D. F. a,
DISSERTATIONS ACADEMlCiE
DE
PARTEM ΡRIOREM,
INDULGENTE AMPLISS. FACULT, PHILOS.
IN ILLUSTRI AD SALAM LYCtQ,
Mag. .-SAMUELE
Piiy?. PROFESS. Reg. et Ordin,
nec non Reg. Acad. Scient. Stockh.
MEMBRO DIGNISSIMO.
IN AUDIT. GUSTAV. AD DIEΜ XXIV. MAJ!»
ANNI MDCCLXV.
HORIS ANTE MÉRID. COXS/'ET/S,
SUB ASPECTU ET CENSURA ERUDITORUM
■
— PLACIDE SUBJICir S.ve R:.t M:tk Ahimnos
\HßLSlNGUS, ii
vr-y- -»·---' - - %"*- -5^ .%. 4;
, . - - U Ρ S A L I JL
V1RÖ Aämtdum Reverendo Rr&clariffimo^
D:no Mag.
LAURENT. BALTER,
Ecclirfix Jerlfoenfis Antiftiti, nee non HELSIN*
GLE Meridionalis PRiEPOSITO Meririftimo,
Patrone Magno.
VIRO Admodnm Reverendo atque AmpJifJime
D:no OLAVO NORAEO,
S- S. Thsol. Do&ori & Eccleiias Ballnaefenfis Hell·
« fingorum PASTORI Graviflimo^
Fautori Propeniiffimo.
VIRIS
Phrittiiirtt Revére?idis ntque Praeclariffimis Dds^
D:no Mag.
PETRO WALLNER,
In ecclefiis Uplandorum Rasbo & Kil PASTO¬
RI Dignifllmo:
Ne6 non /
Dtoo Mag« OLAVO
FORSSEN,
PASTORI eeclefarum , quae Chrifto in Frotuna &
Rådmans© colliguntur, Adcuraciffinoo?
A^uneulis Opcimis,
Honore quovis fufpiciendis*
Etiles
mentishujus
pignusopcllae päginas,
^ obßngülavchj^rmne^^ in graxifliΰύ&ρ
raqüc iibi conflata i dat, dicat, coniecrat
A. & R,
Annie Meritis Plurirmttn Reverendo TJRO,
Dno LAURENT.
SÖDERVALL,
Sacri Ccetus in Arberåd & Unnarsvik, COMMU
NISTRO Vigilantiilimo.
PARENTI OΡ TIΜO,
TJeneficia Tua ttpud me, Pater Indulgtntijfime,
^ collocata, quidem innumera, veneratione , filium decet, agnofco nuUoque non tempore agnofcarn. Tibi precterea non ρoj]um non maxi¬
mas, pq/? Deum, perjolvete gratias; quod Τμο fub Aufpicio Tuoque Dufiu literarmn delicias3 primis quafi labris , deguftare licuerit. Accipias igitur ferena, uti ajfoles , fronte ^ bafce primitias fiudio·
rurnque hbamina , alia , tarnen argutnenti digrritate pondere non fpernenda. Hane vero chartulam oblatmus, <ére Tuo exire nec cupio,
wrc cogitQ) nec opto. Quicquid de cetera, /» ww
fitwn efi potefiate> fö/Åf reponam afjiduisi dignejflfOptimus Kerum Arbiter Te in adflidta for-
i««#, medmquc dileftijjimam matrem, in annos bene multos, Jofpites, incolumes , felices fervare.
Vifus , quo de difputatio prafens agit, facile ces·
fat & deficit, ι?ί ego nunquam cejfabo, 571^
cum volvitur calum, ad nrnam usque permanen
x Twm
oledientiffimum filium
JOHANNEäfcÖDERVALD.
Diilertationis' ·hu jus elegant!(Tim#
AUCTORl Prtffinntißhno J
:no JOHANN!
SÖDERVALL
Ex foror^e, unica & dileJliiTima, Nepoti.
Cheine Södervall, properas mihi fangvineJuüBusy
^ fidere d'Avinx publica figna Tua.
Qua moveat ·> nionßras, ocu/os divina poteßas
.Artis £? ingentis"copia quantajxgat.
Numinis'eß miranda manus\ quam cernimus omnes
Ulms eß , miod Ψη mmc msditaris, opus,·
Co nahm laudo; quid enim fit dighius ånqitam, Pignora quam fiummi percelebrare Patris?
Corpore in exiguo totus depingier orbis ,
Si modo .non lafim, luve micante, potfß.
Jure teiient oculi forium (ic novien o5 omen;
Corda perjjos agae fatque nefisque Jubit. 1
. Jeffindes Sonera gelitis Rex atque Prophetα,
Debeat exemplo nos inonuijje fiio.
Thmp y.efipum facieut-mqle fiimta1licentia verfat,
Incidit in crimen-tuvpiter illa ßupri
Mitto aHos, Sacra quos flures Scriptum rftj$£et9
PerJua deeeptos Iwniijq qu'osque- docefrv.
Quam jiivet hinc curqßemper fluduiße fideji, . ^
Ne vitient mores improba vija probos.
Clauüere nunc oculos nunc longe avertere^fiepe Prceßat, ineXperto liberal .atque malo.
Tilius 0! uthiatn cimEli Jpeclenius honorem, Qui Tibi det, veniant omniafaußa, Dens!
r
OLAVUS FORSSEN Paftor Frotunenf. & Rådmanså.
' · ·
-Vi · ffti
D U.
' SÄ
dmiranda iabrica,&--cornpages-cor¬
poris- noiiri orgardri in fliiporem
η erico quenrris conjicit, Aucto-
rem quoque indtgitat fummiim;
γ>.,·γτ^»υ fitum & junctürarn omni-
pairüuih lyneei
_ adhuc nen detexeruntocuii, mul-
to minus omnesiftarum operatio-
nes, fines & iifusinveftigare potuerunt fagaciflimi Phi- lofophi. Quid mirum quod, qvum demajori quodara
Infiniti Conditoris agatur opere, h*ferit illis aqua,cum
qui in partis iftius unicae"cryp'tis labyriritbisque pericru-
tandis opcram navarunt, manui? utajunt, Tantulear po-
ma fere traderé coa&i fint. Si in confpe&um proöire
faciamus Oculurii, inftrumentüm viiionis, (membrum corporis quo vixdignius reperiturj innumera nobis oc*·
currunt, maximam quee moveant admirationem. Ca-
meram illiiis «x oflibus eleganter fabricatana, arterias·,
^ Λ venaf
■
ψ··
. - · > ί( ·
Vettes copiofas, membranulas fubtiliffimas, mufculosl
glandulas lympham deftiilantesr & cetöra, iicco plane
practereamus pede, δζ quisorancs illius partesVel recen- iere valet, qvum piurimac acutiilimam fugiant ienfus a- ciem. Quid juvet, quid conducat* quid denique opus
fit'praeftamiam, ealamo fkagili, extollere oculi, feipfum iupras meas longedilaudantis vires.* Mediäncibus enim
oculis pracnobilemmundi llrucfcuram partiumque mirifi-j
eam harmöniam pereipimus , ubique Sapientiae, Beni- gnitatis, Clementiacque Divinac manifefta deprehenden-
tes veftigia. Quantane cum voluptate perfundit nos a«·
fipe&us & confideratio corporum cocleftium, ut Solis, Lunse, Stellarum Fixarum, Erraticarum, quin &meteo-
rorum, ift Iridisj.. Auroras BorealisParneiiorum &c?
Kon poflumus fatis admirariipecioias plurkim variigene-
ris animaliuni, lapidum pretioforum , metallorum &c.
eorufcanües imagines & rutiiantes. Quid! quod hortidi-
verfo iiorumfru£tuumque genere vernantes, vineta 1ac¬
ta, vividis iplendentiacoloribus prata, examina quoqne
yolitantium variantia oculos; dulciflime pafeunt, meu¬
tern rnirifice recreant. Verum uius oculorum non vo-
Inptatidokim, fed Sc neeeffitati iniervit$ eorum enim
ope altiiTima pelagi domicilia perluftramus, deperditas
ut inveniamiis opes, & plures acquiramus, his deftitui
non pofiumus in domibus ^dificandis, in navibus ex-
firuendis, in ferrariis, futoriis> iartoriis,textoriis& qui-
busvis aliis opifieiis vifac noftrac minima eumsmoleftia
degendac neceilariis».< Quid, de ftupenda omnino par¬
tium oculorum
(ymmetria eorumque elegantia am- plius diiTerara? Aosque uiu oculorum de omnibus fere aftum eilet, artibus & ieientiis., O! Divinac Majeftatis graphica manus, qua* in puleerrimo quoqne hoc&fapi-
enffiimoopere tam augnila elucet imagiue. Hocnon
iolum beneyolentiac, araöris δζ ebneordiff, Ted etiam
m 3 3 c φ
invicfiie, crudelitatis difcordkeqtie Hgilå Divitia exprimc«·'
re voluit Potcntia, Oculi mentisfunt proximi, veloois- fimi, tutiiBmi cariiTimique miniiiri. itaque eorürntan¬
ta cum fit excellentia , non eil mirum, Γι majori cum
itudiο ilruåuram illorum cxaminarint Philofopfai, & m
phienomena vifus inquiiiverint. Cum eorum nonnulla
inmedium proferre adgredimur, benigniorem H. L. de«
iideramus, &perofficioie expetimus, ceniuram,
Bulbus oculi duobus conftat§.IL iegmentls iphaericiSs
quorum majus ASS tribus componitur membranis, ulti¬
ma barum ASSA Sclerotien nominatur, Sc eil dura s"
coriacea, valde elailica., albicans Sc multis compofita
lamellis; intus fubtegmine* quafi, alia molli tenerriraa
atque fubfufca eil veftita, Cboroideam opinor, in cujus iuperficie uträque obfervatur pigmentum nigricans Sc pullurn, quod iiierefeente «täte minuitur, hacc ulterius
eil complicatura Retina expanfionis Nervi optici,
qua? majus majoris ipha;ra; pulcrc veilitiegmentum.H«c
ut Cel. Albinus invenit a) duplex eil, ejus pars interiör,
humorem attingens vitreum , mernbranea eil Sc vaTcu- lofa, exteriör vero medullaris, molliifima 5c tenerrima.
Segmentum oculi minus Cornea AOA conflituit, quse eil tenuis, facillime compreffibilis Sc elailica membra-
na, humori aqueo adjacens; pars eil fuperficiei fpharri-
cx, cujus diameter continet circiter 7 vel 7J lin. Parif.
Ejus eborda eil plerumque j vel & craffities § vel
\ lin. obfervatione'D:nl Petiti b). Haec circumdatur Ad-
nata, quac cum fclerotica ar£liilime eil conjuncla, adeo
ut, ob nexura, una fere evadat. Cum annis protube-
rantiam fuam perdit, tela enim illius poroia aéri magis expofita quam ipfa membranula coar£latur, minor quo- que efteopia humoris aquei, qui alias rotunditatem il-
Uus efficicy unde plamtfes oritur ocejii, & non ex liga-
A % menti
·■ l 4 r &
ment) ciliarisj, ambitui Corneae affixi', relaxatione, m
nonnemo venditare conatur. Ettha;c eft caufla,, quare
prcveäiores a;tate,complanatalente,.& Cornea:dura ac deprefla, propioravixvideant. Uvea^ fe.u continuatio i- piius choroide»,. eil mufcularls membrana, qua; faculta-
tefgaudet iéie cqr\trahendi.& expandendi ; illa lamella¬
rum ipfins, qua; Corneam ipeclat-, & eil colorata Iris dicitur; pars poilica pigmenti» nigra eil obdu&a. H&c
ex multis tenuiilimis elaflicis fibris; componitur , quae
noh femperiine fenfu &:voluntate mentis relaxantur Sc contrahunturfemper tarnen cingüntforamen, nomine Pßp.il^ notatum, quod paullo fupra centrum cor¬
neae obiérvatur.. Nimirum fibrillee termioantur tenni
quodani annulö ad pr.am pupillae, &: proveniunt ab illa.
parte uvea% qua. conne^itur cum.interiori ora Cornea,
qua;que, cum annulus coarclatur, extenduntur, & poilea
vi; fua. elaftica fefe expandunt, &c iic dilatatur pupilla.
Cum vero ita extenduntur fibrilla;, neceiTe eil quoque intus trahant oram; uyeae, &3 quae.cum illa connexa.eft,;
Cornea?;.
- . Ut. plurimum.eft-^dlameier Iridis =-4,,7 lin. Par ii.
r);.In infantibuseil diameter Pupillae dimidia fere Iridis,
inadultis vero In iliis eil foramen contraftum rz 1^
lin; & in his lin.· d) Infantesvero recens nad, in.
primis hebdömadibus, nulla vident objecla; hic defeftus
merito adfcribendus eft membraniila;, lucem, qua; per
pupjllam intraret, intefcipientij quoque. a. Cel. Albino
30 antebae annos reperta eiL e)
Totus- bulbus ocnii-tribus eil refertus humoribus,
ex qujbus Aqueiis continerur Camera anteriori, cavitate intes corneam A-A, & indem & Camera pofterio·
ri inter Iridem &'entern,Cryftadinam cc; haut diiTimi- lised aqnie, qua dmpiJitatem &gravitatern fpecificam,
man oculo. bovine inyenic:Hawk*bejusv/)non.tamrηJ
ii > V; r ©
eflpura aqua, ied Hquor quidam animalis parum fulphu-
lex & ialinte continens materias, uiidepauilo majorfor¬
fan eft ejus refraelio, quam jipfius äqu#, & potius ut:
go-|-:6o> quod eil medium radios inter maxime & π i-
nime refrangibiles progredientes ex aére.ln aquam g).In.
adultis pondus hujus liqüoris eil;tantummodo ι yei \\
grani. b) In ilatu naturali hic expandit, &.antrorfum
urget corneam, atque lentem cryilallinam ab Iridis ter- go removet, & humori poilico vitreo adprimit.. Cry—
fiaUimis humor tach gaudet forma fére lentis microfco- picce, ina:qualis veroeit convexitatis* Subiläntia fua in
adultis refert gluten iatis firmum péllucidum quam-
obrem quoque fine dubio adnumeratus eil humoribus;
oculi. Hujus gravitatem fpecificam inv.enit Dil Robert-
fon.ut io : ita conflituitur in oculo ut axis ipiius co-
incidat cum axeipfiiis oculi.. Lens hxc cryjlaliina inclu- ditur, omnino foluta in capfula i)■membranacea pellu-
cidiflima , qu& ob tenuitatem di&a eil Arachnoides, &
aqua ceteroquin referta. Poileriori fua parte jügiter ad-
Bjcret membrans humoris yitrei, ita tarnen ut ab illa fa«-
cillime fepararrpoilit, ied ifeorai vel.limbo ipfus lentis-,.,
adeo firmite.r cohicrenthx membran«-, ufc line disniptio—
ne feparari non poilinto Parsejus anterior eil valde,'ela«
Rica, craila &fereCornea, Tarn qua-figurata·,quam con-- fjilentiam &. colorem, lens haeceil diVerfa, non iolümi
in diverhsanimalium generibus, fed & in ipfo homine
yariat. In infante recens nato eil: figur«.fgreHpBaericae;
poilea fenfim magis "magisqiie,comnreiTa'fic utraque iu-
perficies, praxipue antica ut plnrimum, usque ad an-
num triceiimum,. poft quem,vix,mutatur.figura.. MoL
lior eil hic humor ad annum vicefimum quintum, po- ilea indureicit ad annum iexagefimume„ In prima ^tafe;
eil rubelli coloris, fed brevi omnem amittitiCOlorem, δ€:
maxime pellucidus eyadit, usque adsetatem-2gaonomms,
A I
@ ) <5 { @
ab hoctempore, eolore leviter ffavo inclpit ting!, qui
iuccefiu temporisintenditur., donec anno octogefimo in- ftar fuccini flaveicat. k) Pondus'ipfius in homine ad«
ulto eil circiter 4gran Paris* Sinus anguli incidentin ex
hnmore yitreo in Lentem eft ad finum anguli réfradli
:: 13:12. In aiiorum animalium oculis major interdum,
interdum minor., inyeniturrefra&io, fed nihil ad rhom- bum»
Ligamentum Ciliare eil tnufculus fibrarum long!tu-;
dinalium, mülto tenuioruyea. Eftquafi feptum humo-
ri aqueo & vitreo interje&um; egreditur pone uveami
ex junctura Cornea: & Sclerotien, poftea capfuln adhn-
ret, & terminatur ad partem ejus anteriorem, inquafi-
brasfuas extendit^ vafaque ei ßommunicat.
Si Cornea & Lensnon eflent gibbofn, fed planta¬
res Cornea perpendiculariter inciaentium radiorum re-
percuteret partes o, 64, Lentisvero utraque iuperficies
iucis partes o, 0691 ieu ~/γ remitteret, aaeo ut0,9109 feu f§ad retinam pertranfirent. Attamen propter gibbo- fitatem partium oculi, fortius remittentur raaii, & qui-
dem pars I Horum decima l).
Humor denique vitreus maximam occupanscavita-«
tem VP\ fpeciem refert liquefadti vjtri, eft pertenuis, pellucidus, coloris expers, fubfalius, inodorus, tarnen
verfus ienfum fit niinus tenuis & pellucidus, donec tan¬
deminftar feri ladtis albefcit; in hoc radii a'Lente emiffi defiedtunt ita a perpendiculo , ut finus refracti anguli fit
ad iinura ang* incid. :: 13 : 12.
Menfuras partium infigniarum oculi in partibus pol-
lids decimalibus fic expoiuit Dn. Jurin m).
Diameter oculi in adulto ZlS-> 4.
Radius convexiatis Cornea —2, a204.
Subtenfa ipfius. " —4 4093.
, graffid« - Ξο' 8481.
.Radi^
® ) 7/ ®
RadiusanferiorisfuperficieiLentiscryftall« ΖΓ3, gog-r*
Radius posterioris fuperficiei ZZ2, 50 5&
Crailities totius Lentis 7Z1, 852$*
Longitudo ipfius — g; 7321.
Crailities Corneas & hutnoris aquel ~i, 0358;
Diameter med» Pupille ζΖγdiam.ir.
Subtenf. Corneas ~ 4797-
Crailicies Retinae iz lin. Pari£ »);
a) Acad. A?inot, LiktIII. cap. rf. B) U Hiß. dt
Γ Acad. ifoy /72^. r) Lamberti Phstom. p. 381·. d) K c.
p< 7/7· *) Acad. Annot. Lid. III. c. rf. f) P'byfi Me¬
dian. Exper, ,/>. 2^3. förins Effay upon dißinSt and indiftinli vifion § /33?. />) Mujfcb. bitrod. adPbilof. Nat*
ρ.774. z)Memoir. de V Acad. Roy. des Sciences iqyo.p.43$.
k) Mr. Petiti Gomment. Acad. Roy Parif. 1330. I) fö¬
rin /. c. ρ. rf3. ni) l. c^p. 13j. feqf* η) Oevu dt Ma¬
riotte p. jg\ 1 .
§. ΙΪΙ
Ex his facile conilat focum principalem oenli,fe»
radiorum parallelorum, eile in ipfo fundo oculi interio- ri;, adhibendo folum theorema in Diopüricis notifli-f
mdr .,
mum,χ~ —; — ii fit xzz diitantias foci ra-·
ma nd nr,
diorum,. m un:r Sin. ang«Tncid. : Sin. ang. refr. dzz di-
ftanti^ puneti lucidi ab ocuio, vn;radio Spha^ricitatis
medif. Ponamus humorem oculi aqueum fuifle conti-
nuatum a Cornea, obtinebitur/zi4, r~133yqS~OPy
quac eftdiftantiafoci per primam réfra<Sionem in humö-
re aqueo fa&am.- Radii vero per hoc medium tenden-
tes ab ö, & conyergentes impingunt in a fbperficiem
lentis convexara. Horum, per medium cryfiallinumre- fra&orum focum, facillimeper idem invenimus theore-
pa, fi modo fiafr min.i 13 \n & r~$?30#,& OP^. Oa
v ) 8 c m
:zz'i2 , H&P-ld) diikrttia pundi fadiantis Ρ a
punélo ä; h^ec itaquein formula erit negativa feu
—mär
unde fit ■— — /0, *6.u ^^, diflan-
md du »r
tia nova localis ab * poft alteram refradionem. Radii
vero folarcs3 ex b in concavam vitrei humoris fuperfi-
dem, iter facientes a perpendiculo divergunt, quam- obrem uti 'liceat tn-:ni:i213> tam radio r, quam di-
fiantia d exiitente negativa, atque—r~2} jcjd, Sc
—dzzdJQ-^-ahzLbQj^R,^; quibus in formuläm
mdr
dbbftitutis, provenit denique bM
-2. md -+-ha -*-nr
ultima quarfita diftantia Foci. Diftantia pundi
Μ ab 0 feu OM ~ Ott -+■ ab bM~1 036-*· ι, $<2
//2, nist* fi.t OR OM—s>,4—βn:ο, ^m MR.
Craflities Sclerotien, micromecro eftreperta,* prope ac-
cedere ad 0, 2j; ideo 4 0, 2j'zioizj; hnc quam
proxime etiam nqualis eft craffitiei choroides & retinaS
iimul
Hinc fatis conftat figuram "horum humorum Sc vini refräctionts-raiem eile, qua radii parallell irrumpentes in oculum convenire poilunt in ipfo ejus fundo, ibique
objedorum extra pofitorum depingere imägines. Quo-
circa tarnen obfervandum t. Quod radii penidllorum provenientium ab objedis paullo remotioribus, fine fem fibili crrore poilint heic haberi pro parallelis. 2:0. Quod licet horum imagines depingantur in retina, non tarnen
valemüs, ea fi fint remotiora, diftinde, qua omnes il-
lorum partes, videre, nt D:no Martin placuit a) par¬
tim quia radii ingredientes pupillam, non fufficientem
valent conciliare retinaeimpreflionem, partim quia Foci penidllorum a quibuslibet pundi contigüis objedi ema-
nantiums adeo prope ic invicem occurrunt retinap^it
- quaii
@ ) 9 C @
qnaficommifceantur, & non diftinvlafiat imagd. Has
ob cauflas, ita conflitutos, vel ialtem ex confvetudine
conformatos eile oculos noflros deprehendimus,· ut in
mediocri quadam dillantia quivis obje&a, absque ulla
moleilia, utcunque dillincle, faltem qua figuras, fitus
& colores, viderepotefl. Licet hazc in hominibus fä¬
rds, vegetis & adultis plurium variet, & non raro fit di-
veria in ejusdem hominis oculis, tarnen plerumque as- fumitur requalis 8. vel 9. dig. licet D:no Jurin fit if. vel
16. digit. Hare vero non eil unica cliflantia diilinctas
vifionis: Ted vel inträ, vel extra eam quoque difiin^e videmus, licet non fine quadam opera, & labore.
A punri-o A (.Fig. 2") objeili, in diftantia vifionis
ordinaria emanet penicillus'radiorum iiicidentium in o-
culum EBE\ horum,qüi pupillam inträηt,fintextimiAcy Ad; pofl debitas refracliones conveniantin fundo oculi
in B; hincutex regulis Dioptrien conilat, fi obje&um
admoveatur propius ad /fi, erit focus penicilii imagina-
rius in e pone retfnam, &, fi fuerit remotius, ut in D (concurfu De, DD) erit inf ante eandem. N.aro ex formula -73d pro diilantiafociinlentibus valdetenui-
a— 2
bus fpha^ricitatum jequalium, ad difiantiam quamvis da-
tam d obje£li a lente, patet, quod quo majoreil diflan-;
tia h^c, eo minus dillat focus, & vice verfa. Hoc ta¬
rnen non obftante, latis dillincle videtur objefilum, do-
nec diilantiae AK, AD fiant paullo majores. Singula-
ris hujus phaenomeni rationem exfpifcari dudum allabo-
rarunt Phyfici; omnium recenfere opiniones aeque lon-
gum,ac fupervacaneum föret, praeeipue cum otium no-
bis fecerint D:ni Porterfjeid. b) & Jurin.c) De la Hirii
tarnen omnino praxerirenon poflumus, cum plurimum
habeat ipeciei, & omnium prirno occurrit; putat nimi-
B ruin
φ ) ίο ( Φ
rum pnefläntiffirrsus ceteroquinPhyficus Tu i temporis, 5c
Mathematicus, 5c plaribiis contenuit, fi.ce dubio ex i-
~gnoranfia eorum, qua: poilea funt deteaa, quod alia hu-
;us nee fir, nec eile pcifit Cauila, quam nmtätio ipfius pupills*, d) Negandum non eil, quod pupiilis fuce fint
partes in opere vifionis, tarnen, quod iils in hoc nego-
tio non fumciant, exinira-ad ferendis patebit. De ce-
tero hancfentenriam, omniaque, ans in ejus robur ab
üüäote firnt prolata, multis;examinat, & corrigit Dn«,
Porterfield.
Pofterorum inventis, & fua peripicacia adjutus, a-
liam mgreiTus eil viam Dn. Jurin, & Ii non fumma a-
podeixi, quce in Huiusmodi rebus vix datur, tarnen ma¬
xima cum veriiimiiitudihe, oflendit, aliam quandam
exiliere mufätionem partium oculi, "neque illa alia opus
ehe, pro eificienda diiiincla vifione in multis diflantiis
prster ordinariatif«
Nimirum, cum ocnlus incipit intueri obje&uira in
minor! diftantia, flatuit majorem annulum mufcularem
uvese contrahi, quo ipfa Cornea fit magis convexa, &
radlornm iqcidentiani refrailio äugetur; cum vtro. ocu- los alio vertimus, celTat nsc annuli a£tio, & Cornea ex elafticitate lua ordinariam recuperat figuram. Sed cum oculos intendimus in objellum paullo remotius, con- trahitur ligamentum ciliare, 5c (imul antrorfum furfum-
que paullo trahitur fuperficies anterior capfuke, cui ejus
fibra; funt affixs, unde aqua capfula contgnta in medio
; comprimitur, & ad partes rcmotiores eiiyatur, atqiie figura ejus mutatur, & in medio fit cqmprefiior, unde
refra&io minuitur$ ceiTante vero hcc aipeäu, relax*'tur,
ligamentum ciliare, & in priorem fiatum omnia redi-
guntur. Adeoque in priori cafu, hoc peragitur majori
convexitate Cornea;, & in poilerion minoti convexita-
te fuperfieiei anterioris capfula;. Prater ea quod ftga-
Γ ' eiffimus
@ ) II ( gfc
ciffimus hujus fententi« audlor, exaffiffimis calculis com-
probavit hafce mutationesomnino fufficere, aliac in da¬
ta ilruäura oculi non videntur pofifibiles. Magis in-
geniofa, quam verifimilis eft hujus conformationis caus- - f la, a D:no Rovning allata c) quod, cum ligamenta ci-
liaria fint concava verfus humorem vitreum, quando contrahuntur, in iilum exerceant quandam preffionem,
qua itaque fic cogitur fiuperficiem premere poileriorem
cryfhlli,eamque reddere minus convexam: nam etiamfi
ligamenta ciliaria, hacce ratione mutando figuram, pre-
rnerent humorem vitreum, non tarnen exinde figura iu- perficiei pofticae capfiulx ieriiibiistér mutari poteft, nec
ob eorum fitum, & fummam tenuitatem, figura ipfius cryitalli, qii?e ßon contemnenda gaudet confiiientia.
a ) Philof. Britan. Ί. IL p. 2JJ. b) Med. Ejjays.
r) Ejfays on diilifjß viL d) Difjbrtat. Sur divers acel¬
dens'de la viie. e} Compend. Syft. of Nat, Ρbil. Loiid.
ιηy8- uhi minus reSfe quoque flatuit vir fua qitidem laude
cetemquin non defraudandus, axes penicillorunt pertranpen-
tium oculos, fefe decuffare in pupifla, cum ex legibus Dio- ^ pirine, non poffit non fieri in centra cryfialli.
i w,
Neque vero heic iubftitit Benignitas & Sapientia
Creatoris , ied , qviim diftinSa? vijioni plurimpm quo¬
que conducat quantitas ipfius luminis mediocris, annu-
lum pupill«, per quem radii luminis ingrediuntur ocu- lum, facultate ihftrbxic ipfam arnpliandi vel minuendi,
quo ipfo magis, vel minus, Iuris intromittitur. Mirum
lane ed, quod pulcerrimum hocnatur« artificium tam-
diu latuerit Pbiiofophos. Magnus ille Cicero in Lib, II
de Natura Deorum , organa vifionis recenfens, tradit,
cur Pupiila parva eßet &cc. nullam tarnen ipfius-varian-
tis magnitudinis mentionem injicit. Obfervav.itquidem
B 2 Gale-
s* «
& ) 12 C i
Galenus, oculo uno ckufo, akerius pupillam dlduci, at- que adeo ipfius magnitudinem ncHitari poOé, eamen re¬
lationeni ad lumen minirne advertiile videtur. Sub ini- tium See. XVI. Alex. Achiilinus, 5: pofl eumalii Ana^
tomici, hane pupill# proprietatem, litteris rnandavit.
lliorum, qui Optic# illuflrand# gratia ad oculi phamo-
mena adfenderimt, primus fere eft optica; reftitutor &
Äu&or Keplerus, aperte iignificans pupiflam conftringi
In magna luce, & dilatari in tenni. </) -Omnes poflea Optici, non fblum idem obiervarnnt, Ted & plurimum
infumfere fludii, vel propius determinandis, vel expli-
candis hifce pupill# mutationibus b)
Vulgaris eft experientia, & cui vis obviaa Scheine-
ro dudum indicata: i;o Quod oculo poiitoin loco luce vehementiore iiluflri iitpupilla valde parva, ii verofen-
fim recedit in minus illuilrem, & obfeuriorem, magis maghque, & quafi ad fmgulos pafTus, pupilla dehifcat.
2:0 Oculo in aciculam intento, illam propius prooius-
que admove, ita ut tandem craffitie digiti Vix ,
cernetur pupilla una cum acceilu acicul# minui, &u-
11a cum receilu iterum ampliari.
H# mutationes quidém vulgo flatuuntur fieri ope fibrarum mufeularium circukrium adoram pupill#,qua
vero ratione, nemo ante Lambertum , inquirere eo«
natus efli nimirum , cum ope lentis, imaginem äpicis
flamm# candel# incidendam curavit in Iridern oculi ad-
ftantis, nullam deprehendit differentiam pupill# in utro»
que oculo, fed ut primum illa incidit in pupiilam, h#c contrahi incepit, donec vel triplo minor evaiit, cum
tota imago erat intromifia, c) unde concludit contra- ctionem pupill# non ab eo lumine pendere, qnod in I-
ridem incidit, led vel maxime ab eo, quod per pupii¬
lam ad ipfara retinam pertingit. Neque hoc a natura luminis alienum yidetur,mußcum lliud confertim quafi
irruiö
