Benzelius, Erik, d.y.
Froman, Johannes P
Notitiae litterariae sectionis primæ
pars II. exhibens res Iudaeorum. Quam
cum consensu amplissimæ facultatis
philosophicæ publico examini subjiciunt
praeses Ericus Benzelius ... & respondens
s:ae r:a
Upsaliae typis Wernerianis.
1718
EOD – Miljoner böcker bara en knapptryckning bort.
I mer än 10 europeiska länder!
EOD bokens fördelar!
Â
Få samma utseende och känsla som med originalet!
Â
Använd ditt standardprogram för att läsa boken på skärmen, zooma och navigera genom
bo-ken.
Â
Skriv ut enstaka sidor eller hela boken.
Â
Sök: Använd fulltextsökning för enskilda fraser.
Â
Klipp & klistra: Kopiera bilder och delar av texten till andra applikationer (t.ex.
ordbehand-lingsprogram).
Villkor för användning
Genom att använda EOD-tjänsten accepterar du de villkor som ställs av biblioteket som äger den
aktuella boken.
Â
Villkoren på svenska: http://books2ebooks.eu/odm/html/uub/sv/agb.html
Fler e-böcker
Redan nu erbjuder 30 bibliotek från 12 europeiska länder denna service.
Mer information finns tillgängliga via http://books2ebooks.eulla boken.
Â
http://search.books2ebooks.eu/
Tack för att du väljer EOD!
Europeiska bibliotek har miljontals böcker från 1400-
till 1900-talet i sina samlingar. Alla dessa böcker går
nu att få som e-böcker – de är bara ett musklick bort.
Sök i katalogen från något av biblioteken i eBooks
on Demand- nätverket (EOD) och beställ boken som
e-bok – tillgängligt från hela världen, 24 timmar per
dag och 7 dagar i veckan. Boken digitaliseras och
blir tillgänglig för dig som e-bok.
ft
<2-
B.
v.
ΝΟΊΤΠΑΒ LITTERARIAE
SECTIONIS PRIM/E PARS II. exhibens
RES
IUDAEORUM.
QUAM
Cum
conjenjk
Amplisfima
Facultatis
PhilofipbicA
publico
examini
fubjiciunt PRAESESERICUS
BENZELIUS
Acad
Uplal. Bibliothecarins.
& RESPONDENS S:ae R:ae Ad:tps AlumnusJOHANNES
P. FRÖMANNericius
addiem26. menils
Aprilis anni cIodccxviii,
Typis Wernerianis.
Pütritt
wmRevevendis
Cl
avi tVlRIS,
mag
christophoro
justo
PaftoriinHudwikswall MeritifEmoy AvunculoHonoratiffiino.
dn
erico
fröman,
PaftoriinWefterhaninge„
Laudatiflimo*
dn.
petro
fröman»
AdjundoPailoris in OeiTmOp.
Fideliilimo^. Fratribus Golendiflmiis*.
'
g, ^i „i ^ v' *
In.
Animi.Piic.
Venerationis. Monumentum.
TeiTeram. Ob.Et.
GratiilTmi.
Plurima.
De.
Me.
Merita.
Cum. Ardentiifimo, Pro.
Incolumitate,
Veitra. Voto.
Exercitium.·.Hoc,
Academicum.
Do,
Dico,
Dedico.
CLAR1SSIMORUM. ET.
DOCTISSIMORUM.
. NQMINUM. VESTRORUM,läinn
GultorObfervantiffirttM JpHAKNES FHOMAN.,
SECT.I. CAP.K
Caput
Quintum.
2!
i.
THeologia
Iuda*orum re<fte intelligi
ne-quitniiltemporadiftingvamus.
Quam-diu oracula Divina iive abipfo fan&is-fimonumineάμέσως,iiveperfan&os
interpretes patefa&a,normamfuaefidei eilepatiebantur:quamdiu illaiölum canonem«#
credendorum agnofcebant, nihilinvenies in
illo-rumdo&rinaquodreprehendas,
quin
Chriftia-naenoftra?religionis vericatem pariter obtre&a ve¬
ris; eadem enim, iervatotemporumdifcrimine,
fideliumveterisacnoviteftamenti. Poftquam
autemignem allemim, de
quo eis nonpr&ctperatDo»
minus,altartadmovereincoepifjentyi.e.fenfus
adfci-titios oraculis Divinistribuere, fuacommenta pro veristraditionibusvenditare,cumventuro
Mes-fia terrenas felicitatesaccommoda fibipolliceri,
injuftitia
operumfalutemquerere,novam
fa-ciemtheologia Iudasoruminduebat,
&ii cura-tiusloqui
velimus,nequidemillodignanomine-r. §.II. IlliuSji.e.veterisacvene
theologiaslu-dceorum, naturam ac indolem explicant facri fcriptores utriusqueteftamenti:patresecclefiae,
inque iis omiiiumfeliciftime, quilingvarum
E-bra?a?Chaldsea?quecallentes: ad h^c, non parum
multi, quipoftrenataslitterasintegraSyftemata
do&rina? coeleftisediderunt:itemtheologia? non minus
quamphilologiasorientalis gloria celebres
D viri,
il NÖTITTJELITTERÄR!AE
viri,quiidTibi
negotii
datum
crediderunt, ut
faniorisfynagogasteftimonia
proferrent,
vel
quod
adcertosvelplerosque
articulos
do&rince
fidei,
quales funt, ut ex
multis
paucos.recenfeamus
,JOHANNESFRISCHMUTHUS
indifiertationibusPhi-lologick, IOB. STEPHANUS
RITTANGELIUS
de
veritatereligionisChriflian<e, &
Libra
veritatk, IOH.
PEARSONUSexplicationeSymboli
Apoftolict,
pra:fe
Γ¬Ηminnotis,JOH.HENR. MAJUS
Theologus
Gies-feniisinclytus,SynopßTheologie
iudaic#
veteris
&
mv<ß,LAURENODHELIUS*inSynagoga
Bifronte,
DANIEL DIURBERG Theologie
apud
nosdo-&orceleberrimus indiilértationibus
de
via
Jalu-tis,8ideSalvatoremundi. Ex
Pontificiispraecipue
no-bismemorandusIOH.VOISINUS,
cujus
exftat_,
Theologialudneorum,
Parifik 1647.
&
copiofiilimus
commentariusinRAIMUNDI MARTINIPugionem
fidei, quem cumfua
inTheologiam
lud£
orumintro-duflionerecuditLipiiae1687IOH.BENED.
CARP-ZOVIUS,Filius**
§ III.
*ObiitavunculusmihidcfideratiffimusFrancofurtiad Moenumanno 1691 LegansuniverfitatihuicUpiälenfiinftru&ilfimambibhothecam
fuamRabbinicam.
**
Rcliquiragraviffimoiéne&affineiuoMARTINOGEJERO
mo-nitusetiamillainta&^,quiefideiEvangelienadveriäinléruerat
VOlSlN\JS,cumnihi/pericu/ιegetnb tftts erroribut
metuendttm,fit-1tsinecclefitnofiradißujjisξ§profligatif,quiqtieelegantißmo
i'orporinondetraherent,ettamßn&~uoruminflaradh&rerent.
Nun-quamprobarttalemina[torumfcrtptaf&uitiem,acfatiusejfe, in
recenfendis auclorumdereltgtonediffenttenitumlabortbusßncere
a-gcre}quorumerroresnonfactntfuos}c^utcumcautela perejutmodi
lucubrationumcommuntcattonembene depu^lico mereatur. Vide
SECT I.CAΡ. V. ι% III. Iudaismi,qua vocefuam, antefalüCarem converfionem, religionem fignatS. PAULUS ad
Galatasi,13.14. initiacommuniterreferunt
vi-rido&i ad
tempora«tatemprophetarum Hag-gasi,Zacharias & Malachias proxime fubfequentia,
videlaudatosL.ODHELIllMp.3. MAJUMp.i.
Atqueutde libris άποχ^ύφοις V.Teft.nunc non
di-Carnus,illius imaginem nobis exhibent
graviili-m#conciones
JESUSaJvatorisnoftri,Propheta¬
rummaximicontraPharifasos,quitraditionum
paternarum defenfores ftrenui, nihil ^grius
quamdo&rina?& morum reformationem per-ferre
potuerunt. Apoftolorum cumfalfis
fratri-buscontentiones,eorumquerefutationespaiTim
indivinis Epiftolis, quantumlabis contraxerit Synagoga declarant. Puto enimextradubium eile, plerasque, quasastatem Apoftolicam
confpur-cabant hasrefesexmixturafermentiPharifasorum,
Sadducasorum&philofophia?gentilis
ortaseile* quodevincerepronumforet,fiidnuncageremus. J. IV.Conftituimusquidemfupra ρ6.finem
imperiiIudaici inoccupatisaPompejo Magno
HierofoIymis,&expullisepatria terraIudasis,Ted
cumtenaciffimi fua?religionisfuerint,&
indiu-turnohoc millefexcentorum &quodexcurritLj
annorum
exfilio,ftudiaquoquetarn facra quam
exoticacoluerint,nonpoilumusquinutriusque generisbrevemnotitiamtradamus.
D 2
Princi-morofisquibusdam&ineptefedulis,quifcriptonwndiiTeotientium
commentariosetiamhilloricos,fiquid alienaedo&finaeirrepfit*
circufticifos&
amputatosprodire maiunt. VölSINUM alaudato
OUHELIO,diitoÜbrop.41.108. &c.jure uotatummvcnics,
i«IL
24 NOTITIJELITTERÄR!AE
Princfpium fideifua? geminumagnofcünt, S.
Scripturam & Traditionem. S.Scripturam
divl-nitus
infpiratamprofitentur, eamque numerovi-gintiduorum librorumolimcompledebantun_,y
videIOSEPHUM contraApionemlrb.i,p.mjo^6.
HIE-RONYMUMPrologoGaleato. Non tarnenreticen» dum, majorisapud eospretiieife libros Moiaicos*
quam reliquos facro volumine comprehenfos,
quafi ad intimioremamorisDivini&altiorerru»
doni
propheticigradum admifTusMofes,
fandio-ra& divinioraicripferit.
NonignoroproferriavirisdodisIocumex ISAACICorbilenfisf^»U
, quonegetLegem ScriptameiTetheologte fuss &tribulium
funda-mentum,fed ineoSynagogamomnemTibi con-trariamhabet, & contradicendiftudiumeuau
abripuit transverfum; protinusenimcauifarrL»
hancaflignat:novijje DeumIfraelitas fore exfulesy
&gentiles (Chriftianos)eorumlihrostranslatitrosyN hinc
noluijjeut'Iheologm principiumfcriptotraderetur*
Extant magnificarabbinorum dedivinaorigine
librorumV.Teft.teftimonia, &ΓιaDeo
profe-di, principium fidei pariter(int oportet* taceo
reliqua. Idtarnenverum,cequipararitraditiones. legi fcriptae, immononnunquamprasferri, fedde
hispoftea diduri
fumus.r Itaque, inlegenda
fa-cra
fcriptura funtdiligentiflimi,in eademdefcri-benda, praefertim in uius publicos Synagogas
fu-perftltiofi.Maforethicoslabores fuipiciunt,fed itay
utubires
poftulat deferant, quod quoque fecifr
ΛΒΕΝESRAprtcfatiominPentateuchum
prope
SECT, I.CAΡ. V. ι
f
nem,grammaticorum alpha DAVID KIMCHIUS, &fecuüXVIcelebrisrabbinusGermanusELIAS LE V ET A. Quodad noftrorumjudicia,invalgus
nota? funt
BUXTORFIORUM,patris &filiicunu LUDOVICO CAPPELLO
Euperhacre
ccmtentio-nes, ut&MATTHjEIH1LLERI libriduo dearcano
Kethib & Ken
Tubinga1691 IOH. AND.DAN2IUS
Theologus &PhilologusIenenfiseximius
Jpeci-menediditMafora
thronomota. Primam, fi cupis,
pofitionem, accipe:Chriftianonomine ρarumdigna perpetrajje crederentur^quotquotaChriflo cognominati^
Maforetbarum placita, Chrifio itaoppojita
ut m
enda-di eum
arguere videantur, prodivinainfpiratione
venditant.
ξ.V. Senium litteralem
fcriptura? facra?,
fanio-resnonniiiunum
admitcunt,vide teftimonia
quas
profertMAIUSloco de
fcripturafacra §. VII.
Myfti-cumvero,quem&Jpiritualemnominarefolemne eft, fupra modumaugent. Ineoferendi,quodhune rei
magna comparent,illum reiparva,quatenus noftrates,orthodoxosintelligo
, fatentur
myfti-cumlitterahprioremejfi dignitate, (tcutilitteralem myßico,natura&ordine. GLASSIUSPbilol.facra Iii.II.
part.I.Traft. II. Seft.II. Ceterum
, uti di-ximus, numerumfenfuummyfticorum nimium faciunt, 8cexea
parteintolférabilis eft Rabbani-ftarumhermeneutice facra, pra?fertim
kabbalifti-ca, dequa infequentibusdicemus. Si ABEN ESRAM
prafationeinPentateuchum quinque
diftin-(ftosmodosinterpretandi legemtradidiile legeris,
cavecredasaliudquid
eumintellexilTe,quam
NöTlTIAE L1TTERARIAE
demrationesfcribendonim ineam
commentariorum,
utire&e interpretaturelegantisvir
ingenii IOH.
GALLEnoftrasin memorataeprasfationis
editione,
StockholmiaM7ii. Porro,quodidem
rabbinus
ibidem propefinem,
feptuaginta i.e.
mu\tos^modos
eßelegeminterpretandifcribit,
id dicere
voluit,
varie &muitipliciterfeniusallegoricos e
litterali
elicifolere, Interimid verum&conftans,
ab
an-tiquiflimistemporibus
allegoriis
ufos
fuiile
Ju-dasos, atque placuit hsec
fcribendi
ratio
ipii
SP1RITUI SANCTO. Siquaenim
nobis
reveren-tiaCanticoCanticorumSalomoneo,qua?ut non
fitavertatDeus,fanejionnifiallegorice
illud
ex-poni&interpretaridebet.
In
vulgus notum,
ni-miumilludaüegorizandiftudium Patrum
veteris
ecclefise, a Judaeis manade,atque
inprimis
aPHILONEALEXANDRINOjneque
id
negaverim
qui, ucde PHOTIO
cod.
CV.
idem
confirmante
nihildicam,obfervavi S.AMBROSIUM
Mediola-nenfemαύτολεζείPHILONEMtransfer
ipfiffe,
quod
nuncmonuifTe contentus,aliasevincam.
Non
dubium,multosperiifleveterum
allegoriftarum
Judceorum,nam&antiquos
laudat memoratus
Ju-deeus,fed & iniisquifuperfunt,fepe vixfomnum*
inaliquibusvixrifumtenueris,
adeo inepte
ludunt.
§.VI. Diximusgeminumfidei
prineipium
ä-gnoicereJudasos,feripturam
facram
&
traditiones.
HcevelTalmudicaefiverituales,
velKabbalifticae.
Deambabusnonnullavidebimus,&pro
inflituti
noftri ratione. Utiplendorenominis
au&orita-temconcilientjlegemquoqueeas
nominare
foli-. - tum,
-SE CT.I. CΑΡ. V. ϊγ
tum,Scquidem oralem,ut qua?haud fecusac
fcri-pta,Moil commendataaDeoOptimoMaximo
co-ram fuerit.
par utriusquecultus» ABEN ESRA
laudataprasfatione.
nmnrr w ρ wnfcn p*
nniDD[nw υτιηκtdi
hflinterlegemnuüumdijcrimen utramque,
Per
pätrumeß nobis utrayuelatamanus.
t Etpleni funt*rabbaniftarum libri, quibusex>
cepta?ablOSÜA Sc fenioribus traditionis,di&ante
Mofecummortivicinuseilet,Schiticperδιοώογχς
fideliter transmilEe ad rabbi Tudam Sannum ratio
explicatur,videMifchnam PirkeAuoth. cap.I. §. I.
MAIMONIDEMpr<zfatione ad Seder Seraim: Fun·
damentum ociavum FideiJudaica inABRAHAME
IÉGELLecakΤονedicionisOdheliansp.92. Sednifi miraculumfingas,
vixfufFeciiiet
qua-draginta dierummoramontanaSinaitica, inilla
enimMolen
accepilfenugantur,iis
conftitutioni-busaudiendis:adhasc multainiisdeminfulla Sc
ridicuia,utnoniine impietatis
notaDeofan&ifii-moeademadfcripieris. Neminem nili hofpitem litteraturårorientalisfugit,amemoratorabbi Juda Sandlo, quiartateAntoninorum feculo
poftChri-ftum natumfecundofloruit,**!! Judasorum
chro-nologos
*
Karraitarumenimaliaratio,dequibus videndi viri dofti, qui de ie£tisJuda:orum uberrimos fcripiere commentarios,
CumRICHAR-DUSSIMONiUS(upplementis adLeonemMuttnenfemp. HZ-
Kar-raitasnonin.univerlumTalmudica rejicerenobisVultperiliafumt, ,vereornehypotheiifuae faveat, 6c tiimio in traditionescultui, **IUL»BARTOLOCCIUSBtblioth, Rabbin.III. p, 7;.fe^
a
28 NO7771ABLITTSRARIAB
nologosfequimur,traditiones has inunum
volu-mencolledlas&nomine nJWD fiveTraditionis
β-cundarißeditas» Editionemproximefecutaeft promulgatioτωνfiirrnafiveextravaganttum
tra-ditionum, quasMifchnae fupplementorum vicem prydaredebebant. Opus fententiarumvarietate
multiplex, &ftyloadftriélummoxilluftrare coe-peruntmnfioinAdditionibus &
fucceiTu
temporis copiofioribusatqueabjolutis,nimirum,com-mentariisadmiratores,tam occidentales,fiveHie-rofolymitani, quamorientalesid eilBabylonii.
hincvailiPandedfoeTalmudici * De^tate
utrius-queTalmudisnihilcerti,nequidem interJudasos.
Rabbi IOCHANAN>quemau&orem
faciuntHie-rofolymitani,vixifieferunt feculo, quodnobis
poftO.R.tertio,aliiquarto;R. ASCHE, cui
Ba-bylonicum, certe partemillius,
tribuunt&majo-risapudfuoseftaudloritatis, uteranthis & lae-tioratempora,&hincftudia iiorentiora,alii
adfe-culumquartum vergens,aliiad fequiorem
refe-runtsetatem. VirclariifimusPETRUSALLIXIUS
äeLXXHebdomadibus p.49. Talmudicumopus non vijifubISDEGERDE(isautemfuperatusanno632.
O.R.) Per(ja
regumultimoobfignatumfcribit. Plura
videapudBARTOLOCCIUMBibiRab.1.4^4.
ßqq.
III. 352»684. RICHAR.SIMONIUMJupplementis
LeonisMutinen[is capiteXL
VII. Gonfpe&umoperisTalmudici,nimirum
argumentaPartium,Librorum,Capitum,Aphoris-moruin
*NotumcUtTalmudisnomenmodolatinsaccipi,itautcontcxtum
Miichnicumquoquecomprehendat,modoßrtthus profolo
com-mentario,iivcGcnaara,
SECT, /. CΑΡ. K
19
niorumexhibenfc
diligentiffimi Bibliothecas
Rab-biniCcefcriptoresIOHANNES BllXTORFIUS&IU-UUS BARTOLOCCIUS, item VOISINUSobjerva*
tionibusadproemiumPugionis Fidei.
Hierofolymitani
recenfionemhabesinIOH.LIGHTFOOTI operi-busPofthumis
p.27.feqq. Ad textumMifcnicum faciliornuncadituspoftquaminiigni labore, eun-demcumMOSISMAIMONIDIS & OBADLE BAR-TENORiE
commentariis,quin&eruditorum in-terpretationibusLatinis,&ubi ill^deerant,fuis e-diditvirpra?ftantiflimus,
GVILHELMUS SUREN-HUSIUS, Amftelodamianno
1698feqq. Atquz legimerentur,qua?occafionehujuseditionis, ex-tantlitterse SOUCIETIin
eruditorumEphemertdtbus
Gallicis
, menfibusOatebri <&> Novembrianni1710. Non
pauci funtPhiiologialias eximii, quidum
Talmudica*eruditionisfamam&opinionem
am-biunt, contenti funt legiileejusdem compendium
VéWpy&pjow ΓΓ2 fiveutaliotitulo audit
Dpr py, audlore IACOBO ABEN CHAVIV, Hifpano. ContinetautemIaetioreshiftorias,
fpar-iimoperiTalmudico infertas. Quid ufusöc com-modiexle&ione Talmudis
, nullusenimUbertam maluse(l,quin aliquaparteprofit, ad illuftrationem
tamVet.quamNovi Teft.nobis polliceri
pofli-musabunaemonftratumeilaberuditis,&
inpri-misado&iflimisviris,IOHANNELIGHTFOOTO inHorisTalmudicis, IOH,HENR OTHONE inLe-xicoRabbinicoPhilologieo. Deceteroingenuumed
monitum MOSIS Mx-UMONJDIS in epiilola ad
IOSEPHUM iiium» Cavene
tempustuumterasin
expo-JO NOTITIAE
LITTERARIAE
expofitione
éroperofa
confideratione
Gemar#;
egoenhn
inUlismultumtemporisperdidi^parum
utilitatishatifi,
EdtViÖnesvariasftveMifcna*,tiveGemarse, quasvelChriftianivel Judaei ip(iprocurarunt
recen-feré,operofumföret,&
ab
inftituto
noftro
alie-num.
Caput
Sextum.
$■L ....
AbbäL·nomineaudito,ftatimhorridi
quid
&informisanimonoftroobveriatur.
Eft
autemvivocis,acceptaabaltisdoftrina,
at-queapudTalmudicos
interdum
proicri-ptisProphetarum
&Hagiographis
occur-rit,vide BUXTORFII
LexiconTalmudicum
coL
1954.
ftri&ioriverofignificatione,accept<ea
majoribus
traditiones,. arcanos librorum MOSAICORUM
fenfusrecludentes. Harum, nonaliterac
Talmu-dicarum,au&oremfaciuntDeurn,
ύποφήτψ
au-temMOSEN,exquoad ferampofteritatem
fideli
7τοίξθί$όσει pervenerintr,
quoad illas in
unumvoiu-menquod nnu infcribitur,
colligeret
SIMON
IOCHIADES, Veipaftanistemporibus
fuppar.
*
DividuntKabbalamhanerabbiniinTheoreticam
&Pra<fticam. Tbeoreticam vocant, quasoccupata
eft inconfiderandisattributisdivinis,ideis &
cauf-ilsexemplaribusrerumomnium,
fingulorum
mu-tuo
*
DeStateSoharisvide
BUXTORFIUMAbbrcviaturis*voce BUDDEUMObfer.I,Tomo/,Hallenßumt
SECT.L CA?. VI.
jj
Inonexuac
combinatione, quin & emanationi-bus, utiloquuntur, atquegubernationprerum creatarum. .HincKabbalifiarumquatuormajqta
rerum fyftematafive mundi ( Gnoflicorum τ$ς αιώναςagnofce) ZIWWICUS five attnbutorum
diyimrum, exDeo quafi manantium &cumfiumna
ejus perfedionec ann ex orum. 2.BR1ATH1CUS,
men-tiumjeparatarum&animarum jublimium3qittf
jruwi-turvi(wieDet. 3.1EZIRATHICUS, angehrum, qiii-buscommijjacurainferiorum. 4.ASIATHICUS, en-tium
inferiorum, quemnosmnndnmvocareJolemus
vipbilem^exhafuntCAMPEGII VITRINGAEDif·
jertatwne de bepbiretb Kabbaliflarum ρ.138. atqui
videfis qua* de his mundis five fyilematl·
buseruditiflimusIOH.FRAN.BUDDEUS mtrodu-dione adhifloriamphilofopbicam
Ebr#orum />,306. feq. item
Obfervationibusfeledis Hallen(tbusT>L okf.I.
Ha?comnia vero
imaginedecemSephirothi.e.
mmierationum
exprimereaiTolenf. Ingetiiofa eil
conjefturaVITRINGAEeademdijfertationecap.lL
111.1Kconflantem
&perpetuumfitumSephirota-rum,primasefle lineas corporis humani, ornati
habitu heroisauguili,quo
repraTententur Divin<e
perfediones &virtutes inregnoMeJ]i£; fedvereor
utaliquemkabbaliflarum fibiconfentientem
in-venturusfit, idtarnenverum,mulfaeoshabere μυςηξίωόη πsg\τηςrabsixλόγχγενέσεως,$τηςεν
πλη^ώματιχαίρωνενσαξκώσεως. Necdefunt, qui praeterabfolutam pneumaticem &phyficen, in
communemathefin nobispollicentur, pr^fertim
ii, quikabbalam öpponunttalmudi, illiusque
51 NÖTITIAÉ
L1TTERJRIAE
finemnonefleniiiadfelicitatem
adquirendam
in
hacvitacontendunt, quosinterMAIMONIDES.'
Adftruuntvero&confirmanthane fuam
do&ri-nammultiplici&abftrufa
permutatione
&
trans-pofitionevocum,
litterarum,
apicum
legis
Moiai-ca?,quamtredecim
modis
inftituunc,
de
quibus
videndusMANASSEBENISRAELinConciliatore,
QuaßioneCXXV.occafione
commatis
27,capitis
XXXIV.Exodi, ImmoiiRITTANGELIUMfe-quimur,ultrabismille
rationes
habent
eruendi,
quempotiflime voluntfenfum
perfolam π*ΝΟΠ
permutationem. Nec
efl ait
de
moder
norum Iudneo-rumKabbala p.8o.editionis*Vajeanar,
quod
Jru-flrationemverert
debeant,
cumbis
milieJedecim
ipfis
no-ti(Jim<epartes,Zyruphim,
(ive
conjugationes, in ta¬
bulaminori flippetant^ ut taceamceteras
innumeras
ta¬bulas,quasnectpforuminteileBus capere, nec
memoria
fervarepotefl. Denique utex
quovis
quidvis
fa-ciant,ina?quipollentiafupputationisarithmeticae
&charaéterum,quibusvocabulaconftant,
prasfi-diumqucerunt,atqueaitentior **viris
do&is
cre-dentibuslevern hane&monftrofamKabbalam,
five utexprefiius loquarkabbalifticum
hunc
pro¬bandimodumexmixturado&rina?Iudaicae, Py-thagorica?&Platonic^,velfi mavis
***
AEgyptia?,
ortameiTe.Quodfe&atoresinveneritnonmiror;
multos enimqu^ejuvenes &
pracjudiciis
occupati
didicere>fenesdedifcerepudet, &
quod
Graecis\
tri-*
p·22·editionisRittangeliannelibrMczirahAmftelodami1642.
**VITRiNGAdeSephirothI(abbaltß% cup. I.ξ$Ii,R.SIMOKIUS
Supplem,p, m,130.
***
SECT.L CΑΡ.η.
3J
tribuitproverbium
QUINTILIANUSInflitutionum
V.14.quemmäteramjämn dedit,joUicitecuflodiunt.
KabbalaPraäicaludaorum
, adujummagicumy
nempeadamuleta .pr#fligias,aliasque
incantationes,my-fteriaelege erutaappTicat, ceuait CARPZOVIUS introduäione,cap.X.fine.
§.11. Ceterum,qua?fintChriftianorum
demy-fteriiskabbalae judicia referam,
&nominamagno-rum
quorundam kabbalae admiratorum. Praäicam
quidéprorfusrejiciunt,illius($ cultores,ΠveIuda?i
fint,fiveChriftianorumcoetuifefeafiocient, fuo
meritodeteftantur&reprehendunt.
Nequemihi
dubiumeft, formulasvetularum
pro averruncan-dismalismuifitarifolitas, partimakabbalifticis
defluxifie; pervenit enim inmanus measjuftum
volumenM.S.medicine, qualis in ufuantehasc
triafecula,ubi longa feries incantationum, inque
hisvocumkabbaliftis familiarium.
Theoreticamipiinafcentis ecclefiaepatres non
iprevere. Quid enim aliudquamKabbaliilarum
arietyj(Gematriam)effe dices,quod
vir
apofto-licus S.BARNABASinEpiftolaCatholicacap.VII.ex
numeroTIHi.e. cccxvuivernarum Abraha-mi,Genefeoscap.XIV.com. 14. fan&iifimum lefu
noftrinomen& crucisfiguram eruit ? τοdsdem $ οχτώ,Ιώτα dsxa, yjroi οχτώ,ΒγειςIyjcSvοτι*dsςαυξος
svταi, T, ημελλεν
εγειν τψχάξΐν,λέγει&τύς
τξίαχο-σίας. d-ήλο'ι SvτονμενlyjuSvsvτοΐςduai γξάμμασι, ^ hενιτον
ςχυξόν. EcceS.AMBROSIUM
interpre-Ε5 tem
*Siceditio TS, VOSSTT; led-vcllegendum.ondlζ&υξος- -Kvyii
*
14- ΝΟΎΠΊΑΕ LITTΕ RAR ΙΛΕ
ternPrologoL.I.de Fide:
mm&Abrahamcccxvin
duxitadbellum, &exinmtmerjs troppahofltbusrepor
-tavit,ftgnoDominica enteis&nominis
&c.
& iterumhb.l. decAbrahamo cap.IH.eosadfcifcitquosdignos
numer ofidehtim judicavit,quiinDomininoflri IESU
CHRISTIpa/fionemerederein, Trecentos enim
T
Grtcalitterafignificat,decem&ocloautemfummam
IΗexprimii. Atque utintelligasnonοικονομικώς, qualiamultaapudpatres,Cedοογματικως
ha?cdo-cuiiTe BARNABAM, audimox dicentern. éhlf. γνησιώτεξονεμαΒενάπ εμ£λόγον. αλλά, οΊ'οα,οτι
άξιοιεςεύμεΐς, Nemofmceriusαmedidicit rationem
rei,fed novivosdignosejje. Videtur innuere,huc
üsquefetacitum tanquammyflerium(ut aitCicero
deOratore lIIIn.64.) tenufie interpretationen!
hujusdi£i. EtadidemhocrefpexiiTe
PRUDEN-TIUM Pr<efatione inPfychomachiamv.57. prorfus
mihiperfvadeo *
Siquidtrecentibis novenisadditis
Pofjint,
figuranoverimusmyßica.Necaliter & PRUDENTIO Sc AMBROSIOvetuftior
CLEMENSALEXANDRINUSStromat.lib IV. p.473.
Heinf.φασιν εΐναιτ£
μενκν^ιακχσημειχτύπον,
κατά
τοσχήματοτξίακοσιοςονςοιγεΐον, το$έ I >1,τοΗτ£νο·
μασήμαινειν τοσωτήριον,DicuntUtteramT,quds
mime-rumCCC
exprimit, figurameffeDominicacrucis.1au¬
tem Η
frgnificarenomenJalutare,
$.111
*
STEPHANUMCHAMILLARDUMeditoremPrudentii inufus
fe-reniflimiDclphinimaluifieadnumerum318eptEoporum in
conciliooccumenieoNicenoreferremiror. Totaprxfatio inre» bus
SE CT.A CAT.FL
3 5
φ.III. Defiit procedente temporeapud Patres&
Ebraeas
lingua*peritia,(rarosenim
inveniesquiE-braicedo&ifuerint, fiORIGINEM, IOH. CHRY-SOSTOMUM , HIERONYMUM, EPHREMUM
Syrumexceperis)&qu^histalibus arguendimo« disgaudetphilofophiaPlatonicaatque
Pythagori-ca,quoad linguarum Ebrceas atqueGra?cae peritia
reviviieeret
apud Italos feculoxv vergente^,
iquando vaftiflimi vir ingeniicomesMirandulanus
IOH.PICUS exortus, magnuskabbalas cultor.. Opera ejusnonmemorabo,abundeenim notafunt.
PICI, licetnonnifiinjuvenilia?tate, au&oritas
excitailevideturIOHANNIS REUCHLINI, Ger-mani,prokabbalaamorem.Quo enimtempore
cummaxiraeeffervefcebatanimus PICInovis
in-ventis,. inItalfamperveneratREUCHLINUS *,
cujushabemus dearteKabbalißicaLibrosIILfiepius editos. DeJpeculoejusoculartquoincrementa
ftudiornm orientalium follicite commendantur videri poteft
RICHARDISIMONII** Epißotarum
feiedarum,XXIX, &quamacerbe in illuda
Facul-tateSorbonica fit iaevitum.
§. IV. Propiores noftne aetati funt HENR«. MOR IIS Anglus, & CHRISTIANUS LiberBaro ROSENROTHIUS
, audor Kabbalse DenudatcC. Neicioutrumprodierit integraillius
HißoriaEvan-gelica, qua degraviffimis Chriftian^religionis myfteriisad c!udü evangeliftarum colloquuntur
Chri-*
CAPNIOGraecaconverfione vocis di&usab HERMOLAO BARBARO vidclOACHiMUMCAMERAR1UM de utta, PHIL1PEI MELAN-THONIS
p,g.
36 κorrriAn urrnnAnun
Chriftianus &KabbaliftaCatechumenus,&cujus
fpecimen,quinque
nimirumfe&ionesprimasj
mi¬
hi donodeditanno1697, cumHanovera iter
unafaceremus FRANCMERCUR* Liber Baro
HELMONTIUSejusdemdo&rina?ftrenuus
defen-for. Kabbaliftaviderivoluit, quivigintihinc
annisnonpaucosnumerolabores fuos
prounio-nereligionumChriftianas 5cmodernas
Iudaicasedi-dit ortuDanus, fedcivitateAmftelodamenfis
OLTGERUSPAULI. Nifiillumbenecognoviftem,
velexfolisoperibus,qua?inferibuntur,Magnus
dies
Ifraelis^Amfteiodami 1698&Vox
fponß
&c.Amfte-lod, 1700. Belgice, utde reliquishujusiarinasni¬
hildicam,convi&usfuiilemhelleborocurandum.
§.V. Necdefuere in patrianoftra,qui
kabbalae
pretium ponerent.IOAN.
Thomas
filius BUREUS,
Mathematuminhac
univerfitateProfeiTorPubli-cus,juvenisillamdeperibat,ineademque
confe-nuit. Supereftinmufeolonoftrovolumen
M;S,
meditationumilliuskabbalifticarum,fedincujus
liminepofteaiua manufignificavit,
easdem
fibi
difplicere. Denneboken &c. i.e. Contenta
hujus
librijuntmaximumpartemdeliria,colledaantequam
anno1613inahjeonditeverital is notitiampervenirem>
quamnuUusalioquindetegerepotuit.
Ex
hoc
tem¬poreinlucemedidit,huc pertinentes:
FamaineScanziareducem, feubuccinamIubileitil·
timi,EoeHyperboreeprenuntiatam.1616.8vo. SmaragdinamTabulamChronologieCherubintce, ha-ÜenusßgiUate&c. Upfalia? 1659.chartapatente.
HebreorumPhilojophiamantiquijßmam,Divinepo~ tentie,
SECT. I.CΑΡ. VI.
37
tentia,fapienti#érbonitatis
revelatricem, aMofe
pri-mo
qtiafipromovulgatam hiftorice,
0 fan dis
ce-lebratam
(ymmetrice,(tgnatam
typice,wöiwartificum
obfervationibus
illuflratam, hicprocaptudijpojnam Jynoptice,wriinquifitoribusdeflinatam
untce,
07z-tiquitatis fludiofo10ANNΕ Thonne
oAgriviüienß
BU-REO
Sveone,die£tatis
fu<s* 26915,
Üpfalia
an.1641. i.Decembris. chartapatente. Nor da landalej011fensRytande <&c. i.e.
Rugitumleonis
Aquilonaris,
exmenjura altaris<enei
revelantem chro
-nologiamJacram. Upfalia16448vo. Ejus in
kabba-lifticaftudia
amorem malo
intelligasipfius verbis
p. 24. KabbaL·ar c anatisomntbusab(conditafitere,
qui hucusquein librum
ApocalypjeoscommentatiJunt>
tmmohuc
usquekabbalaeis&fareta&abjcondita, huc usquevelamen oculiseorum
appenfum>&- interimv eritas
deteginequivit,dbtfifredditavita
refurgeret, /i/i
diceretur
(Apocalyp.4,1.
11,12.) AilAvoißot
Ω&,
hucafcendenimirumin ccelos
jcripturarum,
quodfa-~£lum die
angelico1290 atqueiterum
p.64.
/&£-not itialudais
fariteracChriftianis ad bunc
usque annum (1614)abjcondita fuit. Necredasei aliquid eorum incompertumfuifle
qua?velarabbinis, veiChriftianisI. C.
SARACENO,PAULO
RICCIO,
PICO&
REUCHLINO in
hane rem edita^
erant. Utvideas
plaufifte laboribus ejus
ex-teros
, adjiciam
epiftolarumunam
ABRAHAMI
ERAN CHENB ERGIJ, cujus mihi
αΰτογ^χφ
ov9 FNo· *
Uatusenim156g d, 25 Martii, Obiitautcm
jS. mnriAElitterariae
Virtute<£r RietateClarijßmo
Dru I.T.Ä, BURLO,
SS.LL.inRegiaUpfal.Acad.
ProleiTori
Vigilantisfimo,
AmicofuoHonorando.
wALEM.
"VlominisTuiVIR CLARIS,iludiofus,dudumquam
'
qusefivi,occafionemnadlus,fcribo.
Caufam,
Dei
fapientiam,quse&Tefui,&meTuicultorem
dignata
eil,haudnegabo. Teiles erunt,&.FamaScanziana,
ab
a.Ch.ιόι8mecumaltamenterepofla,&Tabula
Kew-binica,ipfamanutuapropriaan.1639.
kalend Januar,
mihi,Vratislaviasdumadhucdegerem,infcripta:quod
utrumquefcriptionisgenus»&charummunus,tam amo,
quamteipfum. Unicummemaie
habet,
meumad
hxctalianondefaecatum neclimatumfatisingeniumac judicium:notasetfiquasdammyfticas
diftionum
atquenumerorum,fagaci,quantumpotui,
perveiligatione
divinailemihi videar.Altiora quippefuntquaedefidero,
putaCLAVEMillamApocalypticam,qua
ad
intimio-raiturvelaminis Nequeenimcertoconilat,anper
nuncios,figna,fydera,ilellas,radios,libri,
capita,
Verfus,didliones,literae,totimSCRIPTURAEBiblicae;
tive etiam,unusipfe liber,olimaGrxcis
inXXiVfermones&LXXUcapitula,drflin&us;vel
certaquaedamintervalla,&momentafeculorum, anno-rum,meniium,dierum,horarum, autquaetandem
ArcAaA *,perMyilicumhoccaelum,
fubintelligantur?
Nequepropheticusilleipiritusabsque certa
&analo-gicaBibliorumfacrorumconcordantia
(qualem
elapfo
ieculo,Paulus BrunusaliasLutenfaccus,Piftor&
Orga-niftaNoribergeniis,inoperefuomirabili*oculis
auri-busquebeatisintimare conatuseil)percipi
poteft,
utdemum *
sect.t.[cap. vi.
demumrede cum
Ifraelitarum fapientibus
concluda-mus:noneiTeinLEGE
(tam N>quamV. Teftamenti)
unicam Iiterulamequanon magni SAPIENTIAE
montes/int
fufpenfi &c. Quod fl itaque iapientiifimevir inDEITRIUNIUS noftri
gloriam,&verbiejus
falu-taremac
mirabilem
inteiledum, myftica &kabaliftica
tuadona&ftudia,mihi
aliisquedefiderantibus verae
Theofophiaecultoribus,adhucluculentius & opulen-tiuscommunicare
velies,gratamente& bona fide,
fufci-perimus.Raranamquefuntiftiusmodi ArcAaA
Biblica, apud noftrigeneris &ieculihomines,·itautvixe mil-libus uni,verapateatARAFoederis
Theraphici.
A-perienturautemThcfauriAquilonis,perORientemex
Alto:quoTeVIRSIGNATEviiitatum minime
dubi-to. O mihiΓιIiceatTecum
adfpexiiTe ('<) FnOiAM? Quidni> nonne
tempusADESTvifitationisnoftras
magnat? REVERTAMUR
ergoad Dominum,utfinis redeat ad
principium. Animanoftraex
DEO,certenon
poteil requiefcere,nifi inproprio fuo CENTRO,
quae-ramus
ergofabbathum,h.e.Chriftum,&ejus meritum, unicumfolatiumanimarum
noftrarum.
Reliquadein-ceps,ubi refponforiasaccepe-ro,plenius&planiuse* narrabo. ValeVIR
^εοσυφούτατι& fave Tui
Gedam.d. XXVII.VIIIbrit.
Obiervantiffimo
do.eXiteeXbabegVos Abrahamode
Franckenberg
oMnes
qVi DiLigitisζ iioN eSilcila Exuli. Inlnterlorl.
Domi,BUREUS
proptermeritadeeccleiia &
antiquitatibus patriis magni,ut pareft,£eftimatus,
led
Hermetico-Kabbalifticce fubtiiitates ejus,
F2
qui-4o NÖTITIAE LITTERARIAE
quibusaccedebatfutura
prasdicendi
fludium,
dis-plicuere. Dixitmemoria*
ejus orationem
Fune-brem *virfummus MARTINUSBRUNNERUS,
quammiteexcufaveriC intelliges
ipfius
verbis.
Jffirmareaujrnhacaluiße
fftettatijfimum
virum ve¬rum Dtvinarum amore, ut ex multisviχpauci
easvelfrequentiusvelattentius
publice
privatimquetraäaverint„ Nequeveroimportunofludio,[ed in¬
geniojubhmi,autconditioni human£
tribuenchim
erit,
fjcrediditquaclam,quaUli
fecretior
phdofophia,
nontillä
opinionumlibidoJuggéfjerat.
Iendebat
addifficil-Irmaquaquecognofcendiardor, quiverum
magnitudine
oecu
ρalus, fuoip/ms impetu
jfape
frangitur.In
fuis
> fcriptismultanoderingentiacumine adornaverat,
ve-roquidem,/^/projundo
reconditoque fenju,quemnon
quiviscarperedebet, qui cape re
nequit.
Necenimita
crudejenfiffeputabimusdottifftmos homines,uttradere
nonnunquamJoletpopuläris fama.
§.VI. Nuperrimekabbalam
mirifice
extollen-temaudivimusIOH.KEMPERUMIuda°um con-verfum, apud fuos rabbi MOSEN de
Cra-coviadi&um,Talmudica inhac univerfitate pri¬
vatimprofitentem,antebienniummortuum,qui
cummonituLAliRENTII NORRMANNItS
μχ-ΜΰίξίταSoharisle&ioni fetotumdediflet,excerpiit
quinquelibros, quibusquidquid eximiiad con-firmandadogmataChriftiana? religionis
invenie-batur complexuseft. Inbibliotheca
nunc-Ter-vanturpublicanonexiguoaereredemti. Titulos
eorumdabo:
apjn
*
SSCT.I. CAP.VI.·
4I
2pTVpDfiveWD HED- Tribuspartibus
ab-folviturwfrtit*WPorta Trinitatis,riTO*WPorta
MeffiiS^xxhi deDivinitateMeflia*.p->C2£30 -\ywPorta Mediatoris, inquade exinanitioneejusdem.
|DTJmn ExcerptaSoharica in Genefin, qui«
bus convenientiadi&orumN.Teftamenti,
Soha-ricorum, & traditionumTalmudicarum
mon-ilratur.
pWüWpExcerptainExodum, «ΠρπmnyExcerpta in Leviticum.
"•ty tepbExcerpta inNumeros &Deuteronom. $. VII. Rurfus alii& hanckabbala?
partem,
theorericam dico, profuavibus nugishabent. Je ne nrarreftepoint, ait RICHAR. SIMON.
Supplem.p.129.icyåmarquerles meilleurslivres
„deceuxquionttraittéde latheologiefelon les „principes de la cabbale, parcequ'il n'yen a ,,pasunde bon fens. Atquinondeiunt qui
itn-piiffimiSpinozadogmatakabbälifticis
hypothe-iibusconfirmariputant,videIO.GE. WACHTERI
Elucidarium kabbalfiicum
, & qua? eirefpondit
BUDDEUS IntroduBtonead
hißor.philojoph. Ebrao·
rum
ρ. 32o. Moderamineinculpat#
tuteL· p.72» In¬
terim
qua?inkabbaliftarumantiquiorumfcriptis
occurruntprasclara & fidei
analoga,utiliaeruntad
retundendos infultus
proterveirridentium my-fleriaChriftiancereligionis. de
dogmaticakabbala loquimur.Hermeneuticasunusufus eiTepoteftxaT
ävBgwrov,quumabipfis Juda?ismutuerisperqu#mox iüosincefferis.
4
F j CAPUT
41 ΝΟΤΤΓΙΑΕLITTERΑRIAE
Caput Septimum. $. t
JUda*os theologiam
fuam
jam
olim certis lo*
eiscomprehendifTe credendum
; necenim
juventutisinformatio&profelytorum infti«
tutio fine methodoaliqua fieri potuit. Si
Locos nimisAriftotelicumquid fonare putas,
ffhjäßionumvocemfubftituaslicet. Nonjam
me-thodos inter feconferimus, nec qua?vel
antiquiili-ma,velutilior ceterisfuerit,disquirimus,
metho-dumtarnenfuiileoportet, hnmoeveteriEbr<eorum
(verba iuntL.ODHELIIp.52.)eccle[ia
adCbrißia-nosmethodumiftam tranfnfjevelindeelucet,quodex
fiholisEhraorumprimiChrifltanorumdoflores
prodie-r'int* PaulumcerteinfcholisPharijaiciseducatum,
nova
prorßis<&inufttatarattoneinJmUis νεοφύτοις
erudiendis
ufumeße,verijmilenone(l. Deinde fefla¬
mminterJudatosafferentia, Chrifli&apoßolorum
*evoantiquior,diflribut£ indogmata,fidei-,
non
du-binm
argumentumeß. Uberioremquoquede
accu--ratiorem dogmatum peritiaminprovedioribus
requirebant,quemincatechumenis, &uthanc
cumlafle, itaillamcumfol'tdoeibocomparari a
S.PAULO Ep.adEbr<eosv.
12.redeobfervatum
CARPZOVIOmtrodufljIX.1.ODHELIOlococitato.
§.II.Nonjtulit «etatemveterumillahutήχρσις.
"MAIMONIDES feculi XII.rabbinus inter fuosce¬
lebras, .primustredecim atticulorum
numerocre-denda recutitiscomplexuseft,nonquodnonalii,
coquevetuftiores,feledafideicapitaexpofuerint;
J'U'J fed
SECT.Λ CΑ?.VII.
45 Tedis
primus pr«cipuorum,& omnibuSjCreden-dorum,certumnumerumdefinivitfuisquecom*
mendavit1^^^
Quomodo fe oppofuerint rabbinorum alii, vel
duploau&ioremnumerum(latuendo, vel MAI-MONIDIS calculominorem,itauthi undecim, illinovem,aliifex, aliitres,aliiiterumnonnifi imumdo&rinae fidei fu« articulum
maluerint,ex ISAACI ABARBANELIS nJIDM Vin Sc IOSEPHI. ALBO
cplpy copiofe&erudite morefuodocet
laudatus ODHELIUSp.64,feq.& RICH.SIMONTUS
Snppl.cap.2.
Neque ejusdem ordinisomnesarticuli
viden-tur
rabbinis, fermeutnoftratibus,
alii perfe Fun-damentales
iiqueduplicisgeneris, aliijecundum quid Fundamentales, dequibusagerenonefthujus
loci. Iddignumobfervatione eft,iisdem
tempo-ribus, quibus PETRUS LOMBARDUS ecclefise
Chriftian« do<ftrinamin
fyftemaredegit, multis
fernenperegrinisafTutis, Judaris fuumcontigiile
magißrumfententwrum MAIMONIDEM. Hunc
verocum«tätepaullojunioremfuiifeexa&ara¬
tio
temporis colligat, *imitatione LOMBARDI
(fictiti inceterisquoqueiludiis modoa Chriftia-nis,modo abArabibus
excitabantur)commotum Fuidecredibileeft. Utrumfundumentivocabulo
uii
fintantiquiJud«icumde do&rrnafalutis
fer-moerat,&hincfuumfeceritS.PAULUSad
Ephe-ßosIL1 ο. εποΜο$ομη$έντεςεπί τώΒεμελίωτων
άπο-ς~ολωνKjπροφητών. Superßruäi
jtiperfundamentum
apoßo-*MAIMONIDEScnimnatus1151.vel juxta aliosi]^. quando PE¬
TRUS LOMBARDUSproye&aeaetatis, &hicmortuus
44 NOTITIAE LITTE RARIAE
apoflolorum & prophetarum. (qui 8tι.Cor.III.2.iem
ipfam, cuifalvificafides innititur,CHRISTUM
IE-SUMnoilrum,fundamentumvocat)aliis
difcutien-dumrelinquo.Id certum,MAIMONIDEM non uno locofundamentum8tfundamentalia dogmata
nomi-nareea,quibusceterainnituntur.
III. InAgendisfivemoralido&rina (non
nunc inquirimus utrumadcequata fitdiftin&ioobje£i
materialistheologiceincredenda8tagenda, non
enimnoftri eftinllituti)omnitemporefollicitos
fuiiTeJudeeoseorumferiptamoralialoquuntur,&
iniisoppido multa
cumfan 'toritheologia&Chrifti apoftolorumque doärina mireconfpirantiareperiri, judicacODHELIUSp.7o.feqq.
φ.IV.Quidin ceteristheologia?partibus,puta Polemica,Hiftorica,LiturgicavAicetica,
Homiie-tica, praeftiterintJudaei,explicat CARPZOVIUS
Jntrod.cap,A. Noscum nonnificonfpe&um
pro-miferimuslitterarium,neinunohocgenerever · bofioresvideamur, adceteraJudceorumftudfc*
tranfibimus, fi
pr^miferimusnominaChriftiano-rum,quifecundum feriemarticulorum, fynagogx lapfiedogmata propofuerunt.
IOH.HENR.MAJISynopfeostheologtveterii&
nov£fupra meminimus.
IOH.LENTIilSedidit Herbornse1694.
Theo-logiam Judaicum modernam. Immenfilaboris8t
eruditionisvariabeltIOH.ANDREAE EISENMEN-CERIJudaißmus DeteÜus, quilinguaGermanica prodiit, Regiomontianno1711.
Verexim* vtqnePolitijJtmt
Dn.
Refpondens,
ümice& popularis honoratiflime, f- > .. * -.^ , * -- ■ w&uu·· " '■.^^uantafmt
pridem ChananM
gloria
terra
, Dumvencultum numinis illafovet:
Numine,quasfiubttt
fic
dades illa, reUSlo,Prafenti
melim pagina nulla docet.. . /
Emittistales dum verno
tempore
ßores,
ι ■
-*κ
§hios
gravido fruBmnonvenientedabti?Primitik
applaudo
tuis5plaudetque fororum
TurlanovenaTibi laurea donafer
ens. \ ■ LAUR. SCHEPNER • Nen.
1
11
j
—Ån ".
Ornat?fjimum
Refijondentem
D:num
Johannem
Fröman,
Populärem&amieum
integerrimum.
Όfolidameruditionem
parandam
cumnihil
dtque
^conäucat,accumvirκeruditis,juxtaaccordatis,
familiärtor
converfatio,
rede
omnino
rebus
fuis
con·
Julunt,qui,
poflquam
rite
jecerunt
eruditiomsfunda-menta,&usque eolitterarum{ludiuprofe
cerunt,ut cum
emolumentofitogrmwibus
exercitiü
intereße queant,
nihilpotiusjudicant,quam
adfiublimiores
je
conferre
Mufarumfides,ubi,utexingemoforum
commilito-numfervidaeemulationequan
dam
quaβ
fttim
ulterio-rumprofeduumconcipere;
ita
exlimpidijfimisfapien-ti£venis,exoreceleberrimorum
dodorum,
ceujonte
perenni,t(bertim
profUentibus
illam
reflingvere
licet.
ItaTuas,TePereximteDomine
Reffondens,
fubduxiße
rationesmihiqtiidem, &iis,
qui
Te
familiärins
ufi
fumus,pridemconflitit:
nuncautem,
publico
fpecimine,
totihureJocietatilitteraride
confiabit.
Atquehoc
eil,
de
quoTibi impenfe
gratulor,
Et
cumegregiasTibi
beni-gniornatura
concefjerit
wgenti
dotes;
haud
veritus
es
materiamgravijpmamJufeigere
publice
def
endendam\
qinzdignifftmaefleo,quem
naß
aeft,
interprete.
Sic
j'olentvividaingenia
deledari
arduis,
&gaudere
pul-erts. NecTibijolumde
laudabili
hocaufu
gratulor;
fed
φhoneßisfmis tunnecejfitatibus,qu£in
eo,tanquamin
Jpeculo,vonobficure
vident
laurum
ad
maturitatem
fit-bitisincrementis adfurgentem,brevinovmngratulatio»
msfuturumargumentum.
Itagratulaturaffeftu,
Quamverbis,prolixiori