VARIIS ANNO,

f·

t

t>.

2

De

VARIIS ANNO,

RUM CIVILIUM

F O R Μ 1

$■

Diflertatio

Gradualis,

Quam

Confenfu Amplisfim# Facultat. Thilo- foph. in Tggia Acadcmia Up[dieriß

Sab VRMSmO

. TL (ReVerendi atque

Celeberrimi

<31 1

Dn: ANDREJ

GOEDINGH,

1.0g. & Metaph. Prof. Örd. & Paftoris

atqj Prarpofki in digniflimi

ad publicum Examen äffert

WIDICHINDUS O D HEN

Wefmano.

In Audi11Gußav:Maj',die 19>Maji,

κAINNO CMDCC.

ü PS ALIi£, Tjpis KE YSERJANIS,

Admbdum

^eVérendo &r<edarisfim6fi

V 1

%0

Mag. jOII ANNI

B A R C Η I O,

Tempil Cathedralis Arofienfis

Paftori meritiflimo, Eccleiiarun^que adjacentium Praepofito gra-

viflimo.

SpeSlatüßmo Trudentisfinioque

V 1

^ o

Dn. A B R A11A Μ O

D

AHLBORGH,

Cönfuliin £oréi)elIa ^&

(SféUétuna

tcrrimo, fimulque Commiifario

cenfuum in Sudermannia

perinduftdo.

Påtrotiis

Bc benefaäoribtis öpti*

quid eil fpcciminis in

gratisfimi

favoris

Confecrat

AmplisfimoSpeS

V 1 0

Dn. CAROLO

HISINGH,

Confuli

Copingenfium

dignisfimo.

fßeVe}

DoElisfimoaue

V

1%0

Dn ELAVO

ERLANDRO,

1?aftori in

£ü6erga laudatiflimo;

mis

certisfimisque, hoc

animi

qualccunquc

&

&Γν.

Pat>re,

^ut

nonnulla _felicius in anteceiThm pandan^ _{judic.es. Dum}

fpeciminepublico iterum

ingenii vires

riri meditabar, inter plura,quae fefe oifere-

bant, hoc potilfimum

felegi

utile

illud arbiträrer. Accesfit autoritas eorum, quorum juilis

refragari religio mihi fuit,

jmpulitque., ut opus, quod

viribus longe

majus lenfi,aggredifuftinerem.

Multa qui-

dem heic fponte omiiia,

pleraque

leviter delibata eile fateor, fed quae cura- tius diducant alii, quibus otium majus

eft

& ingenium felicius, Secutus

fum

gna illa

eruditi orbis lumina, Scaligerum,

Calvifium, Emmium ^, Strauchium ^atque

Celiium , illorumque potillimum

veftigia

tutiftimum arbitratus, Γι horum fide

uterer in materia, qua nullam

feré

intricatiorem. Quos itaque iummos viros

iemel heic appoiuiffe iufficiat,ne deinceps

per fingulas

pagellas crebrajftorum nomi-

num allegatio taadium

legentibus faceiiar,

Caeterum, fi ferena frontehosconatus iufci-

pere digneris,non fruftra ms

operamhans

(Solloeaffe putabo.

ihef

Um

prima rerumorigi-

ne coepifle temporum vi-

jciftitudines & ratio docet, i& infuper facra afterit pa-

gina. Statim quippeindices certos in expanfo pofuit rcrum

conditor, lu-

minaria bina,ex quorutn motu men- iurarent mortalcs ftatas _temporum vices, dies & ^annos* Nec dubium eft, quin poftmodum longa anno«

rum feries docuerit primos in orbe

patres exa&um urriusque fideris cur«

fum, ita ut fcientia illa, per manus tradita, _penes Noachum

ejusquc

filios integra quoque permanierit,

fed _quae fimul cum gentium

disper-

fione in diflitas orbis regiones haud

mediocrem palla eft ja&uram. Nec

enim cuivis poftea ita proclive fuit,

nofle

perfe&um fiderum iftorum

A curren-

m

currentium motum, cum ftudium

illud å patribus fummopere excul-

tum _, fed demum per iupinam po- fterorum negligentiam oblivioni fer-

metraditurn,mortalium ingeniami¬

nus exercuerit. Hinc ignoratio il¬

la alias atque alias veteribus pepe- rit anni formas & perfspe rationes

menfium _annorumque maxime per-

turbatas, quas hic ut profundae ve- tuftatis caligine obduäas mittimus,

Poftliminio ramen revocata fuithasc

do&rina, laudanda quorundam fo»

lertia, qui diligentius coelorum fcru-

tabantur motus,ac ad illorum nor- mam tempora quodammodo partie-

bantur. lllos fecutse demum culti-

orcs civitates variaquidemannorum

civilium generainrroduxerunt,prout geniis gentium aptarentur * qvibus faneiebantur, ad ^verum tamea lu- minarium coeleftium motus colli- mantes, id aifeqvutx fuerunt, ut anni conftituti cum ccelo ferme ρa- ria

«

m

ria facerent. Sic vetuftiflfimi illi an- ni aequabiles, quibus

quondam ufa

fuit maxima pars mortalium, cum neque folis neque iunae motus

pla¬

ne aifequerentur, variis

modisad ai-

terutrius fideris curfum reduceban-

tur. Imo docet vetuftatis nuncia hi- ftoria, cujuscunque generisannosci¬

viles plerumque exigi

folitos ad

tiones folis, juxta cujus flexus hye-

mes aeilatesquc* verti

deprehenfum

fuit, quam tempeftatum variationem

ufus vitae communis obfervare juflit,

ut publica privataque negotia

fuis

finirentur fpa-

tiis, ur ut tarnen non paucas repe-

rias gentes, quibus vaga &

deful-

toria annorum ratio placuerit* Pro-

inde annorumgenera fixa & vaga re-

fultafie apparet, prout

magis vel mi¬

nuscummotu folis sequarentur. Sed

nec initia annorum eadetn fuere o-

nibus, verum fingulae gentes pro re

nata éc ratione diverfarum epocha-

rum,

rum, quibus tanquam rerum gefta-

rum indicibus, annos fuos inneäe- bant, divcrfimode ^annos fuos ordi- ebantur, plerosque ramen quatuor folis _{τξοΌ-Λς}

refpexiife,

eatempora caeteris infigniora magis-

que confpicua judicarent. Verum

haec curarius periequi conabimur,

dum ad finguiarum gentium inilitu-

ta perventum fuerit, Thef. 11.

Prifcos illos patres jam inde ab Adamo annos iuos ad rationes folis

digeflfiiTe, conftans eruditorum afler-

tio eft. Qnos verb iingulos menfi-

bus duodecim tricenum dierum,cum

quinque νρΓΛΜμίνοις ad exitum anni adje&isvdefiniverunt, _quadrantis au-

tcm refidui intercalatio, demum poft

cvolutos CXX.«-annos _, dum loli-

dum expleviflet menfem, admififapu¬

tatur» Nec dubium cft, quin hane

anni

anni formam tenuerint patres circa diluvium,& poitmodam longo tem¬

pore cum Chaldads

&4/Elgyptiis

buerint communem_, ad _{tempora us-}

que iiberationum ex fervitute duris-

fima , cum anno folari vel rejcäo prorfus, vel ut aliis placet, quoad tempus aeque retento , lunaris anni

rationem in ufum faerorum, ex jus·

fu DEi per Mofen introdu&am,lira-

elitae recepcrint. Num verö ex iilo tempore facer ifte annus, qui furgit

a menfe Nifan & tequino&io verno, ad cujus obfervantiam ob folemnia

Pafchatos religione ftringebantur,di·

verfus plane fueritab illo, qvem in

rebus civilibus fequebantur, & qqi plurimis å menfeTisri feu autumni aequino&io ab antiqniiTimis feculis incepiiTe dicitur: velnum unusidem-

que annus ubique obtinuetit, idem-

que principium cum eodem femper

menfium ordine fervatum fuerit,

Ifraelitae _veto non niii ^ex ritii

^Egy-

m 6 m

ptiorum, cujus non ftatim dememi-

nifle poterant,ab autumno nonnun- quam numeraverint, ut nonnullo-

rum fett opinio, vix inter tot eru- ditorum inter fe diifentientium rati-

ones determinare fuftinemus, fed prseftat έπ-εχαν, cum noftrarum mi-

nime fit virium tantam litern com-

ponere. Id tamen ceutum putamus å primis temporibus menfium com«

purationem fecundum numerum re- ceptam fuiffe, ex quibus progreifu temporis quatuor tantum certa nafti

funt iiomina, utprimus Abib, fecun-

dus Siv, feptimus Äithanim, Okta¬

vus Bul appellarenttir. Quem^nume-

randi modum tempore captivitatis Judai rejeciife, menfiumquc appel-

lariones å Babyloniis mutuaffe, &

deinceps in rremoriam liberationis

fervaiie dlcuntur. Menfium verö pofi: exodum ea fuit ratio, ut ad vi»

cifTjtndines lunae accommodati al- tcrnatim pieni & cavi fucccderent

quoruoi

«7

quprnm neomenia? juxta lunae φά-

cnsig perfpeculatores fide digniilimos

obfervatas» folemnimodo pertubam indicebantur, quamvis ctiarn icripto

neomeniarum rationes habuerint

confignatas. Intercal;tionem au- tem uienfis, qui ob geminationem meniisultimi *nx *nxi dicebatur, jux¬

ta normam Embobsmi confignatam,

inftituebant Pontificcs, quibus pe-

nes plerasque ^gentes faitorum ctvi- lium cura fuit commiila, quories

ratio anni folaris exigerer, & horae iupra anni lunaris modum reiiduae menfem lunarem conflare polTent,

* quod ut nunquam prius biennio

faäum, ita nec triennium iupergres-

ium eft, frequenter tarnen jufta il¬

la ex icripto intercalandi meniium

ratione infuper habita, certas ob

caufas prius vel ferius intercalatio

fuscepta legitur, quarum tres potis- iioium recenfentur: Fruges ^maturae

unde oblatio manipuli iieret ^XV[,

m

m s ρ

wi, frudus arborum ex quibus

in

fefto pafchatos

flores primitiaeque

deiumerentur, & _nsipn juxta quam XVI. jd'j recurreret. Hujus anni

ufus penes

Judaeos viguit,

dum cum jugo Scleucidarum aera-

quc

contraduum periodum Calip-

picam in

conftituendis feftivitatibus

approbarent.

Sed

ob Vitium

, iftius periodi luna veterem

federn

paulifper

antevertiflet

ad

fefta fua celebrare

non poflent, annum

reformare il-

lumque ad ratiocinia

folis

lunae

exadius exprimere conati

funt.

Quo tempore autem

illa anni

dinatio fada eft ^, inter tot fenten-

tiarum divortia definire difficile pu-

tamus, plerorumque tarnen

confen-

fu antiquam fatis eile conftat, at-

que etiam tempore

Chrifti uiurpa-

tam, quamvis Chriftmannus

de

fio paftionis

Chrifti, recentius in-

ftitutum hanc anni formam autu·

met,

m 91»

mét, & quidem poft confeåionem

Talmudis Babylonici ^, annosque mundi tum primum introdudos,

cum prius vel ab

exodo,

Graecorum

pora numerata fuerint. Quicquid

fit

novus ille computandi modus, prae¬

ter plurima quae cum priori

habet

communia, etiam multis fcatet no-

vitatibus, majoribus Judaeorumigno-

tis, Decurrit autem å cönditumun¬

di, quem in autumnum irtcidiiie pu- tant, recentior ille aiinus, menfes-

que omnes ex motu lunae pendent,

& funt alterni pleni & cavi,

nifi

quod dierum

certi

orum magiftri docent, ua ut anni

alii vel unitate abundent vel defi- ciånt,fivevulgares fuerint XILfive

tembolismi XllI menfium. polaris

B verö

m

m

vero anni numeros

fuperftitiofå

mispun6torum cardinalium quae naipn appellant,

obfervatione afleqvuntur,

juxta Rabbi Samuelis conftitutio-

nem, qui iingulisanni quadrantibus

XCI dies, VII horas cum femiiTe

attribuit , quam anni digeftionem

hodienum in coetibus fuis feqvuri-

tur. Ceterum annum ordiuntur å

menfe qui autumnali noftro refpondet, circa cujus neomeniam ^,

quam rwn ©κι vocant, & fcfto ce- lebrant, votis fe invicem excipien·

res fauftum felicemque apprecantur anni progreflum.,

Thejl

Α vetuftiflimis Hebms Chaldae-

os caeterasque orientis gentes, tequa- biles anni folaris formas accepiiTe,

non alienum prorfus å vero vide-

tur. Hujus quippe anni rationes ut parum

operofas

folis

proxime congruentes, maxime iiIis placuifie ^putamus. Imprimis vete-

res

m

g»

res Chaldffos, quo patribus primae-

vis propiores, eö tenaciores anti- qui moris fuifie credibile

eft. Nec

aliam anni rationem Aifyrii, Medi, Perfae, Armenii & Arabcs olim fe-

cuti funt, nifi quod quini, fupra

menfes tricenarios duodecim, dies,

pro gentium inftitutis variis,

alias

atque alias occupaverint

fedes, fta-

tumque anni

nonnihil mutarint, ali¬

as omnibus in Oriente, quibus hic

annus ufu reeeptus fuit, initium

anni circa aequinoftiumVernum

hte-

iit. Eundem autem fuiffe Periisan-

num trecenti fexaginta quinqve illi

juvenes juxta numerum dierum an¬

ni totiusMagosfequentesiatis ^mon-

ftrant Curt: 1ib.Iii. c. 3 Senas verö

horas fuperfluas non

fingulis

CXX annos cum integrumcomple-

viffent menfem, inferuerunt, quod fpatium iliis magnus

menfis

cum caput periodi

priftinis fedibus,

aqui-

Hl >i

å quibus in anteriora

XXX dicbu$

difceiierat, reftitueretur» Quadri-

ennia iingula Neuruz illis diceban-

tur _, quae juxta numerum dierum

in menfe quolibet, Regibus velHe-

roibus cognominum computabant,

ut ex ordine diei in menfe ^, quoc de magno menfe quadriennia

flu-

xerant, coLligere poilent. Huic an¬

no innexa fuit antiquiflima illa zu Nabonafiarea diu in Perfide ufitata,

& aliae nobiliores Epochae, quas memorix Regum gens venerabun-

da dicaverai. Sed ejus ratio ^non parum tempore Saporis Ormisdae

6Iii A. Ch. CCCXXV omifiione intercalationis & tranflatione fiéwv, in menfem fequentem, luxa-

ta eft, verum quam rurfus Jesde- gird Regum ex

Perfica proiapia ul-

timus, reitituit, rcdu&o anni capi-

te ad aequinodtium vernum ^, ubi

olim fuerat fixum«. Quod tarnen

poft vi&um & occiium Jesdegirda

vi&os

vidor Othman Saracenus in mcmo- riam vidcrriae & recentis imperii aufpicium ad XVI Juldi tranftulir,

annumque mobilem fecit, cumnul-

la neque dici neque menfis ferva-

retur intercalatio. Unde poftmo.

dum difficile fuit aequinodii tcm- pora afiequi, ^{qux ex} antiquiflimo Perfarum inftituto epulis& folemni

pompa celebranda erant. Hinc A»

Ch. _{1079» aera} Sulthanica feu Ge-

lalaea jutfu Imperatoris Mefopota-

miac Saraceni, introduda fucceffit,

in qua novi anni principium aequi-

nodio femper affixum maner, un¬

de juxta normam illius Pancgyrm

illam folemnem Imperator Sophi celcbrat, ex veteri fuperftitione,

cum tubarum fonq ingrefius fojis

in arietem fimulque folemnia Neu-

ruz indicuntur. Hic annus folaris omnibus hodie communiter ufu re-

ceptus legitur, qui Magno Sultanp

£ophi parent, cujus anni menfes fin- guli

«g

ü

Ii funt XXX dierum, fcd quibus in

anno communi circa finem addun-

tur quinque, in

Embolimaeis verö

fex dies In iis autem, quae fefto-

rum folemriitates concernunt, quas

juxta religionis

Muhamedanae fcita

funt, ftatis menfi-

um diebus celebrare tenentur,annis lunaribus Hegirae utuntur, Olear·

Itin Perf. 1. V. c. 28» Cseterum quamdiu Armenii

antiquiflimam

ni formatn retinuerint, incertum eft,

fervafle tarnen vulgo creduntur ad

tempora, quibus Chrifto nomen dedit cum Rcgefuo Armenia,cum

annum Julianum in

fuum

lerunt ufum,quo hodienumutuntur.

7hef IV.

A Chaldans iuos quoque Aigy- ptiaca gens mutuata

eft

fola-

res, cum prius trecentis tantum

fe-

explicuiftet»

Verum ob omiffam rationem _qua-

drantis, quem in anno

communi

m 15 m

neglexere iEgyptii, libcrc vagaba-

tur eorum annus in anteriora per

omnes anni tempeftates,donecejus caput, cui nomen Thot, per or- bem poft miile quadringentorum <5e fexaginta unius anni fpatium ;ad priftinas revolveretur fedes. Haec

anni ratio fimplex & aequabilispo-

pulo ifti fuperftitionibus maximc

dedito ideo erat in delictis, ut fe-

fta Deorum omnia anni tempora percurrerent, neve ullus eilet anni dies, qui non Deorurn omnium re-

ligionem eultumque reciperet, Ge-

min. in Aftron. Elem. cir. Atlant,

Tom. II. c. 5. CaeterumHierophan«

tae, inde ab ultima vetuftate, qvo ftatis temporum vicibus feftorum quorundam celebritates recolerent,

intercalatione quadrantis jufta quar-

to quolibetanno exado, inträ prae-

fcriptos å natura términös annum coércuerunt. Illius ^vero ftabile fta-

tuerunt initium, quo tempore fidus

canicu-

m m

cankulae exoritur, cum Nilus intu-

meicere totamque regionem foecun·

dam rcddere fölet» quod tempus folemni fefto, cui ^iloanomen, Sc

olim facrum habuifife, & ctiamnum hodie fingulari pompa celebrareme¬

moria proditum eft- Secundum va- gam autem anni rationem

decurre-

runt omnia intervalla,qua/Egyptii inuoyabant, quoties å novis Regi-

bus & vidoribus leges acciperent, qualiafuere maxime celebria, & an-

tiquiflimae illius Nabonaifareae, &

Sc qua? illam fuftulit Alexandrese Epochae, fed quorum initia å neo- menia Thot illius anni fumeban·

tur, qua?

ίνΒ-ξονκτρχ

tus alicujus nobilis diem proxime praceifiiTet aut iecuta

fuiflet. Hac

anni forma interruptå uii funt 2E- gyptii usque

ad cladem Antonii Sc

mano formam _quoque anni (labi¬

lem in ufum civilem, retentis ^ta¬

rnen

iHcti

iEgyptiaci

bilibus cum émye^ivo^y quosNifiap*

pellabant, rcceperunt , novarrque

A&iacte Vi&oriae aeram orfi funt å

primo Thot anni iEgypnaci, quem in XXIX diem Augufti tunc conti*

gifte communisfert opinio. Et man*

fit poftmodum intercalationis fraeno

Caput anni femper fini Augufii affi*

sum, etiam in illa, quam deinccps

Chriitiani in/Egypto degentes,com*

muniter approbarunt,arra martyrum feu Deocletiana, quam hodienum

ecclefia Copticorum in

j^gypto

nere dicitur. JE hiopesveroformam quidem annorum eandem utendam acceperuiit,fed quoså nativitateSer*

Vatoris fupputant, quamvis etiam Gregoridno Computo annos

fuo$

conftituere perhibeantut»

Thef V.

Difpaf quondam anni ratio obti*

nuit in Graecia, quae ficuttegnandi

jure,

G ne

m i» m

ne in plures fciffa fult partes» Poti¬

or tarnen pars receperat annum tre-

ccntorum dierura & lexaginta ut di-

vifioni in menfes tricenarios aptifli-

mum, fed qui utriusque luminaris

curfumnulla rationcfeqvebatur. Ad- jiciebantur in fine anni 2ίω ωαξκοι

»Cgif

άξκοοιξίήαΛ

annum civitatem rcxerant abroga- tis, novi magiftratus fufficiebantur.

Sedcum hoc pa&o dies unus exce- dcret juftum τίτ^Ηyg/i®» modum, inträ _quem initium anni & ISIeome-

nia tKun^ßoueüv^ in orbem redirent,

in cujus plenilunio Olympicis iudi-

eris operam dabat juventus Gra^ciac, fa&um eft, ^ut poft primum

ßotjfyo-

μιαιν®* menfis,qui noftro refpondet Septembri, vel dies

εξΜξίημφ

fieret, vel poft certos annorum or- bes duo tollerentur dies, & ita fta-

tim poft

τατξώπιν

ηνίξτη

m

1,9

u

fingulorum

menfium diverfa

fingulis

quo folis rationes afifequerentur,

åc

ab

novilunio inciperer,quod ζεντξορ

fol-

ftitiorum proximc fequeretur. Hinc

variae periodi publicatae,

quarum primam quidem

Cleoftratus

invenit popularibus annis&

menfibus

diftmetam, altcram vero Harpalus^,

fed qu« rationibus lunae

propior

annis meniibusque srpuntpeiap lunari-

businufum magiftratuum folummo-

do introduetis, explicaretur.

Utra-

qoe tarnen poftea ut lubrica

nimis

refor-

mata eft» fed _quam Calippus rur- fus caftigavit fua LXXV1 annoruta periodo, qua utriusque

fideris dis-

cordantcs motus ad paria

rcduccrc

conabatur, Hunc annorum civilium

tenorem AthcnienfesGrxcorum fa- cilc

eile prineipes, femper incorruptutrt fervafle, caeterbque Graeciae civitati-

buscommumcaffe veroiimile eft, ^ve¬

rum tumprifcorum^setate initium an- ni incurriiletⁱⁿ ρζμηλιωνα b^umalem

menfem poft κ,&ρτξον χ&μζζ/ιον quod

aeque ac caetera in o&ava figni bru- malisparte coniici vulgb perfvafum erat,& ante quod in fine mcrei&u

inferebantur faeqcu ava^koi, & in an- nis -Ξΰ-γυψν&ων menfis tmbolismus,

recentiores reverentiaOlympici cer-

taminis _, quod in Elide celebraba-

tur f.ist» τη» τφπην Jig/^Vy annum au-

fpicati funt å neomenia ΐχαπμβΜού-

»#*> quod pleraque etiam civitares Grascia funt imitatae,exceptis The- banis, qui å bruma non reeeiferunt.

Dcinceps verb initia annorum Eli-

deniium & Atticorum, ^aeeepta for¬

ma

Juliani

lympicum

«quaeunque lunae cetate celebraretur.

De

m

m

I

De cstero intercalandi jus non aliis

quam Bafilis in Elide & Hierophan-

tis Arhenieniium conceflum erat,

qui ad normarn anni folaris, quam habebant ab ufu communi recondi- tam,(olliciteintercalationes&^exem- tiones in annis civilibus moderaban- tur.

Thcf. VU

Anni lunaris formamjuxta perio-

di Calippicae normam accuratiill- mam,fimul cum jugo Macedonum potior orientis pars utendam accc-

pit, fed quam diverfa ^annorumini¬

tia, qnee pro iubitu fingularumgen¬

tium figebantur, & varia intercalan¬

di ratio, nonnihii immutatam red- diderunt. Imprimis annus Hagare-

norum & Arabum,vago & defulto-

rio intercalandi more in diverfum abiit å caeteris, qui teris Syromace,

donum & Seleucidarum implicati

erant. Nec enim eundem fem_per

liabebant menrem intercalarem, ied ordinc

ordinc alium poft alium ^,

donec

omncs totius anni menles easdem fubiiffent viccs, Verum ifta inter- calatio deinceps pcnes Arabum ple-

rosque defiit, cumnovam annorum feriem aufpicarentur eo anno; quo

anni reformatio Roma å C. Caefarc confe&a fuit. Et quoniam eorum menfis Muharram tum furgeret cum

primis

Kalendis

Arabibus cx antiqua fuperftitione,

qua Venerem venerati fuerant, fa»

cra, quo eorum cpocha & anno &

die cum Juliana congrueret Muhar¬

ram prineipem menfium & prineipi-

um anni, feriam VI cotiftituerunt«

Ita annus Arabicus fa&us eft mere

Lunaris XII menfium, quorum al-

terni pleni & cavi funt, nifi

quando

cx ferupulis fuperfluis dies colle&i

annos

ύτπξημίξχς conftituant dierum

355, cum menfis ultimus Dilhajia quoque fit plenus. Et quoniam in-

tcrcala-

m3? »

tercalationis expers eft, hinc laxa-

tis habenis licenter per feriem an-

norum

Julianorum

Hujus anni vagi ufus ad plerasque

Indiarum gentes cum coloniis Ara- bum, _quae illas regiones occupave- rant, tranfiit, fcd qui variis aeris ^ex inftituto cujusque populi innedeba-

tur, ut quae dcinceps reliquas fcrc

omnes excepit famofiffima illa _per Afiam Muhamedanorum Hegira ^,

qua tarnen nihil in anno Arabum

mutatum eft, praefertim cum neo- meniameniis Muharram & feriaVI,

quae annum inchoat, tum in revo-

lutione illa vaga cum XVI

Julii

concurrcret, adeoque ab illa neo- menia Muhamedis cultores aeram

vaferrimo impoftori confecraruntin

memoriam turpiffimi cxilii, quo å Meccanis proceribus vitae do&rina-

que ejus fpurciflimae dudum pcrtae-

fis, multatus fucrat A. Ch. 6zz.

Et quamvis Stygius ille Pro- pheta

fl

0

phetä Mecca profugerat die prittid

Rabie prioris, ramen recentem å fu-»

ga ejus Epocham, å neomenia Mu- harram, qua; L1X diebus ptaecefle·*

rat,tanquam conftituto femel anni principio incipere maluerunt, ut fo-

lido cohaereret anno, lllius aureut aerse uius latiflime non per Arabiam

folum & imperium Turcicunv, ied

& per Indiam Taitariamque placuit omnibus, qui Muhamedis impieta*

tem feqvuntur, Difcrimen folum*

modo ex obfervantia Neomeniarum oritur, Muhamedani quippe å pri·*

malunae neomenias fuas com*

putant, cum corniculata apparet, un- de etiam in faftigiis turrium,ex qui*

bus lunam nafcentem fpeculantur*

confpiciuntur lunse corniculata in*

iignia,ut crucispenes illos qui Chri*

fto nomina dederunt. Indi verb Sc

reliqui orientis populi, vcl å con*

jundione, vel die quae coitum lu-

minarium prsecedit menfes fuos au·

fpican*

m _?5 &

fpicantur,

easdem

icrvantes,

7hef. VII.

Annos lunares, ^quos fub impcrio

Grrccorum fecutae fuerantpleraeq; na-

tionesorientis,abufufummovitpoft,

modum edidumC. Caeiaris,quo o- mnes, qui Romanornm acceptave*

rantjura,ad anni abeo rcformati för¬

manaftringebantur. Retinuere^autem gentium fingulae eadem, qui,bus an-

tea ufac fuerant, epocharum initia, å quibus deinceps anni recens publica-

tiauipicia fumebant* Eundemannum moxChnftiani acceptarunt,cumEc- clefias, per orientem florentiffimas,

conftituere coepiffent, fed quem å

KalendisSeptembr, aufpicabantur fi-

mulcumindidioneConftantinopoli- tana, cujus tum in Oriente ratio ha-

bebatur. Etquamvis Ecelefiaillaori·

entis cdebratiilima ^» fub ipio expu- gnationis Conftantinopolitana; tern*

pore,nonparum fenferitdamni, qui

D tamen

fü 56 ρ

tatHen reliquiasejusdem conftituunt

ctiamnum,ututmiferrimam iub jugo

Turcarum patiantur fervitutem, an- tiqui tarnenmoris tenaces, å majori-

busfuisacceptam anni rationem fer-

Vant _, fed quam cvrn της κτίσεως1]* στήν"

computantjuxta periodumCon- ftantinopolitanam, cujus calculo 5c

tempora

fua

fo-

lemnia indicant. Eandem fecuti frie¬

rehadenuscomputationem,qui Ma¬

gno Rußbrum Duciiubjedi dcgunt,

&qui non minimam confiituunt Ec- cleiis iftius orientalis partem. Ve¬

rumhodiernusprinceps Magnus,cnr-

rente anno d'plomarevulgare, aboli-

tå priori ut minus commoda

ob fre-

commercia,

seram Chnftianoruma natalitiis Ser»

vatoris latiflimis furgenrem introdu-

xit. UndehujusanniKalendasJanua-

riasmaxima omnium laetitia &publi¬

ca feftivitarecelebrata fuiffe ex rela- tionibushujusann*diurnisdidicimns.

7bef.

Thef. F11I.

Sed vix ulla _gens prifcorum me¬

moria perturbatam magis

habuit

ni ratio iem quam Romana, quac

li¬

cet generi hnmano jura

dare confve-

verat, ipia tibitarnen

certasanni le-

ges poncrenequivit.

Namfimulcum

urbisterrarum domins incunabulis,

Romulus armorum quam aftrorum peritior,proprioarbitratuannum

de-

cimeftrem dierum 304 inftituifle

vul-

goputatur, reliclo priico

Latinorum

anno_, qui ob XII

menfium feriem,

propius cum lunae congrueret motu.

Poii^RomulumNuma,ingenio&

do-

örina. praeÖantior,

fluduantem

numquidem,utmotuilunae

quodam-

modorefponderet,

conilltuit, Ted ftu-

dioimparis numeri diem unum

adje-

cit, utimpari numero & annus

de-

curreret, &menfium

finguli,

Januario ad

complendaannifpatiaafiumferat

Fe-

luftrari, & Diis

mani-

m m

manibusjufta folvi voluit,quibus de-

minutionem paremq; numerumcon- vcnirc judicavit. Macrob. Saturnal.

1, i. c. 13. Caput verö anni, quod prius in Martio fixum fuerat, retra*

xit ad brumam, menfemque cui no-

meneft å

]ano

antiquififimo,

ritten aperirejuflit. Sed neob diesun-

decim, qui deerant cumquadrantead

rationes Solis, initium anni in diver-

fa annitempora,incertis tempeftatum

viribus trajiceretur, ex lllis menfetn

intercalarem, quemRomani Merke-

donium dieebant, fingulis bienniis cönflatum poft XXIII Februanidiem Deo Termino Sacram, inferuit, qui

alternis annisXXII dierum, alrernis

XXIII ob diem ex ienis reGduisho- rlsquadriennio quolibet refultantem, conficiebatur, hoc pado ad curfum

Solisannumfuum _exsrquatum iri ar-

bitratus* Verum cum ob vitationem numeri parilis fingulis annis diesunus rationes Solis excederet, ftatutum iuit,

€9

ü

fuit, utcertis annorum fpatiis exple- tis,meniis unus intercalaris omittere- tur, utannuscum partibus fuis inträ juftos contineretur limites. Haec in- tercalandi ratio ^non parum deinceps

turbataeftculpa Pontificum ^,qui fa-

fiis prxfuerunt, quorum plcrique

praeter inftitutum Numae ob odium Velgratiam,quo quismagiftratu citi-

usabiretdiutiusvefungeretur,aut pu·

blici redemtor ex anni magnitudine

in lucro damnoveettet.CenfordeDie nat, c. 2o. anni _tempora modo fub-

trahebant modo augebant.quåinter-

calandi licentiå, interjedo aliquo tempore eifedumeft, utneque mes- fium feriae aeftati, ncque vindemia-

rum autumno competerent. Svet.

vit. C. Caef. c. 40. lllam igitur anni inconftantem formam, _{quae ex} Pon- tificum libidine unice pependerat ha·

denus,C,Caefar tertiumConful_pro jure , quo Pontifex Max. gaudebat, fuftulit,annumqueopeSoiigenis Ma- ihema-

thematicl Alexandriniadcurfum So¬

lis accommodavit, ^ut trecentorutn

fexagintadierum efifer, &

intercalario

meηfe fublato unusdiesquarto quo- que anno in ejus locum inter

fefta

Romanorumftata,Terminalia & Re- gifugium intercalaretur. Quoautem magis in pofterum ^ex

Kalendis Jan.

temporum ratio congrueret, inter

Novembrem& Decembrem interje-

cit duos alios, fuitque hic annus,

qvumhsecconftituebantur,

XV

tudine in eumannuminciderat. Sven.

loc. cit Ita caputanni Caefar, quod

circa medium fete Odobris depre- henderatadpriftina retraxit loca,bru-

mseque affixit, Kalendas Januarias poft annum

confufionis aufpicatusab

ea node,qua Sol xrnph xt*ipe&iw in- grediebatur,

quod in odava Capri-

corni parte

confici

opinio

erat. Caeterum menfium alios XXX

alios XXXI Februarium tantum XXIX

XXIX diebusdeiinivit, nefeftaextra

menfes, quibus juxta religiones con- tinebantur, vagarentur» Prifca verö

menOum rcrinuit nomina praeter- quamquod Quintilem de fuo nomi¬

ne juliurn appellari paifus fuerit, ^ut

fextilem deinceps Augufius de fuo cognomine nuncupavit. Hoc modo

annum digeilit Ctefar, ^utparia cum Solefaceret. Verumcumpoft caedem

ejusrurbatarurfus bellis civilibus Re- publica ,uno anno citius,quam juffe-

rat Cseiar, Pontifices inrercalarent biffextum, anni ratio rurfus illorum ignorantiaconturbata eft, donec Au- guftuspacata Republica&deprehen-

fo errore annum juxta normam Julii fufpenfistrinis intercalationibus reiti- tuit, fimulque menfes quosdam die-

rum numero amplior^s,alios arftio-

res fecit.manentibus annoiisdemdi-

erumnurneris, quibusCarfarillumex

dilciplina /Egyptiorum deicripferat,

annumque in hane, qua hodienum

utimur,

utimur, formamredegit. Hicannus,

cum juxta edida Csfatum Gentes

Romanis obnoxix eundem admifis- fent, diverfiflimisimplicatus eft #ris,

prout citius vel feriusipfumrecepis- ient nationesfingulae. Imprimis illi qui Chrifti nomen profefii fuerant,

eundem feftorum annotatione & li-

terarnm dominicalium, cyclorumqj

Pafcbalium inventione in ufum Ec- cleiis interpolarunt, aeramque no»

vam, qua; ab aeterni Regis noftri na- tahbusducitur, aufpicati Tunt,quam orbis Chriftianus etiamnum iervat.

Verumcum hujus anni dimenfiotro-

picum nonnullis ferupulis fuperet,

fadum eft fucceiiutemporis,utpun·

da cardinaJia å priftinis fedibus fen-

fim fint dimota,& in dies praeceden-

tes rettada. Hinc longo tempore

difceprarum fuit, qua ratione huic

vitio obviam iretur, donec proprio

aufu Gregorius XIII Pontjfex Max.

A. Ch, 15S2. faftorum emendatio-

nem

riem aggreßuscft,exemtis decem dl«

ebus de menfe fuo natali Odobri,

quot nimirum å tempore Concilii

Nicaeni nimius intercalandi modus

invexerat,eoquepado ^quinoditim

Vernum ad XXi Martii retraxit, ubi Synodi illius Oecumenicae tempore harferat, ^cum Iis de celebrando Pa-

icharos fefto, patrum iolertia fopire-

tur» Infupcr ne mutationi obnoxia

foretrecens anni ratio, fancitumeft,

uttribus quibusque fecuiiscompletis

intercalaris dies negligeretur,quarto verö centefimp redeunte intercalatio folita perageretur. Faftosreformatos

ut omniserrorisnefcios, quamvis u>-

niverfis,papali audoritate,quam fibi

Pontifex inomnesEcclefias vendica»

reftuduit, obtrudere veliet, commi·«

nationetarnenfuaeo adigerenon po- tuitEvangclicaedodrinaeconfeflbres»

cumcieteris in orbe Chriftiano, qui

fedis Romanae tyrannidis & faftus

cludum

pertsefi ab illa ecclefia divor»

Ε tium

tium fecerant, ut illos ample&eren-

tur, fed iftis ut multifariam å coelo diffentientibus repudiatis ^{, vetcres}

Julianos

hunc

diem obierva-

runt& etiamnumufurpant. Ν ifi quod

anno currente, qui ultimus eft feculi

«. fupramillefimum fexcentefimi,com-

muni _quorum intereft confenfu, in-

tercalatio bifiexti iitomifia, _utaque per feculum fequens,acä reformati

Kalendarii temporibus obtinuit, de-

cem dieruna numero Chriftiani å fe diftent. ii interea ratio ulla iniri ne-

queat, quå difcordiåilla penitus fub-

lata ad concordem Chriftiani redire

poifinttemporum fupputationem.

Thef. IX;

Verum nec coelorum adeö rudes

priicos fuiile feptentrionales exiiti-

mamuSjiit nullas plane calluerint a- ftrorum legcs, nullasque obfervave·

rint temporum viciiTitudines, quin potius cum Majorum rimamur infti-

tuta,deprehendimusillospoft

diluvii

tempora

m 35 m

tempora

fermé

Ideoque non omnis fapientia penes Chaldaros & orientem fuit, Ted &

feptentrionis homines eruditionis ac fcientii laudibus quondam extitere incluti, quos fl^noncaeterasartes,fide-

ralis tamenfcientiae ftudiumprimitus plcrisquein orbe gentibus, cum fa-

moiiffimi illi feptentrionum Reges,

quos poftmodum loco numinumto-

tus feré venerabatur orbis, ad gentes domandasprofeäi,fcientiam

hancce,

cum faitis ad utriusque fideris mo¬

tum digeftis, vulgaflfent,

communi-

caiTe nulli dubitamus. Atlant«Tom»

11. c. 5·. Et fane infignem majorum

folertiam mirari convenit, quod lu- minarium, quibus tempora

menfu-

rantur, exaMfimum motum, ab an-

tiquiiTimis retro temporibusope

fa-

ftorumrunicorum perplurima

fecula

longa

dies

m 36 m

dies vetuftae illud fapientia: montf-

mentum tollerepotuit,

fed

hodierni artemillatn å majoribus per

manus traditam callent, & eandem

quoque fedulo liberis fuis

inculcant,

liefcientia illa,quaeprimisin Septen-

trione incolis örtum fuum debet,po- fteritatisincuriå intercidat, Caeterum

jufta Solis

circumvolutione

feptentrio-

nisgens, idemque principium

anni &

bruna# habuit, quod Solis ipbtatio dabat, cum ad hiberni folftitii loca diverteret, indeque curfum fuum feptentrionem verfusdirigerer,

Hinc

antiquifllmis,

vi·»

cinasque regiones paganotum adhuc

regeret fuperftitio, feftum illud tro- picumSvet:^jUUilquoSolis

proprio-

remaeceflum epulis & omniludicro*

rumgenere quotannis majores

profe*

quebantur,cum iftius fiderisconver- iione,quåannusicorbemagitur,con*

iun&um fuit$ fubfequenteverotem¬

pore

pore ob majorem

jufto

i rneniu-

ram in diverfa fummotum fuit anni

tempora, donec fulgore

rdigionis

Chriftianse difeufia fuperfiitione, ad pritlinas circa

follhtium

fuerit fedes, & in feftum natalitio-

rumconverfum,prineipiumvero an¬

ni deinafefto Julio, quod

fecundum

ad

diem Kalend* Jan. ^quo circumcifi

Chriftifeftum celebramus, tranflatü,

uteommunicum reliquisChriftianis

tempore & more

ieptentrio fruere-

tur. Sed cum adanni folaris revolu-

tionem etiamratioquadrantishaben-

da fit,nequeillumneglexifle

majores

noftros fafti runici docent, Tedcum

annum explieuiiientduodenis

menfi-

bus_,

quibus

fingulis

annitempeftatibus

convenientia indi-

derant nominaquarto quolibetanno

circaexitum,diemex ienisillis horis iuperfluis confiaram

inferuerunt,

recentisanniinitium

tetet