PAROECIAM GRYTNÅS

D. D.

Differtationis

Academicae,

DE

PRAEFECTURA

NAESGARDENSI

DALEKARLIAE,

CONTINUATIO IIIITIA,

BISTENS

PAROECIAM GRYTNÅS

Quam,

ConJ. Amplijf.

Pbilofoph.

inOrd,Reg, Acad.

Upfalienfi, PRiESIDE,

MaoCAROLOFRED

GEORGII,

Hift. Prof. Reg. öc Ord.

Publice Ventilandam Exhibet

JOHANNES CHRISTOPH. HULT

STIPENDIARIUS GR6NVALHANUS,

jDalekarJus.

In Auditorio Guftaviano d./^. Maji _1779.

UFSALIjE,

ai>ud JOH.

EDMAN,

direct.et reg. acad. tvjoce.

RAD- OCH

HANDELSMANNEN

I HEDEMORA»

HÖGAGTAD

HU ERIC HULT,

SAMT

DYGDÅDLA

Fru GERTRUD t LEON.

van

FREILANT,

ÄINE

^HULDASTE FÖRÅLDRAR!

■Er

_goåhet

_mitte

_mig

_{mitt förfil andedrag,}

Er hmbet om mitt val mig folgt till denna

dag;

Och fkall mig följa

ßäds,

om

jag kan värdig blifm..

Jag fer min

bela ßuld, jag känner all min pligt

^x

Men tankan faknav ord och orden

fikna

vigt.

Jag ville

gifva alt, och kan dock intet gifva»

Men då det icke är den förßa

gång

i dag,

Som J min

[vaghet fett, och kunnat den förglömma^

Sä hoppasjag

ock

nu,

J låren gäfvan dömma

Ej af defs ringa

halt

^{y men}

gifvarns hjertelag.,

MINE HULDASTE

FÖRÄLDRARS

lydigfle Son jOH. c.

HULT.

£

t #

n. d, C A P. VI.

DE PAROECIA GRYT

NÄS.

§. I.

Ex

^iuo

litis,

^coercet

quas,

^complexu

in Provincia

^Nåsgardise

Cuprimonrana Praefe£tura, poikas,

eno-

datius nobis _porro explicanda

fequitur- Parcecis

Grytnäs. Nomen

Uli fabulantur inditum

a

quadam

ingentis inagnitudinls

Qlla, Sveth. Gryta,

^quam

in falra

quondam fuifle repertam ferunt propter

viam regiam,

qua a diyerforio

Brumibxck

itur

ad Grädöam

j

8c affir-

mant pr.asterea, illius hodienum apparere

vcftigia in la*

pidibus, quibus fühlet impoilta

oj. Haec cuicuimodi lic

iive _vera, live fi£ta traditio, veterem tarnen fuifle

fa-

mam, vel ex eo collegeris, quod

noftra Parcecia inligne

H 2 ha¬

rz} Cfr. Sam. Schulze Collect. Mfcr. de Societar. Ferrar. Orient. &

Occident. a. 1726. Quem locum, quoniam, qttid in farna fit, liftt, ad-

ponerei on-gravabimur. Ita autem habet: "Grytnås friges hafva fått litt

"namn af en flor gryta, fom i fortiden efter Jatrar fkall vara funnen på

heden., litet mer an ■§" fjerdedels mihi våfter om Kyrkan, och l£

"fjerdedels mihi ifrån Brunnbteck,brede vid ftora vågen påvånftra handen,

"fom kommer ifrån Erunnbaeck och går till Grådo, hvareft ån i denna

"dag urvifes hohl efter 10. ftycken grytfotter,aflwilka hafva flått på

"jordfaftä ftenar, lom af grytfotterne blifvit urgröpte, att deri djupa

"hohl äro, de ofrige 5. hafva ock ftenar i bottn, men ej notte af gryr-

"forterne; vidden på hohlen år fom ^enlagom talrik, imderligoft år det, at

"defia hohl ej våxa igen, utan altid lig lika åro. Emellan hvart hohl är ej

"lika diftance, dock merendels I£ aln emellan hvart hohl; fom fynes af

"hohlens ordning, hav grytan varit afiång och hållit i längden 4. i bred-

"den 3. alnar.

136 PRJEFECTURA

habeat ollam pluribus fiiffultam pedibus, atque arboribus

nonnullis circumdatam, Sc hoc equidem infigne reperi-

tur infculptum cum in baculo publico ^, quem muneris ergo gerit regionis Subpraefe&us, Länsmannum dicunt,

tum etiam in ipfius Parceciae Sigillo b). Ad fidem forfi-

tan pronius videri poterit, quod alii perhibent, hoc

maxime Parceciam nomine ideo fuifle appellatam, _quia

ferreae ollae, in uftrinis, quae hodie defertae jacent, ut

vulgo credirur, prifcis temporibus conflari fveverunt* pari modo ac Parcecise Grytbytta in Weftmannia nomen quoque putatur impofitum ab ollarum fuftone, noftro

adhuc aevo in uftrinis ibidem frequentata c). At vero, noftro equidem judicio, ft non ad verum, ad probabilita-

tem faltem proxime videtur accedere ^eorum fententia, qui arbitrantur d), Parceciam hane nomen traxifle fuum

a vocabulo Gryt, quod denotat lapidem arenofum, ex quo molares fieri folent é), atque hinc Griot h. e. faxum comminutum, glaream dicimus, fabulum ^, Sc quidquid

arenas fimile eft, unde quoque gryta, lapidare /). Ne-

que etiam abludit natura foli, quod ^{cum ut} plurimum glareofum arenofumque heic offendatur, Parcecia ex o-

mine nomen habere dicenda fiierit. Quamvis, fi quod

res eft dicendum, in facili haud fit, neque magnopere referat, hujuscemodi explicuifte

nomenclaturasV

quae, qua originem ^, eo magis fefe nobis fubducere ftepius deprehenduntur, quo leviores earum quandoque fuerint

vel cauflae, vel occafiones. Alteram _porro fui nominis partem, adje£tum feil, vocabulum Näs, ipfi regionis fi-

tui h\ Vid. Patt. & Pratp. Matt» Ramzehi Mfcr. de antiquitatibus i Qrytnås obviis.

c) Vid. Sam. Schulze Mfcr. fupra citat.

d) Vid. AmplifT.Hülphers iter _per Praef. Mag. Cuprirn»

é) Cfr. Generofiflf. Ihre Glort*. Sviogoth. in voce Gryt»

/) Cfr» Rev. Spegel QloflT, Sviogoth. & Veielivs in Ind,

NSESGARDENSIS

DALEKARUJE.

₂₃₇

tui debere videtur Parcecia Grytnäs, eo quod illa qua ma- ximam parrem ifthmum referat, hinc inde fluminibus, lacubus, Albi itemque Dalico diftin£tum claufumque. At*

que haec de nomine Parcecise fuffecerint.

11. §.

Quae

Norebergenfis,

^{noftram cingunt,}

^qua orientem

^Parceciae

Folkärna,

^{funt ab}

aquilonem

^{auftrali parte}

ver-

fus Garpenberg, & ab illa denique parte, qua fpirat caurus,

Hedemorenfis. Loca terminis normalibus diftin£la exhibet Tabula hujus Parceciae

chorographica,

Anno 1652. a Geo-

metra Georgio Hallstenson adornata. In cauffis fo- renfibus ad tribunal pertinet Judicii Territorialis Fol•

kärnenfisj Sc in rebus Ecclefiafticis Praepofiturae, ut dici-

tur, Hedemorenfi eft fubje&a. In quadrum fere jacet,

fi quaruor cardines refpicias, ita ur latera a feptentrione

ad occidentem, hinc ad auftrum, porro ad orientem Sc rurfus ad feptentrionem, Rantum non fint aequalia, unum-

quodque unius circiter milliarii, _eaque eft ipfa Parcecia amplitudine, ut longirudo, quae a meridie ad boream unius_terminiseft milliariihincindepaululumcum dimidio,promittentibus,latitudinemultimis ^tarnen pagorumab

ortu ad occafum dimidio _milliarii g), vel Ii mavis, quarta illius parte fuperet />). Porro tota difpartitur in fex re-

giones minores, Sexmans^-rotar dicunt, quas, addito co-

lonorum (grannar) ^numero heic adponemus.

I:ma fuo ambitu

adftringit

pagos; Stensbo, habet colonos _5. Nygården, colon. Forsbo, colon. 1. Ren- lo_y colon. 2. Grånvalln_y colon. 1. Sor-Nefdey colon. 27.

II:da Born, colon. _4. Garpbytta, colon. 7. Stußbyttay

colon. 8. Skjäggebo, colon. 2. Galfjå, colon 1. Norr- Nefde, colon. 12. Saxboy colon. ^1. Bjornfiony colon. 3.

______ H 3 II Li ia

g) Vid. Hülphers _{pag. 34.}

0) Cfr, Ramzelh _Mfcr. fupra citat. De Jatitudinisvero raenfura uno veluti ore confentiunt Incol«.

238 PRJEFECTÜKA

Gijfelbo5

colon.

6.

Knutsbo, Colon. 6. Karin,

colon. _4. Pirca^ colon. 3.

Ablavfvet, colon.

- •

Smeds»

arfvet, colon. - -

Axelsboy colon.

3.

Dammen, colon.

2, Hytta, colon. 10.

IV.taAbramsbo, colon. - -

Domarfvet, colon.

- -

ö/Vr-

arfvet,una cum 4.

fup. nominaris pagis Ablavfvet, Smeds-

arfvet, Abramsbo &

Domarfvet, communi nomine Öftan»

byn appellantur &

colonos conjun&im habent 20. Kyrko-

byti-i colon. 27.

Mansboy colon.

2.

colon. 2. Skräd-

darbotcolon. 10. Byggningen,

colon.

2.

lngevaldsbo9 colon.

2.

V:ta Jfaksbo, 1). AlTeir.

Bjuggrén. Mäßerbo, colon. 6.

Kryllo, colon. 6. Skarfven,

colon.

1,

Grabb0, colon. 2.

Lindsnäs, colon. 1.

Myggho, colon.

1.

Ollavsbo, colon..

^1.

Baggbo, colon. 3.

Djeknehytian, colon.

10.

rISIybyn, colon. 2.

Skä/sbo, colon. 1.

Ålfnäs, colon.

1.

Alfbro

^?

colon.

2.

Bengtsbo, colon. 7.

Smedsbo, colon.

12.

Boßätta, colon. r.

VbtaHomansbenning, colon.2.

Knallasbenning, colon.

^12.

Backa, colon. 6. Snickarbo,

colon.

1.

Klintbo, colon. 4.

Nyhytta-) colon. 6.

Moren, colon.

3.

Risbyn, colon. 3.

Afkon, colon. 1. His

hocjie finibus territorium noftree

Parcecias terminatur. De praediis

Jfaksbo Sc Mäftevbo

pervetus fuir

controverfia

cum

Folkärnenjibus, conten-

Sentibus fuae intra limites Parcecise

elTe lita

3 ex

fen-

tentia aurem Judicis Territorialis,

Anno 1769. lata &

a JudicioLegiferi Anno 177t.

confirmata, prasdiorum pos-

fellio

Grytnxfenßbns cellir. Porro novimus Grytneeßam fu-

periori aevo

fuidfe

cum

F olkärnenß Parcecia conjun£tam,

noftri adnexamappellant &

fuifTe perhibetur Sacellum, fa-

cris faciendis dellinatum ^, in

occidentali Paftoris

^agro

litum, cujus licet jam aetas

& prima exftru&io incom-

perta habeatur, neque

rudera fuperlint, quondam tarnen.

extitilTe fuumque

habuilTe coemeterium indicio in hunc

tisque diem

effe

putantur

demortuorum ofla, faepius ibi¬

dem in agellis , Capelle äkrar

di£tis,

reperta. ^.

Id vero

_cer-

NJESGJRDENSIS

DALEKARLIJE,

₂₃₉

eertiori fide conftat, hanc Parceciam Anno 1636. a Fol- härnehß prorfiis fuifie fejun&am fuique ae libi proprii

Paftoris ^curte commiflam i). Ex _{quo tempore non} modo

Farcecia principalis, ut ita dicam (Moder-Kyrka)-, per- manfit noftra, Ted poftmodum quoqüe Ecclefise Avefta- denfis, inftar filiae (Annex) ipfi adjunctae^ acceilione eft ampliara»

% III.

Quse

^quove

qualiaque

^{illud anno}

GrytJidfenfis templi primordia

^{fit cceptum5 fruftra} jam quaeritur^

fuerint^

cum inveftigari nequeat, eo quod vetuftiora templi a£ta

dicantur periiffe in lugubri incendio, quod villam Pa¬

ftoris abfumfit & folo aequavit. Nihilo tarnen minus

adfeverare nulli dubitamus, pervetuftam eile lianc fa-

cram aedem, quse etiam, faltem qua aliquam ful par»

tem, primum aedificata fertur a Matrona quadam hono-

ratiore INGRIDE in Pålsbenning, jam pago Garpenber- genß, habitante ^, atque deinceps, qua reliquam partem, adminiculantibus Parochis, continuata & ad finem per- du£la ab Equite quodam Celebri, quem Boman vel forte Hofman appellitaverunt, a quo pagus Homanshennmg live

Bofmansbenning

putatur nomen traxifle fuum k). Ex-

ftru&um eft hoc templum non quidem in meditullio Parceciae, fed in _parte ejus auftrali, qua ad eurum incli-

nat, ita ut ab hoc latere non fit ullus ultra Templum

pagusj fed ipfe Kyrkebyevfis ager Parceciae Bolkam# ter- minos

i) Paßer quidem Grytnäfenßs ßyURBERG, neicio quo auöore, in

übro, diclo Kyrkans afhandlings - buk, primum Partorem Anno 1594..

dicit conftirutuin fuiffe; & Amplirt". Hülfhers annum babet 1616: ar

vero tutius efte v'detur, auftoritatem fequi aöorurn Confirtorialäum, quse annum babent 1636. Cfr. Ramzhiu Mfcr. Vid. etj. fupr. p. 231.

k) Cfr« Coileå» Part, & Prspof, Hedemor. Max» Rev. D,

Pst» Uula».

PRJEFECTURA

tninos contingat: ceterum ere&um ex rudiori faxo, h&-

buir ab initio longitudinem extra muros 2g. latitudinem

vero 17*5" ulnarum, praeter Sacrarium templique Vefti-

bulum l). Sed accrefcente, progreflu temporis, incola-

rum numero, par quoque fuit, ut patentior fieret ha?c sedes facra_$ Sc proinde fa£tum eft, ut, elaborante ac in hoc opere defudante Paftore tum Ecclefiae & Praepofito

D:no MATTHIA RAMZELIO, Anno _1730. fit dilatata,

adeo ut jam ejus longirudo 48. ulnarum iit extra mu¬

ros, nihil ^tarnen aucta latitudine. Noftra tetate hoc in

Templo aliae non reperiuntur antiquitates, quam Bapti-

fterium lapideum, Crucifixtim, quod ajunt, vetus & par- yula navis, paflis velis, ^ante Altaris cellam pendens,

cum hac infcriptione: Ad Dei gloriam & Tempil bujus

ernamentum gratis fecit Ifrael Olai Mor^man Pi&or3 in flu¬

gas exoticas abltum maturans 1660« d. 31. Martii. Alta¬

ris ornamenta Anno _1752. donata funt a Judice Provin¬

ciali atque Academiaec Upfalienfis quondam Profeflore

D:no ANDREA GRONVALL; ipfa infuper Ecclefia

de fuo fummam 456. Thal, cupr, conferente m). Sugge- ftus, ^a Paftore MORAEO olim 1644. adornatus inaugu«

ratusque, loco priftino mutato, a latere fedilium mulie- brium Anno _1731. conftitutus eft: fedilia item & duo Podia antiqua {Lacktare) denuo Anno 1737. funt refe&a,

ita tarnen, ut jam tantummodo unum, continuata com-

page, conftituant. Sacrarium quoque Anno 1746. reno- vatum #)$ Sc funt praeterea 4. lychnuchi orichalcei ex tefto /) Cfr. Sam, Schuize Mlcr. fupra citat.

w>) Vid Protocoll. Ecclef. a. 1752. cujus copiatn mihi fecit Lauda¬

tio*. Giytnås. Paftor, Dinus Abrah. Johansson.

«) In hoc facrario fcrvanturtam fupellex argent««, quam veftimenta

facris ufibas infervientia. Vafa avgentea circiter 200. femuncias pon- deie stquant, & veftimenta tarn pretio, quam pulcritudine fe commen-

dant, quorum defcriptionem, a D. Part. Johaksson mecum benigne com-

«unicatam, heic adferre injunäa vetat brevitas.

NJESGARDENSIS DALEKARLIJE. ₂₄₁

te&o penduli; quos omnia concinnam Tcmplo ac de«

coram conciiiant Ipeciem. /Edicula pro c mpanis fervan-

dis proprer templum eil in plaga oceidentali, anno 1644 exftru£ta; in qua tres pendent campanse, quarum maxi¬

ma, curante Paftore Ecclelise MATTH. RAMZELIO,

iterum conflata anno 1727. habet 9. libr. naut. 19. pond.

Sc ₃ libr. minor. Media 54 libr. naut. fufa 1643. Mini¬

mas. libr. naut. cum 13. libr. minor, fufa ^1672, Cceme-

terium parvo inclufum fpario, fepto ligneo cingitur; in

quo prasterea non confpiciuntur ^nec lapides fepulcrales,

nec Epitaphia, vel alia id genus monumenta. Porro ut

fuppetant, qiise ad fynaxeos facrie adminiftationem re-

quiruntur, quotannis Parcecise e granariis Regiis porri«

guntur 94 medimni frumenti; quemadmodum etiam Pa¬

ttori in ltipendii annui au&arium, vederlag dicunt, ex mandato Reginae CHRISTINtE d. ^19. Dec. 1644. nec non Regis GL mem. CAROLI XI. in literis Regiis d. ^7.

0£E 1696. datis, 12. medimni funt concetti. Reditus _prae-

terea Templi ordinarii ex teftamentis demortuorum ^, e

locatione fubfelliorum, e mul£tis denique 5c colle£lis _per- cipiuntur. Viciftim ad ftipendia Officialibus perfolven- da, aliosque ordinarios Templi fumtus non ultra tres

Imperiales thaleros folet impendi. Domicilium Pattoris haud procul a Templo in pago Kyrkohyn prope amnem tttum eft, Sc cenferur tres continere o&avas integri prae- dii ruttici, cui ex Donatione Regis GL mem. GUSTAVI ADOLPHI _d. 8. Martii 1615. dem ^a Filia CHRISTINA d. _5. Martii 1646. confirmata, adje&us eft fundus Hedey dimidio ruftieo praedio asqualis (4 hemman) 0). Arantur

I heic

0) Qu® de doiniciliis P<>fl:ori8 & Sacellani mecum benigne cornmu- nicavit Pr*fe8:us Ration, publicar» Spe&atiflf. D:us Bened. Brandberg, ejus ipfius verbis adferam: "Kyrkoherde- och Klockare- eller nu mera

"Capelians Bolhfllerne under Grytnas aro i Cronans Skattla'gnings bok

"1608. icke upptagne, eller ikattlagde, ^men aro, i aofeende till Contri-

PfcEFECTURA

heic ad fummum non. ultra 10. jugera agri, qui &

ipfe

non optiirue eit indolis , cujus quippe quarta circiter pars,

aiiam ferc.

cmnem, praeter avenam,,

fementem

re»

fpuit. Ex pratis, 40..

vel

50.. vehesi

fceni

hibernae prove-

niunr.. Silva quamvis non fit fpätiofa, ufui tamen dome-

fiico fufficit: fed pafcua non irem, quae infuper neque

optimas. habentur notas.

Reditus Pafloris

ex Paroecia non

alius. funt vel tiruli, vel generis ^, quam, qui vulgo, ^ex

communi illa annt 1687. conventione, in reliquis hu- jus. territorii

Parceciis

percipi

folent5j nifi quod inde ab

Anno 1763. a Societate Cuprimootana,, nomine Officinae

Ave(indienhs^% inftar mercedis ordinariae, quotannis acce-

perit numeratae

pecunias

600.

thal'eros

cupr..

8c ab offi¬

cina orichalcea. bjurforjjenß 36. thail ejusdem monetae p).

Xpfe vero>

Päfior quotannis folvere:

tenetur

Sacellano

Grytnafenß ^4* frumenti medimnos 8c totidem Sacellano Ave(fadienfi.. Sedes Comminiftri haud procul a fundo*

Paftoris fita in eodem pago>, antea iEdituo. attributa, o£ta-

vam prasdii rufiici partem (f hemman) comprehendit 7).

Pafiorum r) ut 8c ^% quo.ad. ejus potuimus copiam

ha¬

bere

"butionemas.beräknande^ år 1696..uppiefvade och till hemjrKmtahl fattej,

"nemfKyrkoherde Bordet till -§-:dels och Capelians Bordet till |:dels hem-

"man. Dock ac defsutom Kyrkoherde Bordet till underrtod lagt och do»

"petar Crono hemmam Heden benamdt, enligt Kongl.. Kefolutionet*

"afden 8 Martii i(515- SS*'*

jfPffp P

:

p) Vid. Protocoll. Jud. Magn-. Cu,prim. d„17. Decembris 3763, ék

Samzelii Mfciv

q) Cfr. not o. fup».

r) Paftores fnere:

T. Jhnas Or.. Orre ante SäceUanus Folkarnenfis; Fafl. a. 1636*

ob. a. 1637.

It. Olaus Moräns,, antea SacelU Lekfand. Paff. a. 163p ob.. d. 23.

Ang. 167^.

III'. Oraus,Mor-eus, filins, antea Sacell. Arolienf. port Paff. in Till¬

berga, tandem Palt. Grytnses. ^a. ißßCv ob. d. 2.6 Nnv. 1693.

Andp. Gitibfpg,, ^«"te Concionntor & Oeconomus Xenodochii Arofienfis, Part. a* 1695» ob- 1704.

NJESGARDENSIS DALEKARL1M. ₂₄₃ bere, Sacellanorum i) feriem in fubjectis notulis ex- hihemus«

I 2 §. IV.

V. Johan Bjurberg, ante Sacell. Felingsbr. Part. a. 1706, ob* d. 14*

Jun» 1720.

VI. Matth. Ramzelius, antea OeconomusTempli Cathedr. Arof. Paft.

a. 1722. Palt. & Prarp.Salenfisa. 1746. ob. a. 1768. d, 28. Dec.

VII. Joh. EssSv, antea Part. Hedenfis, Palt. Grytnaf. a. 1746.

ob. a. 1760.

VIII. Magnus Arrhusiander, antea Sacell.Fellingsbr. Part. a. 1763.

ob. a. 1767.

IX. Joh. Lundberg, antea Palt. in Lillhserad, Part. Grytnaf. a. 1763.

ob. a. I770.

X. Anor. Tunborg, antea Comminifter in Lima & Tranftrand, Part.

a. 1773- «b. a. 1775. ,

-<I. Abrah. Johansson, anteaComminifter & Vic. Part. Muncketorp.

Hodienms Part. LaudatiflT. qui munus eapeffivk a. 1778* c°i W"

tam & optimos rerumfucceflus apprecamur.

t) Sacellani Grytnaf. nominanturi

I. Olavus Petri Tungnsis, quo anno vel munus fufeeperit, vel oTm-

erit,incertum; ex A£tis tarnen Confirt. Arof. conftat, eum vixiffe i645.

II. Christ. Matth. Irjeus Tel Irästahius, videtur munus iniine a.

1649. ob. 1695.

III. Daniel Lalin, gener deceflbris., Sacell. a. 1693. ob.fexagenarius

d. ₂₃ Martii 1712.

IV. Andr. Fahlander, antea Collega Claftis gttiae 111 Schola Fablun.

triv. Sacell. a. 1713- ob. d. 20 Maji 17 *7»

V. Joh. Rabenius^, antea Pr®fe£t. Scholz Aveftad. Sacell. a. 1719»

poftea Bart, in Floda a, 1731.

VI. Olav. Hellenius, Sacell. 1731» fa£tns Sacell. Ecclef, Byenfis

a. 1742.

VII. Ericus Tomtin, antea Prsef. Scbol. Malung. Sacell. a. 1742*, ob. 1750.

VIII Joh. Wgdenberg , antea Adj. Parti in Ramnzs öc Sura, Sacell.

1752. Paft. Parcecise Malma I77a»

IX, Laurent. Bäckström, ant. Praef. Scbol. Byenf. Sacell. a. 1772«

Hodienum muneri rnulta cum laude prseeft»

*4+ PR/EFECTURÄ

§. IV.

Porro

^mero

Grytmefenfis

35~ cum dimidio continentur,

Parcecise finibus prsedia

in quibus 34II

^{integra nu-}

funt Ve&igalia (Skatte) quodue eil reliquum, _{^ unius} praedii, Fifcale (Crono). Foci per omnem Parceciam

(bushåll, matlag) numerantur 244. quibus fi adjeceris 127.

Avefiadienfes, fumma focorum erit 371. Et ^ex calcuiis

a. I77F fubdn&is apparet, incolas Parcecise tum fuifie

numero 1180. t). Vici autern (Bylag) 55, habitantur, in-

ter quos amplilFmi funt Sör-Ndfde Sc Kyrkobyn% quorum uterque habet ^27. vicinos, reliqui pauciores* In his o-

mnibus ftudiofe operam dant colom tum agriculturae Sc.

pratenft oeconomiae, tum etiam rei carbonariae, item-

que veFturis Stockbolmiam, Aroßarn, Aveftadium, Hedemo*

vattiy Fahlunam Scc. verfus inftitutiSj ut inde habeant,

quo t) Ut de numero incolarum eo magis confiret, ex tabulis Ecclefiat indieem & natorum & denarorum , inde ab a. 1748. a» *777- h. «•.

per triginra omnino annos, {iftamus par eft.

£⁰ •w, _4*00 Nari 38. Mortui 25.

1749. ^- 40. ^{- -} 47»

fo. ^- 66, ^{- '} _59*

51. ^• 90. ^{- -} 8f.

52- ^•• 40. ^{- -} 33- 53» ^- 41. ^{- . 26,} 54. ^• 44. ^{- ■} 28»

* 44. ^{• *} 33»

f6. ^- 38. ^{- .} 26.

57- ^- 54' ^{• -} 36.

58. ^- 37» 34.

f9* ^• 3T. ^{- •} 34' 60. ^- _72. ^{- -} _54-

61. ^- 38. 28.

6?, ^- 63, ^{- • 62.}

763. ^Nati 41. Mortui 49.

64. ^- 80. ^{' -} 48.

6;. ^. _34. ^{* *} _32.

6b, ^~ 32' ^{• •} 2g.

67. ^- 76. ^{- -} 59»

68, ^• 67. ^{- -} 44»

69. ^- 70. ^{• -} 82.

70. ^- 67. ^{* -} 45.

71. ^- 31. ^{- -} _31»

72. ^- 69. ^{- -} 6§.

73- ^- 24. ^{' *} *5f»

74- ^- 36. ^{- .} 19»

7f. ^- 37- ^{- -} 27.

76. ^• _33. ^{- -} _II*

77. ^» 62. ^{- -} _52.

orum fpatio, fi ^{moiifuos de-} trahas, au£him tuiffe incolarum utimerum non pluribus, _{quam 255.} naris;

ac_{& in}in hoc trecennio quinque omnino annos, feil, a, 1749. f9» 63. 69»

primis 177 3. ideo fuiffe funeftos quod numerum naro rum fu_pera¬

verit dfenatoaum numerus»

NMSGARDENSIS»4y

quo impofita fibi tributa poflint

pendere.

Ager, ^pro hu- jus Territorii modo Sc indole fertilis eft, dum rite eolitur^

licet de feraci folo ^ac ubere gleba non adeo laetentur pire-

dia, quae Parceciae Norebergenfi funt contermina, quin in-

coiaeplerumqueneceffum habeant aliquam faltem frumenti

parternübi quotannis pretio parare «). Neque etiam lini Sc

cannabis cultura, quoad privatis inferviat commodis, heic

folet negligi. Quid, rributorum nomine, ^ex noftra Parcecia

fiicopublico redeat,indicabit, quod fubteximus, Schema .y);

l 3 Fru-

U) Päd. & Pnrp. Ram2.ei.ii verba ^ex Mfcr» ikrp. citat, adponere li-

eeatr '■ l några gjarden i Socknen, men intet många finnes trackter of Ulv-Xnd, fnmbgflades ar och fcartmylla, mångeftådes vela, men maft

ufani och fandbSandad jord-moo &c., fom ar fruktfam nog, når den

uvd' bh gbdd, och icke alt for mycken våra eller torka infaller.

x) Sch ma hocce , prout id humanitati debemas SpedatiiT. Dtni

?»p,NEOiEv.A-nDBEr.o, VemacuJo fermone exhibere convenit

Grytnås Socken rantar köi_gSkatte Kohl

Silfant. Riksdalern 941 Sngar»

58o ß 'gsv'ercB:«n

Skjuts få es' :gar efter 3 dal.

Tax•-och Qai.d.e prgar diro

Fat a Kongsgårds hj lp dito ^- -•

Aveftr; Stroms afr*d 4^0 dal. Siifimt

*:ne Tunnor afrads Spannemal af Månsbo quam.

Stöd je _{p:gar -}

De ofrige Socknens Tordeboks och Mantals råntor

aro indelre under K>ngl. Waftmanne - och Dahl- Regementerne, famt Lands-Staten, osli endaft deraf

Gronau behållit. Nåml.

97 Stigar 2| k. Kohl.

31 Dagsverken.

Skjutsfards ptgar • Fahlu Kongsgårds hjetp •

ßenr>a Socken utgjorde 1777 inberåknat med Ave«

iiacs Bruks Invånare i Peifonelle utlagor. Nåml.

Lagmans p:gar .

Manrais _{p:gar . .}

Riksgälds medel ^» .

Slotts hjelp

w Bevillning» medel ^*

Specie Mynt

R:d ß. ^rjft.

19 ¹² 4ⁱ

f 9 ⁱ

12 24 ^—

I50 ^-— —

16 ^'

4

1•' . '

i

15 n

50 40 6

*4 24 ^.

189 g ^—

70 ^.—

»4 ^{1,, -}

«5 ^—~

PRAZFECTURA

Frumenti, quod ex decimis in publicos colligitur ufus {Cronotionde), Tecundum pa&ionem cum Parochis ^anno

1753. confe£tam Rab ilita mq ue (Cronotionåe-ContraB)⁰ Tum¬

ma eft ^101. medimnorum, addids 6.o£taridbus (fjerdingar)$

eftque hsec ipfa in ftipendium Officialibus tamCivilibus,

quam Militari bus, nec non in annuum fubiidium Offici-

nx Lofafen adfignata y). Silvas communes (Allmånmngar)

in Grytndfia nullas reperiuntur, quae vero fuis fingulas praediis adjacent, noftra jam aetare, qua magnam Tui

parcem, ab iis, qui carbonaria ^excercent negoda, exciTae

flint confumtasque. Res quoquej pecuaria ^nec magno- pcre culta, nec fru£tuoTa admodum beic locorum eft;

unde etiam pecora hic plerumque videbis ^non nifi fta-

tura breviori. Oves adhasc non aliae aluntur, quam in- digenas, Svecanas adpellant: capras rariores, & ne fuura quidem magna copia eft.

§. V.

Inter

_Ndfden

lacus Parceciae principem

_{appellatur , a quo majores}

faeile

_Pagi

tenet

_Söder

locum,

_-Näfde

qui

& Norr^-Näfde, quorum alluit terras, Tunt denominati.

Hic dimidium milliarii longitudine, quarram ejus ^par-

tem latitudine sequat; pilcibus Tcatens, parirer ac fre-

quens inTulis, in qriibus maxima 40. eTt agri jugerum, a colonis Vici Sår-Näfde poflefTa & ab iis culta. Praeter

hunc lacum alii quoque minores complures Tunt obviij

ut-

y) Laud. D. Brandberg ita^- "Cronotionde utgår, efter ett, ar 1753»

♦'flutit vift Cronotionde Contraft, med 101. tunnor 6. fjerdingar f Rag

"och I Korn: ar indelt til Militien, Lans - och Fjerdingsman och Lof-

"ås Bruk_; hvarforutan deraf ^ar onflagit till Grytnas Kyrka i Win ^-SacJ

"9. tunnor 4. fjerdingar, Scholatmaftarens lon 20. tunnor, och Paflor i

"Socknen till vederlag, af (amma natur, fom Folkårna Sockens Paftor det

♦'njuter, under titel afhehagelig tids förlaning, enligit Kongl, Brefvet af

"den7*Oclober 1695. och ar 12. tunnor, faint har af denna Spannemål

"Cronan harfiades ingen behållning.

NJESGJRDENSIS DALEKslRLIJE. ₂₄₇

Eitpote bini Snxfjoarne

di£li, haud procul

a

lacu Aäfden,

©ccafum verfusj; Hulhjbn ad Vicum Eoir-blefde; Gabi*

jjhn 8c

Ejbrfjnn

in parte

Paroeciae feptentrionaii, ille

qua in occidentern, hic qua in orientem vergit,, pagos cogno- mines fuis undis alluentes; Källfjön in iilva Grytbyttenfi*

Ex ftagnis i tjernar), ouorum etjarn hac in regione ali¬

quot offenduntur, commemorabile inprimis eft

Mås-

bvoenfe, qua via 8c a Grytnäjenfi Templo 8c ab urbe He-

äemnra ad Jlvcftadienfem pontem ducit, haud procul ab ipfo ponte3i quem Elfhon dicunr». Tanta hoc ehe perhi-

betur altitudine, ut fiindum cum quondam inveftigaret Judex Territ JOH. NORLIND, operam ferant lufifle;

quapropter hujus quoque fiagni in

Traft, de

aquis men- tionem injecerit Nob. HJiERNE. Ajunt prteterea plu-

rimas bic reperiri lacerias, quas palultres {fyrfotor) ap-

pellant,. easque hämo captari s), Hifce in aquis non alius neque rarioris genens pifces ludunt„ quam qui in reliquis hujus Praefefturas lgcubus vulgo capi folent quales funt Bramae, Percae, Rutili^, Caraciae 8cc.

Ad ämnes quod attinet, Dalicus Albis ut in plures.

Praefefturae non modo, fed Provinciae quoqueParcecias, ita.

etiam

a) Tempera« mihi non poflum ^, quin nonnnüa, qurr de ftagnis:

Gtym3renfibus ulterius ^habet ftp. Laud- Nofter ^Ramzeiius, luis ipfiua

vevbis lubjnngamt "I famma JViåsrad (loctuus fuerat de Srogno Mås-

"biöenh) inquir, eller traft», dockf mihi längrenp inemotrGronvall,ar

"en måfe notabel derofr att nar det ar högt ^vatm i: elfven, få ar ock

"målen nfverfkolgd med vattn, och ler ut loin en liten fjo eller tjerna;

"men når _vattnetfaller och irtinfkas i elfven, få blir ock målen fielt _toriy

"och år likvit belägen ett godt ltycke våg itiån elfven, varande både

"bergsåfnr och ångar deremellont hvaraf klarligen llutes, art måfen med

"elfven har comi»unicarion genom, opna cannler." Eft förre hae eadem

illa vallis paludofa de _qua. Tnquitnr Ampi. HünüUErs loc. cit, pag 39^

Pergit aurem Ramzeuus : " På våftra fi'dan om elfven intet långt ifrån

"eif-bron har tordom varit en Ijo, fom blifvit urgtafven genom en gtaf

"i elfven, och kailas. deifoie uppfjön, dock atf nån^vattnet år bogt i elf-

"ven, fa ftiger der upp tilbaks, ^men faller åtei ut, nar vattnet i elfven>

"minfkas ech lamnar en hifktlig ftor ang om a* eller 300. lals hoö.

FRjEFECTURJ

etiam in noftram hane fe transfundit, alibi leniori, coa- citatiori alibi alveo lymphas trahens. Hic ex Hedemo- renli rra£tu adveniens Grytnafenfem ingreditur in occidua,

fi tempium ipecles, illius plaga ad boream inclinaßte ^, in¬

ser pagos Backa Sc Stensbo, ^quorum ille occiduam, Hic

orientalem fluminis ripam regunt: plufculos deinde prae-

■terve&us pagos, Parceciam in binas fecat partes, ita ta¬

rnen, ut qute eurum refpicit, altera duplo lit major, quip-

pe quatuor fextantes [Sexmans- rotar) Sc paulo amplius complexa: tandemque prope ljacsbo Sc Mceßerbo, pagos Parceciae auftraliores, hine abiens in Folkärnenfetn iter

pergit. Ceterum hos inrra fines non uno ruit catarra&ej

illo inprimis ad Avetiadium (Aveßadfors), ^eo maxime

nomine notabili, quod Sc monetse Sc aliis ibidem oifici-

nis cupreis iremque moletrinis motum Sc veluti vitanji impiimat. Ipfe autem amnis contorrus Sc in alium de-

flexus curlum, altiori quondam aquarum lapfu prasceps*

ut ex indiciis haud obfeuns coiligunt, aevo citeriori

aivcura mutaville videtur a). Supra Aveßadium paulo Albis /i) Laud. P. Ramzemus ira^t Nar elfven i urminnes tider framgått

"fodty- oin der rum, der nu Aveffad Kyrka (lår, och få ofver Stenbål-

"larne nedan Mattsbo, har vattufallet längre ned anda varit (torre^; fom

"annu kan fynas af de fpår, (om vattnet gjordt i hailnme. Det kan ock

"mirkas, att i den gamla vattugången, intet långt ifrån Martsbo, varit

"en fmedja eller annat bruk. En Gårmakare, lom ^annu lefver CScripta

"ftint hsec a. I726.) och år en rnedåldrig man, Måfh Peter Pehrslon,

'•med några andra, hafver der grafvit och funnit en bortråftad knif, och

"i (kaftet (fora filfvemaglar, (om varit oförtårde &c. Rem per fe me- morahilem cumulterius»Iluftret obfervatio, in Colleft. Sum. Rev. D. Doft.

& Pvaep. Ugla ohvia, ipfa illius verha tranfcribereliceat: "1 åldre rider,

"oc.h då elfven gått löder om Aveftad Bruk, har den gått ganfka högt,

"och likfom fhåckt fig fram vid Mattsbo, eller nedan for Kryllbo, dereft

"an i dag med fulla (kal vifes, att der varit fådan forfs och nåftan få

"(fort fall, fom vid Trolihattran_{; upp} ifrån elfven circiter 500 alnar,

"och i hogden anda brant upfore 50. å 60. alnar framlbömmnt och fa

"hätdeligen berget anfatt, ^att den ftora fkrefvor och ramnor fornott och