Disputatio philosophica de Pyrrhonia secta, quam ex consensu & approbatione ampliss. Colleg. Philosoph. in illustri Reg. Acad. Upsal. præside ... Jacobo Arrhenio ... pro magisteri philosophici gradu publico bonorum examini modeste submittit ... Bothvidus

(45

Q^B.

V.

D.

DigPUTATIO PlIILOSOPIIICA De

SECTA,

Qgam

Ex _{Confenfu & Approbutione}

_Amplijjl

Co_{Heg. Thilofoph.in illuflri Reg.} Acad.

_Upfal

Pra: si de

CELEBERRIMO _VIRO,

D»

T

A C

O B

O

AR R

_HENIO,

Hiftor. ProfefT. _{Reg. & Ordin.} Pro

Magisterii Philosophici Gradu

Publico Bonorum Examini

**

moåefie Jubmittit S:je R:a: M:tis

Alumnus

BOTHVIDUS LIVIIN

Oftrogothus

In Audit._{Guß. Majoripridie IduuM ÖtZob*}

mdccvliihörtsantemertdtem (oIttis

Reverendißime

in Chrißo

PATER ac DOMINE _,

Dn.

_haquine.

CV" CK»j 0%S3'

S. S.

_Theoiogiae

_Do6S;or

Celcberrimc , inclitx

Diocce-feosLincopenfis

Épifcope

Eminen-tiüirnc, Conllßorii PraefesGraviAl¬

me, _{Gymnaiii Regii, Scholarumcg} per eandem Dioeeeiln _Ephare

AdcoratHTime,

M.ECENAS et _PATRONE

MAGNE, «<

Plur.Reverende_atqur

_{Rr&clarijJiiM}

DOMINE ,

>1R"

Norcöjaenfiurn Paftor

vigilantifli-me, adjacentium_Ecclefiarura

Prae-pofite cßgnlfEme'

adcuratifll-: _mequeL»,

PROMOTOR ac _FAUTOR

'

Maxime Reverende

_{Präclariffimeque}

DOMINE,

Mag.

_JOHANNES

PHOENIX,

Paftor in

_{IKtfinge laudatiflime,}

adjacentisDiftri&us Pnepofite

Gravifiime,

BENEFACTOR HON ORATISSIME,

Speaatijjtm£

digmtatis

Vir,

Dn.

_bothvide

liviin,

Iticlit^ civitatis _{Holmenfis Civis&}

Mercatoi*_{perquam confpicue,}

Con-fangvinee fvavHIime, ob _{plunma_j} in me exbibita _{benevolentia?} Tat*

omni amore ac honorc

glimma

9 qua decet veneratione? huncctj»

ingenioli meifcetum in lueem_{protuliy fed}

quem comptiori elegantia, omnique_pror-r

jus nitore dofiitutum fate or i quare

Ve-firorum Nsminum, M<ecenas Summe, 0*

jVatroni_{propenfifflmi, celebritate}

cldritate-que eundem ornare ac condeeorAre norL^

veritus_{fui. Vos itaque}

, Reverendifftme Domine _{Epifcope, atque Praclarifflmi}

Do-mini_Prapofiti^

dulciflmeque Fräter, pre

cor-ojfciofijfme,ut munusmeum _dignitatis

qui-dem expers■> dt pietatis plenum, [erena_s

fronte fuflicere dignemini. Plurima

bene-volenti<eVe_{flr# indicia in me exbibita ejfé,}

heic_{publice teftorj hinc faflumutfolitum} favorem hac med _{opellaulterius ambire} ac y

provocare _{aufus fuerim. Unum hoc}

que-ror, quod _{tam ar}cl_{is temporum limitibus}

circumfcriptus fuerim , ut ipfa, feftinatio

ccecum velutianimi _{fcetum gignere videA'} tur_{j qui tamen ut a}

qui bonique c

onfula-fur_{i etiam atque}

etiam rogo & o'teftor.

Pro_{fummo veftro in mefavörej}

non aliud habeoy_{quod retribuam5 quam, gratum} a-nimum,_{piaque ad}D. T. O. M. vata? ut

o-tnnigenaJelicitate Vos quam _diqtifftme

be-Arf yffV*quodprecor-y &preeaturus [umj dumffiritus hos _regit artus.

Veftrorum Nomimim

dcuotiljimu* cnltet B. L.

DEO Duce.

CAPUT

_PRIMUM,

in quo

oftenditunp^-I. _{Philofophia ufus apud veter} es. II. _{Sceptic# Sethe origo}

atque cognö*

mina.

III. _{Jbefinitio SeepfecoS.}

IV. _{Scepßs an Setta dicipojfit t} V. _{Scepticifmi caujfa.}

>

VI. _{Principium & fundamentum hujus}

Setta.

§. L

rea exordia

Phi-lofophiae occupari >

non minus dimeut*

tatis, _{quam jueun*}

ditatis habet Nam quum infinita fen-tentiarum divortia

_{Philofophanciü}

A

ani-SSV. @*>.5

i

animos in diverfas _{trahant partes,} .

fit, ut ipfa jucunditas fcientiae vix

Herculeo labore redimi queat_,, licet _{alias per fuam Ivavitatem a}

-rnatores fui habere foleat

per-plurimos.

Philofophi« ufum

an- .

tiquiffimis

quidem temporibus vi-

\

guifTe,

fidem nobis

faciunt

Aftro-nomi _{a£qye Aftrologi, qui}

_apud

_f

Hebr«os, Chaldasos, & iEgyptios fapientias fux veftigia

reliquerunt,

nec non apud Perfas Magi,

apud

_i

Indos _{Gyrnnofophite,}

Brachma-nes & Samanasi, Gallorum Bardi,

Eubages & Druidae, aliiquo gen-

j

tium _{reliquarum fapienti«}

Antifti-tes , qui Theoreticas

Philofophia?

fiudiofiflimi fuere : fed Pra&icä-j

Philofophia, quas in vita civil i ma¬ ximum _{prseftare poteft ufum,}

fte-rilis inftar _{agri, inculta,}

_negle&acj}

omitcebatur, _quamdiu

_{apud Bar-}

_j]

baros _{manfit; tandem, quum}

Phi-lofophia? lux Gr«eis, tempore

So-cratis, affuliit, hujus quoque

radii

fplendo-\

_ipiendorem

_{late ipargere}

coepe« runt; Quare Cicero de Socrate_3

*

dicit, _{quod primus ille}

Philofophi-am devocavit e _{ccelo, 5c in}

urbi-bus _{collocavit, 5c in domös etiam}

, introduxit, 5c coegitde vita 5c

mo-j

ribus,

rebusq; bonis

5c malis que¬

rere. Tufc. lib. V. Hinc _quoque

f

Socrates Parens

_Philofophiae

falu-tatur a Cicerone lib. _{II. de Finibus.}

Ille enim non de rebus ab _homine*

i

_ejusque

_{a&ionibus remotis}

> fed de

homine,

quatenus capax erafc

vir-% tutum , agere 5c

docere

ccepit_,»

Heic, utad caetera _paremus adi-tum, notamus _triplicis

_Philofophiae

au&ores nobis efle > Dogmaticos,

Academicos55c

Scepticos,

Nosve-ro _{pro ratione inftituti, illa}

atque

ifta _{miflis, hane* plurimum in fe_*}

& _{difficultatis 5c obfcuritatis}

ha-bentem,

breviter _perluftrare cöna-I bimur.

fed

_poftquam

_{fpeciofa tanriem- a}

p-paruit

folum

ignorant!!

{apientlni* plurima

probra

atque

cavilla

itL,

i

eam conje&a funt, psulatimque^ deinde _{paene evanuit. Auétorem} habuifle _{Pyrrhonem patria}

Eiifti-fem circa _{Olymd, CX. prirooque}

eum pingendi _artem exercuiffej

compertum habemus. A

Pyrrho-ne _{itaqj origine}

trahens

Se<Sa

Pyr-rhonia vocatur. Ut etia_Pyrrhonis feétatores _SxsTrJixol, wko tyjgcr/Jipw?

di&i, _{quia continuo in rerü}

confi-deratione _manebant, ne cdere diu r

condderata _{quidquam ftatuebant_».}

Sic_{fyjTY)}iKol)wkö tS quia}

qu»-rebant femper latentes _abditasque

rerum cauffas, necinveniebant; &

dnoprpiLHol dicebantur, <hto rS ontopfih quia nunquamnon dubii caufTarum reddendarum fuere. Vid,

_Theoph.

Galeus de _{Sceptica Se&a, 6c Diog.}

Laért. invita _{Pyrrhonis, licet hic}

referat

_{quosdam fuide,}

_qui

Home-rum _{hujus Seétas auéforem}

appella-ti, quia longa

dijudicatio

non

ali-um fortiebatur _{evcntum, quam}

ta-citam _{lnoyjiv h.e. judicii}

fufpenfio-nem _{, feu approbationis}

reticen-tiam. Et _{pluresin hoc}

_difciplinse

genere fuifte verfatos, inter quos

etiam _{feptem fapientes, quibus}

Ar-chilochüm _{atque Euripidem}

annu-merat _{Diog: Laért.}

§. III. Definit Sextus

Empiri-cus _{Scepiin pervim ac facultatem,} quse Cpotivå^LSi/U, illis qua? funt

wå-fisvct _{opponit. Et vocat eam xx}

quam potentiam , «equalitatém_»

quandam , & paria momenta ad

irnpetrandam vel non impetran-dam fidem : ita ut adverfantium

rationum momentorum _nunquam alterum alteri _tanquam verofimi-lius, fideque dignius

prseferendum

fit, led tYji

i7rofåfe leges

ftri&e

ob-ferventur, ut nihil quicquam aut ftatuatur aut tollatur.

§, IV. Eft

caufta

dubitandi,

num Se&x nomine

_Scepfis

_merito

veni-venire _{poflit? Se&a enitn}

dicifve-vit _{refpeftu dogmatum , quse do¬}

centur aut difcuntur in illa , qua

ratione _Scepticum

_habere

_Se&am

dicere non _{poßumus ; quatenus}

vero eft inftitutio _qua^dam fecun-dum _{iåzwQfism rationi quicquara}

quafi

fixum

imprimens,

Se&ae

ap-pellatione gaudere poteit ; licet

Scepticus nullorum dogmaturn

vel

decretorum au&or exiftat, eo

fen-iu, quo nonnuili dicunc dogma

es-fe _{generaliter affenfionem ad} ali-quam rem; nam earum frerum äf¬

fe nfum _{probet, quarum coaélione} afficitur. _{Exempli gratia, Scepti¬}

cus calefa&us aut _frigefa&us ne-quaquam

profitebatur,

exiftimome non calefieri aut frigefieri, fed _ut

Sextus _{Empiricus lib. L}

_Pyrrhon.

Hypoth» cap. vu, comemorat,Sce¬

pticusvoces fuas_profertita ut qua?

poflinta feipüs circumfcribi:

dum

illas hoc modo _profert,

_dogmatis

alicujus auäor cenferi _nequaquam

7

§. V. Nullius momenti cauP fe _{Scepticifmi poftunt efte}

_plures

_>

J, vel rationis in errores proclivitas,

& _{petulantia, vel vanitatis comes}

arrogantia , per quam, dum

volu-mus prasftare aliis, fuperbfe

pocu-lo inebriati infanire _{incipimus, ut}

reåiflime cecinerit Horat.

Quum^ ventum adverum

efl> fenfus

moresq; repugnant. lib»I.Sat.3.

Ambitioni _{proxima eftignavia_*,} qua?_{Seepticifmo commoda}

fubmi-niftrat _{alimenta, cujus enim}

bene-i 1 fieio (maleficio mallem

dicere)co-f

gnofcendi ftudium penes quosaam profundo _{quafl lethargo} fopirum jacet, jamque , ut Salluft. Crifpus:

ubi tete focordfe & _ignaviae tra-dideris, nequicquam Deos

implo-ras, irati infeftique Tunt.

Bell.

Ca-til. _{cap. 52.}

§. VI. Principium

Pyrrhoni^

! Sediat nonaliud fuifTe

perhibetur,

quam ut trjv ctTctgafy'av in animo, vel _fpem

_affequendas

_vacuitatis

_a

perturbatiotie obtinerent.

Siqui-dem excellentiora _{ingenia (kpe_>} fudarunt in abditarura cauflarum - s

inquifitione , & arque fefe dubia

rerum ab _{incepto tandem defilie¬} re _{cognofcebant; hinc fa&um eft,}

ut _{magis foliciti efTe inciperent,}

quomodo ex veri falfique asquali

dijudicatione5 mentis illum

imper-turbaturn flatum _{adipifcerentur^;}

liam _{qui opinatur aliquid natura}

bonum vel _{inalum, dumin rei} du-bia2 _{perfcrutatione fixus harrefc, de} quiet« mentis _{polFeffione celeriter} ^

f>

deturbatur, unde eorum

difciplina

i

tam _{vago nitebatur fundamento:}

fcilicet omni _{orationi, orationem}

aequalis ponderis & momenti ad-verfari. Fuit _{itaque Scepfe&s finis}

åmgccéfa.mentis in rebus fpontaneis

live _{illis, qua? ad opinationem} fpe-öabant: Et _{{jLslpmuSeict five mo¬} deratio affe&ionum in rebus _{pen> 1}

vim illatis conf. Sext. _Empirie,

_iib.

h _Pyrrh.

_Hypoth.cap.

_{vi.atcjj xu.}

Jam fecundum noilri inftituti

ordinem _{progredimur uiterius in} confideratione _Scepfewc,

oftenden-tes _{quibus rationibus comoti}

Sce-ptici omnem rebus &

affirma-tionem 6c _negationem

_denegavere;

cujus rei declaranda? cau{Ta,decem

modos

_hTOftjjg

_{excogitarunt, fecun«}

dum quos affenfus femper retineri debebat.

CAPUT SECUNDUM .

Oßendit mjg sw/yj; modos.

PRimus modus

lium varietati ac mirx

eft,

qui anima-

eorum

differentia? debet _{originem ,}

circa _{generationes , ut ipfis}

vide-batur,dum alia alterutro vel utroq; carentia _{parente ,}

_producuntur

_, quaiis eft, Phoenix Arabicus, cujus mentionem facit Com. Tacit.

An-nal. _{lib. VII. cap. 28. 6c}

Salaman-dra, quam

Auguft. Hb.

21. de Gi¬ vit _{D. cap. 4.}

_affirmafc

_{iu igne}

vere,

cujusque

_(I Balthafaro

Meif-neroLudoviciVivis verba

referen-ti fides _{habenda, tantus efl rigor,}

ut _{ignem taélu exftingvat. Sic}

juxta fluvium Tagum equas vento

gravidas fieri multi perhibent, li¬

cet _{Juflinus lib. 44. cap. 5. ad}

ina-nes fabulas hoc referat, adduclis

figmenti

hujus

non contemnendis

cauflis. Sunt _{quoqj? alia ex aqua,}

terra, limo, luto, arboribus, 5c

a-liunde _oriunda, non folum ex ani-malibus. _{Quae, quo notiora funt,}

minus _{egent ftilo, verba funt Vell.}

Paterculi üb. II. _{cap. 43. In tanta} animantium varietate noninveniffe

Scepticurn, ubi pedem figeret, non

mirabimur, quum ita dudum fic fe

compofuerit, ut nufquam fubfiftere

dubia mens debeat.

Secunda ratio _{brofåje ab} homi-num fumoia divérfttate dimanavit. Ex duabus _{partibus omnem}

homi-nem conftare, _{5c tamen} tantamin

animo5c corpojre diffimilitudinem

inveniri, res ea proxima miraculo

eft; quam ob rem proprer tam^ magnam hominum diverfitatem_,

hunc _{S7zoyric; modum}

_induci

ne-ceftum _Scepticis

_videbatur,

?E7ro%j} tertia Scepticis

eft

ex

diverfo habitu fenfuum , 6c

difcri-mine organorum : fic picfta

figura

vifui_aliquid

_{affert dele&ationis,}

_non

taftui; _{melguftui eft fvaviffimum;}

at oculis _{ingratum, Ungventum}

olfadui _{placet, guftui autem}

_eft:

injucundum, unde videmus

diffici-le efte _{dicere, qualem naturam in}

fe _{quodlibet horum habeat, quum}

tantum externa _{fpecies rerumnos}

afficiat _{per fenfus.}

Quartus modus dicitur

Sexta

irofdtöcq , qui in eo

confi-ftit _quod

_fecundum

_{autpraeter na»} turam _{eft, nimirum in fanitate} 6c

morbo, fomno 6c vigilia, in aetate,

motu & _quiete.

_Qui

_fani

_{funt fe¬}

cundum naturamfe habent, aegroti

yero praeter naturam.

Ex fomno

quoque

quoque 5c vigilia diverfe oriuntur

phancafise; plerumque enim

dor-mientibus _{obje&a inrerdiu vifa_»}

praefigurantur. cujus rei teftis eft Mula Claudiani afferens:

Omnia, qu<sfenfiu yolvimtur vota

di-urna _,

Peäore_{fiopito reddit amica quies.}

Venator

_féjfatoro,

_{cummembrareponit,}

Mens tamen_{ad'filvas, &fiua}

_ludra

redit.

Judicibus lites, aurig£ (omniacurrus,

Vanaq; noäurnismeta cavetur_eqnis: Furto gaudet _{amansfpermutat navita}

merc_es,

^ , Et

vigil elapfas

quarit avarus opes.

Fttandaque

largitur

fruftrafitientibus agris

Irriguus gslido pocula fönte fopor.

Me quoque Mufarumftudiumfub

noäe

[tlenti,

Artibns_{ajfvetisJoUicitare}

_fölet.

Ipfa quoque astas prout ea minon_» vel _{majorfuerit, corporis fimul}

ac mentis mutationem afferfc haut

iguam,

cujus

rei oftendendce caufll*

non _piget heic adducete _Lucretii

i verfusartis 8c_{elegante plenos,}

qui-bus hunc in modum ratiocinatur: Praterea

_gignipartier

_{cumcorpore, &}

nna

'f Crefcere

fentimus,

partierque jenefcere

mentem.

Nam velut _{infirmopueril teneroq;} va-gaptur

i _{Corpore ; ßc animi fequtiur fententia}

tennis.

Me tibi robußis adolevit viribusMs,

4 _{Confilium quoque majus, & auÜior eß} animi vis.

Pofl, ubijam validis quajjatum

eß

vi¬

ribus avi

Corpus, & obtußs ceciderunt viribus

artus;

Claudicat _{ingenium, delirat}

_lingvaque

mensque;

Omnia _{deficiunt , atque uno tempore}

defint.

Ex motu _{quoque 8c quiete in}

Pyr-rhonio _{augetur Scepfis: nam ea,}

qua? in terra ftantes videmus

im-mota, eadem nobis

pneternavigan-tibusmoveri videntur. Huc_Diog.

Laert.refert _{affe<ftus, utpote} amo-rem, odium, la?titiam, triftitiam ,

6c _{reliquos ; Affe&uum enim in_»} diverfis difiimilium unam _la?pe

o-riginemeftevidemus, nempe

quod

apud me poteft excitare animum ad _{audaciam, poteft in te efte} timi-diditatisacterroriscaufTa, quod

lu-culenter demonftrat Carteftus de

Paffion. Anima: Part. I.artic.xxxix*

6c Part. II. artic. cxlvii.

Quintus modus eft ex diverfö rerum _{pofitu, 6c locorum}

interval-lis: ita ex vario _{pofitu columbarü} cervices _{variumreprsefentant}

colo-rem. Sic turrim e _longinquo

con-Ipe<ftam videmus

figura rotunda,

eandem vero _{prope intuentes con-}

-fpicimus figura quadrata ,

triangu-lari vel _{qualicunc^ reapfe}

_eft.

So-lem 6c Lunam ad _magnitudine

_fe*

fquipedalemtantumextendi,

rum acies videtur di£itare , nec

majoris magnitudinis fuifle

Epicu-r rus putabat,

cujus

erroris arguitur

a Scotano in exegefi ad _primam

Medit. Cartefii. _{Quum itacg vifiis}

. fenfuum nobiliffimus tantoperenos

decipere videatur, qui tamen fe

la-tiffime _{extendit, facile videmus ab}

erroribus non immunes eile

csete-ros _{fenfus, ut indicat} Propertius dicens:

Falhint msocult vagiqueJevfus,

Supprejfa rattone, merithmtur.

* Sextus modus

_ho-g/lQ

_{efl ex illa in}

una _{faepe fubftantia congerie}

plu-rium modorum & accidentiurm,,

quae

impedit

quo

minus

funplices

rerumformas_{cognofcerepoflimus,} ! _{Proinde neque}

_odorabilia

_{neque_»} guftabilia fimpliciter

perlentifci-mus _{; Quum itaque} fenfus, in-5 telle&us internuncii errant, intel-le&um _{ipfum in errores}

_fecum

ad-ducere facile _judicare

_poffumus.

Septimus

fadfåg modus,

quem effe

16

effe _dicunt ex quantitatibus_&

con-ftitutionibus _{fubje6bo.rum, rede} re-fertur ad eum, _{quem Quintum} po-fuimus , audore Diog. Laértio ;

nam _{exempli loco}

adducünt

_cornu

caprinum , quod

quamdiu

inte¬

grum eft nigrum apparet, at

fri-catum ramenta alba _{habet, aut}

argentum , cujus ramenta nigra

videntur,quumfit illimetallo^color

contrarius.

Odavus eft ex Relatione, isc§ momenti _{maximi, quum omnes}

fere res fint ad _{aliquid relata?, nec}

conftet de _{quibus fecundum fuam}

naturam ac _{per fe fine alterius re¬}

fpedu fit

judicandum,

quandoqui-dem indiftblubiies videntur

praedi-camentorum nexus , eoq; &

rela-tionis,itaut non poffit

diciquic-quam malum nifi refpedu boni,

ni¬

hil magnum fine parvi

refpedu.

In uno _quoque fubjedo plures re-lationes & _{quidem oppofitas locum} habere _{pofte novimus, utpote}

teft _{quispiam fimul efie pater &} fi-lius, dominus & fervus, magnus&

parvus. bouu^ dt malus, fortis & imbecillis, & quas ejusmodifunt a-lia. _{Quare ditficultas illa ex}

rela-tione _{orta, Scepticis eximiam}

an-fam _{prasbuit aflenfum fuspendendi.} Nonus eft ex iis _{qua? vel rarö} vel_{frequenter contingunt-Utraque}

certe humanas mentes in

admira-tionem _{rapiunt: itaSolis,Lun#,&} aftrorum, curfum ceJerrimum quis

non _{fuspicit ? cometam in ccelo}

re-pente ortum non iine admiratione

fpeftamus,, fi Sol curfum fuum fi¬

lieret, annon commoveremur_,I

montium _{ftrages, fluminumftatio*} nes, & alia ejusmodi, qua* praeter

conlvetum natura? ordinem fiunt*

nonne circulos noftros turbarent, dt eauffse efie

_poffent

_{Sceptico heic} quoque tacendi tantisper ,

dum

ta-lium ratio _expiorari

_queat?

Decimus modus, educationes*

leges,

fabulofas

probationes,

ra, dogmaticasqueopiniones refpi- au cit Sic ex diverfaeducatione Ale- ad

xandri _{Magni, qui in aula regia.» hc} principe dignis moribus

informa-

te]

batur,&puerorum, quos rex/Egy- pr pti Pfammetichus ovium paftori e- all ducandos _{tradidit, de quibusHero- tu}

rotus in _{Euterpe, diverfa oritur_j hc}

vita; _conditio. Variant _{quoque le- Se}

ges diverfarum gentium,utnon ea- ca

dem habentur omnibus honefta at- Sc

que turpia. Fabularum innatas qua- fu

fi _{probationes, utpote ethnicorum, b<} qui fere infinitum numerum Deo- , ci

rum fibi finxere, _{quis ex animis il- ni} lorum vana _{fuperftitioneoccupatis, tu} evellere _{queat? annon fcedera pro lu}

cujuslibet gentis reique natura atcjj ce

indole _{discrepare cernimus? nec}

aliter differunt _{Dogmaticorum opi¬} niones, ubi _{quilibet de qualibet re} fuam fere fovetfententiam. Hi de-cem modi hoyyiq ab antiquiflimis

Scepticis excogitati funt:

Recenti-ores hunc numerum _quinquenario

i- auxere, cui alii rurfum binariurrL.

b- _addidere nuraerum. Sed omnes

-» hos modos redegerunt demum ad

a- _ternarium numerum ea _{ratione, ut}

V" _primus

_modus

_{eflet a cognofcente,}

e- alter modus ab eo quod

cognofci-> _{tur, & tertius ab utroque.}

_Videatur

i* hac de re_{pneter Diog:Laertium &}

> Sextum _{Empir. Vallef: Philof: Sac:}

a-cap.LXiv. atque in hac snoy?/, qui

t- _{Scépticorum fed# fefeadjunxere-»}

i- fummum bonum confiftere

puta-i? bant. Qua _{in re, Democriti}

&Epi->- , curi fententiis _, qui in voluptate a

-1- _{nimi, quafi in tranquillo &}

imper-s, turbato mentis ftatu, fiimmam

fe-o _{licitatem confiftere ftatuebant,}

ac-# cedere videntur. -CAPUT TERTIUM B _propoiiit , I. _{Scépticorum inftitutiones.}

S II* _{Scépticorumfamiliari*&ufitatAveV}

[- ba.

q III. entum a veterumPhilofophorum

> dogmatis dücreperint.

Bi IV._Quentum

Quantum a recentiorum difciplinO-3

digrefil fint,

V. _{Scepticismi ieleam. ,} VI. Hane_{difciplinamhabutjje fuos}

propu-gnatores.

VII. _{Habuijfe etiamfuos oppugnatores.}

VIII. In _{rehgionis Chrifiian<e fcrutlnio}

Scepfinnon tolerari'

IX._{Scepticifmi utilitatem.}

X._{Scepticum interdum de induftria}

afifen-fum retinere.

$

I-¥ .^Undamento valde _perverfo

ni-g"4

tebantur

Scepticorum

inftitm

tiones, dum nihil nid indiffe- >

rens effe_j adeo _{ut neq; honeftatem}

neque turpitudinem, juftitiam aut

injuftitiam , vel in abstracto vel in_> concreto ftatuerent inveniri. Dice-bant homines non nifi fola

confue-tudine _{negotii flia vitamque agere:}

Quod fl ita efTet, ut nulla daretur difFerentia inter duo _{illa extrema^,} höheftum & _turpe,

_juflum

_&

inju-ftum, tum de honeftate a&um

es-, nec difhret Hominis a

21

§ II.

Vocibus

fmgularibus

tanquam notis

chara&erillicis uß

fuere _{Sceptici, qua? nunc}

_uberioris

expofitionisindiga? vif#

funt.

Di'

xerunt éfev

_ogireovyå

_pccÅÅoVy inter-dum autem xfev _{[AaÅÅov fme tarnen}

differentia, licet

_quidam

_illud

_{in_»}

parcicularibus

qua?ftionibus

,

hoc

vero inuniverfalibus eosadhibuiße

dicant teileSexto_Emp.lib.i.

_Pyrrh:

Hypoth. cap. xvni. 6c xix.

Est

h#c _{abrupta 6c}

_imperfecta

_vox, quas plenius ita

exponenda

foret:

non_magis hoc _quam

illud, ubi paria

rationis momenta ; 6c aperte

affir-mativa 6c _negativaeo

oftendere fuo

more foliti fuere. Pari ratione nli fuere hisce vocibus: _fortajje,

_licet,

fieri

pctßtt,

quas

aphafiae fuae

indi-ces eile voluerunt. Similiter tritam

illam vocem ufurparunt

eh.pro

eo, hauäfac'ile äixerim.

oftendentes

.latentes rerumnexusad promeren-.dam velnon

promerendam

fidern«.

admodum _äquales.

_Porro

ifa ågfy)

B 3 dixerunt,

dixerunc, qua? vox notifimplicem di&ionem _{indicat, Ted rem dubiam}

cum affentatione miffam facere^.! Omnia rurfus _{dtoptia. fibi videri} con-fitebantur,item_{incomprehenfibilia.} Sed _{qua? verba noti funt aflertive-»}

pofita, quafi res elFent vere

incom-prehenfibiles, Ted

ita funt accipien-da, ac fidicerent: exiftimo me ni¬

hil _{illorum,de quibus} diujudicavi-musr perfpe&um _{fatis habere}

pro-pter contrariorum asquipollentiam.

§ III. A Philofophorum reli-«juorum dogmaribus Sceptici noru.

parum difFerunt* Primo Heracliti

philofophiam perpendamus,

quan-doquidem Sceptieam inftitutionem ad illam adiüum _{pandere quidam_»} funt _{opinati; feddiscrepantiam heic} talem effe _{cognofcimus, utScepti¬}

ci contraria circa_{idem apparere}

di-cant;Herachtei autem_longius

pro-grediuntur; ut dicant:

opinio'Sce-pticorumcun&is hominibusappro-featur. Sic verbi _{cauffa, fanus ex}

melle _{dulcedinem, i&ericusvero}

a-marorem _{percipifc. Vefpertilioni}

tenebras _{afpe&uirerum inferviunt,}

aliis autem animantibus adimunt^

Democritum hac_{Sceptica voce}

u-fum fuiffe _{accepimus: Non magis,}

tamen _{disparifignificatione.}

Demo-critici _{Philofophi ea voce irxdicare}

voluntneutrum effe: _{Sceptici vero}

dicunt fe _nefcire,an_utrumque,num

vero neutrum fit _{eorum, qua?} ap-parent. Differentia itaque longe

maxima _{eft, quando Democritus} apertefatetursrsjj$£ äor^a xcänsvövy

irsjj pro

dÅrj&efa in(hoc,

quod ait

vere exiftere atomos _{& vacuum, a}

Scepticis

longiffime digreditur.

Rurfus _{aCyrenaica philofophia«*} differt _{Sceptica in eo,}

_quod

_illa alium finem, fcilicet voluptatem Sc levern _{corporis motum}

_habeat,Sce¬

ptici

aTtxpajßzv

finem habeant.

Ul-terius _{quoque Cyrenaici}

_progredi

audentin fuis_decretis, & de

ca-dant, verbis

_aliquid

pronunciant«

-otagoras ponitapparentia cuique

a, indu&a relatione ad aliquid,

are a; icas cum _Pyrrhoniis ma-5 jung_jre videtur. Digredrtur

v ^en ab illis dicendo, materiam

åa 'lem effe affidue accrefcerej ac

deci, cere, ac fenfus mutationi at-que vari tat! obnoxios effe , pro

astatis '*a ione <Sc accedentibus aliis

corporux conftitutionibus.

Ta vero eft Se#a?

Pyrrho-xdx cur nedia five fecunda

Aca-demia åx Arcefilam habuit

au-éfcor rnilitudo, ut Argo fereu

ocu 3r effe _{oporteat, qui}

mani-fe i iiiter illas aliquod discrimen

i e poffit. _{Arcefilas enim.#,}

Zenoni, Stoicorum _principi, nceret, _quodtotamphilofophiam

-rteret,_{fuscepit hanefententiam,}

t affirmaret nihil fciri pofle,ut

te-ftatur La&antius de Falla_Sap.

_lib.III.

cap. 6. Hic Arcefilas _primum

Po-tonem _{audierat, &} ex variis Pla-tonis

tonis _{libris, fermonibusqüe} Socra-ticis, hanepraecipue arripuit

fen-tentiara _{; nihil eile certi, quod a} fenfibus aut animo _percipi

_{poflir__,.}

conferatur cum cit. La&ant, loc» Sextus_Empiricus

_{Pyrrhon. Hypot.}

lib.I. _{cap. 33. Ca?terum}

_licet

Pyr-rhonem nullum opus

poft

fe

reli-quifle noverimus, tarnen

discipuli

ejus, magiftri fui do&rinam

1

ate_» propagarunt atque

publicarunt,id-que magna

conformitate

cum

fui

informatoris _{praeceptis. Hinc}

fa-åum videmus _{ejusdem plane rari¬}

ng efTe Sc_{epticorum ac}

media;

Aca-demia? _prseeepta.

_{Sed licet fit}

_ma? gna concordia , tarnen

A.

Gellius

lib.xi._{cap. 7.}N.

A.

fubtiliflimae

con-cordantias nexum folvit, ubi in an-tecedentibusdehorum,fcilicet Aca-demicorum & _{Scepticorum iti_*}

dogmatibus convenientia

dilTerue

-rat, talem inter eos diftin&ioneiiL» argute facit:

Pyrrhonii &

Acade-mici differre inter _{fefe, & propter}

alia _{qua?dam, & vel maxime} pro-pterea exiftimati funt, quod Aca-demici _{ipfum illud nihil poffe}

com-prehendi, quafi

comprehendunc,

& nihil _{pofTe decerni quaft}

decer-nunt; _{Pyrrhonii ne id quidem ul¬}

lo_{pa&o videri verum dicunt,}

_quod

nihil efle verum videtur.

§.IV. Inter reeentiores Philofo-phosScepticorum jveftigiis infiftut

Cartefiani,no ut perpetuo dubitet,

fed ut dubitandoex dubitationis

a-byiTb tandem emergant,&fciant fe

fine dubitatione hocvel illud

doce-re pofle. Jamque intelligitur Gar-telius ideo fe comitem _tantisper.,

adjunxifle Scepticis, dum eos in_*

viam _{reduceret, &} a dubitädo

abs-traheret. Sed alia fuit dubitandi ratio in _{Scepticis, ut vidimus, atqj} Sextus _{Empiricus üb. I. cap. 10.}

Pyrrhon. Hypoth. ScepticoruiTL#

mentem _{explanatam reddit his}

ver-bis: non ea invertimus , quse per

ad afTenfionem adducunt, quuni^

quasrimus, an

tale fit

fubje&um

i-pfum;

quale

apparet,apparere

qui-dem _{concedimusiquaerimus autem}

& _{ambigimus non}

_de

_{ea re} , quas

apparet,

fed

de

eo

quod

di&um de

reapparente, v. g. apparet

nobis

mel dulcare , dulcedinem enim

i-pfam fenfa percipimus;

fed

an

dul-ce _fit, quod

ad

rationem &

intelli¬

gentem attinet,

ambigimus.

vid.

Georg: Pafchii

introd:

in

Rem Li¬

ter:Mor. Vet:_{Sap.cap. 6»}

§ V. Hinc apparet

qualem

See-pticifmi ideam

habere

debeamus:

quam vivis veluti

coloribus

depin-xit _{Scepticorum enervator}

_Sextus

Empiricus lib. I. cap. 4.

Pyrrhon;

Hypoth: eamqueoculis

coramcon-templandam proponif

his

verbist

s<ri$s'/) TAS7rji>irj <51'nmfjug,dvjtfeTuaj

(pou-vc[jlévuvTS Kj voBfisvuv.

Deinde

abun-dätius_{Scepticorum ratiocinationes}

ac interiora fenfa pandit Ariftocles

apud

Eufeb. lib.xiv.Pr^p.

Eu. Tot Wgcty

pulst hivriq

dMQcgcc,

^

28,

/

tydv&YXftTOi. Aid sSg fjLyjrs rdg

durSj-creig fjyåv, fJLyjrsIdg dffctg dXrßsvav, iij

ipsudso-But. Aid rSg Sv [jlyits rastum

duTcag Mv, dxx' ddo^ccszg, % dxXivstg,

«S dnpatizvTxg sTvui, iisgisvog bds'6 Xé~ yov\ag, otl S _(jluXXov ssiv, ?j Shssiv . r\

Hj ssi, Jd, Sassiv, St Sxssiv. Res ex

aquo indifferentes,incertas>

injudicabi-les.

_Propierea

_{necfenfusnoflros,}

necra-tionesverum aut

falfumdicere.Idcir-co iis handcredi_oportere,

opinatio-nis _{expertes effe debere,}

inclina-tione^fine motione : de una quaque re dicentes, non _magis eft, _{quam non}

est,

ejv, non est,_»ig»? est.

$ VI. Sic licet fuerit Se&a Pyr-rhonia multis obnoxia_{naevis, tarnen} habuit fuos _{propugnatores , qui}

e-jus partesimpigre defendere conati

funt, quorum numerum recenfetu» Georg;Pafchius. CerteDiog:Laért. .laudat quoque Pyrrhonem,

quod

profeéhis fuerit in Indiam ad Gy-mnofpphiftas, a quibus

eruditus

nonmale

_philofophiam

_tra&afTe

ipft

vfdetur, commentus modum, quo

29

de omnibus nihil decerneret, nec

qüicquam

comprehendi pofTe

dice-ret. _{Diog: Laértio}

adjungimusSex-tum _{Empiricum, qui tres}

Pyrrho-niarum _{nypothefewn, &}

_decem

ad-verfus Mathematicos libros, non_»

contemnendae cruditionis laude

re-liquit.

Hujusdenique

Se&aspropu-gnatoribus ahumerat

VolfiusFran-cifeum Picu-m Mirandulam, quem

erudite _{Scepticilraum}

_{defendilTe-»}

affirutät.

§ VII. Ne vero

Pyrrhonias SeéEe

halcionia agere perpetuo

beeret,

habuit Tibi inimicos _{oppugnatores,} quieam lubtilium

obje&ionummab

leolis _{cöntundere fumma ope} nité-bantur, quorum inter veteres

Ari~

ftocles fuit, _qui

_Xenophanis

_ukcc\qC*

tyipfav nervofe refutavit,

cujus

dis-putationem

conßderatione

fideli

di-gniffimam putavit

Eiifeb:

lib:

xiv.

de _{Praep. Euang.}

_Arcefilam

omnes-que

ejus

ineptiarum

propullulantes

radices fünditus peraidit La&ant:

lib. III. cap.7. de Falla Sap. Porro n

Pyrrhoniorum & quorundam Aca- ui

demicorum _{fapientiam infaniae fpe- a(}

ciem _prasbencem

_juftis

_{obelis per- v<}

Ilringere conati funt elegantioris vi Latialis _{eloquii au$or Cicero , 8c cti}

aureo verborura fhimine abundans _y.

AuguRinus, ille in Quasflionibus <n

Academicis; hic vero contra See- it

pticoseorumque

afleclas

tres inte-

fc

gros confcripfit libros. vid.

Pafchii

vi introd. in RemLit._{VetMor.cap.6, pi}

§ VIII. Pyrrhoniam Se&am ca- r?

vere debet Chriflianae _religioni

ad-

_ai

di&us, dum rerum facrarum feru- n

tatur arcana, ne in _{fpeciofos erro-}

_fc

rum labyrinthos incidat, ubi _{re- ir}

regreflum

difficulter

invenire po- v

test. _{Itaq;in foro Poli feepfis locü n}

non habet, ubi verbum divi vatis ti manebit alta mente _{repoftum, ut n}

Maronis utar _{verbis,ita enim facro} S

ore faturJer. _{cap» 5.v. 3. *py rlln'1}

®

Domkie ocnü tui _{refpici- q} mit_{fidem live} veritatem. Et ejus-

f;

0 modi _Ap.

Jacobi

monitum

habem9,

i- ut omnem dubitationem in rebus ad _reiigionem

_{pertinentibus}

remo-> _veamus,dumvel bona adpreeamur,

is vel mala _{deprecamur,tum}

_quilibet

5c diTslrb) h Ttfosi, 'fiajfåv &axgiyé[jLSV0€, o ls _{ydp. haxgivofxevcg}

hoxs xAdSiavi

SotAdtg-ls (ryg avspufyyJvu ^ pmfy[jL£m.

Abfifc

itaque a Sceptico, ut

prophanam^

fcepfe&s inftitutionem in

memoriae

ii vel _{cogitationum larario}

_habeat

), proferatque,

auando

facrarum

lite-- _rarum latifunaia

metiri'cupit, quae

-angufta? rationis pertica minime_»

- metiendafunt;fed ficut

in pa&is &

- foederibus verba valerefolentut nu-- mi: ita multo

magis S. Numinis

- verba,

apud

homines,

infigni

ratio-1 nis ufu, caeteris creaturis

praeftatt-s tiores , obfervationis vi & valöre*

t numorum _{longe fuperare}

debent.

> Scepticiimi _porro

do&rinam

Chri-n _ftian^

religioni

valde

inimieam

at

-que contrariam efTe, fidem

nobis

-facit,praeter addufta

t

pagina facra

, laudatiflimus Voflius,

qui Se&am Pyrrhoniam cum Epi-

Y

curea _pari

fere pafiu ambulare

_o-

Jjj

ftendit. "

§IX. InSchola Pythagora?quon-

c

dam valuit illud dvrcg _s(pv,

_quod

_F

non fufficit in Schola Pyrrhonis.

r

Quum Scepfis fit inftar pomiSodo-

r

mitici,quod fpeciem quidemhabu-

^

it,fedmanu ta&umin cineres&

fa-villas abiit: ita_{Pyrrhonis inftitutio,} _

dum _{hro)$g modos,five} obfcurasi-gnorantias latebras qua?rit, judicii

_j

confternati_{fuspenfione,aflenfusque} perpetua retetioneflocci fit. Verum

*

enim_{vero, habeatlicet fuos naévos 2}

PyrrhoniaSe&a, eamtamenon per

(

omnia condemnandam efie _putant

_*

aliqui, praefertimfi

de difficillimis

fit

_|

quaeftio:nemoetenim, cui fanumefl;

finciput,inficiasirepotest, quinab-

_j

ditiflimarum cauftarum nex9, etiam

_j

diligesveritatisvenator,

fieperepe-rire _{nonpoflit, utambabus manibus}

₁

concedendum fitin_{perplurimisnos}

₁

hallucinari,& fubfpecie veri, erro-rescommittere haudleves; quippe

falfa verisadeomixtaefie

deprehen-dimus,utdifcrepantiain

venire

diffi-eilefit.

Tuncitaqjjlocum

habet

Sce-pfis, &

utilius

efl:57rf^y,quam

teme-rarium_judiciü

proferre,

cujus

poe-nitentia animum mox fubeat;

ubi

verivicem obtinet illud Poéta?:

- - - nefeitvox

mijja

reverti.

Horat.deartePoet.

Ethancveri_{falficg mixturam}

ipfeCi-cerolib.l. deNat. Deor. fatetur

fibi

fatis

_perfpe&am

_efife:

_non,

inquit,fil¬

musii,quibus

nihil

_verum

efie

vide-atur; iedii, qui

omnibus

veris

falfa

quaedam

adjun&aeftedicamus,tan-ta fimilitudine, ut in iis

nulla

infit

certta

judicandi

&

abftinendi

nota_5.

Quare

Pyrrhonia

inftitutio

ha&enus

utilitatefua

inPhilofophia

non pror-fuscarere videtur,

dummodo

quis

fobrie _{Scepticusintra}

_fepta

Philofo-phica maneat.

Quid

enim

tam

teme-rarium,tamcp

indignü

fapientis

viri

gravitate atcu

conftantia,quam

aut

falfum,negled-a veritate arripere,aut, ptic quodnon (atis explorate pctceptum& ic-u cognitum, fine uiia dubitatione defen-

kor

derevelle? _{profedoillr.d rererendum_i Po£}

eft ad maximü _{ignaviat vitiü, quohomo mo:} vclutilenta labe confurnitur,inftar ferri [is l

nulluni ufum_{praebentis, quodrubigine}

quafiperditur; quodvero crebrnmprat- grei

ftatufum, niroris fuitenaxHoneTie velu- face

titeritur: ita _{philofophantiü animi,qm faq1} operantesfudant,acuuntur,ae torpefce- N

re hebetesq; reddi refpuunt. _{Sedobjici- phk} tur heic a Pafcbio ? ipfum moralitatis _reri

fundamentumperPyrrhoniamDifcipli- quo

nam_{prorfuseverti- Verum priusquam rati} tam late lacerros movere _{poffit, caili- (^ro}

fanda

nem

atqj

eftlu

emendanda

bitandürft_&

eff,

affenfus

nec

in

_fufpen-

alium

[mit

_oofi

dendus, _{quamutfpatium deliberandiac qor} aliquid certicqnftimendihabeamus. inii

X. _{Atqu'e ut Scepticißrms, fed fa- üvi}

nus, haftenus toleratur, alias vero ex- :on

plcditur,ita eft aliquando Dogmaticoru um nimia _{arrogantia Sc temerariainfolen- :ori}

tia,quumnuilatnrem,licet difficillimat dm

cognitionis, intadamomittunt, dequa ur,

noncerti _{aliquid datuent, turpe exifti- >er<}

rr.antesrei_cujuspiä

ignorantialibi

effe. _not

Horung _{arrogantiat fe opponendo See- lob} ptici

35 üptici Medicorü moresfeqüuntur; nam & heut illi

vehementifiimosmorbosafpe-l- ricribus reraediis curare folentj ita,ut

l» Dogmaticorum audaciat _ac tementatis 0 morbum(quodeomnibus, etiam

abdi-ri [is & obfgurifiirnis rebus aliquid certo

e potent) (anarent,contrariam viam

in-ßreßifynt, omnia 2equipollentia,tamq;

i- fncerta _{quam certa} efle contendcndo:

ii inquo& illos peccaffejam diximus.

> _{Nos autem, qui}

animum ad

Philofq-i" bhiam_{applcuimus? quando innotitiam}

is rerum_{perveniregeftimusjvitabimus id,}

i- _{quod deDcgmaticis dkitur, qui nimis} ri ratiocinaticnis habenas laxarunt, no

i- _{progrediamurultra rationis anguftae li¬}

tt _{rnitesj, ad ea}

quat ab homine feiri non_»

-poflunty imitando medeftiam

Pytha-c _{^orse, qui, quumvideret} fapientiamde-iniriper cognitionem reril humanaru

-livinarumque, fevero illaomnianon_»

-lompledH,

nonfapientemfe,fcdftudio-1 umfapiennaedici voluit.

NecScepti-- :orum

Difciplina nobis arridebit, qui

e iimis ratioeinii _opesdiminuere viden-i ur, dumnullius rci certam_cognitione

-»ereipi

_poJTe

exiftimant:

fedPhcebiad-nonitio,quaPhaethonti filio fuo dedit

- lobishac occafione

profitj

. N

fefiliumfoliscurrum_equosquédirigera_<

cupientem,informavit. dicens:

Inter_{utrumquetene - -}

--- mediotutijfiwtnibis.

Pluribus_{Scepticifmihiftoriam}

_defcribe

re,_{inq; ejus}indole indaganda morari

propofitzebrevitatis ratio,necnon anguftia temporisrecufat.;

S. D. G.

©I

_fyWl

_Candidaten.

nf&miallfin fiDcnSccpticusmilmara/

$analbrfgmåttangvunotil laggiaai

59?m^rßiv coacepterarpfiapa;

PyvrhonismnrmertjföWngt efj ötmta fan.

©ef»tfar Dettaiöarcf. Sfttg flår eij tfletDämma/ j£maD eDer fragnafbjtför [4Danffjatförffplf

©erfafetitalatfi|lf/m4ftmattmeDffdl 5ev6mma

©enforntlåtDom$ai4ftfiltämnefcafmerfel Bothvid B. Liviin

M^E|