OLAVI CONCLAVI

^F.P.SJ?,

Diilértatiö Gradualis

CONCLAVI

CARD1NAL1UM,

Qh

in celebri UjpfaU Lycao Sub Moderamine

Adm. Reverendi Amßisßmicjue

V I R I,

MAG. OLAVI

, C EL SIL

Ling. Orient Prot, Reg. 8c Ord.

eccleftas Byrjenfis Paft.

Placido bmtorutn cenftr* fifltt

christophorus n. RISELL Vermländus

in du dit. Guß av. Majori d.$* junii

Anno MDCCXII.

upsaliä:,

Ex ©fficina WeRneriana*

Μλκ. Rrverendo sfmplitßtnotpi

DOMINO,

MAG. DÄNIELI

NORLINB.

Ecclefiarum S. Clara & Olai Antiftiti laudatiffimo ^> Gemfr ftorii, quod Holmiae eft,

Adleiibri gravislimo,

Fatrono omni reverentia

pic prolequendo.

DiJJertattmcuhm hånc oh fifvo

grau memoria tejferam, ψ*

Maxime Reverend

ajßduM

CHRIST-

Tlttr. Revevendo etc

DOMINO,

MAG. JOHANN!

I SER,

S. S. Theol. in Gymnaiio Ca-

rolftad. Lectori, & Confiftoni Adfeflbri iaudatiilimo, PrsepoC

Cathcp. &c Pait in ©raftM

dcxcerrimo,

Patrono variis nominibus colcndo.

fem in me prorfits inßgncm in

par efi revtr&ntta offero Nom. Veitrorura

i V· i

tuber

RlSELL,

Ad

fopukrem perätleäum,

J5n. CHRISTOPHORUM

RISELL.

Philofophiat Candidatum»

In

CONCLAVE VATICAM J0V1S

erudite commcntantetru

PaUtint nobis ConctavtA pAtrit

Bunt tu A ρ RISELLi) pAgiUA deftds ref er t ρ

Atque pias fr au de f<, fyeciofas ver fa per Artet

CriminA, prObrofojurgia plena fone-y

Et qu* purpureo Vener andi rhurice plurt

ScAndäU decurruntp tonficiuntfe rirti

Nen fr au des nobis ^; nitidé ConcUviu ntenth

Ingenii referat pignorA pulcru tui.

Perge bon is Avtbus per amoenA cacUtninAmS Pindip

CAflaltAsque fimütvifere perge dowéU PofiquAm Te PbebttS jud per ConctAvidJ

duxit ■y

Se roa tuo c Aptit, Laut t a SefiAy dAbit♦

Stockhclmiat d. J. LINDER.

ti Maji ^1711.

%£)&

f τ f Ί1 t f Η fr + f + f+ l*

Ί· Ψ é +

^ ^

^ "

/. iv. £ J. T.

Theß L

Jdibriome _expo

fitum iri, prima<_·

fronte quis judicet, qui arcana conda-

visGardinaliurn ri- mari confticuerim,

w Jihil _fraudes nifi vetitas artes > fimultates>

, tandemque monftruiru

iik quoddam Papale inventurus; ^ve-

u tum enimvero ii inions conatus ad

>tU ^quam lancem vocetur, me nego¬

tium fdtu non plane indignu-rL,

% tetigiiie patebit. Equidem non dif-

ftteor, _quin quifcribere fusripitea>

in conclavi eveniunt, plus in-

A veniat

\

2

veniat difficultatis, _quam atténtusi

Le&or utilis do&rinas; ibi enim dif-

fieile eft veritatem ^c fuis latebris

eruere, ubi homines _magno eaiib conamine abscondere laborant. In abdita conclavisfolis radii haud _pu¬

re penetrant, de induftria obfeu-

rantur hxc clauftra ; qux traåan-

tur inträ hos parietes, circumvolu-

ta funt diflimulatione interdum étia mendaciis; verbo ; ut cum Mor-

ηχΌ loquar : eß merum wiqmtaW myfterium ^, non tarnen adeo refor-

midabile & abstrufum, quin magni

nöminis viri a pafEonibus immu¬

nes illud protrahere, ipfique larvä

decutere aufi Fuerint. Quis itaqui

Muiis addi&us arcana hujus rei- publica? pernoFcere no ftudeat, qua?

omni pene mundo Fucum Facere,

vicariatumcK divini Numinis men- tiri non erubeicit ? Singula vero, quéc huc fpe&ant, perFequi, tem¬

poris non tantum anguftia, verum

etiara brevitas, cui heic mihi ma-

ximopere

tusi ximopére iludendum eft, ve tant, Jif· ideoque candidi Lebloris benevo-

>ris lenria, _quam fummopere imploro,

hl fretus, ad conclave deicribenduöi

In protinus me aceingo.

pu- Theß II

eu· TTAcante fede papali, jus eligendi

an- V novum pontificem ad (bios tan-

ilu· dem Cardinales devolutum

>tiä hiiloria? docent: ut vero a&us illé

or- ele&ionis rite peragatur, negotio

atti huic locum optime claufum, ^con-

or- clavis nomine infignirum, deftina- gni runt buJIa? ponnficum. Huctamé

nu- antequam veniatur, juxta pråfcri-

rva ptas caerémonias, növérldiales aé*

fun&i pontifu is ex^quix pradbunt,

'ei· quarum impenla decérn mUliümL«

[U35 ducätbrum (ummam, p rasier ibenti-

re, bus bullis Pii IV. & Gregorii XV,

en- non excedent. Ritus hosce omnes rO) énarrare noftri non eil inilituti;

irt· monuifle fufliciat, annulum pifcå-

uffl torium quo brevia obiignantun_ ^,

na- exipiraiité päpa itiox divéUi? iigil-

ere A ² lum

4

lum vero bullis imprimendum>di-|

midium tantum 5 per officiarios, plumbatores di&os, frangi; pars Γί

vero imaginibus Apoilolorum Pe- v

tri & Pauli flgnata,'Camerario ^as- c

forvanda traditur; hinc? aliis csere- u

moniis interje&is, ad ipfas exequias ei

veniunt. Cadaver papale tumulo n

in templo S. Petri conditur^, ubi 11

cailrum doloris, ut'vocant, accen- f2

fjs candelis eorufcans, in defun&i lr

memoriam erigitur, inde novenu dierum, quibus Cardinales abfentes Pj

expe&antur, fpatio, miffie quovis al

tempore matutino inilituuntur & P:

congregationes habentur, nono de- *

nique die oratio funebralis in må¬

nes papales, & decimo alia de eli- n!

gendo novo pontifice declamaturJ 111

quod ii quando per obfervantianu ar

magni alicujus & pra?cipui feili, m

Cardin alibus officium exequiarum intermittendum videatur, dies illi ni

fic intermiffi in numerum novem Ca

dierum nihilominus funt _compu- ^

tandi, &

s tandi, ^ne ele&io fu^uri panae difFe-

rs' ^ratur, ubi ii m al diligenter obfer-

e„ vandum, ut impenfa iftis diebus fa-

s. cienda inter pauperes distribuat-jr;

e- üt heic taceam ^, fceptra papalist_»

as etiam morte Pontificis non interve-

j0 niente, translata aliquando in ali¬

bi um fuiffé; cujus documentum mu-

n. tationis eft Caeleftinus V", qui licet

cfi in limine pontificatus fui, ecclefi-

u am Romanåm reformandam iibi

es propoiuit, exemploque' Salvatoris

js aiino vehi voluit, incidit ^tarnen in

& pueriles lapfbs, ^ut alium el igendum

e. efle, nemo non neceiTe judicaret.

a. Ille vero technas fubodoratus, iti-

p nere Neapolitano pontificatum ^mu¬

ri nire ftuduit, verum ars delufaeil

u arte, Etenim cum Ne a pol i Ro-'

9 niam reverlus eilet, Cardinalis Be-

Ώ nediåus, Candldätus honoris, non-

\l nullos fubornatvqui nodu dam _per

n canaliculum vocem quafi ccelitus in

j- aurem ejus demiiTam mentirentur:

i, ^ßfline, Ctffeßwe, remmcia papaturi

A 2 qui a

qitia aliter falvari nen poteris. Sic ad ^j

deponendümunus addu&us, icru- pulis, utrum falva confcientia id

fieri pofTet, aBenedi£to callidé fub-

Tatis, decretajem fancivit: poiTe-»

Rom. Pontificem liberé refignare.

Sed quo dilabimur ? redeundunu

nobisunde digrediebamur, ne lon-

giores anfra&us a conclavipropius

ädeundo nos cfiutius detineant.

Thefi III.

VErum damus, ut de inoffenfo incunabulis pede conela- proce*

yis, ordin,is ratio indicare jubet, quod non mqtuus am or atqj ^Con¬

cor dia fed fraudes & odiaCardina*

lium ^, circa eligendum Prindpefflj.

ejus fundamenta jecerint j Vitsu

enirp fun$:o demente IV. (ut flin*

tuo fumam verba Onuphrii Pånyi*

nii) Cardinales, qui in curia Ro*

ipana prasfentes erant feptendecitflj

in creatione futuri Pontificis dis- ίρ η ti re cöeperunt, ele&ioquie adeo

discordiis agitata eft> ut prope iru

trienniuri

triennium protraheretur, quo inte¬

rim tempore ad curiam Romanam

Viterbiü venerant Philippus Fran-

corum, & Carolus Siciiia? Reges ^, collegiumque pro maturanda Pon-

tificis ele&ione rogantes, paruoL*

profecerant, ied rebus infe$is re^

verii fünf. Tandem poft bienniutn

& novem men fes a Viterbfenfibus propemodum coa&i ( Bonaventura

enim civibus perfvaferat, ut in E- pifcopali· palatio coltegium Cardi-

nalium inclufum, ad PontificiS: ela~

åionem vi adigerent) cum ne flc

quidem negotio fin.em imponerent, Capitaneus civitatis Rainerius Gat>

tus, te&um aqla? in qua ill i deger bant; demolitus eil, ^ut diutius ibi

commorari grave eilet: ab.i tarnen huic loco Cardinales fponte fefe-»

inancipafFe ferunt, idque cqncljave

nonprimum fui0e, fed jam pridem

in Honorii III. & Cce- leftini ele&ione idem fa&ijtaturDL#

contendunr; &,.fi PaiTarinO' crede-

re fas

re fas itf,Gekiius II. abinclufis Car- dinalibus papali corona iniignitus

eft A:o Chr.MCXVlII. Quidquid

fit, in eo fcripcores amice confpi-

rant Gregoriutn X. Viterbii eleaü de conclavi conftituéndo Bullanu fanciifle , ut Cardinalium diiTidiis occurreretur, qua: tarnen effeåu caruit, donec tandem a Bonifacio VIII. robur ei acceiPtL

Thef. IV.

CEd ne devii _agamur, meminiiFe

•^juvabit, eonclave hoc a longo tempore fuifFe, _{atque etiamnum in} Vaticano Paiatio haberi, in coilas

pro nuroero Cardinalium divifum.

Singulas cellas Smaragdini coloris

exornant aula?a _, pneter defun&i Pontificis creaturarum, ut vocant,

& Nepotum, quibus amethyftinus

color (nobis violet^m ufu ed: ^tan¬

dem _celhe fpatio unius pedis inter

fe diilantes&literis alphabetifigna-

ta?, decimo _{die per} fortes Cardina- libus adiignanda: & a cujusvis fer-

YQ

9

vo polienda? ^{erunt ;} _{namque pro}

ratione conditionis, flatus & vale- tudinis, duos vel tres famulos uni-

cuique Cardinali, _prakter alios offi-

ciarios & miniftros, Bulla? Pii IV

& Gregorii XV. indulgent; hisce adduntur duo a]ii, unus nempe fa-

mulus pro Magiflris ca?remonia-

rum, & alias pro Secretario colle- gii> hac tarnen conditione,utfamu-

lus magiftrorum c^rerOonialium,

aflu uni iliorum iniervierit, _{& per} fex in antecefTum menfes, ejuscon-

tinuus fuerit comenfalis, _{qua? con¬}

ditio timiliter in famulo Secretarii

exigitur. Appellandi hi omnes

Conclaviftx,quorurn accuratiflima habebitur recognitio, ne quis itL_.

ordinem éorum non adfcifcendiis,

Collegio temere obrepat.

cohorti, juxta praefcriptum pro-:

ceiTus ordinem incedendum, & te- Sa

na habita, facra?, fl Dis placet,

7 hef. V.

ialibus pera&is _recß divl-

fta conclavis, utut taediofa ^, mox

iu,I?eunda; renitentibus poenam ex«, comunicationis conftitutiones m,i-

nantur. Ut vero hic proceiTosnos,

eti^m^ e longinquo licet, fpe&atores,

fiabeat, quod Bullis fancitum eft, paucis heic inferere iubet. Cleri-

cus caeremoniarum crucem capit;

papalem, quem Cardinales fequun-

tur, Epiicppiprimum, dein.de Pres-

byteri, ppilremo Diacoai cum iuis

cappis violaceis. Crucem _prs^cc«

dunt familiäres Cardinalium &can- tores, hymn .um, Veni Creator &c,

qanentes. ' Cardinales exeipiunt-»

Prcelathatque ica procedentes con- qlave intrant, cumque ad Capel-

lam pervenerint, Cardinalium De-

canus apud altare djcir orationetni Dens φα c ordafidelium <3cc. qua fini¬

ta, leguntur coqftttutiones de Ro¬

mani Poncificis ele&ione, inijlas<|

a Cardinalium fingulisjuratur. De;

iqde Cardinales poft fermonem hfr

bipum a .pecario, quo eos conve*,

nientibus

II

Jiientibus verbis, ad ele&ionis ne¬

gotium rite & ordine peragendum

hortatur, ad cellas forte intereos juxta Conftit. PiilV. diftributas di-

vertunt, & poft prandium rurfus

fimul congregantur, ac officiajes

conclavis aliicß pra?ftant facroCol-

legio jurarnenta confveta. Cardi¬

nalibus autem conclave ferne! in-

greffis exire non licet, vefperi re-

dituris, fed omnino in ipfo ^perma-

nendum eil. Di.^s ingreflus viiita-

tionibus legatorum, aliorumq; ma¬

gni nominis virorum recipiendis

confumitur, fed luce vergente ex- eundum illis eil: jubente enim Bul¬

la Urb. VIII, poft ter, juftu Cardi-

nalis Decani fonatam campanulam,

videlicet prima vipe circa primam

boram no&is, fecunda circa fecim-

dam , δζ tertia circa tertiana, exclu-

fis omnibus qui remanei;e non de-

bent, ^intus & extra muris claudendi

iunt aditus conclavis, valvarumve-

io, qua? muro non obftruuncur, cla-

12

ves more folito, Camerario a,c Ma-

giftro c^remoniarum Sc praelacis

cuftodibus adfignandae tum quo$

latera palatii omnia militari cufto- dia munienda. Deinde accenfis fu*

nalibus, tres Cardinales capita or- dinuna Sc Camerarius una cum Ma-

giftro casremöniarum, latebras Sc angulos omnes conclavis diligenter ! perquirent, ne quis collegio Cardi-

nalium non addi&us ibi lateatL·»:

quid ? eolloquia, literx, iigna, alia-

que commercia cujuscunque pr*e-

textus extra conclave ievere pro-

hibentur, ideoque pradatorum eft»

exquiiita diligentia epulas perfcru-

tari, _{quas per} cancellos tanqnanL··

carceri mancipatis, Cardinalibus porriguntur, ne Tub earum velami-

ne collegio aliquis fucum faciat: Sc crederefas eft, Cardinales hinc mi- nime nitida cute _j fed macilentos

redituros, cum unico, _{eoque non_j} lauto fercula, homines alioquin de- licatioris palåtij content! eile debe-

ant>

ant, ut hic ^{Alexandri militum ve-}

rorum Martis pullorum natura ap-

prime opus eflet, quos cibus quem occuparant, abunde fatiavit.

ThefVI.

SEd commodis ne dura obüta ha?c vivendi variisque in- ratio, valetudini oiiiciat, ipfa neceilitas

maturam novi Pontificis creatio-

nem quam maxime urget, qua? ii

rite inftituatur, firmaque maneat,

unum e trlbus eligenai generibus negotium conficiet. Primum di&i-

tant Bulla5 fieri qucifi per injpiratio-

tom, quädo omnes Cardinales nemi-

ne renitente,in uno eligendo amicifc

flimé confpirant,eumcj nullo pra?-

tunte fpeciali tra&atu ^, vi va voce canonice ele&ü Papam proclamant.

Secundum _{fit per} CompremiJJiim, fci- licet cum poteftas eligendi in all··

Quos faltem patrum unanimiter-.

^erivatur, certa tarnen cautela, ut

$&i compromiiTariijuxta prxfcri-

ptum modü de digno & idoneo Pa-

ilorc

Μ

ftore ecclefiae provideant. Ter-

tium peragitur ^per Scrutimum, vel

per Scrüthmm & AccejJum h.e. per fchedulas & fuffragia, quae toti col·

legio ferenda competunt; nifiCar-

dinaies illi, qui faltem in Diaccna-

tus ordine conftituti non fint, exci*

piendi., quibus Bullae Pii IV. & Gre- gorii XV. jus eligendi fevere de·

negant. Ceteri, nequidém exclu:

fis illis, qiii excommunicationi a-

liisque cenfuris fubjacent, congre·

gari debént omnes, vacante eninu

iede papali ifta? feponuntur auti»

liiipendunfur. n,cx, f cfi icnclave

habitum in iuo robore permanfu-

xx. Mitto heic _quarturo genus,

quod ^per Aclcråitoném irftitui fe-

runt, cum illud ^a Greg. XV, licet ipfi (atis profuiilet,ranquamtumul·

tüarium profcriprum fit.

_ Thel· Vit

'i Ertium genus diligentius in-

JL fpici roeretur, utpote, cui va-

rii infunt aäus, _quorum nifi exa-

*5

&a fuertt obfervatio, to tum Nego¬

tium irritum etit. Hujus icaqtié explicationi päulo diiitius immo-

randum exiftimaverim, 8c licét O- nuphrium Panvinium fuie hec ^o-

rttnia perfequi videam, Bullam ta¬

rnen Urbani VIIL preeuntem po- tius (equar, 5c, fi noh fingula, fal-

tem qucé rei illuftrandé ¥naxfthe_j inferviunt, heic inferam. Schedu-

krum preepafatio, qua? Wiks ^ante-

jcrutimi nuncupatur, magiitris ce¬

remoni ar um injungitur ^, qui eas vel typis impreflas, vel etiam uni-

us manu exaratas, tam pro Scru-

tiftio quam AcceiTu praeftabunt, &

daobus difcis menfé, ante altare«»

conftitute, imponent, unde GardU

nålibus fumende. Earum véro

forma talis eile folét, qiialis ρ. 17.

comparet. Pars anterior, quamfa-

ciern dicunt, eligen tis 8c ele&i nö-

mina, una curn iymböKs, cöntiné-

Circuli L ca Ogillorum demon-

ftrant. T ergum limkifc duobus dfe-

fcriptum,

16

fcriptum, quorum fuperior conti-

net vocabulum, Nomen ^\ inferio £>

Signa,) ad obfcurandum diaphanura excogitatum eil, ne videlicet_, nomina, qua? latere debent, trans- pareant. Hunc aélum excipit con·

ilitutio fcrutatorum & deputatoru

pro infirmis, qu^ fortibus eft infti- tuenda; _quemque fors contingit,

munus hoc obire minime abnuet.

His perä&is ad ip a fuifragia itur.

Cardinales ordine _meniam adeunt,

redeuntque ad fedilia, ita dispofita,

ut ipfi quidem in rrutuo fint ^con-

fpeéu, verum, quod fcribunt, vi-

ium aliorum fugiat. Scheduias fu-

as ita adornabunt, ut verbis: Ego Cardinalis, _proprium eligentis; Eli'

go in Summum Pontificem, ele&i ^no-

men adponatur; fcribensvero _pro¬

be cavebit, ne manus ipfum pro- dat, detegatve, fed alterato, ^ut lo- quimur, utetur chara&ere, idque,

ut liberior fit fuffragatio clandeili-

na, partiumque odio minus obno-

xia. Schedula üni (altem, minime

vero pluribus faveat, afioquin jux-

ta Gregorianam conftitutionenL,, fuffragatio ^nulla cenfetur; Calcem

ejus, numerus, di&um Scriptum, quäle : Dominus providebit, vel ^aliud fymbolum implebit, quod etiam in

exemplo faciei »videre eft. _Huic aftui proxima eft complicatio, ira

inftituenda, ^{ut nomen} _{eligentis &}

figna, fub limbis atergofignatis la-

teant, quod reliquum eft pollicis la- titudinem aequabit. Hinc fchedu*

lam quisque fuam a tergo & qui- dem iigillo mfolitoceeteriscß ignoto obfignat, _{quam quilibet, prirnis di-}

gitis _{renens, manu in altum eleva-}

ta ad altare deferet, & in calicem_»

ad hoc _paratum deponet: ^{tum in-}

genieulans breviter _orat, furgens

vero e preeibus, alta ^voce in hunc modum juramentum _{pra?ftat: Te-} ftor Chrißtm Dominum, qiii me judica«

turus eft, me eligere ^, quem fecundum

Üeumjuäico eligi debei'e, & quod idem

in Accejfii prxjtabo. Hoc facto fe in-

B 2 clinans

2°

clinans in fuum locum receditj.

Quod Γι virium langvor altare eum

adire vetet, ultimus fcrutatorunij valetudinario, fi modo in Capeila_j pra?fens fit, diicum aaFerat, ut Fuo

ordine & loco, fuffragia fecretofe-

rat, <5c eidem fcrutatori, prasvio ju-

ramento ichedulam rite adornatam inque calicem immittendam tradat.

Idem tribus Cardinalibus infirma·

riis incumbit, quibus infirmos cel¬

lis affixos, capiulå quådam eil ad-

eundum , modo calamo tra&ando

vires fufficiani:; alioquin eorum-»

arbitrio aliideligendi, qui juramen- j

to de fecreto fervando aditringan-

tur. Hisce praemiffis, primus icru- ι

tatorum fchedulas, calicem agifan-

do mifcet,ultimus veronumerabif, quifi illas Cardinalium numero non refpondere inveniat, igni combu-

rendas tradet univerias, & de no¬

vo inilituatur fuffragatio; ubi vero

fucus comparet nullus, publicatio,

annotatio, ac fchedularum in filum

iniertio fuccedent. Ga?terum raro

hi

hi adlus eligendo Papa? iufficiunt,

cum enim fiudia in contraria fcin- dantur Cardinalium animi, aliique

aliis faveanü, nemo facile pluralita-

tern votorum obtinere queat; ad

a&um itaque Poßjcrutimi, queiru

cAccejjum adpellant, ipiis devenien-

dum eil, qui eosdem fere ritus ac Scrutinium amat, nifi quod loco/i- ligo, fchedulis infcribatur Accedo ;

& fi nemini accedere lubeat, ioco

Ekcl i, Nemini, adponatur. Cseterü

uni eidemque in Scrutinio & Ac-

cefTu favere minime licet fub con-

ditione irritae fuffragationis ; quod

ne 'fiat, fcrutatoribusquam diligen-

tiflime eil cauendum. Differentia

etiam Scrutinii & AcceiTus in eo

obfervari meretur, quod iili matu- tinum, huic pomeriaianum tempus deftinari foleat. Qui plura defide-

rat, Bullam Urbani VIII. adeat, &

diffufam horum omnium explica-

tionem inveniet; nos brevitati li- tantes, citera non moramur; id ta-

men reticuiile non decet, hoc ne-

B ₃ gotium

22

gotium durare,donec aliquis,duä-

bus tertiis votorum inftru&us, ca-

nonicé ele$us habeatur,

Thef. VIII;

CEd quid facient leges ubi ^mera_j

^regnant ^{ludibria ?} Quid Bullas,

ubi tot ebulliunt _{fraudes ?} Quid juramentum, ubi religio ludus eil?

quid ftudia mutua ? quid amica_i eoiloquia, ubi animi iunt infidiaru

pleni ? quid denique concordia, u*

bi fa&iones & odia,prima, media

& ultima fubiellla oecuparunt? mi·

nentur Bullas transgreiibribus indi·

gnationem omnipotentis E>ei, &

beatorum Petri & Pauli Apoftolo-

rum, tarnen vel livore, vel avari- tia, vel ambitione, honorisquebre-

viffimi asvi cupidine ita Cardinales

occascantur, tempore eiigendi Pa¬

pas, ut legibus infuper habitis, fua?

quisque hypothefi ierviat, ^· Certe fi artifex fuperbiasautaflutiasiimu-

Jacrum vellet effingere, ^nulla con-

gruentius id ratione facere poiTet,

quam Cardinalis effigiem ^, oculis

intuen-

intuentium objeåando, ut in libro

de Corrupto Ecclefias Statu loqui-

tur Clemanges. Nonne ergo fru-

ilra feruntur leges ? nonne fruftra fperatur, ut ab omni parte, concla-

via fe fan&e habeant, aut Cardina-

lium ha?c comitia vel umbram la-

tentis divinitatis habere, prudentes

credant ? Quid eil casremonias ob-

fervare, Γι reliqua maximi momen-

ti invidia? & vetitis artibus iuccum- bant? ut vero artes conclavis fal-

tem ruditer delineentur, pedenu

heic paulifper fiilere lubet, paucis

enim me expediam, ne brevitatis,'

quam mihi imperavi ^, terminos

transgredian Sunt inter hos Pa¬

tres, Cardinales puta, magna? fa&io~

nes, quarum unaquaeque, principe,

uem Italice, HCapo appellant,gau-

et. Gallicam & Hifpanicam, iru»

fronte, omnium fere conclavium hi-

iloria? ponunt: Hifpani enim fum-

mo nifu laborant, ne Pontifex Gal-

Iis amicus creetur, Galli vice verfa,

quo circa neceiTe eil, ut magno re-

demtos

*4

demtos a?re Cardinales fu^ quisque

fa&ionis alat, _verumque eft, quod

in praefatione Coclavis Referati Le- vinus Moltkenius fcribit: Plerique

„(Cardinales) magnifice fatis &la-

„xe habitant, _quando prodeunt in

„publicum, per plateas iplendide_>

„domeflici minifterii familiaribus

„ftipati vehuntur. Neque ^tarnen

„pauci egeftate laborant, &fplendi-

„dam Γη am miferiam ope Regum

„Gallias at Hilpaniie utcunque to¬

lerant. Hisce geminahabetLct- tinus, innuens diverfitatem fludio-

rum Ecclefiafticorum & Seculari- um, circa eleöionem Pontificis mi-

ram 5c multiplicem eiie ^, quamvis

enim Catholica? religionis fint flu- diofiiiimi, ad minimum eiie debe- ant, pruritu tarnen proprio utilita- tis, majori impetu aguntur, quam

Ut ecclelia ipiis fit cordi: Plerique

„ergo malunt Pontificem animi ti-

„midi _atque folliciti, quam vehe-

,,mentis, utbonis eccleiiafticis,quas

«in ipforum funt ditionibus liberius

fruantur.

„fruantur. Qurod fi vel RexFran-

„cia? vel alius Princeps , promtum

„& elatum Pontificem defiderenc,

,,ηοη equidem dignitati apoftolica?

„ftudent,fed in Italic res novandas,

jiturbandasc^ nitunfur. Hifpanus

„vero aliique, qui ^terras fuas ^vo-

„lunt tranquillas, Pontifici inquie-

5 to minus funt amici, & credere_*

5,fas eft, idem Franeia? Regem fa- jjäurum, ii tantum terrarum in_.

sJtalia poffideret. Quid fileam de-

fun&i Pontificis nepores ? Qui u- nice ftudent, ut talis creetur Papa, cujus ^aura ipfis adfpiret, alioquin

rationem ante a<fta? adrniiiiftratio- nis reddendam, iupplicium,fugam,

imo extremam miferiarn fibi _pro- ponunt, ut in Barberinis fubinnoc.

X. eil videre. Circa Alexandri VII.

conclave, facftioqua?dam _capurpro- tulit, agmen volitans, ( fquadrone volante) di<fta, erat confpiratioquo-

nmdam adpurpuram nupereveöo-

rum, qui quamquam initio neque_»

Hifpanis, neque Gallis, neque Bar¬

berinis

2 6

berin is, neque Pamphilii Papa? de-

fun<ki ftudiofis adhaerere videren·

tur; mox tarnen muliebri defide·

rio velificantes, fe Barberinis & Gal·

Iis in evehendo Sachetto promtej junxerunt, quanquam conatus in

irritum cecidere; habuit hoc con·

clave XXII. Candidatos papalis Co¬

ronas, & quis hic animorumfuerit

asftus, incredibile di&u; multis vi>

debantur montes parturire. Heic

quoque ridiculus quidam Cardina·

Iis, _{papatu pregnans,} fed infeftatus

fluxu fangvinis, e conclavi exire $

domum fe recipereneceflumhabu·

erat, aft brevi fanitate recuperata-i reverfus, ab amico iumma fpe la·

éfcabatur, _qua imbutus rifum movit

toti conclavi, coram crucifixo ^, ut loquuntur, genibus flexis, fufpiri·

um, quod forisauditum eft,edens:

Domine, // populo tuo necefjarius fivh

non recufo labörem. Verum hic quo¬

que fpe deceptus, non fine pudore

abivk. Eodem conclavi Cardina-

lem Antonium, nefcio utrum furo*

27

re an dolore plorantem alterius con- clavifta deprehendit: Spada infir-

mus vifus eft , quod magni morbi praeludium judicabatur, Ted ita cau-

fa, cur exiret tegebatur; multose-

nim pro Rapacciolo negotiofiffi-

mosinvenie,unde Cardinalis Mont- altus facetiffime eum ridebat,/Äf, inquiens, raparum odor tnfirmumred-

Mit Spadam, quantwn mali pateretur β Mas ederet ? Quem Rapac. conti-

nuo in conclavi repeter q Je ron φ fenem, mulris displicebat, quafi nihil

praeter setatem eIe$ioniejusobftare poiTet. Sed quid hisce recenfendis immoror, cum verfipelles tantum

polypös reprasfentandos habeam ?

certe fi omnes eorum techna? luci exponerentur, non diflertatiuncula feribenda, Ted cumulus frauduiiL·»

ftrüendus mihi eiTet. Sane norut

miror Gonringium ridiculam Petri Matthaei, JCti illius, _qui feptimum decretalium librum congeifit, fitn- plicitatem fubfannantem, qui fan- äitatis laude h<ec comitia ornare-.

non

23

non erubuit, judicans pontificalis

inaugurationis a&u, nihil fan&ius,

nihil incorruptius obfervari, ambi-

tum, fucum ac iimoniacam pa&io*

nem procul abeiTe ; fed de ejus in-

tegritate Bernhardus re&ius fenfiß

„Se enirn credere ajebat vix quen*

„quam paparum, ii non pretio, fal-

,,tem fine ipe pretii intervenientdj

„eligi. Mutuafides ex conclaviGre- goriiXlII. elucet, in qua Cardina*

les ita Tibi invicem dediile verba-j feruntur, ur ex ea occafione ^, ver- ba conclavis, quaii fubleifoe fidei

plena, in proverbium abierint-».

Quam longe abfint a fuco, ambitu

& iimonia, plena qnerelarum Julii

II. conftitutio, vel me tacente, cla-

mat, quin etiam de ambitu Bullan

Pauli IV. non diffimdlanter conque'

„ritur: Plures indies beati Petri

„federn iefe vi vente & inconfulto

, ,ambire, & conventic ula fuperinde

„facere, utquead hoc Cardinalium

„fuffragia obtineant, & quodam-

„modo iubarrhent, _procurare &

•

fatagere,

„fafagere, En fraudem a Cardi¬

nalis Bona? clientibus rentatam,poft

obitum papa? Clementis IX, qui

nempe ad vota patrono fuo conci-

lianda, non modo per ora vulgiva-

ria ominofa di&eria ipargere fate-

gerint, v. g.

Grammatica leres pletumque eccleßa Jpemit, Eßet Papa bonus, β Bona Papa for et.

Sed & condu&os clam mendicos magno numero inftigaverint, ut_,

fubinde ad portam Bafilica? S. Pe-

tri & proxime fub fsneftris Cardi-

nalitii conclavis vociferarentur: Fa-

teBmia Papa. Uc tandem rem ver- bo comple&ar ^, eft conclave tech-

narum & verfutiarum theatrum,

quo eadem femper fabula, mutatis

duntaxat luditur perfonis.

TheJ. IX.

SNtanto tcudiorum anirrorum diverfitate a?ftu, hsret tantaque ple- risque animus ac dubio percutitur,

quid ^a tuturo Pontificefibi pollice-

ri queant. Hinc v arias fufpiciones

timoris

timoris pleniilima? propullulant, ad· I

eo ut nulius iit Candidatorum, in quo quaovis fa&io aliquid incom- modi non reformidet. _{Infer alla non} minimum fane fcrupulum _parit,in-

vifus omnibus nepotifmus, quo papa? nonnulli, coniangvineos, be- nefa&ores, _{nepotes & creaturas,} id eft, Cardinales ^a fe _creatos, hono«

ribus, divitiis, varirsque aliis _pra>

eminentiis, cum ecclefia? damno, casterorumque injuria beare atque

locupletare iludent. Arcana hujus

vere pudenda in aprico collocat querela Alvarii Pelagii Johä.XXIL poenitentiarii: Nepotulos, _{inquit, &}

„alios confangvineos, ciericos, ne

„dum ad altas pradationes _promo-

„vent, ditiifimas & altiilimas _, fed

„etiam ad ftaturn Cardinalatus in-

„fcios totaliter & indignos ^, com-

,,mittuntqiié eis regere totum mun-

„dum, _{qui regere nefciunt femet-}

„ipfos, magiftri fiunt, qui difcipuli

,,ηοη fuerunt, _qui pendebant modo

„ad ^matrum ubera, fedenü ad vica-

3*

i5rii Dei latera. See- Huc eodem

tendit Francifcus Rothomagenfis

de rebus ecclefise lib. I. _{cap. 9.} Pon-

„tifices nepoturientes perftringens:

„Quae carnis funtfapiunt, &fecun-

„dum carnem ambulant, ac eccle-

„iiaftica ^ut temporalia non meritis )?fed perionis committunt. Haue quidem licentiam coércere tenta-

runt concilia, utpote Toletanum

X. Tridentinum & Bafileenfe, ve¬

rum fucceiTu temporis artes Jefui-

tarum aliorumque, Tubortum abu-

fum excitarunt alueruntque, ita ^»

ut longius repens, tandem in con- tagionem nemini non inimicam de-

generaret, 5c ad fufhutn apicem iub

Alexandro VII. adfeenderet. Eranfc quidem initia hujus papatus bonaj fpei pleniflima, ele&usnamquepa-

pa confangvineis aditum Romam

iuo injuiTu fevere denegavit, quin

etiam juramentum de non excipi-

endis Roma; nepotibus depofuiiTe_>

fertur, verum uno vix papatus an-

Ao exa&o, _paternum nepotibus Ii-

num

3 2

num ampliilime pandit, eoscjj ^non

tantum muneribus , verum etiam

variishonoribüs ma&avit. Obicem

quidern _{ipii ponere videbatur} ja-

ramentum , verum hoc a Cardina¬

le Pallavicino callide laxato, qua]

nepotes Romχ, non vero tendentes Ro¬

marn, in media via excipere int er di¬

ctum ejjet. Sic lastus Pontifex ob- viam illis ivit, _ovansque fufcepit,

& fratri Mario adminiftrationem fumrnam _rerum,

pecuniarumque-»

exquifitiffimum _{aucupium, eamcg} plane autoritatem, _quam Urbfnus VIII, fuis Barberinis, vel fratris Vi- dua? Dominas Olympia? Innocentius X. induliit. Casteros quin etiam

ejusdem _{nepotes rete} pifcatorium

adeo ditavit, ut fimilis nepotiimi

exemplum in pontificia fede non-»

extiterit: hinc rapaciifimus depe-

eulator patrimonii S. Petri audit, cjui fceda ftimulatusavaritia contra

juramenti etiam religionen» eccle-

fias bona dilapidarit.

The],

χ.

CEterum ^etiam alii non , tanquam hi folum minus ^, verum pa-

pabiles a fede apoftolica arcenfur^

tenorequidem conftitutionumplu-

ribus aditus patet, has vero Cardi-

ftalium,pr<Ecipue veteranorum, in«

duftria exceptionibus obnoxia? fa-

fe funt ; inprimis Cardinales ju-

venes venerandaque canitie non_*

mfignes, fceptris indigni habe η tur.

t,Nihil enim in votis magis habend

);verba funt Thuani, populus in_.

jjurbe & Cardinales in conclavi,

»quam ut brevis xvi pöntifex ^cree-

5)tur, dum hf ad illud faftigium ad-

»fpirant, Sc crebra mutatione in_*

»fpem ejus adipifcendi eriguntur.

Putant quidem novitÜ, juvenilem

fctatem eiTe Vitium, quod indies e- inendaturj (eåpapa ftero, h.e. niger, collegio non placet, licet Johanne

XXliL Sc Benediöum IX. in ipio afetrs flore eve&ös memoria pro- dant. Lepido fane refponfo Car-

C dinalis

dinalis Bellarminus aliquando pa- patum abnuit, prima vice in con- clavi prasfens, reponendo parentes

iuos Neftoreos attigiile annos,un- de metuendum, ne ejus papatusdiu

durando _naufeam pareret,fi ponti-

fex eligeretur, ferunt enim eurn per-

motum defperatione HadrianfVI,

Pii V , Clementis VIII, & Marcelli II, Litania fuas votum inferuifieL-»:

A papalu libera me Domine, & mitte

uemmijfurus ^es. Jeluitas item> ii-

era manent, quales fem per fue- runt,ideil, a papali corona per- petuo exclufi ^, tanquam bipedurrt callidiilimi, qui artem facile exco-

gitarent, qua papalem dignitatem

in iuo ordine femper retineant, fi

femel admitterentur ·, quanquarru Athanafium Kircherum ferant fa- nitati reftitutum beneficio fomnii,

quod ipfum ^non tantum eiTe _pa*

pam ele&um, fed ^etiam falutarum mentiebatur. Sed ut rem in com-

pendium cogam, Moltkenium de

obita-

ebftaculis circa obtinendum _papa- 55

tum egregie differentem adducam:

Soli nunc Itali, inquit, ad fumam hanc pontificatus dignitatem ^ad- fpirare poflunt: atqueetiam inter illos Vencti ac Genuenfes vix ad-

»mittuntur. Florentinis ac Senenfi- bus obftat propter multas rationes.

magnus Hetruria? Dux ^: timen- dum _{enim illi} cft, ne hoc ipfum fi- bi fubditisincitamentum fit ad pri- ftinam _libertatem recuperandarn.

Hinc Sachettus bis exclufus fuit*

Hinc multi timebant, ne Chifius

»etiam excluderetur. Purpurati

Patres _Venetum haud facile ad fummum hunc dignitatis gradum

iCvehent. Timent enirn, ne is ipfe

Μ membrum reipublicas libera?, 5c fld ipfius confervationem ^a _puero i^ducatus ac aflvefa&us, _{magis pa-}

>tri2e,quam flatus eccleiiaftici com*

Modo attenderet. Respublica Ve-

jtteta infuper difficulter _aliquenL#

Quorum ^{ad hunc} honorem admit-

C 2 teret,

5$

„terét, ftåm höc i'pfb, Facilé aliquii

5,exFuis civibus, pontifici proxima

5,agnatione conjun&us, poiTet ad

„moliendum aliquid contra patri*

5,libertatem adduci. Unde Nobi-

lis quidam Reip. Venetas apud Ur-

baüum VIII. orätor fvafit, ut eciam 5,nobiIes Venetos dignitate purpu-

„rae ptohiberet. Sunt déniq; par·

ticularia qusedam iinpedifnentM

qua? ipfas in fe perfonas refpiciuity

cujusmodi exemplis noviffirnurib

tonclave refertu inveninius ; quod

Darios prima fronte papabiles, pe*

hitius vero introfpe&os plane ex*

t luden dos reprxientavit. v.g. Car·

dinalis Carpegna Romanus , vir

fpletvifidüs, literatus & incanus, Vi*

cariatui prefuerat, qui in vilitan^

templis, obf rvandis & caftigarf

värns circa difciplinam eccleiiaftj'

tam abufibus, coércendis itveretri·

ribus See. coniiftit Quo in muM'

ré cum paulo feveriorern ie prf

buiflet, formidabilis, & pontinci*

π

fedi minus idoneus vifus eft; in__.

priori eüiam conclavi cum Gallis

conipiravit, unde poétaminfe cgn-

citavit ita canentem:

Carperis ut Gallus, non esy Carpegna,

Jed Ufa

Voce tarnen Petrus fors tremefaäus

er it.

Uinc potius credam Carpenttuapoma

nepotesy

Quam ut Carpas pomum, quodtiU

forte pkceh

Marefcottus equidem fincerus, feq-

nus & eruditus habebatur, adeo ut circa Aiexandri VIIL eondave,hi$-

ce verfibus Ipfi faviflent:

Et Mare vir tut im merit o Marefcote vocaris, Nec fal in cerebro deficit ipfe Seoti.

St Zepbyri adfpirant, verteilt; Im car¬

ba.! a Patres, Namque hand indiguum eft hoc Må*

r§ rete Petrj.

Verum qpod Gallica faétio in ep

iufpicabatur latere favorem erga^

G 3 Hifpanos

*9 hic apprime quadrat illud tritum : Ex quo vis lignonon fit Mercurius,

TheC XI

Ε(Tet quidem tiandi in pra?rogativas hic campus papabile exfpa-

iubje&um commendantes, verum,

ut impedimenta, ita etiam adjumen-

ta, qua? hu ^c fpe&ant, varia? funt_»

faciei. Exiftimaverit quis ponti- ficem adhuc vivum, pofie fucceilb-

rem innuere, haudfecus acAlexan*

der Magnus Perdiccam. Sed in*

tueaturCardinalé Morigiam, quem Innocentius XII, non tantum fuam

creaturam, verum etiam fucceiTo-

rem eile voluit,dicendocoram Con- iiftorio: Habbiamo fatto il Papa. h,e,

papam fecimus: & prognofticon-.

illud non tantum effe&u caruiiTe-j,

fed etiam majori impedimento fu-

iiTe videbit Quid, quod & illud

obfervatum eft, Cardinalium affe- ttus, poftquam conclave ingreifi, plerumque mutari ^, ipfosque aut_»

öietu aue enthufiafmo, iiefcio quo,

4°

abripi, ut ftatuant, quod ne ipft quidem per tomniumcogitaverant

Sunt tamen certae virtutes, quarum

ratio a Cardinalibus haberi fölet, ut- pote affabilitas, manfvetudo, bene-

ficentia, & facilitas in comunican*

da fua cum aliis dignitate; ca?tera?

prcerogativaD animique perfe&iones

minus hic reqniruntur. Sed quid

mültis?. Unaoffenfiuncula, unus vel leviifimus cafus rem omnem per*

turbare, confilia omnia evertere-»,

fpem omnem praecidere fölet; hinc

eft quod magna praeparatoria, ma*

chinationes & molimina aquis Ica*

riis mergi videas, au&ores quafi

lymphatosagi,quemc$ papam con·

clave ingredi, Cardinalem exire, ThejT XII;

HIne ^{les conclavi} quoque eft, ^tamdiu quod Cardina* mancipen*

tur, hinc eft quod aftus eleftioniS

ferum tardumque fortiatur finem, hinc varia incommoda non tantum

urbi, verum etiam ipft collegio e*

venire

41 venire folent. Darum fane & hor*

rendum fatum Roma fubiit, iede_»

poncificia poft obitü Gregorii XV,

vacante, ingreffis enim conclave-j

Cardinalibus, ingentes turba? iru»

Urbe fubortae funt; plures per pla-

teas trucidati, fufFocati aquis, ftran-

gulati, naribus, auribusque trun-

cati, raptus, fpolia, ftupra perpetra-

bantur, aliaque enormia fcelera de*

fignabantur impune. Cardinales

conclavi incluii, animi & corporis a?gritud=ine vexabantur, donec tan¬

dem lethaliter decumbere ccepe-

runt; &decemjamjamfubica mor-

te perculfi, conclavis venenofo ha-

litu infeftati, fufpicionem pracbuere,

Tandem Barberinus praevio omine

examinis apum ^, mufaeo ejus in-

volantium papaj proclamatur. A-

lexandri VIL conclave eo dedu&u

novimus, ut vitam in eo transige-

re non potuerint; anguftia loci o*

mnibus fenfibus faftidium dabaü,

fenebras oculos defatigabant, con-

tinul

42

tinui ftrepitus in cellis aures iis fe-

rendis impares faciebant, fomnus

interdiu & no&u interrumpebatur.

Plus reliquis fenfibus patiebatur_i odoratus, carnibus, cibis, aliisque^

peilimo odore locum invifum red-

dentibus ; multi & pra?fertim con- clavifta? maledicebant hora, qua_>

illum ^carcerem ingrefli effent. Hi fcilicet, fi non tetriores,funt fpiritus, quibus Cardinales in conclavi ^ex- agitati, ele&ionem Pontificis maxi- rné urgere folent.

Thef, XIII.

υT ^tum denic^ cardinalitia cohors tandem videamus qualem fce-

protrudat, proclamatur Papa, ac Petri, ut ajunt, diademate inligni-

tur is, qui plurima fuffragia obtinu-

erit. Huic Cardinalis prior ex ca-

pitibus ordinum quxftionem fiftit:

Acceptas ne eleÜionem de te legitims faäam inpontificem? qua?, voce, acce*

ptOytnox refolvitur; fuccedit muta¬

tio nominis, _{qua? utrum} Sergio II.

aut

autIV. ah Johanni XII, natales de- beat, nunc non inquirimus; id ra¬

men extra aleam controveriiae po- fitum eiTe arbitror,· mutationemL.

hane non tantum fplendidius no- men, fed & anteceiTorum & bene- fa&arum, a quibus in Cardinalium

numerum alle&i fuere, _gratam me-

monam intendere. v, g. Benedi-

öus purpuram adeptus, Innocentii XL nomen, memor fautoris Inno¬

centii X. aiTumfit, quod etiam de

cseteris multis verum eil. Nemi¬

nem autem Petrum nominari vo-

luiile, obfervari mereturfed utad

novum pontificem redeamus, pro- dit CardinalisDiaconus ele<£lionem inundanti populo håc formulå in- dicans: Annuncio vobis gaudium ma- gnum, Papam babemus eminentijjimum

ér Reverendifjimum Dominum Cardi-

nalem N. qui fibi ^nomen elegit, ut N.

in polier um vocetur. Cui ^mox ad ίϊ-

dera tendens Vivat, refonat Sic

itur in facellum ubi facra folitis ^ce-

remoniiß

remoniis fiunt, adoratio, & pedum prirno papalium, vultus deinde_>,

& pe&oris, manuumque exofcuia-

tio exhibetur, atque annulus pifca-

torius traditur. Mitto heic litern-,

circa incunabula hujus ofculi agit

tatam, num ad gentiles referenda

nec ne. Obfervarunt quidem non- nulli , tribus feculis nativitati Sal-

vatoris proximis, nullum fere cer-

tum hujus ritus indicium exftare,

quarto autem & fequentibus, poft-

quam Conftantinus Cadaream fe¬

dern Conftantinopolim transtulis-

fet, reverentiam papis jn occiden-

te glifcere, C#faribus vero decre*

fcere ccepiile: alii ^a Cajo Caligula

Romanis eiTe impofitum conten- dunt, alii ad Hieronymi tempora«»

referunt, verum nos inträ inftituti fphajram manentes > ficco h^c o*

mnia pedetransimus, ^nunc tandem confpicientes clauftra cenclavis ru- pta, mulcitudinemcg irrumpentem

ae de novo eccleiiie capite fibi gra-

tulantem.

45 tulantem. Hinc ad Cofonationern

6c alia veniunt. Ε conclavi in as- dem S» Petri pergunt, ubi miila__»

prim um habetur, aliique varii

ritus multum negotii recens cre-

ato papas faceiTunt. Procedit in-

ter alios Magifter CerimoniarurrL,

cum bacillo, cui ftuppse nonnihii

impofitum, qua, admoto bis autter

igne, inftar fulguris conhagrantc_>:

Pater, inquit, fände, ßc tranfit glo¬

ria mundi. Hasce ceremonias a- åus inaugurationis excipit: inde.»

inftituitur proceiTus ad Bafilrcarru,

& Palatium Lateranenfe , cui ob-

vios eiTe judxos circa montern Jor-

dani, _eosque gratulautes, legem-

ue fuam papae recenti commen-·

antes, legimus. Huc cum ven-

tum fuerit, foliemni pompa å cano-

nicis exceptus, ad fellam rnarmo-

ream, ftercofariam alias dibarn ^,

novus Papa deducitur, in qua ubi

pauluJü quieverit, Cardinales euna eriguntj ilm-ul pknis buccis excla-

mantes:

46

mantes: Sujcitat de pulvere egenum é*

deflercore erigit pauperem, ut jedeat

cum principibus <&folium glori&teneat.

Sic furgens tantü «ris, quantü ma¬

nu teneri poteft, _fpargit; Aurum>

die _ens, & ^ar gentum non efl mihi ^quod

tarnen hab.eo hoc tibi do. ReftanC,

proceiTus ad altare ^, canonicorum adoratio, poiTefliptiis Laterano,

quam vocant, futfitio, Variaque a-

lia, _qua? brevitati litans ultro omit-

to. Gratias DEO fummo & omni¬

potent! agamus immortales, _quot- quot ab his fraudibus atcß Iudibri-

is toto quafi orbe remoci ea iince-

ro corde deteftari didieimus! Con- ferva o alme DEus eccleiiam tuam

ad mundi usqj finem ^ab AntiChri- ßi papalis impofturis, largire, ut

femper fplendorem verbi _praeeun-

tem fequatur !

Patriam noftram

Bellon« malis jam diu confii&a-

tam gremio infinit« tu« mi- fericordi« refice , erige ; redde_*

ipfi cum triumphis & alma pace_»

Patrem

Patrem defideratiflimum ; inimi-

corum fangvinolenta confilia, infi- diae, fraudes, fac recidant in ipfo-

rum capita: Potes hoc, _qui omnia.

Sic notnen tuum fan&iffimum, ve-

nerabundi ornnes celebrabimus,

& uno ore canemus:

Gloria in excclfis DEO.

Carijfimo Fratri

CHRISTOPHORO _RISELL.

C

Wf volvente vices fato, Conclavia Papa Inge ni i rtfer as·) Candide Fräter, _epe.

Convenif antiquos ritus fciviffe decenter

Nec non Papales«, Claußr,t vetußdf ^dotnos, dfliduo dignuni cemiti decus alm λ rependet

Dulcibut en Ρ allas _> quas Sala Um bit, aquis.

Dum fua Cultori promet vittricia Serta Ex folrk Lauri _qua benejnntta pUcenti

C Arpe viam fe ii χ i quo fors te cunqtte v ο¬

ι ar i t i

Sfuam _pr ofria mentis, tam mentor eft§

mei.

fraterne gratulatur

ANDREAS RISELL,

Chriffimo Philofophle Candidaiö *

Dn. christophoro

rise l l, Populari honoratiilimo

de

CO NC L AVI VATICANÖ peregregie diiTerenti.

Cllt _{finxit docilem prolef} Latotiia meutern^

Mite fupra vulgum proferat iUe caput.

Te decus ingeniit Tevirtus feien dida comit)

Crede mihi·) eximtus (tc T'bi furget honos.

£jv regit prideM celebraßi den a decori·)

Nunc Tibi Pierides jerta decora färant:

G)uodtam follicitus referas conclavia Pap**

Romanit & poßes claußraque tutafubis.

CpH<e Tu dum noßris pandis myßeria, tantoi

Aujus ext olle t Momus ipfe Tuos.

lta firtcero afFe&u gra-

tulari voluit

Nicolaus Joh. PoäATA: