HiNLEINH DE

BISSERTA TIO

J U D I C I A HiNLEINH

DE

EPISTOLA AD EPHESIOS PAULINA

EXPENDENS.

QUAM

VENIA AMPL. ORD. PHILOS. UPSAL,

P. P.

ERICUS BE

PHIL. MAG, STIP. REG¬

ET

PETRUS S J

Ö

B R I N G

SMOLANDUS.

IN AUDIT. GUST. D, V. DEC. MDCCCI.

H. C.

U P S A L I JE,

Litteris, JOH, FR, EDMAN, reg. acad, typogr.

h

MONSIEUR

FIERRE

GE016IJ

VlCE-GOUVERNEUR DE LA VILLE DE STOCKEOLM,

€HEVALLER DE VORDRE ROI£AL DEDETOILEPOLAIRE, ä

MADAME

J'ofe VOUS ojfrir ce petit ouvrage,

efpgrant,

que

VOUS ^ne

dédaignerez pas de

Vaceepter

comme une marque

du profond re-

fpeffi, avec

le quet fai l'honneur d'etre,

MONSIEUR ^et MADAME,

VOTRE

tres humble et tres obeLsfant fervitear

pierre sjöbring«

uibiss le£toribus deftinata Gr Epiftola, in Codice Sa~

cro Ephefiis dicats, recentiores disquirere ccepe-

runt: qu®s inter,-Cel. Hatileinium in Introdu&ione fu» ad

libros Novi Foederis #) vel prateipue nominare licet, qui novis, ut venditantur, argumentis, Interpretum omnium,

pro Ephefiis (lantium, confenfum deftruere, vel fakim

labefatiare adnititur. Qiiae ejus éogiiatå ^, omni, qua par eft, reverentia Cel. Autiori habits, cui mulras iliasque infignes dehemus gratique agnofcimus inftituriones, pro nioduio virium, sngukisque, quibus Opella circumfcribi-

tur, limitibus, examintre conabimur.

Cum argumenta irt hac quaeftione dijudicanda, vei

Critica fint, vel, li haberi queant, Hiftorica', vel quae cx interna ipfius Epiüolse conftitutione öc indole fumantur,

'hac nos procedere via, jubet citstus Au&or, fvadetque

ordinis cura habenda.

.

Q-iod ad ipfam hujus Epiflolas

inferiptionem Sc fub- jcriptiomm adtiner, iilas nil ponderis hiftorici prae fe fer-

re monet cit. An&or c). Si vero vel concederemusrquod

♦ A for*

a) Handbuch der Einleitung in die Schriften dc§ Neuen TeÄatrsetife?.

von Heinrich Carl Alex. Harnlein. Erlangen i Tb. & % Thts i

Halfte _{1794, 2,} Hälfte igoo. (8:0) —

b) 7om. 2 pars 2 Cap. 9 p. 644. 6c § 3. qu» fic infcribitur: Ueber die Leier,^welchen diefer.Brief beßimmt war/' prseipua continet nc- bis discutienda momenta.

c) ^— Die Ueberfchrift und Unterfehrift de» Briefs ift vo« keinen

hißprifcbe.n Wsitb - - - 1. c. p. 645»

fbrtasfis fine omni reftri&ione ^non eft largiendum, Jub- fcriptiones, Epiftolis fubjici folitas, in omnibus noftram

non mereri fidem & adfenfum; inde ^{tarnen, omnes} in- fcriptiones esfe falfas, multo minus contemtim habendas*

ac penirus negligendas, cum antiquitatis certe pondus

habeant & auåoritatem, quis tuto colligeret? De prae- fenti etiam valer, illam femper non mutatam occurrere ;

quod rationibus hiftoricis falcim adnumerandum putamus.

Leftionem verfus primi incerram, & ab initio Secu-

Ii fecundi pluries interpolatam dein obfervat Hanieinius d).

Antea vero quam ad indicia interpolationis ab Illo re- lata, examinanres progrediamur, e re nofira eft, ut mo-

neamus, le£lionem w E(peaco ^, in omnibus Codicibus an-

tiquisfimis, ad noftram usque aratem prolatis,iisdem ver«

bis reperiri eandem, quod ex Griesbachii

Symbolis Criti-

eis ad vaviarum Novi Teß. leciionum colleQioties, unieuique

eft videre. Tom. 2. Et ea confiderantes, quae 1: parte Tomi 3 p. 50 e\y de pretio & au&oritate codicum in

fta»

bilienda le&ione quadam adtulit AaBov admonita, non fane perfpicere posfumus, qui

fiat,

ut

hunc codicum

o*

mnium confenfum tarn parvi faciar, ut Rre illum filen-

tio praetereat. His etiam accedir,

quod

omnes

Verfiones

cujuscumque linguae

& aetaris

in eo

confentianr,

ut

authen-

tiam verborum sv E(pe<roo vindicent atqne tueanturj inter

quas, illo Auftorc/),

infignis teftimonii locus, Verfioni

Sy.

d) Die Lefart det elften Werfet unfTcher, und wahiTch ein lieh fchon

feit Anfang des 2Jahrhunderts verfchiedentlichinterpolirt. t ^{e. p.}645.

r) Die Handichrifren find die eigentliche erfle Quellen von Zeognisfen,

nach deren Ausfigen die wahre Lefart d. n.th. Schriften weder her- geftellt werden mufs; denn aus ihnen flammen alle andre Zeugnisfe

ah - - .

f) Durch Alter und Güte zeichnet fieb vor den meiften Ueberle?.ungen

det N, T. die alte Syrifche aus. — 1, c, p, 124. Tom, 2.

Syriacae Sc proprer accumtionem Sc proprer aetatem altius

repetenres natales, fit tribuendus.

Au&oritatem loci illias ex Epiftola Ignatii ad Ephe-

fios £), ab Exegetis, ad confirmandam' Veterum de no- ftra Epiftola opinionem, plerumque citati,

deterere ftu-

det Hcenleinius, dicendo; Ignatium, per ifta »vpets eseavp- pv^otj tu n«uAö„ eadem probabilitare, i Tim. 3: 16 tc

Ephef. 3:3-6 refpicere posfe, quod neminem,

qui

proxi-

me fequentia vel tantillum infpexerir Ignatii

verba 2»), di-

£turumcredimus,et quicumque, ^totam hanc praerereaperle- gerit Epiftolam, ^non pauca ibi

inveniet Epiftolae noftrae

ve- ftigia, &utloqui amint,

allufiones/).

Cur ^vero

Traditiovizc-

ceptam referat Ignatius fententiam

fuam: Epiftolam Pauli E-

pbeßis esfedicatam: neeprobe feimus;

omnibus enim fere

con- ftat,Ignatium adfinem feculi primi, aequalem

Pauli,

&cumE- phefiis familiaritate conjun&isftmum,

Anriochiae viguisfe. E-

piftolam Pauli ^annum inrra

fexagefimum Sc feptuagefimum

primiSeculiexararamcomprobat plurimorum

Philologorum

confenfus, cui Sc favet Hanlcinius ipfe 1. ^{c. p.} 639 Sc an,

quaefo, quae poft tam breve temporis

intervallum fa£ta

narrantur, traditionis nomine falutari merito

posfunt ? O-

A 2 ri-

. / - . •••; v

g) Ep. cif. $ 12ita hab«t Ignatia«: Vfxete (Epheßi) e?e avfxfxv^ctf Tis

IlauAö, es ev 7rxenj S7ti^c\y\ ftvtifxcvevet vfxxv ev Itjeris

Cotelerii Patres j4poftolici Vol. ^2.

b) ev fAVrjfAOVeu&v: heic loci laudant aliquem rteoriari: obfer-

vat Lordnerus. Credibility ofGofpel-Hiftory. P. 2. Vol. 1. p, 154, 155 jp* cur am alieujusger tre btnevohm. Schleufneru» I. c.

») conferas, fi placet Ignatii $2 cum Eph. 4: 12. § 4 dt f: 19.

5 : 30. 4: 3- $ ¹⁰ dt 5 : i-§ g 5c 5 : 6-§ 12 de Act ao. $ 15 dt 3: 17. wocvjcc ^nv TFoioopev 00s

elvi

8 ev y/xoov

KoflctxavTcts

Ivx oofjtev elviff voccs, xotf

elvi

es t] ev ypiv

&ecs

ifxoov cfr Eph.

2: 21. 32.

4

rigo fairim traditionis Patrum Sc

ecclefi# orthodox# de hac

Pauli Epiftola, alrius quam See. 2 eft reperenda; quod ra-

mea negare videtur Auäar p. 645 h c. k~)—

De authentia

Epiftolarum ignarii dubii quidem

fueruhr, & adhuc funt

quidam Critici cei.; eas omni dubio vix carere, locorum

faltim quorumdarn intcrpolationem, Epifcoporum

ufui

ac poteftan fa&am^, contendentes /). Sed quam nos

adtuli-

mus Ignatii Epiftolam, ut fpuriam rejici, tanro vehemen-

tius refragabimur,quo certiora illius apud Origenetn,

Atba-

naftum^ Hieronymum, Tbeodoretum Sc cet,

exftent indicia

m).

Et non posfumus nou Wetfteinii verba, heic

noftra

fa-

cere, cum tliam ac nos de hac Epiftola Pauli foveat fen-

rentiam, Sc tarnen ingenue faretur: „Ignatium in

epiftola

ad Ephefios non ohfeure ftgnificasfe, hane Epiftolam a

Pau¬

lo ad Epheftos (criptam fuisfe,,,

Nec, quae ad fidem Tertulliani minuendam, adferr

Auffor, majori fe commendare probabiliratis gredu viden-

ttir »). Eum heic folam reftem Ecclefitm citare increpar,

fed non fane demirari debuit HanJetnius; quum, fe con-

cedenre, iftud argumentum Terrulliano nil praeter verita»

' tem

k) ^- Eine Tradition — welche euch nicht weiter, als in iweife Jahr-

hundert hinaufreicht —

I) Ex. gr. Schmidt in Henke's Magasin für Religioasphitofophie, E- x^gefe uod Kirchengefchichte. B. 3 : p. 9. fqv. — qnoci tetrien ms- g na com enotione «eeipkindum obfervat Gel. Odmsn in Vöffione Hifh

Ecclef, tSchrqeckii Svecena p. 60 5c not. fuhjeef«,

ro) Videfs Lardntrum Vol, 3 I. ^{c. —} Prsfatioftem Cotelerü ad Patres Apoftoiicos Tom. 2 5c Pearfon. in vindkiis Ignatii P. 2 Csp. X, n) Lih. 5: C, 17 contra Mareionem ita habet Tér?*jll." Ecchfr« ve-

riteite epiftolam (Pauli) nd Ephefios' habeinus en isfam, non *d La- odlcenos, fed Marcion ei titulum aliquando interpoiare geftiir, quafi &

in tilo diiigentisfimus expiorator.,,

rem haberet o). Et ^cum haererico jam negotium habenti

Tertullisrio nil fane profuisfet ifta Codicum allegatio, quip-

pg quurn iaterpolationis crimen in

Tertullianum

retor- quendo fuit Marcioni & facilis Sc folita elabendi via:

praererea huic

objc&iöWi Tertullianum quodamaiodo (a-

tisfecisfe autumarnus, Sc quidem in Libro, qui, de pra- fcriptio/e adverfus beereticos audirrCap. 36 — Age, inquit,

jam qui voles curiofitatem melius exercere in negotio Jalu-

tis tax, percurre ecclfefias Apoftolicas, apud quas ipfae

adhuc cathedra? Apoftolorum

fuis

locis prsefident; apud

quas ipfs autbentiae littera eovum recitanrur — — Proxi-

maeil: tibi Achaia? babes Corinrhutn. Si non longe es a

Macedonia, nahes Philippos, habes Thesfalonicenies. Si

potes in Afiani tendere

babes

Spbefum &c: quaenam vero, praeter confenfum Ecclefue, teftimonia Patrum & allegano-

nern litterärum mtbenticarum amplius requiräntur vetufta

Sc hiftoricå documenta (alte htftorifch-zuverlåsfige Zeug- nisfe) nos non videre, nedum bene divinari, ingenue fa-

rémurj vetußa eriim, haut feimus, quis medio See. 2 an- xie anquireret, vtildene efRagi^rarer? Marcionem, titulum interpolantsm ex criticis &

liiftöricis

disquifitionibns ali¬

quid lucratum p) „quaji in illo dihgetitisfwmsexploratar^

non bene conftare credimus eo, qnod per titulum heic ipfam inferiptionem (Ueberfchrift) cogirasfe Tertullianum,

non faris liqueat; nam aur msgnopere fallimur, aut con- fvetam illarn falutandi formuUcn: ^ex. _gr. C Plinius Tta-

A 3 ja-

fi) P. 650 3. c, — Dafürhalten der Kirche - - welche« nach feiner Meinung freilich nichts anders als Wahrheit behatipten kann - - - a- ber £r fceftätigt fich nicht durch Handfchriften ^- -

p) P. 649 !. c. - - da» er bej der Veränderung der U*btrfcbriftde*

Briefs fich auf kritifche und hiftorifche Untrrfuchungen etwe» gu¬

te gethan habe*

jano Imp. Sal, ^— Trajattus Plinio fao Sal: ^{nom en} titu/t

tueri posfe haur immerito fufpicamur: & jampridem ob-

fervarunt Critici dnfigniores Tercullianum indetermi-

nate, ^ut ajunt, & ambigue plerumque locurum. ur et illum

notat Cbriftianorum Cicero, Latannus r), Talem igitur

Au&orem explicanti, ad ipfum concextum & fcopum ^,

quem loco fuo intendit ille, probe ett atrendendum ^, (i

fenfus prodeat verus: nobis, hocce negotio quadantenus perfun&is, verba Tertulliani fic explicanda arridenr. ,,Ti-

tulum Epiftolae Pauli Ephefinae inrerpolare geftiit Marci-

on, quafi Sc hac interpolatione opinioni fuse diligentisfime profpiceret, robur adderet arque autoritärem,,. Si vero,

quod jufte nequit poftulari, vel concederemus, letionem

iftam ^ev E<pecca in Codice fuo non habuisfe Tertullianum, ecquid contra omnium Codicum Graecorum Verfionum-

que antiquarum teftimonia, iftud valeret exemplum ? ^cum

Latinorum in Africa Codicum autoritas in letione _qua- dam ftabilienda, vel exigua fit vel fere nulla. Sed nec concesfio haec multumHanleinio faver, omnibus adhuc no¬

tis Latinorum Codicibus _receptam „quiJunt Bpbefi» letio-

nem fervantibus: unde veritati eft proximum, nec aliter

Tertullianum legisfe.

Tandem ex Rafilio Magno (fec. 4!to medio) Patre quodam

Graeco, trita illa

»v E<p*<ra>

abfuisfe, colligere (lu¬

det cir. AuStor p. 6$i. 1. c. j). Quicumque ^vero locum

Ba-

q) Clerici Ars Crit. Vol. I.

r) Tertullisnus fuic omni genere littersrum perirus ^— fed in eloquen»

do psrum facilis, & minus comtus & multum otfcurus. Laftsntins,

Libr. 5: Cap. I.

j") Libr. 2 contra EfnomiuaiBafilias. O ct7tc<So\os rots Ecpsatoie

t7[tfeX\a>v tis yvtjcrtoot ympevots TU OVTl

di

e7riyvoo(rews cv-

rets ccvths thet£ovra>c uvofxurev, et7foovt T01$ HG"l' «V« yccg

BaPiiii arterna perlegerit mente, illum in eo occupatum obfervabir, ut Arianum quemdam Evnomium: fxv\ ovroc rov

viov ysyeve&ötf: dicentem refutet. Et qui ar/av Filii ne«

gant, pro Chriftianis non esfe habendos; paganos enim

dici, qui Deos fuj ovrocs colunt, contendit Bafilius;

proin-

de _eos, nullam cum rea koct e£cxflv ovr/ habere communi-

onem adfirmat, quandoquidem qui cum Iilo funt uniti,

01 övres ihu&vrws falutentur; ut ex. gr. Paulus Ephefios,

cum Deo (ra> em) unitos (ooyttss) ras ovrccs appellat, idque

modo particulari & emphatico

(/l/oc^ovrcaa).

Voces illas

t,ro/s 8o-(„ in antiquis Codicibus (e invenisfe adferit Ba¬

filius t).

Ad emphaticam ejusmodi explicatiouem refpicere et- iam uidetur Hieronymus in Commentario fuo ad Ephef Cap. I. verf ^{i. —} An igitur infcitiae linguae maternae, quafi mele-fanusro/s na/ ev E<pe<roo fejunxisfer, jure fit ar-

guendus Bafilius, dubii fane pendemus; quippe qui Ephe-

fiorum paullo ante meminerit, & in eo jam non occupa- tus, ut yvtja/QorviTcc rcav ev Etpecr®, fed folam emphaticam il-

lam vocurn rots aa/, qu*s antiquisfimis Codd. fe legis-

fe faterur, explicationem oflendet. Horum indiciis adde-

re etiam lubet teftimonia henan «), Ciementis Alexandri-

»/ _, Evfebii, Qrigenis zp), plurium, quos recenfitos apud

Lardnerum 1. c. invenies. Tantum igitur abeft, ut ar¬

gumenta Critica & Hiftorica nos in hac queeßione diju-

dicanda deftituant vel diftineanr, ut potius ea prsebeant

ad-

9» II' ii C

" ■' 1 ■■■■ 11 " P ■ *

oi 7i(>o tjjuGov

7raqct^e^(»y,ot(Ti>

KUf rifxe/s ev ro/s TtuKovo/a rcav cLvr/yQct(pm evgtjKccfAev —

0 Tale quid fuboluisfe videtur Qriesbachio ad liunc tocum, - *

«) Harr. 5: g, 5 : 14-

s») De horum teftandi fule!ega«, veüm»Hti/Uiti. Tom. I. § 10 p,9i^—>

8 ^£

adfentiendi indicia, qute nec cuidam alii N: T-:i libroplu-

ra contigerint fere, nec fortiora x).

Sic criticis hiftoricisque, omnibus _pro Ephefiis ^cer- tantibus, quaüter cumqve examinatis rationibus, reüat, ^ut

Anterior Epiftolce eruatur indoles, lftane rationibus prola-

tis obftet, an potius amice conveniat.

Pluribus, vel potius dicam, fere omnibus notis Afite

Sc Europae Ecclefiis, Epiftolam hane communem, Sc cir-

cularem fuisfe, inde conficere iludet Aü&or, quod, praeter

generalis adrnwitiones Sc tegul^as, nihil prorfus, fpecialis cujusdam Ecclefiae ftatum redolens, _{oeeurr^tj quam} Epi-

ftolse encyclicae notionein non

b

ene fibi conftere ex pri¬

ma Sc fecunda. ad Corinthios Epiftolä coUigimus: fpeJa-

les Sc quidem

fjpecialisiimi ibi commetilcrénifar

.ibis, <3c

tarnen litteras iuas omnibus Ecclefiis AsUiaicis (ev cAy ry

A%«;cö) communicandas Sc per orbem ifuras yolibt, Sc in ipfo itatim limine apertisfime indicavit Paulus: quod Sc

in fua ad Galatås fa£tum obfervamus: procüldrvbio "idem fa£lurus, ^nec fuum reficuérit confilium, fi hliis Ecclefiis ei. _gr. Laodiceae, Hierapoli Sc^c. Epiftolam fuam commu¬

nem cenfuity),

Nec

jc) Hatten wir nun auch au« dem ganzen 2 Jahrhundert nur chefe drei Zeugen, Irenaeus in Giliien, Clemens in Alexandrien, und Terrullian in Karthago, die in fo verichiedenen Schulen gebilder, inihrenKent*

nisfen und Religionsgrundfdtlen, fo von einander abweichend waren, und alle 5 Eifer ^genug beweilen gegen jedeVerfalfthung feinen fchrlft-

licheu Urkunden zuwachen, fo würde durch ße allein jebon die Au rhentie genugbeftatigt, erfcheincn. Tom, I. p. S7.

y) cfr. Colofs. 4 l6.

Nee qui cum i Tim. 3. Cap. noftram contulerit E- piftoiam, parcicularis cujusdam Ecclefioe, vel Ephelinarum

rerum indicia defiderabit. Epiftola cir. Timotlreo injun-

xerat Paulus, ut in eligendis & confldruendis Doflonbus, Miniftris, ceterisque Ecclefias Ephelia« muneribus admi- niftrandis omnem adhiberet curam & follicirudinem: ex

qua, absque etiam omni partium üudio obfervata, Timo-

thei _cura, contentiones necesfario orirentur öl disfidia,

cetera, qua» honores ambiendi cupidiratem coraitantur, fcelera. Turbas excitaret folitus Judaeos inrer arqueGen-

tiles principatum tenendi ardor, excitaret ipfa Timothei,

.arinorum au&oritace carens juventus* %) quorum lllos vi-

detur his prsetulisfe Timotheus. Si etiam ad _prascepta il¬

la, a Paulo data, penitius attenderis, Judaeos praelatös non fane valde mireris. Erant Judaei, omnis licet, faltim na¬

tionale fuperßitionis non immunes, horrendis tarnen ne-

fariisqne Gentilium viriis non plane immerfi & imbuti,

fed civilibus Öl eccleliafticis coa&i legibus, honeßte faltim

prae fe ferebant vitas fpeciem, & ob illam, quam itidem Religioni fuae antiquatae debuerunt inßitutionem docendi-

que follertiam, Gentiiibus hac ratione femper antepo«

nendi 1).

Facile igitur in eam incidere posfenr opinionem Gen«

tiles, ut defpe£tui haberenrur, ut Judaeis tantummodo fa-

veret Timotheus, ut idem ad Deum illis ac Judaeis non pi-

teret aditus: _quas omnia Paulum permovisfe videntur,ut pleno quafi fluat ore, in defcribendis bonis, qua eådem copia, in omnes cujuscumque generis homines, in Socie-

B ta-

*) 1 Tim. ^{4. 12.} <?8 rvjff vsottitgs mro(>(p^ovstto\

1) Eph. 4:7. 12« fqv. v, 17» &c,

lü

tatem Chriftianam femel rite receptos, officiisque ibi im peratis fidelem dantes _operam, redundare non uno loco adfeverat. Veroque per quam eft fimillimum, contenrio-

num ralium, ante a fe praedi&arum 2), jam dudum fubor-

tarum fatnam, ^a quibusdanri ex Afia Romam _nuper adve-

nientibus haufisfe Paulum. Data ergo occafione fapiens

utebatur Paulus Ephefios coinmonefaciendi, ut horyrcc tx 7fvev/AoiToff ^tv reo ffvv^scfxoo ^Tfjs- g/ffjvtjr apprime fervarent, ut prseeepta morum, quibusobfervandis ^curam Timotheo de-

mandaverat & infpe£tionem, ^gravia jfibi non dueerent,

ur negotiis Ecclefige ^{obeundis non alii,} quam qui probi-

tatis 3) dorumque necesfariarum jufta ediderint fpeeimi-

na, (db*ipp&c&ooac&v 'tt^ootov i Tim. 3: 10) eligi Sc admo-

veri paterentur. Acque prudenti Pauli conülio adforiben-

dum certe putamus, quod Leftores fuos, ut querelarum

ad fe perlatarum ^omnem illis praecidat fufpicionem, hu Jus rei non tx abrupto fed ex improvifo quafi, Sc tarnen

confpicua fortitudin« admoneat. Ne odio aliorum, tur-

barufiique perieulis amicos fuos refeiret expofitos, o-

mnem ardlioris effugiat familiariratis fpeciem : prorfus ta¬

rnen ignotos Paulum ^monere Le&ores, (Epb, 6: 19 fqv.)

infitias iturum credimus neminem, qni nec fua, nec alio¬

rum nimis prseoccupnus opinione, noftram attente per-

legerit Sc cum duabus ad Timotheurn rite conrulerit E- piiiolam: rerum praeterea privatarum Tychico consmife-

rst, forrasfis Sc falutationum _peiferendarum curam. Eph.

6: 23- 24. licet plane etiam omisfarum falutanonutn, in prima Sc fecunda ad Thesfalonicenfes, nobis adfint exempla.

2) l T im.4. i. A&. 20> 22.

3) Aw CtVTCU Kcq pU^TV^OiV KC&AtjV ZXJ-iY CLTtQ TMY

I Tim. 3: 2. 3. 4- 5- 6. 7.

II

Obje&ionem iftam, quod Le&ores fuos , iis vifiis ut fibi caveant, adhortetur Paulus, _qua? in Afia Proconfula-

ri an viguerint, (e ignorare fatetur Hanletmus 4), neminem, qui ad Colosfenfes EpiPolam Pauli, & primam 5) ad Ecclefias _{Afiae 6)} minoris Petri confuluerir, _torquere cenfe- mus; ut lumen, quod cognitioni harum gentium adfundat

hiftoria profana, non omnino Joquarnur.

Rationibus his, debita judicii lance penfitatis, fidem

eorum, qui Ephefiis dicatam Epiftolam teftantur, non valde labefa&aram videre nobis videmur, ac tanto

magis praevaiere, quo ar&ior illam inter _atque Epiftolae

fenfum nexus intercedat, cerro fumus perfuefi.

4) Ladern, von deren Ausbreitung in Vorder-Afien wir wenig oder

keine Nachricht, weder aus Apoftelgefchichte, noch aus der Briefen

an Afiatifche Gemeinen, haben* _p. 6^7. I. ^C.

5) i Pet. 4. 3. eadem vitia ii.sdem fere verbis repetir. cfr. Eph. 5. 18.

19' 3» 4» 5- i Pet. 2: 1. d. & Epb. 4. 25 & fqv.

6) Per Afinm heic & pluribus locis indigirari _Joniam, f. regionem E- phefo proxirne adj3centem vide Srhleulner: ad h. voc, & Ödmani Geographica Hand-Lexicon P. 23.