t'
&:ir
Ύ I. N.J.
Difputationenu
doOCCULTIS
v
TIBUS
^
Cotafenfu
dmphfjima Facultatü
Philofophi*
c&inRegia
diadem
taUpfalertfi»
Sub PR^SIDIÖ CL d R IS S IM I PlRl
'.jJ
Dn.
JO ANNIS
bilberg/
Math. Prof.
Ordin.Publico bonorum examini
fubittictit
Gustavus PRQSPERiUS
G. F.
4<tdiemiiHajAnm 1687 inAtidit. Gud, maj,
boris(olitis.
HQ
LM IiE,
Vivo
Speflatißimo Confultijßmo%
Dno»
GUSTAVO
PRO-SPERIO.
<t\-S .■, ■ ^· V* '?* ···
·-Confuli
civitatis
Halmitadienfis
laudatiiTimo
Parenti
meoCariilimo
% i ^ -*.· '' ' %VlfG
*Pl: Reverendo
CUrißimofi
Da.
Mag.
AUGUSTINO
LENANDRO
'Λ
Paftori
inDigniffimo
,Promotori&
Benefadiori
mcojugicer
colendo«
Cariflime Pater,
t?l, Revtrende atq?
Clariilime
Dne:Avunculé.
Tjiand equidem mirartfubit> quod tudes
hajct
pageHas
veßrtshoinidibüs
infcribere
aufim
>quippe inmemoriam
beneficid
avobts
inme c ollata,
revocahtiyiantnsoceurriteorumeumulusy
utineo-Yundem recenftone, nedum remuneratione,
defe-bktnpeneme
(entum
Quodβqua tuCanßtme
Tater,praßitißi oculisfitbfecero, aprimo
inde
vita
limineilargo, & patefna
Yia
bon:tasmihi
[emperadeoprofuit» prorfusutimpium
meip{e ducerenty
flpaterna ißitisbenignitntis
immetttvr,
crimine
tn~gratitudinis inßmularer. Tua ettdm,
Avuncule
Honoratißimeßfummainme
benevolentiu,
cum nonfernelhi(ceinloctf,parentuin niemunere
funäus (m
fifutéd me unquam (noh
die
amremuneratioriu,
fedgratititdin'u
loco) profieißipoßint,
ftagitare
eadem omnino videtur. Ouamobremcumillußriora
praßare
neqaiverimtenUeshafee
prhnitias
vobts
offc
rocertißimaIpeniXus,]olitam
veßram
benignitatem*
hocqualecunfegratitudirttsfignuni non
dedignari.
Quodfuperefl,etiniomn'ts profperitatts
incolumita».·
itsfcinannosbene muttosdurätura,
voto,ad
einer
espemaneo.
tuus CariflimePater
tuus<jj
Honoratiffime
Avuncule
tibedientiifimtisFiliusDe
OCCULTIS
QU
A
LI Γ Α
TI
BUS.
Thefis L
J^incipia
cooftifutiva
corporis naturalis intiunti,primafron¬teapparet, unura, Materian*-·
icilicct, quaedidlante /Uiftote¬
le1,j.Met.per
feipfam,
nequequidneq;quantum3 nec
aliquid
alitldquicfdfiarn
dicitur,quibus
ensdetermina-
fitur Ocioium elTe, neccorpus aliquidnatu¬
rale periéelficere pofle. Iccircoe re
eftutal-terurnillud prinpipiuin, quod,eilForma,
fa-eultatem habeat informandi materiam &effi.? ciendi, ut ex materiailla,anteaotioia, fiat hpe
aliquid,id eil, corpusnaturale. Antiquiores
Philoibphi
, eilentiam veiam, origincmqusFormaruminveltigaturi, noninunumcoincir
dere, Aritloteiemtajmen
fequenteSj.mhpcple-rumqiconvenerunt5formam educié potentia
rtiatcriae, Scperaclionemageqcis, deindequa"
fiextraillampotenttamfierij atq|tumdemum
formamefficere ut corpus
fit naturale.
Por.
SOconfiderantesPiiilofophi, quomodocorpus -ixiktii J A 3 unum
«mim inaliud agerc poflit, videruntquidem corpusnaturale perfe ldfacerenonpoiIe,quam·
obrem id accidentihusadfcnbendum
putarunt.
Jam praeterQuantitäten^& Qualitatem,reliqua
omnia, quali huc non pertinentia,
removea-musaccidentia , atq* dnftorum
, Quantiratem
rnateriaecompetere, perquameilquanta,
dica-xnus,fupereftergo
,alterum illudaccidens,Qua-litas, quae eft quaii inftrumentqm
, per quod
Formaoperationesiuasexercere poteft &
effi-caxeft, itatarnen ut ex virtuteformarum Qua·
litas fluat, &c operationis principium minus
principale dioftur,immediatumtarnenδζ pro-ximum. Sic
ignisquidcma&ueftpropterfor-mam,fed urit& calcfacitpropterQualitatem, Calorem.
§. II.
Caeterum, fortuitumDemocriti atomo-rumcoocurfum , IdaeasPiatonis,&
geniosSo-cratis, non eft ut miremur, quippe ft hiice
jam,intervivos veltantillum veriandipoteftas
eilet, Qualitatescerte noftras, eosmulto ma¬
gis in admirationem rapturas , certum forer.
'Quarum etiam tanta eft varietas, utillarum_.
differentiae, nedum caufae originesqi humani
ingeniiacumine, vix, cuiquam eruipofte
vi-;dvantur. Quamobrem ejufmodi
res, mirari
nosquam rimarimalurt
«jüafi,
utquoq,FcrneIius
De
Abd.
Rer:
Caufi!.
-2 aftirmat, nihilfit inullanaturaeparte, quod
hon peculiari & occulta proprictate vigeat.
Verumenimvero,cum non omnes Qualitates
séque iatere Antiqui
Philofophi
viderent,aliaeq;
fortius ienfuseorum ferirent, utcalor, aliae,
fcnfusfugerent, ut vis magnetis, hinc Qualita-tesinManifeftasScoccultasdiviferej illaefunt
quae ienfibus facilius deprehenduntur,quarutii
quoqi cäufae
inveftigari pofiunt,
ut calor, fri*gus, humiditas Sc ficcitas, quae etiam prima*
riäevocantur, exq* illis provenientes
fecunda-riaej hae qüae ntcadeo ienfibuspercipiuntur, quarum nec cauiäe reddipofiunt, unde etiant
latentes, proptereaquodlateant, item vistua->
les, propter admirandam vim, Scipirituales
proptertenuitatem
fuam
didtae iunt. IccircoAntiquiorjbus PhilofophisQualitasocculta£
eil latens Scabicondita quaedam poteftas, qua,
resnaturales agunt Scpatiuntur aliquid, f. III.
Qualitates ejuimodi occultas, dari
adftru-unt omnes ferevcteres Philofophi, etiam ut
Subtilitatum qui dicitur Do<itor Sealiger Ex* erc.$04 fummamimpudentiam eiledixerit,.o*
mnia ad manifeftasqualitates deducere velle. Rationes curdentur, Scoccult* dicantur,duaS
potiflimumadhibetStnertusHypomn;Phyf.z.
(8)
Primen
prop,ter?aquoda&iomes mu]raedaatutinrerum natura, qua:toto gcnerediiferuntab
a&ionibus elementorum, fic elementorum-.
qualitates calefaciunt refrigerant, hume&am;
6cexficcant. Magnes vgro ferrumattrahit. Se-cundo, quod modus sgendi rcrum
occulta-rumqualitanbus
agentium Jongealiusfitquam
elerat·ntorutn fic lnquit: Élementautvires fil¬
as exerant, juflarn corporis
fui molem
requi-runr,
ηβφ
vires fuas mexiguocorpore
ex^-rerepoflunt, at veneria
quaedaminminima et-iam quantitate hominemenecant, Pifciculus
Remora navem extenfis velis fiftcre dicitur.
Quin & iexcenra ejufmodi exempla
quar ad
Qualitatesoccultas refe,untur, pailim ab
au*
iftoribus adhiberi iolent. §. IV,
PorroQuaHtatum Occultarumvari«
dif-jferentiaePhiiofophis fiantj inter
quas Senertus
adlert, divifionem earundem in Materiales,
quaelempercummateria &cfubje&oinquofunt
propagantur, ut venena&alia medicamenta.
6c ipiritales, ut inMagnete. Cacterum
vulga»
ris magiseit earum divifioin
Sympathiam δζ
Äntipathiam. Sympathia eftapudveteresmu? niaquaedam affedfio6cconfpiratiointerres
Phy»
iicas, ex peeulian & occulta cognatione
orta.
Et'h«c inmultisrebusutpote plantis,animan*
(?)
tUras, kommef metallisSclapidibus depreheii·
ditur. Sic Heliotropium cum ible
circuma-gitur, Delphin«* Sc canis hominumiocietate
gaudent , homos hujus magis quamillius
a-moreÄagrat,coraUiumcorciiamicumeft.
Anti-pathi.a eft
naturalis
regimPhyficarum
inimicitiaveirepugnantia quaefe invicemSc adveriantur
aut plane deftriiunt. Sic quidam averiäntur
vinum, quidam. caCeum &c. Plurimis tan»
cumfe.libu*eft repugnantiautetiamciftainclu.
fe non
to/lerare
queantpraeientiam. Quin&animalia inyicemnaturalem velutiinimicitiam
gctunt, fic leonigailus hortori eft, Pulli» mil-yiusperpetuushoftis, agnusSclupusjuxta/fi· iopumnon exepdém rivoiicimledarepoftuat*
nosetiam inimicitiamquandam indicaturi non
raro fuetico utimur trito. jtörltjfaS fem
J^lipbcnod) Sic etiam evenit ut fae·
piusctim Poeta de uno.alterovehominedicere
cogamur;
NonmoteVoluß,neepojfumdlcerequare
^
}l»ctantumpojfumducre nonamote*
§. V.
Cognipooem humanam confiderantej»
duplicem
lilam
invenimus, Vulgarém 5cPhi-loiophicam, illa, eft quae monitrat remquid,
fit, undeetiam omnibusinuniverfumhominis
buscompeterepoteft, hstevero nun priori'
(ro)
widélicet icireqtrodfit, eonténta, eaufasejuf·
dem &quidfin, inveiligat,adintima
naturae pe-netralia deiéendit, atq$ exiis Veritatem
Philo-fophicam eruit* quae non nifi
philofephanti-busdompetir. Jam paulo accuratius inres na¬ turales inquirentibus,vidcntux
antiquioresPhi-kiophi Cognitionen!Philofophicaminquibut
dam minus recle in ufumadhibuiife,
utpoti-usCogniciovulgaris
quamPhiioiopbicadicen-dafit. In promptuhabemusQualitates hafce
& quaede iis fcripfere, quarumnullas addunt
eaufås. fediältem docent,quoditafitpropter qualitatemSc formamipecificam. Sicignern
fiirfumtendere, comburere, Sc caiefacere,
a-junt,..propterqualitates, quaeigniinfunt,
levi-tatemSc calorem, unde aurem proveniant
le-vitas Sc calor, aut quid fint, non
dicunt-Ma-gnetem attrahere ferrum, propter vim , quaP
ipfi ineft»Sc qualitatemattradriccmperhibent.
Iccirco haud obfeure patet, quam parum
co-gnitionis innaturalibusexqualitatibus illis
rea-libus haurirepoiTumus, cum & illaequae ma-nifeftaedicuntur, tumoccultae aequepateant
la-tfantq;. imo majorem multo obfcurit3tem_,,
quam
lucem
proferant. DicuntattradkionemfkrriamagneteefieQualitatemoccultam , fed
inquo manifefta magiscalorisSc combufiionis
ipigneappam ratio exiliis nonconftatj
ete-• · >'
("5
flifnquidadgenmnamignis naturam expdice®·
damvalet, quoddicamuseumticillationem Se
dolorem excitare,autquideft ^uod iacitutve«
hemtntioremignis vim ientiamuscum propi* usacceilerimus? Sicetiam qualis eitlatens δζ
abfconditailla in jnagnetepote(lasquse fetrum. attrahit, Scqui jfit, quod in ignem conje$wS
vim ulterius non exerat ? Scifcitantihus vtro
decaufisejufmodioperadonum,cumaliudnoa
reipondeaturquamfacultates, utpotecalefacit.
entem,refrigeratricem, attra<5lricem Scinn»>
menftftalisfariwr> incaulaeße, certenihil ex.r
indecertihabemus, undeetiamqualicates
eju£
modireales negamusiuperftru&i allatis
argu-mentis , quippe quae commode explican δζ
monftrari nequeunt quod etiam oitendit De iba Forge de Mente humanap. izz. inquiensi
•Scriptura facranos docet,Angeluro,aliquem_»
Prophetam ex una regione in aliam portaile*
quamobrem quaerit, quaiis illa qualitasfuent,
quam iubitantianon extenfa eorporiimprefie».
yit, quod certe vxinteiligi poteft, cum una
iubAantiabtnaturalis altera extranea. Pro>
inde cum qualitates ejuimodi,
quas occukas
vocant,non incoramodeexnaturalibus cauiis
explicari po0e,videantir, iniequemiouseju«
rei periculumfadturierimus.
. s Vi. ,
Munus Philofophi eil non circa cruilas
fr*)
feaerere, Sc vitrum quafi cumvulpe lambcte,
pultemnon atdngere, fed exintimis naturae
receflibus caufasrerum eximere. Verum
ftu-dioiécavendum eft,netale quidadftruat,quod
intelleclucaperenequit» caufasiccirconatura, liumrerum etiamnatural) modom onitrec
ne-cefle eft. quod non incommode fieri poteft» fiprimumad generaliftirnasnotiones corporis
naturalisreipiciat, &cquomodo dein.dereliqua
Phaanomcna, exillis Euere poilint, animai-vcrtat, nullumautemcorporisnaturalis
notio-remhabemusconceptum,quamexteniionere,
quae quamdiu manebat fine formaperié cor¬
pus naturalenonconftituebat, ideoq^illama¬
teria quam Ariftotelesvocatneq*quid, neque
quantum nec aliquid aliudquidpiam, quibus
ensdeterminari poteft, nihil aliudeil
quam
ex-tenfio informis, inlongumlatum6c
profun-dum. Porte» videamus quae fitiila forma»
quae
per unionem fui cum hac materia conilituac
corpusnaturale? Jam in aprico eft,
mutatio-nesomn*s ßeripermotumlocalem, qui
poft-quamin materiam agere coepit, orta eft varia
particularum diipolitio, quae in quantitate β*
guramotufmr&quieteconfiftit, atq» median*
tibushiice accidentibusomnia corpora
eonfta-ta.eiTe, omnesoperationes innaturalibus fieri
qualita-(ti)
teVdairiiiipponirrius. quin
&iive
veteribusfint
manifcft*five occuit« modo naturalitcrflant*
hoc modocäsexplicari
pofle
haiiddiflitemuri
§. VIL
Allataprobare conabimur
primo,
exea-lore, qui nihil aliud
eft
quamdiyeriä
agitatio&motus minimarumparticularumj &quonU
amquo minores
particulae
fmt
eocelerius
mo-veantur$ evidenseftcur ignisfircalidiflimus»
rciiicet,quiaconftat ex
minimiapanicuiis^qu«
inter fediverfimodeagitantur>etenim
congre-garehomogenea
Sc
fegregare heterogenem,(ol·
vérecoquerecomtwrerev
See. quid aliud
qliammotu«funt)-adeoutaquainolia, quae
immo-ta-vix dimidium oll« replec, ignfverofuppo«
fita, icacbullire ineipiae* ucad margines ufqj porrigarur.
De
coloribus
etiarn
patet>quod
nihil aliud{int quam diveriäeonflitudoparci-calärum. Sicvididuosfpiritus,
limpidospri-mO) pofteamiftos,
fermentari
invicem Sccan-didum reddere colorem, hifeecumtertius
et-iarnÜmpidus adderetur> nigra arramenciinftaf
fa&a eh totamiftio, ut etiam eharra eidciru#
immifla, eundemobtineretcolorem. Sic in
mariquoqvexperimur,
quod
in Varioscolores
muteturobiplatnpanicularumdiipofirionem* feilicet, cum particulaefluid« in variaspartes
agicari incipiunt,
inunum
motUiiicoimidere
, . .
(,+)
»eqiieunt,
ideoq;
talisfitex lumimsinillisdi-ipoikione , apparentia. Frigus, eft defecfus
Caufarum moventium,iichumiduro,confiftit
in particulis flexibilibus,
quae in afliduomotu
iuncj &diipofkiötaüsparticularumin
reiiquis
etiamcorporibus oblervandaeft*
§. VIII»
Ad occultasqualitatesimpfimis,
a
veteri-bus refetri fblet vis magnetica,
quaequoniam
afipié naturaIi modo fit ac reliqua. jam dicta,
phaenomena, manifefta etiamaeque dici poceft
ratio, ut etiam reveraeft.
Afq^noneftquod
ojuftiemmagnetisOperationen!fénftrs latere
di-eant, quippe ianus quisq, oculis vidcrepotefll
quomodo ferrum ad magnetem permoveatutf»
j/*m patetnullum corpusnifi ab aliomoveriy jfcdq* quomodounum corpusab alio trahacur,
imelligerepoftumus, necefteigicureftcorpor*
quae moventurab ahis moventibuspeUi. Vi-deamus igitur quid iic quodpellat Ferrum ad magnetem. Circamagnetemveto Siferrum
ομη,ι non aliud corpus, quam
externumaerern
inveniamus,puliionemiftamquoqväbaerefieri i^tibis grave non crit dkere, Quippe
cum
jfcartiiculae iftaciniéniibiles ftriatae, e polis
ter-raersgiredientes, terrae etiam iuperficiem
per-tranieant, Si materiamaliquarn habilem
w
ϊήaere, velalio mollicorpörénon fieri
vide-musi quiaejufdem porinon funtaptiad ejufc
modiparticulas recipiendas, hoc autem
quo-niam Magnes, Ferrum & Calybs , praeftent, matcriacquoqi idoneae funt, materiatnillarru.
fkiatamrecipiendi, quodautémferrum&ma»
gnes conjungantur, in caufaeftmateria,quam
,ttriata, haecambocorpora, (quoniamin
ämbobus habilesinvenitporos)permeans,cor*
puspriusintermedium, äerem , eloco pellit
qui deinde circuitum facicns, corpus unurn
adalrerumpellit. Quamobremetiam, aequc ferrummagnetemae magnesferrum trahic.
§. IX.
Venenorumvimatq;ef?éi£lum>öccultani etiam quaiitatem vetetes vocant, cum nom»
fenfibuspaterit,quomodö exigua veneni pars»
integrumhominemenecarepoifit. Sciendum
itaq* varia
eile
venenorum genera, quorurrL_»quaedam, magispateant,utaquafortis, cujus
rigidxvalde inq*perpetuomotufunt particulae,
quaedamdeniq, quafi occultiores,quorum vis
utplurimumdn lingulariaethere confiilit, hae
particular, particulisiänguinisnoftri
valdediifi-miiesfunt, unde, dumcommiicentur,oritut
operatiodLverfå» diveriae agitationis, unde
et-'
iamxfFerveicemiaquaedam, åt tandem obitrtfr -&ioin
iknguine
provenit, £fusautcm venc-jV'«v
norum,qui non nocet, utplurimhmmionem
dücita ttmpefamento &c confuetudinehomi¬
nnm, iic mulierculaillaquaead AlexandrurrL^
Magnum dedutftaeft, venetio vefci alTueti,
temperamentumiuumadco adveneninatUram
accommodaverat\ utexinde nullo
incommo-doafficipoflec. ideiti
quoq*hodiernis tempo-ribusin hominibus validioris temperament!
e-venir. lnhaembe, quendam,
maghamiatis
copiam ipiritusvitrioli, incolumem hauiifte»
conftat, Sic etiamLacedaemonem icrpentibus
quondam adeorefertam iuiife tradit
Ariftote-les L.deMirabj Aufcult. ut his vice alimento-rum uterentur Lacones. Venenaautemquae
poft certum temporis ipatiuro hominem
ene-care poilunt,
excerta qu3dam materiah cui
immiftae funt lapidespretioii, ex quibus poft certum tempus obftrudiio fpirituum oritur»
confeclafunt. etenimtales lapidis particulaea
ftomachodigerinonpoflunt* quapropter de*
inde iånguini immiicencur&cobitrudioneixw
excitant: Sicadoleicensquidam Holmiae fuit»
qui cum morboexliene ortolaborarct» ratus
ie medicinarn accepturum exeinde
quod vi¬
trum cryftallinum minutim contufum» cum
p*ne& butyro devoraret, quofa&o poft
pau-cosdies diem obiic
extreiuum^nulla
aiia,quam('?)
§· χ·
Caeterüm abexanirtiisrebus adcorpore
vita.praedita traniltum facientes, non
folum^
haefitabundi, anineorum
genuinanaruraexpli-candaprogrediamur, an ftcco pedetam
ardu-as respraetereamus, negotium
quaii fufpftnd^.
musj verum, artificioiiilimasejufdemmaehirnas, nunquamiätis miremur, praefertim cum
magni nominis Philofophosantenos
idem
fe-*
ciiTe deprehendamus. Sedcumplurimae
ani*·
maliumbrutorumiirtt adliones, quaeintotum adOccultas Qualitatesveniunt» quantum rurdis tulerit Minerva de illisafferreanimus eil:»
Certumitaq; cft nulias
generaliores nobis
obr
venirenodones, quamCogitationis & Exten*
fionis, illa eil ipiritus,haeccorpus. Dkilum
quoq; eil,quopadlo
extenfio
iila mediantemo-tueflicerepoilic, corpusnaturale. Notumitidem eil, quo padlo homo proprer
animam-»*
quaefinecogitationeintelligi nequit, operatio
nesedere poilit, (quanquamearum
per.piuri-maeadOccultas referendae funt Qualitates,de
quibus infequentibus).
Pendtantibus
auten*quaecauia fit operarionum in brucis, certenoi*
levis feie offerc difficultas. pereeptiones, 8c quaeeunqj adincelle&um pertinent,
ab homi¬
nisanimaproveniunt, operationes qua:incor¬
poreinvira aaimafiunr, iänguiaem &
%iritum
os;
vitalem, fui agnofcunccauiam. Annonetlaiil
br'utaTtmili niodo operentur ? De Höcvariae
multorumiéculorum, extantPhilofophorum
opiniones, cum ejufmodi, quas edunt bruta
operationes , nrc afolo corporeSc elementis
provenirearbitrarentur, ficenimSeiier'tu'sHyp.
Phyi.ii diettt Quis iägacita;em canum,
pru-dentiamelephantis, afiutiam vulpis,
magnani-mitatemleonis, mirandaapium, formicarum.
Scaliorum brotorüm opera, Sc ejufmodi alia
quaefecerunt, utin quaeftionemapud
nonnul-los venerit , ananimalia brucaltnt rationalia*
a naturaelcmentari deducat.
Νεφ
animain^γΑ dpiritualem ipfis tribuere aufi eifent^ quippe
quaeimmortalis eft, Sc i.nfolacogitatione
con-fiftit, quibus utrisqtbruta carent. Iccircome¬
dium putarunt aliquod efleintercorpus&ipi<
ritumquöd brutis inftaranimae lit, Schocvo*
cabantfpiritale. Sedcumquäle fitilludmedi¬ umhumanointelieftui non pateatj nec
qufé-quam innaturalibus rebus, quod non
intelli-gitur aditruendum fitj, nullum talemedium
putamus dari. Praecerea arbitramur,
anima-libus brurisj nullam eile animam praeter
ipiri-tusvitales, quosfiita lubetipiritalem eorum
-animamappellare quispoteft,
Αιφ
perfpiri-tushofceanimalcs,externa
figna, quorum per-cipiendorum> naturabrutacapacia
ferun-ί®
ferunturad cerebrum, & mulculos, quidelr*·,
ceps ad confuetudinem moventur. Sic cum
Canisjubetur aliquidfacere>
iHud
vixfacitan-tequam externum iliud fignurn animadvertat*
undeconiuetudo ipfi impreffaelf.
Quod
aü-tem nonomniaånimalia sequemobilesa&iones
edantjfubtilioribusquorundariiorganis
cauiam
vendicamus.
§. xi.
Addutftorurtiratio facilecör.ftabit,fi peii
fitemus, quid praeterbruta nabeat
homo.
utjam taceamcgregiam Sc admirandam corporis
förmam, in qua* etiamquaedambruta
amman-tia, hominem quodammodoaeqüarecernimuSj
iicutpifcium quoddamgenusert,
quod
antéti-oriparte,adventremufq; virginiformofae
non diftimilecft, etiam in rnulnsSimia homiriem
imitatur. Aliudautemnihiloccurrit,nifiqiiod
homo donatus fitanima ratiönali,
quaequoni-amcogitat,intelligit, vult, aliasq, funcftiones*
quibushomo ponitimumgaudet, edit, etiam
eafacultateprapdituseft, utcogitataSc cognita externoquodarn iigno
oftendere
queat, quod eft iermo.
ldeoqi
per fermonemhic
rion fo-lum intelligimus vocem Sc loquelam,fedo-mniaeaiigna
, quibus cogitationes fuas mani-feftarcquispiampoteft, fic nlutineq;fermone
Carénti Scmirumfaae eftquoraododuo muti
(i0>
iua invicemfigna intelligere
poifint.
Sicfer-rhonesquoqjfünt
Hieroglyphica ;£gyptioruta,
pidlurae, charadteres, licerae
iéu fcripturae,
utenim voces oreprolatéeconceptuum, ita
cha-radteresSc fcripturae vocuro figna Tunt. Haec
autem facultasquoniam inbrutanon cadat,ex-iride etiåm ftatuimus illacogicatibnisexpertia
efTe, quiafl illisaliquacogitado eilet, omnino
illamexternis fignismanifeftarepoflent,
fate-orquidem aliqua^ ex ipfis fieri figna, ficut
ca-iiis herum videns, caudam movet, älterum
vero oifendensCartem , piliomnesexfurgunr,
verum talia fignanon inilituto,
fed
naturalia
figna earum paffionum funt, Sit itacp
quod
cäiiis herirem perditamreportet,quodfimiå
aurigäemuneré, (ifcdundiTPortarti, quod viX&nevix quidem credo) fUngatur,
quodPfit-'
tacusvoceni humanam imitetur, tarnen lllud
omne ex diipofidone organorum, Sc influxu
Ipirituum provenit,
quibusaccedicconfuetudo.
quippéfctim pardculae
éx reperditaheri,
Orga¬na canisferiant, nonpoteftnon propter
con-fiuetudinem reportareillåmrem , ideoqj
vide-feert, cånemex duabusrebus, heri Sc
aliuscu-jufdarn
ipfi obla
tis, confeftimremheriag-noicere, Sc hoc propcerfubtilitatem
organö-rum , quibus in multis homines bruta
fupe-rant, fécuiidum verficuium:
i ' ~ ~
00
Kos4perattdituprxcellit, aratfea
taclu,
. ...*" v Vulturodoratu, lynxvifu,
fimiaguftu.
Plurima animalium brutorum adionum
exemplarecenferc, non adeoere
eft,
cumexaddudis appareat, omnes eorum
operationes
^modocjuQ diximusnon
incommocje
explicari
poife.
Quin «Sc, amultis
tentatum eftadio-nes eorum mecha.nicedemönftrare,&fuitqgiTdam qui trigintaanno$ , in
ftatua
quadam
qga^hominem referret, confumpfit.qgxftatua
quo.-que omnesfere adiones qux ea coram
fierenr^
imitari, etiamloquelamq.uo,dammodoprofe£.
repotuit. Sit autem.
quo.d
talis
machina
im-perfeda fit, fufficit,
periculum,
necomnino
l,
gratis, efte fadum, quippelubentes
confitQ
;I > mur,
finitum humani
genens,intelledum,
o-mnianaturaearcanaadunguem
fcrutari
&inve-nirehaud pofte. Summp autcm
ill.i
Archi.te?.
do, nonmiremurnonarduurnfuiiTe,talesar-tificiociifimas admirandasqv
prorfus
,feciile
machinas, cumultraqux&dicere åccogitare
poiiumus facere valeat,
f
§.
XII.
♦Exinclinationibus &caverfionibus
natura-Jibus,vocabulaSympathie.&
Antipathie,aputj
yeteres exorta funt , ad qux etiam
Qualitäten
Occulcasdetnlerunt. Nos.nonadeo devocura
addudioneiolliciti,quid
cauiä fit
cur quxdam
" β
(">
ammaliamutuaveiud amicitiaconveniantytt®» damdeniqj acerbiilimo quali odioinvicem ie
peribquantur , inquiramus. Scaliger Hxerc:
^44» dicitSympathiam ScAntipathiam intera-fiimalia, obloca, ob pabulum, ob paratam_>
floxam, obvenerem, oriri. Sie etiam dicit
Ariftoteies1.p. Artoma.1.oblocum, vulpemSc
jférpentem
convemre, quia ambo cavernis Sc latebris gaudent. Sic etiam amici dicuntur inerulaSeturtur, galgulus Sc loedus, colite-fcimgalgulus frutetaScnemora, laedus faxa Sc
tnontesj fuisq; locis uterq* cpntentus, degic
pacifice. Hominum confortio gaudet canis,
vix.alia decauia, quam quod iciat leab
homi-nibus efcamaccipere, atqi.
fub
illorum tutela effe, idemaliaquocp,
eanaem ob cauiäm,fa-ciuntanimantia, eténimquis nomnovit,ilfum quiefcam offert, etiam ab immanibus feris,
aliisqi
nonlevernnoxatninferentibus, diligi,titapprime hicfueticumtritumquadret: ärrtitijb gobf) fom @lilp Etridiculum..»
eilcanes,irtis inlocis oportuno admodumtem¬ pore,
adeffe,
ubi laute veicantur» Quamob*remperfuafum habeocanem, praeteraliaani¬
mantia, nonaliqua fympatbia adhominem
di-ligendum ferri, imoetiam in caeteris
utlupo
Sevulpe,idem, quod incane, conluetudinem
effcerepofie
non dirtitfior, quamvis non per emniaemniaid
fratpropter
diverficaterrj
organöfiim»ίηφ
iilorumperfedVione, ut etiam dnftumo-mnes ejufmodivarietatescqnfiftere reor,
Pa-tet etiam anitpaliabruta a priori eonfiietudiae
valde abahenariutyidere elVinjuvencis, quaé
ih infülas prope oramari/tima, ob ubenoreijii
pabuli copiam,verno tempore mittuntur,
au-tumnovero reducendae nihil fereabeftiis
difte-funt. Antipathiam ihrer
bruta
quod attinet,idemcjuoq;
deilla dicendumeft,
quippequqd
ovisoditlupum, pullusmjlyium.,noneft ml·
rum, cum horiht Fe abillis vita privari. Et
fi naturalisaliqua foretAntipathie, exiftimo 11» lam coniuetudine inSympathiam nequaquant vertipofle- quod iacpiustarnenexperimur, fe¬
iernde canemnoninvicem, niil fortaflis pro¬
prereicam» adverfari. Sic dicitur etiam
anti-pathiato' eiFe inter leonem &galium prÖptec
cantum,ad quemleo horret, åtaviro
admq-duuifide digno mihitraditumeft, illum inu
Anglialeonem vidiile, quipraeFentiagalligau~ debat, neq* illum abripia Fe
paflüs
eft.Cut
veroad cantum
galli
leo
ut
plurimqm
hcxrreat,
caufä eft,quodextremoreifto
aerisfilamenti
organorumipfius, male diiponantur,undein-gratusipfi fit Fonus ifte ,utetiamin
nobisme^-lpFis non raro experimur» quod
ex.Fibilatione
quadam, qualisex attritione jonci
noiVratibui
θ4>
velalia ejuimodireprqvenit, dolor
etiainin dentibus,
qualiscunqi
oriatur.
Εχ-cmpla cum Sympathie tum Antipathiaequam
plurima adrerunt Ariftotejes, Scaliger, Car¬
danus, Porta,aliicp, quaequoniam, modopie· rumq* quo
diximus
explicari queant, hujus reipiuradeiiderantem,
adillos^moniittmus.
§ XIII.
Porro inhominibus quoqjSympathiasSc
4ntipathias daricernimus. Videmus etenim homines ad hunc homincm diligendum,
il-lpm ayeri3ndum,iblo
afpedlu
, ambpbusinco-gnitis,
naturaliquafi
moventeferri. Sciendumjjaqi eil,amoremnihil aliud eile quam
defide-riumboni, cumquo.feie
quifquam
unitumdm
piat^ exqj judicio Scvoluntate fluere, namq»
circumftantiisejufdem reipenfitatis, utilitatem
Sc commodum aliquod , Ebiexinde advenire
judicat, ubi deinceps voluntas quateousefficax
eiljuilio, Sc
iempe>
qupdbonumeil uuendit,utadopcatamperveniat metam fummoiludio
pititur, quae amor cpmplacentiae die?
poteil,
cumveroperfedlio iiliusrei ad nosdeieratur,
Cumqi ncilra natura inea convenientia
quae-damreperirur,concupircentiaoritur.
Hic
au-tem aruor non nifi
progrpilu aliquo temporis
fit» Sc cum tempore auggri
poteil
exmajoricoxifu.ecudine, fcui»
plaåio
anteacojicepto,a-'
*
Of)
Uapamorisultericiriscaufae,exlaudegmati,&in,
geniidotibus, accedere queatT Verumemm,
verofaepiusconungit, ut ex
fplo
aipe£tu, ho,mine ejusqimcriti§ prorius incoguitis, maxi»
mus tarnen amar cujufdam ineundem hörni*
nemexoriatur. Illucjexindeevenire reor^juod(
ob)e£i:um*illud atiteainmentemea amorem ex*'
citans , in cerebro tales plicas fecit, quae
ad-hucitadifpoiitae
manent, utcumahjcctum a*
iiquodpriori fimile, deprehendero, itatim^ iliud recipiant inq> prioremlocurn deferanr\
undeetiam matresvidemus liberisorbacaspro» cliviores multo eile ad pueros, fui§iimiies%
quamalios diligendo*. Quin & taiis pbjedti
fpecies, innobis adhuc inptero matris eonlU·
tutisexcitaripotuiiTet, fcilieet,cummatrj
qui«^
quamrepraeientaretur qutid utile velnoxiume»
rat, ejufdem fpecies etiam iuper glanduiain»
fautis excitari
poiletj
quodpotiiiimum ex a»yeriionibusnoiiris viderc dt, quaeidenonΐη hominesmodo,utcumPoeta dieere cogamur;
Honamo teVolufi,necpojprndieere quare,
tioctantumpoßumduere non amo te.
Sedinalias quoq* res, anitnalia, etiam inani» mesresfe exerit, Sic dejacoboBritanniaere¬
ge fcribitur, quod ralem adiiridiumgladium
haberetaverlion· mutillum nunquamiinehor·
roreafpicere
poilet.
Hujus rei cauiä, mäter6«)
ejusfuiffe
d-citur,
cjtiippegravidaeipfümq;
inlitero ferenti> csedeq; cujufdam aulicbqui
co-ramipfacariusfuit, valdeperterritae,iubita mur
fätio Schorrorisipecies, inipiritibus
animali-busSciuperglandula exitataeft, utetiam
fimi-Hsfpeciesinfantiobveniret. Necmirabimur,
tales amatribus.conceptasfpecies etiam in in-fante propagarr, quippeineonfeffo
eftrquan-tumimaginatio matrisFoetui imprimere poifit,
etiam quoad externamformam5 utPerfina
JE-thiopiifa, albam fiiiam, contra, aliaregina al¬
ba* nigramfiliam,parerent, quodex pidlura-tum attentaconiideratione,quarum illåalbam haecnigramvideret,provenit. Caeterum quof
damvidemusitafeles averiari,ut etiameiftge in-clniäenontplerarepraefentiamqueant >' quidarn
etiamcaieum, butyrum,Scaiia efculentorura
genera
averfentur.
Priusiiiudiibicaufamven-dicathaiitumquendam, e porisfelis
egredien-tem,ScOrganaaverfantis,fefientern,quemlilq
tumpropter diipolkionem iliorum patinonL
poteft. Pofteriorisvariaefunt caufie, ineoquod
illudeiculentorum genus fibinoxiumfore
pu-tent, obipeciesantea de talire fuper glandula
excitatas. imaginatioetiamperveriä de remi-nimetarnen noxia tantum etiam facere valet*
ütreconfedla, tandem oriatur averfio, Sic
traditumdemulerequadamaudivi«quaeancil·
. > ' β Ä-,f .
IjAanguem in
cella
repoiiturnjubet tibi
enen-dumparärei haeC nullumin ceila inveniensan.»
guem, cumirammatrisfamilias metuerei?,
fér-»
pentemTibi inareaobviumarripuit ,cotlumq»
heraeedendumtradidit, quae diligentiam tun»
quidem anciliae in parando ciba praedicabatf
pofterovero die, ipfa don ina celiajnintrat #
cumcp interdoliafpeculatnr, anguem ibinu·» diustértius repoficum, inveiiit, moxancillarit
de hefterno ferculopercunClarae reiponitim illam hefterriacoerta ferpentem devoraiié,unde
perterrita adeo ut exanimis fere prolaberetur/
Hoc aucem utcuncp
iit,
indicat tarnen cpanitumimaginatioefficere poflit, quippeut antca
indjgitavimus, yentricuii nlamentaequtdem-#
efcam digeflerunt, utiacones etiam
årpentes
ederunc, fed tarnen imaginatio hacin reρ
le-rumqjpaimarn obtinec,
§. XVI.
Ad Occtihasqualicates, etiamreferuntAn»
tiquioresbhilofophi miraculofas quasdamAnb.
maiiuma&iones, de quibus inter iliosadmo-dumdiiceptatumeff. Sicbhiloiophomm
quo»
rundam,<Sehudiernisfanetemporibus
vulgio-pinioeft, iupumhomineinpriusvidentem,in
homineraucedinem excitare. QuodipfeSca¬
liger contra Cardanuin viiipcndendo refutat,
Exerc. 344. Quid, mquit, iieju» oculosno«
(Μ
vidi? numejus oculi dorfumpenetrant,&
ος-eiputad linguam, hoc
ipfum
connrmac exem- 'plo fui ipfius,
dicens
,fe
terin venationibus
Iupum
vidifleiineulla
vocisjatftura.Proindc
noninficiabimur, quin conipe&olupo multis
raucedocontigerit, quodvero exvenenatis
lu-pi
oeuiis proveniat,
hoc eft quod
magnoperenegamus, eceniman
homo
iupum, aniupus
hominem , prioraipexerit, perind,e eft, rau¬
cedoautem ifta dum oricur , velex fubje&o
metu, velexnimio clamore, aut
exintempe-ricaéris,velaliis cauftsimpulfivis, örtumdu¬
ett>
potuilletqi
idem contingereetiamft
nullus
lupusadfuiflet.
Tradunt
etiamnonpauci,
pi-iciculumquendam,
Echeneidein
iive
Kemo-ram, navemexteniisvelis&citatifttmocurfu% (,
immotamrentiere &fiftere pofte. Sed
quo-niatnabiiirdum &fupra naturamvidetur,
va-rixhujusreimultorum
funtopiniones.
Atqi
utiadfertScaliger: quidamρutant
iliu
mfig
nu mefleicopulorurn, quidam
tradunt,
illum
pi-icemcum iubjedbscotibustantam
habere
afti-nitatem,quando carinxadhxret,utproptcrva- i cuumavelli nequeac, cumproptermutuuma-tomorum,quos emitti dicunt, nexum , tarn
arcjteconjungantur.
Hifce
refutatis fuam
ad-dit Scaliger opinionem
dicens:
cumquibuf-daracorponbus
movendi
poteftas
fit,
ut.= · ,
gfteti, ka
aliis
contrariafacultas^videlicet
ejuf-modifunt, quae motilprivant ut
Echeneisfivö
Remora. Exerc. 218. SedcumFaculcatis éjuk
modi geniunamnaturam
inveftigaturi,
remin-eertamperaequeincertam
manifeiiare
aggredi-mur , hoc lubricum Scaligeri argumentum,quiipfe confitetur fefe haec> &
aiia riiulta,
quae tarnen admanifertas deferuntveteres,qualita-tes, ignorare,omittimus. &
iliam
potiusam-pledlemur opinionem, quam
LeGrahd
Hift.
Nat. adferc, lnquiens; poftquam
oftenderit,
incerturr»efteaniic navishkatur, cum&
Plihi-us &Ariftotéles exalius traditionehac de fö
fcripferint. Quidni potiusad
maris
aeftum
ex-.temporaneum recurrunt,
qualem
infrete
Iicu-(, lo multiexpertifunt, cujus
occurfu
näveset-iåmplenis velis invedtaeretardanturj auteciam
omnino immocaedetineutur. §.
Subiitetiammirari, quopa<5Vö
animalia
quaedam,futurasvelutiprasiagiant témpeitates.
Quippe,canes morboafEci, fues grürtnire,
&
i ftraminaportare,
anferes
feié faepius
aquisim·
mergere,avesomnesdömefticas
latebras
quae·iere, videmusjfic nautisquoq, ceftutti
iignun*
proeélke eft, cumin medio maris
conftituti
iavkulasfeFugium
quaii
quaerehtesad
fé
venirö
énimadveftant. im© fekeerita, dcejufmodi
3«nima-C?0)
ÄimaliuftTåilionibiis proferri
poiTéntexempiaa
Hocaütemex pardculis e terra egrediemibus, f
Sc lubtilioribus animaiium organis provenit>
Quippe exhaladones e terra Cgredientes, ma»
teriamq* fubtilem concomitantes> in organis
,quibuidam corporumriontamliberuminveni.
unt meatüm j undeetiamofFendirnusplerum·
quepodagricos, pedum,aliosq* aliarum
prae-fertimantea vulrteratarum corporis parduni^ dolorem fendre. Se4 perit<p4 edam
rutViciffj|
ponmodo futurastempeftates, fedtotiusfereannitemporis varietatem &annoriampracdice·
re pofjfunt, Tedhocexlonga admodum
expe-rientia provenit) unde etiam majores nolVri
proverbiaquxdam habuere,quale illudelt: A»
prili »»αφ od)Majus faU/ fperéåi;rar οφ ία'
tot all; Sicetiam cerd anni dies quos
voca-bant / determinare Tibi fequeri·
remannum putabant5 ied haecquanquam iion
penitus reji'cienda, tarnenininfaiiibilem
regu-Jamhaud traherdaeile exiftimo, cumejuidem
certirado nonalia fit quam Aftrologiae
judicia-rix. Quodautemquidam ruibci, praeiertim
mari/timae ac^olae, noitratibus
aexperienda mxi dicunt, idcerte ucplurimum
cvenit, quia mare Sc animantiacaetera,
fupe-riores propter rationes, quas adduximus hoc
ipfis
di&itanc. Aliaautemvatieiniaquaeutiin Chiro* λ'Μ
Chifomancia üuiit nihili pendendafünt, nee ullasinnaturaveras cauiäs habint. Sed fi ali~
quando procedant, idope dsemonisfit. Sic
tarnennon'negariiusquin
exPhyfi'ognomiacü*
juidam, aliquatenus inxlinationesejus natura¬
les atq>Ingenium montlrari queant. s. XVI.
Erequentem admodum ab anicülis
tttor-borumcurationemper incanradones,Sc preca-tioneseiTeicimus. Siccuidamamico meo
ac-cidit, utcum ante annutn «Scquodexcedic,per
biduumlänguise naribus efHueret, rtec
abali-quoiifti polfetj licet apud Medicosedam
re-media quatreret: tandemoblataefteianüsqilae*
dam , quam, die iaiutiscuram
gerens,
pericu-Iurafiftendifanguinis facererogavit» iila, aqua calida ad nares pailini adhibita, perexiguum temporisfpatiumtacito murmure verba
quae-damfudit,donec fluxuscciTaret, Mihi etiarn
puero, febri laboranci» aPerfianoquodamin»
dieinam meminiadhibicami ille filoiiniftruni
meumpollieem variis modis
circumligando,
iécumtacite murmurabat ■, jubensq» deinceps
utpernoftempollieemcircumligatumciTepa¬
terer, Sc quum monitispartiiilem
, maneab«
jedlo filo, morbum ulterius.non fenfi. EjuG»
modicurationes, nullasomninonaturales.!»·' benccaufas, Ted
a.Dxmone'jiodus
proficifcuri*
""
(ü)
tur, &p"otéftquidem ilietantum praeftare, u?
Organafua per qua;taliaFacitmiracula ulterius,
incultumFui, &noihenveriDeiin vanumaf
fumendum perducat. Simili modo ilios
de-ducit, quiputantieienaturalibus
modisobdu-jraripofleut, nec aferro>nec aplumbo aliquo
incommodo afficiqueant. Et fit quodgramen
aliquodäut aliamrem fecumgerant, cujus
be·
neficio fintimmunes> fitetiamquod quamdiu
iitashabeantres,iilae veluti idpraeftare poilint*
veratarnenobdurationis illius cauianoneftinL»
gramine fedpencsipfum diaboium, qui etiam
graminepro rete ütipoteftj quohomines,ma¬
jore, inherba quam Deo, fiduciapofita, tan¬
demipfiuspraedafiant. Idemdéomnibusaliis
ejufmodi a<ftionibusiéntiendum. §. XVII.
Communisdiu
Vulgiinvaluitopinio,quod
inter ibmnia quafi a daemone aliquo, quidam feieopprirai credant. quem noftrates vocant
£9?ttra. &illudnonfolurnhominibusfedetiam
aliisanimalibus praefertim equiscontingereau-tumant. Quin &ridiculunjeft, quodperhi·
bent, talem incubum, eile hominempilis
ca-*entem. Sed llle qui homines ita infeftat
eft
uti LcGrand Hift:Nac. dicit:cralfusaliquishu¬
mor
acpituitofus
qui
imeftinis adhaerens,
dia*
phragma8c
putmon^
fatigat, Quorumimput-fibusagitataglandula, illud mend
reprarientAC
tanquam Phantafrna quoddam quod in pectus
inTilic«Sc reipirationem fuffiuratur. Sed equis
nonraro condngerevidemus, ucveipeiifanus ttianeadeo fiudore tir.ctusfitequus, utillurru.
aliquotmiliarium ipatium emenfam
elfieprofer
&o diceremus. Hujus reinoncommodama¬
gis videtur caulä , quam particulas, praecipue
cummingitequus, e terraegredientes, adeo
iilinoxiaselfeutfudoremegredi ob malampar·
ticularum agitationem neceiTe fit. Ejufmodi ihmenoiaeparticulaeplurimis inlocis danturUp
quoqjin pratis paifimpatet, ubi viridia quaer
dam praeaiiis locafunt quaeanoftrisvqcantup
/ quibus fi quis urina'tn reddideritf
ihagno nönnunquam afficiturdolore. Praeci*
J>uum autemtalis locividi documentum inpa*
goabhinc duo circitermiliaria diftante, ibierat;
hypocauÄum,
inquo 8cfub 8ciuper meniari^continuoparticula: rubrac arenaeinftar,
quafi
ih clepiydris utuntUr, qua: e terra
egreifae
e«jfahtj apparuerunr, 8cquamvisaquaablueretuf
taeniä, poft horae tarnen ipatium
fatis
magna copia earündemparticularnm
fuper menfaui
ihventaeft.
$. XVIII.
Sicut, jam
de
ineubis iftis opinionerna04)
luam habetvulgus ita delocis hiiceinquibu»
Élvasfaltareperhibent, multanarrat, &dicun- U
*ur haeEivae, iivefpe&ra no&urna7multis
iäl-tantesaparuitfe. Lubetetiam
proferre narrati-tanculam, cujuictam rei, quamvir admoduin
fidedignus dixit matrifuaequondam accidiife.
Hacc pecorafuaquae in iylva habebat, vifura
eoaliquando contendit,
cumq^in domibusi~
ftisquasnoilratesgdBcbarnominant,
permul-tam noélem requiem fumpfiiiet, jam primo
fnaneevigilanti, oblata efttenuisvaldevox,&; inoxadillum locum, ubi audita eftreipicien·
ti, apparuitcorpusquoddarnmulierisfpeciem
gerens,ied cubiti faltem
longitudinem
aequans, haecmuliereula,velutiexipfaterraexfurgerevi¬la, infamem portavinatq* ad vaia ubilac
con-tinebaturieferecipiens> manu
φ
lac hauriens, infantis fuae caputlavabat, & eoipfo quopri-mum appamitloco evanuit,
qqafiiterum inu
ferrammigraffet, dehacre cumancillam
pet-ctm&aretur , refpondit, ejufmodi eife loci
i-ftius genios, quibuscum indulgeieturpecora
tiullum incommodum praeterferas,fernire. Et
quidem verihmile videtur, adhucexantiquif
jfimis teraporibus aliquid remanerc , quibus,
utiexfcriptis
veterumliquet-, perplurimaloca dxmonibus coniecrata erant, Sc
apertum eft quarprplurimos mames
fylvasq*,
faunosfaty-tOSQi w
, ,,
Μ
rosqi
inhabitafTc,
Dehiicev'ideaturOlausMa¬gnus in Hiltoria, quam de Septentrionalibus
confcripiit. Nösputamusnihilaliudhocelfe
quamdiaböli luius, quietiam hujuimodi
mi-nifteriis homiiiibusimponitquociti*illosa ven
Dei cultu, deducat. De minifteno
Dacmo-numvide
OlaumMagnumHiibl.j.
c. 22. Arqs haec func benevole lector quaeingenii meitenui-tasetam
arduoargumenco,eruerepotuit.
Su-pereftterogem, velis hafcérudes
boniconfu-lerepagellas,
cumin hifce rebus,& Minervameaöc ratio inftitutiulteriusmeprogredi
ve-tarint, ArCana, quippenaturae,quaehumanus intclle&us noncapit,illiuseftfcire quieadem
ipfe iotmavit, cui in iecula feculo-rumfithonor, laus &