De genuino religionis cum philosophia nexu meditationes quarum partem primam venia ampliss. fac. philos. Upsal. præside doct. Dan. Boëthio ... pro gradu philosophico publicæ censuræ submittit Abrahamus Nensén Bothniensis in audit. Gustaviano d. XII Junii

GENUINO RELIGIONiS CUM

PHILOSOPHIA

NEXU MEDiTATIONES

QUARUM

PARTEM PRIMAM

VENIA AMPLISS. FAC. PHILOS. UPSAL. PR^ESIDE

DOCT.

DAN.

BOETHIO,

ΕΤΗ. ET POLIT. PROF. REG. ET ORD.

PRO GRADU PHILOSOPHICO

PUBLIC.® CENSUR® SUBMITTIT

ABRAHAMUS NENSEN

BOTHNIENSrS

IN AUDIT, GUSTAVIANO D. XII JUNII MDCCCIX.

H. S.

i ur

SACRAM REGIAM _MAJESTATEM MAGNJE FIDEI VIRO

COLLEGII METALLICI CONSILIARIO

REG» ACAD» SCIENTIAR. HOLMIENS. MEMBRO

NOBILISSIMO ET GENEROSlSSlMO

DOMINO LIBERO BARONI

Ut Γηter _{laetissimav quse fortura nmquam in me contulit,} refe-ram, quod Tuis auspiciis gratissimo monere iireat _fungi,quoTe adeundi _{atque venerardi uberior mihi}

copia contingitr, suadet

co-mitate condita _{illa gråvitas,}

Tuos-dlssuaviantüf, anitnos concillas ei: exhifaras, monei: eximium hoc

atque singulare studium, quo litteras litterarumque amantes foves

et _{amplexaris. Quid? quod civera oportet} unumquemque, sibi

de Te _gratulari pietatis in patriam laude clarissimo, qui, cum

omni virtutis genere flores, de re non erudita soluro, verum et publica optime mereris; qua duplicata gloria tantum et inter

no-strates et inter exteros emines ac excelüs, quantum vix unus aut alter, non enim rtie sinit verecundia Tua dicere, quantum nemo,

Equidem, si virum antiquae fidei honoratissimaeque imaginis ncn ambire honores decet, at aeternos sibi parere juvat, et optimus quisque posteritati maxime servit, nescio utrura iüius sit laus

illustrior, qui fluxam sevi au&oritatem spernit, an eetatis ignomi- 4 nia _{major, quse debita meritis praemia invidet. Quod ex immutata}

patriae facie capio, utinam tue non faliat augurium, fore, ut immortalia illa, quibus famam Tuam extendisti pariter ac natale solnm devinxisti, bene fa£ta veris tandem sestiment pretiis cives, et honorem _{praemiumque, quod judicio ad Te dudum detulerunt,} id studio _{quoque Tibi decernant, ut oblivione perpetua tempora}

ea _{ingrata obruantur, quibus aliquando bonum probitatis suae}

poenituit.

TUI NOMINIS

tu!tor (Jevotisiintus ÄBRAHAMUS KENSeN.

D

GENUINO RELIGIONIS CUM PHILOSOPHIA

NEXU ΜEDITATIONES.

, PARS PRIMA

Mui

antiquitus

percrebuit,

etiam

nunc

apud

plerosque

valet mos, ut Philofophiam, tamquam caecutientis animi

humani imaginein deprimant, Theologiam vero, ut

ab

ipfo veritatis

fonte

manantein

fcientiam,

extollant.

Ete-nim alii, Philofophiam haud aliter atque

crambem

reco-éfcam faftidientes, experientia

dofti,

eo numquam

per-venturam fore putant illam, ut certo

priucipio

gaudeat,

quo icientia

fit,

cum

fyftemata

viderint

occidisfe

tot

tantaque, quanta

confummatisfima mirati

fint:

pofthabi-td alii omni _{pudore, venatores aurae}

_popularis,

Philo-fophis vitio vertunt,

quod

fupra vulgus

fe

fapere palam

profiteantur, illorum non tam

esfe de

rebus divinis

qu^erere, fcientiam

hominis

femper

fugituris,

quam cer-tis fenfuum indiciis comperta dijudicare et in ordinem

quasque fuum feienter

redigere, animseque

varias

ex

vario, rerurn commutationibus refpondente, habitu

afTe-tfb'ones _{percontari, exiftimantes: alii}

_dogmata

_Religionis

examinare, et rationem tamquam obrusfam adhibere

m-fummum nefas _{ducunt, cui opinioni, tamquam}

fcopulo adfixi, ita _adhaerent, ufc fummam fe iibi _{atque hurnanl·} tati honeftisfimam vindicare credant

_dignitatem,

_quando illam fententiarn _{afferant, ut principaturo,}

quem inter

animantia homo _{tenet, non niii in artificiofiori}

elangue-fcentis _{animi otio ponere videantur;}

quibus omnibus

fo-lemne _{eft, defidis fenfus communis favori}

velificari et

Philofophiam

rerum novarum molitionis _{criminari, vitse}

forte utile _{opus, famae vero non item. Hinc}

illae la-crymae, _{hinc querelae illae, quas de}

_Philofophiae

pravi-tate noftra _{inprimis aetas protulit;}

neque vero _esfe pot-eft non _{femifopitum hoc jurgium,}

etil _{Philofophia jarn}

eo _{perdudta fit, ut}

unicuique, qui vel a limine hane

feientiam _{falutavit, appareat* totius, de}

qua hoc tempo¬

re _{quaerimus, cognitionis fundamentum}

et ambitum com.

prehendisle, quoniam illa vis, _{quam ad habitum aevi} meliorem _{reddendum, animumque excolendum}

habet,

major eft, _{quam ut} eam laudi feientise _hujus

obftre-pentes animo capere queant, et effedtus, quos in omni cultus ratione _{prodit, admirandos non}

patitur idea mi¬ norem, qui illorum cogitationem conficit, _orbem

circurn-feribere. At enim vero _{praejudicata haec}

opinio animos ferme omnium _{occupavit, qui odio habenfc}

quaeftiones

fubtiliores, ut _{Philofophia, praefertim recentior, religioni} magis officeret, quam prodesfet, cum nonnulla aut

re-jiceret prorfus, aut in dubium vocaret _{reeeptae fidei}

dogmata, cum contra, ii verum _{quaererent, ut}

aequos rei _{aeftimatores decet, faterentur,}

necesfe eft,

fandtisfi-mam _{hnjus gravitatem eo minus}

infringere conari illam, quo certius _conftat, eam firma _tandem, mentem e pri-ftina fervitute in libertatem _{vindicando, et Religionis}

et morum

_difeiplinae

_{prineipia ftatuisfe. Ceterum}

cum

lofo-lofbphia in eo tota fit, ut aenigmata illa, iive problema«

ta, quse mortalium nemini non fua confcientia _parit, foJvere nitatur, gratiam apud religionem hoc majorem

inire _{debet, quod, mentis rationes expltcando, falfaque}

a veris difcernendo, _{opiniones huic nocituras tollat, et} animum, _prseceptis divinis imbuendum, errorum immu¬

nem _{reddat; quamdiu enim de fummo bono quserat,}

tamdiu ad _{religionis confinium proxime certe accedat,} in eruendo autem ultimo _{cognitionis omnis principio}

cum _verfatur, non _{fpernere Philofophia quidem, at}

de-ferere forte videatur, quae fe pasfibus

jamjam

haud

sequis fequitur, comitem religionem; verum

disjun<5tio-nein _{hane, ab ipfa intelledtus humani indole oriundam,}

utpote cui, in fui ipfius fcrutatione, in primis opus eft inter diverfas fuas _{adtiones, icenas} et ilationes bene

di-ilinxisfe, hoc _{ineptius föret aeternam habere atque} esfentialem, quo facilius psteat, reliqua ut omittam, nul¬ luni intercedere nifi _{relativum, inter theoreticam} et

pra-ifticam rationis indolem, discrimen. Deum _{igitur esfe,}

qui perfuaderi fibi non opinione felum, fed ad veritatem

plane velit, ille certe Philofophiam non habeat bullatas

nugas, quibus virum dedeceat diftineri; etil enim, quam

Religioni,tamquam ancillulam pedisfequamque,adjungere voluerunt, illam aperte numquam magiftram falutaverint Theologi, fatis tamen certe fcimus, ii Philofophia facem

non _{prsetulisfet, nullum conficere illos potuisfe Religio¬}

nis _{fyftema. Cum autem jam genuirium, philofophiam} inter et _{Religionem nexum inveftigare conemur,}

fpera-mus fore, _{ut, quam a Ledluris exilis haec atque jejuna}

fcriptio impetrare nequeat, materia nobis conciliet be·

nevolentiam.

.A-y^Mv

Cum naturam noftram _{intuemur, illam facile}

repe-rimus ita esfe _{comparatam, ut}

primitivas quasdam, ab ipfa humanse fortis conditione _{oriundas, animis}

fuggerat notiones; funt _{enim adeo mortalium ingetiio}

prorlus

in-natae, ut, tacito _judieio, cum omnibus _hominibus com-munes fint _{perfuafiones:}

rerum,quae _fenfibus, ceu quin-que mentis nuntiis, fefe _{offerunt, esfe veram}

atque

ne-cesfitate _{quadam lua connexam}

compagem: esfe ani-mam, _{illamque liberam ac immortalem:}

esfe _denique,

cum necesfitatis _{iliius, tum libertatis}

hujus divinum

quoddam atque fummum Numen. Harum _{quidem opi.}

nionum, quas vidimus in fenfu hominum communi

im-presfas et indelebiles _{latere, varias,}

patet, pro vario

cujusvis gentis et aetatis _{cultu, formas induisfe,} duas illas de Deo _{atque animse}

immortalitate,

quas fovisfe,

ex certis indiciis _{conftat, remotisfimam}

quoque a noftra

memoria _{antiquitatem. Quemadmodum}

enim nemo fue-rit _{umquam adeo immanis, quin}

aliqua certe teneretur

opinione jufti et bonefti; ita etiam mortalium _unicuique

manfit _{iemper, licet lrand quidem inconcusfa}

dubiis,

quam natura mentibus noftris _{informavit, de Numine}

live _{fufpicio five cognitio,}

et cum _{diverfas, ut fortuna}

plerumque fuit, haud _{quidem praeclaras prae fe tulit}

re-ligiofa illa notitia _{fpecies, ea tarnen conftantia}

vicisfitu-dines fuas omnes _{confecit,ut seternum}

praebere videatur divinioris noflrae naturse _{exemplar; et}

fane hoc aliud,

meå _{quidem fententia,}

neque invenire _{gravius , neque}

certius defiderare _{potueris,ex quo animam esfe}

immor¬ talem

_judices,

_argumentum,

cum videris illius fibi fem¬

per indolem _{conftitisfe, illamque hane}

ipfam de rebus

divinis

_fententiam,

_etfi

erroribus, quos varia intulit

'

SVNH· ₅

genii humani flu&uatio _{innumeros, fuerit obnoxia, in} tota _{ferme ratione mortalium}

utramque pagi&am effecisfe.

Etenim, ut _{primum, mentis fuae compos, naturam}

circumipicere atqne contemplari didicit, Numina venere¬

tur, necesfe eft, pro fuo _quisque cuitu, iive humana

fragilitate fubiimiores _{magnificentioresque, cum utiles} fibi, tum _nocivas, illius vires et _effVdtus, five

auguftio-ris _{cujuscumquemodi virtutis}

fymbola, imaginandi arte, veritatem _{imitata, effidta. Verum}

praeterquam quod ,

in _{civitate, legibus conftrifta, acriores in dies ftimuli} ad

cogitandum animum _{incitarent, in id quoque mentem,}

fidelibus Numinis deiideriis _{iftam, optimus quisque civis}

intenderet, ut _imperium , religione Deorum

immorta-liüm , quodammodo muniret, vinculo liquidem

eo

fir-miori focietas vifa fit contineri, quo _{praefentiori Dei}

cujusdam tuteiae res committeretur _{publica. Cum vero} rudis ille ac _{jngi impatiens homo, fi}

aurem culturae mi-tem _{commodabit, oraculis, de quorum veritate}

ambigere

nequeat, opus habeat; more _{ingenii humani, defidiae} cupidi, faftnm intelligimus, ut laberetur _{potius, quam}

perficeretur, faeculis non ita fane _{paucis, Dei opinio,}

quoniam illi ipfi, quorum interfuit didta _{adytis reportata}

populo interpretari, aut norr _{potuerint, rerum infciir} aut eruditiores adeo _{vulgus oderint profanum, ut}

roy-fteria, facra nnbe _{obvoluta* et, ex illorum opinione, in} latebris _{agenda, plebi repandere noluerint, invidia}

anxii,

Deorum antiftites. _{Qiian.obrem annalium memoriam}

repli-canti _{tempora vix ant ne vix}

quidem occurrant

virtu-tum fteriliora ulla _{his, quibus incoeperunt, fe}

tripodas

fentire, magno ore profesii, ludribrio habere

nita-6

nitatem , neque vero non potuit setas, moribus horrida,

et a _{litteris ferme muta, opiniones fovere nifi infanas;}

et vicem illam _{generis humani doleamus licet, nefcio} tarnen, utrum , indolem cultus omnis, lentis folum

pas-fibus _{gradum qnemcumque confecuturi,}

repntantes, ru-dioribus mortalium aetatulae animi _experimentis

ignosca-mus _{potius. atque auil infelicis veniam illi, virtutis}

tiro-cinia fuae _{prima depofiturse, concedamus, an infulatos}

illos, qui, uc ad genium aliis multum, ita certe

fibimeti-pfis re<fta fapere funt viii, facra, veluti pecuniam in

the-fauris _{repofitam, fervantes, impudentiae nimise atque pise} fraudis inagnopere incufemus. Scilicet rerum divinarum

humanarumque nexum et causiäs cognofcere

difficilli-mum eft, et _{liquido patet,non niii fenfim pedetentimque} fieri _{posfe, ut altum fpiret, atque cernat homa, qusenam} fint honeftisfimse _{ingenii exercitationes, qusenam tnente}

dignisfima curricula; neque igitur, ut nos quidem

opi-namur, convenit admodum mirari, male fanam iüatn in

religione rationem diu viguisfe, _{veritatesque prifci sevi}

facras parum decorum habitum induisfe, nam majore

ho-nore in omnibus _{artibus, quam in foac una naturam re¬}

rum _{inveftigandi, vidimus verfatam fuisfe antiquitatem.}

Ad ultimam _{igitur faeculorum memoriam acie mentis}

converfa, _{veftigia licet} naturse noftrse divinioris, viin

fuam numquam nonquodammodo exferentis, inveniamus, hoc obfcuriora fane, quo fint a noftra setate remotiora,

at talia _{vero, ut animo illa relegisfe, cujus interfitviam,} qua humanum ingenium , veritatem anquirens, femper

progresfum eft, cognofcere, poeniceat neminem; a Phi·

lofophia tamen illa tempora vidimus ferme prorfus ab-horruisfe; etenim bene vivendi rationem etil forte tenu-erint et _{perfecuti fint antiquisfimi quoque sevi homines,} quse

—-t* _-HK,,

?

quse tarnen [Horum fuit animi tenuitas, refta difcendi

non _{admoduui eapax, rerum divinarum et humanarum}

vim ac naturam _{cognofcendi ftudium ampleéfci nequivit} Religione itaque, in principio, fapientia fuit omnis

re-condita, cum fibimetipfi plane diffideret, _{libera mentis} fuse indole nondum _{evoluta, homo, neque niß rebus}

externis, aut etiam Superiori cuidam praepotenti

acce-ptum referret quodcumque, a fua tarnen natura

profe-åum; cum vero in confcientiam fui vivam, labente »vo, forti illa infita vi fenfim _{impelleretur, antiqua fide non} fatis contentus, _{optimus quisque rerum fcire fategit}

ra-tiones, et quserere, num quis fit, et quinam, hujus,

quam ocuiis cernimus, compagis cum cogitante nexus

coepit, atque philofophari. Quoniam autem nihil efi

fimul iη ventum et _{perfeélum; a perfeétione fatis diu}

philofophia quoque abfuit. Exiguis ab initiis profefta.,

longis finuofisque anfra&ibus dubia omnia atque

opinio-num _{commenta, quae} fibi umquam occurrerunt,

perfe-cuta hasc _{difciplina eil, antequam ad illam, quam vult,} verifcatem _{pervenire potuit; neque enim illius fcientiae}

atque alius cujusvis fimilem esfe rationem putabis, fi

primurn materiam, in qua verfatur, intentius

confidera-veris, vix animi furnma contentione _{amplexandam, fi}

deinde, quibus hominis ingenium, rerum natürae, quam fui ferme _{femper fagacius, ut in fe defeendat, opus ha¬}

bet, ftimulos cogitaveris, fi denique apud animum pro*

pofueris, quot funfc hac in arte inprimis errores, irre*

meabiles _{paene, exfolvendi, quantaqne, in afperrimiS}

falebrofisfiinisque viis, Philofophise fyftema condituris pericula facienda. Verum enim cum non fine jure quo* dam dicere nobis videmur _{posfe, Philofophiam quamvis}

femper illius, qua floruit, aetatis cultus fuminam

8 ^HS.ΛΛ. ,

vtSMT

cisfe, et in univerforum animos influxisfe, _{ita, ufc,} quos tulit aevnm _{quod'ibet de iliis rebus, quae in omni} cultu-ra _caput conftituunfc, _{opinionum compages illius fuerit}

nexibus _{fuperitruéfca; Religionen], prius videlicet, quam} adeo ardbs fidei vinculis confiridfc* fuerit humana mens, ut, de _{ejus ratione fentire, coeptum fit nefas haberi,}

Philofophise habitum retulisfe, hoc certius aifirmare

au-demus, quo magis conftat intelleftus cultum, moralis

omnis _{atque religiofi cum incipiendi rationem, tum} in-creicendi modum definire.

Neque Religioni ille mihi videtur facrilegas

adrno-vere manus, _{qui dubitare audeat verum esfe, quod}

di-cunt, Revelationem homini fuae falutis anxio

fatisface-re, pofthabita ratione; nam prseterquam quod, qnotno-do aut _{qua arte fit orta laudata haec ReveJatio, nifi ra¬} tionem in confiliurn adhibeat, nemo _{intelligere queat;}

ne nomen _{quidem, quo vera cuiquam veniat,}

neque illa _{vis, qua falforum receptam perfuafionem animis}

re-vellat, pofthabito illi omni judicio, cogitari poteft. Pa-tet etenim _{Religionen) omnem, quae mortalibus} disqui-rendi Übertäte interdicit, in _{Superftitionem} mox esfe abituram ; _{neque, quam per ejusmodi fervitium, viam,}

ad _{barbariem, cito dixerim aliam breviorem. Nos vero} hoc non in eam fententiam _{disputamus, ut ad hominis}

cultum momenti _{plane nullius Revelationem esfe} pute-mus, quin potius, necesfariam illain fuisfe, nobis

per-ftiadeamus; id unuin intelligi volumus, _{quod nemo}

fanus infitias eat, nihil neque reveiari, neque revelatum

pro vero haberi posfe, nifi fit a ratione profe&um,

fci-licet, ab altera _{parte oraculorum origine confiderata,}

M-rä ₉ quam Uli generis humani aetati _deberi, ex Hiftoria con-fiat, cujus non tanti fcire atque intelligere, quanti fei«

feitari _{atque credere interfuit, nuliam huic vocabulo}

aliam, fi verum _{quaerimus, notionem efc vim fubjicere}

posfumus, nifi hane, ut _{indigitet Cognitionen! eximiam,} quam, quia iilius fontem, ea edofti veritatem, detegere

nequiverint, humanae menti _{imperviam vifatn,} venera-bundi _{obilupefeentes, divino cuidam afflatui}

aeeeptam

retulerunt; ab altera vero _{parte, rationis indole}

aequa lance _{penfitata, praefagitioni huic religiofae, in animis} intrinfecus _{inje&ae atque inclufae divinitus, futnma fides}

habita, non aliam atque illam, quse intelleftus ratioci-nantis _{exeogitationi patet, ad perennem et fanftisfimam} veritatum _{featuriginem, viam ducere evincit, fi quidem,}

praeterquam quod nemo fit adeo aequi devius et natura

controverfus, ut ve'ra _{perfpiciendi ac eruendi} faculta-tem menti _{plane abjudicet, ne fingi quidem}

poteft ulla,

five libera _{perfvafio, five caeca fufpicio, nifi ab interna} animi vi oriunda. _{Quod fi vero illorum jam}

pridem explofa fententia fit, qui hominem, haud aliter _ac mobile

nervis alienis _{lignum, divini Numinis arbitrio ita} obno-Xium esfe fomniarunt, ut, non dicam reéta _{fapere, fed} ne _{digitum quidem porrigere illum potuisfe, nifi Dei,}

quem, non ita fane multum mortalibus _abfimilem, Do¬

minum _{praepotentem imaginati funt,}

praefenti ope atque

confilio _{adjutum, putaverint; fi rationi, omnium,}

quibus

eil ornata natura _{humana, facultatum, facile fummae,} fua numquam deefl in animo vis atque efficacia, et haec

ipfa vis homini nondum iibi fatis bene confcio, quamquam animae intima _{fit, tarnen eil externa habenda; aut valde}

fallimur, aut illa _{funt, quae diximus} , facra praeiagia

ne-ΙΟ

neque

adeo explicatu

difficilia,

ut

illorum cogitatione

ingenii acies, viam, qua

fe

expediaf,

fi uftra meditata,

prorfus

hebefcat,

neque,

nifi

sevi

cujusdam,

bonarum

artium rudioris, labe mendofa aliquando, talia, ut a

ra-tione _{fibimetipfse relifta, fuoque Marte cum}

erroribus

,

quos cum

lade

nutricis

fuximus,

depugnatma,

abhorre-re videanfcur. Quae _cum ita iint,

fontem

videre

nobis

videmur, quo enata efl: inter

Theologiam

et

Philoiophi-am nobilisfima disfentio, qua, ab altera parte, illam

huic nimium quantum antecellere , et palmam

praeripe-re, magni nominis viri putarunt,

qui

Religionis

aliud,

aliud esfe _Philofophiae principium

judicarunt; ab altera

parte Philofophi,

dominii

illius

impatientes,

excellentiam

hanc, qua altera alteri

praeftaret, in

dubium

vocarunt,

non nifi unam, videlicet finceram , veritatis originern,

rationem aeftimantes. _Quod quidem divortium ac

disii-dium, etfi propter innumera

illa,

quibus

humanitatem

affecit, mala, cordatior quisque acerbisfime ferat,

ne-cesfe fit, in naturam tarnen, cum Religionis, ad

unius-cujusque captum

conformandae,

exotericam

, tum

Philo¬

fophiae, fontes rerum

vifurae,

non

rivnlos

folum

con-feftaturae, efotericam intuens, vereor ne ad ir.-itum

cadat omnis, illas in gratiam reeonciliandi fpes et

cona-raen, quamdiu integra fit, quo

loco

diftent

inter

fe,

et

quo conveniant,

quaefiio.

Illum

certe,

qui

humanitati

favet et bene cupit, laboris, in

tricis

harum

rerum ex-plicandis, collocati, non

poeniteat,

cum

reputet,

mul-tum interesfe, virtutis praecepta, tamquam

imperiofi

diftatoris _{cujasdam decreta, fequaris,} an, ut in tuo ipfius finu coorta, in tuamque te

poteftatem fummam

vindicatura, quod

pe&ore

inclufum

geftas, tribunalis

nM Γit—V^l■■■.n

TSί>τΗΓ II

jusfa fufpicias ac venereris. Ut autem appareat, caus-fam, quae Religionem inter etPhiloiophiam pugnain nio-vit _{fpeciofam magis, quam veram esfe, e re duximus}

capita utriusque fufius exponere.

Abfoluti idea, veluti cardine fuo, vertitur omnis

cum _{Philoiophia, turn Religio; neque vero} eft, quod

dicant, Religionem voluntatis, honefta fecutae, quippe

quse, futuri anxia, fupremam inter humanse iortis fra-gilitatem et legem illam aeternam, cui nullo umquarn

tempore debita perfolvere natura noftra

poteft,

harmo-niam defiderat, nifu , uno atque certo inniti

fundamen-to ; nam praeter quod oppido pateat, longe plures,

quam qui virtuti ftudent, Dei opinione gaudere; illam de fumiTio Numine ideam cur immediatis aliis non

an-numerem animi _{perfuafionibus, certe non} video.

Scili-cet Abfolutum, in quo Philoiophia verfatur, triplici

fpecie, confcientiae iiftit, Religionis,

Honefti

et

Pulcrl

ideam, _{quae, etfi facie veniat intelledtui intuenti, pro}

diverfo _{contemplandi loco, diverfa, una tarnen}

_eft,

_ut'

poteaeterna; ii enim confideraveris,

iive infiniti

cum

finito luftam, ex qua, inquietatus infinitae finitionis fen-fu , animus in Numine fupremo refugium anquirit, iive

fummum bonum, metam illam nulla umquarn humana contentione _{plane collineandam, quam}

_proponit

morta-libus lex moralis, iive denique formas, quarum

venu-ftas oculos noftros _{pafcit, cum ab ingenio humano}

_rebus

impresias, tum ad hujus exeirsplum et normam

in

na¬

tura _{repertas atque magni seftimatas; admireris,}

_necesie

eft, seterni, intelle&ui non niii ftatis vicibuS emetiendi, angU"

auguftisfimam fimplicitatem.

iEterni

defiderio

i£ta

et

virtufce fua involuta mens, rerum*humanarum pertaefa, Abfoluti fruitur intuitione. _Quid autem erit

intelledua-Iis hic intuitus, niii cum realitate congrua idealitas, ieu , quod eodem recidit, Abfoluto conformis idea?

Punctum igitur dari, in quo cum Abfoluto coalefcit ipfa

Abfoluti _{cognitio,certo conftat; formam ii} fpedaveris,ae« terni ambifcum habeas, veluti fibimetipfi reclufum,

mate-riam ii _{cogitaveris, cum finiti, tum infinit! immemor,} realitatem cernas _{permanentem, in} cujus profundo _finu

amica latet necesfitudine _jundum utrumque. A quo

principio

profeftis,

cum quomodo Philofophia, omnia,

quse fua funt enucleando, promisfa

perficiat,

tum quo

pafto Religio illi cohaereat, olim pro virili disquirere,