De contagione opinionum superstitiosarum cogitationes philosophicæ. Quas consensu ampl. fac. phil. reg. acad. Ups. præside mag. Daniel. Boëthio ... publico examini subjicit Johannes Adolphus Mecklin, Lincopia-Gothus. In aud. Gust. maj. d. IV Apr. a. m. MD

DE

CONTAGIONE

OPINIONUM

S

UPERST1TIOSARUM

COGITATIONES FHILQSOI'HICEE. quas

CONSENSU AMPL. FAC. PHIL. REG. ACAD. UPS. PRiESIDE

AU.

DA

NIEL.

BOET

Η

_10,

ΕΤΗ. ET POLIT. TkOF. REG. ET ORD.

PUBLICO ΕΧΑΜΙΝΪ _SUBJICIT

JOHANNES ADOLPHUS

MECKLIN,

Lincopia-Gothns.

IN AVD. GUST. _{MAJ. D. IV APR. A. M. MDCCLXXXVII.}

UPSALIjE,

V!R0 _NOBIL!SS!MO,

DOMINO

CAROLO D.

BUREN,

REI METALLIC/E PATRONO SPECTATISSMD,

PATRONO jETERNUM COLENDO.

Tibi,

cum

Nobiliifime

ianae mentis

Vir, cui

praecepris unione,

vera

religione

ar&iffimo fer-

illiusque

vanda vinculo, nihil ian&ius — Tibi, Patrone Optime,

qui, Ipfe do£tus fcientiarumque verus seilimator, alios

earum, infirmioris licet ingenii cultores minime

fper-nis, fed indulgenter exhortaris: quarum virtutum te-ftirnonia habui luculentiifima _{mihique maxime}

faluta-ria, eö pnccipue quattuor annorum fipatio, quo Tuorum

optima? fipei Filiorum informatoris loco me eile mitior tulit fors: Tibi, inquam, has itudiorum meorum

primi-tias facratas volui, öebui.

Teftificetur, opto, qualicunque modo leve hoc mu-nufculum venerabundam & _{gratiifimam illam ob}

innu-mera Tua , Nobiliifime Vir, in me merira mentem,

qua nunquam deiinam vota pro perenni Tute

Nobiliifi-m2eque Tuj» Familiae fiore fundere calidiifima,

per-manfurus

TUI NO M INIS

cultov bumiüimus

1

SACRA REGIME _MAJESTATIS

spectata fidei _viro,

NOB1LISSIMO DOMINO

JOHANN/

_M1KLIN,

SECRETARIO AULICO, NEC NON AD REG1UM LlNCOPENSE.

LYCEU.M MUSIGES _{DIRECTORI, ADMODUM SPECTARILI,}

'cendorutn _{plane abruor topiα, qmties beneficia Tuay}

0-ptime Pater, in me veve Paterna, pr&conio _profequi animo _{geftiam; omnem enim fermonem anteccdunt}

y nee

cui-dam intimum mentis _{fen[um verbis exprimere dedit natura.}

Cum tarnen eadem_{filentio involvere nequeo. vec debeö;}

fpe-eimen boc _{fiudiorum meorum publicum etiam pice gvaiifl¬}

ina er_{ga Te}

, Parens lndulgentijjime, mentis indicium

qua-leeunque efje volui. Feverabundus ttaque bas Tibi dedico

chartas, quas tndulgenfer refpicias bumiUimus oro. Qu<2

hie in _{facundiß condimentis ac fåle defiderantury voluntas}

pietatis plena femper jupplebit. Faxit DE US OPTJMUS

MAXIMUS, ut fene&uti Tua pariter ac Cariffima Matris

Polatio fim gaudioqne! Diu incolumes, in quantum fert con¬ ditio _{humana, vivite, Optimi Parentes! In defideriis hcec}

funt ardent_ifjimis

PARENT1 INDULQENTISSIMO.

FiJii _{offequeiitiflimi}

*

•

»V» ■»»> Tlffl—

COGITATIONES

PHILOSOPHICAs

DE

CONTAGIQNE

OPINIONUM

SUPER-STITIOSARUM.

5.1.

Qui

cantur

humanarum

oculis, occafionern

rerum

fcenam

fsepiffime fibi ob-

attentis

perfcru-latam vident mirandi, qui

fifj

ut falfac & erronese de rerum cauffis opiniones _{non tantum} avide

ar-ripiantur, verum

etiam

tenaciflime

foveantur &

a-Qriones & confilia mortalium moderentun Ingenio

humano conveniens & in natura defideriorum & vi-rium hominis neeeflario fundatum eft, in caufias

earum _{prsecipue rerum} inquirere _{> quae}

fuo

effe£tu

damna vel commoda nobis _adferuntj

_facillimum

quoque eil

explicatu,

cur

rudes & in

rerum nexu

eruendo adhuc _{parum verfati homines,}

_naturab'

pro-penfione

ad caüfias cognofcendas

inclinati,

fi£tas

pro veris afiumant &

credulo animo

earundem vim

femet _experiri

_fomniint.

_{Sed quod}

_{iis quoque}

temporibus, quando benigna icientiarum

lux

igno-rantiae noilem _difpulifie

_{videtur, dum indagata}

_non folum led _{expedita & omnibus aperta patet}

_ad

_ve¬

rum rerum nexum inveniendum via, antiqui & in

obicuro barbariei finn enati errores denuo

6 _{Cogitutiolles Philofophica}

fcant Sz infolito _{vigore graffentur, fidem vix} inve-niret, niii triftis _{experientia mirandum hoc demen¬}

tis humans _{phsnomenon oculis noftris quotidie} of-ferret. Pro certo diu habuimus, _{communes & la¬}

tins _{divagantes humans mentis errores peculiari}

pronitate cum neceflariis quibusdam dehderiorum

humanorum inclinationibus femet _copulandi gaude-re _{, atque eapropter errorum} cauflas _{per ipiam} in-clinationum enödationem melius _{patefcere poffe,}

Hac _{perfvaiione indu£H, iperavimus ut, vires}

peri-clitaturi noftras in _{perfcrutanda propenhonum hu¬}

mans mentis natura , lucem quaiemcunque

adfun-deremus _{cognitioni caufiarum delirii, quo ad}

opi-niones erroneas _{noft-ra quoque stas irrefiilibiii} qua-ii vi ferri videatnr. _{Quid in} difficili hoc & ab ex-ercitatioribus _{ingeniis majori cum fucceiiii tentando}

negotio profecimus, prsientes, quas benigniori

Tus , B. L., cenfurs committimus, teftabuntur,

de _{Contagione Opinionum Superilitiofarum ,} cogi-tationes.

§. 2.

Homines, haud fccus ac iingula reliqüa

anima-lia ienfu boni & mali _{prsdita , illud appetunt, hoc}

fugiunt ·, (ed humana defideria, ab eodem fonte

ernanantia, latins le diffundunt Sz a mente , majoris

a-m

de _{Contagione Opmomim Superßitiofannn. 7}

capacitatis &

excellentiorum facukatum fibi

conicia,

extenduntur & _{gubernantur. Haec defideria, dum} .

ofurn facultacuni excitant & _{poicimt, in rerum}

cauffas _{inquirendi procliviratem non tantum animo} inftillant & _{providam futuri curam ut mala a fe}

a-vertat & bonis abundet _{\ verum etiam confcientiam}

iimitnm virium noftrarum menti _{ingenerant, dum}

nullas res noftro omnino fubeife arbitrio & vires humanas , quantiEcunque fuerint _, hand _raro

impa-v res efie ad _{eventus, damna vel commoda nobis}

ac-celeraturos _{dirigendos, experiri cogunt. Oritur} hinc fenfus _{dependentise ieu fuperioris potentiae, ad} noftram falutem efficacia hand dubia iemet

proden-tis, _{qui fenfus conicientias} noftri _{ipfitis infeparabili}

vinculo ita _{adhxret, ut ab illa divelli}

nequaquam

queat. Ad agnitam potentiam hane _{fuperiorem coß*}

^noicendarn falucis noftrae cura nos impellit, _& de-ri non _{poteft, quin quasdam, five}

veras five falfas5

illius formemus ideas. In _{ingenio humano fundata} eft _{propenfio iuarum facukatum fenfum ad alias} res, viribus _{agendi prs:ditas} , extendendi , illisque w fuo agendi modo analogam vim attribuendi, &

hane _{praecipue fequitur propenfionem in ideis vi¬}

rium _{majori potentia gaudentium formandis}

5 hinc

easdem ccecas _{brutasque iibimet}

non hngit, fed _pro

pter cauiias, quarum (ibi ipfis confcix funt, agentés.

Ex-8 Cogitaiiones

Philofopbicrf

Experientia} quss rertim

diverfitatem

&

nexum

fen-fim docet, hane animi propenfionem

corrigit,

dum

cauflas fecundas a primis,

phyficas

a

moralibus,

eo

nsque

diftingvere

jubet,

ut

aiiis cauilis

non

adfcri-bantur confcise fuarum a&ionum vires, quam

fu-premie,

ultimse

atque

omnipotenti

omnium

rerum

Cauffe. _Experientia vero

dum corrigit

eam,

de

qua

loquimur

,

mentis

humana

proclivitatem,

ean-dem non tollit , fed in ultima

cauila

fubiiflere

ju-bet, & hane illius

adplicationem

,

obfervatis

vefti«

giis

confilii &

fapientise

in

rerum

ordine

obviis,

in-vincibili robore firmat. His fundamentis

fubnixa

prodiit

agnitio

&

eultus

Supremi

Numinis

feu Reli¬

gio , quae,

quamdiu

dependentiae

fenfum

a

confcien-tia fui _ipfius

_divellere

_nequeunt

_mortales,

firma

_ma¬

net , Scepticorum impetus

haud

reformidans, &

a

qua,

quamdiu falutis

fuse

cura moventur

homines,

necefiaria virtutis communiumque

ofiiciorum

robora

petenda

efie

vident.

§·

3-Pura hxc & falutaris _{Religio, ab}

_ipfa

_natura

humana _{derivata, cum illis facile conjungitur}

veri-tatibus _{, quas provida Supremi Numinis cura} parti-culari revelatione ad _{fupplendos Religionis}

_naturalis

defe-de _{ContagJone Opintonum Superftitiofarum. 9}

defe&us hominum _{generi tradere voluic, qua?}

fingu-lx eo tendunt, _ut voluntatem humanam emendent & virtutem roborent _{beatamque reddant.}

Felicis-fimum fane humanuni _{prxdicaremus genus, ii in}

fa-nis adeo veritatibus _{adquiefceret, illasque pura}

men-te foverer, fed, five _{propria ingenii vi ad fanas de} Deo _{ejusque cultu ideas afcendit, iive illis} fuperad-ditam Divinam revelationem _{agnofcit, raro easdem}

puras & ab omni erroris mixtura liberatas

confer-vat, fed iuperftitionibus fcedat & a vero fuo _fcopo

defle&it. Sunt vero haec _{fuperftitionis criteria} qui-bus a Religione facillime dignofcicur, fcilicet quod r;mo morales vires cauffis fecundis & _phyficis, a-perte interdum & dire&e, interdum _{obliquo modo}

attribuit, & _{quod 2:do confcientia dependentise, qua}

nititqr _{Religio, abutitur} , eamque ad alium , quam

quem morum emendatio _{pofcit, fcopum adplicat.} Hac _{fuperftitionis idea illiusque a Religione}

diverfi-tate _{tradita, expeditiorem jam nobis}

patere

arbitra-mur viam ad _{cauftas eruendas,}

cur in illius errores

prona adeo incidant humana _ingenia , & cur

opi-niones cum illa _{copulatse, epidemica quaii vi, ho¬}

minum animos interdum invadant.

$· 4*

Videbimus _{itaque quomodo orta fit}

_Superftitio,

& deinde ad caufias _{interpretandas, cur contagioia}

w Cogitationes rhilofophictf

rabe animos "interdnm _capiat,

_{properabimus.}

_Hu¬

manuni _{ingenium, fibi ipfi} reli&um, dum, _a

confci-entia _{dependentiae du&iim, ad cauflas, commoda vel}

incommoda Tibi inferences, _{cognoicendas tendit, len«}

to admodum gradu ad unicam ultimamque _renum

caufiam _{cognofcendam afcendit; pauci admodum}

Philofophorurn, quibas femet

ja&are

potuerunt gen¬

tes, a revelationis lumine haud colluftratse, ad Dei

unitatem mente _{concipiendam pervenerunt: &}

an-tequam ad hoc faftigium oculos

attollere valuerunt

mortales * omnes cauflarum idese a fenfu

dependen-ύχ excitatse , perverfa propeniionis, de qua

§.

2.

locuti fuimus, _{adplicatione in itiperftitionem} abetint

campumque imaginationi, a metu

&

cupiditate

tur-batae, latiffimum aperiunt, in quo iamniis

&

fi-gmentis

fine freno exipatiari

queat;

fieri idcirco

non poteil, quin de veris cauifis

ignorantia

fuper-ftitiones _{procreet. Etiam inter gentes} ,

Divina

col-1uftratas revelatione, quae (alutare

frenum

evaganti

imaginationi

injicere

deberet,

haec

ignorantia

fuam

in _{recipiendis &}

_adplicandis

_{veritatibus Divinis vim}

haud dubiam _{prodit. Judxi , antiquitns}

oraculo-rum Divinorum depofitarii,

facillime

_tarnen

ad

iu-perftitiones &

idololatriam collapii funt; &

adhuc

Eepiiftme inter verac Religionis

confefiores

res

ab

il-lius _penu

_deiiimts

_{ad iirmandas & paulisper tantum}

mutan-de Contüoio77c _{Opinionum Superftitiofarunu n} mutandas

_{fuperftitiones,}

_in

_{rudiori mortalium}

_ftatu

enatas, adhibentur. Nam cum ratio humana femel

de vera veritatis via aberraverit & _{fgmentis femet}

pafci paffa fuerit,

officioia

imaginatio in iisdem

am-pliandis defudare haud

facile

intermittit, fed erro-rum & fomniorum fyftema omni _cura condere

la-borat, & materiam undique quserens, qua illud fir¬

mer & _{perpoliat, nec a iacris & falutaribus} verita-tibus venenatos extrahere errores _erubeicit. Ad

Cognitionen! humanse mentis iiluftrandam haud inu-tilem ille conferret laborem , qui vism, qua imagi¬

natio _{fnperftitionibus turbata, ad easdem} copulan-das & _{captiofa fyftemacis forma induendas procedif,}

indicaret. _{Exemplo a Philofophis haud fpernendo}

hoc tentavit Celeb. Condillac in fuo Tratte des _Sy~

flaues , ubi Cap. V\ de Syflemate _errorum vulgi

a-git, originem & progreflus divinationis tradens. I*

terata enim & debita cum attentione in hisce rebus

eruendis inftituta tentamina _{id tandem effeftura} fo-re _fperamus

, ut quam vacillantibus innituntur

commenta _{fuperftitionis fundamentis, unicuique}

pa-teret. Pro certo interea _{habemus, mentes morta¬}

lium , a fenfu dependentige _motas

, verarum

cauiTa-rum _{ignorantia, fuperftitiones procreafle,}

illisque

inhiantes fi&um nexum inter easdem _imaginando

quxfiiiTe, unde errorum _{fcaturiginem aperuerunt,}

/2 C&gitationes Phllofophicce

haud facile exficcandam, ad quam prona admodum tendunt humana _{ingenia, cceca & interdum} teme-raria de rerum cauffis anxietate du&a.

§- 5·

Hxc _{fuperftitiofarum opinionum}

_origo

_teilari

videtur> illas nunquam penitus

tolli

poffe,

cum

fci-entia vera rerum fundamenta introfpiciens, in

o-mnes homines cadere nequeat. Inter _{gentes, qux} veram cauflarum fcientiam ad maximum perduxe-runt faftigium, pauci

admodum

in

illa

addifcenda

operam collocare

vel

poflunt vel cupiunt;

plurimi,

in aliorum verba _{jurantes, errores eadem pronitate}

ac veritates ampleQiuntur* Multi _quoque,

qui

fci-entiis nomina dare videntur, veritatemque propriis

oculis _{difcerne^fatagunt, iive}

_quod

_parum

_fcientiis

fundamentalibus imbuti illotis, ut dicitur, manibus

eandem attre&ant & eam, quas dudum ad veritates inveniendas ab aliis cum fucceflu calcata fuit, viam

ignorant vel negligunt, ieu quod

eandem,

ut

curio-iitati & defideriis fuis minus _{fufficientem, ipernunt,} in devia & errores dilabuntur & e fuperftitionis

ar-canis _{iapientiam quaerere malunt quam adminiculis} ad illam _{perveniendi communibus uti} , iuamque in iis, quae illa attingere non poflunt,

ignorantiam

fa¬

de _{Contagione Opinionum Superßitiofarmn. ij} teri. Sic nulla aetate _{defuerunt, qui in vana}

divi-nandi arte magicisque praeftigiis laborem impendere

volaerunt _{; qui demones & animas mortuorum}

evo-care _tentarunt; qui morbis & corporis humani

in-firmitatibus _{medelam, occulta & per fidem illi} prae-ftitam addita _{vi, efficacem parare femet pofie}

cre-diderunt; qui in myfticis figmentis arcanam feien«

tiam _{expiieari voluerunt; & qui denique, agnita}

& fana V7tOTU7fX<Tl Oraculorum Divinorum minus

con-tenti, _{fuperflitiofa &}

_ie&aria

cura ienfum illorum detorierunt: fed non omni aetate homines aeque _iuis

commentis dociles _{invenerunt; rudiffimae interdum}

plebis curiofitatem vix movere potuerunt, & ίΐ iu~

fpenfos & dubios quorundam animos

reddere

va-luerint, _praeftigiae tarnen brevi cum au&oribus iuis oblivione _{fepultae fuere* & deeepti nuper atque}

fufpenii animi obedientes iemet illis ducendos

tradi-dere, quos vel agnita eorum iapientia vel poteftate or-dinem _{propter civilem data duces fibi conftitutos} eile viderunt. Dum a medio fere prseterlapfi fascu-li animis in _{ea, in qua vivimus , orbis parte,}

no-va calcaria addita fuere ad caufTas & nexus rerum

perveftigandos, fieri non potuit, quin quidam, communi hac curiofitate _{commoti, iuperftitioia &}

myftica oracula de veritate coniulerent, &

fingula-rem _{fapientiam ex hoc fönte femet haufifle iomnia«}

Cogitntiones Philosophie#

rent; fed obicuris his errorum

au&oribus

fidem

magis magisque

denegatam

vidimus, & usque ad medium _{pradentis iaeculi}

_{iuperftitionis}

_{nebulas, ab}

o-riente Sc akius _{altiusque progrediente verae fcientias}

iole, profligatas & magis magisque diffipatas

fuiife

laetäti ilimus. Verum ab hoc _{tempore res in}

dete-rius ieniim inclinatas eile fateri _{cogimur, Sc}

quam-vis veras icientiae progreflus band dubios _{etiam ad} hodiernum diem feciile ab una _{parte agilofcamus,} tarnen ab altera iuperfticiones & praeftigias _caput in-folito _{vigore denuo erigere, novas indies adquirere} vires _{hominumque mentes contagione latius latius¬}

que iemet diffundente invsdere dolemus.

§. 6.

Cur aetas, _{quas de veris fcientiis, ad iniolitum}

perdu&is

faftigium

, jure gloriari poteft, iimul in

hanc dementiam _{prasceps ruat, & erroribus, verae}

icientias funeftis non minus _{quam riiu iapientiorum}

dignis, (e contaminet, cauflas non aliunde _quaerere

poiiumus, quam in particulari quadam animorum

difpoiitione, hoc aevo _{praecipue confpicua. Ad}

e-am _{itaque explicandam}

properamus, ea ipe ut lu-cem

_{qualemcunqtie}

pradenti materias adferat.

Eun-dem _{dependentiae fenium}

, cui fana Sc vera

de _{Contagione Opinlonum Superßitiofarum. /5}

rum _cognitione imbuta _{mens religionem fuperftruit,}

fuperftitionis fundamenta rudioribus animis prasbere,

dudum _{indicavimus; in illius igitur indole &}

varia-ta forma _{quserendam efie putamus eam mentis}

di-ipofitionem , qua peculiari pronitate in iuperftitio« nes ruit. Una cum conicientia _dependentite homi-nes _quoque ie viribus agendi praeditos _{efie fentiunt}

easdemque a defideriis iuis moti in a&um

produ-cunc: _{experientia & ufus rerum, quousque hx vi¬}

res, vel individualiter _{fpefitatae, vel conjunflione}

cum aliorum hominum viribus _{firmatag, femet ex«} tendere _{poflunt, edocent, & cum defideria} cam-pum , in quo excurrant, aperiunt, fortes nos _ipfos

ientimus pro ratione confcientiae virium, ad hunc

emetiendum _campum

, parium. Si vires fubfiftere

cogantur intra terminos, quos humana _potentia

at-tingere poife debuerit, fenfus _{dependentiag,}

fuper-addita infirmitatis _{conicientia, morbo quafi laborare}

incipit & vana infirmitatis remedia avide _arripit,

haud aliter ac _{homo·., in imminens}

periculum

addu-öus, omnia, vana etiarn ac _{partim prorutura, tentat,}

üt vitam _{redimat. Omnia}

itaque, quae virium,

qui-bus noftris _{commodis confulere potuifiemus, ufum}

adimunt illasue _{coarffant, defideriis nihilominus}

fo-lita latitudine _evagantibus

, hunc animi rnorbum ex«

citant & _{ahmt, propenfionemque ad}

vana

tio-16 _{Cogitaüones Philofophiae}

tionis _{remedia indies augent. Exemplis rem}

illu-ilrabimus: _{Quot religionis contemtores, fra&is}

mor-bo _{viribus, cum Tuiio Romanorum Rege a), qui}

nihil ante ratus eilet minus _{regium quam facris}

de-dere _{animurn, rcpente omnibus magnis parvisque}

fuperilitionibus obnoxii non degunt» Qui ex plebe,

iuperftitiofis commentis propter jgnorantiam raro o-mnino vacua, vivendi genus maxime precarium &

a concurfu _{rerum, quas dirigere nequeunt, maxi¬} me _{pendens, elegerint, horum commentorum}

praecepta maxima cum cura obfervant. Noitra e

plebe, qui venatu & pifcatu vitam tolerant,

fuper-ibtionibus _{prsecipue infignes iunt. Qui alese fpem}

emergcndi committuot, raro a fuperftitione immu¬

nes efle _{obfervavimus, dum undique omina faufta}

accire _{cupiunt, ut fpes iuas alant. Haec exempla,}

quibus fexcenta alia addi poifunt, in eam firmandam

conckiiionem conveniunt, _{quod, ita turbato}

equili-brio inter fenfum defideriorum & virium illis

iatis-fa£turarum confcientiam, ut illa has _{fuperent, mens}

humana _{fuperftitionis contagioni obnoxia iit. Cum}

praeterea obje&a, quse iuperftitionis commenta com-muniter _{ipe£fcare videntur, examinamus, eadem eas}

praecipue tangere res animadvertimus, quas extra

humanas _{potentias circulum maxime poiitae} cer-

de _{Coiitagione Opinionum}

_{Superßitiofurum.}

_ly

nuntur. Sic, _ut medicam refpuentibus _artem

mor-bis medela _{paretur, ad fuperftitiones}

_confugitur*,

ut divitiae, _{quae a}

fbrtunae

arbitrio

plerumque

pen-dent, habeantur, magica & arcana vis, ut

trans-mutentur metalla, _{tentatur; atque} denique _{, ut}

fu-tura fata, _qux fapiens

caliginofa nofte

premit

De-us _{, cognofcantur}

, vanae

divinationes, aßrologia,

evocatio mortuorum & _quae funt reliqua

praeftigia-rum _genera,

confuluntur.

§· 7·

Infirmitatis morbus, _{quo dependentiae fenfus}

humanae menti adnexns haud raro iaborat, frequen-tiores caußas _{copiofioraque}

_alimenta

_{uno tempore}

quam altero invenire poteft,

linde iuperftidones &

opiniones cum illis connexae contagiofa vi interdum

plus folito graßantur. Si faeeuli praefentis ftatum

moresque ierio examinamus, confiteamur neceße eft, nunquam ad hunc infirmitatis morbum fovendum

plures

exftitiße idoneas

caußas» Corporis

robur

a

luxuria & _{perverfo vivendi genere inde a primis} an-nis _{teritur, & morborum iemina feruntur, quoruni} trifti meffi eradicandae artis medicae, _qüamvis au-gefcentes, vires impares erunt. Mens defideriis

dmpletur & viribus alienis non noftris iisdem fatisfa-cere docemur. Auro omnia venalia eße _{in juniorum}

quoque animis infinuatur & divitias _iemper

_fortuna

ma-ig _{Cogitat, Philof. de Contag. Op'tn. Supevfiitiojavum.}

magis, quam lahor dat. Ambirio excitata plus cceco fa-vori quam propriis meritis fidere jubetur, Sc funeftis his

erroribus, a prima educatione mentibus _ingeneratis, mo¬

res _{publici addere videntur robur. Hinc fit, ut rara iit}

fortitudo animi Sc fuis viribus fidens _{virtus, atque ur} o-tiofae mentes omnia a fortuna nil a fe _{ipiis pofcant,}

un-de nullse ram rifu _{dignae, nullas tam varise excogitari}

poifunt arres, defideriis opem femer aliaturas pollicentQS,

quae non fuos inveniant defenfores fuosque cultores,

id-que eo magis quo impotentior defideriis animus evadit,

quando minus virium in fe fentir. Indoles haec hurnanae

mentis ad _{iuperftitionem inclinarre facile quoque explicat,}

cur _{fuperftitiofis opinionibus imbuti raro dependentiae}

fenfum ad fuos emendandos mores _{verasque virtutis}

ftu-dium fovendum _{adhibeant; morum emendario}

atrenrio-nem firmam Sc conrinuaram _{pofcit, Sc virrus virium}

non intermiifa exercitatione tantum crefcere _{poteft; quse}

res _{quantum illi contrariatur mentis habirui, qui omnia}

ab externo rerum _{concurfti, nihil a fuis viribus,}

exfpe-étare aifolet, unicuique facile parefcere arbitramur. Er

vereor ne virruEis Sc revelatae _{Religionis reverentia, de}

qua gloriari iolent fuperftitionis patroni, eo portendat,

ut idem infirmitatis _{morbus, quo ad falfa Sc rifu digna}

commenta _{jam feruntur, eos ad crudelitarem Sc nefanda}

facinora, ii liberior illi olim aperiretur campus,

impel-leret. Sed heic fubfiftimus, fcecundam concluiiontim a

principiis, quse jam ponere fuftinuimus, meifem illis

fa-ciendam _{relinquimus, quibus hae noftrae l.u·} cubrationes non _{difplicuerinr.}