Q. F. ρ S. F.
DISSERTATIO GRADUALIS,
tyiCrlCl/E/EGYL'ILiC/E, ΨΕΤ1 AMERIC'ANI, CEDRl PH0EN1CLF, FRUMENTl TURCICI, VMS
McRIDIONALIUM& CANNM SACCU/lRllER/F.,
Qvam
AUCTORITATE
ILUÖ&RUSIMIb, Acad. CJnCELlMiU
REGIS REGNlque SVE
Nec non
Regix CanceliariiE PRTSIDIS ,
CELSISSIMI CO ΜITIS,
Da GUSTAV! CRONHIELM,
Ut & cenfura
Amplijf. g? Expert Fac. Medice? .
PRO LIC ΕNTIΑ
Et confvetis in Medicina honoribus,
ad publicum examen modelte defert
Rudolph, Christoph. Tracht
Zdrnekovia - Pomeranus,
Phil Magißery
In Audit. Gult. Maj. ad diem Junii
a. mdccxxxvil
Horis ante__& poft· meridiem folitis.——-—~
UP $ALME» iiteris höjerianis»
Sacr^e Regime .Majestatis
Regnique Sveci^e
Summ&' fidei O, SENAVIRTORI,
V
ACADEMIJE UPSALIENSIS
ΓΑΝΓ.ΡΙ f A RIO
CRONHIELM,
Miecenati Maximp,s *V- ■ ^
Breves hafce
DE
SUCCEDANEIS
Obfervatfones
dcvotüßma mcntc
offert ΛΌΟΊΟ&
Jt r. Λ C&, *
Ad audlendam le&ionem curibrlam
Phyfiologicam
De CORDE & CEREBRO*
ln Tbeatro Amtomico,
Die' Maji Μ DCC XXXVII.
ad
DISSERTATIONEN! INAUGURALEM,
Auåit.ln GujtAvi
A Clarijf, Bbilof. Magißro & Medicin. Candidato
Dno. ROD. CHRISTOPH. ΊΚΑΟ,ΗΊΙΟ
PATRON ÖS CivesqjAcademicos
debica cum reverentia & humanitate,
hifce invirat
Fac.Med. k t. Decanus & Promotor LAURENTIUS ROßERG.
Die Junii ha-bendam
b. c a
-ICCEDANEA quae Latin is fcriptori*
bus dkuntur, Grxcis άντιβαλλομ.ενχ
dicflra fuercj ab άντι contra & βάλλω
jacio, noftris dici poiTunt GOLItKE,
LIIK'DANNE, JEMNGODL· Et iignifi-
cant medicamenta viribus iimilia, quae In alterius defeftu quandoque fubftituunturj Sed, quod
hie imprimis notandum eit» non unius cujusque pri-
vato aufu, verum coniilio communicato cum Medicis peritis & Viris bonis.. Alioqui longé aliud hifeenomen contingit»ut fcilicet reeepti formula, ffffflD PRO
dicatur > erroneo prarjudicio fuperiiruita , parum vel
nihil interefle, quidquid hic exhibeatur, TOCKE soΜ TOCKE, ut habet vulgi di&erium» KI-PRO-KQGallis
dicitur 3 EINS FORS ANDERE GEBEN Germanis. Et
ut refert in fuo Gazophylacio Joh. Voigtius, Celeber-
rimusin UniveriitateKönigsbergenfi Medicinae Profes-
for : PRO fffVOy iß, trenn ein unv erβandiger Me¬
diet» $ αder dummer Agoteker, M*ufe·Dreck v or Pfeffer
Δ ηr*
i •Φϊ ) o (
verfcbreibet und giebet; Thut nun diefes der Medicus, fo iß
Er gantz gewiß unverflandig, f\f aber der Apothecker, fo iß Er boßhaftig.pag. 78z.
De hoc utique argumento plurimi fcriptores phar-
maceuticarum rerum egere. Nec inepte quis huc re-
feret totum illud, de facileparabilibus Pedacy Diofcori-
dis Anazarbaei. Etiam illa, quae de Succedaneis ex PvOndeletii feriptis annexa funt Lobelii de Hiftoria Stir-
pium. Sedaliorum inventa colligere, multi eft laboris.
Nobi'S hic indicafle fufficiet, noftruminftitutum breve eftej Sex tantummodoexemplisdemonftrare hoc fucce-
daneorum argumentum, tum ut inde agnofeamus bo-
nitatem SummiNuminis, unieuique regioni fufficienter
iirofpicientisofophico caufas, licetde maximeoccultas,neceiTariis:indagemus,tum ut oculounde de-Phi-
pendeat genuinailla Coloniarum, ut ita dicam,- Vege- tabiiium,in aliamatq;aliam regionem dedudio, & quo- usque ejus ope in transmutandis plantis pertingere va- leamus. Nam, quod adipfam Praxin attinet medicam,
& res agendas circa curationes jegrotantium, fufficit utique Medico,ut inventis utatur, fufficitque prineipio-
rum fuorum domeftica evidentia, nec alia, inde usque
e Philofophiae adytis, Epicuri horto, porticu Zenonis,
vel umbrifera Academia Stagiritae arceftenda illi funt.
Sed ubi jam non quaeritur de inventis regulis obfervan- dis, verum & de inveniendis occultis, tunc ingenio utique opus & ad altiora adfeendendum nobis eft. Ne«
que enim vegetabilis plantarum natura,e. g. cognofci
rede poteft, non cognitis & telluris natura fubterra-
nea, ejusq; diurno motu, & progreftivo fimul annuo,
& aéris huic globo circumfuii gravitate ac elatere &
deniqj folis adione ac luminis/ Qua: omnia aliunde iunt, quam ex inftitutionibusmedicis addifeenda. Tunc enim
•Φ* ) ο ( Hfr I
enim proverbium valet: Ubi deiinit Phyftcus, ibi inci«
pit Medicus. Item & alterum lllud: Conjunftä juvant*
Sed ad noftra jam exempla fuhftitutorum accedarrus, Acacia- Tgyptiacae, Peti Americani, Cedri Phoeniceat,
Frumenti Turcici, Vitis Meridionalium, & Cannac Sac- chariferae. Quae quidem inter Exotica dudum & me-
rito celebratiilima funt , tarnen in hifce etiam locis noftris fua quaedam, quafi veftigia fuccedaneorum haud
obfcura hanent', velhabere reputantur.
ACACIA itaque EXOTICA VERA dicirur^ quo«
niam ing-reditur Theriacam, άπο τ«> , h. e. a feris di<ftam, quia ferarum morfus medetur", Thier\
ett Djur, Famofum illud per tot fecula Ele<ftuarium, cujus immutare vel variare formulam probatis Medicis femper fuit, religio, non item feplafiariis noftris lucri- petis , ut habet Matthiolus: Unde & faftumv, quod
non,niii VenetamTheriacam, etiam in hafce regione«
adferre Circumforaneis antehac diu licuerit. Et ante-
quam genuinum, ut hodie fit, fuccurn Acacix ex Arne«
ricae infulis,Belgarum induftriå, Pharmacopola; noftri"
hab^rent. Dicitur SPINA ALGYPTIACA, Αιγυπτιακή cl-
xav&A. Egyptifcbcr Dornigter Schoten Strauch. Diofcori-
di defcripta Lib.I. Cap« 133.QU1 duplicemeam efle do«
cet, majorem alteram, ad arboris magnitudinem acce- dentem, fru&u Lupini in mödum filiquis inclufo 3 Et
minorem Afianam, fpinofiorem, femine lenticula mi¬
nore, in folliculis connexis ternum quaternum capaci- bus, fucco adftringente, Ted viribus inferiorem. Haec
illa fpecies eft, quae filiquis compreflis & Ifthmo inter- ccptis efle dicitur. Cujus Jconem bonam dedit Veslin- gius in Notis adAlpinumde Plantis jEgyptip.y.idquod
indicafle fatiseft.Pracftantioremautem illam & majorem jEgyptii infuislucis colebant. Nempeuterant periti re-
Α ι rum
4 4tS ) c ( S**·
rum medicarum, & hortorum fuorum ad fuperftitio-
iiem usquecuriofi. Etiam Olerum. Hinc proverbium:' Syrorum multa olera: Nam & Syri in hortis coiendis operofiifimi. Erutiees autem in arboream magnitudi*
tiernexcrefcere poife, me docuit in de hortcTFarneiia-
rio, Tobias Aldinus5 ii Stolones novelli & furculi a
radicibus prodeuntes diligenter avellantur. Qva arte Tamarifcus, inquit, Lentifcus, Myrtus, Salix & fimi-
lia, natura fua fruticofa, arboream acquirunt magni-
tudinem. Quod Hortulanis junioribus indicandvm
duximus. Sed ClarifT. Tournefortius fpecies Acaciae
recenfet XIII; Americanas fcilicet addcns, Diofcoridi
„nunquamvifas. Qui fequentia interim habet Ex Aca-
?,ciae inquit, fruftu dEgyptii exprimebant fuccum , 8c
»lente (iccabant, modice fulvum & odoratum, ut in
„Acacia eife poteil, vfm habentem adftriöloriam &re-
„frigerantem, qui & lavatur ad morbos oculorum ,
j,cum aqua tritus, ut lic aliquid decedat de ejus acri-
„monia. Refert & Matthiotus, Acaciac gummi quod*
dam vermiculatumede & peüucidum, &Medicis Mau-
ris Arabicum dich Quo nomine proftat etiam gummi quoddamin noftris Apothecis* id autem mifcellaneum
eil & confufaneum. Genuinum vero illud ad nos ra*
ro adfertur, nifi forte ex America. Vifcoiitate fua efficaxeft, involvens acria & hebetans, ut Diofcorides docet, fatpe enim partes plantarum difcrepantes inter fe vires tenent. Adquod utique a plantarumEncomi*
aflis attendi· debebat* Quamvero dedit imaginem Mat*
thiolus p. Acaciac Diofcoridis, falfam ehe doeet Dodonaeus p. 751. aliam fubilituens, fed nec illamfatis
accuratam. Licet autem Plrnius Lib. XXV. Gap. II.
plantas depingiy& Galenus easdem defcribi hon pro¬
ben!j fed earumdem cognitioncm infpeftione comw paran
■m y o ( s& t
* -
parandam efTe voluerint, tamen liquet, (i haberene
hodierni Au&ores noftri Botanici icones plantarum
Diofcoridis vel defcriptiones accuratas, non utique dc
illius vel Hyflfopo vel Geymo vel Thymo ambigerent.
Nos ex eo, quem fupra nominavimus Aldino, Acaciae Diofcorideae adumbrationem damus, poftquam nobis copia faéla eit hujus Codicis, utique non obvii, ex
Bibliotheca Viri maxime Reverendi,Dni. Olavi Celfii,
é ) o C Wh
S. S. Theol. Dod. & Prof. Prim. Archi-Praepofiti &
Paftor Vpfal., hodieque hujus Acad. Redoris Magni-
fici, Philobotani deniq; inter Noftrates clarifiimi,non conquifitis modo Botanicorum excellentium fcriptis,
iiccisque herbariis, fed & domefticohortulo,in quo plu-
rimas exoticas plantas indigenasque fed raras, Antonij
Caftoris illius exemplo,cujusmeminitPliniusLib.XXV.
Cap. II. alere fölet.
Huicautemarbori Acaciae Farneflanac fernen ab Infula Dominico prope Msxicum, allatum fuit, Anno i<5ii.
Poft triennium enata planta florere ccepit, folia viri-
dia, ramofa, pennata, Filicis foeminar in modum, poft
örtum folem expanduntur, circa vefperam clauduntur conduplicata cum appoiitis. Aculei validi in ramis re- ftant,etiam decidentibus foliis. Flores Verni pauci,
Autumnales copioiiftimi, bis enim in anno floret5 pri-
mum colore funt viridi, deinde lutefcunt, denique
canefcentes. Odor qualis luteae Viols Cheiri dids>
quem & ficci retinent. Ε glob'ofo & tomentofo iiore
non niii filiquae terns quaternsve, virides primum ,
poft nigerrims. Semina dura, nigra, & cum imma-
tura funt viridia; mafticata, allii foetorem halitui im- primunt. Radix una, reda, profunda. Rami longi,
alti, eredi, fed junduris haud in redum refponden-
tibus. Flexiles praeterea & fradu contumaces. Sed, ut
prsvideo,plantarum defcriptiones hsc Diifertatiuncula
mea ne mutilas quidem capiet. Tournefortius brevi-
bus hane nominat, Acaciam Indicam, Farneiianam , Aldinam, fecundam, foliis fcorpioidis legumihofs, fi- liquis fufeis, teretibus, reiinofis. Nos fiorem, piftil-
lum » frudum ex Tournefortio in Tab. adjunximus.
Ad noftrumveroredeuntcs propofitum: noftratem A- caciam dicimus in notis fuis charaderifticis cum prsce- dente
) o ( ^ 7
dente nil quidquam commune habere, adeoquc malé
fubftjtui a Confedionariis in locum prioris. Eft enim
Pruni fpecies, quam vocem Belg* in PRUTMEN, Ger-
mani in PFLAUMEN, noftri in PLOMMON mutarunt.
Hsec Acacia fucci acerbitate & horrore fpinarum & fe-
rotina frudus maturi.tate cum fylveftrioribus multis
convenit. Idemque cum maledicftione illa poft lapfum,
qua Genefeos Cap. III. v. ig. dicitur: Jorden skal b<er*
tig Tame och Tiftel. Utrum vero prunorum fpecieso-
mnes, nam XXVII. recenfet Tournefortius Inft. p.diz.
cultura tales rcddiderit, quales hodic in hortis funt,
non dixerim; id interim ad indigenam hane noftram fpedat, quod me docuit in Adverfariis Lobelius p.43(5.
Pruni fc. Sylveftris, SCHLEENGermanis,, STFERKEBsER noftris, alteram horridiorem efie, fpinis rigidiorem,
frudu minore, acerbiore, ex quo Pharmacopoei con- jficiunt Prunellorum Acaciam : Alteram lastiorem HA¬
BER SCHLEEN didam , in Voigtlandia frequentem &
majorem, quae transplantatione & infertione varia &
cultu» in grandem , proceram, domefticam abit $ mi-
tiore pomo , fucculentiore, fvaviore. Olim Plinio
Cap. XIII. Lib. XV. DAMASCENA omnium praeftantifli-
ma erant, magna fcilicet, dulcia, atrocserulea, qualia
feré funt, quae noftris ΡRUNAHUNGARICA vocantur,
magna, crafla, fubacida. Hodie BRIGNOLIENSIA, inquit Lobelius, palmam praeripiunt bonitate, falubri-
tate &fapiditate, ex ftavo rufeicentia, mixti faporis gratiftima: BRIGNIOLEN, PRUNEOLEN dicuntur, *b-
gefcheleteunddußgekarnete Provintz Pfldumlein, in kleinen
Fdßlein oder Kdßlein,antiquiftimo inftituto. NamThec-
phraftus Lib.IV. Cap. III. de Prunis AEgyptiis ficcatis Sc
nucleo privatis παλά&ας fieri feribit: Offas feu maifas
conditas vertunt* & fruduum conditomm pulpas.
\ , - Sed
t 4M ') o (
Sed& ad Sylvii Medici manitum attendendumeft, Prax» ι
Append. Trad. l.Cap. X. Pruna vermiurtf feminia prac alns frudibus in iinu fovere. Noilråtia certe, iaxant al-
vum non minus quam Caflia Fiftulms Aigyptiaca, ima
& Americana-, nec minus quam Manna,iiveCalabrina,
iive Aiiana, e Fraxino exfudans in regionibus calidis
& Orno, quae Fraxinus humilior eft, minare & tenuio- refolio, non cum rore aéreo veniens fublucanis tem«<
poribus. litrum vero noftratia illa pruna per culturae metamorpboiin iiηt temporis tradu abitura in Artne-
niaca mala , non liquet; illa fcilicet, qux, quoniam I
antiquis dicebantur praecocia, hortulani hodierni in
alPRlCOSESmutarunt, Sylveftris, interim Prunusnoftra
viarum agros fepiat, aut fepes fulciat, vitac utique inter
arbuftacontumacis. Immaturi fruduslinquendi dyfente-
riam enim pueris attuliiTe , Schwenckfeldius monet.
Mulierculae noftrates in acccleranda confedione aceti, ampullis fuis fidilibus yentricoiis, pruneola fylyeftria
immatura im mitteré folent, vafe non obturato. Et- mullerus refert, e fucco frudus adhuc viridis, per de-*
ftillationem Jentam in Balneo Mirix dido, acetum ac-
cipi acerrimum ; Reperio & Bauhinum fcripiiiTe pru- neolas furno (iccari Sc mufto indi folere in Alfacia, vinaque inde reddi adftringentia &guftu jucunda. I-
dem Zornius repetit, nuperus Botahologix Medicas Scriptor p. 13. Man mache aus den zeitigen Beeren \vieder
das Grießund Stein einenguten Schleen IVein. Fertur &
hoc, quod contufa in puiverem pruneola emendent pendula viπι, die Zähen Weine, Sed Tabernarios pu¬
blice inftrui , quibus adulterare vina fua valeant,
ut & (ine fufpenfa haedera, vendibilia reddant, utique
non expedit. Conf. DilTert. Von denen ntit Silberglett 9jrfd[cheun Weinen, ld potiui expedit> ut non igno-
remus
4M > o < Μ». 9
rernus Heliotropium tricoccon G. B. fRicinoidem vöcai
P.T.inftit.p. 655·. delineat Lobelius Jc. 161. It.Parifiens»
Ann. 171 ζp.439.) &qua rationcex eopareturGallorum
didum TOURNESOL, quo charta coerulea tingiturj cu¬
jus ope fuccos vegetabilium exploramus longe felicius,
quam folo guftu. Radix enim fylveftris pruni amara &
parum ftyptica , chartamhanc caeruleam parum inficit,
fed: ex baccis> quifontunpeu aigrelettes, maU terrible-
tnentftiptiques, ita rutilat fplendide atq; exipfo alumine.
Video autem mihi elfecontrahendav^la> & quo cer- tius enavigem, minus erit gravanda hifce fuccedaneo«·
rum mercibus, mea cymbula. Pergo itaqué ad Indo-
rum,totolicetremotorum coelo, PÉTilMdådumjquod
tarnen borealem & congenerein apud nos hypnoticam
plantatri habere aflero, hoc eft, foporiferam, hinc &
D12LL-OERT didam. Utrarque certe mixtim fpedat«,
fatis oftendunt, quam parum hicdiftinguat naturautri-
usque floris petala , calyces, piftilla, frudus,feminaj
quarum alteram fponte fua tellus haec profert, fed ne- gledam: alteram, cultura improba &publicehortulanis
injunda, mangonio lucrofo tradit quasillariis noftris.
Dodonxus Hyofcyamum Peruvianum dixit, idquetnerito J
licet digefto magis in illa iolifera novi orbis & aurife-
ra plaga veneno, quam in hifce terris nivofis. Galli
NICOTIAN vocant, a Nobili quodam , qui acceptum a Belga e Florida reduce fernen , primusin Galliam intu··
lit. Ex quo quam fint exigua faepe magnarum rerum
initia liquet. Id petum erat a Urgesfeviües: noftris,^
brédbUdige. Lobelius, SAXAM SANCTaMIndqrumvo- cat,Obf. p# 3id. Nam ad ulcera fordida egregie valet.
70 BAK2b infula quadam novi orbis, in qua copiofe
crefcit, defcriptaJohanni de Laet. p.ÖÖ3. Everhardusac
ider, ambo plant« hujus vocaies praecones,Ρανα-
Β CEAM
ίο 4W ) o C 5#·
- ·'·· ■· -- - . - - - · · - ~~
CEAM plané dixere; ex sr«»omne& ακίορΑΐ, medeor.
All-bcete. Ein univerftl medicin· PotuiiTent & FANDORAM
dixifife, Omnes iimul voluptates poflidentem & delicias.
Sed nec minuslaudibus eyehit, qui novae itidera philo- fophiac voluit autor videri , Cornelius Bontekoe, in de
Vit» (f Morte. Cumautem pronius peccent hominei
in exceflu & nimietate, quam in defe&uj liceat nobil hic referredubias quasdam & ambiguas Peti virtutes,
utdetrahatur aliquid, fi fieri idpoflit, fimpliciorum in
hac re credulitati. Mufcas itaque & Apes &Crabro·
nes vitreac lagenulae inclufas, inflato tabaci fumo pe- riret joeulare puerorum experimentum eft. Majori
vitre* lagenar. nujusfumo implctae , poftmodum cere-
vifia derepente in fula, fi hauriatur,dejeftiones excitat.
Quidam, haustum per clyfteres fumum,, convulfionei concitalleobferYavit. Helmontius, Nicotianam, fuove-
neno mulieres reddere fteriles fcribit* Contigit ali- quando, ut puerulo in cunis dormienti, nefcioquis ar-
gutator, per nares&osapertyminfufflaretpeti fumumj
lccutae ftatim füere fternutationes vehementes, poft &
convulfiones» & inträ paucos diesmors. Inalio,ab ex-
hibito hujus pulvere, coraa fomnolentum Sc apoplexia.
Vid.Ej?bem. Nat. Cur. Decad. X. An. II. p. z6y. /jr. An &
illud hicmemorem,quod inter alios retulitDn· Vigani,
in de Chymia ρ. ιό. Oleo hujusdeftillato fcetido, ene-
cari fubito feles, una gutta vel altera in iinguam illita, Plura in hane rem inftituit experimenta Franf. Rhedi,
itidem Italus curiofus,Exp. ρ. i 5-4. Nec Harderus id diifimulavit in Apiario nbf. I. Imputänduni itaqj noftro-
rum fcriptorum reticentiat non eft, abufus hujus phar-
maci. Licet itaquenon ignobilis poeta Joh. Pofthius declamet: Nulla falutifero fe comparet herba tabaco , Viribus hatcomnescxfuperatreliquas: tarnen opponere
& com«
4M W i«, ti
& componerehuicpermittatur,quandohiclocum aemu-
latio habeat, noftratemHTOSCYAMUM,abvsfus &χίαμ,ος
faba, di&am; quamvocem, fcplafiarii Galli in fusqniame
verterunt. Prioris Plantaefpecics quinquereccnfet in
Inftit, p. H7.P. T, Pofteriorisnovem: utrasque perfpc-
«Stas habere, hortulanis convenit:Ad vires & noxasfpe-
,ftat,primum quodRASE 1FURTSdicatur. WeildieSchwei-
ne, jven fie davonejfen,fehr toben. Idcm dudumobferva·
tum'& ifeliano eft. Hift. 1. I.e.7 Conveliumur, inquit,
vel refolvuntur pr*fentu mortis piriculo, nifi aqua copiofa
ßatim forts & inttu fe polluant: tunc & cancros venantur.
Inftin<ftunefcioquo. Dicitur&ZtGEINER-KRAUT, Nam
SzegéniHungaris pauperes funt, Tiggarenoftris. Suntq;
hi nebulones peripathetici famoii infuper fuis venen·
ciis. APOLLINARIS Val.Cordo dicitur, excelientibo-
tanico, qui floruit circa tempora reformationis, cum
renafcerentur in Germania, unacum novisAcademiis,
& Religionis ac Philofophiae liberta* & bonac literae.
Sed & antiquioribus, haec planta vocatur Apollinaris
quodeadementati,velut oeftro percMlfi Apollinisrixan-
dofetorqueant,abalienatacummultaaltérationcmente.
Scribonius Largus Medicus refert, hane plantam apud
Latinos ALTERCllMηominatam. Luc. Apulejus ΊΤΡΗΟ·
ΝIAM appeilat, quod intelleélricem, inquit, vim in
homine corrumpat. EtSimon Pauli, celebrisinterDa·
nos botanicus, in guadr. ad illius nomen cum horrore
cxipucre jubet. RefertZornius, fupramemoratus5 die
Bauerngraben die Wurtzelum Sanif Jobanni aus, ßr'auWen
ße in denH'iufern, undaufden kornboden,vordieM'aufeund
Ratzen. Den esgiebet einenßarkenßinkendengerutbvonßcb%
Les feuilles font fades, inquit P.T.&fententmauvais.
Laracineeft douceatre &a le goutde Γ artichaut. Fu·
muscerte Glires^necat, & deco&um, etjam Cimices,
Β ι olidof
It
olidos iilos le&ularios. Refert Platerus in Pr.1. 1.c.
Semen in cerevifiadecoftum, potatores,intabernistri- vialibus citius & vehementer inebriare. Nec tarnen putes L· B. hane plantam effe noxiam ubique. Nam a Medico dogmatico, hujus, ut aliarumvenenatarumre- rum ufurpatio re&ealiquando inftituipoteft. Indicafle quaedam fufficiat. Folia cum la&e P. T. applicat,ou U
Goutefefdit fentir, hoc eftarticularisdolor, quem bar¬
bari olim medici, Mauri &Apellac, cum catarrhumdi-
cere vellént, Guttam dixere: unde & hodie in lingua
Téutonicä manet, ut der Tropfe de Apoplexia dicatur.
Folia cineribus émollita in mammis folvere ladlis gru- mos, Idem docet. qui & gra ηorum hyofcyami fumo >
perniones curat, les Engelures des mainsi Habet & ad Tumörestem medicisrefolvenstraditas remediorumcataplafma egregium.formulasAreligiofere-peritis au- tinere débemus, non variare temere, ut commutare
veftimen tavetera farcinatoresfolent. SedTatisde hifce.
Exemplum jam adferam Succedaneorum aliud, inex- pe&atum forte, JUNIPERI tf CEDRIPhceniceae Bellonii fcM OXTCEDRllSdiélae. Exappofitaadumbratione, quam
fint, hacc inter fe multum iimilia, liquet. Ittlo haneCe-
drum, Galenusplane Juniperutp appelht. notante Ges-
nero.
OxycedrusLycea;Dodonatodidla& delineata gy3.
Lobelius delineat Ic. ut.
Ignota utique noftris hörtis cife non deberet, cum,Theophrafto docente, nafcatur
frigidis & faxofa loca amet. Non eil autem hsec con-
fundenda cum CSDRO» arbore conifera, quae Larix ori- entalis dicitur, & fupra Libani rupés altiffima evadit:
materie ita incorrupta,ut nec cariem fentiatnec vetu-
ftatem. Plin. 1. II. c. 14. Ex qua menfat celebres apud Romanos-fiebant:cxftruftum,magnam partem,imo Salomoneumfuit. CujusilludarborisTemplumfruftut
obtufuf
■«■JM"» «J
"' I in II11 mmmmmmammmm—mmmmmrnm-m
A O G» ®
©btufus &rotundior CEDRIDESvocatur j Pix
deniqueex
hac per ignem confeda%efyt&? GalJis fuum Gaudran5 no-
ftris noftramKUERadedifle creditur. Juniperusverovul¬
garis fruticofa & arborea, utraque in fylvis noftris fre- quens. Juniperus major baccis cacruleis jllyrica Lobel.
d2p. &juniperusmajor baccis rufefcentibus Monfpelien- iium,voce utIb. 024-in noitris hortisdefiderantur. A Juniperi Belgac fuum Genever,ita& Svecifuum Seneb*r Ifumferunt.ben Kmmntetsbaum dicitur ex eo.,quod baccis lu-
teryiditentturdi,Die krammetsVogel. JäfoWeck dicitur
Bohemis,hoc eft Slavis, -fertiliffimam Germania circa Herciniam partem dudum incolentibus. Utrum autem
indeAnålyfisdicaturchymica,JVMboldergenuina illat haereo.inPropiusphyficis hucopertarumfpedat
rerum claiiis, nec, njfi ignorantibus, unquam contem-
- ptuiin hachabita.per ignem analyfi,Sed diverfa, qua^hancplantamftudipfé feparandacomponunt,funt, fa>
piuscule permutando vafa recipientia. alias earumcon-
.· fufio in ipiritum abij ardentem vel urinofum. poftea
B 3 fefe
4M ) o ( Μ»·
fefe feparat ex reliquiis oleum. Id medocuitinde plan-
tisPärifienfisagri Cl. Vir.Pitt. Tournefurtius. Sed& ut
ufasmedia hujusplant*innotefcant plurimis, intereft
faltem, ut indicentur. Decodum itaque ligni & ex rafura Scmicupium, &fummitatibus incodum Vinum,
& totiusplant*ad hydropemefficaciacomprobara com-
muni confenfu a Cl.noftris, inter Empiricosautoribus
TragO) Matthiolo,Hartmanno,Simone Pauli. EtTin-
durapractcreae baccis parata c.fjpiritu ardenteproprio:
eademque ad mettis confifterttiam evaporata in Elixir.
& mel juniperinum, addendumenematib? in dyfenteria
& tenesmo. Baccac pr*terea, vino deCampania infufae
cum tantillo cinamomi& faochari»vulgoRATAFJAdici-
tur.. Pulpadenique exacinatarum baccarura,cum fac-
charo intrita, fit CONSERVA. Pr*terea prunis ardénti-
bus injed* baccac adnocivum aérem: & ad Epiftolas ,
Lintea,convivalia vafairroranda,acetumjuniperi,pefti-
lentiac tempeftate: Cundah*cce,utjam hydromel juni¬
perinum taceam, docent veriflimum eflfe Cl. Tourne-
tortii, Nous riavonsgverre de ρUnte ett Europé, qui foit de plusgrand ufagei Mittoplurimä: Idtarnenhortulanorum
nöftrorum examen meretur, quod Cammerariusaflerit
in de Hortis p. 145-. DasRosmarin zweige inzarteIFach-
bolderβamlein gepfropffet die Winterkalte ausßeben können.
Propcroad alia, IndicoTritico MAYS dido, fuc-
cedancuminTriticonoftratc indagaturus. Obledatio-
nis,potius, quam panificii gratiain noilrishortis, prius
illud feritur. Speciofa enim planta eft in fuis variatio- nibus, granis fc. fpicisque verficoloribus. Lobelius as- ferit contra Dodonacum, h»nc plantam non exAmeri¬
ca allatam nobis, Ted Afianam cfle & inde a temporibui
Neronis in Italiam invedam fuifife, & Plinio dcfcribi
Üb«ig.c.7.. Hodie utiquc haec a Tureis, Romani per Aham
4W ) 0 C MV·
Afiäm imperii heredibus, Turcicum frumentumdicitur.
Cum vero id ipfum Borealibus Americanis diu in ufu communi fuerit, fieri Sc id potuit, ut iftae, novi orbis regiones, olim, cx Afia boreali, & advenas primum
acceperint & hane fimul frugem. Magna; vero Ger¬
mania; incolae & Hyperborei, fi funt terrigeni & autoch·
thones, potuerunt fruges fuas per transplantationem
& culturäm iibi olim comparaife, exagreftibus grami- nibus, quales &hodiefunt: Loliaceis fc. Spicatis, Pani-
culatis* Avenaceis. Quod tamencenfurxB.L.fubmitto.
TRITICIvocem a terendodici, Varrodocet, quod
triturationeglumas facile deponat: unde drefeben,tröska.
Species ejus recenfet XIII. P. T. dignas qua; fpeden-
tur in hortis Regiis & Academicis. Plinius Triticoni¬
hileflTefertiliusdixit. Libr. 13.C.10. Quanquam rubigine
non raro eulmi & fpicae marcefcant, a rore ut putant,
vom Mehl Tbau, vel femente minus puro: Wenn der Sa-
nenWettzen in Mehl Sackegetban Tvird1 Vel ab OCCUltio-
re caufa: unde olim Robigalia apud Romanos facraj -
Afrumento, quod Graccis Plinio Arincadicitur,
Vocem Rocken, Räg deducit Cellarius in Lex. ρ. 1^78.
Pultaceavero in tritico noxa, quam Galenus, yAi^or, klißrugt,in de fac. P. Simpl.nominat, emendatur utique ab addito fale & fermento, Sauerteig, Hefen, Gjaß Sc
calore clibani. Ditiores, Beverovicius aflerit, Magna-
tes calculo obnoxios efe & podagra, quodpane vefeanturfi- milagineo, nec corfus multum exerceant,· Potius credide- rim ad hos morbos difponi homines per venatoria
snultain juvenilibusannisexercitia & militäres labores
& illo haud infrequentein dia:ta, errore, quem Plinius
innuit: Vinum^ inquittjejuno bibere, novitio inventof inu- fitatifmum eft. Id imprimis fpedat ad frugum laudes %
