, omnibus hnmanae naturae imbecillitatibus obnoxios, cum iHam eorum
religio-nem, commentis licet &ingenii crroribus humani
infig-nem,
k) Plurimas inter SeSias, qua Angliα & ceteris Euro¬ pa regionibus viger,t, nominesfe juvabit Deismum, Anglia
perfrequentem, de qua ita habet Archenholz: "Denne [ig
°
kringfprtdande Deismus år mer ån ndgot annat ordfa ken,
"
till det få ofta timande fjelfmordet, m. m. Se Recenfion
af Archenholz om England, i Upfoftr. Sallß. Idißorifka
^ ( '5 ) JO*
nem , defideriorum tamen & vitiorum frenum hand
leve fuisie ex Hiftoria patet. Quid autem boni ab illo exfpedhndum eil: , qtii non tantum nullo
Reli-gionis vinculo, nullo
finur«
rationisreddendse
metu, tenetur, fed iita potius omnia facete irridet, & fe
hisce faciie carere posfe gloriatur? Quanta enim vis
eft veras & Divinse religionis ad claram virtutem ho-minum animis ingenerandam, & fupra humilem terrarh mentem eorum extollendam; tanta fere
o-mnis vel ftupidisfim« pollicentis tantum praemia
bo-no & pcenas malö minitantis, ad effrena hominum
defideria cohibenda, efficacia eft. Ut nulla certe
ve-ra vivendi Felicitas, perfe&aanimi tranquillitas nulla, per tot fubeundarerum discrimina, totadverfas fortunas &
cafus felicitati inimicisiirnos ferendos, ei concedi
po-teil:,qui nulla ipe futuri laborum pr«mii erigitur; ita
nec Lillas mortis metus ei, qui nihil pofl: finitam hane vitam nec felicitatis exfpedlat nec doloris timet, esfe
unquampoterit. Etenimcuinammiierae hujus lucis tanta
fuerit cupido, ut omnes vicse asrumnas, quibus
inter-dum vereHerculeis premimur, «quo ferre animo
fufti-nuerit? /) Quid impedit* quominus vitam ipfi noilram
finiamus, cum vere in nosmet ipios benifici eo eva-dere posfimus?
/) —- — — Wbo wonldfardleß bear
To groan aud frveat under a weavy life?
But that tbe dread of fomething after death
(1 bat undifcover"d country,from wbofe boume No tvaveller retnm) puzzles the will:
And make us ratber bear tbofe ill me bave,
Iban fly to otbers, that we know not of