• No results found

DD.LAURENTIO SMOLANDIA,

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "DD.LAURENTIO SMOLANDIA,"

Copied!
54
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

7

MwVo

DISSERTAT10

GEOGRAPHICA

Do

SMOLANDIA,

QUAM,

Adprobante Ampi Senatu

Philoß

in Reg.

Upfalen[t

Athenœo.

PRESIDE

V1R0 CELEBERRÏMO

DD.LAURENTIO

ARRHENIO,

Hift. Prof. Reg. &

Ord.

PRO SUMMIS IN PHILOSOPHIA HONORIBUS,

Public* Cmdidorum C°n{ur<eßßit

S:œ jR\œ JVL:tis .*

AV^mnus

JOSEPHUS

E.

LINDAHL

SMOLANDUS.

In Audit, Guß. Maj. die 14

Maß

',

A. MDCCXIX. HorU antenterid. folitis

£•<$$*»

(2)

Magnse Fidei VIRO ,

PATttlm

DOMINO,

D.DAVIDIÉunb/

S.s. Theol.Doctori Celeberrlmo: Inclura:: Diœc. Wex.Episcopo Eminerj»

tiffimo: Confiftorii Eccl. Pnefidi Gravif-fitfio.• Gymnafiorum. & Schol.

E-phoro adcuratidimo j

Maxenati Summo.

A

Ur

e

Sy

flammipeâes

s.Et

hon

7EOU%

Pyroëis

(S

y

AtquePhlegonybis ter prope eoncsvs

brs-chis Cancri,

AUgocerique àomosy agitarunt e[jeda Phœbiy Pofteaquam

laribusClariis,patrîisq'y

rcliüiiy

Confiliojujjuque Tuo, Celeberrime Prseful > HacperHyperboreas orasfamofa Lycei

Templet adiiydulces libansAganippidasunda si DICCURHIC:Cedrüdignißimaverba fuere,

Condita quavigilimevolverementejübe bas>

Ut videas,juffumqua[im pietätefequutps,

Has Tibiprimitias offert me aparva Thalia« Culpotiustenerifruïïus adfcribet honorem

9

Quamtibi? Maecenas y h'tUrtmodofufcipc

fronte.

Reverendiffimi

Nominis Tui

Humillimus cultor

(3)

VIRO

Maxim. Reverendo,

Amplifjimoqae

Dn

GUSTAVO

ADOLPHO

HUMBLE

S.

Reg^ Adaj.

a

Çoncionibus,

Et

S, Theol. DQGTORÏ

Celeberr'mo,

Maecenati

Magno,

OPtime

Matenas,

venera

blie The

rum

io

logé*

Lumen:Natalisgloria magna,foli: Nciïare Divino qui pajeis Regiacorda*

Hacpatere ornari Nomine(cripta Tuai

Accipe quoioffertflores Tibi noflra Thalia:

Hos etenim Patriaprotulit egremio}

Non equtàem infieiory generofa matris in

arvis

Crefcere jueundis Ulla, qua fuperant

Indorumgemmaspretioy

Nabatbaaqithura $

Sed quer orbac a menonpotuijfelegij

Quatarneninterea potuidecerpere-, mitts

Accipiasblandafrontemanuquey precor!

Maxt

ReVtNominisTui,

DcvotusCultor

(4)

yiris

Phrim. Rev. &

Prœclarijftmh

Dn. MAGIS TRIS.

InReg.Gymn.

W

ex.

Theol.

&Phil#

Legtoribusdexterrimis: Confift.

Eccl.Adsessoribus

^quiffimis:

/

Promotoribus

çërtiffimis,

VIRO •

Nobiliffwo,

integerrirMœquefidei,

Dn.

JOHANNI

KEBON,

Reg.

Liquid. Corn

million

is

Nota¬

rio Fideliflîmo:

Fautoripluri-mum colendo.

VIRO

Speâatijfimœ

prudenttß

<£r

integritatiï,

Dn.

DAVIDI

STEEN,

CLivi & Mercatori inter

Holmen-fes

perinduftrio,

Patrono

(5)

VIRO

Plur. Rever.

PrœclariJJïmoq;

Domino

M.

JOHANNI

ROGBERGIO,

Pastori in tuukm)t> &

Jjptcfmtofta

meritiffimo,Fautori

Optimo.

TlurimumRever.

Clarifjmoque,

Dn. sunoni thelin,

PastoriinOt>cn|to [ 2^l)UÎt& 2Br5

dignifîimo, Betiefa&ori

perpe-tim colendo.

Reverendo

Doâ/ffimoque,

Dn.

JONyE

HIELMERO

, *

Verbi Div. Ministro in

DfcCUfiû

& <2Brå

fideliflimo,

Fau¬

tori honoratiffimo.

VIRO

(6)

HANG. PA TRI AL DELINE ATIONEM. IN. PIGNUS. GRATI. ANIMI. CUM. PERPETUA'. INCOLUMITATIS VOTO.

QUA. PAR. EST.

v

OBSERYANTIA. OFFERT.

PLUR. REV.

SPECET

REV. TiOM.

Obfervantißlmus Cultor

(7)

§.L

Ntcquam ad

defcriptio-nemSmolandia?,regni Gothici Provincial

no-biliffimae

progredia-mur , non pigebit in

natales ejus paucis in-quircre. Reje&is itaque variorum

et)

fententiis» cum magni norninis

vins

ftatuimus, nomen Smolandiac efle

compofitum

avocabulis

Scandicis

fmà»

parvus: & land, regio: adeoque

nota-re provinciam

e

pluribus parvis

prp-vinciis, fcu traftibus enatam :

fenten-tcntiae huic robüradditurexinde, quod vix deturinRegno

Sueo-Gothico

pro-vincia, qux plures

fub fe

comple&atur

parvas ditioncs feuFolklandias, quam

A hxc

<*) Job. Mag. Hiß. Sueog, L, P.

Gotb.

Hiß,

Jtriï.L. t.p, 67.j&nd. Puretittdefcr.Suec.

P*Jl-Job. Baz. Inv.Hiß.Beel.L. i.C.i.p44 b)Vtrel. innotieadHer. Bcf. S.p.top No-biliß. Gyllenßolpein defer. Suec.L.I. Ç.10* Spole indijf, 4cOr.pop, Sficog.

Lend.

if/f*

(8)

haec noftra, dequibus infra.

Confen-tit Sc ufus nöminis Smolandiat in plu-rah numéro c). Sed& Pillcv. Sagapag*

iy. genuinam hanc noftram

derivatio-nemeflfeteftatur» verbis: eru

fkal-lud Smalandt atikeim eru ongvar

Stor-borger- eda Stade: Smölandia fic difta

eft, quod in ea provincia

nullae funt

urbcs majores aut oppida.

.

§.

II.

Sumitur a. dornen Smolandiaef. la-tè, five appellative , pro

quibuslibet

terris minoribus & infulis: fic Meur-fius Fyoniam ceterasque

infulas

Dani-cas Srnolandiam olim

appellatas

efie

teftatur d) Sic etjam Vatzhyrna Saga infulas marisBothnici vocatSmalaund* citante VerelioO* 2. pro nominepro¬ prio , idque

vel drifte,

pro

prxfeftü-ra Calmarienfi f)-, vel adacquate prö

pracfefturis tribus:

Cronobergenfi

>

Junecopenfi cum tcrritoriis Kindia

Sc

Ydri-e)Job.JMdg.Inpraf.Cap.3 Herrauds&ßof.

Sag pag. z. (d)Jt. e)Innot. adHer¬

rauds Sag p 10 .f)UtintrausaHione Re¬

gis Birkertcumfratnb. apud Eric.Ol.

(9)

Ydriag) , &

Calmarienfi,

quar

acceptio

hujus loci eft. Hoc loco non

praeter-cundum cenfeo locum, qui habetur in Hift. HervoraexCap# 20 p. H*n

reid süßer um

SmfrUnd

oe i

Veftrsgott-Und oc fuo i

Suipiod:

quod

ita

vertit

Verclius: ipan ( Rex Ingo

) reb

ö|lcr

cm <£mdlanb oc^ fa i

StBdflergiftbfonty

od) tljtr ifrån up t 0tt>eriae:

Praefer-tim quod primo

intuitu

hinc

videatur

jnferri

pofle ftriftior

quaedam

Smo-Jandiae acceptio,

liquidem Rex

ab

ori¬

enteequitando

praetervehi

illa ponitur.

Verum enimvero, Ii

infpiciamus

vo-cabula auftr um Småland, ita lane

Svc-tice reddenda funt: «5flcr i (^mdlunt) :

Vocula namque lim non

foîum

no¬

tât extra, fivetrans, fedetiam/», ut(7 V.

g. ftmhsns dsga vsr

Su/piod

k*Uud

Kriftin h), i ni) bief 0mertHf

tpl»

löt £bn|iif. Um T£yrt , in quiete, t VO *). Außur um baf, Ufi'30dfltClbcf#

toet£). Relinquitur ergo

quod

equi-taverit? non öfter om étudiant),

fed

biter 'i

émalanb/

per

orientales

partes

Smolandiae $.111. <

£)Teftsnt Guß I.spudEric, Geor. Tegel.T,

i.p.jçi Lote p i fi 7. (hHerv,S. C 20'p,

'//.(iTorß. VikingS.p. ijf,{kibid.p./jo,

(10)

$.

m.

Cum Smolandia aha paflim fortiatur

nomina, videlicct RidgothU l)% 8c

Go-thU Außralis, feu Meridionalü

m)

quae-ri poteft quodnam fit

antiquius? Ad hoc prius quam refpondemus

, pauca

de Ridgothia notamus: eam

nempe

non omnernSmolandiam

complexarr»

fed potfus ejus partem fuiffe* & illum fere tràftum, qui Junccopia

redaad

meridiem vergit, Ridgothiam didum fuiffe, multa ut credamus fuadent.

E-xiftimamus itaque nomen Ridgothiae ehe antiquiffimum,

quippe quod

re-gionia primis inhabitatoribus &

ex-cultoribus inditum intelligitur »}. Ad

nomen vero Smolandiae

quod

atti-net, id generale & multo recentius

eft, & circa tempora

pugnae

Bra-* v

(/Hervt Sc.to. n. Ver.innot.ddHerv.f. zop, it6.Peringfk.

in vit. Theodor,p.SaUn

Eçil & Afm. f,\p.14.3y 144. Normanin

Parent A. Spolep.9, (mPtolm. Tab Geor•

Joh.M.inpraf.Mejf. Anal.L.1 p.2. Gyllen.

defir.SUec. L.t. C.10. L.P, GothusL. t.p, 66. {nVerel.inHerv.

g116.Spole in digert*

(11)

i Bravalïenfîs primum innotuit*), ante

quac tota fere Smolandia Oftrogothia

dicebatur, partemque ejusconftituebat f). UndecampiBravallini, qui

inSmo-landiae parte auftrali reperiuntur, di*

cuntur effe in Oftrogothia q). Hinc

etiam Smolandi & Oftrogothi com¬

munes olim habueruntleges,r):

Quem-admodum &extra patriam eandem bel*

Ii gloriam & fata habuere commu¬

nia. Sed quoniam inde a pri

-fcis temporibus innotucrit tantum di¬ vido Tranflylvanae /) > feu Gothix in orientalem & occidentalcm/ Smo¬ landia, Scania, ßlekingia, Oelandia

& Gottlandia ad orientalem relatis *),

non adeo proclive e(l detcrminarc

quando no-men Gothiae Auftralis, fcu

MeridionalisSmolandiaetribuicœptum

cd,- Verifimile tarnen eft, id fadlum

ede ftatim poft feparationem

Smolan-A 5 diae

(oVid.Bof.S.p. z. Egil &Afm. S.p.pS^S0

& S/iUn.in notisp. g]- (p VereLin Herr.

p. 7^,7f.£jTjo6.Loccen.Antiq.Sueog l'..

C'i-p.g. (qHerv. C.zo p.igo. (rOfi.G.

Dvcifjiab. 3 Tluck 1 §. 53t)gi)a 53. pp.

&»cki§, (s R. 53. V.i.c.i. (t Andi

Bur. defcr.Suec.p.po*Vercl.in not.AdHer* r*tid. S. pag. 76.

(12)

dix abOftrogothia ftriéle fie diefta,

fi-ye hodierna : nimirum ut Smolandia,

genuina Gothiaepars, Gotbix

Onen-tali & Occidental! hoc façilius

contra-diftingueretur.

§. iv.

De çetero fita eft Smoîandia, Se*

'

o

cund. Tab. Geogr. de Witt, intra 33?

/ o / o / ■

34, & i;,4f, longit. Se ftf, 50 atquC

•° / ,

5-9, y, latitud, compleftens in

circuit

tupf milliaria Germanica (#. Limites

habet Lacum Waetter,Veftrogothjam*

Halîandiam, Scaniam,îftekingiam,ma«

re Balthicum & Oftrogothiam,

Cete-terum heic obiter notandum eft com¬

mune quoddam wç0o^ct

omnium

fe-re Geographprum, quod Smolandiam

multis in locis, prxcjpue v. inter

Vc-xioniam& Junecopiam nimiscoanftent, & pro 11 nulliarium Suec. latitudine,

f cumdtmidioponant,

Quernadmodum

autemcuivisprovincix fuumeft

peculia-reinfigne,ita & inter Oftrogothiam

Se

Weftrogothiam femper Jocum

obti-tiens, & in conventibus publicis ace*

Jedionibu* Regum quartum &

quin-

t

tum

(13)

tumvotum&fuffragium

haben*

*)Sm$~

Undia, Leonti im4gine, fed ereffi-, & bi»

xi* antevierihnt artum intenfum, (agîtta

r

umpnat xj. rracicr ivcgcs, quus mm

Oftrogothia

habuit

communes,

mul-tos etjam proprios, quorüm fedes ,ut

£3olmod/ ^fjoréborg/ Otyfcabolm/ Slfla#

torp/ ^prejkb/Sit#elfïab&cadhuc

notac funt i habuit* Bos inter

emp-nent RegCS

Ridgothiae

Harald

Heidre-kur* Angantyr* Heidrekcr JLllfhamur

>), &Sigürd Ring Rex

Smoïandijc

z),

necnon SagVara Dux Smolandiarum *):

tat & heröes Grimer &

Àndgrimcr

in

£3olm$(5* (t;

Divifio Smolandias in

Folklan-dias antiquas, territoria, & paroecias;

fed Praefe&uras & Epifcopatus

ho-diernos hacc eft t

(*)Ä.».2*2. cap.m.euberm* 2. «3.

I. Fluch.

*) Mcffen.SpéculaC. 16.p. 4g. (y Herv.C.

lo,ii to. (z Egitti & Afm. biß. p. 3/#

T0.& Salan in net* tyO kifi,B*/,f.t.

(t)Ihr},biß.p. 3,

(14)
(15)

Folk-9

§. V.

Videmus heic parvas illas ditiones»

éx quibus Smolandiam coaluifte

dixi-mus, eafque jam ordine defcribendas

aggrediamur. Primo itaque fefe of¬

fert Verendia , SBdrentrêlcmD / Scaniae & Blekingiac ad auftrum,

Moringiae &

Afifboland.ad orienté,Niudung.

adfept.

Ryding.atqne

Finvidiacadoccafum

con-termina» Amplifiimahacc ditio* t con-tinens territoria b)* patria eft

Amazo-num Smolanäicarum,

quarum hifto-ria eft nofiflima c). In hac, &

qui-dem territorio Alboénfi, quod Idf/ Jfperiunba/ $l>or$åf)S/ SBtgian&a/

QJldbmgt/

£efan>i)/

ôî>ô/ Q^mmbtxgai

#iorféberga/

£tya#

bi)/ Jpertöf/ ÇDîo^eba/ 05t / 21ncbo / ©Idffd/

SÖ?ifleldb$

& ©tenbropult

com-ple&itua paroecias, longe lateque ,

per paroecias ©fateldf/ $borôàf)3/ 4Bif*

lanbai QMdbinge/ 2tl)rin$£åbS / £:fart)î>

& Qmenncber<ia /

qui tradlus dicitur

Bravallia d) cxtenduntur famofîflïmi

B Cam~

(bJob. Mag. inpraf. p.p. (c Illußr: Com•

DäblbergüSueciaAnt.8* Mod.indelineat.

Camporum Bravallenf.Item

nob.Palmßier-natndtßert.de

magn.animt Her oiea

p.JO*

{dßas,Hiß,Beel,p.

(16)

to

Campi Bravalltni oîim Hunnorum, Oanorum roultaruHtque aliârum gen¬

tium fanguinte tnadtiere. Quod hic

traftus hodiev fylvis & collibus hinc inde fit obfituS, td memincm moveat, înec ohTrat, quin tanta ibi praeîia olirrt

commiflTa frnt, rerum hamque ibi

ge-ftarum memoriam, praeter hiftoricosj

optime fervant FepuIcraHa & alia mo*

îiumenta plurima, qüaehodicnumex¬

ilant /). in pago Httjaby juxta

îurima ex Ferro ftjttduntur tormenta eliictU

$. vr.

Territorium Kinnevalds, praeterUr*

t>em Ve\ioniavn \ coüditam tempore

O-lai \0fott »

Äofliifyj/ Templo

Cathe-drali, Epifcopo S. Sigfrido g) & Re*

gio Gymnafio daram» paroecias

ha¬

bet ürtfbult, feti

rpD/^ûIf^if/ §dftoel$äfj$/ $of?a/30?»

fccrstör/ 2>annmgelant)a/ £5erguuD<y

&

Oifa.

%tJoh.Mag. L.f c,f. Ver\ in Herv. p. i$7* sVtrron.Rhythm.min.p, y. Erieus Ol L /•

p. 2ç Bering f. ad vit, Theodp- S 9- $***

Gram. L.g VahlberglocoCit Locreti t.U

p. f)Tbid.Pe*inrr 'fjvie Theod(fDahtb.

V C.g)B*z Wfi.È'cii, L.nC,7.p.toi,Ïàf»

(17)

0!f(W

Dimidio ab urbc milliari

in

la-CU ^efûCjtÔ confpicitur 4TX

Cronebergen-fri Anno i aedificata ( fedes enim

antea eratEpifcopor. Vexion»; fed jam

inccndio deleta eft. In par.

Nykyrkie

eftlacus didtus Jftofbdlturjy ad quem, in peninfyla quadarr, rudera aptiquiP

(ima: arcis Trojenborg & Urbis Tröja

cernuntur k). Vocatur ^utem hodie lo¬

cus £)tfnfebpite 0fanf$. In

eademquo-que paroeciahabetur vetuftiftimum

ca-ftellum Truütborg, tempore Regis

Ha-quini

Ring notum/)> de quo paftim in hiftoriis k) nunc vero deletum. Iii

paroecia °^Beî)er^{df eft pra?dinm

AUa-torp ubi habhafte fertur Rex Alle ,

tempore Amazonum Smolandicarum»

feu Anno mundi 145?$ /) notus m).

Sed adhuc

paulifper

ip hoc territorio lubfiftamus. Majores noftri, imrpor-tahtatem anima? firmiter eredentes,

duas manfiönes, easque terrenas de-fundorum animabus aftignarunt ; u-,nam beatorum, alteram damnatorum:

B 1 hane

(bDâhlbergiidelineAt. tnSuec ant-&mod.

(i Loccen. L. /. p {b Ibid. Lib. 4 p.

>*7. Chron. Rbythm. (/ Dablb. L, c,7

(18)

it,.,

haneNifulheinty illam Gimte vocarunt, de quibus Edda in Mythol 3. ita: Og

Jkulu aller men liffa

peir

riet eru ficlader,

ok verdi medhanom (Atin}fielfvum, fem

heiter Gimte edur vingolf, en vondermen fara til heliar 7 ok \adan i Niffelbeim,

i. e. Omne s probt & virtu ti de ditt homi-nes urta cumdtino infulgenti illa &amœ'* na erunt aula,* pravi vero ad Hellen-, 1$

inde Niffulheimum (infernum )

detruden-tur. Et poft paucä: a funnan

vcrpum

heim% enda? erfa ßadr er allraerfagurßr

oc biartariennfölen, er Gimle heitify hen

fkalftanda pa er himmin oc jorp

firifa-raft: oc biggva han{ladin rettlatirmenum

aldirallda h. C. ad meridiem infine

or-bur locus efîOmnium pulcherrimus, & cid-riorfoiey qui Gtmle vocatur:c måne*

bit ccelo & terra pereuntibus? eumque vi' ri juHi incolent per fecula feculorum.

U-terque locus in Smolandia reperituri

Niffelheim eft abyffus, feu palus atra,

IE

mofa & profunda in territ. Aîbo. par.

quae &fyelffåtte# fän dicitur,

fontemque in medio habet nomine

Miroita fdfltf (*) Gimle vero, quodhuc

ufque ignotum fuit, eft pagus par. éfd/ (* Vid. delin.Cam,Brav,apudDahlberg,

(19)

ùiûl territ. Kinnev^fefquimilliari fere

a Niffelhemio diftans, quemgenninum

antiquorum GimJe fuiffe, fuadent

no-minisfcriptio&convenientia: lociamœ# nitas: antiqua dignitas, fti.it enim

o-lim fplendida fedes Regia f) & déni-que fitus: dicitur enim hoc Gimle

fi-tum elle ad meridiem in fine orbis , non quidem terrarum, led arftoi

,

quem & veteres Scandiani, telle

Pli-nio, & AdamusBremenfis (*)

alte-nim terrarum orbem vocarunt. Inde non procul in

par. ^öerqiinöaeilnobile palatium Berquara, olim illultr. Fanv

Trollorum,nunc Sparreorum

polîeflio.

VII.

'

Sequens territorium, ^ungabdrat)

diftum, has numerat paroecias: (Jlttt#

froba / SinnerpD / Sanbftd / £dngajtö /

îiubcr/ 28dcftdfång/ ^ingéåM/ Urdbfa/ vlobbclof/

^f)ovéåi)5/

dptmmeftd

Mbt>,- di&um autem procul dubiq-eft

$ongaf)dvab / feu Regium , a fedibus

Regum, quarum duae adhuc monftran-tur$ una, in par. r£ov3ål)£/ vocatur

3ngel|lal>

/ civitas Ingelli, ubi

tumu-B j lus

(tV'td. Skeboms Mfc. de Verend. ejusque

(20)

lus ejusdem Regis, Upfalienfibus (i

non major, minimum par» cernitur*

habens in vertice , praeter ingentem

lapidcm Runicum, etiam alium exa-&e rotundum, cujus diameter cubitum

cum dimidio adäquat»).Altera in ca» dem vicinia dicitur ^urefiaö / ci vitas

Regis Kuronis,

tibi rudera

Regiae &

ingens cippus rumcusj laefa tn. fcub ptura, viluntur «X k

f VIII.

Huic proximum efl; territorium Up f&tbmgc / cujus paroeciae funt

$f)fet)a/

0gbuit/

Jgidllebcr^a/ %

gpbAoïW

t

infeofi

ba/

^febcvga/

^Ratebacf/ ®ranf)ult/

bejtd/ &h/ JpeiTOfva/

uatpb/ ^DVcf/ ^Dofmannaforp &

gercbp.-Ultimum eft Territorium ^ornaiDm^/

cum par; <$arbjbp/ 91,

Dtofnc/v0.Di#

ne / loip/ ^iuvcDa/ ^tfa/S3m/Sc prme^

berqa. In par. acprxdio Afa , fub in*

genti tumulo repçrta efi tnmba e ftx lapi* dtbuf commentâtAy in qua «tnditum eft

Odinum vêtus vulgoquç perfvafiffma tra¬

ditioeßtIm eademtumbt fuitctiamurnuUt

in quA Jerpatut ignis perpetuusy quiin *'

per-(«Dah Ib.L. c. (0 Gyllenß,polit, p, $61.

&

(21)

ferturà fefuleti proruente terra opprrßut

extingueiatur. ■{•) Hasevcrendia Imfhum

armis faepiiïimeimpefita A. iydf a

Da-his ift perpetuam poflcllïoncm fruftra

poftulabatur p)$ & quamvis proprio«

olim habuerit prasfe&os q) &

legife-rosr),& alicubffeparatim a Smolan-dia nominetur r), adeo tamen abfnrdi

non fumus, ut

negemus eam & fuifte

& effe partem Smölartdia;.

5. ÏX.

Verendiam excipit

FiÅvedia-,

qua; &

Finhaedia, Finnedia, Finnia, &

Finlan-dia u) dicitur , Scania;, Hallandiar,

Veftrogothiae,

39?co/ v£m'eta/ &

R^-dmgiac

confinis: territoria completti-tur duo, eaque latiffima,nempe

fttrbe/ & / ut ex joh. Magno

coîligere

licet *). Prius continet

pa-roecias (BdtbtrpD/ ^rabrvpb/ Sumga /

^auintîxi/

CDïarfûrpb/ £itrmrpb/ OD'eu«

jtô/

$(itter|laö/ torpet/ yibttja / 3(ngciftaî>/ $mu<5bp / $anna /

$\vi*

(tDahlberg L.c. (ptdrcen* l.7-p 3*8. (q lä. L.q.p. up.[y £. f.Goth. hiß. Arft.l.i.

ftSi. (t£r.Ol.l.up.6. (uApp.adSax,Grm p.tfi.€r: Ol'.I.4.p ipg.Ol. Mag. I p.c. it.

(*£•>8.c.ip.Conf: Had.in

Çbrw*

(22)

16

•E)tmfcm>b / £3ergat Jgaöfld/ /

Ötp§bt>/

$ufatt;î)./ 2lgunn<m>t>/

J£)oli«rpD/

& çpidfftrpb. In cœmiterio

Markary-denfi oftenditur tutnulus Prcefecfti

cu-jusdam exercitus Hunnorum, ut vulgo

creditur, hunc tarnen Loccenius apud Sudermannos, TedfegeSuder- Gothos,

repeririaity). PropeMarkaryd jnlimi«

ne Hallandiceeftpagusv£töavi)t)/

pacifi-cationibus interSu^cos &DanosAnno iy8o z) & iöi3 a\ notus. In par. $>'&*

IjuU mens eft $un£büg tantae altitudi-nis, ut, fereno ccelo

/ultra-8

millia-ria appareat, figuram conirefert, &

a tribus lateribus omnino innacceftus

eft, tam ob altiflimas rupes, quamad¬

jacentes latiffimas paludes : in latere auftrali circa medium ingentia

cer-nuntur antra, & cavernse, de quibus

multa vuîgus* Fama eft, ejus viciniae

colonum quendam, ipfa node

fefti

nativitatis Chrifti, poculum feu cor¬

nu quoddara argenteum, obvio

fibi

ad eundem montern, potumque por*

rigenti fpeeftro abripuifte, ex quo cor¬

nu calix templi

Lidhultenlkpoftmo-dum

Ü *»?•i7t (z LdtmL.7,p.fr6. (4Lau* rtmk, /.

(23)

•-* /

dum confe&us efîe vuîgo credîtur. In par. '£)örörp reperitur antiqua Regum Fedes b); praedium

quoque

hofftet / feu ^offrabolm ibi fitum eft,

ad quod/Comcs Petrus Brahe A- iOf*7

munimentum hofftet ?0fanté/ excitarî fecit c). Hoc territorio & Verendia,

abfolvitur Prazfeûura Cronobergenfis.

lit Angli ex Suecia fe oriundos effe

confiteantnr , iça & hoc territorium

<0unnerbo ipForum Patriam fuifTe,

An-giosque

ab AngHftad, Feu Angelftaci

riomen traxifle, ex Corn. Tarit,

pro-batum ivit b. m. Rudbeck. *)

§. X.

Pofterius Finvidi^eterritoriumTBdfj* ho paroeciis Unnart>£>/

^telmtoffra/ gern# fw/ lanqarpb/ fterqevpb/ ^tliinD./ Mt/^Sdrerpb/ ^urferpb/ ^ûfcbû/

0miî)*

^efira/@rt)fcn?b/

DvdffteUb

/ 2ln# berSforp/%t)$/

d\d(ïer|Iab/$or§cba/c£orjî<

wqe/ ^icbatpi)/ .ftufrovp/ ©nojtô. Hb*

fcnhdga

/ ^dfferpb / 35üfmöd / £mmid£

& ^anåcfer confiât. In îacu

Bolmen, qui harc duo territoria disjungit, ha¬ betur infula >Bofméd/ integram

paroe-C

ci-(hSpoleinDijf. deorig.

pop. Su*og• (cLocc% *"9-p.80?„ (* Atlant, T,t. p.du*

(24)

18

ciam conftituens. Ditio hacc olim fuit & fedes heroum Grimeri,

And-grimcri d)

filiorumque,

nec non Re-gum Kidgothice e),quod vel evineunt folles fepulcrales & monument«, qua: per totam fere înfulam reperiuntur. Quemadmodum in ^unnerbo fluvius

Laga fpumofis volvitur undis, ita &

in ^afjbö Nitfa : ad quem ruftici

Finvidiani, anno circiter 1148,

ex-ercitum Danorum funditus deleverunf, nobilemque vidoriam reportarunt

f),

Hane Finvidiam genuinam fuilTe

pa-triam Longobardorum, ex

Longoba-ridz Hundarid, feu Longaryd, aliisqj

fufius monftravit Rudbeck. f) §. XI.

Finvidiae adjacet RydingUg),ita, pro-eul dubio, dida ab antiqua fedc Rtm

gia b) nunc aede facra Rydaholm conftituit autem hodie territorium

Ofjbo/ cujus, paroeciae funt Dîpbabcim/

©idflarpt)/ ^ödrncmo/3Bujftovp/

$unnd/

$terreba/ Jfràngtrpbf grpldf/ 1

mer/ jÇdfjtd// $of}ten;b/ SSparum/

&

25on& (dHift Herv.p.y Ver.ntt.p.tf (eSpolelc*

Verel.inHerv.p.141. (fJob.MIig.c >?•

(f

Ç //>.60.(jEr-olail.f.jp, ify, (b

SpoU-C

(25)

19

CBôtlStôrp. In par.

eft

no¬ bile praedium £D/ ubi quondam ha¬ bitans çonditor Familiae Trollorum >

fertur fpe<ftrum, nefcioquod, occidis-fe , cornuque, in quo tricenti

con-Ipiciebantur colores, rapuiffe : in eu-jus rei memoriam Trollorum familia typum interfe&i fpedri infigni fuo

infertum geftat. Cornu vero illud

aureum Templo Cathedraîi

Vexionen-fi donavit, quod, combufto &

fpoha-to templo, Dani Anno 15-70 abftule-runt k) In par. ^ojfterpb celcbris eft

fodina ferri Taberg, §• XIÎ.

Rydingiae confinis eft NiudungU ni)

quae hodie dicitur: huic

a.ccenfentur paroedae Sll^^eDa/ 0feDa/

Dfna/ 0ftro/ Sftdél)ul(/ 0)fenber*

ga/ itarl^förp / jtrårfyult/ ^vorgberga/

£tmcnljutt/' 0ol?ibcr9a/ ^dpbeba/ 9îd$#

C i bi)/

(k Gyüenft.indtfc.SuecJ.S.c? Baz.hift.6ccl.

Reenhielrn not. ad Torft Vik p»yp.{mFiâ

l.Mag.Smek feriptasJunec./Jf7,dpudHa~

dorph.in Collect dipl. ad Cbron. Rbythm.p. 46. 0frtfîl. bcn?.IiiQ)lfh*pß ehrp,121 in

lit.R. Magni uji^Monum Ad

(26)

19

bt>/ / €D?t>rcft6/ £afiböf!ebe/

0td'tfo/ & Sftdfroelfid. In par. Sftefye# t)a eft mons

jtlefwcn

/ ubi nuper in¬

venta floret cuprifodinaj officina, ubi cuprum efFofliim concoquitur ,

dicitur ©öpctfortf. De

cete-ro in hoc tcrritorio pagus Jprcet*

lûtiba notari meretur, cui quamvis

rmmerito nomen oppidi fuo tempore

tribuerit Jacobus Zieglerus»)•» fuit ta¬

rnen olim eodem loco urbs amplifïima

nomine 233itta(û/ quod nomen, una

cumurbe,pofteadegeneravit in pagum

J£rctflanbafeuJproetl.Reliquie hujus ur-bis adhucfuperftites,funtl.Arx

Hulteby-enfii-i cujus rudera ad feptem cubitos

fuper terram eminent, z. Ipfum fo¬

rum, ubi nunc pagus borget. Pla¬

tes lapidibus ftrats , ubique fere per

fpatium dimidii milliaris, terra tarnen

plerumque te<fts. 4. Cella j)lurim<ey

variis in locis, quarum quae adhuc in¬

tégra fervantur, parietes gîadiis &bi» pennibus ornatos habent 0)

§. XIII.

Niudnngis conjun&um eft 2ödffrd» (jdraîv; cum par.

âôngftab/

9tyDabla/ @n>d*

(nlnfuaSttvdfttff,(9 Ddblù.Succ,

dHtjf;

(27)

ZI .i , ©wdncrum/ ^rdarpb/ OtamnqttJtfla/

^dcfafep/ #ultfté/ (Sfepperfiat)/ ^pterf^ j

latiba/ @atib|i'd/3£aflfti$/ ^Snngerofta/ ^pflctnffta/ ^tunga/ $Mmbdcf/ SJImeé*

ofra/ Obefhiqu/dptetorut) & ©tocfûtpîv

Prae ceterisclara eftNovaFallù57pt>af)(a/

quippe quse olim peramplum fuit Cœ-nobium frät, Ord.Cift. A. t ifi.a

Gislo-ne Ep. Lincop. fundatu. Sed A. ifio a

Chriftj. Tyranno, aquis fuffocatis ali¬

quot monachisuna cum Abbate ,in ci- | neres reda&a.Hujus monafterii colonia

eftPallü [Bei in Livonia *). Ethaftenus

defcriptâdecem tcrritoria, LegiferatÜ

^ijo^drabé £apmanät)&mf/>)

conftituunt,

que tradiî olim latius patuifîe

,Teuto-numqjpatriamfuiffe, docetRudb. t)

§. XIV,

Adlacum Waetter fitumefi: territori¬

um Tuetat Veftrogothiae contiguum

,

in quo

präster urbem JunecopUm,

ar-ce & Regio Gothorum Dicafterio flo-rentem, numerantur paroecias j tum/

äerftorp/

iôanferpîv ©ûttfetpb/*

^amavp/ ©låtifarp/ Dvogberga/

torp/ 3eröndé/ gorfarum / 25arferpt> f 0}d§(6/ ©roarfarp/ Seferpb / & #afarp^ Dimidium Junecopia milliare ,

verii*

PKuitf. h 2S,(p& tc,/.(t

(28)

X l ?

orientera, floret officina armorum,

chartarum & pitlveris tormentarii

JDufqVDartietv ubi practerlabens amnis^

cataraâas efficit, quarum i 16 ulnas,

2 16: ? 14, & 4 6 aîta eft, f). Ad

hujus amnis oflium, in litore

Waet-teri, rudera confpiciuntut arcis Oîutw

lûborg/ a Rege Alberto circa annum i\yi exftru&a: r). Ab hac arce, ter-rit. Toeta & huic vicina, praefeftu*

ra Rumleborgenfis, 9?um(eborgéld!>n/

ditfta font />, Territorium

ÖBtjta/

o-lim Brennevift *) par. habet 0fdr* flaîv Ôlipcfiab/ oppidum ^3val>cpvenna/ ab illuftr. Com. Petro Brahe conditum,

& infulam titulo

Comita-tus, arce & Gymnafiô claram t). Ere-gionc lnfulas in litore Wactteri

ccn-fpiciuntur Palatia ^ßdpano & 2$rö!)t'

bué. Pofteriora duo territoria , una

cum Decemterritoriorum Legiferatu

in jnrtsdicfhone Ecclefiaftica

Epifcopa*

tui Wexionenli fubfunt.

$XV.

VahlbergL. c.(r bttV.A^Chnn

Evtfc p. 112. (sDiplom, ddChren.Rhytbnt. p.64 Ç*Er,OlJj.pjpg.(/ de

quavtdedtf[»

(29)

s.

XV,

Finvidiae & territorio in ipfo limine weftro-Gothia:,confine eft ter-rit. Ç0ÎOO/ quod in

Ecçlefiafticis

E-pifcopo Scarenfi paret , paroeciasque

agnofcit 0tcngdrD3bult/ £>bwp*V

Unriû»

rt>D/ ^ßaiöbult/

#efira/

25otnûïpî>/

ftnjtv& 2(n^ert)fbctlva/ qua: in

civilibus

Satrapam Junecopenfem agnofcunt. In

paroec. 33otnarpt> & quidem lacu

iöturbdcféjtöparva cerniturinfula ©uD*

mtmbg tuftoa/ ubi limites trium

Prae-fedturarum, junecopenfis^ Scarabor«

genfis &

Elfsborgenfis

concurrunt u), §. XVI.

Territoriis^:h3etü/2ßi|la &Niud. vtcina eftiridbodia,quaein induo

territoriadif-pefcitur , nimirum Auftrale & Borcaic*

Ad boreale, feu 9}ovra ^LGiDbo / per^

tinent paroeciac 0dbp/ £tnt>eråb#/*

%

fceléf/ ^GireDa/ grtnnarpb /

'oar Somarpö/ £3dIcvpî)/

SÔîani*

bKcf / / & 53ret)c(îûbî äd auftrale vero feu 0dbra 3Bit)bo/

&dreDa/

^ebelbp/jpulf/

0tébult/ ftnga#

torp/§8dld/gltébp/(goblberga&

oppidum

€fe(té m«rcatura florens. Prope £feftd «ft {HiFjmârks 0men(ïautftf.fr *u

(30)

eft ingéns

admirandusque

fpecus, ab

accolre 0furu(?ata didu|> medU

hujus profunditas efi 64 ulnarum, fupernm hia¬ tus 10 ulnas latus$ longitudo verofpecus

per quartam milliarts Svccicipartet» refta l'tnea a Notapeliote

aâ Borrolibycum

ex-tenditur 5 fpecuique infuper

rupes valde éditaf 0furuf)Ctffditta imminet.Fama eft

antiques Gotbos ibifacra idolis feciße,

mon-ftraturque adhuc locus in inferiore fpdun¬

en recejfu facriftia

diftus, ubi idola

recon-dehantur x)- Ha&enus de Praefeftura

Junecopenfi.

§. XVII»

Vidbodiamad fines Oftrogothiae

ex-cipit

Kindia , in' auftralem &

fepten-trionalem divifa > ad quam hae perti¬

nent paroecias:

âôôrbncté/

idtteljlûî)/

.^)ô0cr(lûb/ £>orti/ gncbpi 5vifa/ 'liw

fiaD/ Upp?bp/ JDpcffinpe &

^ibeérum.

Ncc non territorium Tdrîa, cum

par»

mfhtpbïifâ/

QBÛ $orpa/ 9i

tolerant)er/ 9?utn£fußa &

©tpinfytfïf»

Hxc duo territoriaj

quapivis poftart'

num ijdo Prsfe&urae

Lincopcnfi

ad-hasferint, quo tempore

Magno,

O-ftro-Gotlpte Duci, telfamento

Pater-no

(31)

2S no aflignabantur» nullo

tarnen modo

ad Oftrogothiam pertinent

, uti vult

Joh. Magnus, quando Tiuftiam& Kin-diam genuinas Smolandia? partes,

in-ter fpeciales Oftrogothiam provincias

enumeratj';: non enim provincia? ali-cujus termini antiqui limitantur, aut

coardantur inde, quod five tota,

fi-ve

pars alteri jubeatur parère Prat-fecfto: Pomerania namque in Germa¬

nia (ïta eft, five Imperatori Roma¬

no, five Regi Suecüa? pareat. Nec

ju-risdidio Ecclefîaftica hic quicquam

valet. Rede itaque ha?c territoria ,

ut & cetera qua? aliis Epifcopatibus

adjeda funt, in codicibus rationum, inftrumentis & monumentis publicis

Smolandia: annumerantur z).

§. XVIII.

Sequitur deinde Tiußia, qua?

&Tut-fchia a) & Teuftia b) dicitur., Urbem habet QBa'fhrftif/ in litore maris

Bal-tici pofitam, & caftellum

©tevjeboim/

c)>In duo territoriadividitur, quorum

pri-{yInpr<ef,c.III. (zTefidmGuß,

/• apud Er,

G

corgii TegeIT.z.p, #4. CondI

Ùpfrtnfub-fcr.provindar.tfterritor.Ça Ziegel.Scond, b494kJ>4tU T.i.p.jfj.(cEr,OU. j.p.jztf.

(32)

i6

prius 9}. £mfî pari (£&/ Capelle

iôffra

/ £ojftab«mmar / Ufna t S)aa(bem/ $rt;ferum/ JpandS/ Obend»

tt>t & ^iarSrum numérat ; pofterius,

fcu vgobra $tufl habet qamld £ßd|fcr< twf / c£ditiftt>oHa. urbem QBdflermi?/ îûcfnamî/ ^Macfjtab/ ^)iortel)/@fat>ljam*

mar/ StBdflrum & #aflingeberg. Hino

territ.

iunafdbn

quod his canftat paroeciis: $una/ SO?iJterf;wlt/ & Çbrifb

bula. Hinc (gemebc^drat)/ cum oppido

SLBimmerb^ & par. ^elarne/ 0dbratt>i; SurébaHa / ^rdDinge/ #mena/ 9vdm&

ruUa/ & 4pdjjlebp. Nec non ter. 21^

bolanb/ ubi COîdrlunba/ $meta/ Mlitla/ ©drfroeba/ QBirérum/ ffcfrcba/ & $dne* bcrga. Denique territoria @tranba& Slmbprb; prius quod Sc 9}orrc @tranb/

d] Sc ^orrobiuab *)olim vocatum e(l» pareociis abfolvitur

$(em

1

C0?dn|îer#

ob^ / & 3)dberf)Ulf; pofterius vcro

-Çdqébp/ ftltferpb/ $ïof$màb(a/ Sc

#er{)U(f. Tandem C0?dre/ cum territ.

boreali Oîorra CO?dre/ cujus

paroeeias

praeter urbem Calmariam, funt 2)dr*

b8t)! $(dçfeberga/ ftôrldfa/ £brifïn>atfo/

Sbp

& Otyfbp: Sc auftrali , in quo

(dmonum. ad Vaft-p. nf, (tHddorp.

Cot

(33)

i*

ti

*7

ïJBifftertw. #aflforp/

QB^forp/ Jjröfgb#

Örbp/

SOîôrtorp/ Siungbp/ #o£mo/ VJity

fio/ ^ordfra/ & £hov3df)$. §. XIX.

Sunt qut exiftiment haec duo

terri-toria, five hane Moream a Paulo

Warnefridi expeditione

Longobardo-rum celebrafi (/ dum fcribit: igitur LengobArdiinM/turingatnpervenientes &c+

g) 8c rurfus, tgrrffi ifeque Longobardi de

MAilr'wga applicucrunp in GoLwda h)

fed qui valde hallucinantur: nam

ni-fi Paulum Warnefridi penitus inverte*

re & veritati fueum faeere velint,

id

nunquam probabunt* Non

equi-dem diffiteor potuiffe

Longobardos

e

.Morea noftra , five 0)?ire/ egrefios

fuiflfe, quemadmodum eos omnino e Scandinavia primum erupifie ftatuo 5

verum id nego Moream in

Smolan-dia eandem efle, quam nominat Pau¬ lus Warne fridi> idque fequentibus

ra-tionibus: omnium primoteftatur Pau*

lus Warnefridi Longobardos

e Scan¬

dinaviaegrefiosfuifle/'). deinde venifie

in regionem,

quas vocatur Scoringa, ibique cum wandalis praelium

com-

mi-(fJob.Meg.Preft.^.Avd.Burdefcr.S^.pjl.(g

deGeß,Long.l./.c,iß.{b

(34)

*8

mififïe /). Hinc in Mauringam tranfi«

re volentes, ab Afîipittis impeditos

fuifie m): & tandem in Mauringam venifTe »), indeque in Golanda appli-cuifïe o), Hinc primo patet Maurin¬ gam P. Warnefridi extra

Scandinavi-am fitam fuifie, & Longobardorume

Scandinavia egreflorum fecundam fuif' fe manfionem; at noftra Morea in

Scandinavia omninojaeet.

Deindedi-cuntur Longobardi cum Wandalis &

Affipittis pugnaflTe, antequam inMau¬

ringam pervenirent, unde fequeretur hoc praelium intra fines Scandinavie»

& quidemin Smolandia fafrum fuifife,

t^iod ex omnibus hiftoriis omnis e-vi probari omnino nequit. Quin hoc

praelium in Germania circa fines Ul-merugorum accidiffe teftatur

Jornan-des p). Itaque fixe Mauringa, ut

Si

Scoringa, Golanda & Rugiland» non in Scandinalvia» fed in Germanise kn

eis Auftria Sc Bavaria circa Danubium quaerendae

funt,

uti me doeuit Max»

Rev. Sc Celeberrimus Vir S. S. Theoh Do&or Ericus Benzelius , Academ.

Up-(/ib. e.io.(m Ibid.C.n,(n ibid. C»t}. (öibid»

(35)

29

Upfaî. Bibliotfiecarius digniffimm. Vi¬

de etiam Atlantic./ T. i. pag. <5i$.

u-bi Moringa in Germania redte

poni-tur. Hatc autem loca ita vocata fuifle

a Gothis, fivè Lqngobardis,

fecun-dum nomina locorum in patria,

un-de egretfi erant, haud fecus ac in A-merica hodie fieri videmus, idemvir

atnplidimus in College Antiquit. Patr. M(c. c. i. §. xi. utinam propere

dendoj docet.

§. XX,

Ad Smoîandiam quoque pertinet

infula Oelandia q) quatenus

Pras-fe&o Calmarienfi femper paruit,

At-que fie breviterluftratis partibus Smo-laodis, videremus etiam quibus

con-tineatur limitibus5 verum recenfitis

fingulis paroeciis> ifto labore, ut mu

nus necefiario fuperfedemus j Id ta¬

rnen hoc loco reticere non poflum, me fingularem

operam impendifie

li-teris, bue ufque didtis Pontificis

A-gapeti a, de limitibus inter regna

Svecia: & Daniae , editis a b. m. Ar»

chi -Epifcopo D. Haq. Spegel

r)

^tiec

1

/ non

dequavide Dtjfert.1703*Upfhabitam (>

(36)

non itidem b. Prof. Carolo Lundio /)i idque hac mente , ut aliquam

in-de lucem fœnerarer Patriae meae in

limitibus inter dida regna eo tempo¬

re-,-„h. e. inter Smolandiam & We*

ftro-Gothiam ab una, & Blekingiam, Seaniam & Hallandiam ab altera par¬ te, praefertim cum fperafïem loca

li-mitanea fpecialiora ibi repertum irij fed cum didas literas attention

ani-mo infpicerem , deprehendi illas fup*

pofititias efle , quae, ut verbo dicam,

çompilatae funt exfragm* quod ad

cal'

cem legum wcft - Gothicarum de

an-tiquis Weft Gothiae limitibus exilât,

quod quidem initio in genere agit de

fex lapidibus limitaneis, pofitis inter

utrumque regnum, verbis; £munD(jr

(ïemd tt>ar hunger t Upfulum/od;

i Stanmorf; $ljer fattu rijîif

mdlltr od; SDanmarf;

ndmbté af <0tt>ertfi/ $afatî>i af $intw

lanbi/ tSotil af JiqrbunDralanDt/

af SBdffmanndlanöt/(örimalDt

af'Oflp

@éii>{mbt/ Oldnntr af 0ma(anDum/ «Sitten af2Bdjba*0éf^lanDt/

ûf

QutbianM /, ^oti od) $ofi af 3utf>i nDt/ (x llpfalU /703.

(37)

©çroftl af ©ialanbt / SDan af '©fant/

©rpmtfiir af Raflantt ; Çfar $olf fatta

fat jlend mellir rifindjgprfid (len

i^utw

teiroaft; annat i

©aÄdbdct;

$l)til>ij?ttt»

nditen,•Jtdtbt Surafjndfl;^emti (yroifdjlen; 6dttt

vïSrnmfdllftt/

nullit 2Mefortc$

9J?öre. Deinde hoc mooumentumfpe» cialcs W. Gothiae limites circumqua-que recenfet, a quibus nofter Pfeudo»

Ägapetus

ne ungnem latum rccedit, fed locorum ignarus incautus eosdem

per loca maxime devia fequitur, quos

'

quidem ab infula Dana, feu Hifingia,

ufque ad tertium îapidem Kinneilen,

ubi Smolandta, Hallandta & Wçftro^ Gothia concurrunt , fequi debuiffet ;

fednefcius fe ibi fpeciales W. Gothiae

limites relinquere , & verfus 9J2arfa#

n i)/ $allar#t)/ ^t(#rofndf/ ^eriunba

& Q^tdmä in Mare Balticum

progredi debuiffe, Weftro - Gothiae limitibus

inter Smolandiam & Weftro-Gothi*

am pofitis, ufque ad lacum Watterum

inhaeret, atque de fuo addit: ubi(ad

lacum Waetter ") Pofitut e{llapts quartut^

inte;- Sveciam & Daniam puta)in llraks

Pari modo cum fcquutus eos~

dem W, Gothiae limites

pcriocaDa-r

(38)

liae pervenit âdlacum Waenerum,

ite-rum nugatur: ibique pofitus eft

lapis iüe

Albust in ordine quintus. Ultimo inter

lacus Vaetterum & Waenerum etiam

prenait veftigia LL. Weftro-Goth.

cxcepto ultimo loco, qui iterum eft

lacus Waener; fcilicet non aufus eft

figmenti hujus parens ad Waenerum progredi, quia ex faepe nominatis

le

-gibus didiceratfextum lapidem nonad

Waenerum, fed inter Blekingiam & Moream pofitum efle , itaque in

löco

Waenero proximo, di&o

$oftirî0

fub-fiftit, falfo iterum fubjiciens :propehunc

locumfitus efthpis Brimfenfis

, inter Ble¬

king}am & Mohra am. Hinc fatis fuper"

que patere exiftimo falfiflimas elle

li-teras iftas; quis enim, ut cetera

ta-ceam, unquam fomniavit, lapides

Ii-mitaneos inter Sveciam & Damam ad

lacus Waetterum & Waenerum

pofi-tos effe ?

§. XXI.

Quoniam in quaeftiones de

iimiti*

bus incidimus, quaeri poteft

utrum

çOîére/ feu Morea, fit

genuina pars

Smolandiae'? an non? Sunt quiid

ne-gent, facientes de

Moreaprovinciam*

(39)

èamque talent quae nec fît, nec

iin-quam fuerit pars Smolandiae. Et quamvis ut fenfu heic fuo quisque

ab-undet , Jibenter patimur, examinare

tamen lubet

argumenta, quibus

ni-tuntur. Primo eontendunt faCtafru efte Moreae mentionem a quibusdam

fcriptoribus tanquam (angularis pro¬ vincial : deinde oftendere laborant

Moream easdem habere

praerogat^-vas ? quas habent alias provincias

«

indeque concludunt Moreamnon elle aut fuififc partem Smolandias.

Qui-bus ut rite refpondeamus, omnium

primo diftinguimus has quasftiones»

an Morea fit aut fuerit

fingularis pro¬

vincia ? & an Morea fit aut fuerit

pars Smolandias? has namque quas¬ ftiones ita connexas non lunt,ut una

affirmata vel negata» ftatim

affirmari-da vel neganda fit altera. Videamus

itaque an , & qnatenus Morea dici

poftit provincia : Sumitur provincia

primo pro regione, quas inde a pri¬

ais temporibus

communi quodam no¬

mine,

infignita

fu.it,

quamvis in plurcs

Epifcopatus,

Prasfe&uras (£an&jl;ôft)tiig*

fr&W)

&

legiferatus

fubdividatur, ut

(40)

Up-Uplandia, Smolandia. Hane

acceptio-nem Moreae non competere vcl

cœ-cus videt. Deinde fumitur pro

prae-fe&ura, ett £dfw ellcr

£onb$()bfbin^t>d'

mc t ut btc provin^ Bahus t).

Nec

hoc modo Morca nomen provinciae

tueri poteftrde

praefeftura enim

Mo-reenfi, 93?dre#2af>n/ altum ubique

eft

filentium. Tum pro diftri&u

unius

x

legiferi, ett £ctgman$Déme / ut

^i/obd*

rabé/ unde & judices provinciales

vo-cantur. Sed neque hane

acceptio-nem provinciae

tibi

arrogare

poteft

Morea, nullum enim poft

hominum

annaliumque memoriam proprium

le-giferum habuit. Denique

fumitur

pro

Folklandia, feu parte regionis

alicu-jus, ut provincia .Finvidia

u):

provin-cia Falonia w): & tres provinciae

in

Weftmannia x). Tandem

accipitur

pro tcrritorio, ett J^arob/ ut

provin¬

cia Brohund3ri, provincia

Wlderaker,

provincia Hagundi

y).

t

Ultimo

vero

acci-(/. Hiibn, Geogr p.ägs. (u Ol. M*gn. Brev,

Hiß. Gent.Sept.L.y.e.iz. (îi». ib.1. 2.c.29*

{x Er. Ol. Upf.l.A-.p.log.(yinliteris

Ducurn

Er.0*Waldem. inColi.Hadorpb.p.8}p)l0

&

(41)

accipitur pro

paroecia,

ut

provincia

Wendill z> Jam licet nunquam

ti-tulum provinciae Moreae

attributum

reperias,

poteft

tamen

provincia

voca-ri, Ted non nifi fignificatu quarto &

quinto a nobis jam

defcripto$

fcilicet

quo Folklandiam

five

territorium

de-

-nötet ; unde tamen neutiquam

fequi-tur eam non eile* & fuifle partem

Smolandiae.

§. XXII.

Loca autem , in quibus exiftimant

fadlam efle mentionem Moreae, ceu

Angularis provinciae, petuntur primo

a paulo

Warnefridi, de

Longobardis

ita loquente: egreffi itAque Longobarai

de MauringA) Applicuerunt in GoUndAa)%

Unde infertur: ifio tempore fi Morin-g'iA SmoUndtce provineU fubjeÏÏA fuiffet 9

utique LongobArdos ex Smolândia

egref-Jo< dixiffet Paulus Warnefriâi} fedcum

XIX. probavimus Paulum

Warne-fridi nunquam loquutum

fuifle

de hac

noftra in Smolandia Morea , fatis ad

hoc refponfum eft. Dcinde provo¬

cant ad literas quas vocant Agapeti,

& haec potiffimum

verba:

Sextus

eft

D 2

(42)

lapis Brimfenßf) biter Blek biglam tf

Met-team: unde lta inferunt: ubi termini

frevhfciarumenumerantur, provincias

pro-vincits opponi par eft^ at hic E. Quid

de îftis Agapeti literis tenendum fit,

§.xx fatis indicavimus, & ulteriore refponfione fuperfedere pofiemus5

re-gerimus tarnen falfam efife majorem,

legitur enim in fragmento Legum

W- Gothicariïm de antiquis Weftro-Gothiac limitibus: J£)dr (jtfta# at

fler06tf>ïanî>/ J^aöanb od) 5tnn>ib; hic

concurrunt Weftro - Gothia, Hallan¬

dia & Finvidia: neque ibi provincial provinciis opponuntur, licet fermo fit

de limitibus, Finvidia namque non

ea ratione eft provincia, ac relique

duse ei oppofitae, fed eft Folklandia,

quam nemo fanus negaverit efife

par-tem Smolandiae. Legitur & in

Chro-nico vetufto a Mefifenio edito: Oö*

munbev 0lema lat(a^aDvoemellan

rt$e od> ©fåne b). Inde fi quis

infer-ret: ergo Scania xque eft &

erafpe-culiare regnum ac Suecia : cui haec

probaretur confequentia ? anne

meri-to ipfi refpondercs: falfum eft?

§. XXIII.

Adduci ulterius folent loca alia,

(43)

p.qui-17

qüibus diftin^tam *a Smolandia Morea:

mentioncm haberi ajunt: v. g. QBiJ Chriftopher &c. balfe aöa töårc tlftt*

Itge 2(lmogc/ffom bo t

Öfter#

©ötbfont)/

©mâlûnt)/ Olnnb/ 9)?érc&c. c) Hane argiimentationem invalidam eflfc

e-xemplis pluribus probari

poflet, fed

pauca tantum profcram. Non cre¬

do quenqam negare pofle, quin Ve#

rendia fit pars Smolandiae, illa tamen

pluribus in locis a Smolandia

fepara-tim nominatur : e. g apud Ericum

Olai Upfal. Quartum erAt vegnum G»*

tborum•> - - continens in fe Gflroçêthiam

& Wcflrogothiam atque Verendiam, Qe-UnåUm AtqueSmoUndiamfubibAorc^l)

Utas & Amplißimas regiones d). Si jam

ex literis Regis Chriftophori

fequeré-tur Moream Smolandiae partem non

ette, fequeretur etiam ex Erico Olai

Verendiam in Smolandia .fitam non

ette : Pari modo concluderetur

Oftro-Gothiae territtoria £dntn0f*/

55i*Qbo / & Sttfmtigé partes

Oftro-Gothiac non ette, cum ab Oftrogothia

leparatim

recitentur e) Sic etiam ter-rito*

(cmConß. RegisChrißopb, dat. CaInt.1444* (dl. /.p.6.(e inUt.SenAtçr.R.S*aptidQm

(44)

38

ritoria (Ç-fatiInge/ QBartoffta/ 0?tbn>^ & XtnD quae rtidcm feparacim a V. Gothia nominantur,in V. Gothia non

edent f) ;Ted quam abfurda foret

con-clufio vel Tirefias videt. $. XXIV.

Ad ha?c putant robur fententiac fuac addi ex verbis jacobi Ziegleri fcri-bentis: Mêringia Ducatus, # fub eo

ci-Vitates Cronabeck & IFeftertvik g) Sed

quoniam in duabus paginis ejusdem

Ziegleri Scondiae ,» numerari

pofiiint

%cLçoçcipct,-ru, ultra qindecim, v* g

we-ftraras leu Arofiam pofitam eife in

Uplandia.- Sigtunam in

Sudermannia:

Scania? oppida Wae, Ahufiam &

Lun-dinum in Hallandiamtransportata

elfe.'

WeftertoikTiuftiae oppidum in Moream

feuMoringiamtranslocatum &c. itaque facile patet quantum in hoc

negotio

tribuamus Zieglero. Nec ed

quod

dicant Olaum Magnum Moringia titulum Ducatm velprovincice tribuijfe h)-, is

nam-que fine omni omnino titulo Moream

recenfet.

$.xxv. (fihid\(ginScondia.p, 494. [b in

Çlentho A*

(45)

39

^XXV.

Aliud, idque palmariüm argumen¬

tum videntur fibi reperire in verbis Erici Ceorgii Tegel : (>dlt 0crmunD

i ©rcenfon tmg od> famtal meö 25dnbcr#

tia i i^dbrc od) 9?ovre Jparafcet t /

ï). Qvaeverba nihil fane ad rem prae* fentem faciunt. Ut autem breviter nos expediamus, evolve ejusdem Eri¬ ci Gcorgii Tegel Hift. Gull: i.T.i p. ioö. lin. 6 Sc 7. Sc lege fequentia:

§ör tu ahr har tilférma upfyofroe.ftg af

'

ëdDra

$?dve t 0ma(ariD

f)op

©fogfo

ttuftuav od) üJ3?drDare; quod ita vertit

Loccenius : ante bienmum ex ree auftralix in Smolanàia rufticü coorti

(unt Utrocs graßatores kJy ubi fatis clare indicat fitum Moreae. Inftgne

autem provinciale nunquam

habuitaMo-rea, illud enim in Palatio

OrdinisE--queftris aus inter monumenta Patriae

' huc

ufque confpicere nonlicuit, Ted

i

femper

infigni territoriali contenta

fuit. In vexillis autem legionis

Prae-feâurae Calmarienfis, nec non in mo*

neta, qvam Guftavus Adolphus

Cal-D 4

(46)

40

mariae cudi juffit,

infigne

cernitur

Smolandiae, haud fecus ac in

vexil-lis legionum Cronobergenfis &

Ju-nècopenfis. Si autem contendas Mo- i

ream habere fuum

[mguUrem Prœfeftumi feu Guhernirorem, £(tnD$f>tffbm$e/ id in

tantum verum eft, in quantum Verum

eft Territ. Brohundari, feu Q3robdi'aî) in Uplandia, Sc 3Ba'|îrû!>a'rab in Smo-landia fuum habere fingularem

Prae-fe&um, Gubernatorem , feu Sanbjfjdf'

bin#/ i. e. nunquam. Non enim

con-fundi debent Morea & Praefedhira

Calmarienfis, gàlmareldbn/ cujus Texta

fere pars eft Morea, quae nunquam'

proprium, Ted femper cum reliqua Praefe&ura Calmarienfi & Oelandia

commUnem habuit Pracfe&um.

§. XXVI*

Quamvis allata haec poflent

fuffi-cere ad demonftrandam Moringiam efte partem Smolandiae, praefertim

cum nullus unquam omnium

Hiftori-corum,Antiquariorum

autGeographo*

rum aliud ftatuerit : loca tarnen, in

gratiam illorum qui in ponto

quae-runt pontum, nonnulla daremus

eo-rum fcriptorum, qui claris verbis

References

Related documents

tia tollitur, neque adeo de ipfa dici poterit, quod un- quam cogitet, multoque minus quod iemper in cogi-. tando verfetur, fed illud potius ens eogitationes prte- ftare diceretur;

Quid enim hoc innueret aliud, quam quod DEus, omnes poifidens perfe- ftiones, ea fimul laboraret infirmitate, ut perfpe-. 8:um non haberet, quid per vires

utilitatis cauffa initum. Hinc quum feedus fit padum publi-.. «£§§S» ) O ( ·*§§* % publicum, erit quoque ejus materia cauiTa publica, qtice pro obje&amp;o habet communem, nec

congruens &gt; &amp; in reliqua attributa impium eflfet. Bene- ficio itaque creationis , quamvis hominem, tot tantisque Clementiflimum Numen cumulaverit donis, ut quid fibi

na particularia civium, ei non adeo cara fint, o-. portet, nec cives finguli tanti habendi,

icipiat, id per ipiiim agere cenfeatur Princeps, Vi htijus, quod obeqnt legati, muneris, honorem il- lis addit decorum -publicum, irrter gentes obfervan- dum, illas

Objections can, of course, be made to lhe treatment of character 3. the gradu- ation of rvhich is inevitably arbitrary, the intervals not being irrefutably

Bruises on fed steers and heifers cost the beef industry $1.00 for every animal marketed according to the 1992 National Beef Quality Audit conducted by Colorado State University