7
MwVo
DISSERTAT10
GEOGRAPHICA
Do i£
SMOLANDIA,
QUAM,
Adprobante Ampi Senatu
Philoß
in Reg.
Upfalen[t
Athenœo.
PRESIDE
V1R0 CELEBERRÏMO
DD.LAURENTIO
ARRHENIO,
Hift. Prof. Reg. &
Ord.
•PRO SUMMIS IN PHILOSOPHIA HONORIBUS,
Public* Cmdidorum C°n{ur<eßßit
S:œ jR\œ JVL:tis .*
AV^mnus
JOSEPHUS
E.
LINDAHL
SMOLANDUS.
In Audit, Guß. Maj. die 14
Maß
',A. MDCCXIX. HorU antenterid. folitis
£•<$$*»
Magnse Fidei VIRO ,
PATttlm
DOMINO,
D.DAVIDIÉunb/
S.s. Theol.Doctori Celeberrlmo: Inclura:: Diœc. Wex.Episcopo Eminerj»
tiffimo: Confiftorii Eccl. Pnefidi Gravif-fitfio.• Gymnafiorum. & Schol.
E-phoro adcuratidimo j
Maxenati Summo.
A
Ur
e
Sy
flammipeâes
s.Et
hon
7EOU%Pyroëis
(S
y
AtquePhlegonybis ter prope eoncsvs
brs-chis Cancri,
AUgocerique àomosy agitarunt e[jeda Phœbiy Pofteaquam
laribusClariis,patrîisq'y
rcliüiiyConfiliojujjuque Tuo, Celeberrime Prseful > HacperHyperboreas orasfamofa Lycei
Templet adiiydulces libansAganippidasunda si DICCURHIC:Cedrüdignißimaverba fuere,
Condita quavigilimevolverementejübe bas>
Ut videas,juffumqua[im pietätefequutps,
Has Tibiprimitias offert me aparva Thalia« Culpotiustenerifruïïus adfcribet honorem
9
Quamtibi? Maecenas y h'tUrtmodofufcipc
fronte.
Reverendiffimi
Nominis TuiHumillimus cultor
VIRO
Maxim. Reverendo,
Amplifjimoqae
Dn
GUSTAVO
ADOLPHO
HUMBLE
S.
Reg^ Adaj.
aÇoncionibus,
Et
S, Theol. DQGTORÏ
Celeberr'mo,
Maecenati
Magno,
OPtime
Matenas,
venera
blie The
rumio
logé*
Lumen:Natalisgloria magna,foli: Nciïare Divino qui pajeis Regiacorda*
Hacpatere ornari Nomine(cripta Tuai
Accipe quoioffertflores Tibi noflra Thalia:
Hos etenim Patriaprotulit egremio}
Non equtàem infieiory generofa matris in
arvis
Crefcere jueundis Ulla, qua fuperant
Indorumgemmaspretioy
Nabatbaaqithura $
Sed quer orbac a menonpotuijfelegij
Quatarneninterea potuidecerpere-, mitts
Accipiasblandafrontemanuquey precor!
Maxt
ReVtNominisTui,
DcvotusCultor
yiris
Phrim. Rev. &
Prœclarijftmh
Dn. MAGIS TRIS.
InReg.Gymn.
W
ex.Theol.
&Phil#
Legtoribusdexterrimis: Confift.Eccl.Adsessoribus
^quiffimis:
/Promotoribus
çërtiffimis,
VIRO •
Nobiliffwo,
integerrirMœquefidei,
Dn.JOHANNI
KEBON,
Reg.
Liquid. Corn
million
is
Nota¬
rio Fideliflîmo:
Fautoripluri-mum colendo.VIRO
Speâatijfimœ
prudenttß
<£r
integritatiï,
Dn.
DAVIDI
STEEN,
CLivi & Mercatori inter
Holmen-fesperinduftrio,
Patrono
VIRO
Plur. Rever.
PrœclariJJïmoq;
Domino
M.
JOHANNI
ROGBERGIO,
Pastori in tuukm)t> &
Jjptcfmtofta
meritiffimo,FautoriOptimo.
TlurimumRever.
Clarifjmoque,
Dn. sunoni thelin,
PastoriinOt>cn|to [ 2^l)UÎt& 2Br5
dignifîimo, Betiefa&ori
perpe-tim colendo.
Reverendo
Doâ/ffimoque,
Dn.
JONyE
HIELMERO
, *Verbi Div. Ministro in
DfcCUfiû
& <2Bråfideliflimo,
Fau¬tori honoratiffimo.
VIRO
HANG. PA TRI AL DELINE ATIONEM. IN. PIGNUS. GRATI. ANIMI. CUM. PERPETUA'. INCOLUMITATIS VOTO.
QUA. PAR. EST.
v
OBSERYANTIA. OFFERT.
PLUR. REV.
SPECET
REV. TiOM.
Obfervantißlmus Cultor
§.L
Ntcquam ad
defcriptio-nemSmolandia?,regni Gothici Provincialno-biliffimae
progredia-mur , non pigebit in
natales ejus paucis in-quircre. Reje&is itaque variorum
et)
fententiis» cum magni norninis
vins
ftatuimus, nomen Smolandiac efle
compofitum
avocabulis
Scandicis
fmà»
parvus: & land, regio: adeoque
nota-re provinciam
e
pluribus parvis
prp-vinciis, fcu traftibus enatam :fenten-tcntiae huic robüradditurexinde, quod vix deturinRegno
Sueo-Gothico
pro-vincia, qux pluresfub fe
comple&atur
parvas ditioncs feuFolklandias, quamA hxc
<*) Job. Mag. Hiß. Sueog, L, P.
Gotb.
Hiß,Jtriï.L. t.p, 67.j&nd. Puretittdefcr.Suec.
P*Jl-Job. Baz. Inv.Hiß.Beel.L. i.C.i.p44 b)Vtrel. innotieadHer. Bcf. S.p.top No-biliß. Gyllenßolpein defer. Suec.L.I. Ç.10* Spole indijf, 4cOr.pop, Sficog.
Lend.
if/f*
haec noftra, dequibus infra.
Confen-tit Sc ufus nöminis Smolandiat in plu-rah numéro c). Sed& Pillcv. Sagapag*
iy. genuinam hanc noftram
derivatio-nemeflfeteftatur» verbis: eru
fkal-lud Smalandt atikeim eru ongvar
Stor-borger- eda Stade: Smölandia fic difta
eft, quod in ea provincia
nullae funt
urbcs majores aut oppida.
.
§.
II.
Sumitur a. dornen Smolandiaef. la-tè, five appellative , pro
quibuslibet
terris minoribus & infulis: fic Meur-fius Fyoniam ceterasque
infulas
Dani-cas Srnolandiam olim
appellatas
efieteftatur d) Sic etjam Vatzhyrna Saga infulas marisBothnici vocatSmalaund* citante VerelioO* 2. pro nominepro¬ prio , idque
vel drifte,
proprxfeftü-ra Calmarienfi f)-, vel adacquate prö
pracfefturis tribus:
Cronobergenfi
>Junecopenfi cum tcrritoriis Kindia
Sc
Ydri-e)Job.JMdg.Inpraf.Cap.3 Herrauds&ßof.
Sag pag. z. (d)Jt. e)Innot. adHer¬
rauds Sag p 10 .f)UtintrausaHione Re¬
gis Birkertcumfratnb. apud Eric.Ol.
Ydriag) , &
Calmarienfi,
quaracceptio
hujus loci eft. Hoc loco non
praeter-cundum cenfeo locum, qui habetur in Hift. HervoraexCap# 20 p. H*n
reid süßer um
SmfrUnd
oe iVeftrsgott-Und oc fuo i
Suipiod:
quod
ita
vertit
Verclius: ipan ( Rex Ingo
) reb
ö|lcr
cm <£mdlanb oc^ fa i
StBdflergiftbfonty
od) tljtr ifrån up t 0tt>eriae:Praefer-tim quod primo
intuitu
hinc
videatur
jnferripofle ftriftior
quaedam
Smo-Jandiae acceptio,
liquidem Rex
ab
ori¬
enteequitando
praetervehi
illa ponitur.
Verum enimvero, Ii
infpiciamus
vo-cabula auftr um Småland, ita laneSvc-tice reddenda funt: «5flcr i (^mdlunt) :
Vocula namque lim non
foîum
no¬tât extra, fivetrans, fedetiam/», ut(7 V.
g. ftmhsns dsga vsr
Su/piod
k*Uud
Kriftin h), i ni) bief 0mertHf
tpl»
löt £bn|iif. Um T£yrt , in quiete, t VO *). Außur um baf, Ufi'30dfltClbcf#
toet£). Relinquitur ergo
quod
equi-taverit? non öfter om étudiant),
fed
biter 'iémalanb/
perorientales
partesSmolandiae $.111. <
£)Teftsnt Guß I.spudEric, Geor. Tegel.T,
i.p.jçi Lote p i fi 7. (hHerv,S. C 20'p,
'//.(iTorß. VikingS.p. ijf,{kibid.p./jo,
$.
m.Cum Smolandia aha paflim fortiatur
nomina, videlicct RidgothU l)% 8c
Go-thU Außralis, feu Meridionalü
m)
quae-ri poteft quodnam fit
antiquius? Ad hoc prius quam refpondemus
, pauca
de Ridgothia notamus: eam
nempe
non omnernSmolandiam
complexarr»
fed potfus ejus partem fuiffe* & illum fere tràftum, qui Junccopia
redaad
meridiem vergit, Ridgothiam didum fuiffe, multa ut credamus fuadent.
E-xiftimamus itaque nomen Ridgothiae ehe antiquiffimum,
quippe quod
re-gionia primis inhabitatoribus &
ex-cultoribus inditum intelligitur »}. Ad
nomen vero Smolandiae
quod
atti-net, id generale & multo recentius
eft, & circa tempora
pugnae
Bra-* v
(/Hervt Sc.to. n. Ver.innot.ddHerv.f. zop, it6.Peringfk.
in vit. Theodor,p.SaUn
Eçil & Afm. f,\p.14.3y 144. Normanin
Parent A. Spolep.9, (mPtolm. Tab Geor•
Joh.M.inpraf.Mejf. Anal.L.1 p.2. Gyllen.
defir.SUec. L.t. C.10. L.P, GothusL. t.p, 66. {nVerel.inHerv.
g116.Spole in digert*
i Bravalïenfîs primum innotuit*), ante
quac tota fere Smolandia Oftrogothia
dicebatur, partemque ejusconftituebat f). UndecampiBravallini, qui
inSmo-landiae parte auftrali reperiuntur, di*
cuntur effe in Oftrogothia q). Hinc
etiam Smolandi & Oftrogothi com¬
munes olim habueruntleges,r):
Quem-admodum &extra patriam eandem bel*
Ii gloriam & fata habuere commu¬
nia. Sed quoniam inde a pri
-fcis temporibus innotucrit tantum di¬ vido Tranflylvanae /) > feu Gothix in orientalem & occidentalcm/ Smo¬ landia, Scania, ßlekingia, Oelandia
& Gottlandia ad orientalem relatis *),
non adeo proclive e(l detcrminarc
quando no-men Gothiae Auftralis, fcu
MeridionalisSmolandiaetribuicœptum
cd,- Verifimile tarnen eft, id fadlum
ede ftatim poft feparationem
Smolan-A 5 diae
(oVid.Bof.S.p. z. Egil &Afm. S.p.pS^S0
& S/iUn.in notisp. g]- (p VereLin Herr.
p. 7^,7f.£jTjo6.Loccen.Antiq.Sueog l'.. /«
C'i-p.g. (qHerv. C.zo p.igo. (rOfi.G.
Dvcifjiab. 3 Tluck 1 §. 53t)gi)a 53. pp.
&»cki§, (s R. 53. V.i.c.i. (t Andi
Bur. defcr.Suec.p.po*Vercl.in not.AdHer* r*tid. S. pag. 76.
dix abOftrogothia ftriéle fie diefta,
fi-ye hodierna : nimirum ut Smolandia,
genuina Gothiaepars, Gotbix
Onen-tali & Occidental! hoc façilius
contra-diftingueretur.
§. iv.
De çetero fita eft Smoîandia, Se*
'
o
cund. Tab. Geogr. de Witt, intra 33?
/ o / o / ■
34, & i;,4f, longit. Se ftf, 50 atquC
•° / ,
5-9, y, latitud, compleftens in
circuit
tupf milliaria Germanica (#. Limiteshabet Lacum Waetter,Veftrogothjam*
Halîandiam, Scaniam,îftekingiam,ma«
re Balthicum & Oftrogothiam,
Cete-terum heic obiter notandum eft com¬
mune quoddam wç0o^ct
omnium
fe-re Geographprum, quod Smolandiam
multis in locis, prxcjpue v. inter
Vc-xioniam& Junecopiam nimiscoanftent, & pro 11 nulliarium Suec. latitudine,
f cumdtmidioponant,
Quernadmodum
autemcuivisprovincix fuumeft peculia-reinfigne,ita & inter OftrogothiamSe
Weftrogothiam femper Jocum
obti-tiens, & in conventibus publicis ace*Jedionibu* Regum quartum &
quin-
ttum
tumvotum&fuffragium
haben*
*)Sm$~Undia, Leonti im4gine, fed ereffi-, & bi»
xi* antevierihnt artum intenfum, (agîtta
r
umpnat xj. rracicr ivcgcs, quus mm
Oftrogothia
habuit
communes, mul-tos etjam proprios, quorüm fedes ,ut£3olmod/ ^fjoréborg/ Otyfcabolm/ Slfla#
torp/ ^prejkb/Sit#elfïab&cadhuc
notac funt i habuit* Bos inter
emp-nent RegCS
Ridgothiae
HaraldHeidre-kur* Angantyr* Heidrekcr JLllfhamur
>), &Sigürd Ring Rex
Smoïandijc
z),necnon SagVara Dux Smolandiarum *):
tat & heröes Grimer &
Àndgrimcr
in£3olm$(5* (t;
Divifio Smolandias in
Folklan-dias antiquas, territoria, & paroecias;
fed Praefe&uras & Epifcopatus
ho-diernos hacc eft t
(*)Ä.».2*2. cap.m.euberm* 2. «3.
I. Fluch.
*) Mcffen.SpéculaC. 16.p. 4g. (y Herv.C.
lo,ii to. (z Egitti & Afm. biß. p. 3/#
T0.& Salan in net*p» tyO kifi,B*/,f.t.
(t)Ihr},biß.p. 3,
Folk-9
§. V.
Videmus heic parvas illas ditiones»
éx quibus Smolandiam coaluifte
dixi-mus, eafque jam ordine defcribendas
aggrediamur. Primo itaque fefe of¬
fert Verendia , SBdrentrêlcmD / Scaniae & Blekingiac ad auftrum,
Moringiae &
Afifboland.ad orienté,Niudung.
adfept.
Ryding.atqne
Finvidiacadoccafumcon-termina» Amplifiimahacc ditio* t con-tinens territoria b)* patria eft
Amazo-num Smolanäicarum,
quarum hifto-ria eft nofiflima c). In hac, &
qui-dem territorio Alboénfi, quod Idf/ Jfperiunba/ $l>or$åf)S/ SBtgian&a/
QJldbmgt/
£efan>i)/ôî>ô/ Q^mmbtxgai
#iorféberga/
£tya#
bi)/ Jpertöf/ ÇDîo^eba/ 05t / 21ncbo / ©Idffd/
SÖ?ifleldb$
& ©tenbropultcom-ple&itua paroecias, longe lateque ,
per paroecias ©fateldf/ $borôàf)3/ 4Bif*
lanbai QMdbinge/ 2tl)rin$£åbS / £:fart)î>
& Qmenncber<ia /
qui tradlus dicitur
Bravallia d) cxtenduntur famofîflïmi
B Cam~
(bJob. Mag. inpraf. p.p. (c Illußr: Com•
DäblbergüSueciaAnt.8* Mod.indelineat.
Camporum Bravallenf.Item
nob.Palmßier-natndtßert.de
magn.animt Her oiea
p.JO*
{dßas,Hiß,Beel,p.
to
Campi Bravalltni oîim Hunnorum, Oanorum roultaruHtque aliârum gen¬
tium fanguinte tnadtiere. Quod hic
traftus hodiev fylvis & collibus hinc inde fit obfituS, td memincm moveat, înec ohTrat, quin tanta ibi praeîia olirrt
commiflTa frnt, rerum hamque ibi
ge-ftarum memoriam, praeter hiftoricosj
optime fervant FepuIcraHa & alia mo*
îiumenta plurima, qüaehodicnumex¬
ilant /). in pago Httjaby juxta
îurima ex Ferro ftjttduntur tormenta eliictU
$. vr.
Territorium Kinnevalds, praeterUr*
t>em Ve\ioniavn \ coüditam tempore
O-lai \0fott »
Äofliifyj/ Templo
Cathe-drali, Epifcopo S. Sigfrido g) & Re*
gio Gymnafio daram» paroecias
ha¬
bet ürtfbult, fetirpD/^ûIf^if/ §dftoel$äfj$/ $of?a/30?»
fccrstör/ 2>annmgelant)a/ £5erguuD<y
&
Oifa.%tJoh.Mag. L.f c,f. Ver\ in Herv. p. i$7* sVtrron.Rhythm.min.p, y. Erieus Ol L /•
p. 2ç Bering f. ad vit, Theodp- S 9- $***
Gram. L.g VahlberglocoCit Locreti t.U
p. f)Tbid.Pe*inrr 'fjvie Theod(fDahtb.
V C.g)B*z Wfi.È'cii, L.nC,7.p.toi,Ïàf»
0!f(W
Dimidio ab urbc milliari
in
la-CU ^efûCjtÔ confpicitur 4TX
Cronebergen-fri Anno i aedificata ( fedes enim
antea eratEpifcopor. Vexion»; fed jam
inccndio deleta eft. In par.
Nykyrkie
eftlacus didtus Jftofbdlturjy ad quem, in peninfyla quadarr, rudera aptiquiP
(ima: arcis Trojenborg & Urbis Tröja
cernuntur k). Vocatur ^utem hodie lo¬
cus £)tfnfebpite 0fanf$. In
eademquo-que paroeciahabetur vetuftiftimum
ca-ftellum Truütborg, tempore Regis
Ha-quini
Ring notum/)> de quo paftim in hiftoriis k) nunc vero deletum. Iiiparoecia °^Beî)er^{df eft pra?dinm
AUa-torp ubi habhafte fertur Rex Alle ,
tempore Amazonum Smolandicarum»
feu Anno mundi 145?$ /) notus m).
Sed adhuc
paulifper
ip hoc territorio lubfiftamus. Majores noftri, imrpor-tahtatem anima? firmiter eredentes,duas manfiönes, easque terrenas de-fundorum animabus aftignarunt ; u-,nam beatorum, alteram damnatorum:
B 1 hane
(bDâhlbergiidelineAt. tnSuec ant-&mod.
(i Loccen. L. /. p {b Ibid. Lib. 4 p.
>*7. Chron. Rbythm. (/ Dablb. L, c,7
it,.,
haneNifulheinty illam Gimte vocarunt, de quibus Edda in Mythol 3. ita: Og
Jkulu aller men liffa
peir
riet eru ficlader,ok verdi medhanom (Atin}fielfvum, fem
heiter Gimte edur vingolf, en vondermen fara til heliar 7 ok \adan i Niffelbeim,
i. e. Omne s probt & virtu ti de ditt homi-nes urta cumdtino infulgenti illa &amœ'* na erunt aula,* pravi vero ad Hellen-, 1$
inde Niffulheimum (infernum )
detruden-tur. Et poft paucä: a funnan
vcrpum
heim% enda? erfa ßadr er allraerfagurßr
oc biartariennfölen, er Gimle heitify hen
fkalftanda pa er himmin oc jorp
firifa-raft: oc biggva han{ladin rettlatirmenum
aldirallda h. C. ad meridiem infine
or-bur locus efîOmnium pulcherrimus, & cid-riorfoiey qui Gtmle vocatur: ißc måne*
bit ccelo & terra pereuntibus? eumque vi' ri juHi incolent per fecula feculorum.
U-terque locus in Smolandia reperituri
Niffelheim eft abyffus, feu palus atra,
IE
mofa & profunda in territ. Aîbo. par.quae &fyelffåtte# fän dicitur,
fontemque in medio habet nomine
Miroita fdfltf (*) Gimle vero, quodhuc
ufque ignotum fuit, eft pagus par. éfd/ (* Vid. delin.Cam,Brav,apudDahlberg,
ùiûl territ. Kinnev^fefquimilliari fere
a Niffelhemio diftans, quemgenninum
antiquorum GimJe fuiffe, fuadent
no-minisfcriptio&convenientia: lociamœ# nitas: antiqua dignitas, fti.it enim
o-lim fplendida fedes Regia f) & déni-que fitus: dicitur enim hoc Gimle
fi-tum elle ad meridiem in fine orbis , non quidem terrarum, led arftoi
,
quem & veteres Scandiani, telle
Pli-nio, & AdamusBremenfis (*)
alte-nim terrarum orbem vocarunt. Inde non procul in
par. ^öerqiinöaeilnobile palatium Berquara, olim illultr. Fanv
Trollorum,nunc Sparreorum
polîeflio.
VII.
'
Sequens territorium, ^ungabdrat)
diftum, has numerat paroecias: (Jlttt#
froba / SinnerpD / Sanbftd / £dngajtö /
îiubcr/ 28dcftdfång/ ^ingéåM/ Urdbfa/ vlobbclof/
^f)ovéåi)5/
dptmmeftdMbt>,- di&um autem procul dubiq-eft
$ongaf)dvab / feu Regium , a fedibus
Regum, quarum duae adhuc monftran-tur$ una, in par. r£ov3ål)£/ vocatur
3ngel|lal>
/ civitas Ingelli, ubitumu-B j lus
(tV'td. Skeboms Mfc. de Verend. ejusque
lus ejusdem Regis, Upfalienfibus (i
non major, minimum par» cernitur*
habens in vertice , praeter ingentem
lapidcm Runicum, etiam alium exa-&e rotundum, cujus diameter cubitum
cum dimidio adäquat»).Altera in ca» dem vicinia dicitur ^urefiaö / ci vitas
Regis Kuronis,
tibi rudera
Regiae &ingens cippus rumcusj laefa tn. fcub ptura, viluntur «X k
f VIII.
Huic proximum efl; territorium Up f&tbmgc / cujus paroeciae funt
$f)fet)a/
0gbuit/
Jgidllebcr^a/ %gpbAoïW
tinfeofi
ba/
^febcvga/
^Ratebacf/ ®ranf)ult/bejtd/ &h/ JpeiTOfva/
uatpb/ ^DVcf/ ^Dofmannaforp &
gercbp.-Ultimum eft Territorium ^ornaiDm^/
cum par; <$arbjbp/ 91,
Dtofnc/v0.Di#
ne / loip/ ^iuvcDa/ ^tfa/S3m/Sc prme^
berqa. In par. acprxdio Afa , fub in*
genti tumulo repçrta efi tnmba e ftx lapi* dtbuf commentâtAy in qua «tnditum eft
Odinum vêtus vulgoquç perfvafiffma tra¬
ditioeßtIm eademtumbt fuitctiamurnuUt
in quA Jerpatut ignis perpetuusy quiin *'
per-(«Dah Ib.L. c. (0 Gyllenß,polit, p, $61.
&
ferturà fefuleti proruente terra opprrßut
extingueiatur. ■{•) Hasevcrendia Imfhum
armis faepiiïimeimpefita A. iydf a
Da-his ift perpetuam poflcllïoncm fruftra
poftulabatur p)$ & quamvis proprio«
olim habuerit prasfe&os q) &
legife-rosr),& alicubffeparatim a Smolan-dia nominetur r), adeo tamen abfnrdi
non fumus, ut
negemus eam & fuifte
& effe partem Smölartdia;.
5. ÏX.
Verendiam excipit
FiÅvedia-,
qua; &Finhaedia, Finnedia, Finnia, &
Finlan-dia u) dicitur , Scania;, Hallandiar,
Veftrogothiae,
39?co/ v£m'eta/ &R^-dmgiac
confinis: territoria completti-tur duo, eaque latiffima,nempefttrbe/ & / ut ex joh. Magno
coîligere
licet *). Prius continetpa-roecias (BdtbtrpD/ ^rabrvpb/ Sumga /
^auintîxi/
CDïarfûrpb/ £itrmrpb/ OD'eu«jtô/
$(itter|laö/ torpet/ yibttja / 3(ngciftaî>/ $mu<5bp / $anna /$\vi*
(tDahlberg L.c. (ptdrcen* l.7-p 3*8. (q lä. L.q.p. up.[y £. f.Goth. hiß. Arft.l.i.
ftSi. (t£r.Ol.l.up.6. (uApp.adSax,Grm p.tfi.€r: Ol'.I.4.p ipg.Ol. Mag. I p.c. it.
(*£•>8.c.ip.Conf: Had.in
CÄ
Çbrw*16
•E)tmfcm>b / £3ergat Jgaöfld/ /
Ötp§bt>/
$ufatt;î)./ 2lgunn<m>t>/J£)oli«rpD/
& çpidfftrpb. In cœmiterio
Markary-denfi oftenditur tutnulus Prcefecfti
cu-jusdam exercitus Hunnorum, ut vulgo
creditur, hunc tarnen Loccenius apud Sudermannos, TedfegeSuder- Gothos,
repeririaity). PropeMarkaryd jnlimi«
ne Hallandiceeftpagusv£töavi)t)/
pacifi-cationibus interSu^cos &DanosAnno iy8o z) & iöi3 a\ notus. In par. $>'&*
IjuU mens eft $un£büg tantae altitudi-nis, ut, fereno ccelo
/ultra-8
millia-ria appareat, figuram conirefert, &
a tribus lateribus omnino innacceftus
eft, tam ob altiflimas rupes, quamad¬
jacentes latiffimas paludes : in latere auftrali circa medium ingentia
cer-nuntur antra, & cavernse, de quibus
multa vuîgus* Fama eft, ejus viciniae
colonum quendam, ipfa node
fefti
nativitatis Chrifti, poculum feu cor¬
nu quoddara argenteum, obvio
fibi
ad eundem montern, potumque por*
rigenti fpeeftro abripuifte, ex quo cor¬
nu calix templi
Lidhultenlkpoftmo-dum
Ü *»?•i7t (z LdtmL.7,p.fr6. (4Lau* rtmk, /.
•-* /
dum confe&us efîe vuîgo credîtur. In par. '£)örörp reperitur antiqua Regum Fedes b); praedium
quoque
hofftet / feu ^offrabolm ibi fitum eft,
ad quod/Comcs Petrus Brahe A- iOf*7
munimentum hofftet ?0fanté/ excitarî fecit c). Hoc territorio & Verendia,
abfolvitur Prazfeûura Cronobergenfis.
lit Angli ex Suecia fe oriundos effe
confiteantnr , iça & hoc territorium
<0unnerbo ipForum Patriam fuifTe,
An-giosque
ab AngHftad, Feu Angelftaciriomen traxifle, ex Corn. Tarit,
pro-batum ivit b. m. Rudbeck. *)
§. X.
Pofterius Finvidi^eterritoriumTBdfj* ho paroeciis Unnart>£>/
^telmtoffra/ gern# fw/ lanqarpb/ fterqevpb/ ^tliinD./ Mt/^Sdrerpb/ ^urferpb/ ^ûfcbû/
0miî)*
^efira/@rt)fcn?b/
DvdffteUb
/ 2ln# berSforp/%t)$/d\d(ïer|Iab/$or§cba/c£orjî<
wqe/ ^icbatpi)/ .ftufrovp/ ©nojtô. Hb*fcnhdga
/ ^dfferpb / 35üfmöd / £mmid£& ^anåcfer confiât. In îacu
Bolmen, qui harc duo territoria disjungit, ha¬ betur infula >Bofméd/ integram
paroe-C
ci-(hSpoleinDijf. deorig.
pop. Su*og• (cLocc% *"9-p.80?„ (* Atlant, T,t. p.du*
18
ciam conftituens. Ditio hacc olim fuit & fedes heroum Grimeri,
And-grimcri d)
filiorumque,
nec non Re-gum Kidgothice e),quod vel evineunt folles fepulcrales & monument«, qua: per totam fere înfulam reperiuntur. Quemadmodum in ^unnerbo fluviusLaga fpumofis volvitur undis, ita &
in ^afjbö Nitfa : ad quem ruftici
Finvidiani, anno circiter 1148,
ex-ercitum Danorum funditus deleverunf, nobilemque vidoriam reportarunt
f),
Hane Finvidiam genuinam fuilTe
pa-triam Longobardorum, ex
Longoba-ridz Hundarid, feu Longaryd, aliisqj
fufius monftravit Rudbeck. f) §. XI.
Finvidiae adjacet RydingUg),ita, pro-eul dubio, dida ab antiqua fedc Rtm
gia b) nunc aede facra Rydaholm conftituit autem hodie territorium
Ofjbo/ cujus, paroeciae funt Dîpbabcim/
©idflarpt)/ ^ödrncmo/3Bujftovp/
$unnd/
$terreba/ Jfràngtrpbf grpldf/ 1
mer/ jÇdfjtd// $of}ten;b/ SSparum/
&
25on& (dHift Herv.p.y Ver.ntt.p.tf (eSpolelc*
Verel.inHerv.p.141. (fJob.MIig.c >?•
(f
Ç //>.60.(jEr-olail.f.jp, ify, (b
SpoU-C
19
CBôtlStôrp. In par.
eft
no¬ bile praedium £D/ ubi quondam ha¬ bitans çonditor Familiae Trollorum >fertur fpe<ftrum, nefcioquod, occidis-fe , cornuque, in quo tricenti
con-Ipiciebantur colores, rapuiffe : in eu-jus rei memoriam Trollorum familia typum interfe&i fpedri infigni fuo
infertum geftat. Cornu vero illud
aureum Templo Cathedraîi
Vexionen-fi donavit, quod, combufto &
fpoha-to templo, Dani Anno 15-70 abftule-runt k) In par. ^ojfterpb celcbris eft
fodina ferri Taberg, §• XIÎ.
Rydingiae confinis eft NiudungU ni)
quae hodie dicitur: huic
a.ccenfentur paroedae Sll^^eDa/ 0feDa/
Dfna/ 0ftro/ Sftdél)ul(/ 0)fenber*
ga/ itarl^förp / jtrårfyult/ ^vorgberga/
£tmcnljutt/' 0ol?ibcr9a/ ^dpbeba/ 9îd$#
C i bi)/
(k Gyüenft.indtfc.SuecJ.S.c? Baz.hift.6ccl.
Reenhielrn not. ad Torft Vik p»yp.{mFiâ
l.Mag.Smek feriptasJunec./Jf7,dpudHa~
dorph.in Collect dipl. ad Cbron. Rbythm.p. 46. 0frtfîl. bcn?.IiiQ)lfh*pß ehrp,121 in
lit.R. Magni uji^Monum Ad
19
bt>/ / €D?t>rcft6/ £afiböf!ebe/
0td'tfo/ & Sftdfroelfid. In par. Sftefye# t)a eft mons
jtlefwcn
/ ubi nuper in¬venta floret cuprifodinaj officina, ubi cuprum efFofliim concoquitur ,
dicitur ©öpctfortf. De
cete-ro in hoc tcrritorio pagus Jprcet*
lûtiba notari meretur, cui quamvis
rmmerito nomen oppidi fuo tempore
tribuerit Jacobus Zieglerus»)•» fuit ta¬
rnen olim eodem loco urbs amplifïima
nomine 233itta(û/ quod nomen, una
cumurbe,pofteadegeneravit in pagum
J£rctflanbafeuJproetl.Reliquie hujus ur-bis adhucfuperftites,funtl.Arx
Hulteby-enfii-i cujus rudera ad feptem cubitos
fuper terram eminent, z. Ipfum fo¬
rum, ubi nunc pagus borget. Pla¬
tes lapidibus ftrats , ubique fere per
fpatium dimidii milliaris, terra tarnen
plerumque te<fts. 4. Cella j)lurim<ey
variis in locis, quarum quae adhuc in¬
tégra fervantur, parietes gîadiis &bi» pennibus ornatos habent 0)
§. XIII.
Niudnngis conjun&um eft 2ödffrd» (jdraîv; cum par.
âôngftab/
9tyDabla/ @n>d*(nlnfuaSttvdfttff,(9 Ddblù.Succ,
dHtjf;
ZI .i , ©wdncrum/ ^rdarpb/ OtamnqttJtfla/
^dcfafep/ #ultfté/ (Sfepperfiat)/ ^pterf^ j
latiba/ @atib|i'd/3£aflfti$/ ^Snngerofta/ ^pflctnffta/ ^tunga/ $Mmbdcf/ SJImeé*
ofra/ Obefhiqu/dptetorut) & ©tocfûtpîv
Prae ceterisclara eftNovaFallù57pt>af)(a/
quippe quse olim peramplum fuit Cœ-nobium frät, Ord.Cift. A. t ifi.a
Gislo-ne Ep. Lincop. fundatu. Sed A. ifio a
Chriftj. Tyranno, aquis fuffocatis ali¬
quot monachisuna cum Abbate ,in ci- | neres reda&a.Hujus monafterii colonia
eftPallü [Bei in Livonia *). Ethaftenus
defcriptâdecem tcrritoria, LegiferatÜ
^ijo^drabé £apmanät)&mf/>)
conftituunt,que tradiî olim latius patuifîe
,Teuto-numqjpatriamfuiffe, docetRudb. t)
§. XIV,
Adlacum Waetter fitumefi: territori¬
um Tuetat Veftrogothiae contiguum
,
in quo
präster urbem JunecopUm,
ar-ce & Regio Gothorum Dicafterio flo-rentem, numerantur paroecias j tum/
äerftorp/
iôanferpîv ©ûttfetpb/*^amavp/ ©låtifarp/ Dvogberga/
torp/ 3eröndé/ gorfarum / 25arferpt> f 0}d§(6/ ©roarfarp/ Seferpb / & #afarp^ Dimidium Junecopia milliare ,
verii*
PKuitf. h 2S,(p& tc,/.(t
X l ?
orientera, floret officina armorum,
chartarum & pitlveris tormentarii
JDufqVDartietv ubi practerlabens amnis^
cataraâas efficit, quarum i 16 ulnas,
2 16: ? 14, & 4 6 aîta eft, f). Ad
hujus amnis oflium, in litore
Waet-teri, rudera confpiciuntut arcis Oîutw
lûborg/ a Rege Alberto circa annum i\yi exftru&a: r). Ab hac arce, ter-rit. Toeta & huic vicina, praefeftu*
ra Rumleborgenfis, 9?um(eborgéld!>n/
ditfta font />, Territorium
ÖBtjta/
o-lim Brennevift *) par. habet 0fdr* flaîv Ôlipcfiab/ oppidum ^3val>cpvenna/ ab illuftr. Com. Petro Brahe conditum,& infulam titulo
Comita-tus, arce & Gymnafiô claram t). Ere-gionc lnfulas in litore Wactteri
ccn-fpiciuntur Palatia ^ßdpano & 2$rö!)t'
bué. Pofteriora duo territoria , una
cum Decemterritoriorum Legiferatu
in jnrtsdicfhone Ecclefiaftica
Epifcopa*
tui Wexionenli fubfunt.
$XV.
VahlbergL. c.(r bttV.A^Chnn
Evtfc p. 112. (sDiplom, ddChren.Rhytbnt. p.64 Ç*Er,OlJj.pjpg.(/ de
quavtdedtf[»
s.
XV,
Finvidiae & territorio in ipfo limine weftro-Gothia:,confine eft ter-rit. Ç0ÎOO/ quod in
Ecçlefiafticis
E-pifcopo Scarenfi paret , paroeciasqueagnofcit 0tcngdrD3bult/ £>bwp*V
Unriû»
rt>D/ ^ßaiöbult/
#efira/
25otnûïpî>/ftnjtv& 2(n^ert)fbctlva/ qua: in
civilibus
Satrapam Junecopenfem agnofcunt. In
paroec. 33otnarpt> & quidem lacu
iöturbdcféjtöparva cerniturinfula ©uD*
mtmbg tuftoa/ ubi limites trium
Prae-fedturarum, junecopenfis^ Scarabor«
genfis &
Elfsborgenfis
concurrunt u), §. XVI.Territoriis^:h3etü/2ßi|la &Niud. vtcina eftiridbodia,quaein induo
territoriadif-pefcitur , nimirum Auftrale & Borcaic*
Ad boreale, feu 9}ovra ^LGiDbo / per^
tinent paroeciac 0dbp/ £tnt>eråb#/*
%
fceléf/ ^GireDa/ grtnnarpb /
'oar Somarpö/ £3dIcvpî)/
SÔîani*
bKcf / / & 53ret)c(îûbî äd auftrale vero feu 0dbra 3Bit)bo/
&dreDa/
^ebelbp/jpulf/
0tébult/ ftnga#torp/§8dld/gltébp/(goblberga&
oppidum
€fe(té m«rcatura florens. Prope £feftd «ft {HiFjmârks 0men(ïautftf.fr *u
eft ingéns
admirandusque
fpecus, ab
accolre 0furu(?ata didu|> medU
hujus profunditas efi 64 ulnarum, fupernm hia¬ tus 10 ulnas latus$ longitudo verofpecus
per quartam milliarts Svccicipartet» refta l'tnea a Notapeliote
aâ Borrolibycum
ex-tenditur 5 fpecuique infuper
rupes valde éditaf 0furuf)Ctffditta imminet.Fama eft
antiques Gotbos ibifacra idolis feciße,
mon-ftraturque adhuc locus in inferiore fpdun¬
en recejfu facriftia
diftus, ubi idola
recon-dehantur x)- Ha&enus de Praefeftura
Junecopenfi.
§. XVII»
Vidbodiamad fines Oftrogothiae
ex-cipit
Kindia , in' auftralem &fepten-trionalem divifa > ad quam hae perti¬
nent paroecias:
âôôrbncté/
idtteljlûî)/
.^)ô0cr(lûb/ £>orti/ gncbpi 5vifa/ 'liw
fiaD/ Upp?bp/ JDpcffinpe &
^ibeérum.
Ncc non territorium Tdrîa, cum
par»
mfhtpbïifâ/
QBÛ $orpa/ 9itolerant)er/ 9?utn£fußa &
©tpinfytfïf»
Hxc duo territoriajquapivis poftart'
num ijdo Prsfe&urae
Lincopcnfi
ad-hasferint, quo tempore
Magno,
O-ftro-Gotlpte Duci, telfamento
Pater-no
2S no aflignabantur» nullo
tarnen modo
ad Oftrogothiam pertinent
, uti vult
Joh. Magnus, quando Tiuftiam& Kin-diam genuinas Smolandia? partes,
in-ter fpeciales Oftrogothiam provincias
enumeratj';: non enim provincia? ali-cujus termini antiqui limitantur, aut
coardantur inde, quod five tota,
fi-ve
pars alteri jubeatur parère Prat-fecfto: Pomerania namque in Germa¬
nia (ïta eft, five Imperatori Roma¬
no, five Regi Suecüa? pareat. Nec
ju-risdidio Ecclefîaftica hic quicquam
valet. Rede itaque ha?c territoria ,
ut & cetera qua? aliis Epifcopatibus
adjeda funt, in codicibus rationum, inftrumentis & monumentis publicis
Smolandia: annumerantur z).
§. XVIII.
Sequitur deinde Tiußia, qua?
&Tut-fchia a) & Teuftia b) dicitur., Urbem habet QBa'fhrftif/ in litore maris
Bal-tici pofitam, & caftellum
©tevjeboim/
c)>In duo territoriadividitur, quorum
pri-{yInpr<ef,c.III. (zTefidmGuß,
/• apud Er,
G
corgii TegeIT.z.p, #4. CondI
Ùpfrtnfub-fcr.provindar.tfterritor.Ça Ziegel.Scond, b494kJ>4tU T.i.p.jfj.(cEr,OU. j.p.jztf.
i6
prius 9}. £mfî pari (£&/ Capelle
iôffra
/ £ojftab«mmar / Ufna t S)aa(bem/ $rt;ferum/ JpandS/ Obend»tt>t & ^iarSrum numérat ; pofterius,
fcu vgobra $tufl habet qamld £ßd|fcr< twf / c£ditiftt>oHa. urbem QBdflermi?/ îûcfnamî/ ^Macfjtab/ ^)iortel)/@fat>ljam*
mar/ StBdflrum & #aflingeberg. Hino
territ.
iunafdbn
quod his canftat paroeciis: $una/ SO?iJterf;wlt/ & Çbrifbbula. Hinc (gemebc^drat)/ cum oppido
SLBimmerb^ & par. ^elarne/ 0dbratt>i; SurébaHa / ^rdDinge/ #mena/ 9vdm&
ruUa/ & 4pdjjlebp. Nec non ter. 21^
bolanb/ ubi COîdrlunba/ $meta/ Mlitla/ ©drfroeba/ QBirérum/ ffcfrcba/ & $dne* bcrga. Denique territoria @tranba& Slmbprb; prius quod Sc 9}orrc @tranb/
d] Sc ^orrobiuab *)olim vocatum e(l» pareociis abfolvitur
$(em
1C0?dn|îer#
ob^ / & 3)dberf)Ulf; pofterius vcro
-Çdqébp/ ftltferpb/ $ïof$màb(a/ Sc
#er{)U(f. Tandem C0?dre/ cum territ.
boreali Oîorra CO?dre/ cujus
paroeeias
praeter urbem Calmariam, funt 2)dr*
b8t)! $(dçfeberga/ ftôrldfa/ £brifïn>atfo/
Sbp
& Otyfbp: Sc auftrali , in quo(dmonum. ad Vaft-p. nf, (tHddorp.
Cot
i*
ti
*7
ïJBifftertw. #aflforp/
QB^forp/ Jjröfgb#
Örbp/
SOîôrtorp/ Siungbp/ #o£mo/ VJityfio/ ^ordfra/ & £hov3df)$. §. XIX.
Sunt qut exiftiment haec duo
terri-toria, five hane Moream a Paulo
Warnefridi expeditione
Longobardo-rum celebrafi (/ dum fcribit: igitur LengobArdiinM/turingatnpervenientes &c+
g) 8c rurfus, tgrrffi ifeque Longobardi de
MAilr'wga applicucrunp in GoLwda h)
fed qui valde hallucinantur: nam
ni-fi Paulum Warnefridi penitus inverte*
re & veritati fueum faeere velint,
id
nunquam probabunt* Non
equi-dem diffiteor potuiffe
Longobardos
e.Morea noftra , five 0)?ire/ egrefios
fuiflfe, quemadmodum eos omnino e Scandinavia primum erupifie ftatuo 5
verum id nego Moream in
Smolan-dia eandem efle, quam nominat Pau¬ lus Warne fridi> idque fequentibus
ra-tionibus: omnium primoteftatur Pau*
lus Warnefridi Longobardos
e Scan¬
dinaviaegrefiosfuifle/'). deinde venifie
in regionem,
quas vocatur Scoringa, ibique cum wandalis praelium
com-
mi-(fJob.Meg.Preft.^.Avd.Burdefcr.S^.pjl.(g
deGeß,Long.l./.c,iß.{b
*8
mififïe /). Hinc in Mauringam tranfi«
re volentes, ab Afîipittis impeditos
fuifie m): & tandem in Mauringam venifTe »), indeque in Golanda appli-cuifïe o), Hinc primo patet Maurin¬ gam P. Warnefridi extra
Scandinavi-am fitam fuifie, & Longobardorume
Scandinavia egreflorum fecundam fuif' fe manfionem; at noftra Morea in
Scandinavia omninojaeet.
Deindedi-cuntur Longobardi cum Wandalis &
Affipittis pugnaflTe, antequam inMau¬
ringam pervenirent, unde fequeretur hoc praelium intra fines Scandinavie»
& quidemin Smolandia fafrum fuifife,
t^iod ex omnibus hiftoriis omnis e-vi probari omnino nequit. Quin hoc
praelium in Germania circa fines Ul-merugorum accidiffe teftatur
Jornan-des p). Itaque fixe Mauringa, ut
Si
Scoringa, Golanda & Rugiland» non in Scandinalvia» fed in Germanise kn
eis Auftria Sc Bavaria circa Danubium quaerendae
funt,
uti me doeuit Max»Rev. Sc Celeberrimus Vir S. S. Theoh Do&or Ericus Benzelius , Academ.
Up-(/ib. e.io.(m Ibid.C.n,(n ibid. C»t}. (öibid»
29
Upfaî. Bibliotfiecarius digniffimm. Vi¬
de etiam Atlantic./ T. i. pag. <5i$.
u-bi Moringa in Germania redte
poni-tur. Hatc autem loca ita vocata fuifle
a Gothis, fivè Lqngobardis,
fecun-dum nomina locorum in patria,
un-de egretfi erant, haud fecus ac in A-merica hodie fieri videmus, idemvir
atnplidimus in College Antiquit. Patr. M(c. c. i. §. xi. utinam propere e»
dendoj docet.
§. XX,
Ad Smoîandiam quoque pertinet
infula Oelandia q) quatenus
Pras-fe&o Calmarienfi femper paruit,
At-que fie breviterluftratis partibus Smo-laodis, videremus etiam quibus
con-tineatur limitibus5 verum recenfitis
fingulis paroeciis> ifto labore, ut mu
nus necefiario fuperfedemus j Id ta¬
rnen hoc loco reticere non poflum, me fingularem
operam impendifie
li-teris, bue ufque didtis Pontificis
A-gapeti a, de limitibus inter regna
Svecia: & Daniae , editis a b. m. Ar»
chi -Epifcopo D. Haq. Spegel
r)
^tiec
1
/ non
dequavide Dtjfert.1703*Upfhabitam (>
non itidem b. Prof. Carolo Lundio /)i idque hac mente , ut aliquam
in-de lucem fœnerarer Patriae meae in
limitibus inter dida regna eo tempo¬
re-,-„h. e. inter Smolandiam & We*
ftro-Gothiam ab una, & Blekingiam, Seaniam & Hallandiam ab altera par¬ te, praefertim cum fperafïem loca
li-mitanea fpecialiora ibi repertum irij fed cum didas literas attention
ani-mo infpicerem , deprehendi illas fup*
pofititias efle , quae, ut verbo dicam,
çompilatae funt exfragm* quod ad
cal'
cem legum wcft - Gothicarum de
an-tiquis Weft Gothiae limitibus exilât,
quod quidem initio in genere agit de
fex lapidibus limitaneis, pofitis inter
utrumque regnum, verbis; £munD(jr
(ïemd tt>ar hunger t Upfulum/od;
i Stanmorf; $ljer fattu rijîif
mdlltr od; SDanmarf;
ndmbté af <0tt>ertfi/ $afatî>i af $intw
lanbi/ tSotil af JiqrbunDralanDt/
af SBdffmanndlanöt/(örimalDt
af'Oflp
@éii>{mbt/ Oldnntr af 0ma(anDum/ «Sitten af2Bdjba*0éf^lanDt/ûf
QutbianM /, ^oti od) $ofi af 3utf>i nDt/ (x llpfalU /703.
©çroftl af ©ialanbt / SDan af '©fant/
©rpmtfiir af Raflantt ; Çfar $olf fatta
fat jlend mellir rifindjgprfid (len
i^utw
teiroaft; annat i
©aÄdbdct;
$l)til>ij?ttt»nditen,•Jtdtbt Surafjndfl;^emti (yroifdjlen; 6dttt
vïSrnmfdllftt/
nullit 2Mefortc$9J?öre. Deinde hoc mooumentumfpe» cialcs W. Gothiae limites circumqua-que recenfet, a quibus nofter Pfeudo»
Ägapetus
ne ungnem latum rccedit, fed locorum ignarus incautus eosdemper loca maxime devia fequitur, quos
'
quidem ab infula Dana, feu Hifingia,
ufque ad tertium îapidem Kinneilen,
ubi Smolandta, Hallandta & Wçftro^ Gothia concurrunt , fequi debuiffet ;
fednefcius fe ibi fpeciales W. Gothiae
limites relinquere , & verfus 9J2arfa#
n i)/ $allar#t)/ ^t(#rofndf/ ^eriunba
& Q^tdmä in Mare Balticum
progredi debuiffe, Weftro - Gothiae limitibus
inter Smolandiam & Weftro-Gothi*
am pofitis, ufque ad lacum Watterum
inhaeret, atque de fuo addit: ubi(ad
lacum Waetter ") Pofitut e{llapts quartut^
inte;- Sveciam & Daniam puta)in llraks
Pari modo cum fcquutus eos~
dem W, Gothiae limites
pcriocaDa-r
liae pervenit âdlacum Waenerum,
ite-rum nugatur: ibique pofitus eft
lapis iüe
Albust in ordine quintus. Ultimo inter
lacus Vaetterum & Waenerum etiam
prenait veftigia LL. Weftro-Goth.
cxcepto ultimo loco, qui iterum eft
lacus Waener; fcilicet non aufus eft
figmenti hujus parens ad Waenerum progredi, quia ex faepe nominatis
le
-gibus didiceratfextum lapidem nonad
Waenerum, fed inter Blekingiam & Moream pofitum efle , itaque in
löco
Waenero proximo, di&o
$oftirî0
fub-fiftit, falfo iterum fubjiciens :propehunc
locumfitus efthpis Brimfenfis
, inter Ble¬
king}am & Mohra am. Hinc fatis fuper"
que patere exiftimo falfiflimas elle
li-teras iftas; quis enim, ut cetera
ta-ceam, unquam fomniavit, lapides
Ii-mitaneos inter Sveciam & Damam ad
lacus Waetterum & Waenerum
pofi-tos effe ?
§. XXI.
Quoniam in quaeftiones de
iimiti*
bus incidimus, quaeri poteftutrum
çOîére/ feu Morea, fit
genuina pars
Smolandiae'? an non? Sunt quiid
ne-gent, facientes de
Moreaprovinciam*
èamque talent quae nec fît, nec
iin-quam fuerit pars Smolandiae. Et quamvis ut fenfu heic fuo quisque
ab-undet , Jibenter patimur, examinare
tamen lubet
argumenta, quibus
ni-tuntur. Primo eontendunt faCtafru efte Moreae mentionem a quibusdam
fcriptoribus tanquam (angularis pro¬ vincial : deinde oftendere laborant
Moream easdem habere
praerogat^-vas ? quas habent alias provincias
«
indeque concludunt Moreamnon elle aut fuififc partem Smolandias.
Qui-bus ut rite refpondeamus, omnium
primo diftinguimus has quasftiones»
an Morea fit aut fuerit
fingularis pro¬
vincia ? & an Morea fit aut fuerit
pars Smolandias? has namque quas¬ ftiones ita connexas non lunt,ut una
affirmata vel negata» ftatim
affirmari-da vel neganda fit altera. Videamus
itaque an , & qnatenus Morea dici
poftit provincia : Sumitur provincia
primo pro regione, quas inde a pri¬
ais temporibus
communi quodam no¬
mine,
infignita
fu.it,
quamvis in plurcsEpifcopatus,
Prasfe&uras (£an&jl;ôft)tiig*fr&W)
&legiferatus
fubdividatur, utUp-Uplandia, Smolandia. Hane
acceptio-nem Moreae non competere vcl
cœ-cus videt. Deinde fumitur pro
prae-fe&ura, ett £dfw ellcr
£onb$()bfbin^t>d'
mc t ut btc provin^ Bahus t).
Nec
hoc modo Morca nomen provinciae
tueri poteftrde
praefeftura enim
Mo-reenfi, 93?dre#2af>n/ altum ubique
eft
filentium. Tum pro diftri&u
unius
x
legiferi, ett £ctgman$Déme / ut
^i/obd*
rabé/ unde & judices provinciales
vo-cantur. Sed neque hane
acceptio-nem provinciae
tibi
arrogarepoteft
Morea, nullum enim poft
hominum
annaliumque memoriam proprium
le-giferum habuit. Denique
fumitur
proFolklandia, feu parte regionis
alicu-jus, ut provincia .Finvidiau):
provin-cia Falonia w): & tres provinciae
in
Weftmannia x). Tandemaccipitur
pro tcrritorio, ett J^arob/ utprovin¬
cia Brohund3ri, provincia
Wlderaker,
provincia Hagundi
y).
tUltimo
vero
acci-(/. Hiibn, Geogr p.ägs. (u Ol. M*gn. Brev,
Hiß. Gent.Sept.L.y.e.iz. (îi». ib.1. 2.c.29*
{x Er. Ol. Upf.l.A-.p.log.(yinliteris
Ducurn
Er.0*Waldem. inColi.Hadorpb.p.8}p)l0
&
accipitur pro
paroecia,
utprovincia
Wendill z> Jam licet nunquamti-tulum provinciae Moreae
attributum
reperias,
poteft
tamenprovincia
voca-ri, Ted non nifi fignificatu quarto &
quinto a nobis jam
defcripto$
fcilicet
quo Folklandiamfive
territorium
de-
-nötet ; unde tamen neutiquam
fequi-tur eam non eile* & fuifle partem
Smolandiae.
§. XXII.
Loca autem , in quibus exiftimant
fadlam efle mentionem Moreae, ceu
Angularis provinciae, petuntur primo
a paulo
Warnefridi, de
Longobardis
ita loquente: egreffi itAque Longobarai
de MauringA) Applicuerunt in GoUndAa)%
Unde infertur: ifio tempore fi Morin-g'iA SmoUndtce provineU fubjeÏÏA fuiffet 9
utique LongobArdos ex Smolândia
egref-Jo< dixiffet Paulus Warnefriâi} fedcum
XIX. probavimus Paulum
Warne-fridi nunquam loquutum
fuifle
de hacnoftra in Smolandia Morea , fatis ad
hoc refponfum eft. Dcinde provo¬
cant ad literas quas vocant Agapeti,
& haec potiffimum
verba:
Sextuseft
D 2
lapis Brimfenßf) biter Blek biglam tf
Met-team: unde lta inferunt: ubi termini
frevhfciarumenumerantur, provincias
pro-vincits opponi par eft^ at hic E. Quid
de îftis Agapeti literis tenendum fit,
§.xx fatis indicavimus, & ulteriore refponfione fuperfedere pofiemus5
re-gerimus tarnen falfam efife majorem,
legitur enim in fragmento Legum
W- Gothicariïm de antiquis Weftro-Gothiac limitibus: J£)dr (jtfta# at
fler06tf>ïanî>/ J^aöanb od) 5tnn>ib; hic
concurrunt Weftro - Gothia, Hallan¬
dia & Finvidia: neque ibi provincial provinciis opponuntur, licet fermo fit
de limitibus, Finvidia namque non
ea ratione eft provincia, ac relique
duse ei oppofitae, fed eft Folklandia,
quam nemo fanus negaverit efife
par-tem Smolandiae. Legitur & in
Chro-nico vetufto a Mefifenio edito: Oö*
munbev 0lema lat(a^aDvoemellan
rt$e od> ©fåne b). Inde fi quis
infer-ret: ergo Scania xque eft &
erafpe-culiare regnum ac Suecia : cui haec
probaretur confequentia ? anne
meri-to ipfi refpondercs: falfum eft?
§. XXIII.
Adduci ulterius folent loca alia,
p.qui-17
qüibus diftin^tam *a Smolandia Morea:
mentioncm haberi ajunt: v. g. QBiJ Chriftopher &c. balfe aöa töårc tlftt*
Itge 2(lmogc/ffom bo t
Öfter#
©ötbfont)/©mâlûnt)/ Olnnb/ 9)?érc&c. c) Hane argiimentationem invalidam eflfc
e-xemplis pluribus probari
poflet, fed
pauca tantum profcram. Non cre¬
do quenqam negare pofle, quin Ve#
rendia fit pars Smolandiae, illa tamen
pluribus in locis a Smolandia
fepara-tim nominatur : e. g apud Ericum
Olai Upfal. Quartum erAt vegnum G»*
tborum•> - - continens in fe Gflroçêthiam
& Wcflrogothiam atque Verendiam, Qe-UnåUm AtqueSmoUndiamfubibAorc^l)
Utas & Amplißimas regiones d). Si jam
ex literis Regis Chriftophori
fequeré-tur Moream Smolandiae partem non
ette, fequeretur etiam ex Erico Olai
Verendiam in Smolandia .fitam non
ette : Pari modo concluderetur
Oftro-Gothiae territtoria £dntn0f*/
55i*Qbo / & Sttfmtigé partes
Oftro-Gothiac non ette, cum ab Oftrogothia
leparatim
recitentur e) Sic etiam ter-rito*(cmConß. RegisChrißopb, dat. CaInt.1444* (dl. /.p.6.(e inUt.SenAtçr.R.S*aptidQm
38
ritoria (Ç-fatiInge/ QBartoffta/ 0?tbn>^ & XtnD quae rtidcm feparacim a V. Gothia nominantur,in V. Gothia non
edent f) ;Ted quam abfurda foret
con-clufio vel Tirefias videt. $. XXIV.
Ad ha?c putant robur fententiac fuac addi ex verbis jacobi Ziegleri fcri-bentis: Mêringia Ducatus, # fub eo
ci-Vitates Cronabeck & IFeftertvik g) Sed
quoniam in duabus paginis ejusdem
Ziegleri Scondiae ,» numerari
pofiiint
%cLçoçcipct,-ru, ultra qindecim, v* g
we-ftraras leu Arofiam pofitam eife in
Uplandia.- Sigtunam in
Sudermannia:
Scania? oppida Wae, Ahufiam &
Lun-dinum in Hallandiamtransportata
elfe.'
WeftertoikTiuftiae oppidum in MoreamfeuMoringiamtranslocatum &c. itaque facile patet quantum in hoc
negotio
tribuamus Zieglero. Nec edquod
dicant Olaum Magnum Moringia titulum Ducatm velprovincice tribuijfe h)-, isnam-que fine omni omnino titulo Moream
recenfet.
$.xxv. (fihid\(ginScondia.p, 494. [b in
Çlentho A*
39
^XXV.
Aliud, idque palmariüm argumen¬
tum videntur fibi reperire in verbis Erici Ceorgii Tegel : (>dlt 0crmunD
i ©rcenfon tmg od> famtal meö 25dnbcr#
tia i i^dbrc od) 9?ovre Jparafcet t /
ï). Qvaeverba nihil fane ad rem prae* fentem faciunt. Ut autem breviter nos expediamus, evolve ejusdem Eri¬ ci Gcorgii Tegel Hift. Gull: i.T.i p. ioö. lin. 6 Sc 7. Sc lege fequentia:
§ör tu ahr har tilférma upfyofroe.ftg af
'
ëdDra
$?dve t 0ma(ariD e«f)op
©fogfo
ttuftuav od) üJ3?drDare; quod ita vertit
Loccenius : ante bienmum ex ree auftralix in Smolanàia rufticü coorti
(unt Utrocs graßatores kJy ubi fatis clare indicat fitum Moreae. Inftgne
autem provinciale nunquam
habuitaMo-rea, illud enim in Palatio
OrdinisE--queftris aus inter monumenta Patriae
' huc
ufque confpicere nonlicuit, Ted
i
femper
infigni territoriali contentafuit. In vexillis autem legionis
Prae-feâurae Calmarienfis, nec non in mo*
neta, qvam Guftavus Adolphus
Cal-D 4
40
mariae cudi juffit,
infigne
cerniturSmolandiae, haud fecus ac in
vexil-lis legionum Cronobergenfis &
Ju-nècopenfis. Si autem contendas Mo- i
ream habere fuum
[mguUrem Prœfeftumi feu Guhernirorem, £(tnD$f>tffbm$e/ id in
tantum verum eft, in quantum Verum
eft Territ. Brohundari, feu Q3robdi'aî) in Uplandia, Sc 3Ba'|îrû!>a'rab in Smo-landia fuum habere fingularem
Prae-fe&um, Gubernatorem , feu Sanbjfjdf'
bin#/ i. e. nunquam. Non enim
con-fundi debent Morea & Praefedhira
Calmarienfis, gàlmareldbn/ cujus Texta
fere pars eft Morea, quae nunquam'
proprium, Ted femper cum reliqua Praefe&ura Calmarienfi & Oelandia
commUnem habuit Pracfe&um.
§. XXVI*
Quamvis allata haec poflent
fuffi-cere ad demonftrandam Moringiam efte partem Smolandiae, praefertim
cum nullus unquam omnium
Hiftori-corum,Antiquariorum
autGeographo*
rum aliud ftatuerit : loca tarnen, in
gratiam illorum qui in ponto
quae-runt pontum, nonnulla daremus
eo-rum fcriptorum, qui claris verbis