Disputatio academica de cura sui ipsius quam ex occasione verborum Isocr. ad Demonic: ... præside ... Joanne Bilberg ... publice examinandam proponit Laurentius P. Westhius W. Goth. In audit. Gustav. maj. die 15 septembris anno M. DC. LXXX

AusncE _f—rin*

DISSEKJaTIO

ACADEUICA

CURA

SÜI

IPSIUS

QV AM

Ex occalionc

verboruro

Ifocr.ad

Demonic:

Cumconfenfu &*

approbatione

Fdculiatif

PbdojopbicA

in Regia

Academia Uffttlienfi

P R JE S I D E

.

v 1 r o clarissimo

DM.

_JOANNE

_333?&gSK©

Mathefeos Profeffore

_Regio

_&

_Ordinario

Publict cxaminandam _proponit

LAURENTIUS P. WESTHIUS V-Goth.

In Audir# Guftav. _{Maj. die 15 Seprembris}

Atttf o M. DC. L XXX«

UPSALI^

Excudit Hcnricus Curio S.R. M. Sc _{Acatfemi» Upialieofis}

Reverendißimo

in

Cbrifto

Tairi

ac

Domino*

DN.M.

ANDRERE

_OM/ENIO,

Di^cefeos Scarenh*

_Epifcapo

_digniftimoj

Conthloni ibidem Prsefidi adcuratvlTimo ;

Gymnafiique Regii

Ephoro

gravillimo;

Fatrono fuo _{gratiofiffimo}

V t Et

Tlurimum Referenda ac _{CUrißim#' Pl. Reverend?& Clarisfimo V'tro}

riro, _{EulefuStbmenßt Dn P*ßor,&}

Mag yoH BERNO

FE-GRj£0 Eccleliae

Mjriaeltadi-Prapofito Cathedrahprohxernerito

Dn. M PETRO LAUREN¬

TINO, in Chrifto patri ac Meceenari certiffimo.

P/, Referenda _{atque CUrisßtno}

Dn.M. LAUREN TIO

CLE-VERO , S. S. Tüeol. Lc&on

in _{Gymnafio Scharenfi dexter#}

rimo.tic Sc Paftac _{Pra?pofito in}

enfis Paftori mericsifimo Sc

ad-jacentiam EccleEarum Prarpo-bto Laudanlfimo, inboms

Iite-ris _{Pra^cpptori fuo quondam}

optinnOjå meperpetua

reveren-ria_{(emper colendo.}

Pl.Reyerendo & _{Clarisfimo ViiO'}

digniff-promocori EüoDn. M BENEüICTO RUD«

non uno nomine bonorando.

PI, Revereuda & _{Clarißtmo viro}

Dn. M. BRY NO LP HO

LUNDELIO,Paft. ac Praep.

Haugboenlitim digniftimo in

Chrifto _{patrifemperhonorando.}

BERGIO, Theol. in _Gymn» ScharenE Le&ori_eximio, nec

non Eccleliis _{QBmfc&f Sc}

tum Paft. Sc _{Prajp. optimeme¬}

mo > Confangyineo- honora»

tiffiroo.

Ceteri-s quoque

Fl. Reverendis & _CUmfimu virt$ Gjmnafü Scarenßs Le&oribui

Confißortt ejujdem Adjefjortbusdexterrimh, Benefaftortbut fuis Jumrnopere devenerandis.

Nec NOS

Reverefdo Fira Dn. PETRO L. W E*S T H I O Paftori in

JjWülIjlaM) digniffimo, Genitori fuo chaiiffimo, omni reyerentu,

filulicjue obfequio Sc honor« ae tern um profequendo.

Hot_{ejitalteunxjueex-rcitinm ^fcademUttmittcertißimampromotJo*}

nttß*em_srgr^tijjimtanimi _{nxftrig/i«*>}revtrentérofßcioje_,

pra+otå Va*entebeneficiorum cumuln numera nunqnam compre* hendtndh devote erJubmidé offert*

2S2SBSS5SS

"ÉSSSäffiSSSS

t \

Tiv tc*i 0gft;*

j å *•* <

SOletnnem

yem, ci> töj rct

päriter

omfxcL^

dC\et€rtm

&tTct^kv,

illum

in

_{pmfentis Difputa-}

!VhUbfophaniwm

?no~

tionis liminehlentér

_equukm

_fe

_{queremur, &}

_{ipfius Textas}

Grdcifmaximeque

earum

\omm

} utpote:

ßi&iQpfatorr',

vis,y&f cru>p*,

dmrfam

_quandoque

_fubeuntium

fegnificatio-mm _j

corCvenientem

expcfiiionem

exhiberemus:

_{Verum cum}

haram nan

fit

_fedcuivis

.utexi-ftimo,

W

tantillum

in

grj?cantea

literatura

rverfetoy fat

is

ob*

yia_$acpraterea

_iftarum

_voeum

_indotem.

_Lexiccgrapbi

copi-cfe

bradidermU

Idcirco

ne tev pm

in

htJce minut

tis

prorogan-tf/o,

_naufeam

_&

_fafttdium

_forfan

_Gratiojo

_&

_Tenivolo

_Letlori

procreemm,

folicitio^i

cura

animntn magis

_occnpare

lubetin

it!is _qud

_ad

_rei

_ipfius

_{confiaerationem}

_facere

_{yidentur. In}

prima

igitur

ofene

pretium

non

contefnnehdum

nos

fafiuros

arbitranwr3

ß fcopum ^AuBoris,

_cum

in

genere ? tum

in

Jpecie,

anmi

acuta

confpiäendum

contemplandumve

_fubje~

cerimus,

_{/?c IJocrattci Textus genuinum fenfmn}

_felicius

deinceps

ajjequi, expifearique

Vakamus.

Tex-Textas.

Y~TO!)ITM Tun _(j.ctÅi?a.

'$

TVV (ytewTX

ctmti'

(pgovnaiv

y$

_&

iKcf^kcå

r3$

oiyctSo;

ev

<rdju,an.

Hieronymus WolSus ita vertitj

tum omntum rcrum_qu<e ad vitam

åeqtnäam attinent

_{„ curam}

fufcipito,

tumingenm excolonio v

ti

maximé intentus

efio.

Maxi~

mac.*i,n rean re minima

tji bona

_mens

in

_corpore

humana»

*Elryyr}TtC*

Ekberrjmus ille Rhetor& Philofa^

[-hus

Achenienfis

lfocrates

$

(fequi~

Lmurentnr nunccos_frqui huic

qpuicu-|lum lliud attnbuunt)

parxneiin

ta¬

larn Demonicoexhibituros, _ingenere I_{pra: pfimishoc tibinegotium praxi«}

puuin ptopoßtum habetut

Ado!**

»centum anini ad pracclaras Sc

ho-ncib&a&ionci ,.atque virtutom ftudia, quibus

nihil fplcn«

didrm, nihil conftantius invita beatst unqfuameflepoflit,. fsdulo invitcnt »r ac inftituanturf ut tic non Tantum e*

%*~to vicaro civilem commode dcganc ,Ted eciam tempo¬

ris_{progreflu >}

_amplillimum

_ver^e

_{virtutk prxmium}

_>

lau-dem

_{icil.acgioriamfclicitcrconfcquanturi}

_{quaeex mente} Ciceronis, tanta iunt munera > utbrevitatemv^taepofl:e~

fitatis memoriavaleant contolari. Rem proindé minimå

$<$aitendam

Uäuras

iagcnuqs

Adolclceaces

Ifocrate*

doce^

doeet, (iaoimum meditåndis& ruminandis verisnonmi¬

nus _quam

falutanbus luis

pararneticis lententiis

diligentér

intenderint. _{atque il per tempus & aetatem commodum} eflet,indolem _{lingulorum praeceptorum ita expenderent,} uteadcm cum parallelis fenccntiis aliii, & ahorum

fcri-ptorum atque adeo vitar communis exemplis

conferré

atque uberius

illoftrare

potuerint;

hinc

rem

maxi-mé in _{proclivi faturam ,ut non tantum}

_de

_aliorum

_didis,

faåis& cafibus adcuratum _{magis Judicium ferre,} fedet-iaminuniverfa vita, virtutemeum _{fapientia conjunäam}

falvam tueri _queant.

In _{Ipecie aucem Demonkum compellat, eiqueingenii}

<& _{corporis exercitationera, quanquam fubipfius nomine}

Sc _{perfonå quibulvis ingenuis etiam ac gcncrofis animif}

commendare ftudet, _{quod ipium Sc ultima veiba: vSc}

apxjds cv *vS-pM7Ti£ o-wpcvn, in propofico Textu, nituntur

confirmare. Hxc _{ipiaexercitatio tanti cft momenti,ut in}

omni re_{atque negotio obeundo plurimum valeat jac licet}

proprié virtutis titulumnon mereatur»ejufirodi tamen vi

gaudet,utin omnes virtutes fpargatur,& earum

indivi-dua comesmerito _{falutetur, neculla (Incea} virtus folida

conftarepoflit. Utprimum cnim hxcipfa cxercitatio

fuc-rit_{remifla, non tantum«vi?/«,virium animiSc corporis}

dc-bihtatur Sc _{extingvitur: fcd facilimus Sc admodum}

pro-clivislapfus eritinvitia cum virtutibus nullum habentia

confortium. De _{quibus in fequentibus fuo loco dicetwr}

fufius. lnitio _{igiturIfocrates hie monet, vitar} curam,tan-quam regium onvnium honeftarum exercitationum

*8rd.}po-fiov, fn lobrium confilium revocandam effe, _quomodo

ea feheiter confervari _poflit

j imo omnes _corporis

partes taminternas quam externas, etiamea, quar ad rem

familiärem cum omnibus luis partibus fpeäant, folkito

flu-ftudio curanda Sc cuftodienda , quo citra nimiam

molefti-am Sc _quacenus fiers poteft, beacé in civicace vivi

poilic*

Q jippe cum his omnibus ita comparatäm eft , uc, nhiin-tencior cura iliis impendacur, facilicne _incereant, Sc lis amiffu in (ociecate civiii vicam commode tranigere vix poilis, Inprimis aufemingenium,

quod Ifocrates hic

yifn&tra adpeilat, aquo tanquam immortali

pi-gnore mortaiium

digmtas

dependec, debicå decentique

cukuraut confirmccur velmaximé ére eile: nullius enißi

in hacmortalitate _{(ppovyns pateft eflTe canta , qux non}

exi-colendo Sc exercendo _{adaugeri indigeac. Hinc etiatn}

in-genia

pueriliaquantacunquedemurn irxdolis

felicitace

pol-ieanc, in aliis paraholis, agris inculns, cÅtyo^ipTroif r&j oA>

^KAXci^Gisconfenrt ialenr. Quomodö autem cum agris

cul-tu (uq debito deftitutisfefe habear, omnibus in _apncoeft;

nilleniniillibenc colantur Sc _{noxia;herbxcelpite inverfa} radicitus eneeentur, de felici annonx proventujpern tibi öequaquam

poliicebcris: fed

pouus ariftarum penuria<Sc

raritate deformatos _{expecBbis frinflusj cadem}

ingenio-rum excolcndorum eft ratio* Exercitanone _sgitur

adole-feenti«maximé eft _{opus, quatinftitucio.nc rede adhibita,}

adfaftigium honefti adlcendere , ibique egregia virtutum

-ornamenta Sc _{gern nas} protrudere _{valet; ut ita, inutilibus}

ac peftiferis

herbis

extirpatis, _verus virtutisac iapientiar amorfelicicer infcratur. QjoJ autem Ijpcrates brevitér

docuitin hac _{periodo de ingenii cultu, läin iequenti}

rc-petit, Si omncm

hojicftani

exercicationem ad

h^cduo

re-vaCit, teiltest ad QiXcovQipt,v _{ygq CptMwnew} Sub QiKrxnQtet

comprehendi yulc, qniiquid hominis animum perficic Sc

eum _psohiorcm reddit; Sub _{QtAoiml*. autern} quidquid

advalecudinenacuendain Sc confervandam _{fpe<ftare,& cor¬}

poris vites

veifuilentare vei finiure

queat.

Ubjenim

v genii & viriumfacultates,

niorumquevirtutes adfunt, fbi

nihil ad hominis _{perfcåionem philolophicé}

loquendo, defiderari _poteft*

Simphciffimc jarn evoluto Au&oris _{fcopo, oranium}

primo judicamus attendendum , qusenam advitam fint

ne-ccflariaj _{caquc racionepotfemus per omnes necellitacis} acutilitatis _{gradus ire , difpiciendo quomodo ad vi&um}

St amidtum _{nobis, ad convcrlationem civiletn nihil}

deef-fec. Hic autem _{confiderandum, adquod}

genus vita? ho*

minumanimi _{propendeant, åt aptiffimi fint; åt}

quidem

maturé _{dehberandum, cujus proftfiionis}

quis efle valeat,

fubqua, vit* fuftentationem, vi&um dt ami&um

confe-quatur; quienirn _quodvis vita? inftitutum wcv

7rö*v7rfay-fieovvy ampledlitur, åt lanis prudentiorum confiliis in hoc

negorioobtemperare non luftinet, _{ispellimé fibi}

conlu-lere _{deprehenditur, St damno non mediocri ,ob cale}

erra-tum> in omni vita mul&atur, ut Demofthenis ex Ero*

tico_{prxclara lententia infinuaf: c<^ tuv}

rvp»

ßxXiott 2,rj _{xctmtppoyrjovwrez, 7mp oÅovm ßiovrvjs icw~}

tuv _ayvucMt

\jzjvpvqpcLT zfört* Ncceflarium _{itaque eft,ut}

omnes, _{quibus tvSouftomf tw icuuTavßlovoMwcptM}

volupe

fa-erit,cum judicio St confideracione _{dignam fax natur*}

prac-- ftantia vitse ratioocm

ineant; _{Exemplo Herculis in} de-fertum _{abdu&i, qui duas vidcbat vias,}

voluptatis unam

eamqueamxniflimam: _qu* tarnen mortem in ecbafi

habe-batj Virtutis au'em alteram : _{qua: primoobtutu fatis}

ar-dua _{atque afpera, njhilonunus immortalicatem}

promitte-batj deteftatusidcirco ille non fine _{judicio voluptatcm,}

virtutem _{tanquam Deam eft}

amplexus. Fabula legituc

apud

_Xenoph.

_üb. 2« fA-yr/^oy^pcctTuv feude didHs åc fv-$is Socratis. Imo hoc _{iplim vel maximé intereiie}

lbcre-taris civilis _{arbitiamur, ut pro natur* ac conditionis fua:}

€

gcnio

qufs in

tempore

ad honeftse

vitxiriftitutum

conve-niem _{adplicet animum,}

in iis

ftudiii

_operam

indefeffam

ponendo,

utad

otheia in

primis

Patriae

atque

Reip*olim

prarftända

frugi

civis

evadat;

flve

natura

ducc

Minervx,

live etiatn Marti nomen fuum confecrark.

Hine

facile

efhei, ut & vi&um & amiåum

inluoquifque

ordiac&

genere vitae

felicitér

conlequatur.

Porro _{quod ad lui}

ipiius

_curam

attinet,

_cum

Auåore

de _{utraque parte}

_hominis,

An[ma

videlicet

Sc

_corpore

id

intelle&ura volumusj quarum neutram

negligi debere.

plurimls

argumentis

evinci

poteft.

Ad

animx

curam

fu-feipiendam

prxcipue

obtigamur,

quia

efl:

fulcrum

Sc

fuftentatio atque

vehiculum

noftrx

vitx,

å

qua mo-tuni habemus, Sc cujus

beneficio

hujus

lucis

ulura

frui

pofiamus,

Deirtdé

propter

ienmenfam

illam

capaeitatem

atque

excellentiacn

qu,\

aniroa

gaudet,

eam

decentér

cu*

raretenemur j hanc ejus

amplitudinem

veteres

Philoio-phi

admirabundi

adeo

venerabantur,

Ot

nihil hac

divi-niusputarent^hincetiam

Pythagorei,

de

quibus

Cicero

in Catotie leribit: nunquam

änbitarunty

quin

ex

univerfä

mentedivina dtlibatosanimos homines

haberint,

Et

Epi&etus

nvX_{ajv3-§M7ris vw*}

oteWS-tlx

vx

adpellat,

cui

ta¬

rnen eatenusnon aeeedimus,

ficutincciftis.

Plato

ratio¬

nales animos tanquam

'pecula

putat

quatdam

nitidiflima,

in _quibus

_divinitatis

(uinnrac

cxplendcfcat divinior

imago.

Inde Phavorinus laudatur,

ubi

aic:

Nihilin

terra magnum

pr%t*r

homrnem,

nihil

magnuminhominepreeter

mentem

&

ani-mum# Irno

qnibiildatai

creditur

refulgere in

homine

interi¬

örs prxcelkrs S.San&r

Trinitatis

imago;

quanqnam

iftaminus Philoiophiam

fapiunt;

ideoque

nunc nec no« fira Ncknus. Vocatur

ctiamanimain

Scripturå

ÅkmS St'x H&jo^oteo^a,

Et gentium

illc Do&or

celebratus

Pau-r

Faolus > fjLiytv w*elfyrw(tcv c# r*eW/ vrntiws G&fipftv adfir*

tnaf, _{atque h»jus prxcipué refpeäuaDeo exceUcntimo¬}

do fafli _{^©-rif fö vocair.ur,- Hcmeijco more hoirmes}

5sö«^Tj: _{nuncupantuT. Cum igituromnis noftra} exCv

lien-tiatam eminenci _{hoipiti natalcs luosprimos uoicé «kbeat,}

abeoque opeu creationis per inlpirationem faäar quo-daromodo derivetur, orbati _{quippeamma ftctquihnio}

elle-mus abjcdiortsj Ånimo idorco _{excoJendo$c puntati mcu¬}

tis _{lodiligcntius ftudendum,qtonluddonuinnobis colia*}

tum _{c&ttoTifGv atque iVoxaTtpsv (it*}

Ccrpus-in hotorem ammi colendum, quia modo quok

dam eftar>imi _{ItKfi fangvincm conlervans,}

quolpi-ritu*\JtaIe$concirentur,qujppé cujus fulturis

anirousJu-(llnetor. Hoc _{igiturociamr^ce» (abique qua nemo febx#}}

optima fruatur, lolicité, decenter tamtn &moderate

cu-rmdum. Sanitas _{namque ad coniccutionem virtutis,}

tan-quam organ o n vclinftrumenrumneceflario _{requiritur; ia}

quam lentenmm Eloquentix parens reéhffrme Concedit,

cfum _{inquit; opu*eßte corpore valet*, fi anmovalens. Etcx}

Medicorummentc,_{magna pars felicitatis humana} ccnfe-tur,cffe bono trmperamerto _{& corpore lano j hioc more»}

aniimä MedicvrumantifHte Galcno dicuntur _lequi

um-pcrawcBtum corporis. Cut tarnen non arcederdim elfe,

fatis _{conftar,nili quaCtnuf incjicart anm,um fet»}

per

a-mentaf nereflieatcm veio» _{propfie li} Ioquamury _n.onbut

Viladtrc&um fornund^ ^ vcl depravandrs, non adferurr»

Contraramen _{corporis xgrhudo& ka^ja ambusÖC} fci-cntus_{acquirerdis,imo ttramvirtottm a&iombus extcrnif}

magtiOfcH impedineoto# animufque propter illamä divi-nioiibus & Ii bl mionbut _{farpe avocatur curis, quar.do} ©mnts lenfus & _{crgicationes ad}

corpusconvertuntur mor*

bidum; oilulcbiwjfve

_{quidogamus >fm}

_fgitmus

_,

_tft»

_quoi

i

n*&

s •

*. . •

non ip/a

impediat

adverfa valetudo, innuente

Mofcherofch

deExeaciuis Academ: C^cerum ut _{corpus rede} vaieat,

opuseft excrcicatione atque

laborc,

cujus tantavis, ut

ad

valetudiacm & Salutera cuendam, _{confequendamque öc} advirium robur contnmandura, _{plurimum conferat}

adju-rnenti. Sic Cicero & Demofthenes, ut _Hieronymus

Wolfius in Offic. fcribit, multa incomruoda corporis, fin-gulari indufttia, excrcitatione & tetnperantia correxe-runc« Quantum _autem danini, horranes corporis

exerci-tia detredantes, devorare _{coguntur, experientia rerum} magiftra luculenter

docet;

cum

conftet ejuimodi

[MmmviSf}

tcl i<nci*tfct(prluévei _rav (rmpidruv ieu homines _in urabra

edudos, elfe communiter infiruios, _{podagricos, caicu-~}

lofos i KcixoxvfjLiis 9t oålytfåwias: contra vcro eos qui

ioli-dis _{corporis exercitiis aflveverunt, robuftiores}

_6c

pcuc/o-ßtUTspasoptacafquc

ivjt&tiiw Quemadmodurn

cnimut

vul-go dicitur; ferrum

candorem

llbi

conciliare

fölet ulu

,

äli-oquin erodi strugine: lic etiam corpus & animus conti«

ruo fbrdclcunc ÖL fltum contrahunt. nifi hic virtute ,illud

ve.ro laboribus _promoveatur quotidianis,

Adcfiicia decattero circa aniraiut & _{corporis curara}

fo-li< itam _{prasftanda, omnibusque raodis comraoda eorum}

procuranda, hujus

vel

raaxiraé relpedu tenetur homo, quia 12bi loli non

eft

natus, ut Plato dixit,

ied

et¬

iam Deo, proxirao, Patriae ac Reipub. eft natusj

ei-deraque tanquara communi oranium parenti

obliga-tus, a _cujus faluce, falus & confervatio

fingulorum,-Igicur Euripides dixit: ixi TctTg/i1®*

'tfzv

A9tetvToi4* _{Infuper tara eximiis dotibus å creatore ornatus}

eft, _{propccr illius gloriara &civilemconfociationem,}

ad-quecasartes & vircutes exercendas eonditus cft,fine

qui-busherainum focietas _{ncquit sonfervari. Promdé fe ita}

componeredebet,oe tam illuftria fibi collata dona Inculcu

auc_{negligentia corrumpi aut excingvi paciacur; nam vix}

graviorem homo caiamitatem incurrere poteft, quam ff

utrobiquecorpore a?que ac anirno infirmus Sc roifer

redda-tur„ _{Opera igiturfedulo danda, Sc ad momtumJuvenalisr}

Orandum _{eßutfit mens fana incorpore fano.}

Hifce _{pra^mijlis, defcendimus nunc propius ad ipfam}

tradationem, Änimi _{corporifqueculturam, utin} fuperiori-bus innuebamus. _{Ätque spßus animi in primis}

fuicipien-dam & _{agendam curam}

_fiaruimus,

_{quoniani corpore}

ani-mus _{pracftaneior eft, (quippe qui illud regat}

tanquam fui.m

organon ) fecundum iilud Safuftii ammt _{mperio magis} , cor¬

porisfirvttto utimur. Hunc igitur honefti fenfu Sc amore, ac

cum _{primi« vera religione, landdTiminuminis veneratione}

atquepietate, quae omnium virtutum fundamentum , dux

Sc _{perfedio eft , imbuendum exornandumque conftanter}

adfirmamus. Id _{quod nec Gentiles cognitione Dei vera} deftitutos _{fugiehat; Ifocrates enimm par«rneft fuå idem} monet cum dicit: _^Ztw/A.v _{3v %v(d&\ id crtrfaxe,}

pqpo*

vtv fycav_y nie

_'ignois

epptav, ktX. Et Pythagoras: 'AjzivcLTXe _{/Av vspa) ioe %l&K6i7Uj}

TtptL » ■ ' ■ '

Pbocylides: ' _72« B'iOV

77fJLCt pLiTtTTCtQ. j ffflO ^VYjOO;*

Et Demofth; fixcuov txrovoetv cL7rct\Qz>f >cirae tu srtüpf cJnr

'svTtßae_{%x{ Ccrtiffimum quippe Sc Äoya(Aj fooptw,}

veratn

fcltdamquein rerris felicitatem omneminDco unico Sc

fummo _{bono poßtam nobis}

contingere 3-toyyaeim xa}

-SiOTtßeioo; _{jquibus nihil homini meliosnihil utilius exoptari}

poteil. Continet namque 'ivAßeici sTmyfeÅiMt F&tje <£ vvv »c £

fufoéaye, docente S. Sando, Sc _{fempiterni illius gaüdii} änfallibili teftimonio nobis _{pofiejhonem pollicecur. ltaque}

To

ab 'clermcte

Trihjiegiftore&iflTtné

prxdicatur his

verbif

quae

nobis

fubminiftrat

W

olfius

in

Off« Cic:

plot <PvÄuKq

tvazßetcc, évj-eBxr $ civ3-pu7ns xts

Scupav

kam? xt

eipctppivti

k^ßth* £V66jr y$ pv£7zcf tzv

'ivtlßy]

cm ttkfrof kakx , T5 w k

fao-yov>c# &v§*pd*7rois, 'wv Apzfa

ivffgßeto6. Hinc Deus

fons

e(t&

caufaomnis boni in rebus creatis.utex definkione

Flato-nis conftat: 3w aitia 7tavtos x dyctb* $ tyuttuf*

Qui

igit

rfsDeo

charum

Sc

curae

effe,

ab

eoque

bonaexpe-ßare_{vciicfpietatem}

fedulo

colac, confcienciamque

fuam

ab omni _flagitiorum

_Sc

lcelerum

labe

_puram

acilhbatam

tueatur«

Hacc autcm _pietas in

Deum,

_quantum

quidem

_cx

natu-ralir tione inveftfgari poteft,ut

Amplifl:

Fufendorf

da-cec,dtiabus partibas

abfoivitur:

cum

ucdeDeoredé

len-tiamus:tum ut aftionesnoflras ad ipduscotriponarous

vo-luncateni. Ücrumque hoc videtur Epiéfetus

intlnuade

cap. iuo 5 S: rtf rat

wreßeia;

'i&i

c7t ro xv&cdismr

CKftPQtw op%cs

usrrA^W

_avtuvs%etv,

df

_gvtcü",

>i

Jtoinxv-tctiv ta oåakaåcof k JiKcliQK £ ctndtiv «V Tx79

ka&tt?#%mcq

T0 7r45ijfeq cwmf Froinde Religio

naturalis

conltae

propoli-tionibus cum cheoreticrs tum pratficis; ut Sc Deum

co-gnolcamus,

&

cognitum

palam Sc

publice

in

conlpeäu

hominum _religiole

cotamus pieque

_{vencremur? uc}

ad

ipfumpro

bonis

obtinendis

Sc

malis

avcrruncandis

funda-jDU! _preces: Sc _ut

de

Deo loqitamur

confideraré,

ut

inter

c.rtera chrihian« ptttafis exerciria

Ampliff:

Fufendorf*

m riet. Ut autem SanfUffroom illud verar Religion« fe-men, abarumqtis virtutum amor tencris animiseo

fehcius

irn: Lr.tcturac rnferaeur» prx carteris omnibus

npceflari-am arbitramur, tanqu im *^-mgp<rx,djqv

^crijr,

corn-jn viam ar ine decentem poeuhs artatfs educationetn

Jfiec#*n %

tÄMictpdfo&t

iHiftiÄHOf

utXenoph.

llb#

!♦

Il de

_pardia

_{Cyri loquitur, nerefpuat}

_{adukior faåa}

corre-åioneni ,percorruptos mores jam acquifitos, qui

neque-untdeindéexpelli. Ideoque ctiair. divinus Plato lib4 l.de

Legibus inquit ; ryv jttjJctyx iet anpeifytv, _quippe

qua: kpmiéi tyvretfay&zis,

%T*jv\J>vzqf

yfMlTttyir ivi^yrttv va¬ let , imo mtyij_kptfa y.ctXcKct^a^ic/j;_{tv ro} Hfiijux_tvx*iV ncud*4?»

fine ea c tip.is mvr^uJygJwv iwut7iexeiy.qivirzv _{tv» innuente}

Plutarcho zsStTrulim _{ctyuyjr Afl redtam na$us}

infticutio-nem , divlniffimum maniuetiilimumquc animal efhci

fölet; Caeterum fi velnon

iufficicncérvtlnonbecéeduce-tur, corum _{quar terra progenuit fcronlhmum, Plato de}

Leg. Ad virtutem confequendam quanti

bcnahonefia-que educatio fit, optime Rex Macedontm Philippus

per-fpexit, qui non tam gaudebat ob iufceptum fibi filium

Alexandrum* _{quam tempore Ariftorelisnatum, cujus} in-formarioni eum tuto _{potuit committere5 ac}

propterea in fuis ad Ariftotelcm literis, Diis multum fe debere tefta-batur. _{Jam cumingeniapuerilia fint infiar cerar variis}

figu-ris _{(ufcipiendis opportuna^ ideoque ut*ara^öir£r}

tfonaf

evadant,_prima ac _{prarcipua hare} Parentibus# poft ahmen«

ta ac luflentationem _{quam liberis luis ex naturali ratione}

omnino debent, cura erit, utab ineunte fiarim srtate in

illorum animis velut inrafa _{quadam tabula,}

per moralem

ediicationcm, _{imagines atque documenta virtutum,ron}

abfque futuro infigni focietatis commodo atque

emolu-mento & _{fcquentis vit* beatiorisIpe, folicité infcribantur.}

Nam_{quemadmodum in fementefpes eft pofita meflis: ita}

totius _{reliquae virar expe<$atio abeducatione}

pijericiaepen-det, ut Confulriffimus Beloldus _{docet. Vtaut*} m _animi

teneri eö felicius ad doårinam morum ut & _caterarum

artium notitiam _{prarparari & perfici}

_deinccps

polfint,plu-rimorum

_{PhiloJophotum oftomtyta}

_{requiruntur 1 ria: (c.}

r#

B a

fl

cjbtW, quam Phto $-&a,v puvjtv adpeilat, fen ingenium ex¬ cellens, in eoquegenere feltx öc ad negotiumquodagitur pnmptum atque aiacrc, leudößnna&

mlticu-tio 6c iivc Amine * ulus öl excrcifatio qmbus illa

perfiriuntur,

njuiv

<y$

(pvricav(C (jLctfyiriws pafycrn;

JiX.ci< (pv?Mf eMimf,r\ 3 aerjcvjrif ciptpclv oLuhU,ut

loqui-tur Flutarcbuf &Bt mqd. dyuy. Res _{quidem ad virttitem} cffieaciilima creditur _{ipla qua-ius; ivk^pjl*, atque indoks} bona, fed _{potentior jongeque eibcacior eft conveniens} educatio, _{qua: perveriani nacuram corrigit öl inprobam}

convertit. Omnibus _{namqne natura fundamenta åedit}

fernen-que vvrtutum, omne&

adifia

omnii nattfumm ,cum irritatorac¬ te(fit _{, tum}illa animi bona velut fo-nta excitantur, _ut Seneca

Epift» io4 EcPIatoDial, 4, de Leg. Educatio & inflitutio

commoda banasnaturas inducit,&rurfumbonasnaturasvß_taiem inftitutiomm canfequantur, mehores adbuc tjpraßantiores

evaäe-refcimus♦ Naturalem igitur aptitudioem öl inciinationem

pratcedereomnino oportet, iecus naixique öl il illa abfu-eric, de virtutis intelleåualis _pr^fertiro habitu

introdu-cendo omnis labor _{propemodum in eaflum abibit; Hinc}

diligentér iis, qui amant ciarorom liberorum fieri

geni-tores, cavendurn arbitratnar, ne nutricum impudicarum

laå&ciones primam illam poteneiam in infantibus ad

bo-nuni, _{cprmmpant acque} deftruant; quid ipium ufu in-terdum venifle* docent Medici _{atque coofirmat cxperl¬}

entia prateritorum _temporum.

Quantum aatem _pondus ad virtutis ftudium vitseque inmelius immurationem in _{educatiooe atque inftitutionc}

ficiicum, _{Fhilofophorum niagnorum fcfipta abundé} te-llantur; Pkto in lib. de _{Rep. Educatsonem ranta vipolie¬}

re adferuit, ut (ine illa omne« rc&é condicas _{leges inanes}

judicarit, cuoåaque di&amina virtucum. Id ipium Con-

lul-fultiflimusBefoldus in Diflertatione de Educatione

propo-nic _{Uquennbus : Educattvns deßctente, manes{untleger} $ bt~

ncqueeiUcatis, baudlegibus opm ejjeputatux. Leges_{emm nun}Juf*

fiaunt abfque inftUutiQne, imö augintpottiis dtlttra åtc. Ad

hinceandem lententiam coihneaiunt alii etiam

Philofo-phi; in pnmis autem llocr. in oratione Areopagitica hifcc

verbis r A« tx$tv 7roåit<&o/xivas , å tas fsxs ifX7nsr^xvo^

yppix-(XXTCÜV, <*AA* OD Tuis ^ipirfxxav

äAA«. roTf y$i<n kaåw tclr ttoA«f. _{xccj rtff /xtv kams}

i?-B-^tfX/xivifS , fCOCf TÜS CLK£/QMST&V VOfXCOV d'AysypApiXVXS_» TöÄtU>j'

truv *Ztp£y.Qulvci\r' _ras J\,'_atQaXcss TnTrus^djpn^s

> xolftoiskaåus Ksifxmis Ji^rt-iv tfxfxtvetv Nihil igitur bona educatione _atqj

inftitucione, _{qux totius Reip. tanquam acßxeiscft,} haberi_{poteft; divinius & excellentius ,• Nam utomnia civi¬} lis felieitatis momenta ab hac _{depcndent: ita nonminiqia}

infelicicaiis iriftrumenta in focietate _{politica, cx lupina,} parentumnegligentia in educandis acrefte inftitucndis li-bcris

_{proficiicuntur}

_{j proindeetiam Ampliffirnus, o vvv c#}

ctyiois, D. Locccniusde ordinand. _{Rep, lib*} i. cap. 4. inter

caufascorruptionis _imperiorum primas, ponit pravam aut

negle&am educationem , ex quäomnia iceiera

perennive-luti fönte _{promananr* Quantum Ecclefi*}

damnumdede-rint filii Eli male _{educati,ex Scnptura conftat; in caufa}

fuit _{parensquiipforum vitia taxare non fuftinuit, Opor¬}

tet_{igitur parentes cjufmodi documentis fibi}

prxcavcre,ne

feroferioque iuorum filiorum intcritum atque ruinam

co-gantur

demum

deplorare, proque educationis illorum cu-ra _vigilantius excubarc, _{qua- fi in puerilibus annis}

negli-gatur,

(enlimroburaffcdusincipiunt

fumere, ad afriones pravas perpetrandas voluntatem tanto fortius

compcllen-do, quanto adulriores fiuntj itaut nulla

_dcinceps

_{vu ac}

ratione _{emendari atque corrigi}

_valeaoc.

*4

Csterumutfana educatio_{incorruptaatquc in fuo vipo¬}

rs poffic itare, nccelTariam, _tanquampriniarium

animi exercicium» arbitramur bonam honeftamque

con-vcrfationem _{proborum, quae cum cducacione conjunåa} fingularem åc

mirificam

in vica

humana

obrinet

vim;

hifce

quippé fortunatis atiipiciis, tanquam

columois

folidifä-naii öt lecuhflorencis indiciis, junior_xtas innititur, fi his

virtutibns clara _{atquc illuftris emergere ftudeat* Hujus}

converfationis tanta eft fertilitas, ut mentes a praxoad

ftudium virtutis allicere _{pofhc Nulla (iqniåem}rest ait Sen:

Epilt

6, magis

ammasinåucit boneftos,

&

in

hravum intima-blies revocatadreUum, quam bonorum converfatio, pauiatim

enim dekendit in _{pedora & praeceptorum vim obtinec,}

frequenter afpici,

frequenter

audiri.

SandiHima:

huic con-verlationi affvefaciendam _{ingenuam pubem} a primis

an-nis ftatulmus, nec cornmictendum , ut cum quibuivis fo*

ciis ludi _{aliaquc commercia promifcué inftituantur, fed}

cum _{probis, non autem}

improbis,

å

quibus

ad pefllma

vita: ftudia animi _juniores provocantur, ineatur

conver-latio. _{Sa'penumero etenim animi mores optimos, k, t*?}

cRnHKHt tcov cpvriuv, foeietas _prava , alienaque commcrcia ac ftudia ftfdiffimé extinxcrunt acdepravarunt; _{cujus rei}

cxemplainfinita* Hinc

Xenoph, de

faétis

& diåis

Socra-tisvcrifTimé dicit: vjv _{tcov^^uv opiXiav antyn»} åvctf_rtj?

t609 _Trm^cu

Kc?\ciXvriv% Et Epißetus

_{cap. 45;} l&t

$ »inquit, ötj tkv o tTX4p&t yj ft&fMXvQfMv®* £ 709 ovvctvctTfÅ*

f\ / 1 » - / A * »v >\ / U AV T «.

(iofimv SUÜTCO (Jt,9AVViä% dVCtyKV] iKOCV GtUTOi COVTV%V} KCiJZCfiÖft lOiO

exiitirao haud facilius effe hominem in mala focietate

conftitutum formari bonum, _{quam rcåarn ducilineamad}

regulam dittortam. Proindé xafyte dmipyw netajxjf w

tscu^cm; t'y\svr&ftxs irtvvjpiss <AvS~p£07rXf wvaeiou;. "timtpicovmf

fi f txtcov kukioc$ , moncnteflutarcho wfå7nq$.dycoy.

lera enim _{improboriim, animis non fentientibus cx}

con-verfatione _{contagionem adfpergunt; undé non tancum}

habitus animi (ed_{corporis quoquedegencrac atquctranhc}

in _{cjtif, cum quo focietas iritur, nmilitudineraj Nam}

yjtohu smptmitz km in9 f&ä&otf' redlliiü'e igitur

Tbeogr:

*EdjÅcov ftev $ ci7r i<&hci _{ftujytreccf, tjv q kclxsitI} 'Zvpt/Kifåyc, 'XtzzMi? £ rop esi/fe. viov*

Sedin hanerem _{plura colligcrcnon artinec, cum liquid©}

conftet in _{utiamque partern converlationem}

valcrepluri-muro»

Ad civiles _{porroa&ionescumneminem idoneum}

atquc frugi rrembrumin Rep* evaderearbitretnur, nid arcibusac

dilciplinis bonis idem _{imbucus fticritj igitur riÄnciav}

m£<V-7if,& cum judicio _{maturiores fadr fint iiberi, V}

ipjd

tx-TUvßÄctfUvot r«fc ^jvfjéov_{rcT? rtKVCif, cl}

ßicis iiciv _{d<haßÄr;TC{,} )i701$ _{rgGTTOts anmÅviTr.ei}9 £ tou<s

kfATH-et£/.for Plutarch. && dyu>yw ftadufque Iingva-rum, icientiis & artibus, _{qu* ad inftrumenta vit*}

plu*

rimom conducunt _{(fub infticutione autero , merito}

priva¬ ta: _{anteponenda,publica}

, qu* fcholas 6c Academias

ex-polcit,) eos imbui oportet# Qua: quamvis ad virtutem

animum non _{perducant, ea tamen poteflatc}

gaudert>ut

animum ad eam _accipiendam

pr*parare atqoe expedirc valeant, tradente _{Scncca 89. Ep. Hominumquc animosa} fctlerom _{(ordibus ad}

_fafiigium

_virrutis

tacicå quadam

Swdfx{ eleveot. Harum tanta _dignitärar uftlicaseft, ut

ho-mincsantea obfeuros# _{abjedosnobiIit3te donare, inque}

famsr _{anguftiflimum rheatrumr arquead}

fum mas in Kcp.

fundiones _{produccrc acevehere pofltnt Har« m infuper}

tanta _nccellitas; ut fine iis _{Religio orthodox* advcrlus}

i6

fineillis

_{Jurisprudentia}

_carca,

_{fine illis Medicina}

frnftra-nea _atque langvida. Philofophi quiamant

falutari fine

il¬

lis _{éiov<por Scientiarum proinde ut Sc artium cum tam} fxcundaexiftat utslitas ac neceffitas; _igicur

imumquem-que ne errinGy

audiat,

anfnium

fludiis

hone-ftis ad tolerandam vitamlociabilem ante omnia exornare

decet, ne _objiciaturid quod

Saluilius bdlo

Jugurch:

mans_{praviteueorum}admiranda

efl,

quivivcnium, _{quo neque me~}

husnequeamphm_{tn natura} mortahumefl, incultu _atquefocordia

torpefcere finunt. Quare autem contingat

quod

ingenia

te-nera focordia ita obruantur , in aliquibus,

deprehendun-tur incaufa eile quidam _parentes, quimagis in arcis

bbe-rorumditandis _occupantur, qoique plus _curxin _res

inaai-mas, _quamvirtutecn Se

erudicionem

reda

inftitatione

libe-ris _{quaerendam , impendunt; nec cogitane vircate ac}

do-ärinailluftres & in _{confpséhi Dei Sc hominum bonorum}

plurisfieri, quatn rudes St divitcs, qui variis

rationibus

ac'

modis opum fuarum ja&uram

facere pofluntr ri'j

itxvtw

smm _yn Ejulmodi _parentes dicit Piutarch

srST

kywy

<zßby.7ahvicicv

mt»v,c\6vu n? &utv

Ct)^ovv^

9 .

5_'j

_Tjsfcf

_{cMyoopw iyer De talibus}

_parentibus

_etiam

_Amplifl,

beatat memorix Loccenius his verbis ita _{loquitur, cum} do-ceteospeffiiné

confulere S

IB i

,

(eil.

cum

flulto

mentis

erroreiordidaque avaritia duåi magis fortunx _quam

ani-mibona iiberis ftabilitum cunc, _{pro totannorum} fudore

vix _{grattam , (xpé contumaciam,}

_faftum

_Sc

_libidinem

_fuo»

rum , indeque dolorem luum reportant, Deinde SUIS,

quod malé cducatis

divitlas

tanquam

malorum

materiera

ohjiciunr. ReiFublic^ demum quod dites quidem,( ni(i

Patrimonium in juventute decoxerint) fed

infoientes

,

fto-lidos St _{imperitos Reip: cives dant« Prxfertim (i ad clavum}

Rc-ip« vel

in

feila

curuli

collocetur

pars corum,

fuper

n

lignum

videtur federe

lignum,

extra

pulcrum intus

vitiii

cariofum &c. _{Eju/moai pareneum liberos dicit Awphtf:}

Pufendorf, fibi inutilc« eficalm _autemgraves.

Utautem ftudiorum _{atque artium fclicior eflepofllc} traäacio, attendenda in _{priruis erit} conJitionis ratio natalium _{atque foteunx. Inge nia quippe generoiaäc}

fummo loco nat3 , ad licerarum decuspro adjumentorutti

copiofa prxfentia, qua: tanquami/eu^ tuv ^ctyfxcttuv, ciciut

adicendcre _{pofiunt, quamqux infimo atque inopi egrtfla}

func* Ubi tarnen beut ante suonumius, uc felici augurio

addilcantur feientix _{acquearces, fpe<ft3nda iunc}

uniufeu-julque impullus ingenii, habiliealque corporis, an huic

generi vkx velalii Ilt aptior. Namquos natura literarutn

capaces non reddidera^nihilorninustarnen

difcipliniscon-lecrantanimurn :videntur idem facere _atqueilli,

qui

pro-no _{iapfu currentia} flumina _{in vertices livejuga} exceliifli-morum montium _{impellere tentant* Igitur inillud}

prxci-pué artium genüs animi ineumbant, ad quod prxexterif

accommodatiores cenfentur, ne ad inconfentanea lecus

abftrahantur. Et cum raro _{plus quam inuno}

ftudiigene-reeminerenatura indulierac. e. _g. Ovidius

felicitatemin-geniiin fcribenda orationefoluta non obtinuic, iplc enim

de (c ait: — Qviäqutd tentabam diccre _{verfin erat:}

Ciceronem inmetris _{impetusille deftituitj Igitur q ulibeC} iuum _{ingenium & humeri quid ferre rcculent examinet,}

antequam ad certum leientiarum artiumquegenusaccedat.

Ad ultimum cum omnis vita mortilium fit divila _in

flu-diumacremiilionem,_{ideoque liberalibus anirnis}

recreatio-nes _atquerelaxacionés, quibus _{fubtiks fpiritus creduntur}

proereari, concedendas efie omnino judicamus. Nam ufi

omnium rerum fic Itterarum _{quoque tntemperanüa hboramus,}

$en4Et>, \07.

quandoplwfctrequimfatütßvolumus.

18

{um _itaque

_{aliquahdo animum}

_habere

_oportet.

_Profufse

oamqtie & atlidur nimiumexercicationes

vires

hbefadanc,

evercuntque

funditus

j

Igitur

Moichcroich de

Exercitiü

Academicorum redilfimé canit:

gefpannet bricht Den

Sogen/

v$tt hart gela&en fprettgC Daß

üvo^r

/

SEBer _{aHjat eilet fompt}

_nic^t

_{oor /} 5Ber _{fufam geljet n>trD mcfof betrogen,}

Hrc de animi culcurä uc perfundorié ica GinplicilTtme

propofita;

iequitur

jam

cultura

corporis.

De _corporis

_cultura

_ac

_medlcina

_{cum tot extent}

Me-dicorum

_{prsrcepta& dogmata,}

_ievitérilla

_tantum

adum-brarcac rudi penicillo dclmeare animus

ailubefcit. Iliud

Xcnophontis

de Socrate

tentpfrypet

hb.

4. p. m. j 15. n. y o.

maximc memorabiie eft, quo npcfpa ^ir^7n ^ vinets

37nfJLth€l&Uf TUf (WmTVtf, 71 ™V

fJULV%lvQVT6(4,

CVfix0171* H&tavroö iKCifCV

'ZStS^X6^

, TZZtVJtf X

ßiX

TlQpU-Tt , Yj7rol^ OVfAiQißOL CtwÅ, TTOdS T'dTGlf

fttv&

v)AHVGmQ,

24Corporis

famtatis

curam , uc rao-mentum fclicitatis interris non pokremum, oranes,

qui-busmens fobria unquam fuerat,

adamarunt

unicé , ficue

feripta veterum

teftantur$

unde

Cicero in

omnibus fere

fuis _Epiftohs

_valctudinis

_foheitam

_curam

_habendam

mo-net; Hinc etiam Thaies,

L^ertio

teftc,

incerrogatus quon-dam,

_quifnam

_falutaretur

_felix

,refporTim dedit:

_{qu cor¬}

pore fanus

cd

,

animo

autem

erudicus.

Hoc illud

-S-H6TXT0Vci\,quo tota hominis

perfedio

,

poft beatieudinem

rternr vier futuram, innitituratque gaudium fuurn obti-net; dum fuxta culturam animi, corporis

lanita*

non nc-gligitur.

Uc

autem

poilit

mens

(ana

in

corpore

lano

exi-ftcrc, ucanteaex Juvenale didmieQ,

Corpus

congruen-tibus alimentis atque

übonbus

ica

furaandum,

ne mtem-

perao-perantia aut immodico laborc

frangatur.

Ad ccrtam

men-luram opus habet corpus cibo potuquc ncin varia genera

morboru _{atqjfynriptomatanoxia}

incidar,re#jffiméitaq,Py-thagoras canic j five alius fubejus nomineex eådem lchola;

OvJ\> vyalus T-tf df/AÅnuv Z%a_jfåtj'

*A?kci TitTiS 76 _ftirpov

* <rnx yv/xyaciuvri*

EtHierocles adillum: ro Svrjtv_rupa rhu 3?n _%43!/m

yayrjv cpyttvw qfiiy oo%v, üTi Tncuvw *JSTCUS _ttpiTpotf

ra-IA&wacus t* ti

KctfQ,Tf>v%eiv

b*Öii \ssj6^ßoÄcuf _{tftmJtov \TT}

iffljfiKATipOV, K$<i CtVCUfiliKCVd XptliXS CWTX it$QT*yeyt\%.

Utautem _{quis corporis lui incolumitatem tueri valeat,}

noticia _{ejus in pritnis requiricurj adcoque obfervandx}

iunt res hx qux_å Medicii _{vocantur non naturales,utfunt:}

aér, cibusjiomnus, _{vigiIia,motus, quics, evacuatio,}

at-que retentio; quaeomnia ad confervationem fanitatis,_quar, Auäorc _{experientiilimo}

_{CcJeberrimoque}

_{D« Hoffwenio}

organizatio partium ufuiconvcniens eft,fl

redéadhiben-tur,faciunt

_{plurimumjtuncnatnqueomnes}

_credimureflc

fani,cum unumquodque membrum _{munerc/uorite poffit}

defungi. De rebushifce non naturalibus _{ficioquitur Cic.}

lib. 2. Off» Valetuåo[uftentatur _{notitia fuicorporit & obferva*}

tioneearumrerum, _{qute resaut prcdfjjefoleantautobejje: con*}

tinentiain viUu omni _{atqnetultu corporis tuendicau/a}

£0 prater-mittendü _{voluptatibus. Qvocirca ebrietatem atquc}

intern-pcrantiam, quå non ad/atictatem,/cd ad faftidmm _atquc

votnitum bibitur ac cditur, omnino _{profcribimus atquc}

damnairus. _Cujusincommodaå _{parte corporis tantafunt#}

utventriculi mtiu*._{plane corrumpant,} procrcentquecru-ditates ,dum håc ratione: _{r>cufiuruc-is}

dc-pravantur, hinc virium imbecillitas, _{p/tires morbi,}

vitx-queinfuper brevitas rreflé ideired _{Joh* Mich« Molche*}

rofch iudit;

19

ijt 6efmtf/ twmäfhgfeif

Sbringt mandjett timb Daß (eben:

•?3nD Der Ic&t niefet fcatöjeme $eu / ©er _ftd} ifjr fjat ergeben*

Incommoda porro animx non minus proereat

intempe-rancn,dum operationesejus* per hanc debilitantur, ad-co ut ratio tune exulet, _omniaque ianaconfilia _tum

dc-vient. & _{quar lunt cetera mala. Policica incommoda cx}

hac _{intemperic featurigmem ducencia,recenferc non opus} erit,cum conftct nullam lteciüe Rcmp, diu, quat ebri«

oiorum adminittrata fuerat conlilio. Hxc eadem incom«

moda adferibimus etiaro immodicx veneri, quae corporis

vires _{quoque plurimum cnervare}

lolet, undé fit

_{ut talibus}

affc&ibus hooio obnoxius _{imperium animae prorfus}

de-trc&et. Re&é _proindé cum au&ore graviffimo Hippen

crate, nihil valetudinem rqué, viexque diuturniratem tueri arbicramur, _atque ax9^ rpoföjf, (£ _{oomm 7mav, <c oorég»}

belys _{ffwwipqctf* Namqui ejulmodi luxum, gulrque} demuleentiam amant _{alnfque voluptatibus delibutam}

vi-vunc viram, srgritudinermgis afficiuntnr _{, nec} diu vivuntB

cum humidicatibus crudis ccrebrum (cateat,_atque lic _na«

tivui calor ccmminuarur, Ipiritulque impuri reddantur»

Malorum_deineeps qurex vier intcmperancia promananr» pjupertas öi

infiliritas

individuäc comrtesillos fange

roi«

icrabilrores reddunt. 6k xy$$ify-hseivylyMTXf to $vsv%w, Sc

i_{j genas}

_alia

_complures

_fentenn*

_Grrcorurn

_mernorabileg

docent. _{Corpori porrout in*}

_felicior

_{couftetlanitas,}

exer-citafione atq»>e 1 bjucid

confirmandutn

elfe exiftimamusp

i>e idincrtiam atque roalignitatein fatdiHtme tranfeat»

ha-bicumque immutcc bonutnire&é igitur

Xenoph. dt ordia

Cyri

hb.

7. p. I n. Kaj ra. ouutcl

2J

trutppojvvri, _{£ j) iy>t£?THa,, é}

_«M!/

, o7roQ.v TI? durm dvv\ THU?

cientqriv oxtxtü«S"tIwTrovqg/cui7rttÅivifimTsq-iecus aufem ii cXy

ercitationes _{corporisinftituuntur,ex Galcni mcnte colli?}

guntur triplicia commoda; nimirum quod

ejuimodiexer-citatione_{atquc motu duritics corpori convcniens conci#}

lietur,_{ipiritus concitatior reddutur, Sc calor nacivus} au-gcatur. Hmc manifcftum corpora fieri robuftiora ,

majo-reque retiikndi vi adverius cxtcrnos impetus gaudere*

Quaetarnen corporis exercitia cum moderaminc

iuneuluf-panda.ne omnino ariimus lacgvidus aut efferatus redda¬

tur. _{ldeoque orovoi , yu/Jtvdria,} 7iztv?& _{pzTg/a, oportet.}

Quan-quamnon nili rarillmjc iniaboribus tam animi quam cor¬

poris in exceflu pecceturi adeo ut non multa

admonitio-ne , ha&enusopus eilevideatur. Ilii autem mcrito

taxan-di, qui inerti indormiunt otio _$ undé non tantum Reip*

magnum procreant damnum,

fed

eriam luam propriani

perniciem acquc paupertatern

fabricantjlarpenumero

enirti

evenit _{quod lfoc><ådicic tcos hot Tots^ytou; yiyxtdzti,}

TÄf j xetKahot _tus Sed de _corporis culcura

ha:c _{pauca pro inftituti ratione dixhle fatis arbitramur.}

Atquc ita pro ingenii tenuitatc, atrigiÜc tue (copum

\u-toris exißimo: quira ßixcfkiutAtiv hoc in paragrapholua*

det. _{Quam in} rem tarnen innumera aha colligi potent,

nili tempus me defiitueret. Suthcit autem tanquam in

compendio notafle, nos hinc obßri&os omnino t neri ad

animi_corporilque eulturam ineundaui, _{ex triphci othao»}

quoobligamur D°o,nobk itojis, & alm 5 erga Deum ivnßusp

erga pr>ximum trga nolntctiplos o-utprovas vi

ven-do- Nilienim _{pnmoredeeducatusfuciit homo,}

religio-nem St c Itum Dei ncgligit, animurrque _{immorrahtatif}

fuae • ignus depravat; Deindé fiquidem übt t Ii _non cl

må

I ■

opera, ut

reddatur civitati

membrumnon inutileinequc

corrumpat

membra å

Deoin

iui

nominis

gioriam

fibieon*

cefia, aut dccedat é (latione

fibi

demandata, antequam

iple qui

locaverat,

ire

juflerir« Hinc

fluunc

ornnia

prae-cepta legis

moralis

qua?

docemurin

facris

literis

&

fanior

nobis _{philoiophia quoque}

lubminifhat

5 quorum

aliqua

addere noltri_{quidem inftituti}

_{foifle fateor:}

verum in

me-dio curfu _{occupati, telam abrumpere certas ob caufas}

nunc cogimur.

Ea autem _{qux opera}

perfundoria

_perotium hoc

Canl-tulare _{congeffimus, quanquam}

_Erudito

_Ledori

neque-ant latisfacere: dabunt tamen ut _{fperamus ipfi de tam}

tjobili materia, (quae nunquam fatisanimis

noftrisinpri-mi _potcft)

_occaiionem

_{fedulo cogitandi,}

quoDeogra-tus, fibi utilisacPatrik dignus civis exiftat4 Quxomnia

rultura animi ac corporii confineri non dubitamus. Ac

ideirco cum audore noftro claudimus hunctradatum,

5T«£äi TO pw rupet

även qnxc7rqv@*,

tiw

Q

W tw fth SßmiXävJvvy Tet Jopuvfe, r? åt GP&e&cy c&V*J

VI

Deo uni Sc omnipotenti fit Laus atque Gloria

in _{nunquam terminanda fecuia.}

Prwftant'ißmo

Juyeni,

Dtf* LAURENTIO WESTHIO

de animi & _{corporis cukura egregie}

diiputanti>

Ma\p

KvTtg

fjLipOTrtov

sRncz&crq

fypcov

% jj Trance

71

71

H£H

_yid'i^donipitv

$ifJb(*4

_,

2u^(pa«>j/©^ jMf9-«c7 ßi@^ reo ctv per; \jzra>f>fy

H ö\* _{cvc&Åiym(&' <*AA' ipäuv}

(pouvX oiy £7r<uvoif

O_{Q&C. 7T6ty$ Vtföv}

> X&Z/KS T* V7TS$ZV»

Hifce _{paucis felices in bonis Ktteri*}

progeeffus gtatulari , &profpera

quaevis apprccari voluit

julius micrander

Gr. L. ProfefT.

es4d

_{tprdifiantijjimum Juyenem,}

DM. LAURENTIÜM WESTHIUM

Lherarum morumqne eulrorem ftreniium,

populärem &amicum honoratiffimuna*

AdmirabtlU Uta

_{gom [ut confervationem magis}

animi

&

corporis

noßri

_amat,

compages

_{quam culturam quandint}

»

nihil

fere ad

vi-feduUm _{&tem;-eßivam .Vtrtufque} weunabula mfi prudenter moderens,

dtiäat _{aliquando vires fenties ajpertores : Antmus emm humanus alt*}

quar/ttjper negleäus nihil nifi naturalem redoietpravitatem &difßtuiterin

reäum _{reducitur, appetitu contuniaciter imperiumtenente. •ytnimum} qutnon cht indies, maximam partem , civihter morirur. l'nde

Ca-tontvita_{(ine doftrinaeß mortisquaft imago. Monet tguurfetteaef*ftienm}

teralieubi Horatttts, _{fegnematnmum fui ipfiHS tormentumeffeinnuens»}

Pufces ante diem librum cum lumine> <1 non

Intendes animurri ftudiis • & rebus honeftis5

Invidia* vel _{amorövigil torquebere, ——• —*•}

Qv'ftt&mgitiioruinin

%epub.

torportm

horrida

&

agreßisfemptr

<omi-latat barearies, Animutn auwnqui feltaterexcoluerunt, Diis

olitn

ß»

' _{milesfuntbabiti}(fic Ovid _raente ait Deos

adiit) & loelorum

amuli,

qui lorgefupra coeleßiafapere potuerunt i

cehetaque

ingenio

fuppo-fncret'-«o .* Corporis verocultores deltcatuli, qui voluptates

qua/vis dolore

redmunt,noneßquod vanos qubrundam

applaufus

ßbi

aduUri

patiantur.

Prodit inopiam terebelhnim.ia corporis cultura;-

qniiquid enim

fumtuoß

tempons corpori colevdo trtbuitnr» td

an'mo

pent.

Sed

tiec

coipuscmni

juo (ultu defraudandum

teufemtis. Maoni

femper

fecerunt

Veieres corpo*

ris liberalia exercitia , ideoque tamfrequentcsfncre- tum Gracorum tum

komanorumludi, fattent'u, fortitudms altarumquevirtuium

incitamen-td_pariter&_dotunienta clariß.tna. Efletiam

hahe

ejufwdi

palaßris [uns

bottos _{fuumquepretium} ,übt apta membrorumdifpofinerie

,di(iurfu

O

gyro -n

redditur corpusagile, vegctumque& exenitatione

firmuu

:

eodemque

ne~

getio animoquoqueacceditvgor&

perfeäio

quadam

non

contemnenda,

teße

Qumilianohb/u qui Nonnulli,ait»

animis

excolendis

non

mmüeS

liintinfus, Verum enimveroißiufmodi voluptatum manvpia exulare

jft-bctnusy qutlus tn caronidore &fplei d'do apparatu vera

corporis

cultura

ßtaeß, quorumve palatodubiacoena eJJ'e

(oletgratißima

Sic

funt pleri^y

*ncutecuranda plus _«qvo occupati, &

affluentimunditiei

qnatn

ele¬

gants* vitaßudiofiores quortmerroretnveris

colortbus

expreßum

detefta-turfro_{pertins ♦}

Qvid -jsivat ornato pro~edere» vita,

capdlo.

Et tenues coa vefte movere finus ?

Aut _{quid oronrhea crines} perfundere

mytrha

_,

Teque peregriöis vendere rcuneribus ?

Narurarque decws mercato perdeie cului, Neciinere in propriis membra nitere bonis?

Seddt haceleganti materiaquid 7e, micißime Domine VF E ST H

I9

fi itam&egregium

opufcuktmfcripßße inteüigot

nonpoffum

non

Ttb;

magno»

pere gratuUri animnm Itteris non minus quam

moribus

excultißifcum*

Faxit Deus,utqua hucufquefelicitate, vitai^intcgritate,

Mu/as

*Jis>

in

po crutn quoque pergere queas, in normnit

fui

gloriatn,

Icilefta

Retque

pah•emAnmentum\ P»rentibus

foUtmm

> Tuumque

commodtm

uberri~

mum. Vale*

Gfficii 9c arnoris caufT»

£ lC »püt

Vpfat!*v.C<iLSept AKDREiB

RHODIIN