. 1
D» D.
MÈD1TAT10NES PHILOSOPHICtAS, DE
RATIONE
HUMANA
,ejus
VIRI¬
BUS&
USUS
FUNDAMENTIS,
Ex ipfo finu naturs humanae ejusqjtmionc
cumDEO & rebus creatis depromtae, Qüas,
Ifidultu
Attoplifl*
Senatu*Philofophici\
inRegia
Academia Upfalenfl>
1?R ASIDE
CLARISSI MO V1R0
Du.
JOANNE
Math. Profeff.
Ord^atqj
S.TheoI:
defig. h.temp.Facult.Philof. Decan.
Publica bonorum Cen
fur
fummaquapar c
fl modeftia,flibmittit,
Beati Chorsei Alumnus,
MAGNUS
4ACHERUS
Smolandus.
In Auditorio Guftav, Majore d, 28. Maij
^JNNO MVCXC.
UPSAlA, excudit HENRICHS
Keyfcr, S.R. Mtii. & AcademiaeTypographus.
S:"
R:x
Viro
Fideiiffimoj
Nobilijßtno. &
ConfiâttJfimo
\-&OM-IN&
Bn.
MAGNO
Suptefrti Judiciï
Régii
Holmérifis
Adfeffori-aequiflimo, Moecenati.ir.oo
magno, omni obfeirvaririse
ge-nere
fùBmiîje coiendo.
Fide &> Fmdentia>
Sfc&$fijfi?nv Vivo
P.
MAGNO
M
O
UNO*
AdThefanrosordino m
RegniCbnplm:^ iàrio dextcrrimOjPau-ono
mçqp;iopen> qvovis1 otïiciorum génère' proieqvebjio.
Amplijfimo
acSptctaitjfimc
DOMINO,
Dn,
£
EÂÎCD
Modetfo,
Regix Camerœ Regiftratori adcu-ratifîimo, Prcmotori meo perpe»
tim ßngulariter obfcrvando,
S
farolent,non
umcuituro,
or escUriJfimorup»
tenuioris
fortune
VirorMu-
umnominafcriptisfuisprtfiger
efut
eiscjAtiamaltqvam
& fplendorcm
concilient, acin-fiiper
ßudiorum
futrum rationemipßs
reddent , qvorum Patruinio et ulte•
rim
commijja difcupiunt.
Et qvide
mnonfinecaufi. Nemo e?iimcfi quiÀ
magnà lu
•minibu* vol minimum lucis
partiçuUm
fuis laboribus
affundi
non optetydum
pro~prialuce carent. Rurftpne
fi. efi
ullamor-taliumconditio qua aliorumfavoreman*
sie non
circumjpcûat,
eumhocce fulcr?
défit
lutaruat.Ne\miremini
igiturPatro-tii& Promotoresbefideratiffimi
quodAm-pliffimù
&Prdclariffimu
Feftris Ncmini-busDijfirtationù hujus
fronten»omavc-rim, eiqve
fplendorem,
queminfe habet
omntno nullum, c
fplendida
dominumVer ftrorum lucemutuatusfiw.Xcùniqvo
anip mofer
atisquod incomtumhorrxercitium»qualecunjffludioru
mcerufpçcimen>gratus
&fupplcx
apud
vosinfinuaréaufusfuerim9
&fortunam meam
Patrocimovefiro
Acft'
vori commendare non dubitavcrim,
Tetcmmjunt
momenta, que non tAntpmAudacUveniAm mihi
polUceri vïdcntur,fed
qua, omni motu
excujjb,
mead hoc'in*vitant,
r
17t autéinfub
TueAmpliff:
Nomine,NorhiHJf'&Conßkißi
Dn aSparerethoc
immarturum ingemoitmei(peamen
fuafit
ïmpri*mis mita tua
benïgnitas,
qua omnes,o-pem tu
amfptBantes,
itacepiß
iut nemofit, qui eamillico
prowttjfimam
benignijfi-rnxmfo
fefenßjfe
nonvehementergaudeat.
Nec mirum, Eft
namçjpbac
omniumreit-quaritm virtutum, quamTe
blande
confpi-rant apex ac
condimentum fvavißfiwium,
&
efficit
utcumpcfis plurtmum,
velüta-tncnnecminttoegfrios
ad
Tehumillime
con-fugientes
benigne ampUcli
& Conatm e~ orumlaptdxbiiesjuvarc, provehere &orna
-re, Inàïgnmh opufculum effe fateor, ut
Tuum äffteclum fiuheat ; Sed permittat
rogobtnignitas
tua,uthöc
quodtnfevalde
eßMignum
dignitatcm
a Tuo Nomineäccipiat,
jgrxterea,
fi
modeßiam
verc»'
cundfrmenisfpc
sfiuper
are nonvideturftp»
flex
oro,ut^ßuäia,
meabenigne refipicere,
? mïClïeMibUstUkvel
ïnfimisaàmimera
-"tevelis,Sçiamego
ftwpér
,mearumeffe
par¬tium, fufremumNumeriex ïnttmo
corde
falvum &fuperfiitemfervare,
utDUO\R$* p> Batrta,Tibi,
luis acmihi vtvasyvi-geas,
fplendeas.
MontiefuntquofoPatrone
ptopenfißi.me%
perplurima tuet,inme coliita.
bénéficia
üihaçoccafionegratum
piumq,
meumanimumer
gaTedeclararem, cumtaha tantaap
fint
utvoçem
mihtfimul
&
invitant&prxclu*dant. Imo^utreliquaomnia pio involvam
filentiOy
meruithocvelunicumilludbenefi*(tumTua,
operaMufisnoflrispartum,exquo
etiam mihiportio ahqua tuo nntu
ccntigit.
VotuiJJes
certe TuisCarijfimis
filtis
donumilludamphjfimum
refirvare, quod protuis merit is Tibi obiulitfuo tempote Beatame*
rnoria Choreus,
nunqvam fine laude
no-minandus b fedTe
fvafore
&tutfore fa»clumefy quo
dip
fa noftraMufa,&
quo t-quoi virifie heatus in hoc mufiarum gre¬ nueherçdesfibiferipfitfie
tllufiri
illo
benefi'*
ciofibiunamecH
perpetimgratulari poffint.
adeouttotiesTeejus
benefimS$forij&
Au*
ffioremmerit
oLaüdamus^qlfoWe^dfus
fingu•
Urem nmmficentiam
riunquam intermori-turislaudibus celcbramus.
Sufcipe
tgttur.Serena frontehoc
gratiffimi
animimei pi
-gnm>&meut
cœptfii
porrofovere
perge%
JEgp
viciftmproTua
tuorumg?omniumviû
dr incolumitate fupremum
Rumenfup-plsxveneraritTibi^ac tuis
ad
humilima
tju&m
obfequia
piratijfmtts
ejjc
nonde*
jfimm.
Sed nee potuit,
Speftatiffime Domine,
devotus animimet
äffe
BusTutveneratio-ne
plemßtmus
comineri
^
quin
Nomini
Tuohoc Leviden(e
opufculum
etiam(a-erumfacerem j cumprater
ingentia
ißa
bénéficia, qttibus meornafii,
tuuconfi'
lits f&pitu '
adjutus fuerim.
Patereigitur
rude
hoc
exercitiumlue
emhabere,
quam aTuoNomine
defiderat.
Ad][pic
tporroplacide
vultuhanc qualemcunq(
beneficioru
tHorumtndicem^ &facutfavöreTuo etiam
in poßerumfretus,ad majora, ejus auxilioy
piogrediar,
Metofficii
erit,
protuafalute
&
perpétua
felicitatef
DEumimmortalctn
aßtduis
,precib
ustndefinenter
follicitare,
dum vixero.
föjåwlift
*ominum
Ampliff;
Veftrorum,
HumilimusCliens,
afliduus Cultor,
. Magnus
Lachcrusi
In diflcrtationem
Literit & moribut
cultiffimi
3tivenisDn,
MAGNI LACHEU,
Amici&Popularisfui
perdiicäi,Q
Vi
mentit
gnavmper
recejfus,
get
monßrare
lUeettam mentitdonaper
ampla
Hane
qtùa
måterlam traftaspopuläris
Amande,
Latus abhinc opera
framta
larges
feres>
InLruditam ac
laboriofam dijfertationcm
Téreximii JuvenisDn.
MAGNILACHERI,
De VIRIBÜS MENTIS HUMANA«
colit:
Piurimislicetnegetiis
occupatus,
lubenstamenkripfit
ANDREAS SPOLE
h, c. Reftor.
A/*-Afttyoïv
ff7r$iïâZetç
.rSi
Toorkyo->
^
pivuv. u.
_ »» , 5 mt * ^ / ™
ßfi 0" î7nxâxi[^èvcq Tn&mv tmÇpcm.vqv.
4 ■ -hosqùalescunqveverficulosintej jj ftrepkus forenfesv fudit* )■
ïôymtm-jUVENI
Pcreximo Dn. MAGNOLACHERO,
Hofpiti
& Amico fvaviflimo,J)e RATIONISVinbwâiflertaticnemele>
gantent propeàiein edtturo.
DÜm
RATÎON1S
amande LACHERË,opesqussris,per-judice me, mentis das
documenta
bonae.
Non adeo mirum eft t latices ftillà-vit APOLLO
Ipfe tuos, facris orà rigavit
aqvis»
Perge, velut pergis,
plures
conquirçre - Ga&as*.;, i'Mentis, fîc capies laurea
ferta brevi
Gratphbundus adplaufit NIGOLAUSGELSiU S.
Caput I,
A&eHominis
pr*vitate>
ortn,Wigmtatc
à*
partibus
gjfentUlibus*
$♦ X.
iNter
hominem&
belu-ias ac eeteras res corporeas
^qvantum
interfit, & qvam_ longe
his omnibus
iile
ante-cellat,fatiçj3robeobfervavit
Veneranda
Antiqvita?facultates#ftasdiverfiflimas,
dotesqve
pracellentËïimaS
penitiori
mentis
acumineperpendens,
qvasîpfîs
tanqvamcertasvivendiieges
naturaim-
' prcfifit.Undeeftqvod viri
infignes
re-rumqve varietate
&
ufu
perdo&i,
ho*
minisexcellentiamexprimerecupientes,eum maxime convenientititulo, totius hujusuniverfi
eompendium
faepius
ap-pellarunt.Perfpexeruntutiqvc
homi-nem noneflc monftrum qvoddamnatu¬ ra, adomniaineptum,
neqveumbram
divinitatis vacuam> ex fiuxa
&mnta-bili membrorum configuratione
confla-tamj fed natura prodigium,qvod
o-ronia, qv»
infra lunam
lunt
ipamenfis
perfedionum gradibus fuperat. Taie
fcilicetqvod
mira prorfus & eleganticorporis ftrudqra adornatum, tot
ir.i-racula qvovmembra oftentat, &fimul
Ratione feuanima rationali praeditum,
Deum& mundumexibet, Kationem
diximuSi rem non inutileautdemortua;
SedparticuUm ïlUm divina atira
^qv&ele~
cîionù
poteßate
ornata & arbitriilibertaterefulgem\
confihivim habet,uthoc deligatef
tlludßß
vifum.fuerit,
répudiât>hoca-verfetur, ad iUud animum aSfi'ciat, (a)
qva homo
infignftus.Dciinftar
omniarçgentis, adionum fuarum Dominus
effçpotcft & moderator eximius* Ve¬ rum enim vero, qvamvis hicDivinus >
vitaehumanae dudor homini a natura
fit datus, doîendum tarnen* qvod te-meritatè qvadam & efFrenata libidine
omnia metiens , cœiefti hacdote tam
nefarieabutitur, uttanto caetcris
créa-turis inferior reddaturfaedoejus abufu, qyantoiftis anteaeflentias dignitate
prae-fiitir» Nonenimeftaiilaearum, qvzsmi¬
nusagitqvae fuafunt
qvamhomo. Vide«
n?uscaetera animantia cunda grata vi*
cjflkudinehium vivendi modumferva«
(a) BafiU Ow. 3. p. 19. rcj
re,*imo.& ça , qvibusvita denegqfa eft
certalcgeduci: Acqvehocampiiusfin*
gula intcrfeveluti certare, utfe confer-ventjperfiçiant &ornent,
aefineinter-miflioneex ietendere,.utadmaturitatis
gradum perveniant. Adeout inhocvir«
tutisftadionihil defideretur, nifihomo,
cuita menbeatitudinis defiderium,prae
cäeteris omnibusconftantiffimeinhxret»
Hicveroinofficiofuonontantum
turpi-teY defidet& ceflat ;
fcd&pravitatcqua-dam B.atiönis in contrariumfeducitur
pè)litur,abripitur.
Qyafi depravatiohaecitijeciOet hcaiini fhenum, qvo cum
violenter trahit
cogitfo
parèretrahentu
Oy«:
miferia
eo magis eft deploranda, qvo perniciofiorhomini exiftit,qvippeqvimalitiam ne qvidem fentiens, ino-mniu generumflagitiisfe
volutat&ma-lumtanqvam révéra fibi bonum qvaerit
atqve acceptât. Hinc eftqvodmul»
ti do£iffimorum virorum in tantam
admirationemrapti funt, uterediderint omniaasterna conftitutione divina,ne-xuqvccaufarum latentium & multoan»
tedeffinatarum,(uüm ordinem
atqvehp-«g®. 4
îtiinemnecefîitate naturaliferriin per-niciem,qvamadfeqvcndum bonumna»
tura imbutum cfie»
g, z, Qvodcumitafitnon ingratam
opcramfore
confidimus
fi inRationû
na<turamdiligentiusinqviramus, &fingulis
ejusdiâaminibus ad eonfeientiam (Tri¬ bunalillud bonsefidei) eitatis,
aperia-mus,primoqvidfitRatio
human*
& qu*ejusVireSy deindeqvacnafundamentau* fusearum*Hocautemmeditaçtibusnon
poteftqvidqvam
magisnecelfarium effc
qvamhominis proprietates & a&iones fibiperfpe&as habere, earumqve
origi-iiem, caufas* excefius&defe&us probe j
novific. Quocirca minime
fupervaca-neumeffeputamus, nonnulla, de
homi¬
nisortu& natura*eaqvevel in fe, vel
in-tuituunioniscum Deo & rebus creatis
confiderata, prssmitteref utficnervum
reiininterioribusqvafivilceribus
requi-rentes> poftea dicendis aliqvam lucem
foenerari
poffimus.
Da DMingenium, mentistadirige lumen,
Tiendum ceftit annuemfyve weit*
S. S. Vtpunßum
Sliqvod
atchime»
~
Ï @2*
dôuftl inveniamus > cx quo cognitio*
nis nujus certitudinem dcduccre pos* fimus> ptaeprimis er« cflcvidetur e*
xcmplo omnium
Philofophorum
» eaomnia removerc,qu#ingcnii aciemirt
verocognofcendo &
bönodignofccndo
diftrahurit atq,-pcrftringunt. Nam ut concuffaaqua probatcfpicicntisimagb
ne nonreddir* Tedtranquilla; iranec
in-vcniethomonaturamfui,nifi fitquiétus
& totus apud feie. Sicergorejicimus
omnesfpeciés,quasha&enusaccepiffius* veiutincerti eifernus anêiubjedoerna*
n^nt, aura phantafmate intclledus il*
luftrati, autabaliare» producanmr» ä*
vertimus nosquoqueafcnfibüs corpo*
reis,dedeniq; omnescogitationes
de
re¬ bus creatis a nobis diverfis* quantümfieri potent , feponimus, cumhœc °*
mniahominem caliginè quadam oecu*
patum/aepiusextra lefeita rapiènt,utm
confiderationë fuidefeendereveltecuiet vel oblivifcatur penitus.
Quibusomifli*
dum nosipfos intimiüs infpieimus, o*mnino confciifumusnosomnibus hifee innihilum redaäis$de inconouflb ali«
* m*
quo principio cogitave, camque ob
caufam infallibiiiter exiflere, quicquid j reidemum hmus, ut quamvisdoäi pa-fiter a-c indodti colludcrcnt,
vircsqve fuasintcndcrcnr, utnos ab hacinrcrna
cognitionedimoverent, profc&o ne hi¬
him proficercnt. Cum iüius fit natu¬
rs, quaeralibus -adjumentis minimeo
pushabet. Quaeconfcientia citracon»
rroverfiam primurn & proximum
ob-jc&um eft, quod ordinc philofophanti occurrit, &fundamentum, unde quis« quefe a&uexiftentem cognofcere po< teft. Cumextra omnera dubitatiotflS
alearn (it cognolcentcm ordine
cogni-tionispriorem eflfeeo, quodpofteaco*
gnofeir.
$. 4. Caufam Sc rationem exiften*
tiae noftrs, ut naturs eft convenientis«
limumrequirentes, nulkm prorfus Iii
ßobisinHenimus. Etenim fi noftram
exiftentiam, a nobis ipfis haberemus ,
&vim.agendi independentem
poflide-remus, qus fulcrumeft omnium modo*
rum,du:bdutnefTe nequit, quin ejuscoti*
feiiomnes perfedHfoßes nobis
da
remus7 es»
qnsetantum funt exiftentiae modi, & o* mnium periculorum expertes ,
ponere-mus extra nos quodcunqve vellemus,
Tantum veroabeft, ute contrario evi¬
denter experiamur, nos cancellis valde
anguftis circumfcriptos, nihil horum effreerepofifc,adeoqvc nonelfeopus
no-ftrum,fedalteriüs potentialatqvcvolun«
tatis,quse extra nosrequirenda eft.Cum
impoflibile fit imperfediones alieuju*
reiagnofeere, quinfimulde alia
rc,op-pofitisperfcdiönibnsornatacogitemus. Sed neqve poreft haec aliquibus perfe-dionibus deftituta cfie, qualesnos no#
tavimus,quoiiiam illanon includit id
quod ingenerc Entis eftmaximum, fi
cxcîudat minimum. Quin &ablonum
valdeeflec exiftimare hanc non elfe
u-nam, nam fi plures eflent, aut poflent illaefibi mutuofuas perfedioncs occul-tare, autnonpoflent: fi poflent,noncf»
fent pariter omnifeii, finonpoflent,non eflent pariter omnipotentes & indepen*
dentes, fed imperfc&ae & dependentes*
quaealiunde fuas
pej^jdiones
haberent*
ul-m s
'
mliusrei commercio, per fe» fuîexiftetv
tiam,atqvcvim agendî indepeudentem
ncceffario infert, cui noftra exillentia ejuxqvevires omnes& quicquïdreâlita*
tis habent omnia, quaa e fmu natural
prodeunt, fuam originem
debent,
&a qua omnia in quocunqve ftatu de«
pendent, atqverationc
Effcntise fuse
ne*ceflario exiftant talia qualia funt, tan*
tatnqve habent vim. quantam rebus à
fc crcatis eommunicare voluif. Hoc
eftEnsabioltmflïmcfummum, feu Nu*»
mendivinum fempiternum» quodfinè
ullaimperfe&ionc, menfura&termine*
fefolofibifufficientißimum omnes per-feftienes formaliter vel eminenter- in
fehabet, &poteft fuam
immenfîtatem
extra fe velinoperihusvel rcvelationi*
buspatcfaeerc, infinitif modis ,
(upra,
quam ejus opus unquàmingenio
adffr*
qui valeat.
f, 5, Cum vcro omnis reaUtas a fumrnoheiçNumine, quem Denm ve* tmeoiimus».!anquamafonte fei* tihffimo
diman^^an
hominem
pravi*
tat*obnwnmiîiaveritjaut
perfeüumcréa-m
9ti?
f\t ttéatumad pravasaâiones dctcrmincé
m &alliciar?Saneadneütiumcredcndmm iâ induci polFümus ,J qmim utrumquè a. illudcum Deo ejusqve decretispugnet, # aquibus conCôrs omnium rerumftatus
& cft.
NampoftquampèrcipimusDeum
q* cffe Énsperfe&iflfimum &
vellcponerec» Opusaliquod extrafe, ëquidemnon vi-n« demusipfumefîe Rationis expèïtem,&
à \
cöccöimpétucifcumfern,utqui
aliquid)C înane& fine Câufà molitut* aut fibi
u« conttarium, &contra
fiaturamfuiipfi-iè t»s
volentcmôpus,quodipfUm
obfçurato,
k
Deum noneffe teftatur*Nec
minusç-, îapientcm ficutqiii à fcopo fibipraefixo
in j
aberrati
Nori
impotentem, qui,quodai vtalt»
eflîcèrénequit
♦ Nec malignumu quiponitut
àfÂigat
» NeqvefaDacem,quiper vanas fpecles homines eludît >• e«, fedintelle&upraèditum* qui
fempér
agitpropter certum finem î Beatiffimum
quifelicitâtcmj beatitudincm & perfc-c«„ ûioneni intendit* fibi
cbnvenientifli-fa muni, quiquando vult âliquid extra fc i- exiftcre,ctiamvultopus inquoejus
per-Il
fe&iones
adtimbrentur, kex quoad
10 @2*
Deum reditus fiât : Sapicntifîimum, I
qui quod vult prudentiffime difponir& ,
ordinat : Pontentiflimum,quiquodor»
dinat, perfeäiffimeoperaripoteft : O-ptimum, quiquod operatur omnibus bonisornat ;
Juftifîimum
qui beneor-narumad bonum fcopum dirigit:arque
fumme veracem?qui ab?.q;ulla
circum-veniendimalitia veritatemaperit, fi fi-gnis vel aliis teftimoniis, nobisaliquid
cognofcendum proponat. Nec aliter
elle poteft, nifi diea mus quod ne fingi quidem pofiitjDeum fimul cffevolen-tem luiaduqabrationcm & non
voien-teniaponentém
& non poncntcm> orjmnis bonidatorem&
ablatorem,vera-cem & deceptorcm, quod nonminus
impium
&abominandum,quàm
contra-"diàorium
& rcjicicndum. Utenimca-lornonnificalorcm,& luxnonnifi lucis
fuxradios âfefediffundunti ita neeex* citat, necvult
Deusfapicntifllmusquid-quaminrcrum natura,
nifi
operabona&p6rfeda, fux perfe&ioniß
atqucbo-nitatis prxconcs
infallibilcs,
Unde
Te-
'cundo
quafi
amnefluit,
homincm
mi¬
$3® «t ®;£
nimcpravitatc quâdam â Deo damna-rum cffc, néqvead mala
trahi&fedu-ci, quin potius omnibus numeris inte¬ grum &petfefrum crcatum > variisque
facultatibus adornarum, motibus in¬
ternis &cxrecnis re&educi
âcdirigi.în-terqvascumnoftra cognofcendi facultas nonfit minima, etiam hinc ccrtum elle poterit, nosmuiqUam poffe habere ulli-us reicertifudinemdiftin&am, nifivëri
TX .I 1- •
DciCognition#, tanqua fulcrougico in-cumbat. Illa vero
acquifita'iMiquam
deberedubitarc,quinrestalcs fintvel ab-folute, vel relate ,quales îllas cognofei-mûsjfimodoiilascognofcamus, hoceft
clare&diftin&épercipiamus.Quaproin»
de hocinnegotioeomajori fiduciafcqul conabimur, quoeertiores fa&i fumus
omnes noftras facultates, fummaqua
pareft veneratiotic, Dcoacceptasrefer# ridebere, quem ab omni deceptionis lufpicione alienum efle, jam fatis
evi-âum fperamus.
6. Hase dcortu hominis, nunc
expendendum venit, annatura ejus fit
mens, feu anima rationalis fquxnomi*
«v 0#.
fationis expers, an quid compofitie* hifceutduabu? fubftantiis,.vglut exfub* ftantia &
accidente.
Quodut feliciuspobislücccdax, prpptejr ambiguitagem
yocum? quae cçrorum fçeçuiida genetrix
efîeHolet, imprimismemimffe juvabit,
nonnulias Regulas, quas in difeernen«
dis rebusînultorumPhiloCophorumin»
duftria, tanquam
lapidemlydium
ma¬xime utiles comprobatrit« Nimirum
mens
ßgnißcat
retn,quaßbficonßU
efl omni*Umeorumyquain
ipfa
fiunt,eoipßo
tempore,qua
aliquid, agit
autpatitur. ( Ignofcagquaefumus B. L> dum vocabulum
hot. inlequenùbus adh.ibemus, quod in
fcholisadpalatum nonfapir,cum figni-,
jficancius nonhabeamus) Corpu*imme* dtatum
fubjeflum
omnium corum,qua
extenßowm
prafapponunt.
Dfflinffumid,quodunifubjeffo
ßmplicifoli &femper
tonvenit;
Subßmtia
dénotâtprimumfub*
jeffumplnrimorum
accidentiumfeumodo*rum. v Modum id, quod
fubflantia
conct«
pttm
netejfarto
(»vdliiit. Et deniqve tompofitumjncujusfubjtffoduafubßantis.
dtßtnffa
operationibus
feprodunt.His
«i m
CX ganter
notandp,convcrtimus
notad
pro»ib* prias operationcs,ubimoxquidedepre«*
ius hçndimus nos mirari qualis çft noßra
-m eonßicutio » aßirmare Deum & nos
ux çxiftçrc, defiderarc majorem
eognitio-nem, percipcrc multainnobb^icm*
■n«
qve velle, nollc,amarc» averfcri,libere
in» detcröainare nosad hoevel iilud &c. »a- Et horum nihilç(t cujusnon ççqvç
ccr-l*n ti fumus4c nosexifterç. Quiaveroad*
?f' huçlatet, anhscç qusediverfa çoncipi«
rç» untur,tot fint resdiftinâçe anfeens,
Et-as jam attendimus quid
hil£efubfit,inquQ
m çonvcniunr»poffxtqvc
absqvçhisçççon-in pipi, &oppido çoqftat, çonfciçntiam
ii- leu cogitationemomnibus hislubeffe&
H* i liaomnia qusçinnobis deprçhçndimus
m hane neceffario involvçrc. adcout ejus m negatio omnibushifccfacultatibus, to-xt talem minçturruinai», lednonvicever* 'b* fa. Nam haeç clarç coneipitur ad»
io» hue confcia
pofle ad alia
objeàa
appli-:t< cari, quamvisomnesUli
conccptus
rc-ve moveanturjEt
fîedeinceps
ininfinitum,lié l71tro igiturhinc fequitur, omniaquac
m© 14 ow
tumefTedivcrfbsmodos cogitandi, qui
tane v am rivuli ê fiio fonte featurien*
tes, noscatenus Mentes eflcevincunt,&
indicânt saumv nafûtàrain cogitando
confiftcrcs feu ineoquodconfcisc
pos-fint appliç&ri ad varia objccia ; ficut hocingénue fareturCic. OfF.ubi al¬ ferit mentem hominis
ftmper
cogitando
aut âhejuod inquirereaut
agete*
Cum
hoc confcntmnt multi alii quorumtc-ftimoniis lubentesluperfedemàs,neinre
nota&pervulgatamulti & infolentesefle
videamur*
$ 7♦ Ad proprictatcs noftras
ulre-rius examinandas redientes
compcrl-mus nos mutarc locum, movere quas-dam partes hue&illuc »variasqve indu* ere figuras, aliasircrumquiefeere & fu-asvarictatesadmittcrc. Hasomnes in-fuper npn exiftereperfe, propter conti-nuam mutationem, cflbntiis rerum in indivifibili confiftentibus,prorfus cou*
trariam; fed inalio cfie tanquam
ob-jeûo inhsefionis, fine cujus interitu ad-effevcl abefîcpofîunt» Deniqve
im-«i© «?
penetrabiles 4 Ständern
nihiîcflfcdivl-fibiie & impenetrabilc, nififir
exten-fam fecundum trïnana diriieofionem.
Extra quodutiprogredi non
licet*quia
hoc negato, illac proprietates nccefîe,
nee concipi poffunt
unqvam 5 itafirmi-ter perfuafi lumuscxtcnfionenj
( qm&m
eflentia. corporis nominavimu$,)e(rehe¬ rum foecundiflimam matrcm,ßn£
qua
nee h», qu« illamtanqvam in¬
dividu»comitésfcquuntur,ncciliaque* marrifuKomnem fplendorem& pulcri» tudincm conciliant, edi poffunt, quin
genuinammatrisfuaeindolem atqve maginern ad vivum exprimant.
'
8. Sicfuntvel mentisvelcorporis proprietates quae nobis innotuerunti
Qvaeduo itcruni adunum
firnplcxrcdu-cere dum
pcrgimus,ftatim
animadver-timusidfieriminimepofie. Namcum
hoc unicumfirfignum, undc
eflentia-rum diverûtas colligitur, qvcd
propri*
etates unius eflenti«. nunqvaaa fiant propria alterius : Et pariter ab omnibus conccffum fit Saccarum & Sa! inter le realiter differre t
quiadi&etfäfc*tauten» habcnt qualitatéifr Utiqve yeriflimuro eftmentcrn & cor¬
pus nonmodo fcâlitcr üt SaCcaruni & Salj quirt&
ciTcntialitetdiftingiii,qvuni
& proprietatcs &efientias plane
diver-fst natur# habcant, qu# uni rei fimplb
ci, fittûqVâmfolicénveniûnt. Patetccr«
te Vel ofcirànti, non idem etfe aut eb
dêm rei coavcnifé* cogitare êt
dxten-fumefle, Cogitirede Deo* &move¬
refe alocötn îoeum, Àccedit& illud
quod varietatesCorporis,mentenonco¬
opérante, & taepe ctiàm invita produ-Cantur,qvod nunqVâm fierêt nifi eßent
diverfae fubftanti#. Imo five
compa-tcmus,iivè fepareitlüs has dUasfubftànM tias» utfaffiqve tarnenab altefuttå db
verfattî exifierc» divifasqvc cxciere O"
perâtiones complété percipitivus*
$.9, Hanccorpoream niolemâccuràj
tius
infpicientc$,deprehendimus
dcillani in variai partesdivifam efib; exfingu-lis.partibusfmgulariâ COtpora forma¬
ta & clâbofata* ut cœlum » tcrram,&
alia corpota inolimera. Porro
pcrcipi-mus multos corporis motus cum
pen-&Ô *7
Wf
pendentiaà
cogitarionibus
mentis pro chici, & econverfomcntemmuhasfil¬ascogitationes exerere
dependenter
acorpore, hoc efbmenrem& corpus infe invicem agereôt pari» Nam
pofitaqva-dam varictatein mente, eodemtempo¬ re (equiturvariaaio in corpore & vicis-fim. C-uiusreifidem vel
maxlmefaci-unt ingenres ifti dolores» quos mens
laefo corpore paticogitur, atqve
infini¬
te:iftjemotus determinàtiones &
varia-tionesadnudam mentis voluntatem in corporefequentes. Qyse
in
multisope-râtionibus indivulfe ita complicantur,
uttaies altera harumfepofitafurgerenon
poffint. Nam
E.
C. dum doletcaput,fiperceptio mentis inhac pafllonenon
implicaretur *
ncfcïrcm
dolorem , fi noncaput,ignoïafem mutationem vio-lcntam incapitefieri. Quod
commer¬cium cum fine aliqva unione fieri
ne-qveat, evidens eft, mentem cum
cor-poread
conditoris
Arbitrium catenus quodammodo in ünum compositum tranfivifle,&mutuohocfoedercimme-diate
conjungi,
qvamvisneutraharum
fub-«8 Qtf
fubftafttlarumnaturafuahujus fiteapäx. ,
Ita auteconjunftaconcipiturMens.no» , ,
multiscorporibus, nonch?c> inhabili,
j
j fedhuicuni tantum, quodciquafiper-1
,mixtum fentitur, cum nulluni
a^iud
,corpusad placitumcjus moveatur, nifi (
hoc unum,neqvcexcit^ur in menteulla j fenfatio dolorisautgaudii, nifihocaffi» j
ciacuraut l^datur. Qyae omnia fatis ^
comprobant Hominem
efje fiubßmtUm
ïcréât *m> ex mentefinita, (ficorpore
orgx-(
riiço cctfrpofitam. {
Caput
IL
*
« r fi 2
DeCorpore Humanoejtafc motuum caufis, r
ç
i; Uthaec clarius cognofeantur,f F
corporisnoftri
fabricam
primum & uni- *onis natûram, deindementisproprieta- < tes&fundioncs, paucis tantum
îub
in- <cudcm examinis, rcvocabimus. Cor- I
"pus infpicicntes,
fuccinftam
partibus i fuis affabrc fa&is, machinam macro-\
colmiaemulaminvcnimus, Inter par- 1
tescaputin fummitate hujus machina? J
adfpicitur, cujusfinciputduobusocellis,
J
palpebris
&ciliis obdu&is infigneeÖA
^
na-lr • . ; r; - » i
i?
nafucumduplicinarehabet. Subnaribuî f ac^ParetÄ quod duosdentiutti ordines
j
fuoriftuprodit.Ad
latera eminentdu»!
aurcs,Wnqvam
infundibula flexuofis åntdsnotabilia. Infracaput coUum.in duas axillasdefmens. A bbispendentduobrachialacerfis/cubitis&manibus con-fpicua* Hinethorax ,qui
peåus&tcr-gum praeter veritrem continet» adhè¬
renthuieduofemora, raox crura toti»
dem, cum i&mjé&is geni bus &tan¬
dem pedes parinuméro, qui irtbâjuli & Veftores totem molem (uftinent. His
addimusqvx ab anatomicis didicimus,
I nimirumquodeuredetraäa, in fingulis
f partibus deprchendantur ofla nodata,
qvae cartilaginibus revin&a & mutuo commiffa ligamina confttingunt» Offa.
operit caro perplurimas jfibras velut
ftamenintcrtextashabens,qvac pelliculis
involutè,totidemTubuloscomponunt, &unacum carne mufeulos, canalibus
inviccmjun&is, perforâtes conftituunt»
Mufeulos undiq; ambiunt
membranu-lse, ligamentisoflium adnatse, qux
tu-bulorumextremitates ad.unumvclplu*
?çs canales majores colligenres,
inten-dines abeunt, & mufçulosmulculis in* neâientes,totum corpus continua ferie
çanalium intextum reddunt,
$.î,.Praeterea audivimus incapitcefle
çerebrum, qvod oflibus undeqvaqve,
qvafipropriis fepimentis natura
obval-lavit, idcmqvemodofere
inexplicabili,
caliida natursefolertia
elaboratum,prae-cipueveroutoculis obvium eft, inpar¬
tes, anteriorem depofteriorem divifum; Etquidem ita , utilla poris innumeris
&çavitatibusduabus fit notabiiis, hsec
poris fimilitcr& cavitatç una hiet, Su¬
pra mcatum iftarum cavitatum, glan-dulam pinealcm confpici certum eft, qvxvelideo notatudignifîîma cenferi debet, quod unica fit& in medio utri-usqvc eavitatis, tanqvam inmedicullio fufpenfa videatur* Ex cerebroderivan¬
turmultafiftulofanervorumparia, qvse
«x variis filamentis, per cerebrum
ex-panfis, compcfita funt, & reelinantur
alia ad oculos, aures, nares, linguam de aliascapitis partes, allaper colfiim
4ecur*unt* Pattim adcor, pulmoncs,
ven-*$0 ** © ;>
ventriculum,jecur,lienem & inteftinumi
partim adfingulas exteriores corporis
partes,acinluper ramulos, numéro
pe-neiqfinitos, ufqve ad mcmbrorum ex-tremitatcsprotenfos, pertoturn corpus
exporrigun^.
«§. 3, Cor in pe&ore nervis tan* quam funiculis fufpenfum h«ret,&du¬
osventriculosoftendit, dextrumamplis
orem& finiftrum anguftiorem« In
u-troqvehorum inveniuntur bina orificia
valvulis munlta, quibus aperiuntur Se
elauduntur. Singulis oftiis reipondenc
totidem ampli canales, quorum unus
vena arteriolaappellatus,
êdextrocor-disventricule egrediens pulmonesin*
trat, &ramospertotameorummafifain difpergit,qua cor
circumi^
paritccramosafper« arteri« perCollum
afcen-dentisjhiscircumvolutos& permiftosad
mittut» Utvcro inde exeunt iidem
rami ven« arterioi«,uerum in canalero
arteri« venof« coguntur,quiuniapertu-rx finiftri cordis ventriculi conjun&us
eft» Cumalterohujusorifiçio cohseret arteriamagna,qu«primo, adccrebrum
m ** m
tat, &iterum per cöciam in truncum
fefereflexens tubalos, ramoruminftar,
hifce fimilimos, firt|ûtosa dupliei offi'
cio,arterias&: venasnimcupatos, pero-mnes corporis partes,- earumqve mu-iculos, eodem modo
difjjjyidit; ufqvc
dum vena cava alteri oftio dextri
cor-dis ventri-culo aptrlfinje connexa, eos*
dem rcdcunrcs exeipit,& ortmes prius
difpcrfos atqve di vifos,quaficontinuum
orbem,in variasfkxuràsretortumcom* mittif, Sub corde& pulmonibus eft membranapedtus&ventreminferiorem fejungciis, per quam afeendit venaca. va,&œfophagus>abore in ventremde¬ scendit. Obtinet autem venter locum
fub membrana, & prœrerqvam qvod
undiqvepa|$fô
meatibus hifeir, atqveperplurimas venulas inftagnum
qvod-dam coëuntes adaperturas vena cavae
dirigir, etiam duo foramina , u»
num oefephagOjintcftino alterum,qvod
poft aliquot dcclinationes ad fcapulas
fefedemittit. Circa ventrem
&intefti-num funtqvoqvealia vilcera, ut jeeur, lien, renes,vcfica&c. qux
cerebroncr»
«i© n m
vts& ccteris partibus tcadmibus-ardlis#
limo nexuadftri&a perplurirniarteria« rum&venarum ramulifiibtiiitei: inter-(ecant,oeeuriuqveluo cavitatjbus,
tan-turnnonpauCisdiftingvunt.
$♦ 4. Poifo obfervatum eft, hosea»
nales omriesiângvine replètes elle, qui
adextroeordisventriculemetumfuum
incipiens per venam arterio(âin
vebe-mcnticum impetu etumpit & in pul¬
monum canales multipliei divortio
transfunditur , qvi continue aurarum
adfiatu 2eft.11m fangvjnis tempérant ne
nimio fuocalore cor lsedanr. Hinc in
arteriam venofam confiait, &moxin
finiftram cordiscavitarcm, velatpreflb
alveo pervehitur. Extra liane demum
fefeevolvensmiravi ad cerebrum via
tedla propellitur. Undc partim adca¬
pitis canales divertir, & parva déclina-tioneiad communcm alveumremeat
Partimrepereuffusperflexumtubulum, magno ftrepitu mox in truncum rcla-bitur, atqve deinde per totum cor¬
pusdifïufus, omnes ejus meatus
defun-m* H
&omunere> multum de fervore fuorc'
mittit & leniori tra£tu per venam
ca-vam eidem cordis ventriculo feie infi»
nuat, eqvo primo exsêftuans decurrerc cœpit. Neqve tarnen ibi fubfiftit,led
varia cordis agitatione, motum vari-um denuo na&us, (qui calor nativus
re&edicitur) hoc eft rarefa&us,Viribus
iterutn recuperatis, perpetuö curfu iter
fuum repetit. Adeout illius iteratus
motus continua circulatio merito dici poflit,
qvamnonffiodöchylus, (deqvo
inferius) ei admixtus & arteriatumvab vulae, qvaefangvinis e Centro. (fcilicet
corde,3
ad circumferentiam, fiuxumpermittunt,
refluxumqVe
prohibent;\
qvin &
multitudo
pulfuum,
feuarteri-arum repetitse diftenfiones, atqve
chi»
rurgorum ligatura in vens fe&ionc* praeter
alia
multa fatis fuperqvficornprobant. . i
$. 5*. Efficit âutem haec circulatio,
ut fangvis, qui primoad ingrcdiendum
quoscunqve corporismeatus ineptus e-rat, incordis cavernulis velut in lebel
itcratisvicibus exco&us, attenuatus & elabo*
j
*80 H
elaboratus, tandem omnes corporis parfesalluat easqvcconvenientiliquorc
rigçjy&fuairradiatione
vivifient,
otio-fasparticuias &noxias expcll.at, hiatusnovis &vividisrcficiat, atqve,utverbo
dicam,toti corporiomnemnutritioncm,
accrctionem, generationem, vigorem
&vitam concilia Namquo faepius,
fangvis drculatur, cofubtiliof,
vividi-orécfortior redditur ad intrandumcor»
poris porulos etiam minimos. Undc eftquodhic fubtilior fangvis, fpiritusvi¬
talis appellari fölet, qvamdiu cratfiori
fangviniimmixtusfluitat*
§♦ 6,Sedacciditqvoqye.fangvine hoc
cordis ventriculo cgrcdientc&re&aad. ccrebrum tendente» quodmagna copia fubtiliffimarum particularum inträ
cavitatcscetcbri, per ejusdem porulps icferecipiat & deinccps omnes nervös
per totumcorpusdiffufos penett^Quas hocmodoacraffiori fangvine leeretas,
&minus impediras, IpiritosAnimales nuncupare cenfvevctunt> quiamotum
acceptum ut ventus fubtiliOSmus, auts
flamma purtffima, conftanfet
tcSj nonaliterac pulvis tormentarius
incenfus, vcl minima determinatione,
I
quocunqvediriguntur,
rapidiflfimojeur-
fc
Xuferripoflunt,
Etfancnonfruftra.nam
vquocopiofius hi fpiritus
animales,
ac*d
cepra de-erminatione, hos vel
illos
ner*fi
vosintrant & intendunf, co breviores a cosreddunt, 3c alioshj-s adjun&osvehc- v mentius trahunt. Pari modo pclluntd
crafïiorcm fangvinem, cjusdem
generis
aXpiritibus turgidum, ad
tranfcundum,j
uâbunoMufculoin alium,quosnervi in-
ti
time permeant , omnesqvc corporis
1
parteshis adnexascontrahunt, duma- q lios extendunt, &unoeodemqve ne- c
gotioquoscunqve motus
celcrrime
pro- aducunt;adeoutnihil hic defidereturq va-
I
diuOrgana corporis illxfa manent,nifi
tcaufa agens,qvxjuftam circuiationem
ji
fangvinis confervat, & nervös atqve t
fpiritusjanimalcs
déterminât-
Ff. 7„ Dehacvcro qvidfentiendum
fît, hocccrrc diflicultatcnon caret.
Eft
cquidem communis fcrc veterum fen- c tentia anirnam (mentcm)
ejfe
principe
wntpJ9
vivimns, fintimw,
tnovemurHö *7 @13?
rius
&intelügimus
{b)
quamob
caufam
li¬
ne, laetiamtantum proptervariaspotentias »ur- fcuaccidcntia infcparabilia^i» ammam am
vegetAntemfentientem&RAtiomlem
divi« ao difolct fojSedquoniamnullaoperatio ier* fitinmentecujusnoneft confcia,ncc ullares abipla, qvam nonfimul&intelligit ÔC
he- valt. Etprseterea plane
fit abfurdum,
int dicereunam animampofle in plures ali-rris asdividit&tanquam in partes difeifiam» m, ünam psrtem in plantis,
duasinbru-in- risanimaübus,&tresinhomineprodere: »ris Itaqvenonaudemusomnesoperatioaes,
a- quaeinhomîne accidunt, menti vindi-ie- care, imo nullas, praeter eas, quse ab 0-1 anima intelligente & volentc fluunt.
a- Ut has probeintelligamus, tria
mötu-ifi um genera in corporehominis notafle
m juvabit,
qvorumunumeft
motaumvi* 7C taliumut circulatio fangvinis,aut fuccipreflio, pulfus coneo&ionis,
nutyitio-ai nis, exeretionis & generationis > quos
ft cumplantiscommunes habet.
Secundü
i* eftmotuum animalium, qvo corpusline
1- D % im#
r
! ÜßArißtz.deflriim.t.z, tex. 18. ft)Smtt h 6. c.t• dt Aih !•
«r@ ft* @y>
imperiomentismoveturvel fecundutnfe
totü>velpartes,ad profeqvendü
fibicon-Vèniens & fugiendumcontraria,codent
modo qvoanimalia bruta movenrur» Tertiutx)cfteorummotuum,qvivolunta
riifeuimperati vocati, a mentehumana cxcitantur mediantibusorgams ienluum
atqveartuum, & a Dcololi hominire-fervatapiecreduntur. Ad motus vita»
les qvod attiner, folisluce clarius cft»
illos nulla ratione dependerea mente,
cumabip£anec cognofci, rsec
detereni-naripoffint* Ccrtc fi hoc ficrer, tum minime pateretur corpus totmorbis in* feftari, qvot mente invita, incorpore
graffariquerimur. Vclquis éft,quifollu
cite
cogitanào,
cubitum
unum alfta-turamfmm apponere
poteß
?
Detno-tibusanimalibùsidemjudicium ellepo*
teft, fieorumoriginemfpeåemus,cum mentfcrelu&ante & non
ïperante
incor-poreexotiantur. Minime
verodemo-tibus voluntariis : nam ut hiab intei-le&u praeiucente & voluntate détermi¬ nante vi unionis necefiario réfuliantj i*
tamentem omninocaufam
i9
$. S.
Sedncficcopedecaufâs
motö* umvitalium étanimaliumpenituspo:-teriiife videamur, illas paucis
cxpone-mus, antcqvampcdcmlongins promo^ vemus, Meminerimus circulationem
fangvinismultasparticulas amovcrc & fubftanttamcorporisdiminucrc.Scimus
qvoqve marcriamcœlcftemÔc
fubtilio-rem, omnium corporum rimulas
per-reptantem > multas fagvinis partiçulas
feeum
aujferre, idqvc
eo faciîius, qvofunt
fubtiîiores.
Neautem hic conti#nuusfluxus aliqvando damnum atqvc
interitumcorpori adferret, effecit pro¬
vida rerumnatura, utalimentumori
in-jicerçtur, dentibusq,contritum inventre deferretur. Qvod ita probe conclufum,
Vi liquorum quorundam fibi admix-torum; quimotuunivcrfali (cujus
cer-tamportionemDeus in primacrcatione
materiae attribuit, &qvo omnia Cor¬
porainvicemcorttinuopremuntur) de-terminati, partes alimenti interfluunt,
I
agitant5cfeparant,
eodem modo, qvo ) communis aqvacaliccm vivam &5° @3»
digcritor, &:fi;ut
fœnum
minusficcum
inhorrcoinclufum incalefcit. His ac»
ceditpraccedentis
conccftionis
refiduum
infibrisftomachi reli&um,& velut
ve-terisfrumenri rnafîae fermentum novae fermentandœ iniervir,
9< Qys sgicatione
dum
alimen»
tum diflblvitur» intumefeie ftomachus
&fîmilirer nervosventneuli & intefti»
norum extendit, idqvcco magis quo
maioreftf:rmentatio,undeneJviplus
fo-litointenfi fpontccontrahuntur & una
cum Diaphragmate continua pulmo¬
num refpiratione deprcflb.ftomachum
comprimunt, ut alimenti
fucctim
a partibusinutilibus,(quas,
eademeom-preflione
fubfidentes/inteftihum
egerit >
velutcribrum fecernit, perporos.exha*
lat&demumad fangvinis
elaboratori»
um cor, pervafa inter cor de ventrem praeparata transmittit.Hic fuccus
can»dido liquori fimilis
chylus
dicitur,&
novam materiam fangvinis atqve
fer¬
mentum fubminiftrat; nam dumreli-qvofangvini permiftus,
cordis
auricu-lasguttatimillabîtur,de
ficut
aqvain
$£© l1 ®J*
im vernam profluens repcrculfus* motum
ic* varium nancifcirur, fangvinem
auger,
m rarcfacit &dilatât. Quœfermentationis ?c- motioeftprincipium omnium
motu um
% vitalium, undc langvis au&us ebullit &lius lpatium requirens»magnavi n? erumpit in venam arteriofam
,
prio-us rcmqvefangvinem vciut unda undam
ii» uiqve ^cufqvepcllit. Hunc
pulfumju-jo vantnon parum deinde puimones in* o- /piratione & refpiratione aeris; inpri* aa mis vero cordis perpétua diaftolcs 6t 0- fyftoles reciprocatio ex rarefactione & m effluxu fangvinisorta, quacorperpctuis
a motibua cietur,utneadhorulsepun£tum
1- ( Vacationem fibi indulgeat. Tum
ct-> jam ceteri canales, pulfationecordis a -i' gitati, qui vario modo difpofiti valvu»
i» Iifque muniti , fangvinem e corde
n erumpentem excipiunr,mutuifqveofcu* i» lis&fpontanea contraftione,lecundum
fe legesaDeopreelcriptas velut aquagium
dcducunr,atqve per totum corpus cir* cumferunt. Irautcorpus,nulla habita
- tatione eotum
qu*ci unitafunt;
Con-- ftituto
femelhocnatur»
horplogio,
ut q-,3*
osniaineo,adejusrotas
cant&
cufum fuu
tcneantj Sola prefllone organorum,
ut Bilanx adomnemdéterminationcm
motusôc varia muniaobcunda,in per-pctuo
ftatuiuotuscxiftat.
Quaefangvi»
niscirculation organorum prefliopro¬ mpteresa
nonnullis anima
vegetativa
mé¬ritafalutatur. his cnim folis
pofitiio-mnes vitales fun&iones peragipoflunt,
quaeiisdem
negatis penitus cefiant
&
definunf.10. Verum noDpoteft corpustot organis
fpiritibus animalibus &
fangvi»
nerepletis
inftru&um,
&ad
varias dcter-minationcsmotus aptiffimum, hac circulationc fangvinis diu In aeqoilibrio
contineri proptcr alia corpora,
quaeil-lud undiqveambiunt & mediantibus
vel
radiis folaribusoculos fcriunt,
velpref-fo aere auris tympanam pulfänt,
vcl
parriculis
fparfis narium
proceffusmam
miliares tangunt, vel partibusabrafis
lingvss
papillas
movent,vel denique
mutuocontaftucutem nervis ubiqvein»
tcxtuna concutiunt. Cum
nullampar-tcm corporis vix actingant, quin
hoc
ffo, aliqvotnervorumextremita.tes pëc
ipfam diiperfas moveanr, Ufimul agi.
tent alias horüm nervorum é&trcmita* tes in cerebro cclleâas. deindenervös
alios
atqvéaiiospariter
ac mufculos, queroadmodum in fune &. corda tenfisfier?videmus, proutitioius nuncinten*
fiornuncremiflior exiftit. Itaqvé nec
fieripoteft,q«in êàdem öpera
fpirirusa-nimales & langvinem.fcjuibuscorpusin aquilibrio contifierur, infinitis modis
déterminent
peliantqtyë,
&unoéodem-qve negotio varios motus in corporé
ciant* Hinc fit fi nervi deficientibus fipiritibusanimalibusfatifcant,&motum objeâoruni non recipiant.quiefcit cor¬
pus &fomnooppreflum dicitur. Econ¬
trario fi iidem fpiritus nervorum
Thalamos inflent,&libcri atqvefoluti
Àuitent,
cbjc&is corpusœqualiterpre-mentibus, continent quidem filud iri
œquilibrio,- fed reddunt praererea cor¬
pus ad quamvis obje&orum
impreffio-ttem inaequalem paratum,& quafi ad
infultus çorporum infc irruentiumat«
tentum, quiflatusvigilia
dicitur.
m 34 m
j?. ii. Sinvero unum velplura obje-&afolito vehcmcntius corpusattingant,
& beneficio nervorum cercbrum
remif-(ius agitent, tune debilemtantum
mo-tumincorporeexcitant &quafi fenfatio«
nem brutalem innuunt, qvae in oculis
dicitur vifusymauribus auditus, in«na-ribusolfaöuSjin lingva guftus,incaeteris
j
nervis, qui integri muniminis inftarper
totumcorpusdiffunduntur,Ta&us. Por-rofi objeftum majori impetu corpus
pullct & nervis intenfius moveat,
ccjr-tum eft, id non modo difponere eos
nervos& fpiritus animales, inqvospri'
moimpingunr,admovendumceiebrum;
fed & alios nervos hifee refpondentes concutiendo, alia Organa movere.Sei*
licet aut nervös qui ad ventriculum,
cefophagum,fauces & vafa genitalia,
natnralibus defideriis cxplendis dicata exporriguntur : aut ad cor,preecordia,
]ecur,lienem
& ea organa,qva:circula-tionem lagvinis déterminant, tempé¬
rant, & confervandocorporiinferviunt.
Quimotus, illaorganamoxnon tantum
movet ut
prior Ted
&naturalipropenfio-ne
m s? m
ne,proutreshis
conyeniunt
autcontra-riantur»adillastrah«|vvcl
abillisaver-&quafi apperiuirn potus, cibi &
venens
incita|^
Qui idem eft,
quem
omnesbrutalemvocanr. Dum haecner¬
viscontratavel ampliata, bile & aliis
cjusmodi liquoribus in feile& jecinore
contenus,fangvinem ejusqve circulation
nem vel impediendo, vel accelerando
velturbando,fpintusanimales,quitune
gignuntur, diüponunt& aptos reddunt
admotus,fingulis imprcflîonibus
conve-nientes,prodncendum, quitandé
brura-les affetuiimotusincorporeconcitant.
Omnium horumnervorum
extremita-tibus oppofiti funt in cerebro aliinervi, ad manus,pedes& caetera membra in¬
terjeta protenfi, qui motu repereuffo
pulfati,fpiritus animales verfuseaspar¬
tesagunt,easqvehorum compulfu con¬
trahendo de extendendo fangvinem
pel-lunt, Mufculos déterminant de corpus
ad acquirendum objetum vel
fugien-dum,aut aliterfefe movendum
detru-dunt,ac infuperad qvosvis motus lo¬
calesdirigunt. Qvodeofacilius nobis
CO-C© 3<*
çoucediputamus* quoceitiores omne$ lum u s,etia mhe rbJfei yivam,quam Péri
{xfuluqye fjr fulue nominant (
chinashumana
induftri^Jplaboratas
ta-ceam} lob determinatione ipirituum»
in eius nervis conrentorutn?folia
con-tr herçôfillicofèfugcre,
cum leyi
niiscopta&u yix attingatur.
§f il, Sedcontingirnon raro,
qvod
çorpusvarios moliarurmotus,quamvis,
nuhares ambicnsio iltud foliro
vehe-rnenriusinvehatur. Tales excitantur iß'
terdu inçecebro afpiritibusanimalibus, dum.libetc fluitantcsincident inéaveliif
gia>quséimpreiriofpirituuanimalium ab
obiec'iis per.fenfus éxternos fada, intet
fïbras cerebri reliqvir, & eundem eut*
(umrepetenreseosekm motus,qvos
ob-jeda externa aliquatenus itérant; qua motus repetitione, natura MemOi
riae corpoveseabiolvitur» Ssepe etiam exabundantia,au{: nimio œftufpirituum animalium,qvinovaveitigiaformande, meditullio cerebri &reliquis nervishis refpondennbus,motura fimilem
imperti»
p-nt, & Phantafue nomen adfignant.17
fnlingva & palato, déficiente, potuin*
I
çitaturmotusà
vapoçequodam
calidio^te,refudante expartibus corporis
inferi-pribus. Undqariditasortanervos cor^
rugat & fimui corpus ad fitim
exftin-gvendumprovocat* Yentriculinervos
I
vellicat&rodit fiumor quidam acrisci# Il>isfermentandisdeftinatus,qui
faméprodit&exftimular. Similiter indieat
abun-dantia fpermatis in vafisgenitalibusVer nerisfenlum& appetitum.
Deniqjexifti-mamusvanetati particularu iniangvine
& fpiritibus animalibos fuam vim
non effe denegandam , praecipue iq
I affe&ihus incitandis,
quos ex cibo
affum/to
&
potu hàufto nemo noq Varios quotidiç experitur. Exquibus omnibus tuto fiatuere licet , omnesfentiendi & movendi faciåtates, quœ
homini cum çaeteris animantibus com¬
munes lunt,tantum confiftere in de*
bita partium, neçvorum, mutculorum, fpirituum, fibrarum,artuum aliorum-qve
organori^m
difpofitione.
Qvorum
minifterio copusfine ulloprincipio in¬
ferno à corpore efîentialiter dtfiinfto,,