• No results found

Dissertatio physico - astronomica de eclipsibus I. Generatim II. Speciatim Solis et Lunæ. Qvam ... conspirante spectatissimo philosophorum, in florentissima ac regia ad salam academia, ordine celeberrimo, præside ... M. Martino E. Gestrinio ... pro insign

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Dissertatio physico - astronomica de eclipsibus I. Generatim II. Speciatim Solis et Lunæ. Qvam ... conspirante spectatissimo philosophorum, in florentissima ac regia ad salam academia, ordine celeberrimo, præside ... M. Martino E. Gestrinio ... pro insign"

Copied!
48
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Ii io

Dis§ertj tio

PHYSICO - ASTRONOMICA

D<L> JÉi:

ECU PSIBUS

I. GENERATIM

II. SPEC I AT IM

SOLIS & LUN/E.

£ V A M

[fpirante Trtnuno Numine

Confpirante Spedlatifiimo Philofophoram * in floren-

tiilima ac Regia ad Salam Academia^

crdine celeberrimo,

P R M S IDE

Clarißimo ExcellentißimoFiro,

M. MARTINO E. GE-

STRINIO, Math. Inf.inpraTata inclyta Academia

P. Pub. Proraotorc & Praceptore (uo multis no- minibus plurimumcolendo.

Prowßgnibut Magißerij Ehilofopbici ejusdemfummi

gmdm Privilegesadipifcendis>

Publice vcntilandam &difcuticndam proponit

ERICHS ^vome?

Helsingus.

diem Febr. in Auditorio Majori}boris d7.matutinis,

"

u ß S A L I £, *

Typis iEfchilliMatthias,Anno 163 2.

(2)

1LLUSTR I, GE N

E^R

ETO

M*gnificcntißtmo DomtnoacHeroimaxim o

Dn_. A X E L IO

OXENSTIERNA.

SACRM REGIM M A J ESTATIS

Regnig Sueci* Canceäario Senatori gra

vißitno,

Legato ad Sxercitum

£f

partium

Berußt* Güber"

natorigenerali,Judici provinciali

NorLndia-

rum,LiberoBaroni in

Må$/Dominode /D*

fån (5 ^xA^n/Eqmti

Aurato•

PattonQjMecaenati&Evergetae

fua bei*igniffimo?

DiJputationemhane

gradualem

in perpetu*

ob*

fervanti*at£(ubjc&ioni*,

debiU<£

grät

itu*

dintfargumentum,

fubmiße

' dedicat offert

Eri cus

Author&Relp*

(3)

_ jg ra sa gg! g?: a

ssUlIMSllDS

**^©©00<2>Q3©©öO©®et>©8©©©<3>0@©e6©©S>8*

Procemiurru-

Qnminuspraclaréy quamfuccinSte & eleganter*

Pliniwomnishttratuvaperitißimut : Ma&i in- genio,eÜc cali Intcrprctes, rerumq; na-

tura? capaces, argunaenti repertores,quo Dcos horainefq; viciftisr*. J%ui* enim **_>

boccernens (f ftatos ftdzrum(qusntam ita placuit appellere)

laborcsynonfuaneceßitati mortalisgenitus ignofcat? Nar» ut bujufeereipaulo alttusprinctpia, velexSenecarepetem,auihbt

7. naturalis qq. c. /. nihil aliud inquit magnificentiusr*

quiipiam quxfscritautdidiccrit ucilius, quåra de Stel-

larurn Sydcrumq; natura : Nam ut idfilentio tränfeam,de

quovagantem &longiusprolteålamaliorum orationem videas, quodnimirum barum rerumcogmtione,velutialisquibmdam,

nosincognitionem Deifublepet/ius ,ut Divinus ide gentium teftaturPraco,dumgravtßimeinqutttam propé adeflé Deu, penéutroanibusprarbédi &contrc&ari poffit:fignificat

nimiruexpreffavefiigiaatq3indietaDivinitatisin naturaexta-

■411f qua convincunt animoshunc Mundumnoncafu extitiffiyfed

abaliquaaternamente conditum eße &gubernari. Id fal-

ternaqua hicjudicijlance ponderemus; quod rempropiw at- tingit. fEteni^rßvolupeeß%cumbrutisrerumcaducaramfpe-

Siarematrem; quanondelitiaoculisfenoflristngerentfjjluod-

namoculorumlautiuspabulum, quam totafpeSlarefloresyber«

basq} virtute infignes, colore admirandas, odore fragrantes &

jueundas,faporegrataslSedenimquanttbacputabuntur*ftva-

A 2 ßam

(4)

ßam iII4m tfftUpendam celi MacbinansintueamurlSane

f

*n»

cidtmus inhortttlumamsmßvnum hetbus varift confttum-, ln~»

Regtumaltquodpalatium, tholufculptiltbu*qu4f/,gemmts%, &

uniombus concinnetnfértisfuptrbum% Obteflarequod objeflum

magUpottflmortaltüluminatquansbic lumina?varietasdf-

ledat, Vetuftatetritumcfl dtverbtum. Hacalorumttftulafeu

flofcult dicantur,feugemma,feulumina,variantpulcbritudtne9y

fplendore,colore, magnitudme,dißatiaaMündtmedtOyVtnbua

& eftcacia, mottbus. &c, Saluberrimustrgohicoculorupaßus»

Caterumcfuemadmoduminberbas&fruticesnudos oculoscum

brutüdeijeere, laudiénihilmeretur,atifimentié accedat ratio-

\_cinium,deißarum natura,proprietatibus (f eftcacia aptéju- dtcans,quemadmodum cecintttllta ;

qJQaj Pronaq; cumfpedant

anirnalia

cartcraterras.

Os Homini iublime deditCslumq;tucri

C Juffit &«redosad fyderatollerevultusr*.

Proinde caputatj. oculosadfyderaerigere& quaqua*t>erjus

dedinareimperitaplebeculacumfapienti fenatu cottidtanunts

efl»appofite verb de corporibtu caleßibtu eorumcf natura, &

multiplieiafefltone dtferere pofe, communionem vulgi lon-

gioritntervallorefpuit,quamterrafördesfupremi CalipuritasJ

r \ Quoniani ceofeturquifq;tumdemuro rem fcire cum_»

HX Viftairccutuscaufam,Ariß.l.i.poß. c-S- Supra communem

> f I argbplebejamjj fortens uteferamur{licet&nos in luce tenui

CtlFHvI ealtgensus,in mediocri cacutiamus, inmajori caci,in maxima

infamamus, juxta Toerißxmumilludfssbtilißnst Scaltgeri,Exer,

sj t» fec. /.) placuit, {quanioquidem materiam aliquam qua-

rendamtntellexerim,in quaquantulacunfa nseatn ßudijsPbi-

, lofopbietstndußria documentaederetur)fobriePbilofopbaniibm

*ldt admirandis iliis raagaorü iunainutnvarijsfaciebus &

defc HbKTn,

ihjmi

(5)

üwff IT:' > - :s •• ' fm defe&ibus,paucaquadamdücutiendapropfynqrej Btfiitaab*

jcondtta nobts eßnatura cahfttscorporis^ut tpjequoj Pbtlofo-

phut(old fublunarium condtttonum negattone, tam dtciararo

potisfutrit; attarnen ta tBtjutpraftimia.nobiltta* &uttittast

praferttm bujut materis»dedefetttbuslumtnariummagnorum»

amntumnobtlißima &antiqutßtma,ut mlrudts &tmperfetta bujsufceretcogmtto exptttbiliorfit, quam exqutftta tfperfe-*

ttaaltarum rcrum percepttoignobtltum : quamqui diligenter perpenderit,invenitt,fifacrisUtertsfidem habere noluertt, (f

Deum ejfenaturatottut condttorem, bominum futurorums

inipfamacbtnationecuram babuiflc\ fic ordinato bocMundano Tbeatro,utexifterentintofignatdonea»qmbut Hominummen*

tes Deifimulacra,nontantum invitarenturad contempldnd/u*

DiPinaopera, exqutbut conditoris bonitatem afltmarent,• [ed

etiamadjuvarcntur adeadempenitusveftiganda: [guaentnt-»

obfeero caufaeB,[i ba c noneB, quod naturain Solis & Luna corporibut talesexercetlufut ? qutbut nontantum hominet ut Htßoria teßantur, in admirationem & ßuporem vertuntury

quamdtucaufasignorant : (edettamquadrupedes> Plinto tefte communiterpavefeunt ? Porro quantafit borum Defettuum-*

utilttaty veritatisfvavitasaccertitudo, velinde confiat, quod

adpraferiptum&eertumdiem,imbmomentumtemporispra.

dicuntur Scclipfes : SBverbDivtnitatisparticulafutura cer-*

topradicere.Quantumdeni% defetttbus luminum adjuventur

bomtnes in ssfironomiatota,docent omnium Afironomorum

libri. NamquodmotutSolis tfLuna attinet,annorttmjj (f menfiumfpatia : tota bac Dottrinaexfola Eccltpfium cbferva•

ttoneprimum eBorratnecaltterconßtttäpotuit j acne Itrna-

riquidem &expo/trtampliut poteB, nifidefetttbut luminum-*

aceurattus& limattuicertfideratü;Fttuimba tentbra ^dfiro-

nomorumjuntoculi} bt dejiåtut dottrinsfunt abundantta, ht

Aj tiApi

(6)

—«■"-

navt mentesmoTtaUumprtcioßßimia pi&urts ittußrant, Sed

utftneambagibm in reißatimnobthßim*.4dytaingrediar, tra-

ftationcmtotam de Ecltpftum natura in certa capita, qua pro Thefiummore acmodulobreloiterpercurram itadißribuendam

cenfeoyUtprimqutdedeEclipübusingener«&univerfca-

gki Dtinde dejjfde/mfpeciatimat%«nudeatenüs. TuDem

Da facilemcurfura, atq;audacibusannue caeptis!

T H E S I S

L

Eneralts Bclipfium

conßderatio,

ca

attingit,qutequibusvü

Sclipßum^

fpeciebus communia funt >

&

ex

Metbodiprtejcripto,primum

No-

minisevolutionemexbibet-> qua~»

de repmcis,

ambiguitatps inpri-

mps vitandtecaujd. II.

CircaivofjL<fP)\oyiov^Jeu

evolutionem

nominis^f

ahea ordittmur, trianobisprtecipuéin prtefentia con-

ßderandaoccurrunt>etv^o^syU, opuwpU,avvunnet.

..IIL

' , ,

É-wpoteyUvfeudefinitionem nominalem

qnod

con- cernihinpropatuloesl>vocem

Eclipfis

a

fönte Grxco

em 4-

(7)

emanafe,

auerlo &A«ftwr défcendife, quod dere-

linquere

(ß deferere fignificat,natftralitér ver o deli¬

riumpati;

unde defeßu*

,

defeßio. Hac

igitur vox bic

Synecbdocbtce

pro

ccrta dcfeßtonis

fpecie

eßaccipienda, nimirum

pro

defettu luminps in

luminaribu* magni** ^

IV.

Deindécircaj>och fij>e ambiguitatem

(aquaomninobac vox

rvindtcanda,

ne

dernu*gene-

trici 0*receptaculoerrorum

tutißimo lo

cum,

teß^j,

fubtilitatum Magiftro)

fludioséßat

imnot

anda

ve-

niuntvari#Sclip/ispotel\ztes,qttarum

altera

gene¬

ralisfeulata,altera

fpeciafc/^ftrifta*

V.

Eclipßsergofeu

defettu*

ingenexe

eßcuju6J>ls

aßrioccultatio, qua, vijui Hominum in terra

degen-

tiumapparet,7>clpropterterram

ipfam

,

vel

propter

aliud aliquod aßrum > inter

ipfum (ß obtutum

no- firum interpoßtum. Hoc modo quivia

Planet

a

in¬

feriorßeilAm

fupra

Je

occultare Eclipfare poteß.

SicomnesStellafulHorizontem

defcendentes^quan-

do propterfiliditatem terra non

amplius

apparent Eclipfata feu

alfcondita dici poffunt.

VL

Nos verb ex arnplo iIIogeneralra acceptioni*

campoinJpeciali'<? traSfationisgyrum

difputationem prajcntem

compeücntes, bic efo k^agemm

de duorum

lumi•

(8)

lumindrium magnoruminScriptura**T ficdi-

ttorum Solis & Jbun<e EclipfibuSj (quialiasprinc

pesplanetarum vocantur,reliqui verotamfuperio-

rcs quam inferioresminiflru

VII.

De jEquip ollentia vocps Sclipfisparum refert multa notare,quando cuivfoferé obvium eslffcri-

ptoresinidiomatelatinoproeaoccultationem, abfcu-

rationem,defettum etiam Luminarium ujurparo»

I1X.

Hifieficobiterpr&floratis, qu#adnominp.sex-

plicationempertinere videbuntur,folent quidem /tu-

thorcs pr&mitterc Definitionifeu quaßioni quid fit qu&fiioneman fit,utcuilibet confiarepoßitillos mini-

defiElitioaltquoautvanoFbilofopborü commento

operofas quasdam disquifitiones ternere infiituific^,

quamtarnennosin contentioneminiméponimuö: cum

Scltpfcsfiericuivis,oculorum limine nonprivato, in confeßofit: igiturpergentesfinitionitexend# re~

texend# infiftimue. X.

Definitionem ergo Realem>velpotiwdeferi- ptione Sclipfeos talem damus: Eclipfis eft

defeélus

vel occultatioluminariu,feu luminiseorumamifilo

veIprivatio,quo minusradij ipforuadnosdeferan-

tur,feuconipiciantur,obinterpofitionem corporis opaci. SQuam defimtionem ut evidentius explane-

mu*

(9)

mus

eaufar

um ad

Eclipfium

örtumgeneratim occu- renttum Theoriamßritlimattingemu**

X.

Sani nuUuöeffcBusfinecaufa unquam exißere poteß ; Cum ita%

manifeßumfitfier

iinhocMundo ejusmodinaturales in Luminaribius"bicißitudinesynon cafuquodam autfortuito,fed ftatis temporibu* cer-

tasßtbeffe caufas indubitato concludimus. Caufam igtturprimäriamßatuimu* effe corpusopacü, quoi JuadenßtateautfiliditatCy radijpenetrationemprobt*

bety (fipoH fe

fpatium

obfiurumrelinquityproijcien-

do in partcm luminojo adverfam caliginofamum-

bram^quaomnia^qud

comprahenditjtencbrisinvohit.

XI.

Siquidemenim luxfudnaturaininfinitumoptu

ei

loquendoprogvcdi

apta>aliquando impingit incor-

pusopacttm quod lumini pr&cludtt tranfitum, Dia*- pbanuwyquoddamfpatiumpoßilludcorpuseopriva-

turlumtneyquod altai ibiadeßet7 qttastenebrasfett

umbramappeüamus.

XII.

enimumbraiSanihilaliudyquam

privatlo

luminislucidi,obinterpofitionemcorporisopaci:

Vit. üb. y. Opt. prop. 14;. Alhaz. üb. 2.prcp. y/.

Sicnox nihilaliudquam umbra terraeß. SQutajam globtut terrenmpropterJuamfoliditatemradiumSo*

B Ii#

(10)

iusnontransmittit, proijcitinpartem Soli kdverfem*

caliginofam

umhram

per. 2.

confi

prop.2

Opt. Ri-

fn. Iftaigitur ß

quandofy

Lunam

apprahendit eidem

lumenSoUsopacitateintercipit. Hinc Lunam-qui,lu~

' menpropriumnuBum

haket-) fed quicquid

terrü mini

firat mutuatitiumjumttydeficere noceffecfl*

XIII.

Eodem modo Luftare corpus»aded crafum (fe

optcurn ejje

manifeßum e'Bjut inflarfpcculi lumcn~»

ptumaSole omne acccptum retorqueat, non &utem_>

transmittatfjuemadmoduw aéVqui

peBucidua

c

B (fe

penetrationsmradiorumfolariumpermittit-

XIV.

Cum ita%Solcorpusluminofem

feharictm, Ter¬

raver1(fe Lunacorporaopacayßnt quo fy rotunda (fe globofa: (equitur

umbram Terra, (fe Luna jimilitér

in rotmdamfeu teretem figuram

extendi

, juxta-*

Theor. Opt.

Umbra fui opaci figuram

motumq;

fe-

quituracrepraefentat. per 3. &c 4.

confi

prop. 25*.

Opt

Rifn. XV.

,

Efiautemin

univtrfem triplex ejuemodi fpba-

ricorum corporum umbray quaper

intcrpefitionavL*

denßcorport*lumenavertitur:

kaKa^ou^

kvXiyo^

*$s(feKuyosifyf Pim. lib. 2. cap. 11. * XVI.

wut3eef<% hocefl Calathi formam habtnr1 eBj

j.

(11)

eß,

quando

nimirumcorpusopacum

lucido

corpore,cui obijcitur majits eß; quAquidem umbraprope corpus

opacum minima eß,fid quo magis aheorecedit, fit

major paulatim ininfinitum ustj dilatatur: du citurtj bac Plinio everfa pyramis

je#

turbo

üb.

2.

c. 11. Cujuscaußefi,quoniam majorparscorporis0-

paci intraumbramcadit, ciimcj radios contingentes

ad aliquam partem concurrereßt impoßibile,fubin-

de magis rnagisq, divaricantur prupter majorem^

diametrum corporisopaci, quAinipfaumbra exifiit;

fequftur ergo umbram hic fubtnde in infinitum ex¬

tendi. Viteli. Üb. 2. prop. 23. Pcrlp. Com.

üb.

1.

prop. 24.

XVII. - , -

koaiyfyei$is, Cyündraceaumbraeil, quamcor¬

pus opacumluminofo Äquale deJeemittitj hxc colu-

mnaribus paradeIis lineis includitur, ideod, ne~

ceßario umbram luminofo Äqualem ejje oportet per prop. 26. üb.2. Viteli. JQuare etiarn necefje

per33. p. Üb. 1. El. Eucl. radioslaterales Aquidifta-r reff effeÄquales: ergo protraßi in infinitumnum- quamconcurrentperdef.34. üb. 1.El. Eucl. Cum%

diametri amborum corpommfint Äquales, neeeße eß

umbramcontineribislineis collatcralibus Äqualem^

tri umbroß)qua cumaquidifiantérininfinitumpro-

B2 ten-

(12)

tendantur-,necefje

xatemumhram effe columnarem:

26.prop.lib.2.Vit. 23. 24. prop. Perfp.com.

XVIII.

jc Conicafett Coniformam

referensquan-

Jo corpusopacumminuteßlucidoy (ßumbra projeßa longiits inconum ßve cufptdem rotundam contrac¬

tu?de deßnit,femper^ quopropior eßumbrofo cor-

fori

Idtioreß

brevior: quo ver0longius ab eo recedityeo tongior (ß tenutorfit7 donectandem ina- cnmenfeumucronemdeßnat. Qttjutcaufaeß,quin-*

radi) collaterales feu incidentes cadunt ultra diame-

trum corporis iüuminati. per. 27. p. 1,2.Vitel.Sc

22.prop.1.1. Perfp.com. Ita%tandemconcurrentm dltq'iopuntloultra corpus opacumentrn noncon-

eurrerent tum aquidißarent, per 34.defin. I. r. EJ.

Eucl. At ß aquidißarent diametri effent äquales, flod

contrahypetbeßn« Rifn. lib.l prop»25;.

XIX.

Iltautemhxumbrarudifferenti*melius innotefcat, placuit fubfequentia Schemata apponere,in quibus A

repra߻tat corpusSolare,Bveracentrumcorporis0-

paciluminofomajoris^utinprimaßguraaddextram,

Caqualtsutinfecunda,D minorisutin tertia; cum igt-

(13)

igiturDiameter corporis opaci B majorfit Diame

trocorporislucidi, Cvera aqualir (fi Dminor,ef- fdetur ut

tit

magis dilatctur umbra in_*

formamcalåtbi;iUic

7>eroaqualiteresten' daturinfiguram Cy-

lindri > utrobier ta- mentninfinitum:btc

Ver6 in mucronem

fafligietur ut nos I brevitcrintribwspr<z-

cedentibwsthefibwo- JJendimusy Vitell.

Opt. Sc Perfp. com.

di&i.tprop.apodi&tcé confirmant.

Harum dutemfpecierumprioresduasinEcl/p'

fihmjloeum

non invenireipfit teßatur esperientta^ -y JVdmfilocum babcrent> omnesdefe&mLunaautitr

terfeeffent äquales (fiquidem in umbra Cylindracea pariaforent fpaciaitineris Luna perumbram) aut huna qua rematior effet dterra tanto diutius terrae

B $ um-

(14)

umbrainvoberetur, ut in umbrA calathi, cum ta¬

rnen videmusLunamaltiusin Eccentricofwconßi-

tutam terraumbramcitiuspraterirc, interdtotru Eclipfinfete nullam pati. hac feaueretur c-

tlam> denfitatetaliumumbrårum in infinitum pro-

jc8arumytandem etiam caterasfteäas obfeuratumi-

ti* proptercaquod Solem-,luminisintotomundo fon-

tcm>cxquoomniaßderalumenetiamfuum bauriunt,

prepter interpofitdm terram äfpethre nonpojfent.

Rifh. lib. u Opt. corol. prop» 29♦

XXI.

Igiturtandemfilaxamitys figura refiduacfl.

Hanetneffe tombra Ltona få terraomnes obferva¬

ttonesevincuntj etiam%exhoc Tbeoremate: Lumi-

nofum Iphxricumj illuminat fphaeram minorem-, plus quam dimidiaparte» VitelL lib. 2. prop. 27•

Ferfpeéh com. lib. 1, prop. 22. Rifh. lib. 1. Opt.

prop. 25. XXII.

Sed promeliori bujus affértionös cognitioncfuppo-

nendacognofcenda quantitas Jeu magnitudo

borttm triam corporumSolfa+JLuna få Terra, qua pariuntEclipfeSyquamagnitudoinUpsnon cflaqua- lösy cumSolcxccdatLunam1$ Terram9Terra verb

Lunamvjuodexobfcr^ationibueMatbematicorumdc-

prabenditur. Nam0 terra magnitudinem continet t66\, ita utfe adterramhabcatficutiqqu ad$. Lu-

'

V i ntf

(15)

nfautcmmagnitudinem terr4continetinfeq itd

. utLuna fe adterrambabeat,ficut iif-ad4914*

XXIII. S;

Sed uberius acfufius h&e

cxplicandi

demon- flrandij,locusfeinfequentibus offerat>cum adfpecia- - lem Solis (fiLun&EclipfeostraBationemdeventum fucriU NuncverbJufcept4mctbodi eurfum tencn-

tes^uasdami commmes Eclipßum affediionesat<J

divifiones brevitirperfiringemus.

XXIV.

Nt autempracipue tresfint. t Quod taler*

Luminariü fyzygiae feu fynodi celebrentur inZo-

diaco, (fiquidemjuxtabinas interfeßiones Eccen-

trici(fiEchpttc<tqua* Nodos appeHamas,Jeuvulgo

caput(ff caudam DraconiSyqutfuntdißantiaabu- tray,interfetlionevi<tSolis (fi Luna tantay quantis

Eclipßsevitari poteß. XXV.

Nodus verofuperiorvei inferior. Nodus fuperiorfive afeendens (t>ulgocaputDraconis) eß punBum illudübtLanaabEclipticadigrediensadt>er-

ticernnoftrumversusjeptentrtonem afcendil velat»

: toilitur. Inferior ßve defeendens (vulgo cauda^

Draconis^ eßpunßumilludubiLuna ab Ecliptica**

digrediens außrum versus defeendit. ^uiaverobi

NodifixamJedem non babentjoci Eclipßum vari-

* antur.

I

< Tor-

(16)

I XXVI.

Porro ex coiemfonte fccunda affeflio bauri-

turnimirumtotalium &particularium Eclipfium-.

ratio. J-^uddoenim cjuomedifyzjgidfiußnodi inip-

fis

Nodis

Centingereconfpiciunturfiunt

totalesdefe-

öus; quandoloero(yzygiaextraNodosfiunt partia¬

les. EtconfequentércoMajores

defeBus

fiunt,quo

vicinorcmNodiscopulambabeant "biftbilem;minores quojyzyguVtfibiles i Nodisfuerintremotiores,adeo utfi quantitasfemidiametroruViübilium Soli*k Lu¬

ndlatitudineapparentcin Solis deliquio; aut umbra

ac Lund a vera Utitudine Land, inbujus defe&u

fuperata fticrit> nuBa utrinq, obfeuratio expcBari

poßit. XXVII.

Eclipfibm etUmhoc communeomnibut cB> ut

unoeodemq; temporis punélo tardiüs inconipe-

öum veniant orientalioresplagas inhabitantium,

citiiisverooccidentaliorcs,quemadmodumillud ad

oculuminThefi 44. cfiendemuo.

XXVIII.

Prtmißd buncin modumEclipfium traBatio*

ne (fi explanatione qualicunq,generalrådipecialem

nosfine mora (fiambagibus defcrt tum metbodira- tio, tumrerum ipfarumbiccognofcendarumubcrtat-,

utilitas (ffprxfiantia. Occurrtt igitur confvcta Cfi

crebris omnium[crmonibusjaBataEclipfium divi-

fio Solis &: Lunae. Dc

(17)

XXIX.

DeEclipfi Solisprioreagemusloeoflmob jorembujmfimplicitateni>tumohipfimfubjt&i ma~

gnitudinem,prafiantiam pulcritudinetn, quewL*

<vates Regim comparatfpmfo ethalamo fpecioftßü

procedenti3 PJaL ip. v. 6* BtiamcpquiaSolBclip- flum'gabernat07 eß. Hanc igitur definimm : E- clipfis Solis efl: atniffio luminis Solisvei adverfio feu

inhibido radierumejusabMioterra;ttadlu^qui cor- pori lunari diredte Soli iuppoüto^ ejufqjradios ex-

cipientijfubjacet, XXX.

Hac aufem Utiescontingit, quoties ex motuunt-»

lege3inier0 (J obtulummfirnmfifc ingtrit:quan-

. doquidem lux qua in lunari corporealias opaco (ß fpiffb lueIs% expertefled reeipiendis radijs Solarihm wßarfpeculi idoneo5 confpiciturytota d©defiuit (ßu

taqutdemut dimidia circherparsJjfemperraäijs hu~

jus iUufiretur>quodfaciléinToarfsOlimpbafihm ch-%

prtbeniitur

j contingit ergo quando in viflhili cen~

junßioneluminarium fitbEcliptica? y.(glcm infcrné fubiens (ß Terrafaciem fuam opacarn chverfans9

tantum ajpe&m nofirode(Die adimit,qvantum vifi-

hilusmagnittidoejminrefia Uneavijmlipermittit*

XXXI.

Exquthuspatetquonam modofit Eclipfis©fe,

nimiru: quando conjunßacum ©le hoc eilinNo-

C vi-

(18)

vilunio vX-hrä vet 15,velcertéprope>intratAmen

metasde Eclipfiingenere

fupra dißas

conflitutaitt- terponiturinter afpeBum noflrum (fi Soltrn: undé

occultabit nobisSolos claritatem, nonquodreipsd Sol

indefe&u luminedefiituatur autbebetetur, qutppé quifons (florigo

luminps^ lumen

toti

munds

imper-

titjfedquidlumenilludper

interpcfitionem

Lun&oc*

cukatur autamoveturab iüfc terror,equibutfit re-

fpetlm adftßbilemfeuapparenternLuminartumcon- junihoncm,eamq, Eclipticam; qu&contingitauando

Itneseapparentium motuum,ex vijuinfuperficieter¬

raedegentium,per Luminariumcentradutlxfn eun~ ; dem praditmloneitudink Zodiaci inciäunt.

XXXII.

Media enimconjuntlio,licettempmcju6 omni

jimprimoinvefttgeturincalculojiobütarnentionap- paret,cumfieri pofiit

corpqribua

planetarum

adhnc

plurimumdiflantibm. Xte^vera in no

Hr

osincurrit

oculos; bac enim Luminariaccpulantiirper rc&am

lineamexcentro mundipercentra Luminartumedti¬

lläm; nosverbinfuperficie Tenetjumtos

conflituti.

XXXIIL

Jäigantur propterea

Eclipfes Solares

non

ad

veram (fi mediamconjunctioncm,fed advifibileni

(fi apparentem.* qua hkmultk modusJbnt variabi-

let. i.

ObinaequalemLunadatitudinemapparenté

t - aSo-

(19)

å Sole, Namquando

latitudo

Lun&

uiflhilis velnul-

la es% veltxigua Del minoraggregato

femidiame-

trorumSolos (fl Lun^quodyy. min. nuncyuam exce-

dit,necc[jum efl Solem

Eclipfin

gatit>elminorem

vel

majorem-,. ffjuo enim latitudo fuerit minor, eo ma¬

jorem (flmagnitudine(fl durattone Solarem

Eclipfin

efficit. jfljuomajorautemfuerit,eo minor

Solüp

ars

1>eletidnullaomninotegitur. 2. Qiiantitates

£cl?p-

fium variariob imequaliü Luminariümagnitudine

, &äterraremotionem certumefl. Nam[iLanasa¬

lemubieun^conßitutumo

I

tegens,fuerit

Perig2ca_#,

majorejua diameterapparet,quamflK^ogxa.fuerit>

quiaiüicjubmajori ; hk

verbjub

minori angulocotu

Jpicitur,ut demonflratEucl. y. Theor. Opt. Vit

eil«

7.15. 22.23. 24.25. 42.43. orop. 4. Opt.

XXXXIV.

Tcrtio accedit etiam Parallaxis Lunxfljoc efl exiffuamajrnitudo veraj,&brevisremotio Lunse a terra,globi autem terreftrismajor& Solaris maxi,

ma quantitas Ob bac enim Eclipfes Solares non <z- qualitér,nec etiam toti

Tcrrafluper

quamLuminaria

crtafuntdiflrihuuntur,nec etiam eodem inflanti oé~

fervatoribuö in facie terra longe dißitps ingrunnt.

£>)uando®uidem enim conm umbra. Lunaris unum~*

tantumTcrrxfpatiumattingit3 (flper iHud in certo altquoclimateglobun} terra

pertranflt;

flt ut ij dun-

'", 0 2 tA-

(20)

taxfå]qttoiumbrA Conusferltytotalem TLclipünfen-

tiant,rclujimextraiHudfpatium degentibusjvelpu¬

rum,velnihil,proutabeoJunt dißiti,de ejusmodi E~

slipfiappreh endentihmrquodcontingitprepterdiyef«

fitatem afpediusindiverßsclimatibus.

XXXV.

Hifce addipoteßtempusEclipfium Solarium*

quodfitficundum locorumdiverfitatem? adeout Sol

öccidentalioribusprius, poßerius verp Orxenta-

lioribus occultetur : quu Lunamotufuo proprio ab eccafu'versus orienternincedens, inBclipßsprincipio

prtuslimbofho orientali ßringit oram Solls ccciden-

tahm> inåtpaulatim fiitm ipjum vehitur,donee in

fine

ab

orientali Sollsora cumrelinquit.

M

p artia- libus Eclipßbmf latitudo Lunaapparensfuertt bo¬

realls Sola boreadefecit:fin außralts,ipje abdaßra- Ii Jeu inferioricorporis ßäparteeccultatur-> ut in-*

Schemate adTheJm44. oßendetur.

XXXVI.

, 4

HhcpatetEcJipfinSolls i^/paftialem ejfe vel

totalem.». Partialls'zwöeB cum Lunacorpm nen-*

in unare&alineafiedcum latitudine aliqua(minore

$$ minut.)

fuppoßtu

mSoli>ejus certamaliquampor- tionem Jaltemwbkcontegh (fi erißit,relimam ve¬

to abscfiprivatione lumintsJeuobfcuratione nobisa-

ffkimiam

relinquit* Partialish$ceß triplex,ata

enim

(21)

enim medietas diametri Solis]aalphs Tut mhm

deficit. XXXV1L

Plus femidiametrodeficit>qüandoin conjünftk*

nevifibilt latitudo Lmaa Solsapparensfuerit mi¬

norfudfemidiametro. Medrefas diametrideficit>

quundo apparens latitudo Huna. dSole in conjunBio-

ne vifiaaquatfuam (nempé lunarem)femidiame«

trum~>* Tum enim diametri Solismedietatcmtegit•

Minus medietate

icficitymndo

cadem

latitudofue^

fit majorfudfemidiametro„■

xxxnu.

Hincdefimkur caufit> curfinguUs conjun&ior

nibm SolnonSclipfitur. Namfi latitudo yißin

tfminor extiterit aggregatofemidiametrorumSolis

<fjfTun#}quodin Apog<zisorbiumfiuorumin eccentri-

ekate maxima confiitutorum5 ex tabulis Prutenicis

minimum toüigitur30.40'.pofibilenoneß>quinSol ietiquiumpatiatur ; Si verb eademlatitudofuerit majorqo\ 40"*attamenminor34->Sl maximum

fimidiametrorum Luminarium aggregatum,juxta -

prrecepta Tak Prutenkarum confiituunt?poßililc^

partiahm SolisSclipfinfieri: Sin autem dilla la¬

titudo majorfuerit quam34. fT,fierinon p&teB ut

aiiquemdefeaum Solfentiat? quemaåmodumhat 0*

mmexantedifåisfacile eolligipojfunU

Cjr To»

(22)

XXXIX.

Totalis Derb , quando

diametralster

G/i fitppofita

fett conjunßa,

totum

Solis

corpus ter

ris

a-

dimity doneeproprio motu

ceterius progrefa

3 iterum

cum retegaty ejus% radios ad nos pertingere

finaU

^uafitcumlatitfido 2) vifain<f apparentenutlafue~

rit: in ElDelQ exifient^

xxxx.

Hac licet rarior,tarnencontingereeam EScon- tigijfenon

dubium♦

Tot

altsfuit

anno ejus

belliy quod

interfe GracUtivitatesgcfjerunt ES Atticis Hi- ßorys Peloponeßacum Docatur; ita utmedio dic^>

ßeßa in Calo fuferint / Et ante

Conßantij

mortem

talis vijalegitur apud Ammianum MarcellinuirL,

lib. 20 Et Anno i$i$- 6. Jan, tanfumapparuifie,

utnonmodo StellaconlpeEla>fed ES höheresfubitacd-

ligineopprejja

éfublimiin

terram

deciderint>

ut

te/Iis

HifloriaPolonicaJcriptor Matthias Mechovi-

enfir% EtJofephusportentanumerat>quapraceffe-

runt excidium Jerofolymitanum. Idemfacit Nice- phorus

lib.

3. cap.8.

XXXXI.

Licetjamcontingat totalis, t5 b°c

qutiem

fi¬

xe moraynon tarnenuniverfalis., ideß^non confpici-

turabomnibw habitantibusin illohemijpbarioy quod

SöternfupraHorizontemelevatum

habet

yfedtantum ab ijsyqui inträ cenum

umbra

Lma

habitanU

Alf;

ex-

(23)

extraconttminalioclimate, aufnuUamaut certépar¬

tialem Eclipfin Solis babent. Igitur in uno Terrae

tra&ttfen climatepoteß ejje Eclipfis Solis totalis ,

cum inalioautnullaautperexigftaduntaxatßt: quia EclipfisSolis dependetexafpeliurioftro,qui indiT>er~

ßs climatibus diverfus eßy utdi&umcß 0fufiusex*

phcaturin TheoricisPlanetarum.^

XXXXIL

Exprddi&ispatet,quod

Sclipfis

tempore

paßio-

t2is Chrifti cowfpcEfa, nonfueritnaturalis {dequahk agilur)fed miraculofa 0fupra natur* curfum ac ordinem^. Accidit enimtemporeplenilunijfenoppo-

ßtiontsyutapparet ex celebratione Pafcbatis, 0 ma¬

tlatton c Agni Juddorum> quafiebat 14. die menfis

primiLunaris Sjnodici-, Exod.12. Dißititn. Ltiuaa SolsperdiametrumCali. Igitur nonfuit inhibitio

aut averfio radiorumSolarium> interpofito naturalt-

ter ^forpore Lunari : fedreveraprivatio 0 amißio

narivi0 ingeniti luminisin Sole3 nonverbeutquo- ruttdam fententia-,potentid Divind Luna reli&o fucproprio curfn ad Solem acceßit, ipfum%nobis oc-

cultuvit. Prater eafuit univerfalts v. in tota Ter¬

ra

conjetla.

Matth. 27. Marc, if* Luc. 2f. Et du¬

ravitpertres integra* borasafixtaus<fad nonambo-

ramy adeb utfubit6 diesinnotlem converfa3 0 Stel¬

la in QxtQconjpeB&fuerint» utteßatur Eufebiur\

06

(24)

mUm tnuiUhic coneuftentucxtmrdwana?ub Bantar Hi&orU > Dionyfius Areopagita exda- mayit eo tempore: aut Deusnaturae patitur, auc*

Mundi jmachina

diffolvctut;propter

quod erexe»

runtaltareconfecratumignoto Dcg?quem illispaulo poßbeatUvS Paulusmanifeßavit>4tcj tiaadfidem(ß

dgnitionerrtvert Detperduxti.

XXXXIIL

SedrequlranifortaffeAliqui majorps certituiu

niacausai altcujm ex*veteribu4 (ßprobatis detanta

repropriam narrationcm audire;in eorumigiturgra*

tiamh&cSuidce uerbaannotarelihuit: \ Dionyßus AreopagitaBpiftopusAtbenarum, VirEtoquen*

t%tßm ut ef Grs.cs. difciphns palmar» obtinens, auditor Pauli pervcnitadßdem Cbrifiianamy&abeoconßituiturEpifcopui Jtbenienßs. HkAreopagitaregnanteTibertoCsfär#iifießti

inJEgyptum,faajunBurm ßudta doBtSyqutibterant. Erant

€um eo (fAppoliophanesSopbißa»quemPolemon Laodkeus in Smyrna audtvity frsceptorArifitds. Adtemposigiturfalu- tarkpaßtonk arnboerant Helkpoliyqua eß in AEgypto* Ccm autemfieretEclipfisSolk nonnaturalis(non erstmerat tempot

sonjunBionkßdinauditomadeLunsjungehatu?Soli, efkfex*

ta hora tetfa ayvefperamexdiametroincredibtliterSoltfiåbijcie-

batur: Inctdentia enimejusincipubat abortUy (f Uéå, ad ter*

mimmSolaremveniensréfrocedebat. Et rurfiu non ex ea-

demerat ejusdifceßto £fprateritio,fedfitbatex contrario per diametrum,quaaliasfierinonpoßbntymßdeßniente if admi-

tfißrdnteßcßlo iäot qut esl Omnipotens)hscinquam cum rtsi-

/ randamodo9tumrecensttafierent, Apodopbanesfopbißa tan- quam

(25)

tftMvåtUin&tuftudixit:a>xaXsAtoiCne, kpoißcu 3e&ie»tvrgßyl

fAccTauf : 0hone Divnifi, iccevicißttudtnesDivinarum rtrunt*

Dtenjfituautemreß>ondit: ij ri3e7h 7tk%eif%t<5 ttko^cvhavpu»

Tnc^/ei:autDeuspatitur, autpatienttcompatitur: Itemdixit, uyvurtG^, $sog, 3toptv xuptlfpQwmftyqnauXdimif: Ignå»

tuspatttur Demtpropterquemuniterfttasrerumdeficit&ja»

ttatur. Exhac Dionjßjrefponfione videturinfcri- ptiofumptafuijft,kyvu^c* 3s$j$u<eextatin A61. c. 17.

Et extatDionyßjSpiftola ad Polycarpum deeadem-*

Eclipß. xxxxir.

SedjetquadiBa funt deEclipßSolis totalt 0*

partialt evidenttus ob oculospotiantur>fequenti di-

agrammatc rem iüußrare vifitm cB, in quo A fie

centrum terrae,praeter cujus fuperficiem duo cir-

culi fintI &G,quorumhic Eclipticae feu viae Solis

perpetuo in eode piano fubjedhjsintelligitur,ille

vero viäLunaereprefentat,in latitudine urrinq; ab Eclipticareflexa. Ininterfeöionibus veroD fit Q

&Cfit15: Qfit circulus PN, cujus Centrum Ej2>

verd in £2 fitD# e cetro terrae A Soli ita fuppofita,

uthictotusoccultarireveraconfpiciatur,h: fpatiu ipfius inträ PN in Solaridiametro:quaeEclipfis ad

clima terrae Brelata,parstantuQMN femidiame-

tro minoroccultatur,quod patetduftis

å

B lineiåB

M, B H periphaeria 3> utrinq; tangentibus. Quare

duin Avel in K totusqeclipfatur,inBplusquä di- midiuslucet;quodfit propterParallaxinLunarem

D 1 ma-

References

Related documents

AD qui nomen ergo didtam putent quod å attinet, Balteo five funt?. cingulo aureo, quo

multos quoque per invidia magnos honoris gradus confecutos elfe haut.

tavic3 efie&amp;uin eft: ita ille qui hic a Deo in- ditus dicitur motus, «&amp;ipfe efle&amp;us naturalis eil: naturalis inquam a&amp;io ve! paiKo: ideoqj &amp; ipfe fuam

in examinanda proportione horum corporum nos ex datis ejus afleqvuti fumus. Invenit enim Solem majo¬. rem elfe Terra 543 vicibus, Lunam fua mole

cut etiam traditur, quod tempore Regis. Manaffis in Juda,

tis animis exceptus efl: ipfe vero, fublatis manibus, fibi gratulabatur, quod [hus , quam Alcibiadis, pr£clarior föret reditus, behevolentia enim citiufn, tion vi ulla, do-.

ditatione, animus humanus amore virtutis wflammetur, ut ad virtutem perpetuo anhelet, ut virtutem denique afjequatur, cumque ipfa virtute veram. &amp; Jo hdam felte i tat em c),

The insecticides and acaricides used in those orchards were azinphos- methyl, cypermethrin, dicofol, dimethoate, fcn- butatinoxide, fenitrothion, parathionmethyl