^F.P.SJ?,
Diilértatiö Gradualis
CONCLAVI
CARD1NAL1UM,
Qh
in celebri UjpfaU Lycao Sub Moderamine
Adm. Reverendi Amßisßmicjue
V I R I,
MAG. OLAVI
, C EL SIL
Ling. Orient Prot, Reg. 8c Ord.
eccleftas Byrjenfis Paft.
Placido bmtorutn cenftr* fifltt
christophorus n. RISELL Vermländus
in du dit. Guß av. Majori d.$* junii
Anno MDCCXII.
upsaliä:,
Ex ©fficina WeRneriana*
Μλκ. Rrverendo sfmplitßtnotpi
DOMINO,
MAG. DÄNIELI
NORLINB.
Ecclefiarum S. Clara & Olai Antiftiti laudatiffimo > Gemfr ftorii, quod Holmiae eft,
Adleiibri gravislimo,
Fatrono omni reverentia
pic prolequendo.
DiJJertattmcuhm hånc oh fifvo
grau memoria tejferam, ψ*
Maxime Reverend
ajßduM
CHRIST-
Tlttr. Revevendo etc
DOMINO,
MAG. JOHANN!
I SER,
S. S. Theol. in Gymnaiio Ca-
rolftad. Lectori, & Confiftoni Adfeflbri iaudatiilimo, PrsepoC
Cathcp. &c Pait in ©raftM
dcxcerrimo,
Patrono variis nominibus colcndo.
fem in me prorfits inßgncm in
par efi revtr&ntta offero Nom. Veitrorura
i V· i
.tuber
RlSELL,
Ad
fopukrem perätleäum,
J5n. CHRISTOPHORUM
RISELL.
Philofophiat Candidatum»
In
CONCLAVE VATICAM J0V1S
erudite commcntantetru
PaUtint nobis ConctavtA pAtrit
Bunt tu A ρ RISELLi) pAgiUA deftds ref er t ρ
Atque pias fr au de f<, fyeciofas ver fa per Artet
CriminA, prObrofojurgia plena fone-y
Et qu* purpureo Vener andi rhurice plurt
ScAndäU decurruntp tonficiuntfe rirti
Nen fr au des nobis ; nitidé ConcUviu ntenth
Ingenii referat pignorA pulcru tui.
Perge bon is Avtbus per amoenA cacUtninAmS Pindip
CAflaltAsque fimütvifere perge dowéU PofiquAm Te PbebttS jud per ConctAvidJ
duxit ■y
Se roa tuo c Aptit, Laut t a SefiAy dAbit♦
Stockhclmiat d. J. LINDER.
ti Maji 1711.
%£)&
f τ f Ί1 t f Η fr + f + f+ l*
Ί· Ψ é +
^ ^
^ "
/. iv. £ J. T.
Theß L
Jdibriome expo
fitum iri, prima<_·
fronte quis judicet, qui arcana conda-
visGardinaliurn ri- mari confticuerim,
w Jihil fraudes nifi vetitas artes > fimultates>
, tandemque monftruiru
iik quoddam Papale inventurus; ve-
u tum enimvero ii inions conatus ad
>tU ^quam lancem vocetur, me nego¬
tium fdtu non plane indignu-rL,
% tetigiiie patebit. Equidem non dif-
ftteor, quin quifcribere fusripitea>
in conclavi eveniunt, plus in-
A veniat
\
2
veniat difficultatis, quam atténtusi
Le&or utilis do&rinas; ibi enim dif-
fieile eft veritatem c fuis latebris
eruere, ubi homines magno eaiib conamine abscondere laborant. In abdita conclavisfolis radii haud pu¬
re penetrant, de induftria obfeu-
rantur hxc clauftra ; qux traåan-
tur inträ hos parietes, circumvolu-
ta funt diflimulatione interdum étia mendaciis; verbo ; ut cum Mor-
ηχΌ loquar : eß merum wiqmtaW myfterium , non tarnen adeo refor-
midabile & abstrufum, quin magni
nöminis viri a pafEonibus immu¬
nes illud protrahere, ipfique larvä
decutere aufi Fuerint. Quis itaqui
Muiis addi&us arcana hujus rei- publica? pernoFcere no ftudeat, qua?
omni pene mundo Fucum Facere,
vicariatumcK divini Numinis men- tiri non erubeicit ? Singula vero, quéc huc fpe&ant, perFequi, tem¬
poris non tantum anguftia, verum
etiara brevitas, cui heic mihi ma-
ximopere
tusi ximopére iludendum eft, ve tant, Jif· ideoque candidi Lebloris benevo-
>ris lenria, quam fummopere imploro,
hl fretus, ad conclave deicribenduöi
In protinus me aceingo.
pu- Theß II
eu· TTAcante fede papali, jus eligendi
an- V novum pontificem ad (bios tan-
ilu· dem Cardinales devolutum
>tiä hiiloria? docent: ut vero a&us illé
or- ele&ionis rite peragatur, negotio
atti huic locum optime claufum, con-
or- clavis nomine infignirum, deftina- gni runt buJIa? ponnficum. Huctamé
nu- antequam veniatur, juxta pråfcri-
rva ptas caerémonias, növérldiales aé*
fun&i pontifu is ex^quix pradbunt,
'ei· quarum impenla decérn mUliümL«
[U35 ducätbrum (ummam, p rasier ibenti-
re, bus bullis Pii IV. & Gregorii XV,
en- non excedent. Ritus hosce omnes rO) énarrare noftri non eil inilituti;
irt· monuifle fufliciat, annulum pifcå-
uffl torium quo brevia obiignantun_ ,
na- exipiraiité päpa itiox divéUi? iigil-
ere A 2 lum
4
lum vero bullis imprimendum>di-|
midium tantum 5 per officiarios, plumbatores di&os, frangi; pars Γί
vero imaginibus Apoilolorum Pe- v
tri & Pauli flgnata,'Camerario as- c
forvanda traditur; hinc? aliis csere- u
moniis interje&is, ad ipfas exequias ei
veniunt. Cadaver papale tumulo n
in templo S. Petri conditur^, ubi 11
cailrum doloris, ut'vocant, accen- f2
fjs candelis eorufcans, in defun&i lr
memoriam erigitur, inde novenu dierum, quibus Cardinales abfentes Pj
expe&antur, fpatio, miffie quovis al
tempore matutino inilituuntur & P:
congregationes habentur, nono de- *
nique die oratio funebralis in må¬
nes papales, & decimo alia de eli- n!
gendo novo pontifice declamaturJ 111
quod ii quando per obfervantianu ar
magni alicujus & pra?cipui feili, m
Cardin alibus officium exequiarum intermittendum videatur, dies illi ni
fic intermiffi in numerum novem Ca
dierum nihilominus funt compu- ^
tandi, &
s tandi, ne ele&io fu^uri panae difFe-
rs' ratur, ubi ii m al diligenter obfer-
e„ vandum, ut impenfa iftis diebus fa-
s. cienda inter pauperes distribuat-jr;
e- üt heic taceam , fceptra papalist_»
as etiam morte Pontificis non interve-
j0 niente, translata aliquando in ali¬
bi um fuiffé; cujus documentum mu-
n. tationis eft Caeleftinus V", qui licet
cfi in limine pontificatus fui, ecclefi-
u am Romanåm reformandam iibi
es propoiuit, exemploque' Salvatoris
js aiino vehi voluit, incidit tarnen in
& pueriles lapfbs, ut alium el igendum
e. efle, nemo non neceiTe judicaret.
a. Ille vero technas fubodoratus, iti-
p nere Neapolitano pontificatum mu¬
ri nire ftuduit, verum ars delufaeil
u arte, Etenim cum Ne a pol i Ro-'
9 niam reverlus eilet, Cardinalis Be-
Ώ nediåus, Candldätus honoris, non-
\l nullos fubornatvqui nodu dam per
n canaliculum vocem quafi ccelitus in
j- aurem ejus demiiTam mentirentur:
i, ^ßfline, Ctffeßwe, remmcia papaturi
A 2 qui a
qitia aliter falvari nen poteris. Sic ad j
deponendümunus addu&us, icru- pulis, utrum falva confcientia id
fieri pofTet, aBenedi£to callidé fub-
Tatis, decretajem fancivit: poiTe-»
Rom. Pontificem liberé refignare.
Sed quo dilabimur ? redeundunu
nobisunde digrediebamur, ne lon-
giores anfra&us a conclavipropius
ädeundo nos cfiutius detineant.
Thefi III.
VErum damus, ut de inoffenfo incunabulis pede conela- proce*
yis, ordin,is ratio indicare jubet, quod non mqtuus am or atqj Con¬
cor dia fed fraudes & odiaCardina*
lium , circa eligendum Prindpefflj.
ejus fundamenta jecerint j Vitsu
enirp fun$:o demente IV. (ut flin*
tuo fumam verba Onuphrii Pånyi*
nii) Cardinales, qui in curia Ro*
ipana prasfentes erant feptendecitflj
in creatione futuri Pontificis dis- ίρ η ti re cöeperunt, ele&ioquie adeo
discordiis agitata eft> ut prope iru
trienniuri
triennium protraheretur, quo inte¬
rim tempore ad curiam Romanam
Viterbiü venerant Philippus Fran-
corum, & Carolus Siciiia? Reges , collegiumque pro maturanda Pon-
tificis ele&ione rogantes, paruoL*
profecerant, ied rebus infe$is re^
verii fünf. Tandem poft bienniutn
& novem men fes a Viterbfenfibus propemodum coa&i ( Bonaventura
enim civibus perfvaferat, ut in E- pifcopali· palatio coltegium Cardi-
nalium inclufum, ad PontificiS: ela~
åionem vi adigerent) cum ne flc
quidem negotio fin.em imponerent, Capitaneus civitatis Rainerius Gat>
tus, te&um aqla? in qua ill i deger bant; demolitus eil, ut diutius ibi
commorari grave eilet: ab.i tarnen huic loco Cardinales fponte fefe-»
inancipafFe ferunt, idque cqncljave
nonprimum fui0e, fed jam pridem
in Honorii III. & Cce- leftini ele&ione idem fa&ijtaturDL#
contendunr; &,.fi PaiTarinO' crede-
re fas
re fas itf,Gekiius II. abinclufis Car- dinalibus papali corona iniignitus
eft A:o Chr.MCXVlII. Quidquid
fit, in eo fcripcores amice confpi-
rant Gregoriutn X. Viterbii eleaü de conclavi conftituéndo Bullanu fanciifle , ut Cardinalium diiTidiis occurreretur, qua: tarnen effeåu caruit, donec tandem a Bonifacio VIII. robur ei acceiPtL
Thef. IV.
CEd ne devii agamur, meminiiFe
•^juvabit, eonclave hoc a longo tempore fuifFe, atque etiamnum in Vaticano Paiatio haberi, in coilas
pro nuroero Cardinalium divifum.
Singulas cellas Smaragdini coloris
exornant aula?a , pneter defun&i Pontificis creaturarum, ut vocant,
& Nepotum, quibus amethyftinus
color (nobis violet^m ufu ed: tan¬
dem celhe fpatio unius pedis inter
fe diilantes&literis alphabetifigna-
ta?, decimo die per fortes Cardina- libus adiignanda: & a cujusvis fer-
YQ
9
vo polienda? erunt ; namque pro
ratione conditionis, flatus & vale- tudinis, duos vel tres famulos uni-
cuique Cardinali, prakter alios offi-
ciarios & miniftros, Bulla? Pii IV
& Gregorii XV. indulgent; hisce adduntur duo a]ii, unus nempe fa-
mulus pro Magiflris ca?remonia-
rum, & alias pro Secretario colle- gii> hac tarnen conditione,utfamu-
lus magiftrorum c^rerOonialium,
aflu uni iliorum iniervierit, & per fex in antecefTum menfes, ejuscon-
tinuus fuerit comenfalis, qua? con¬
ditio timiliter in famulo Secretarii
exigitur. Appellandi hi omnes
Conclaviftx,quorurn accuratiflima habebitur recognitio, ne quis itL_.
ordinem éorum non adfcifcendiis,
Collegio temere obrepat.
cohorti, juxta praefcriptum pro-:
ceiTus ordinem incedendum, & te- Sa
na habita, facra?, fl Dis placet,
7 hef. V.
ialibus pera&is recß divl-
fta conclavis, utut taediofa , mox
iu,I?eunda; renitentibus poenam ex«, comunicationis conftitutiones m,i-
nantur. Ut vero hic proceiTosnos,
eti^m^ e longinquo licet, fpe&atores,
fiabeat, quod Bullis fancitum eft, paucis heic inferere iubet. Cleri-
cus caeremoniarum crucem capit;
papalem, quem Cardinales fequun-
tur, Epiicppiprimum, dein.de Pres-
byteri, ppilremo Diacoai cum iuis
cappis violaceis. Crucem prs^cc«
dunt familiäres Cardinalium &can- tores, hymn .um, Veni Creator &c,
qanentes. ' Cardinales exeipiunt-»
Prcelathatque ica procedentes con- qlave intrant, cumque ad Capel-
lam pervenerint, Cardinalium De-
canus apud altare djcir orationetni Dens φα c ordafidelium <3cc. qua fini¬
ta, leguntur coqftttutiones de Ro¬
mani Poncificis ele&ione, inijlas<|
a Cardinalium fingulisjuratur. De;
iqde Cardinales poft fermonem hfr
bipum a .pecario, quo eos conve*,
nientibus
II
Jiientibus verbis, ad ele&ionis ne¬
gotium rite & ordine peragendum
hortatur, ad cellas forte intereos juxta Conftit. PiilV. diftributas di-
vertunt, & poft prandium rurfus
fimul congregantur, ac officiajes
conclavis aliicß pra?ftant facroCol-
legio jurarnenta confveta. Cardi¬
nalibus autem conclave ferne! in-
greffis exire non licet, vefperi re-
dituris, fed omnino in ipfo perma-
nendum eil. Di.^s ingreflus viiita-
tionibus legatorum, aliorumq; ma¬
gni nominis virorum recipiendis
confumitur, fed luce vergente ex- eundum illis eil: jubente enim Bul¬
la Urb. VIII, poft ter, juftu Cardi-
nalis Decani fonatam campanulam,
videlicet prima vipe circa primam
boram no&is, fecunda circa fecim-
dam , δζ tertia circa tertiana, exclu-
fis omnibus qui remanei;e non de-
bent, intus & extra muris claudendi
iunt aditus conclavis, valvarumve-
io, qua? muro non obftruuncur, cla-
12
ves more folito, Camerario a,c Ma-
giftro c^remoniarum Sc praelacis
cuftodibus adfignandae tum quo$
latera palatii omnia militari cufto- dia munienda. Deinde accenfis fu*
nalibus, tres Cardinales capita or- dinuna Sc Camerarius una cum Ma-
giftro casremöniarum, latebras Sc angulos omnes conclavis diligenter ! perquirent, ne quis collegio Cardi-
nalium non addi&us ibi lateatL·»:
quid ? eolloquia, literx, iigna, alia-
que commercia cujuscunque pr*e-
textus extra conclave ievere pro-
hibentur, ideoque pradatorum eft»
exquiiita diligentia epulas perfcru-
tari, quas per cancellos tanqnanL··
carceri mancipatis, Cardinalibus porriguntur, ne Tub earum velami-
ne collegio aliquis fucum faciat: Sc crederefas eft, Cardinales hinc mi- nime nitida cute j fed macilentos
redituros, cum unico, eoque non_j lauto fercula, homines alioquin de- licatioris palåtij content! eile debe-
ant>
ant, ut hic Alexandri militum ve-
rorum Martis pullorum natura ap-
prime opus eflet, quos cibus quem occuparant, abunde fatiavit.
ThefVI.
SEd commodis ne dura obüta ha?c vivendi variisque in- ratio, valetudini oiiiciat, ipfa neceilitas
maturam novi Pontificis creatio-
nem quam maxime urget, qua? ii
rite inftituatur, firmaque maneat,
unum e trlbus eligenai generibus negotium conficiet. Primum di&i-
tant Bulla5 fieri qucifi per injpiratio-
tom, quädo omnes Cardinales nemi-
ne renitente,in uno eligendo amicifc
flimé confpirant,eumcj nullo pra?-
tunte fpeciali tra&atu , vi va voce canonice ele&ü Papam proclamant.
Secundum fit per CompremiJJiim, fci- licet cum poteftas eligendi in all··
Quos faltem patrum unanimiter-.
^erivatur, certa tarnen cautela, ut
$&i compromiiTariijuxta prxfcri-
ptum modü de digno & idoneo Pa-
ilorc
Μ
ftore ecclefiae provideant. Ter-
tium peragitur per Scrutimum, vel
per Scrüthmm & AccejJum h.e. per fchedulas & fuffragia, quae toti col·
legio ferenda competunt; nifiCar-
dinaies illi, qui faltem in Diaccna-
tus ordine conftituti non fint, exci*
piendi., quibus Bullae Pii IV. & Gre- gorii XV. jus eligendi fevere de·
negant. Ceteri, nequidém exclu:
fis illis, qiii excommunicationi a-
liisque cenfuris fubjacent, congre·
gari debént omnes, vacante eninu
iede papali ifta? feponuntur auti»
liiipendunfur. n,cx, f cfi icnclave
habitum in iuo robore permanfu-
xx. Mitto heic quarturo genus,
quod per Aclcråitoném irftitui fe-
runt, cum illud a Greg. XV, licet ipfi (atis profuiilet,ranquamtumul·
tüarium profcriprum fit.
_ Thel· Vit
'i Ertium genus diligentius in-
JL fpici roeretur, utpote, cui va-
rii infunt aäus, quorum nifi exa-
*5
&a fuertt obfervatio, to tum Nego¬
tium irritum etit. Hujus icaqtié explicationi päulo diiitius immo-
randum exiftimaverim, 8c licét O- nuphrium Panvinium fuie hec o-
rttnia perfequi videam, Bullam ta¬
rnen Urbani VIIL preeuntem po- tius (equar, 5c, fi noh fingula, fal-
tem qucé rei illuftrandé ¥naxfthe_j inferviunt, heic inferam. Schedu-
krum preepafatio, qua? Wiks ante-
jcrutimi nuncupatur, magiitris ce¬
remoni ar um injungitur , qui eas vel typis impreflas, vel etiam uni-
us manu exaratas, tam pro Scru-
tiftio quam AcceiTu praeftabunt, &
daobus difcis menfé, ante altare«»
conftitute, imponent, unde GardU
nålibus fumende. Earum véro
forma talis eile folét, qiialis ρ. 17.
comparet. Pars anterior, quamfa-
ciern dicunt, eligen tis 8c ele&i nö-
mina, una curn iymböKs, cöntiné-
Circuli L ca Ogillorum demon-
ftrant. T ergum limkifc duobus dfe-
fcriptum,
16
fcriptum, quorum fuperior conti-
net vocabulum, Nomen \ inferio £>
Signa,) ad obfcurandum diaphanura excogitatum eil, ne videlicet_, nomina, qua? latere debent, trans- pareant. Hunc aélum excipit con·
ilitutio fcrutatorum & deputatoru
pro infirmis, qu^ fortibus eft infti- tuenda; quemque fors contingit,
munus hoc obire minime abnuet.
His perä&is ad ip a fuifragia itur.
Cardinales ordine meniam adeunt,
redeuntque ad fedilia, ita dispofita,
ut ipfi quidem in rrutuo fint con-
fpeéu, verum, quod fcribunt, vi-
ium aliorum fugiat. Scheduias fu-
as ita adornabunt, ut verbis: Ego Cardinalis, proprium eligentis; Eli'
go in Summum Pontificem, ele&i no-
men adponatur; fcribensvero pro¬
be cavebit, ne manus ipfum pro- dat, detegatve, fed alterato, ut lo- quimur, utetur chara&ere, idque,
ut liberior fit fuffragatio clandeili-
na, partiumque odio minus obno-
xia. Schedula üni (altem, minime
vero pluribus faveat, afioquin jux-
ta Gregorianam conftitutionenL,, fuffragatio nulla cenfetur; Calcem
ejus, numerus, di&um Scriptum, quäle : Dominus providebit, vel aliud fymbolum implebit, quod etiam in
exemplo faciei »videre eft. Huic aftui proxima eft complicatio, ira
inftituenda, ut nomen eligentis &
figna, fub limbis atergofignatis la-
teant, quod reliquum eft pollicis la- titudinem aequabit. Hinc fchedu*
lam quisque fuam a tergo & qui- dem iigillo mfolitoceeteriscß ignoto obfignat, quam quilibet, prirnis di-
gitis renens, manu in altum eleva-
ta ad altare deferet, & in calicem_»
ad hoc paratum deponet: tum in-
genieulans breviter orat, furgens
vero e preeibus, alta voce in hunc modum juramentum pra?ftat: Te- ftor Chrißtm Dominum, qiii me judica«
turus eft, me eligere , quem fecundum
Üeumjuäico eligi debei'e, & quod idem
in Accejfii prxjtabo. Hoc facto fe in-
B 2 clinans
2°
clinans in fuum locum receditj.
Quod Γι virium langvor altare eum
adire vetet, ultimus fcrutatorunij valetudinario, fi modo in Capeila_j pra?fens fit, diicum aaFerat, ut Fuo
ordine & loco, fuffragia fecretofe-
rat, <5c eidem fcrutatori, prasvio ju-
ramento ichedulam rite adornatam inque calicem immittendam tradat.
Idem tribus Cardinalibus infirma·
riis incumbit, quibus infirmos cel¬
lis affixos, capiulå quådam eil ad-
eundum , modo calamo tra&ando
vires fufficiani:; alioquin eorum-»
arbitrio aliideligendi, qui juramen- j
to de fecreto fervando aditringan-
tur. Hisce praemiffis, primus icru- ι
tatorum fchedulas, calicem agifan-
do mifcet,ultimus veronumerabif, quifi illas Cardinalium numero non refpondere inveniat, igni combu-
rendas tradet univerias, & de no¬
vo inilituatur fuffragatio; ubi vero
fucus comparet nullus, publicatio,
annotatio, ac fchedularum in filum
iniertio fuccedent. Ga?terum raro
hi
hi adlus eligendo Papa? iufficiunt,
cum enim fiudia in contraria fcin- dantur Cardinalium animi, aliique
aliis faveanü, nemo facile pluralita-
tern votorum obtinere queat; ad
a&um itaque Poßjcrutimi, queiru
cAccejjum adpellant, ipiis devenien-
dum eil, qui eosdem fere ritus ac Scrutinium amat, nifi quod loco/i- ligo, fchedulis infcribatur Accedo ;
& fi nemini accedere lubeat, ioco
Ekcl i, Nemini, adponatur. Cseterü
uni eidemque in Scrutinio & Ac-
cefTu favere minime licet fub con-
ditione irritae fuffragationis ; quod
ne 'fiat, fcrutatoribusquam diligen-
tiflime eil cauendum. Differentia
etiam Scrutinii & AcceiTus in eo
obfervari meretur, quod iili matu- tinum, huic pomeriaianum tempus deftinari foleat. Qui plura defide-
rat, Bullam Urbani VIII. adeat, &
diffufam horum omnium explica-
tionem inveniet; nos brevitati li- tantes, citera non moramur; id ta-
men reticuiile non decet, hoc ne-
B 3 gotium
22
gotium durare,donec aliquis,duä-
bus tertiis votorum inftru&us, ca-
nonicé ele$us habeatur,
Thef. VIII;
CEd quid facient leges ubi mera_j
^regnant ludibria ? Quid Bullas,
ubi tot ebulliunt fraudes ? Quid juramentum, ubi religio ludus eil?
quid ftudia mutua ? quid amica_i eoiloquia, ubi animi iunt infidiaru
pleni ? quid denique concordia, u*
bi fa&iones & odia,prima, media
& ultima fubiellla oecuparunt? mi·
nentur Bullas transgreiibribus indi·
gnationem omnipotentis E>ei, &
beatorum Petri & Pauli Apoftolo-
rum, tarnen vel livore, vel avari- tia, vel ambitione, honorisquebre-
viffimi asvi cupidine ita Cardinales
occascantur, tempore eiigendi Pa¬
pas, ut legibus infuper habitis, fua?
quisque hypothefi ierviat, · Certe fi artifex fuperbiasautaflutiasiimu-
Jacrum vellet effingere, nulla con-
gruentius id ratione facere poiTet,
quam Cardinalis effigiem , oculis
intuen-
intuentium objeåando, ut in libro
de Corrupto Ecclefias Statu loqui-
tur Clemanges. Nonne ergo fru-
ilra feruntur leges ? nonne fruftra fperatur, ut ab omni parte, concla-
via fe fan&e habeant, aut Cardina-
lium ha?c comitia vel umbram la-
tentis divinitatis habere, prudentes
credant ? Quid eil casremonias ob-
fervare, Γι reliqua maximi momen-
ti invidia? & vetitis artibus iuccum- bant? ut vero artes conclavis fal-
tem ruditer delineentur, pedenu
heic paulifper fiilere lubet, paucis
enim me expediam, ne brevitatis,'
quam mihi imperavi , terminos
transgredian Sunt inter hos Pa¬
tres, Cardinales puta, magna? fa&io~
nes, quarum unaquaeque, principe,
uem Italice, HCapo appellant,gau-
et. Gallicam & Hifpanicam, iru»
fronte, omnium fere conclavium hi-
iloria? ponunt: Hifpani enim fum-
mo nifu laborant, ne Pontifex Gal-
Iis amicus creetur, Galli vice verfa,
quo circa neceiTe eil, ut magno re-
demtos
*4
demtos a?re Cardinales fu^ quisque
fa&ionis alat, verumque eft, quod
in praefatione Coclavis Referati Le- vinus Moltkenius fcribit: Plerique
„(Cardinales) magnifice fatis &la-
„xe habitant, quando prodeunt in
„publicum, per plateas iplendide_>
„domeflici minifterii familiaribus
„ftipati vehuntur. Neque tarnen
„pauci egeftate laborant, &fplendi-
„dam Γη am miferiam ope Regum
„Gallias at Hilpaniie utcunque to¬
lerant. Hisce geminahabetLct- tinus, innuens diverfitatem fludio-
rum Ecclefiafticorum & Seculari- um, circa eleöionem Pontificis mi-
ram 5c multiplicem eiie , quamvis
enim Catholica? religionis fint flu- diofiiiimi, ad minimum eiie debe- ant, pruritu tarnen proprio utilita- tis, majori impetu aguntur, quam
Ut ecclelia ipiis fit cordi: Plerique
„ergo malunt Pontificem animi ti-
„midi atque folliciti, quam vehe-
,,mentis, utbonis eccleiiafticis,quas
«in ipforum funt ditionibus liberius
fruantur.
„fruantur. Qurod fi vel RexFran-
„cia? vel alius Princeps , promtum
„& elatum Pontificem defiderenc,
,,ηοη equidem dignitati apoftolica?
„ftudent,fed in Italic res novandas,
jiturbandasc^ nitunfur. Hifpanus
„vero aliique, qui terras fuas vo-
„lunt tranquillas, Pontifici inquie-
5 to minus funt amici, & credere_*
5,fas eft, idem Franeia? Regem fa- jjäurum, ii tantum terrarum in_.
sJtalia poffideret. Quid fileam de-
fun&i Pontificis nepores ? Qui u- nice ftudent, ut talis creetur Papa, cujus aura ipfis adfpiret, alioquin
rationem ante a<fta? adrniiiiftratio- nis reddendam, iupplicium,fugam,
imo extremam miferiarn fibi pro- ponunt, ut in Barberinis fubinnoc.
X. eil videre. Circa Alexandri VII.
conclave, facftioqua?dam capurpro- tulit, agmen volitans, ( fquadrone volante) di<fta, erat confpiratioquo-
nmdam adpurpuram nupereveöo-
rum, qui quamquam initio neque_»
Hifpanis, neque Gallis, neque Bar¬
berinis
2 6
berin is, neque Pamphilii Papa? de-
fun<ki ftudiofis adhaerere videren·
tur; mox tarnen muliebri defide·
rio velificantes, fe Barberinis & Gal·
Iis in evehendo Sachetto promtej junxerunt, quanquam conatus in
irritum cecidere; habuit hoc con·
clave XXII. Candidatos papalis Co¬
ronas, & quis hic animorumfuerit
asftus, incredibile di&u; multis vi>
debantur montes parturire. Heic
quoque ridiculus quidam Cardina·
Iis, papatu pregnans, fed infeftatus
fluxu fangvinis, e conclavi exire $
domum fe recipereneceflumhabu·
erat, aft brevi fanitate recuperata-i reverfus, ab amico iumma fpe la·
éfcabatur, qua imbutus rifum movit
toti conclavi, coram crucifixo , ut loquuntur, genibus flexis, fufpiri·
um, quod forisauditum eft,edens:
Domine, // populo tuo necefjarius fivh
non recufo labörem. Verum hic quo¬
que fpe deceptus, non fine pudore
abivk. Eodem conclavi Cardina-
lem Antonium, nefcio utrum furo*
27
re an dolore plorantem alterius con- clavifta deprehendit: Spada infir-
mus vifus eft , quod magni morbi praeludium judicabatur, Ted ita cau-
fa, cur exiret tegebatur; multose-
nim pro Rapacciolo negotiofiffi-
mosinvenie,unde Cardinalis Mont- altus facetiffime eum ridebat,/Äf, inquiens, raparum odor tnfirmumred-
Mit Spadam, quantwn mali pateretur β Mas ederet ? Quem Rapac. conti-
nuo in conclavi repeter q Je ron φ fenem, mulris displicebat, quafi nihil
praeter setatem eIe$ioniejusobftare poiTet. Sed quid hisce recenfendis immoror, cum verfipelles tantum
polypös reprasfentandos habeam ?
certe fi omnes eorum techna? luci exponerentur, non diflertatiuncula feribenda, Ted cumulus frauduiiL·»
ftrüendus mihi eiTet. Sane norut
miror Gonringium ridiculam Petri Matthaei, JCti illius, qui feptimum decretalium librum congeifit, fitn- plicitatem fubfannantem, qui fan- äitatis laude h<ec comitia ornare-.
non
23
non erubuit, judicans pontificalis
inaugurationis a&u, nihil fan&ius,
nihil incorruptius obfervari, ambi-
tum, fucum ac iimoniacam pa&io*
nem procul abeiTe ; fed de ejus in-
tegritate Bernhardus re&ius fenfiß
„Se enirn credere ajebat vix quen*
„quam paparum, ii non pretio, fal-
,,tem fine ipe pretii intervenientdj
„eligi. Mutuafides ex conclaviGre- goriiXlII. elucet, in qua Cardina*
les ita Tibi invicem dediile verba-j feruntur, ur ex ea occafione , ver- ba conclavis, quaii fubleifoe fidei
plena, in proverbium abierint-».
Quam longe abfint a fuco, ambitu
& iimonia, plena qnerelarum Julii
II. conftitutio, vel me tacente, cla-
mat, quin etiam de ambitu Bullan
Pauli IV. non diffimdlanter conque'
„ritur: Plures indies beati Petri
„federn iefe vi vente & inconfulto
, ,ambire, & conventic ula fuperinde
„facere, utquead hoc Cardinalium
„fuffragia obtineant, & quodam-
„modo iubarrhent, procurare &
•