Ό. D.
DISSERTATIO ACÄDEMICA
TO
AE2IN N.
T. SCRIPTORIBUS FAMILIÄREM,
ILLUSTRANS,
QUAM,
VENIA AMPLISSIMI0RDIN1S PHILOSOPHO
IN REG. ACAD. UPS.
GRiEC. UT. PROFESS. Reg. et Ord.
PUBUCOΕΧΛΜΙΝ1 MODESTE OFFERT
Aivmxus Grönvallianus.
THOMAS JEDEUR
ARBOGIÄVESTMANNUS.
IN AUDIT. CARQL.
MAJ. D. III.
NOVEMBRISAnn-i MDCCLXII.
Horis Ante Meridiem SoUtis.
ϋ Ρ S A L I
KQNGL.
MAjrTS TRO- TJENARE
Πγη Γ AΡΙΤΑINF
SAMT RIDDARE AF
SVÄRDS
ORDENVÄLBORNE
de la
Och
VÄLBORNA FRUN
Fru S A R
FÖD-D ADLERFELDT·
μη
den år ikviöig tack, iejm råddas
uturfara,
Orn den hvad'honom fkedt ej nånftnglöma béiy
Som andras ynneft fått uti fin nod erfara,
Och roat, hur Ädelmod förtryckas klagan hör;
Oro den, fora rundt omkring
med fielfva döden hotad:,
Till Lifhar blefvet ryckt afmild ochChriföig Hand,,
Sona (er fit-r hopp begynt, fin förra fruktan motad,
Bor råkna vördiam pligt för
alräljuffta band;
Om den, fom oförtjänt med Godhet ofverhopas,
Och njuter högt beikyd'd utaf Vålgernings min;,.
Bor kåama- liflig frögd när Deras lof utropas Och önika Dem i allt oendhgt godt igen,
Om i ett tackfarnt bröd den eicf bpralltid brinna,,
Som hjertat fult arnit, och tungan
färdig
gör, 0rn ömiint Gunil år vård,, att allas tycke vinna,Siar jag ikyldig vift, .att, vara, tills jag dör.,, . .
VALBORNE HERR CAFITAINENS och FRUNS
vdmjuüaße Ijenare THOMAS JEDEUR.
j
-· ' '' %■ ■■■"'! . " . '^ά·:·
■ r :yVMONSIEUR
f Monseur GUSTAV
WITTEOTH
POSSESSEUR DE MINES
Vi V Eloquence ctoit mon partage jefemte connoitre au*
^ public, öWj· «afo termes hs plus energique.s, //z fenfibi*
lite de Votre cmtr, par le Seconrs abondant qve vous re¬
pandes dans le fein de tmdigence, Lesvienfaits dont vous
<ave% comblé mes parens, pendant plufieurs annees,
Joins genereux, tw/ί employe, λ aider a mon é- ducation, enfont des prenves plus que convaincantes; par confequent le fruit demestvavaux Avademiqneque fofevous
prefenter, eft djotré oiwrage! Touche de vos attcntions ge-
> nerenfes,jé voudrois trouverdes exprefflonsajfesfortes,pour
% vous remercier dignement des obligations que jevous ai.
Vdins eforts! Ce ne feroit toujours quefoiblernentque je péurrois vous tracer,
Monfieur,
Arajfurances
que je¬vous ojfre, de la finceritζ de mon ccenr, 8^ rfW Vaux ar- dens que
je
ne ceffierai d* adrejfera Diett, p>our votre pros-perité. C3 eflpar un parfait
devouemefit
ä votre fervicé,8J un attachement inviolable, queje reconnoitfai toute ma vie vos bienfaiis, 8^ que jeqferai avec refpeB.
MONSIEUR
Votre tres hüvible 8* tres
cbeijfant ferviteur
THOMAS
JEDEUR.
mn* Dra
%
Εreis άκΰλνμβοιε. βάπτιζε··
®«fccxifxßcclvs^ ξύλων τξόπον,·edmor-
^5"" Äa^ovyi;.e. neqveenimnatnndiiin^
peritis
fubmergi
coniingit, quunzlignorummore fupematentPLUTARGHUS &)l: βατττκτον csuvrxv us. HtcihocGvciv})
immerge_> te in marey v.t\y.abhie temari, Nec minus a Sät¬
erisSic Scriptoribus in proprio hoc:fignificatu;freqyenfatur::
eniitti LXX Interpretes Hebraeorum ba^non iemel ex-
primunt per το βαπτΐξειν^ ut 2 Reg. V: 14.. n&j; κχτεβη Iflccifxw, εβοι/πτίσατo- εν τ(o I'ßpiotvtj ετττχκιεwimerfit fcféyvc.L abluitje:injordane. Efle-enim·ß'bc7rrl&&utm>\oco>
Ikv.areje,^ vel lavandi;cmijja,Jeimaqvam:_immergere·, patetex:
vers..
.
&
) 5 C&
trars, ίο & 12, ubiin hebraeo textu occurrcns ^ΠΊ perr$
äs«Qcti: cxprimitur, Huc. etjarn refcrrrpoterunt a Marco
cap. VII: v. 4. memarati' βαπτισμά ποτηξίοον n&f ξεςων
%c(,hvJw n&l κλινών: cujusmodii βαπτισμχς, non fbia adiperfione,
&3
vafis totius immerfione, pera&osfuifle,ex TalmudicisScriptis probat JOΗ. AND. DANZIUS c);
Utadeo nativa voci huictingendi mergendique fignifica-
tio huc etjam quadret. Eil vcro inter το βαπτίζεσαι-&
νίπτεσαι, admodum alioquinadfinia,iddifcriminis, quod
hoc iola. ablutio, & qvidcm fpeciatim manuumy deno-
tari foleat; qvum. illud; contra
freqventiiTime
ßgnificettotum aqvis meriare corpus: undeMarcus c. Il, fuper-
ilitiofas tångensJudarorumluilrationesto.rotsΧείραςνίπτε¬
σαι diilingyit άπα τ» βαπτίζεσαι indicaturus fortema¬
jori abflergendar immunditiei manuum non füfficerc lo—
tionem,,fed totum undis immergendum eile corpus, uti-
obiervat GROTIUS d): Ab hac mergendi &lavandi Ii—
gnificatione tranilatum deinde verbum hoc. uiurpaturde;
iilis, qvi re^qvacunqve obruti & abundantcr quafilocu-·
pletati funt, Hocienfu vocantur a PLATONE vino ob- ruti βεβαπτισμενοι.ι. arre aliéno demerfi a PLUTARCHO οφλγι'μασι (3εβαπτιο-μενοι& Spiritus S, donis locupletan—
di A£t I : 5. βαπτι.σγ&όμενοί:iv πνϊνματι ayla,vel, uta!io>
* loco dicit Lucas C. III: V. 16. εν πνευματι άγίω y&iπυξίί.
Qvee qriois, aüo licet, h. e. profano ienfu,, aMÖSCHO
^j?
ufurpatur
deCupidineis
donis:— — rå ya$, inquit, πυξ) πάντα βεβαπται.
Prteterhas, a facris pariter ac; profanis fcriptoribus fre- qventatas,
fignificationes,
peculiari: qvadämprofanisqve
ignota notione, ufürpatur paffim« in N. Tcftamento*verbum βαπτίζειde initiationis illoiacramentoy qvoab
adharrentis peccati im munditie purgatus homo in Chri-
llianam cooptaturiocietatem. - In qua eccleiiaitica & fa*
GramentalifignifTcationeadliibetur modoabfolute,.notat-
A 5j quer
5K ) 6 C
SK
que
baptismatis
ritumadminiflrave,
utMarc, L4. Tob. I:
25. I Cor: i: 17. alibique paffim: modo
accufativum
periona! fibi junctum habet,atqveinnuit baptismatis facra-
mento aiiqvem initiare, ut Matth: III: 11.
XXVIII:
19«Luc. Ill: 16. Joh. IV. 1. Ubi fimuinonnunqvam adje»
£fc> uJan, vel, cum praepo'fitione, b
v<W/,
externadecla-
raturbaptifmi ccerimonia: &
intervenierte deniqve
r&CX, finMis, quam vocant, caujfa indicatur. Ita namqvefa>
pe in N. T. obveniunt locution.es:
βάπτιζε
iv ms χφηον Rom. VI: 3. Gal; III! 27. hs^boß» nyes Matth. XXVIII:19. I Cor. ϊ: 13. 15. Act. XIX: 3· hs μετάνοιαν Matth.
III: ii. Marc. I: 4. Act- XIII: 14· hs οΐφεσιν άμαξτιων
Luc. III: 3. Marc. I: 4.hs
θάνατον
Rom. Vi: 3· hs 'ΐωάνΡ&-βάπτισμα Act. XIX: 3. hs sp σωμ<χ I Cor. XII: 13. hs
τον μώσ/,ν I Cor. Χ: 2. Non qvidem cleiunt, qvi,in his aliisqve loqvendi modis, evahhaynv commenti, dicant pr&pofitionem«s-non
incommode aeeipi poile
pro ve¬rum, licet id in nonnullis ficri poile locis non negdmus,
ihnt tarnen permulta dicta, qvx iftara nullo modo ad-
mittant explicationem. Qvid enim, qvseio, eilet hapti-
%ari in reßpifeentia, in remifßonepeccatarum, in Chrifto, in
morteChrifli &c.I qyx tarnen foecundum gignunt ienium, fi, retento freqventiori rS hs fignificatu, de cauila agi
dicamus finali: id qvod explan ab iturinfra, ubi, pro tem¬
poris &
aeeiiarurrt
facultatum ratione, antea nominatadi-£ta difqvifitionis qvaliscunque ineudi fubjicienfur.
d) L. VI. de lacu ngrigenti. b) defiiperfl. c) inDifp.
de baptifmo Profelytonim judaico. d) in obferv.rt. ad
Marc. VII. e) eßvh. a. v: iß.
ΥΙοξευθεντεε μαθητεύσατε πάντα
f IL
τα εθ\ν,, βαπτίζφres avrés hs ro ovoμα rS πατβσ, n&f Tk v.i£, μομ rS åylé
πνεύματα·.Matth. XXVIII:19. cfr-Rom. VI:3. Gal.Iii: 27.
ChriftusJEiiis, peraRisiliis, quorum gratia in raun»
dum
JK) 7 C $
dam venera*, jamqve ad fuperos abiturus hoc priusdl*
fcipulos iuos munit praeccpto,(ummäm compiexo mune¬
ris abUlis obcundij Trogev&évrzc, alt, —
βαπτίζοντ&ς·
h?c γό¬μα τ3 ττατξός κ. τ. λ. Syrus Interpres τ ο iis ο-Μμα. red- dit per '& vetus Interpres Latinum in nomine: qvaii βάπτιζεiv iis c v cμα idem prorfuä valeret, qvod iv ονόμα¬
τι βάπτιζεIV, qvé ςησιρ OCCUrrit ach X: 4g. πςοσεταζε <jg
uvT8s βαπτκ&ψαι εν τΖ ονόματι τ3 κόραι nbi BEZA nilii-
lommas το εν τω ονόματι reddit in nomen, iüfpicatusεναΚ- λαγην eile praepofitionuni, τό iv pro å<r, eamdemqve adeo, qva ienium, eile Luca; didlionem, cum ea, qvae
apud Matthamm reperitur. Et licet iila BEZ.# explica-
tio nihil, ob qvod reprehendatur, habeat, iatius tarnen
putamus, qva; in graeca dictiope eileyidetur, etjam ver-
fione exprinnere difrerentiam, qvum & iic ianus indena- fcat.ur fenfus. Ed vero βαπτίζειν h ονόματι tivos auEiori-
tate & virtute alicnjns, vel etjam, nomine cujusdam invo-
caioybahtizare* Qyoieniii r© ivονόματι fr'eqvente.rinN.T.
fcnptis legitur: Sic Adt. IV: 7. οι άξ'χρντές χομ γραμ¬
ματείς ίπνφάροντύ (fc. τ-és άπο^όλας) ενποια ουνάμει, η εν
σιόιω ονόματι εποαίσατε τ3το$ cujus virtute vel méloritäte hoc fecißis? Et Paulus Act. XVI: 18. dick τω πνευματι
πνόΖωνοςi παραγγέλλω σοι· εν τω ονόματι 'ΐησ3 %ξΐπ3 ε£ελ-
Βεϊν από dorr,ς, jiibeo, auEloriiate jléfuy ut ab illa exeas:
qvomodo etjam τα όαιμόνια dicuntar υποτάσσεσαι το-ts μα&ήταΊς. iv τω ονόματι άψσΖ Luc.Χ: ιγ. Quumverojam
conftet, baptismurri iancitumeiTe auctoritatc aivina&
folitos infuper olim fuiile, cum facer ille actus celebran- duseilet, non baptizandos minus, qvam qvi baptismo aderant, precari DEum, nominato Patrc, Filio & Sp.
S.a), averitate forte alienum non fuerit dicere, hucre- Ipexiile Lucam didtione iila : βαπτίζειν iv τω ονόματι τ3
Atvero, qvoties baptismatosactus pfcragi dieuntur
its. όνομα τms% aliud
ipcdtari
putamus, atqyc non tam in-I y~ ..v.·.·-/·.' / cm % -· ' - 1 ..v ./;·
» ) 8 ( $
indicari, eufus au&oritate & juflu, qvam qv*o
fine
&fco-po
fiant. Qvod priusqvam
apertiusdeclaramus,
verboitionuiile juvabit, τό βαπτ'ίδειν hs όνομα τίνος idem iojia- rc,qvod
βαπτίζει
Ils rival non enim infreqventer όνομα deftgnat ipiätnperibnam, Tic
Apoc. XI: 13,οίπεκτόνω¬
σαν, εν τω σεισμω, ονόματα άν^ξωπων "χιλιάδες Ιτίτα, oc~
cifi fimt homines fepties millej Sc cap. III: 4. εχεις cλίγα ονόματα x&jεν Σάξδεσιν habes paucas perfonas etjam Sc/r-
dihus. Pari ratione fkpiflime in -Ν. Γ. όνομα Θ&#., -iόνομα ν.νξΙ&& όνομα 'IrpS idem valent,
qvod
Θεό-ς,κύρος,vide Job. Ι: ΐ2. III: 18, XII· 18· Act. II: 2t & alibi paiTim. Atqve hinc
"videmus promifcue
diciβαπτιζε&χι
ειςονομα TSντατξος See. vel eis ovoμα rSχυξία*hjrs A3. XIX:
6. Sc ειςκόρον,hsχξ&όν Ιησβν Rom. VI: 3. Gal. III: 27.
Oyandovero, qvibusdam inlocis, ίοIiα sfk mcntioCbri- fti,non item Patris & Sp» 'S. feiendum eft, exparte rem deicribi totam, utpoteomnibus«oiiiTimam: qvam in rem
optkne loqvitur IRENAUS
b) InCbrifti
noyiinefiibauäi-
iur qvi unxit, 'Qf
ißfe
qvilintlusefi\
& ipja tin&io in ηναunÜus eft. Namqvenon in nomen
foiius
Chrifti, ieaut•CLEMENS dicit c): hs ονσματ& άττοτείλαντος πατξός.,rS
IaSAtcs· , T8 μαξτυξησαντος ττχζαχλητΗ baptismUS, etjam antiqviilimis temporibus, celebratus eft. Videli-
cet, priusqvam adfacrum hoc lavaerüm qvisqvam olim admitteretur, edocendus erat prareipua Chriftiante, cui initiandus erat, religionis capita, ea in prrmis,qva- ad
ordinem falutis, auftorc Patre, FilioSc Sp. S.nobis par-
tic, refte intelligendum facerc funt viia: c cot av (verba iunt JUSTINI apudGROTIUM d) 7rvi&Ka y&jττιτευσω*
civ αλ'·ή$ϊι ταύτα τα υφ'ημων διδασκόμενα ppft λεγόμενα εί¬
ναι (locutus eft In antecedentibus deS. S. Trinitate) ßßv&τω£ δυνα&αι υ7Π%ν$νται &τειτα άγονται νφ* ημών§ν&α
υδοοξ
εςί Hey Τξόττον αναγεννήσεως, ® y■Hey ημείς αυτόι άνεγεν- bfånftw» αναγεννώντας Cujus τωνβαπτκ&'ήσΰμενων
τχούύχ£ ) 9 ( $
& confeifionis exemplar ac compendium exhibwt
«;θ<οψ ille, Aivoc^ys Καν$άχηε Act. VIIIt'27· cui nonpriüs
conferebatur baptiimi beneficium, qvam a Philippo ro- gatus an crederet, fe. ea, qua: ex ejus ore haufmct, re-
iponderet: πισίναrov vicv ra είναι rev 'lyaav. Et quot- qvot εν τΐόλει rys Σαμα§ειας επίςενσαν τω ψιΚιντπω evay·
γελιζομίνω rå πεξ'ι rys βασιλειας τα Θ?£ γ&\ τα ονόματος
τα 'Iyaa %ξΐ~α,εβαπτ'κ&ηςο&ν ävciqes re γυναίκεςA£t.VIII:
12.Inqvibus vero hujusmodi confeffio, qua profiteban·
tur,fe JEfum agnoicereeileverum Meiliam, qu^qvepra?-
terea religionis & ialutis fundamenta a Theologis confti«
tui folent, baptifmatis iacramento
obfi^nabatur, illi di-
cebantur. βαπτίζεσαι hs 'όνομα ra πατξος, ygej τα ύια, v&f
railladyiaindicanteπνεύματος, vel εις όνομα τα κυξία lyra: nihil gytra aliud, qvamper
baptifmumreligioni
iüosini~tiari, cujus auttorem agnofcerent Patrem, Fiiium ef Sp. S.
vcl,eo finc baptizari, ut doSirinam deSan&a Triadeagno¬
fcerent Zfprofiterentur,ejusqvefe confecrarent & devoverent
cultni. Cuinon abfimili fenfa ro Hebrteorum Dis6 ufur- pari fölet: utdumjerem. III: 17. futurum eile dicitur,
ut Hjerofolymam confluantgentes ff hs όνομα ra
κυξία, nonaliud forte indicatur, qvam concurfum illum futurum eilead Dominum profitendum & celebrandum:
& Gibeonitce dicunt Jof IX.· 9. feie e terra
longinqva
Veniile ruf 0Φ*? Dei cauffa, permotos divini nominis gloria& majeltate. Qvibusloqvcndi modis, fi grascam
conferrc velimus di&ionem, roboris aliqvod accedit iis,
qvse diximus, nempe βαπτίζειBai hs όνομα rivos cheba¬
ptizari eo finc, ut publice qvis profiteatur aliqvcm, fute
ialutis auftofem agnofeat& celebret. Qvod vero CLE- RICUS e) difcit, το βαπτίζεσαι hs ονομά rivos eam ha·
bere vim, ut
fignificet,
adid baptizari, utqvis ab eo de- nominetur,dam incujus nomenbaptizari dicitur, id admitti qva- ratione poterit, qyumconfeqvens
fit, ut nomenqvisqvetrahat abeo,cujuscultui& lervitiofe dieavitj ut,
B qvi
ψ£ ) ιο C
φ
0Vi
ctip&baISm, nos-devovdmus*Chriftiani' nomihamtrn:
jiximärio.
vero &direcie
huc reipicere.phrafm
illamr,nora cqvidem puto. Än. vem & qyousqye-haecfåcris
Audo-ribus familiaris locutio cognationis qvid babeafcum illis-
Talmud]ilarum' 13
00
nrw *«1 mbfett
ßWJX&l? de Ulis uiurpatis? qvi e gcntilium coetu in Ju~
daiimum:per bäptifirmm cooptabaniur, deeo vide multiss
diilerentem VITRdNGAM f)..
ä) vide GROTIUM ad Matt&. XXVJII: ip.. b) LiL·
III:.c.. 20. c) confl. L. VII: c, 23. J) in adnot. ad Matth2 XXVIII:e)inobf.ad Matth. XXJU: f) Gbf facr. V. III:c..222.
' $ ΙΠ·
ΜεμέξΧοιι·. o %ξt&sf μηττκυλοε
hccvfdby ύτΐίξ
υμων.χγ\:hsτο ονομα TTfltuAé? ϊβιΧ7Γτιοό'ήτε'} I Gor. Ι; 13«
PermanaveratadPaulum farna, ea inter Corinthios, glifcere
σχίσματα*eamanimorum diilgnfionem,
ut,qvumeidem omnes initiati eilent Chriftianx religioni, aliitar
mcnaliis magis
adkereicerent doctoribus,
ieqveab iliis
nominari paterentur: q
vad
no η uniusomnesdient
ver- biminpiri,
neceamdem omnes propinarentdoarinarQ
s,fed iüae. qvisqve
religionis
auetoreilet, totidemq veadeo;
feebt· forent 'qvot eilent praccones&
doÄorés. 11Εymsgs^
ihOVit. V. 1,2 syd. μεν εϊμι.ττάυλ&,.εγο* Js 'Αττβλλ«, ε.—
yvos
κιίφοί.
Adquem,ΐ&
tempore,apud.
Cörinthios gli*-1 centern,mor em'in (iciarum■ titulos fransferendi doåo~·
rumnomina reipicere
videturCLEMENS
inFpiilolaqva-dämde hoc tempore iia loqvens a): άνελάβετεty\v ετπςο- Άψ ré μοογ,μξία 7icévKx tl- U77o~oA8 %ί τΐξωτον ύμ7ν εν.
άξχη'
j.t svayyeÅ(8 syfcedsv; ht,κλγβεΐάε τΐνευμάτκωε επίςειΧενυ—
μ7ν 71ξξ) UVT8 TS- *&ί Κνφ* W
ΧτΤολλΑ:
ϋίΧ το ngff.τότε
τΐξοσκλίνεις νμοοο
7ΐε7ίθββχΐ"
-τϊξοσεγλ'χήτ?
yoc^ ατϊοςοΧοιςμε-μχξτνςγμεγας xcyj uvodi οεόογ.ιμασμενω ττχξ
άυτοϊς.
Parumvero ad noftrum propoiitum intereile videtur, utrum
revera in Ecclefia Corinthiaca, ?auli tempore, enatseeilent ieäte, qvibus addivb^ tra^o a doåonbus nomine, qvx
'33? ) « ( &
CLF.MKNTIS effe iententia vieletnr ,, vocari voluérii»
JpauUni., ApoIIifla & Cephitbcz, an vero
iimulatione
no- minum Pauli, Apollo & Gephae, ne qvemqvam eccle-ficeCorintblaG® dolorem tangeret·, indicare tantumvo»
luerit, vigerc inter iilos
contentlones
&diflidia,
atqvciiium fibi qvemqueeligeredolorem , qvem prac ceteris coleret,& a qvo denominari ie patereturb). Illud noviile iiifFecerit, eo tunc apudCorinthios rem dedudtam fuiile,
•ut, cujus qvisqvemaxime
adprobaret docendi
rationem, -ejus etiam videri & vocari volueritadiedfcator. Qvam in-•confuUam eorum in faciioncs ecclefiam icindenditemc- ritatem coarguens Apoftolus hoc, inter alia, utitur argu¬
mento: ·μϊ\ sk evoμα παύλα εβατΐτί(Βν?ε. Cujus argumenta
■hvc vis eile videtur; Cornbibiftis, me aliisqve coeleilis
veritatis Interpreti bus} doftrinam, qvam teneatis, qvx qvidemunaeft eademqve, cujusdemum cunqveex ore advosjpermanavcriti atqve unurn ©undemqve ejus eile
•audiorem, unoqve vos omnes titulo decoran'dos-, vel id
argumento fuerit,
qvod
rcligioni,qvam profitemini, ini-tiati, eodem omnes modo baptizatieilis ue $νβμά ταπα¬
τρός y&j τα w8 v&f τα dyfs πνεύματος. In CUjUSCunqve enim nomen baptizati eilis, illi profitendo, ialutisqve&
religionis auclori agoofeendo vos
coniecraiiis,
&,qvod
inde ieqvitur,
ab illo denomhiari debetis:
qvum ergo neqve in Pauli, neqve alius cujusqvam miniilri nomen baptizati litis, ieqvitur, ut neqve ab illo nominari, ne¬qve illum agnoicere & profiteri debeatis ialutis au&orem.
Hinc novo argumentoconfirnlatur tradita nuper expoil-
tio phraieos βαπτΙζ-eSai hs -ovoμα nves. Γι enim βαπτΙζε-
Seeι its ovoμα παύλα eil per baptifmum Paulo devoveri e& , fine, ut ilkm qyis
profiteatur,
Θ"3 ab illoirntienducat, vide--
tur eadem eile ejusdem locutioms vis & poteilas aliis in locis, mutatis tantummodo mutandis.
a) Cfr. GROTH obferv. ad ι Cor. I: 13.}) Hacdert
dijfereytesvide FITRINGAMinobf Sacr. L, III: Cap. 2t.
B i ^
£ ) " C &
tf LIGHTFOOTIUM in boris Hehr. Talm. Eptßohz
ad Corintbios impenfis.
i iv.
πάντες εις τον μωσην εβαι.ττίσαντο εν τη νεφελη
Hg} εν τη &αλάσση I Cor. Χ: 2.
Ne Corinthii, qvod ufu venirenon paucis folet,qvx ipfis obtigerant, donorummagnificentia infolefcerent, eo- rumqve
fidacia iecuri ie indtici
patcrenturin
maiorum cupiaitatem, indcqve emcrgentia falutis pericula, mönet ApoftolusJudceorum exempio, qvi licet omnes eorum-dem confortes fuerint Dei beneficiorum, non paüci ta¬
rnen eorum, qvod επιθυμητά) κακών eilent, ν. 6, qva frui alioqvirt potuerant, felicitate exciderunt. 8 &έλω, dicit, υμάς άγνοεϊν, οτι cl πατεξες ημών πάντες εις τον μω~
σην εβαπτϊσαντο εν τη νεφελη κομ εν τη,&χλάσση. Ån vero
βαπτισμος ille^ deqvo heic
meminirApoflolüs,
pro ini-tiationis aliqvo facramento, qvod nonnuliis videtur, ha- beri debeat, noilra nuncnihil intereft noviile, qvemad-
modum nec e re noftra eilevidetur, iblicitius diiqvirerc,
utrum ille Judteorum baptiimus in nube& mariN.T. ba- ptifmatiprieluierit,.anvero utcrqve ejusdem fpiritualis rei
τύπος fuerit a). In eo potius noiler occupabitur labor,
ut expendamus, qvid το βαπτίζεσαι εις μωσην ilgnificet^Se
an notio phrafeos antea confirmata, huc etjam qvadret»
Prius vero monuifle juvabit, nemini dubium eile pofic^
qvin de tranfitt»
Ifraå.itarum
per maris profundum heic agat Apoftolus, qvem teqvoris transgreflum baptifmumvocat,qvod interutrumqve, prifei
fiipectentur
baptiima-tos ritus, nonnihil intcrcedit fimilitudinis: Conivevere enim olim baptizandi, depoiitis veftibus, nudi in aqvam defeendere, atqve inde, peraJo iacramentali ritu, ad- feendere.Cujusji«r«/3#V?a>>& αναβάσεωςimaginemqvam- dam animo cogitandam exhibet Ifraelitarum in ima ma¬
ris defeenfus, & ex eodem rurfus, in objeftum littus,ad- feenfus, qvum inter utrumqvc, tranieuniium capitibus
$ ) *3 ( &
altiuscxftantibus aqvis obruti qvafi undis
fiiificnt.
Atquehicfuitiilorumβαπτισμοςεντ^^χλάστη:S\autem qvxratur,
qvomodo & qva ra'tione baptifoius in nubc, qvi τ<£εν τη Βαλοοσση βα,ππσμω jungiiur, fuerit peraGus, fateri cogi-
mur, nihil, qvodpro certodicamus, nos in venire. In¬
terim tarnentemperare nobis non poiTumus, qvin GA-
TAKERI b) conjeGuram, fua non deflitutam probabi- litate, legendem judicio fubjiciamus. Exiftimat autem ille, nubem iftam, qvse, ducis inftar, Iiraelitis pradve«
rit, qvum fupra capita iliorum ferrctur, uta tergodeindc
confiftens ALgyptiorum aciem ab illis arccret, copioiam pluviam in fubjeGas turmas demififie, atqvehas, iolis ae·
flu, vix pulvere& nunc infuper inilantis hoftis metuad- fectas, dulei refrigeratione levafic. Hac nubis adlpergi»
nc dumtingebantur Iira6litse,dicebantur, ex mente GA- TAKERI, βοοτϊτίζε&κι εν νεφέλη. Qyibus obiervatis, ad ipiam devolvimur λέζεχς expoTitionem. Illamvero dum meditamur, variar occurfant animo interpretum conje-
fturar. Syrus interpres το fV τον μωσην reddit Π1!!
permanumMofis: qvam expheationem non improbat BE¬
ZA, libi licet Darum hac in re conflet, & commendat JOH. VORSTIUS c) dicitqve το hs hoc loco vim ha¬
bere τ£εν, & εν, qvod freqventiflimum eil,per εν«λÅccyrjv poni pro dW,utβαπτίζε^α»hs τονpxcnvidcm valeat, qvod
hob tS μωυαέως, per Mofem vel Mojis minißerio. Verum,
ut huic explicationi caiculum demus, nullius induci pos- iiim'js auetorirate, donec luculeniis exemplis probatum
fuerit, usqvam huncufum habere prarpofitionem Hr, ut cauilam notet initrumcntaJejm. Nec minus coaGa mihi videtur illa expofitio, a qva nec abhorret BEZA, qvae- qve CHRYSOSTOMO& ΤΗ EOPHYLACT O placet,&
fiatuitur, το hsτονμωσην idem ibnare, qvod τ& μοουσεως ηγεμονεύοντος, Mole aufpigfe «Sc duce: qvod qvomodo intelligendum fit>cxhis THEOPHYLACTI verbis difee-
fe poilümus; hs rev. umnv, Gleit» ίβαπτίζοντο, αντί τέ-
Β g μ-
·:· > «41
άυτtv άξχηγον εσ-χον τ& τνπ& t2 βαπτίσματος. Τω μ.ωση εχΌΐνωνησαν της τε ύπο την νεφελην σκιάς., κομ της
AcJs
τηςθαλάσσης. 'Ιμάντες yag αυτόν πφτον όιαβάντα χατετόλμη-
σαν κ$μ αυτοί των ύπατων. Α qva 7τεξίφξάσει ηοη prorillS
Tecedere mihi ilii videntur, qvl he μωσην exponunt per
εως μωσεως tisqve ad Mofen; qvomodo gra;cl dicere fvc-
verutit, πάντες εις ha, om nes, ne uno qvidemexcepto;
ut feniusverborum hicfermcföret: omnes,usqveadMo¬
fen, ncMofe qvidem excepto, intinffi Tunt mari & nube
dj~ Sed qvorfum iftae verborum contortiones &> qvad
pervitn, iliataé explicationes, dum,retenta τωεις propria δτ, inhoc utiqve argumento, ufu receptißima fignifica,-
tione, commodus naföitur ienfus. Videiicet,nemininon
noiilTimum eil, Iifaglitas, crebra mnrmuratione& acer- bis nonnunqvam increpationibus, adverius Mofen infur- rexifte, ad qvemcunqve ingruentis periculi adipedum ,
divino auxilio Monsqve miniffcerio & duflui diflifos:
qvum autem, miraculoiö fiffi maristransgreilu,qvoτον
βαπτισμον dudum indieavimus peradtüm eile, infeqven-
tis Pharaonis manibus icie viderent fubduåos, tum vero nsy. nini3 iro«1 Exod. XIV: 31. confidebant
Dco&'perivaium habebant, Mofem fuiffeDéiminiftrum, ipfisqve divinitusmifium Ducem. Hunc ergo qvum 0- βαπτισμος genuerit fru&um, atqve eofine peracUisilpita τςαξαφξάζειν licetverba!Pauli: Omnes adidfuerunt bapti-
%ati, ut Mofem agnofeerent fidelem Deifervum, fibi aDEO
excitatum imperatoremEjusqve ad feInterpretern nunci-
um. Qvod Ii vero qvis τον μωσην h. 1. interpretari ma- luerit perpßdagogiam Mofis, doclr'mam inftrtataMofii-
ca, qvem fenium habet Luc. XVI: 29. A£t XV: 21,&
diccrc, το βαπτίζεσαι εις τον μωσην· elfe, iolemni bapti-
imatos ritu, legibus & infeitutishaut multo poil, mini»
fterioMoiis,ianciendis initiari, adeo nosfibi adveriantes
habiturus non eft, ut ultro potius indicatum velimus, Jauwc fenfum iponte qvaii fua ex priori åuere. Si enim
eo
2? i V C SK
co fTne baptizati fuerunt, ut Mofera crederetrt niindum
eile Dci &interpretera coelitusqve-raiillim dueem, eoet- jam fpectavii ,iile
β'απτίτμος,
utad
eultus & reiigionisper Moiera tradendas profeßionem initiarentur. Non. enira facile futurum fuiiiet, ut nova. arnpleftcreuiur inilituta,&
qyafi
novam religionera, nifi , luculentiiTirais argu^mentis, eo prius iηducd fuident, ut Moiera, cujus rai-
niderio 'omnia traderentur, a Deo excitatum. fuifle
perfuaiiiliraum haberent:
a) Vide hac de re differentem GATAKERUMinad- verf. ?nifcell. c. IV. b) Ibid. c) in comment. de Hehraifm.
N. T. d], Vid. D.Heinfii Εχerc. Sac.. m1 Ep. ad, Corintb..
§. V.
T.is t) 'Sv ξβοίτττίΑήτεj c t bs sfotw ε& το Lxciwö βά¬
πτισμα*. Act. XIX:."3.·
Qvum Paulus EphefurnadpuMet, ihvenit illic n-
v.ae s.:, Chriftianx reiigionis adfeclatores, qvi μα-
Stjrw nomine notari folebant, & percontatus, Ii ττνευ*·.
μα ciyicv ελαβϊν πι^ευσαντες tale tulit refponfum: «ΛλΓ
Sal tt. πνεύμα άγιον. ε?ιν· Αύααμεν. Ubi per πνεύμα blytev με τωννμικωε intelhguntur τα τ'έ πνεύματος. Καθίσματα,. qU3E·
peculiari Dei gratia, illo tempore, τοϊς πιςευσασι confe—
rebantur. Neqveenim creclere fas eil, adeo codeftisve- ritatis rüdes fuifle, qvi Chrifta nomen dederant, ut i- gnorarent proriüs feirit. S.
perlonam,
aut potudTe Paulumqy#rere ab ilbs, qvos μα&ητας. Sc πιτευσαντας eile,η αve—
rat, an credentibus oranibus conferenda gratia fpiritus
donati stjam Eli eflent. Sed huc potius fpedlare videtur.·
percontatioApoitoli: Vos ne,
poft
datum Chriftianifmonomen, pceuliäribuslocupletati eftis■fpiritus. f. donis, fc.
tS■yK'jüctaie AaÅsiv vKcpf προφητεύει·^ qva?, pol! τiν των yet- qw ίπ'&εσιν, ipüs obtigifie. dicuntur ν. 6, Afqve adeo, quod reddunt, refponft hic ferrne fenfas eftnonno-
yinaus, an Spiritus S. ita in terris,
pofi
deiltam pridem.inter Juda?os prophetandi facuftatem, vcrietur, ut pecu-
sk' ) ι* (
&
liari ädfktu cuiqvam adfit. Qvo fenfu , ante impertita, pöft adfcenfuinChriiliadiuperos, tois μα^ηταϋε ταύτατά χαρίσματα, S^iritiis S. dicitur nondum fuiffe Joh. VII:
39*. ihre*) y/χξ riv■ τήεΖμα ayiov: llbi πνεύμα, uyicv defigna-
redona, qveis credentes crant locupletandi, μετά το τον
"ΐησαν $οζα<&ηναι, luculentiflime docent verba anteceden-
tia. Qvumvero Apoftolusaudirét, eos in tantaverfari ignorantia corum, qvae in Chriflianorum coetu ageren- tuf, pcrgit qVcCrendo: eis τ< av eßai.ττΙ&γ\τε\ in cujus er~
go do&rina
profejjionem baptizati eflis? refpondent
illi:eis το 'Ιωάννα βάπτισμα. Qvo qvidem in Jocorc law-
va βάπτισμαdefignare videtur docirinam a Johannetra- ditam , & folemni exinde baptifmi ritu obfignatam:
qvo etjam ienfu Απολλως b
A.Κεξανβξευς
Act XVIII: 2$dicitur Ιττιςαμενοςμόνον τό βάπτισμα Ιωάννα, edowlus eam doclrinam, qvam propofuit Johannes & baptifmo obfi- gnavit. Videlicet nie ipfe τα 'i^fa
πςό^ξομοε
docuit ey·yiKevai την βασιλειαν των έξανάν Matth. III: 2. h. e. in·
ftare jam tempus, qvo patribus prbmiiTus& jam diu ex- ipeclatus Mefiias manifeftaretur, Keyων eis τον 'έξχόμενον
κατ αυτόν-, Ίνα πιςευσωσιΑ61. XIX:·4· cui do£trinie qvifi-
dem habebant, baptizabantur, fc.eis τόν ε^χόμενον, eo fine, ut» qvac ex Baptiftse ore hauferant, in lilorum ani- rnis obfignarcntur, uberius deinde, poft manifeihatum JEium, edocendi, illum ipfum eile verumMefliam. Hinc ergo patet
βαπτίζεσαι
eis Ιωάννα βάπτισμα eile idem,qvod βαπτίζεσαι
eis τόν εξχόμενον , & figrtificare ad id baptizari, ut, qv<z Johannes dixit & docuit de rkanifeßan-do Me(ßa, ampleBerentur profiterentur. Neqve aliud indicare hoc fuo refponfo volucrunt οϊ μαΰηται, qvam ie, vcl aJohanne, vclejus difcipulis,initiatos fuifle perba- ptifmum in do&rina?, ab illo traditas de venturo Meffia, profeffionem, &, licet poftmodum didieiflent, τόν 'Ίησαν τόν ^αυςωσίντα eile eumdem illum Mefliam, non tarnen
nova intin&ione ad illamprofitendamyeritatem eile ba-
ptizatos. §. vi.
& ) π C "fÅ
r»·
vi.
Έγω βαπτίζωυμάς εν wJWr «£^ μετάνοιαν. Matth,.ΠΙ;
ii. cfr. Marc. Ii 4. A£h XIII: 24. Luc. III: j,
Johannes cβαπτιτης, inid a DEO miiTus, utadre- gnum coelorum-Judaeos prsepararet', cum Phariiaeorum
&Saddueaeofum turbana videretconfluere im το βάπτι¬
σμα«Vra,velad baptiirnum ejus
accipiendurn,qvae
com¬munis cft interpretatio, vel, ut OLEARIUSJ//) exiftimat,
ut fefe baptiimo ejus opponerent, fumta praqaofitioneim
in fenfu, qvo κατά ufurpatur & denotat contray ievera ipfos excipit increpatione, cui hacc fubjunguntur verba:<
iyoj μεν βαπτίζω■άμα? εν
υ$ατ(-
etc μετάνοιαν./ Utverbum μ,ετανοεϊν, ita ipfi adfine nomen μετάνοια duplicem habet fignificationem, ipiam ejusil
ipe&emus originem: prae·pofitio enim μετά, ubi cum aliis componitur, modo or-
dinem defignat & confeeutionem, modo motumiivetnuiath-
nem. Priori modo fi το μετά fumfcris, erit μετάνοια i-
Éiösmodi
mentisadfe&io,, qvaqvis,, poft inconfulte remgeftam,
errorcmfuum intelligit & agnofcit; opponitur-
qve τη τΐξονοια, q va
futura profpiciuntur,
qvamqvidem
Tandem antiqviorcs Prometheo vindicant^ qvernadmo-
dum contra Fpimetheus, ati&ore HESIODO
h),
οτεκακόν εϊχ ivctjvs: qvibusverbis optimc Poéta
poteftatem
τνιεμετανοίας πεξίφξάζει, Neqveinepte
dicit
EPICHAR-MUS
apud STÖBÅ.UM
:ύ
μετανοφyαλλά
τΐξονοεϊνχξή
τον άνΰξοί τον σοφον: ubi το μετανοεϊν opponitur τω 7Τξονο-
ειν. Qvemadmodurn etjam in bis PLATONIS verbis:
ravra yåf
7Τξονοϊίσασι
μενδυνατά,
μετανοήσανι$ε
ανίατα. Το.. μετανοεϊν, viam,
iiqvidem fieri
poteft, aperitrecurfui ad
meiiora: atqve hinc eft altera tSμετανοεϊν
&
rys μετανοίας notio, qvamhabet, dum
τομετά
transfignificat,
utin
με"ταβολή, μετάΒεσιεt μεταφοξά&c. Atqve hoc
fenfu eft
με¬τάνοια mentismutatio', illis demum vindicanda, qvi /r-
roremcommiflum intelligunt. Non ergo
incommode
τομετανοεϊν rcddideris latineper reßpifcere
&μετάνραν
perreß-
C P-
»f ) IS
C %i
pißentisim.
Eft enim refipifcere ad priftinum Vel meliorerrr
rcdire ftatum futiLAÜR.
VALLA
c)exponit: & SVE-
TONI USV) dicif; Rectéremfiktusφ adponereattate
parvis.^
veimentelapfls,abnec
adokfierent
acrefipifcerent. ltaqve
με¬τάνοια intelligentian
ftgniftcat, five prudentmnz firam? yel
Tttentisprifibmmutationen·?.
Dum
ergoJohannes dicit: lyfi
μεν
βαπτίζω
vμαςειςμετάνolav^ fenfus ett:
egobaptizoeofine ac
fcopo.,utrefipijcentiam
obfignem,
utvoseampublice pr ofitea-mini
indubioqvedemonjlretisargumento,
yel, utaliam in pofleruni
•viamincedatis.Ncqveveroeft cur,
fcrupulofa dilputatione, inqviramus,utrumcommodius
το ειςμετάνοιανreddatur la-
tine,inrefipifie?itiajn^x\
advefipifientiam,
qyum,utin Grxco
lermoneibtk Tr^osytainLatino/>;&addceodemargumenta promiicue
uiurpari
nannunqvamioleant: nifi qvod
ro.hc
Graecorum&Latinorumtfz/interdum cauftam notantnon
finalem,fed antegreftam &
efEcientem, vel, Γι mavis,com
feqventiam:qvömodo A νινενίται- dicuntur Matth, XII:
41»μετανόηταιειςroχηξυγμα Ιωνa]
& latine dicimus vad buceinam
inflatam, adflrepitum-,
adfammrtbelli
convenireri, c.poftfirepi-
twn auditum8rV.Et hocfenfuroArintellexiftevidetur GRO-'
TlUShociocoyitqviverba haec
itatransferat: bapiizovos fu-
perpamitenticzprofeffionem,qvamfacitis.Qyte
explicatio nihil
licetabfoni inie habeat,qvoniam baptiimatis actumante-
greiTafuit peccatorumScrefipifccntiae profeftlo:
qvum vc-roncc alterailla, qvam dedimus,non fana
fit
&rci.naturarconveniens, nihileft rationis,cur afignificationcrSεις,hoc qviderninargumentoreception,
recedamus. Atqve hoc icn-
jfuvocaturbaptiimus-/3eAfrwy*aμετανοίαςAct. XIII,24addl*
tononnunqvaml;£·αφεσιναμα^ηων Marc.1:4. Luc.HI:3, Ex jam diiputatis de pkraft
βαπτ^ηναι.
ειςτιcumfa-
,eiie conftet
qvorfum
valeantAé|«s·:βαπτίζεσαι
ειςbavar.ov
Rom. VI: 3.δε εις ev σωμα iCor. ΧII;13» utqvechartae
parcamus, heic manus
de
tabula..a)bi obfifacr.obfi IX bi'Eeyv.89,c)Eleg. L, v, C, 3,d)<k