• No results found

Disputatio philosophica de arrogantia quam ... præside ... Dn. Joanne Bilberg ... pro gradu magisterii publice proposuit Ericus Frykman Wermelandus. Ad diem decemb. [ ] anno 1679. In auditorio Gustaviano majori

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Disputatio philosophica de arrogantia quam ... præside ... Dn. Joanne Bilberg ... pro gradu magisterii publice proposuit Ericus Frykman Wermelandus. Ad diem decemb. [ ] anno 1679. In auditorio Gustaviano majori"

Copied!
24
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Disputatiq

Philosophica

de

Et

RO

G

A

N

TI

A,

Quam

Aufpicio-

Dei

& Permifli*

venerand»

Facultatis

Philoiophica;,

InAcademia

Upfalienfi,

FR

JE

S

IDE

Virr

PrdcUrijßmo

Dn»

JOANNE

Infer

Mathem,

Prof,

t

Ordinarjo«

Pro Gradu M

agifterii?

»

Publice

frofofuit

Ericus

WcrmelanduK

Ad diem

Dteerob.

An«o 1679.

Im

auditori®*

Guftaviano majori».

HO

LM

IM,

Eicudit HENRICHS' Reg».

Typograph.

(2)

tLLrSTRlSShJMO

st&

CELSISSICMONEROIy

DOMINO

J

©tÄÖSBOffit?

Comiti

de.

Q30gcfunfcu

Libero

Baroni

in

§§roncbfcf

&

Öttffttll:

Domino

in

?0l'pö/

2öapfn6/

20dgel)olm/

SOidnßrorp

ocf>

SJlurop.

a.

S.

*Reg»" Majcilatis

Regnig;

Svcci#

Se-natori &Archithalafio

Magno,

ut

&

Veft;bothnisr,

Lapmarkia:,,

Jemptiar

atqs

Herdalia;

Judici

Pro-nnciali,

nec non

Academia:

Gothorum

Carolina;

Canceliario.

See,

(3)

•s, • t •"i,k

. -- .•

llluflrifflmtj atqvtjCclfijfimc>

COMES,

D

omitte

Gratiofijßme

Um

tanta tua

in

me

be--neficia,

£5"ex

multufane

fimum,quod

lltufilfiliorumtuorumftudia

ac mores

formattdosmibi

vo~

(4)

«us.

?ti^^«.aufa;.tua^JetfdiMJßmai.be-nignljfime

vocaremeQua-re ex

incomparabilitua

gratiaetiam

ß)e-rare

audeo,Te pat'i

has

tumultuaria

o-pera

ductas

lineas.

tuo

nomine

prteßignes

reddi\

ß

mavis

grati

apud

me

animi

ß-gnum

quam

audacia

interpre-

indiciu

tari;gratia

tua

Dom. &

tarn

diu

hoc

ipfum

mihi

promittere

Vide-tur¥

Quod itaqbeinme

efi,

in

v

Otis,

ad

Deum

babeo

babeocp

ut

Te

ve-Ht

inRegni Svecite

&

lllußrisßma

Tuce

Famiii

&

decus

ac

emolumentum^

ram atatem

florentem

Vigentem<ß

con-Ulnib"

Exc:a Tue

HumiHmus: .

Cliens

(5)

Srnfrflan-p

R

JE F

A T

I

O.

Duo

commendari

cumprimis C. 1»

dcbent:

Se&ari

mortalibus

t>ir-tutem,

&

fugere Vit

ta.

Scilicet

vida

femper

duraturam

animam

mort1

ob

noxiam redd

unt:

Viruis

vero

fragil!

corpori

cum

adlionibusfuis vitam

poft

vitam,

largitur»

Notitia

autemrerum

appetendarura

ac

averfandarum,

huic

fcen«,cum

applaufu peragendx

maxime

infervit. Prifcorum

temporumPhilofo-phi,ad hane,

cum

fru

du

fufeipiendam

provinciam/viam

nobis

aperuerc»Quid

unquam

affiduitate&fcverirate

majo*

ri initituerunt

ac

virtutis

cxercitium

>

Ne

autem

quis

fruftra

operam

impen-dat

ei

negotio,

velignorando

quidvir-tusfit,vel

tenacius

remilTiufve

inbaren*

do

adionibus

(6)

ti-rentibus,

cancellos

certos

cuilibet

virturruaturales

adinvenere

£)uos

ultra,<

Citroque

nequit

cowßßtre

rectum.♦

Vina

exceilus

vel defeftus

virtutum,

ab iflis

fapi-entibus

expofita

quoque

repcriuntur

;ne

quis

pro hordeo

grandi

loliuni,

metat.

Sed

multiquoddc-lendum,

ea

incuria,ob(eQi funt, in

perdifcendi&

virtutibus,utadtiones

fuas

plerafquead

reéti

arnuf-fim

formäre,

nonmagnopere

allaborent

}

adeoq,

oprimum5in

mediisetiam

erroribus, fepiusfecon-;

iequtos fuiffe gratulantur*

&

przlerrim

abiis

re¬ bus

tranquillitatem

mentis

fibifingunt.

qu^

pau-lopoftmoieflias

ac

doiores

exquifitiiTimos

confci-entia*funt

paritura?*

Cum mihi

incumberetr

fpe-ciminis

loco,

fuper

argumenro

aliquo

commentar

ri,

putabarn

non

incommode

de

vitio hoc

Ärro-gantiar,

nobis

omnibus

fatis

familiari,

aliqua

colli«

gi

polTé

: verum tempore

exelufus, tra<51:ationem

juftampollicerinonaudeo5nedumcommentarium.

Excufet propterea

C.

L,properantem

Calamum,

cum materiam

hane,

non

ab

omni

parte

quem-admodum

debuit,

expofitam

viderit,

Non

enim minus mesequam tua?

voluntati,

perfunétoria

hu«

jus

argumenti

delineatio,

adverfatur

:

&

qua? ne<

ceflitas

imponit,

eo

excufatius

haberi

debent5quo

minus in noftra

poteftate

fint.,

ValcCL«~

& conatibus

noftris

fave*

(7)

?. .1

ARrogannam

cum «a«£Wä

ab

ab

arrogare

derivamus, quod

larino,

&

Grse#

ar¬

rogantem

fignificat,i.e-qui

fernere

Sc

info-lenter ilbi

aliquid tnbuit, Sverice 0frt)(Cir<,

@(Or-V- Suidse dicitur ; t otfi\(d? ^utf V311C

Sc inaniter

mcns.Euftarh,

exponit

o* «7ro Tijs

ci\r}$ £uvt

errabundus vagans* qua*

anaiogia

non

videtur

in-conraiiens,

liquidem circumforaneum

illud

ge¬

nus

hominum,

nugis

ac

mcndaciis

plerumque

ho-fpites

fuos

pafccre folcr,

Alii dcrivare

malunt

ab

«

Epitatico

Sc

ftimo5

ut

fic dicatur, qui

fi*.

bi multuni aflumit

tribuitqj.

Sunt

enini

ejus-niodi

qui

exterius

quidem

prasferunt

fpe-

-j~C

ciem

prscclaram5fed

intenus

nallu

m

habent

fun-damentumcui

digniras

iuperftrui debet

Unde

Diogenes

apudSrobsrum*

Serm,

lO♦

dicit:

r«. Kufaiiois Koclol&tQ luv Ki^ua-ofxivcov o'arAM, a'k oy>Oid loc svlosh"'ü

h, c. In

arrogontia

quemAdmodum in

armis

deaurA-fis, non

ßmHiafnnt

interiöra exteriöribits,

Et

Åri

(lote-ies

fc'th-

1,

4- c. 7,

yeriionis AutoRicccboni.

A

(8)

rr«-A^Arrogms

tjttifibi

ven

dieat

gloriofa

cr ea fiu

ipfi

Cv ck majord qmm

adfint*,

O/a-xr/

*•

Csetcrum

non

tnodo

arrogans

dicitur,qui

plura

quam

fas eil fibi

arrogat;verum

etiam

0 g

i'poty

I

t/

f

qui

jufto

minus

fibi<aflumit;

Inveniuntur rnim

qfji

fic ea^quibus pr^diti

funtr

non

tamdibi

<le-ivtxTHy

^^"Vmant,

modelli^

quam

commodi

caufa,

Ineoq^

differunt ab aperris

diffimularoribus:

quod hi

po-tU+4\y

7/^7nusiadlanriam

velarroganriam qllentantj

iliorum

I

—~

1

{f

fere

mos ac mens

eil,

eo

majorem

fperare digna

-rionem5

quo

difCmulationis

arrem

melius

calie-anf5 quos

Anü^ Siip^ Cit,

I.

Bxw&eivxgyiif

ix.delicate

w

-<-«£

verfatos

appellat*

Thcophraftus

:hanc

h^Uv

vo-7^ - *"1 catKarmin™ éri vrgotfyuv v#) tdy*>v

id

eft^facfborum

<*"cX" ***

&

dictorum

in dererius

fittionem,

Plurarchus

r

L-J^

«lern

ttPtivK,zffx*£%yat ^•

dv.xtjS-»;,-

vafrum &

fallacem apel.

PrrU

#ry>MV

ktf

Qu° fenfu

ctiam Socrates,

ut

ait

Ärifl:.

1.4.7.

77

r.jj

esfe-

&

poftea Afrieanus

apudHuHium 2.deorat.

c.

67*

jlUr^

(r+*+~~'

non

fjnrdicendi

fedurbani

potius-disfimu-iatores. Nam iHi tion ob turpem

caufam,

tarn iimulabant fe

quicquam

agere aut

habere

quo-,

gloriaretur

t quam ea qua^

habuerunt

egeruntq^

disfimulabant,

Quamvis

non

defunt

Philofophi

qui S©cratis>£ö^

non

probarint

$

adeo

fane

ut

non dubitarint iW&nxScHrram Atiicnm

nominare5

ut

ipfe

Cicero

confitctur^

De

Nat^Dcorutn

itc^ oy,

(9)

tdtJ-K

§, 5,

Didtur

alias

cum ea

diftinfbo-

fr

ne,

quod fuperbus fe ipfum extollit,

ob fortunas

aftlatum & opum

acccflionem

5 arrogans

etiam

re

quadam inani vel

prorfus

nulla.

Auf.

Popma

inlib.

de

dift

verb;

profert inter

alia

Corn,

Fron-tonisdragm.

ubi-hab

et:

fiforitrrff-yrntfa

veroetum

in

pauperem

cadit,

Inter

fuperbiam

in nativa

fignificatione fumtam

&

arrogantiam

hoc interefl:|

quod bic

fine

contumelia aliorum

fua extollir &

feipfuni

dedpit

♦'

ilie

contumeliofus

eftomnefq;

praefeipfo

defpidt.

Mendacium malum

Arift,

Eth,

1. 4. 7.

imprudentu,Plutarch,

de

fui

lau-dibus.

Morbus

C

a;

li

Sacer.us

Rhodig.

I.12,

c, 12

tn-foleniiaSvCtÅttvita

Vitellij,

c. 19.

Tedijfequa noviboi

storis, Salvianus

Epift.

2,

Alias

non

incommode

oduUtio

nominarury obfervato

tarnen

hoe

difcrimb

ne, ut

arrogantia in

nos

dicatur,

quod in alios

etl

adulatio.

Keekerm.

Syft. Ethic.l.2,

c.

Nam

quemadmodum pernidofa arsadulandiplurimos,

honoris

collata: prastextu

dedpit

:

ita Arrogan¬

tia,

inani

iaclantia

atque

gloriatione

a

veracitate

nimium

aberrans,virtutisamatoribus

deteftabilem

fe

reddit,

ldeoq;

Plutarch:

in

Traél.

de

fui

lau-dibus

ab initio

inquit:

Memo

eft HertuUne,

qui

non

dit

ut

tntleßum

»c

illiberale

eße

de fe ipfi ad

alt

os

loquendo

ali-quam

dilti

fikt

ttatem autfotentiam

vindtcare.

Et

Statim

/

A4 iA*X h

(10)

I

<

KnJi

Euripidem

eitatum<^j|0ö^

infolentiffima

ufum

fu-jfls

ja<flantia,

arguir,

cum

dicin

Ven&lis oratio

fiejfe

t mortahbm

Landesnemo

fin ipfius

vellet dicere*

Tinne (ex

prof

un

do

namque

gratis

aere

Summerelicet) nemo

nongaudet

die

erc

Tam

falfa

quam veral

h»e impune

q

nia

licet«

Ambitiom

denique

contradiftingvitur,

quod

ca

jri

honoribus

ambiendis

occupetur5atq5

tunccom-picmeritum

obtinuifle

fibi gratulatur,

cum

pluri-buss

prodeffe,

<Sc

mulrorum

obfequium

ope

&

au-xilio.fuo mfercari

posfir.

Årrogantia

vero

f*d*

i-gnavia

majorum

ornamentum

pratendit*

Nehufc

inthcat«

Ingenii humam

Ifz.

o 13.

§. 4,

Breviter fic

expöfiris

qua?

ad

ipfum

nomen

öve

«vsjxxroAoylccv

pcrtinenr,ad

rem

ipfam

fcu

KgfypdoAoyUi,quam

nomen

arrogantias

fupponitpe«

dem promovemus. Varie a

varijs

exprimitur*

SlCUtTheOphr*

"zrgotrSoKi'ot

hvuv ecyxB-uy ovxw^ Bonorum

quadam

qua non

adfint

pradieatio,

verß

CafTaub.

Nec

abfimiiiter

PJaro &

Ariftorcles,

Hic

prsefertjm

^

us

in

loils

clus

naturam

inculcar,

ficut

Erfi.

lf

21

ijM

ac*

Nicom.

I.4,

c.

7.

Sc 1.

j,

7.

Mag.

Mor,

i-*&r

&

\

T~'

*">

3J,

Arrogans

efl

fti

plura

quam

habet

fibi

afftmit,

aut

ßirentwU

Conf/ctiamEudem

'2.4r&

ij

vrt

Vndc non

inconvenjenter

kaaE»

aJ

liunc

. <- » c

modutn definiri

poffe

exifirnnamus.

AlX./fcr*' 0 -tyAC^/^j '

c . , > '

(11)

-ta.i?üTrt*l

1

tt*~f A

JrrogAntu

eftStmulmo bom

fit qu&ftnt

tut

inanisghri&

^

praUti.

f*

S. 5.

Loco

generis

frmukitontm

pommns.

La«"?*-

***!"

^

tius hane fefe extendere quam

Årrogantiatn

cuius

f^

/

y~%'}

\"

genus

proximum eft, velinde

liqucre

potc&l

rtr*

<~p'~p

quod

in

penereopponatur

veracitari.

Sarpenu-meroenim

fimulatio

fine

fpe lueri

alicuius

vd

ca--ptarione

glorias

inveniturjquo

lenfu Grammarici,

non modo

gloriofum, fed

qi^tanvis mendacem**«.

&»»nominant. Striiftior vero

fignificatio,

atque

4,,,

inftiruto noftro conveniens finibus fuis ab altera 2

-feiungitur,

Veraciratis

a.exceiTum

arrogantiatn

»www*

eile,

reft.

iple Ariftot.

Erh. L2.

c.7, ■/ £g zseorzsotvirts

1

, g

s/j^ev6srt'7o'pti^oV) 3tyjwv otvlijv

tj

£7r»7o

Ékccrlov

r/~l

heonitt >tw iieåv. h, c,

ficiio

ver»

-m»\m

*rroga»$u,&"'y?i*xTyx^y

a

qui

höbet

ifßm

arrogans : Inminus

disfimuUtio

-■** '

&

'

läror'

§. <5.

Ådditurporro differentia

vid*

-V3

ordintum,

idq;

exemplo

ac

aucftoritate fupra

nomi-natorutn

Philofophorum qui

ejus

mentioncm

fa*

cere non

negligunt»

Quanquam nefcio

annoti

asq;

clare

id

quod

inrenditur

per

folam

vocem

fi-tnuUtit

exponi

polTet,

fi

modo ad

rnentem

no»-. r

ftram re<fte

explicarenuy-

Casrerum inter

Theo-phraftum Ariftotelem,

atq; nos,

nulla

hatftenus

Xt

^

r<

eft

drffcrentia,

Nam

quas

ille

»?<&*■** in<t\

Ifte

T_

/%(

I < 1 • f i/>

jfm v#*■ ^T'

W Ü bon* quÅ non

ådfunt, fivc

qmt non $&*

^

,/

J!

(12)

ßunt,

appellanf

*

nos

vocamus

fana

pr&lata^

Sic

cnitn

olimJoqucbantur

boni

ScriptoresfNa(o.

EpiftiHeL

Si modoquem

prafers nonßmulatur

Amor.

§, 7.

Forma

arrogantia?

prsetendit

habirum

quem

pra?cleftionc

acquifivit*

Eft,ca

natura

vir*

tutis^ut

ejus

exercitium

plenam

prsefupponat

af-fvefaeftionem,

Pari

itidem

modo

in

exceflum

vei

defccftumdeflecftentes

aftionesfuum

complemen-tum tunc

confequt^

funt,

cum

creberrime

infti«*

tuta?*

.naturalem

quandam

promtitudmem

fenti'

unt» Formalis enim

ratio

aftionis moralis

confi-ftir perpetuo

in

proerefi

juxta

Ethicos,

Hoc

vel¬

ie ridetur Åriftot. cum

dicitb

4, c♦ 7.

x'k

■& rt]

$v-volff.ii e?!v o. aXafäv otti ivry &dqoiipi<rßi kut» ttjvj&yyflg, nßi tu

-TaoVh eivm jt e+ TS^on in

faeuhate

arrogans,

fed

m

prtflcåfaonc,,

nam

ficundnm

habit

um,

&

quin

talis

eß,

arrogans

eß.

Et

Antonius

Riceobonus in

cotnmen-tario ad

Ariftotelem,

har.c

rem

eundem in

rao-,dum

interpretatur,

cujus

verba

fie habent:

form

um

arrogantis,

utnon

in

facultate

ßpetietur,

ßd

jn

pra-cleclione mendaeü ; quomam

(ecuniitm habit

um, er

e/uia

tdis, arrogans

eß.

Ha;c

autem

forma ratione

fpeci-ficationis unum cum

fine facit;

nifi

quod

forma

modum 8c naturam

rei,

finis

vero

intentionem,

fiye

propter

quod

fufeipitur

afbo indicat.

f, 8.

Finis

duplex in

definitione

indicatur

:

Spe

quaßm

aut

tntmis

glorians

on

dlfl

ltemur

Ariffco

tei

e

m

(13)

ad-huc

fpeciem

quandam

addere,

eorum

qui

arro-.gant.es

funt

nullius

rci

caulä,

quofque

ideo

*

*

magis

quam

malos

appcllar,

Verum

cum

fajpi- /

''

-us

Philofophus

ubi

de

Arrogantia

loquitur,

finem

r'

c

7

•,L

iive addat live

fubintelligar,

definitione noftra

hos quoqve

exclud'

panemur.

Idqve

non

dubi-,-tatnus facere

exemplo

Philofopht magni nominis '

£C

aliorum. Nam ait Stob^us :

^Arrogantis

nornen

v

*|

convenire mihi reffevidetur ils,

qui fe

ßmuhnt

ejfe da

ffist

res &

fortiores

quam

fint^

dr

ca

fefoff

uros

promittunt}

qua

fr

are neqveunt,

idqve

manifeße facere

videntur-,

accipi-endi

quipfiam

& lucrandi

gratis

Et

Cicero

inlib,adHe*

renniuttl, £uas ob res iäa, qua

Graci

feriptores manis

arrogantia

caufaßbi

affumferunt

reliqvwus♦

Et

mox

|

nouenim

fpe

q

naß

us auf

gloria

xonmoti

venintm

ad

fcriben-dum,

quemadmodum

catcri*

Suum co

die

cm

teßls loco

reci-tare

arrogantia

eß.

IdemCicer©

in

orat, pro

Rofcio,

Videatur prseterca

HorneiusinEth,

1,

c.

§, 9*

Arrogantia itaqve

non

eft

una

ea-demqs Vcl

enim

propter

gloriam

inanem

arro¬

gans

fe

abduci

å

vero

patitur,

nec

unqram

quic-quam

fibi

pro

aftruenda

&

amplificanda

gloriati-one arduum Sc moleftum

effe

finit i

vel

qusefhri

ac

opibus inhiat, eiq, venationi

omnia

impendit,

moxatqve

furor

ifte

vexare

incipit5ac

Vitium

quod

prius fuit5

in

mores

tranfivit*

Quas

ficut

eftcon*

(14)

feqvens

iniuftitia:,

ut

ait Arift.

ita

eam

magis

dc-teftatur

ac

damnat

ad

Nicom:

1,4.

c. 7.

dicens:

gt livas, o uzv äe'fys »jSipjf, ikluv faxr

or, df o olhafyv. o

cigyugix f o ca éW a^yvgiov

a%tfJ>ovkp£Of.

I. Si xlkuttü YCl

caufiy

qua

gloria

vel

honeris

caufi}

non valde

vitiiperan-dtu ut arrogans.

§jui argenti

caufa.vel e orum quacunqvt

ad argcntnto pertinent,

deformier

eft*

Pharao

Rex

/£-gypti

ad

eam

dementiam

aiftus

fuit,ut

non folutr.

Regibus

terrenis

arrogantiam gloriatione

fua

pro-deret:

verum etiam cum

omnipotente

Deo

di-fceptationem.de

muneris

pratrogativa infHruerer;

dicitenim ut extat Exod. $. v, 2. ßjtü

eft

ut audiamvocem eim.& demittarn

Jfrae.l f

Tiefet

o Dominum*

(jr

Ifiael

non demittam.

Goliath

&

Nebucadonofak

pari

pefle

infedti,

quorum ille akternas,.

hic

tem¬

porales-

poenas

å DEo

ob fuam

arrogantiam

lue-runt. In

profanis;

mommienm

idem invenimus» Alexander

Magnus,

in

imbedllitate humana

De-um fe

credi-voluit.

Curr*

üb.

S.

eis.

Diocletianu$

fratrem folis & luna?fe

vocavir,&

fübditorumofeu-la

pedibus

fuis fanxivit;

Nero

putabac

Majeftä-tifuz-non

inconvcniens

effe?

omnes

infalutaros

prajterire,

nec

ipfe

falutatus,

refpondendum

effe

judicabat.

Sveronius*

Prseterea-quam

multi

lu-cri &

opim*

mercedis

obtincndse

caufa

jafta-hundi?

feipfos

cxtollunr,

arqvc

prudentiam

cx

. : - ■ ~ '

(15)

Tripode

quafi daram

commendant

,■ mu

acribus

ampliffimis

ea

rarione

ie

admotun iri

fperantes,

Rex

Ähafverus

ab Amano

perquirebat,quodigna-retur

gloria,

quem

Rex

honorare

veUer.

Refp«,

debetindui

veßibmrtgiis & imponißuper

eqvtm

cuiRexfoiety

& accipere

regi

um

diadema ßiper

CAput

fuum inßdere dr

primus de

regiis

principtbus

ac

tyr&nnis

teneat eqvum eius,

dr

per

piateam

Civitatis

incedens,

cUmet

& die

åt J Sic honorabitur quemciinfy

voluerit

Rex

honor

are. Hoc

ipfiim

arroganti

animo tanto

operofius

deferipfit

Aman,

quanto fibi foli eiusmodihonorem certius deftinari

con-iiciebar,quoqve

fe

unum

dignum

indicabat, Eflh.

c¥6.y>7. Adeo

arrogantia correpti pra^eipites

fe-runtur,ut

impfis

nec

fanumneeprudensquiequam

poftea

reperiarur*

Viderequoq;

licet aliquos,

qui

certos

homines

habenr

prardicandorum

fuo-rumvirio fibi

maneipatos,

quibus

frequenter

e-feam

(übminjürant

provoeantqve ne

ullam

occa-fionem

äugende

fu;e

gloria?

pratermittant.

Ex-empla nobis

infinirapra^bet

Tacitus

inTibeno

Sc Pluth.de £ui laudibus

aliique,

iQ.

Quocirca

Vitium

hoc.*

multis

com¬

mune

exiliere,

eo

minoris

negotii crit probare^

quo

pluribus adha^ret

5

adeo

ut

fere

omnibus in

a-Clionibus

inveniatur*

Ac

proinde,

non

mulcurn

credo,

dberrarem,

fi

ortus

eius deberj ftatuereni

(16)

amori fui

ipfins

atqve

fvaviffima? deinde

titillationi,

qua?

animum

componit

ad

J^titiam, fpe

laudis

eomparane

apud alios,

quando quis bonam

de

noj bis

opinionem

habere

creditur

5

autanimus ob

a*

liquod bonum,

quod

vel

fuit5 vel

efTe

purar^alijsfe

eomparatyatqve.ita

plus

fatis

fibi

tnbuendorfe/p-fum

admiratur, eofqve

ffcatim

contemnit, &

fe

u-num:ca?terispra?ftare. credit»;

Quo

animaAlexan^

der luccederetin locum demortui

patrisJPhilippi,

in medio apparatu

Perfici

belli, vei

ex eo

darum

eile

poteft

quod.inter

pueros

conqueftus

fuerar,

vj(ftorias pa terna

sexhaurire

omnemmareriarn in*

clarelcendi;.

Ut

in,

fupplementis

ad

Curtium

cxtat,

Regnoi

autem,

admotus,

laudabili

admini-ffratione

bellorurn,,

lauciem

fe ab omnibus

com

fequturum

fperabat

nimius

ut

a?ftimator

gefta*

rum a ie rerum:

fadlus,

omnes

contemtui

habere

coepJt, atqve

intolerafoile illud

•&%oex vvuv

fuis

Mace-donibus

imperavit.

Hujufiiiodi

arrogantiam'ac-cenduntiétiam

publici

hanores

3

exsemulationc

iu-pcrbia:&

faflus

provenit,, Cicero in

Orat,

16.

de

lege Agraria;contra

Rullum, Ubi

de Cåpua verba

facit

glori&icupiditate

efferebanturfr

ofterca,

quod ubi

honospublice non

eßdbi

gloria cufidttas

ejje

non

poteßy

not*

(17)

rulamio,

in

Serm,

fiidelib#

cap*

Honor

e/vi

cempArativM

eß> dr

a

Ii

um

prdgravat^refiexionem

habet

ma-xime vrvidam y

inßxr

adamantu

aut

carburtculi

cum

angults

multiplicibw

fifff*

Ita^enixe

hoc

Agas, ut

compctitores

tu*

os ß med#

pojfis;

ettam

in

itsyitt

cjuibw

ipfi

fummeglorixntur

fuperes♦

Deniqs,

copia

&

affluentiä

rerum,

luxus

&

d'elicix

augerit

morraliumgeneri

animum,utquani

primum

fe

fecurum?paupértatisin

huius vitse

tranl-aftxone

credat5

ad quxvis

mala

fe

difTolvat*

Hinc

dominum

paulo

ante

egentium

fäft:us.&

gloriatio?

qui

edamquovis

genere

luerandi

coégerefummä^

nimis honoris apperentes

fa<fti? quid

in

pcélore

reclufumhabent,

pretiofiflimis>veftibusyfplendidis

a^dificiis arq$

faftu

in

congreffibus

publicis &

pri*~

varis^

nonambigucindicant.

Videtur

cnimCrae-fi felicitas Soloni

fapienti

propofita^t

Alcxandri

am*-bitio $

qni

folem

fe

or

bis

terrarum

vocavit

j

&

Cx-faris

Arrogantia5<qurad falutantes

afiurgcre-nolu-it. Cicero de

lege

Agraria

contra

Rullum5

huic

rei fubferibit *

Campani

femper

fuper

bi bonitate

agrorum^

dr fruftuummagnit

udtne,ur

bis

falubritate defcriptione

pttlchrv

tadtne♦ Exhac

copia

&

omnium

rerum

ajfluentw

prtmum 'tili nata

efl

;

arrogAntjarfux

a

majortb^ noflris alterum

ca-puAcenfolem

poßulavit,

Et

Verulämius

in

Serm*Fide5

? lib- C. 34,

fvjfefßo

divitiarum' nulla voluptate

dominum

perf

un

dit

^efuantum

adfinfum

;

eß fåne

eußodia ip/arum* Eß

ettam

potefias donativi

auf

dißributionis

y

cß (jr fama

&

in

(18)

flåtio

itb ipfis Unäeirt

Vatiriiutri

dicit

Cicero

Örat.

El

qvonhm pecttnios aliorum defpicis,

de tuls diviiijs

int

ole--

rAtjjfimeglorUrls,

EtLatinus

Paccatus

Paneg» C,

20*

Qyum

indifireta felicium

pedijjequafitfuperbU>vix

cuiquam

cwttgit)

&

Ahundxr

c

fort

tw& & indiger e arrogant

i

a, Itetll

Nehuf*inTheat#ingenii

humani

Lti. C.

iu Luxim

fuperbia

combat

ur,

indignam fort

unam

gravi'jßmc

vehement

tifimequé

iaffans.

Vt

enimfemel

ex^coeno tenebrifque

fils

in

lucem emcrfit-illa terrx ßboles

CyclopicaJajttosfibifpbritM;tan*

tann arrogantlam af/amit, ut non

fit

ferenda*

*♦■11.

Quam

abominanda

fit mortalibus

arro-gantia

paucisdabot

Gum

inmum

fitfdutisnetitiapec-catii & qui

peccarefe nefcit corrigi

non

valt

i

tefte

Sene*

caEpift:2S*

Initium

capit

å

t^ediofo

genereoften-tandi?

nec

quicquam

tam

gloriofur» audirc

vei

vi-dere

poteft,

quo

fe

non

dignum, immoderata

x-ftimatione fui

putauhincarmulatio

illa

mhoneila?

nihil

quicquam

non

admittendum

mdicat^rixas

in-fidias,

Gardes

&

parricidia parvi facit

5

dummodo

contingatid,

ad

quod

mentis

ferocitate

ac

furoro

abripitur, Opes?honores

imo

munera

in

foeieta-tibus

ampli(Iima?cuni

dedecore

vitsc

&

impendio

falutis arternar

feeftatur,

diim

.emincre

prx

carteris

liceat:

nam

efi

vbiummagnorum in minores♦ Tac» L.

II-£i,4*&Nehufiusin

Theat:

Ingenij

humani

L+

2- II.

Videas HUm

fe magnifice

inferre,

omnium rernm

principatum

arrogare

neminem

pra

fe

hominem

ducere^lnammobarbaram

(19)

omni-wnnium contemftionem> in

conviBu

iftimitcm

nfpriatem^

tn

tmltit

fitpercilmm

trucis

indicium

fadidij

notes.

Ad

c]U;8-ftionem

illam,An utile

eilet

adhibere ejufmodi

in¬

genia

ad

ampla

in

Repub.muftera

? verbo fairem

refpondebimr,

Quamvis*

non

infeliciter quibub

dam

negotii«

arrogantes

pra?ficnmtur:

tameri non exiitimatnus vitium eile

commendandum,cum

vir-rus fola

fufficiarqurbufvis

rebus

promovendis

,qui

hujus

rei ulteriorem

cupie

expofitiortem,

adeät

Sermjfid.

Baconi de

Verulamio.

Cap.

3«;,

&p,

Comes utomnium

vrriorum,

ita"

etiam

arrogan-tiar dedecus

efi:, idem hie valet, quod

de fuperbia

ctmcludit

Mélarrchton,

Omnes

fiperbot ejfe

fatuos,

&'o-mnesfutuos

fupcrbrsmtradit

Camcr.

Cent;

2. c;

2~t.ec qu

'tcquam

animts

hominum

magit

abducat

ab

officio

quam

Arregantia.

Idem CamerJ Cent»

j.pag. m.

26z.Exi-tus eft

jgnominia.

Omnit

jnquit Cicero,

Athenienfes

dedecus

&

ignomini-am folum

confequrijCumSyracuf- arroganti anirao

oppugnare

aggreffi

funt.

Sed

quid

exPhilofopho-rum

di<ftis,

prolixiorem,

de

huius

fuga,

dodtrinam

inftituiraus

: cum ea qua

longc

majoris

arftiman-da

veniunt,

luculenter

no

bis

facra

pagina

tradat

5

ex

quibus

unum

vel

alterum, nobis

ob

brevitatis

ftudium

fkfficiat.

emnis

x^ibmieß

(20)

-togws.

Prov,ié.^Deovero

tcncmur

darc gloriam

iuxta

monitum

Jofuse,

Q

7-17*

Inftitutionis

ergo

Pauli in

Epift#ad

Romanos

c,

it.

16*

reminifcemur

lémpcr^

r?

xvla

its

.x&ijtes

lx

vfaxd

(p^ovisv7e?>

«Kul Tölf uiTrttMis.fuvfizrxytpwoi

lAipfum

invtceM

fentientes*

Hon åltå>

fiptentos,

feA,

.bumtlibw

confentientes.

Åtqve

I-ta

hifce

paucis,

opera

plufquam

tumultuaria

eongc-ftis,

finem imponoi

.De

castero,

arqvis

quidem

oenforibus,

ii(q$

qui

conditionem

meam

präsen¬

tem non

ignorant^fatis

me

probatum

iri

confido

j

reliquis

vero

qvibus

prartcr

fua

fordent

omnia?non

magnopere

placcrc

geftio,

Pro

concefla

autem hac

gratia>

fit tibi>0 DEus Pater,

Filj

& Spiritus

JSan&e, Laus

honor & gloria in

iecula

(21)

Eximie

Domine

XJ Oll fruftra cft, quoll fapiéris quu%rn

dixjt

: ad vitium

per-venire facilc effe, viamqve jucuhdiffimam. Mortalibus cte«

nim in brvio illo virtutis ac viriorum coriftitutis. non proclrvius

eil illas ft«fbari, quam bis feie manciparc. Virtutiscquidem,qui«

eunqve fequitur du&um, incum omniscumularrda lause'ft: vrciom

yeroquocunq;nomine raajoris

aftimans,abono

virö'honefti

xitülÜ

nonmcrebitur.Gfietcrum ncfcio qua fpecic adco ie irifinuaranimis

h*c maiorum ierna ; atq;cupidrtati alicui

dedito

homini,ita

blan-ditur, ur non poflit non haec dclinimenta cligeve. Arrogantiam

Horum omnium dctcriiniurn quam delineandana aggrcilus cs,a

do-dis virtutumidcirco appeUatam fcppulum, quis ignorat?

Verifli-mcfanc. Omnesenrm fcfe fubmittcre decet; modcftiamq4, in vi¬

ta communi oftenderc » illa vcrft tenuiflimo Fortunat vento

ob-fecundante vcla implet ac in altum vehi auferriq* hominum iubec

animos. En undiq; vcriantem trahentemq; miicllos, m major*

fcmper

äfFedcnt.

Parum

Alcxandro

vidcbaturRegem

dici

Ma¬

ximum ; oportebat &Jovis appcllari

filium,

& ne

quid

fabulse dc*

cflet) Deum queq; conftitui. Hern ! quanta ambitio,

quid

iu«

vit immortalcm dici, mortalitatizsque ceilur<tfj|;ca fcilicet eftnatu-?

raboroinutw, iitmultum allaborcnt, omni^j ineumbant nifu, fu-catas adiones ex oftenratiüire,non cxvirtutcorrumducenres,iblum obvanam gloiiam, mundo probare. Atq;

fic illis

fufficit, quod

iraperii«multitudinis

judicio,

errpribus maxime

obnoxio,viri

Doui

dicantur, inter bonos ncquaquam

cenfendi.

Pr^teiea facilime

ad qvaevis injufta iurgunr animi,

ubi

acjcedit gloria? ambitio. llt

nihil nunc dicam, de rcliqua malorumfegctc

liinc pullulante. Ma¬

de vcroTu, Eximie Domine Candidate, quikac tua

diiTcrtatiqiic

ad modcftiam virtutum noninfimam homificsrcvocas» Quanta

(22)

cni'm laudedigni func. qu! eamcofunr, nemmi non conftare

arbt-tror. Gratulor itaq; tibi cztnimo promtum ingenium felicclqve

progreflusatq». ctiam honores tibi vcrc dcbitos; quosnullt

arro-gantiaambitioneYCaffr&afle tc optimo jure rtcum teftari

pof-futn, Vale&Saht, DatumUpfalia, die 14.Norcmb.An. 1tfyp.

J Tm Studioßsßm9

E. G.

0(«ii6otf/

Com,de $8<s<jcjiinb. Ad

Dn.

ERICUM

WnrmeJand, pictatc,

modeftia,

do&rinaq,- Virum Pr&~

ftabilcmän prunifq,

comraendabilem

>

qaando

fuma

mos in

Philofophia

fufeeprurus

honorcs

,*

folcn-ni de i^ARROGAUßtlA Difputucione

fefe

egregie

pneperaflet,

OMnino

nut, Ulpianus, Cajus,

ee<fte dummi

ölim in

Paulus

Repubp

MadeftmusJÖi.

Romana^Viri, Papfnia-

&rc.

Quando

Itxiftimant, licqdoqvuntur : caput hominisiibcri aeftimari nonpo¬

teft: iibertasina;ftimabilis res eft: humanücoisporis aeftimatio fieri lujn poteft. etc. - Quo pertinet

illud eiufdern

M

odeftini

:

in

fti-pulatum

dcduci

non

poteft liberhomo

:

quia

nec

duci

oportete intendi, ntc«ftimatioeius heri poteft : non magis quam

Ii

homi-Mem mortuum, aut fundum hoftium fueris ftipulatus. Quod ita

licet» aliquando tarnen heri

eft riccefD,

utetiamli

omnino

jufta

tan-Mcftimatio rei iniri neqveat, quafi tamemaeftimatio,

ineuda fitf

prcftitafciliccc abits

caufa,

quocuni

improbitate,

ac

tcelere

fit,

ut pace atq; libertatc, in quam ownes

geaitt,

impertutbaris frui

non liceat; iccircoqve rindi&a publica opus

dt:

cum

publice

mterfit

(23)

v

-licet eftautcmreveramaximi, libcu-m te

&Iageauiim

natura tflc t

tamencumeocomponi non deber, quo rc hominem dfeerc

podis, Omninoqjioco idipfumcollocandum priorc;quofcilfcetabaniman-rtbuscxteris iramenfum diftes.Quotus autemquifq^cantumcceleftis numinisagnofcit munus.^quis fatispiarevereturmentc?fanequidem

non agnofeunt,non rcvercnturquospéftilensillud ddus adiavit,

ut

fcmetipfos fuaqj bonanéfciant:quottcnctille facermorbus opinio. Illifcilicer,uthtcaliaqu#drneoppidomulta huc confcrri podcnt

trän-Team, vehementer peccantio-Dcum,inPatrum,infaroiliä, in amicgs

dumnlmiafuiignorationcacdiffidentiaea non

fufcipiunr,quibusdi-fcipiendispares-dnt. Inquibus Gharmidcm ilium rcponercItccar,

cuiapudPiatonemau&or eftSocrates,ut remp, capedar. Potuit

c-nim condlio, prsefidioatq;criam ornamentoedrcivibus, Sed

pec-catur magis immodeftit, ac Arrogantia :

c

quofuntilUgcnc»

re, quosaiteroxanftitiu loco $ fumus enira plcriq; omncs fimilio-res Glauconi,homini adolelcentulo, &utcafolccxcas,in

rep.

emi-nere pcrcnpido.eoqucconcioni Arhanicndum fe paranti.

Qucm-admodum autem cum eo dt locurus idem Secrates

,

efFeccritque

utdc(edeinceps fentiret,idipfumexmellitidimo Xenophotuis fontc

iucundins Haufens, quam d Jejune arideq; huc derivetur. Eft

i-gitur,

eds

lanedebet, modeftias laus fumma, quac mediumfc infert

inter duas Symplegadcs, humilitatera & Arrogantiam : quu

ut

lcpide Vatro, Saperda? nobis videmur,icum dmus

Tgitiic

ut teneamus illum modum,d quombdeftia nomen accepit,adiduo

noftriexaraineopuseft. Itafciiicec dcducemurad notitiam noftri» deincepfq; ad dncerum Dej eultum, & amorem proximi., Quo¬

rum utroquc in vita humana nihil pulchrius, nihil amabilius, nihil

majus. Sednec; quicquamhac mentium caligine, hacmoturo

cor-ruptela, nimioqvenoftri amore, difficilius. Namvix, ac ne vix quidem erit, utilla

effugiat

crrandi neceditatcm hare

vcrononpa-riat erroris amorem. Qrjod hac propodta brevrtate plurib non

perfequor. Tibi vero Vireximie,Qlandimeque DominegSX^j?'

non raodo gratulor reditudinern ingenii, vitae

acmorum,

qua proeul abds ab omni co, a quo Arrogantia nomen accep.t, ficque

(24)

iicqve non

mihidummt,{ed

&

hiiic

unlverfoatiliferarise

temet

re-approbaris,

inprimifqvc

amabilcm

efFeceris

;

fed

&

cam

do-ärinae praflantiam, qua

jiis

honorcmquc Magifterij Philofophici

redfcf mcritus(is.Qui ut ex voto

tuo,meoquefclicitcr,quod

omnmo

ecitjcdntingat^adto^v

futuiis

cemporibus

promeriros

laboru

ftuftus

colliga« quamubcrrimos;

Ecclelia:

autem

Dci, cui

te totum

addi-xifti atquc,

confecrafti,ridelem

ac

falutarem

opcram quam

diutilli-me pr*ltarevalcas,

velie,

qui

unus

omnia

valet

poteftque Dcus.

¥aieJcr. Up(al.

d.

14.

NovembfAnno

Tibi

qui

folev

omn

i

officio

Atque C

andere

addifiijfi

Johan:

(Bflrtntan,

Jurium

Profefl;

Ord.

v'

Eidem* " „•

5ic tibi Palladios fentis

grandcfccrc cenfus?

Sortcquc

maiorcm

tc, cua

vita,

probau

Ipfa

fui

tcftis

Frykmannc

MiticrVa laboris,

Itnponct

capiti fl

«rida fcrtatuo,

Et cupit haec

cunäis

augufta

in

lucc

videri,

Qu*

potcriuir

Patriis

pcrplacuiffe

fociu

Sincere

tffeftu

*ff

Lu¬

dere Studuit,

References

Related documents

Secunda eA noAra voluntas &gt; quoad omnes i- v deas voluntarias , quae ut plurimum funt fub-. Aantiarum fpirituaiium

poflit fuftinere» Cujus rei alia non eft caufaquam quod calor folis tunc tem¬.

que adformam, &amp; tarnen in illa alteratione fervari modum efficientis caufae. Neque enim obftare quod medium ipium non trahatur.. *3 &lt;5). ad Magnctcm,cum aliud fit

pira neque in ie&gt;p(1 s , quia npn iunC determinaca, n^c ullam habenc nc* cefTicacerr» ex:ffc?ndi, neque in caufa (unc ab illis cogncfcibilia, cum bbera Ik voluntas &amp;

ca nihil aliud, quam impotentia quaedam naturx ratio-. nalisad cligendum honeftum&amp;

Quid i quod feditioforum filii enam e medio toiientur, quod confiiium Philippi Macedonif. eft, ut tradunt hiflorias,

quam animi moleftiam fugiant, non funt viri

Mendacium vulgo triplex fatuitur; efßciofum, quod ad juvandum ,· Jocofum, quod ad dele&amp;andum ; Perni-. ciofum &gt; quod ad nocendum