TIUM LOQUELA

rtirr _{σφ '} #

J>

Diffcrtationem

_{Philoibphicam}

De

LOQUELA

AMMAN

TIUM

BRUIORUM,

Cum

_{confcnfu Amphjf. Senatm}

Philojoph. in inchta

Ufifalenfi

Acaåemia,

Sur Moderamine"·*

-VIRI oAMPLISSIMl

DN.

_JOHANNIS

ARN-Dll

_BELLMANNI,

Eloq. Prof. Reg. & Ord.

Publica cxamini_fiftit

GUSTAVUS HALSENIUS

fie^dundensis ,

In Aud. _{Cuft. Maj ad d.23.Septemb.}

Anno MDCCVIII.

horis ante mcridiem folitis.

«*»<§*· χ®»ml·®- l·®*.

UP S_ALIS,

Ex officina Werneriana.

.

S:^

R:/£ M:TIS

MAGNffi FIDEI VIRO,

REGLEQUE CAMER,® CONSI

LIARIO,

Gencroßsßmo

Nobilißmo

at

DO MINO ,

Dn

_joanni

§Stlltngfdji6!iv

MflECENATI OPTIMO.

y'Enuis

h&c

ér

alias

femper

trepidans

furmt,ut Illuftre Veilrum> Gene

figere audeat, eoque ceu

fulgentium

fi

dere _{Veßra minusvereatur; atque}

_hoc

exoptaii/ßmoque

confpedui

Veftro

fifii

mihi _{facitmtfumma Veßra, Genero} gfium

clientibus aditum dare

femper

fo

per

annosdeclarata benignit

as.

Cujus

filium üt

deriventur,

fubmiffa

veneratio

fuppetet vita, pro

Veßra,

Generosis

natura

_felicitate

calidifßma

_vota

jum

S:äl

K:m

M:tis

EXIMI/E FIDEI VIRO,

Supremi

Judicii

Regii,

quod

Holmias eft,

ADSESSORI»

Pergenerofo

atque

Nobiiisfimo

DOMINO,

u yj ivi jl i\ 5

I)\

SVENONI

i

Sktfjctöpfrn/

PATRONO _{EXOPTATISSIMp.}

mea Minervatantum_{(ibi nuncmdacig} rosissimiDqmini, Nomenfibi

pr<e-derum_{jubare illuftrata ad limma} acc,e-obtento _{honore, ipfmn ingredi atrium} geßit. Quo eam admiffum tri, Jpem

"sissiMi Domini ,cum comitas,

beni-lita; tum _{in parentes meosjam}

_plures

gratis acbenevolenti<e radiiinme

quofc

ne contendo _{; qui}

indefmenter

_ac

dum

siMi _Domini,

Veßr<eq;

Familie

peren-nuncupaturus

Gener

_ofo

_dtque

_Nobilisfimo

DOMINO,

Regii Gofnerciorum Collegii

SECRE T ARIO ,

Patrono Benignissimo.

^Pleydtdos

egopenat.es

Veflros,

Nobi

•

exiks_{fiudtoru meoruprimitiasmente}

ci£, _qutejo, ignofcatis , Jerenäque fron

Νominis_{Veflri Jpiendore ornari}

_hafce

musque in diverIa diflraäus politiores efi, ut Vobifr, Nobilissimi Domini,

coelefle NumenJtipplex veneror

•

v . v,'· λ

, ·

Generofo

atque

Nobtlisfimo

DOMINO,

Dn

olavo

Von

BYSING,

Regiae Aulce CAMERARIO, Patröno Optimo.

lissimi Dömini _, adire dum

fuflweo,

ac manuvenerabundd_depoßturus;

auda-teac _{bemgnäfiifceptas manupatlamini}

pagellas, quas curia fupellex mea

arii-ojferrinon

permifere.

Quod

rφ

quam Veflrcsque familiß ex voto ömmafiuant5

NOMINUM VESTRORÜM

olfcrvnntljfimui cultor G. H.

VIRO,

Pr&clara Ftdei

_{fpe&atisfimo<L}

DnHERRMANNO

WALLRAVE,

Regio per Uplandias

QUÉSTORI,

Promotori Certissimo.

In

_{pignus mentis}

_fubmifjk,

perpe-tu&cpue

de^oUoms

monumen-tum>has

_fiuckorum

meorumpri-mitias_yrudilicet

conßgnatasea-UmOj

cum

caluüsßmd

omnigend

felicitatis adprccätione

jCertisfi-mdépue

fwvoris

de

commendd-tionüß>e

D. D. D.

Spcdlatifllmi Nominis

Tui

jiffiAuus Cultor

SfornjlSttap#

2*o«2ienate _{οφ $3efallnutgjtttatt}

_<

^ajtoSDalarne οφQ5ergj(agen (Erebome _{οφ 3£älbetrobbe}

_Jpetrcü/

Sm

Daniel

M1LANDER,

•fianfcelgmatmen

15ttoptrt<3

^otnocf^grod^ta^emn/

Sunnarjjon/

_{©δ si} Arendatorcr

_οφ

_{^)(ini)0(éttlått}

i _Äiöpins/ SeQErefcome

οφ

SMforuämc

fJoOatt Üiftfjct/

Ürootl)/

ettet

_Setnfteen/

iettCC

Wendelicn

Stötctyffbtt.

©amfltgemine.ipéötctyrabe Patrone**bei*

firbetta/bei*ännut»aranbe betbmllstNutritii

οφ50?atf5ber»

let?

let?

et:

Q5un|ii#e©pnttåfe.

tijO fttfltt fjßt Phxbiy&M^fliotlft

-**$cingpmtla^toaifmetgtost/fen jagbcgt>nfcrSna $Mm?Un(l θφ prof/ fötttφΐ> PatronermttiV

$ mig ftdbj frafmen mtjfl af n>dl6enaget ft»n\

©et_{afmig altib flfal/benfhmb jagleftoer/ prifal} €0?ebmdifdrttenibetora/ mebtacFοφ»prbnabwifaSi

ΟΦalbrfg grafmaS neb igl5mj?o$ biupa |>aafy

<£fr»art jagfbre* |>åri »etibenan οφ af

fftu»oretpifjan maien nbjfam ifen$ TörFlara

Sftot/$err patroner,gfrr} οφgienafi farbig»ata

$tl beé»drfjMüigfret: menbüreg jiäbar an

förmågan/ finner jag/ bei jag elj merafan/

sffnai/mot bennegunflοφ mig bemijfte freber/

0?in cito trabet fram οφfltyfbtgji Fdgger neber $5t®frr bet ringa toårcf/ fommtbParnajfiflint 3ag »dimentfatta οφ tilfamman framta frinf.

©etfamrnatagenop mebgnnfiéemdget finne /

Οφ nnner/atbet frdrraeb<2bert$tf<mmne/

®amtunber ^bert _{lof<οφ frebermdrbe iftamn/} Sfteb _{fågnab jtg} nnfdri [iufet mtfa fram.

^iparmfb jag troligt»iiοφ utaf frferfaf δηΙϊα/

Sit©ttbAfom.lötiifrar froo$ «ber ipcfatigronff«/

$ati»ifie framgeent ocfffftgna »anbei <£frr/ W3 mä jlunblfgfee οφ rafna fdilfret tneer!!

SJttttt

_ip^fifrafce

_Patroners

£ SienjiffplbtgjieRenare

§■ !· _%ft in brutis quibusdam _{loqutUy btir»} mana _Analoga.

§. IL Pr&mittenda nonnulla de _natura»?

animantium brutomm §·ΐ. 1. N.

_$

Caput

Primum.

T hominis vi* tam fociatemL* eiTe Creator O-mnipotens vo-luk< Sic ad e-am bene de¬ gendam ido-neas in _ipfum dotes contulit. _{Quas inter eiucet}

oon folum infita vis varias de re¬

bus formandi _{ideas y ied infupen^}

nobi-■? 09/rt

nobilis illa & huic proximum

fibi

windicans locum ,

loquendi facul¬

tas : _{urpote qua non}

aliud

expri-mendi animi fenfa , cumque aliis

communicandi, commodius

datur

inftrumentum. Hane fandi

facul-tatem, quas

communiter

dici

fölet

index animi> charaBermentis^

inter-pres

&1

veäor

rationis,

quanquam-»

generi

humano

ceu

praerogativam

iingularem

divinitus

conceilara-»

vindicamus :

quoddam

tamen_>

huic _{dvdXoyov in}

quibusdam

ani-mantibus brutis

_{deprehendimus.}

In _quorum

_loquelam

_pro

tenuita-te noftra fi inquifiverimus _,

ejuscß

vel _aliqualem

_potuerimus

redde-re rationem : haud ingratum

Le-&ori Beniyolo id _ipfum

fore

con-fidimus.

§. II.

In anteceiTum vero heic

indi-cafle_juvabit, non

eile

nobis

ani-mum, agere

de

naturalibus

beftia-rumvocibus, _{quas pro}

diveriitate

fpe-ipeciei,

_variåqj

_corporis

conftitu-tione varice varias edunt; _necg

_de

myühicailla _{loquendi ratione,} qua

fepenumeroVeteres pnecepta

mo-ralia _{propoiituri, brutis}

animanti-bus affinxerunt fermonem: _Cujus

rei _{exempla apud Vetuftiores}

Poe-tas affatim _{proftant, & vel ex}

u-nico.iEfopo fatismulfa

fuppeditan-tur. _{Ceterum inftituimus}

loqui

de iis animantibus , qua?

motiu-menta _{fcriptorum non fi&e, fed}

veré voces_{protuliiTe articulatas}

te-ilantur. Verum enirn vero cum

iiibje6ta fuis fint _{pra?dicatis priora,} atque ad horum intelligentiam il-lorum _{prior requiratur cognitio :}

haud ab re futurum _autumamus»

quantü _{propofita patiatur brevitas,}

noftricp

inftituti ratioferat, de

bru-torum animantiumnatura nonnul-la _{pnemittere. Hoc}

ipfum fadtu-ri _{videmur jam in antecefTum}

vi-dere, fyrtes & _{fcopulos viam}

in-tercipere veile; quos tarnen, quo«

i&j péé

m 4fa»

ad _ejIis

_fieri

_poteft

_,

evitaré

cona-bimur, attendendo ad ea, qua? ra¬

tio fvadfet, & pietas

jubet

in me¬

dium

_proferri.

Caput

Secundum.

§, I. Brutλ corpus habent organteum> ut

homines.

§. II. Amma brutorum cfi corporea,

§. III. EtiamaAfiipulantcScripturλSacra#

IV. _£/*/ defcriptio.

§.V.o. brutis rationem

tribuunty

refelluntur.

$.

IN

pennagni

formanda bruti

intereft

animalis

noviiTe,

idea

qua?

ejusftru&ura,

quodque &

quä¬

le fit

_{agendi principium.}

Ad

pri-us_quod

fpe&ac, occurrit

nobis

cor¬

pus

(verbis liceat

uti

Petri

Jens

in

Aphorifi)cognit.

humana?

495.

cap.

Xiv. _{p> m.}

5S·)

_tanquam

machina

va¬

rm rotulis diverjtmodé

co'mpofita,

qua mam artificis it_afiwtt

dijpoßta,

ut

wé/ wota otwt/z# accurate exfequan-tur, _^

artifex

fibi

in

hac

propofuc-rat; _{quippe in}

Hlo

_{5 puta corpore_>}

bruti animantis, varia _pariter Or¬

gana ad operationes , quas

fum-mus artifex«5ckujus univenfi Crea¬ tor _prasfcripik,

producendas

ido-nea videbis. _Quasfingula heic

re-cenfere, variaque variorum

ingen-tia volumina _{paucas intra}

_paginas

cogere velle, immenii res

eilet

la-boris. Idcirco nobis, _quaii agen-tibus _{aliud, atque ώς iv}

ob-fervafTe _{iufiiciet, ftrutäuraiaa}

ani-mantium brutorum _<(de perfeäio-ribus _{loquimur) non ita}

_mukum-»

ab humana differre; ceterum

ean-dem feré _partium

_effe

dilpoßtio-nem. Ut enimin homine, fic

quo-que in

bruto

animante

praecipua»,

ienfuum Organa , nempe oculos,

aures, nares & lingvam

animad-vertimus. _Infuper nemo

negabit

beftiis illis _{asqué ac}

_{ho minibus}

in-eiTe _{cor, eerebrum, nervös &}

A SSte,

fcülos,aliacj}

plura,quae

apudPhilofo-phos6cAnatomicosfolent recenferi.

Ad _{pofterius porro venientes,} quod diximus ad dignofcendam brutorum animalium naturam

fci-tu eiTe necefTarium , internum_»

némpe agendi principium, depre-hendimus illud_{longémajoribus}

ob-fitum eiTe difficultatibus; adeö ut,

plurima inter iententiarutri

divor-tia _{qui pateretur}

_feja&ari,

_{£aeile_>}

poiTet opinionum

labyrintho

im-plicåri, pro veritate mera phanta-fmata,_{pro<$ genuinaτης}

_{ψυχής idea}

varias _{quafi fpe&rorü apparitiones}

ailequi, quemadmodum loquitur_»

Thomas Willis inExerc. deAnima

Brutorum _{cap. I« InefTe brutis}

ani-mantibus ariimam _{vitamve, inter}

Philofophos quidem

facile

conilat; ad _{quagftionem vero quid hac}

cillo-rumaftimaiit, undeoriatur,quaque inre _{confiftat, plurimorum paffim}

fententia?variantes_leguntur. Qui-busåiisfis nosbrevitati litantes in

<7 ^Shtm

brutis animantibus nullam , niii

quas å corpore

pendet,

cum cor¬

pore nafcitur moriturque,

agnofci-mus animam j quamque

hifce

po-fitis_{planecorpoteam}

_concipiamus,

necelTe eil, Talem eilebrutorum

animantium animam

probat

ejus

per totum corpus

exteniio

ac

di-vifibilitas; _{quisenim tam}

_rudis

eil,

qui nefciat, partes

multorum

ani-malium å fe invicem divulfas

vi-vere adhuc, moveri jugiter&

fen-tire ? Thomas Willis cap. II. vi-dereeft, _{inquit, in}

_quibusdam

viven-tibus , quorum

liquores

tum

vitalis

tum

animahs _{(in qitwiis}

_fcilicet

_anima

quo-> edomnesjuaspartes

immediate

J'ubß-flitj vije

oj]

& minus

dijjipabiles

fue-rint, nna cum _corpore etiam animam

dividi, ac in membris

quibuscunque

di-fcijjtsac ab invicem

fepoßtis

facultates

Juas feil, motus

&

fenfus

, exercere :

ita _{lumbrici, angvüL· ac}

_viper<e

_frufia

divifa aliquandiu je movent

&

com-pmiäa corrugantur.

Huic

fententia?

adfti-8 _f§&

adftipulantfem quoque cernefe li¬

cet Ariftotelem in lib. de _Juvenc.

& Sene&ute.

$. m.;\- , rr

Hlfee _{argumentis å ratione &}

experientia petitis adquiefcere no-lens ,

adquiefcat

necefte eft Sacri

Codicis _{au&oritate, idem iniiiper}

compfdhantis, Gen. cap. ι. v. 24. ubi h&benfcur verba : _npfw

«fcni nom rm _{Γ'^Π W}

: _{p riTti?}

?p» -mm qua?

aal··

mam bruti terreftrem &

maüeria-lem _{eile aperte teftantur. Evifto} ita in animantibus brutis nihil ni-ii materiale _{deprehendi, fequitun^} quoque

efle

illa ornnis

cogitatio-Bis-ά _{cqgnitionis expertia, adeo$} ratione deftituta. Si enim verum

eft, de quo tainem mon dubitamua,

eogitationem imroateriale fubje-&um_{requirere: quomodotum}

pu-ré materialia _{cogitent, «nos}

perci-pere non pofte ingenué fatemun.. Negamus igitur mera corpora

9

!§&

gitare, eo quod cogitationem

inter

ac _corpus nulla

convenientia,

ni¬

hil in unius idea cum

alteriuscon-ceptu commune >.

deprehendi

po-teft. _Alioquin

_exteniioni

_Γι

cogi-tatio _{competeret, (eqiiewtur corpora} omnia _cogitatione

_{imbuta ejfe,}

_ac

pro-indenon tantum hrutaJed & _ar

bor

_es,

lapides,jaxa, cognitione

ejje

pr

dit

a ; Ut _{loquitur Ant. Le Grand}

_inDiiT,

de carentia fenfus & _{cogit. in}

bru-tisp. m. 31.

5. IV.

Quid itaque eft corporea

bru-torum animantium anima in

ma-china ilk artificiofa , internum

a-gendi principium nobis

reprasfen-tans ?

_Refpondemus

_cum

CLSper-lette : Bruti animam nihil aliudefje,

quam motum

& calorem fangvinis

,

jpirituum

animalmm

, dliorumque

hu¬

morum, quorum wirtute omnes

illius

motus _{aäionesqite producuntur ,}

me-diante debttä_organorum

conformatio-vid._{fihyf. Part.IV. p. m. 321.}

·«£§

ΙΟ

SS*

Quod ipfurn Sacras Litera? compro-bant, brutorum animantium

ani-mas in fangvine confiftere &

fan-gvinem eile >

exprefsé

alTerentes

Gen. cap. 9. v. 4. 1D1 WÖte "]« :ί?!3Κη vb Lev.cap. 17. v. n.

fj&J

Ό

: ΚΙΠΌΤΙ Ί^ΠΠ Et Deut. cap. u.V.

23. mn ό cnn

Sdk

t>W?

pin pn

Hujus aiTertionis qui plures

ratio-nes defiderat, perpendat oportet

corporeas res ita

eiTe

comparatas,

ut fine _{quadam complexione mo¬}

dorum_{partiumquedifpoßtioneper*}

cipi nequeant. Praeterea

nulli

non

conftafc, animantium brutorum-#

vitam ceiTare ·-, cefTante fangvinis

ealore, _{fpirituumque animaJiunL·.} fluxu; quibus utique fenfus&

mo-tus , quos in beftiis

animadverti-mus ,

abscj. forma aliquå

fubftan-tiali _{aliåcp ejusmodi anima}

incom-preheniibili, peragi

poiTe

putamus.

11_S^S·

dicimus illa moveri > dum fpiritus

animales _{é cerebro per nervös}

in-fluunt in mufculos > qui inde

in-fiati _{contrahuntnr, offiumque an¬}

nexorum commiilliras vario modo

infleåunts non fecus ac molam å vento vela _{inflante, vel ab aqua_*}

rotam_{impellente,agitari cernimus;} ut hane rem verbis paulo

pluribus

explicat Svicerus in fua Phyb p.m.

150. Sentire vero eadem animan-tia bruta exiftimamus , dumab

ob-jeébis mediaté vel immediate

ex-tremitates feu filamenta nervorum

moventur, qua? eodem inftanti

ce-rebrum movent, ac _{pro vario}

fpi-rituum animalium affluxu varie_»

inclinant. Senfus _{hic, quem}

ani-mantibus brutis tribuimus, nobis

primus fenfationis eft gradus , res

rneré _{corporea, & quidem}

_fimplex

organi corporei, nervorum

fpiri-tuumque animalium motus ;

reli-quos verb duos , quorum prion> eil motus iilius _{perceptio ,}

«SS

ηΒ*

or de ifta perceptione

judicandi

a-&us, iis penitus denegamus.

5. v.

Neque noslatet plurimos

efle,

qui brutis animantibus

rationem

&judicium, quamvis

imperfe&utti

attribuant, _{quodque illi}

umbrati-le dicunt. Quam infencentiamvi·

dentur adduåi, _partim

iimilitudi-ne _{operationum , quia}

edunt,

bi¬

bunt, dormiunt bruta _{pariter at<$} homines; _partim organorum

con-formitate, _{quod gaudent illa aeque}

ac _nos, imö _{plurima in}

longé

ex-cellentiori _gradu,

_vifu,auditu,

ol-fa&u&c. _partimquoque

_a&ionum

in brutis _{praeftantid. Unde} con-cludunt eile & illa _cognitione

_&

cogitationeprasdita, nec

poiTe

tam nobiles ab iis _produci

_effe&us,

_nifi

adfit rationale

_quoddam,

_aut

cer-té _{άνάλογαν rationi}

_agendi

princi-pium,& forma quaedam

fubftantia-lis informans. Sed ad haec illorum argumenta breviter

refpondemus

,

«Q

π

&f»

&_quidem

_ad

_{primum :}

_Eos

nobis

videri exinde _deceptos ,

quod

opi-nentur animam efie

principium

o-mnium _{operationum , qua?}

in

&

ab

homine fiunt. Ubi tarnen

fummé

üecefTariam cenfemus

diffcin&io-nem inter a&iones morafesac

me-ré naturales; _priores

_{ab anima}

de-pendere; pofteriores

illa

plerumq$

iniciå Sc non advertente, im

6

fae-pe invitå ,

produci

non

folum

pof-fe , verum etiam a&u ipfo

quoti-die _produci,

_aiTerimus.

_{e. g.}

con-co&io in ventriculo eil a&io meré

corporea, quse, anima

five

velit,

live nolit,

perficitur; fic

fames

ho-mini _ifepenumero

_nplenti

_exfiftit.,.

Ad fecundum dicimus, efle

infan-tise

_praejudicium

_ab

_organorum

Γι-militudine ad fimile in illis

inter-num agendi prineipium

argumen-tari; cum tamen animantium

bru-torum _{longé alia fit ratio,}

Sc,

_{ut_j}

diximus, non nifi primus

fenfatio-nis _{gradus in illis}

_reperiatur.

Ad

tertium _{quod attinet, non}

diifite-muria&iones brutorurn fatis

no-biles _{eiTe, adeo ut Creatoris}

Maje-ifcatem nierito admireraur: at

re-fpondemus tarnen cum Cl.Sperlet-te, pojfe iIlas melius _explicari

_absque

proprie diää brutorurn animalium co

gnitione, Tanta enim efl ipforum in-duftria, multisque in

operibus

humana,

induftriie itapracellit, ut intettgi

pror-fiis nequeat, quinqmfieripojjit, //i

rö-gnitio rmperfecliffima, & longa etiam

infantiumcognitione imperfeflior,

Ζ?//ζ _{Peripatetici tribuunt,}

pradiäa opera edenda pojfit jkfficere.

Longé igitur fatius eft ea , quse in brutis miramur , in infinitamL»

refundere DEI _{fapientiam, qui}

i-pforimi membra & Organa in

nu-mero, _{pondere & menfura ita} dis-pofuir. vid. ejus Phyf. Part. IV. p.

m. _323.

&

VI.

Ut _{porro credamus a$iones}

animantium _{brutorurn, non ex}

T C Srftfet

1 ₎

liqua illorum

cognitione

procede-re, fed ,

pofitå

organorum

debitä

itru&urå , atque

intercedentibus

nervis & muiculis , per fpiritus

animales determinari, fvadent

plu-rima _{artifkum opera}

affabré

fa&a.

Nam ut taceamus pneumatica^i

templorum noftrorum Organa,

ho-rologia, fontes arte

fa&os,

molas

& fimiles alias machinas, narra¬

tur _{Archytas Tarentinus}

colum-bam _{ligneam , hinc}

_inde

volitan-tem _fecifTe; Albertus _Magnus ila-tuam efformafTe , quse compofito

inceiTerit _{gradu, & voces}

_homine

, dignas

articulaté protulerit.

vid.

Svic. in _{Phyf! p. m. 155. Sic}

dici-tur _{quoque lignea}

Johannis

Regio-montani _{aquila .in aérem fe}

recipi-ens Carolo V. Noribergam tenden·

ti, viammonftraiTe; & flatua quas-dam ferrea _{per varios}

_anfra&us

_ad

Regem

Marochii

acceffiiTe,

flexis

genibus oblatoque fupplici

libello,

eådem viafuiffe reverfa. vid.

lette in _{PhyP Part. IV. p.m. 522.}

Idem de _Iignea

_Da?dali

_VenereL»,

qua circtmaähoculis, jpeåantes con-templari

videbatur

,

pedrbus huc

&

illuc _{moveri*, <£r adeoJette mvlieris} a-étiories _{amulart, ut ab emmbus}

vive-re, ingredk egredtque _putaretur

refert

Le Grand in _{DiiT. p. m. 44.}

_Cum

jam artifices fuå induftriå ha?c &

alia non minus ftupenda pra?ftare

potuerint:

quid habendum

de^

DEO artifice am ηium furnmo, qui

finitam noftram mente infinitis

fu-peratparafangis ? Hifce

robur

infu-per ad dit n-oftras in partes irerum

vocanda _{Scriptum Sacra?}

infafli-bilitas, qua?, utnobis videtur, ani-mantibus brutis rationem omnino

dénegat P£ 32. v.9. oiDD rnn :p2H pj*"DÖD

&

2.

Pet.

cap. 2.V.12.

vocantur _αλόγαζωα, animantia

ra-tionis _expertiay

Ca-'? _ε

Caput Tertium.

§.I. SxempU brutorum fermocinantiUTtU»

e S. _ScripturA.

§.II. Item e_{profanis Scriptoribus.,}

Ht. _{Pfittdcus loquens.}

§.IV. Sic etUm _{picA & corvus,} §. i.

1

VErum

dere vifi

ne

ventos

_prorfus

&

nugas

_laboremus

ven-^

in _caiTum,

atque ita oleum», operamque perdamus , earum

re-rum _{defcribendo eiientiam}

, qua» rum _{, ut}

quifpiam facile poilet iibi

perfvadere, nulla in hoc univerfo

daretur exiftentia : illam _ire

pro-batum, fide _{Scriptorum fuffulti, o~}

perae pretium duximus. In _quos qui velit _{conjicere oculos,}

apudfa-cros _{cequé ac}

profanos

deprehen-furus eft_{hujus rei teftimonia.}

Li-ceat _{itaque heic omnium}

primo

di-vinam citare

_Scripturam,

quae

ex-empla hoc _{ipfum probantia vefbis} expreflis

_fuppeditat,

_{Gen.c.3.v.i.4.5#}

läiSÜ τ_{1 o}?

fZF*

-10« rwn rvn *?dd ony rrn

*1« rrnn

V«

-ιονί

crnkk

mm

rwy

:pn ry

^dd

teari

ab

wrhiA

ίεκ

ό

Ό :_{pnon nio}

*ή

π0κπ

Vn

0π:π

nptfi

inpfiji WD

am

ό

a^n1?#

ym

: _{ym niD yr} an^s arrm

anmy

Etiam Num. cap. 22. v. 28»

&

30.

üvbib ίο«πι ρηκπ ηκ

mm

nnöi

: 0*70 Πϊ "0ΓΡ3Π Ό f? 7V0y HD

•ρηκ

oyb

V«

ρηκη

iD«ni

ρίτΓτ

orn iy *piyD

^y

rnm

~\m

:tr? "iDtrt ro

*jV

ni0y<?

tüddh

ροππ

Ubi animalia bruta , priori

loco

ferpens cum

muliere

;

pofteriori

afina cum Bileamo,

bis locuta_»

leguntur.

§. IL

Profariorum in numero

illu-flris rerum Romanarum fcriptor

T. Livius, inter alia

prodigia

bo-vem Cn. Domitii locutum : Roma cavetibi; iteminCampania

pariter,

traditlib. Hift. 35. c. 21.

&lib.

41. c·

13. CuiPlinius

Secundus

nen-^

1Ρ

fef»

nenfis album_{adjicitcalculum, Hift.} Kat. lib. 8. c. 41. canem locutum fe _{accepifTe aiTerens. Idem lib. 8.c.}

45. Ed_{frequem. inquit, in prodigiis}

prifcorum, bovembeutum. De_hyaena quoque, animali Illo

_quadrupede,

lupo haud diflimili, narratur,

quod

iermonis liumani *emula _{fit, adeo}

ut non voces taritum _graves

acu-tasque, quibus utuntur _paftores ,

verum etiam nomina imitatione_»

perfe&å reddere, & audita _quaec$

promté exprimere valeat. vid.

Volfg. Franz. Hift. Animal. Part.

I. _{cap. xx. de Lupo.}

pag. m. 212.

Ant. Le Grand in DiiTert. _{pag, m.}

133. Avium _iniuper non _paucas,

utpote pfittacos, corvos , pica9 _,

graculos, lufcinias &c. voees

arti-culatas _{perfaspe reddidiiTe}

,

celebri-um _{virorum au&oritas &}

experi-entia _{quotidiana nobis fidem}

faci-unt. Sic _{teftatur Plmius modo}

ci-tatus

Agrippiuam

Claudii

Ca?faris

conjugem

habuiiTe turdumj imitan-tem _{fermones hominum}

5

Gete-B 2

resque

juvenes,

Drufum

&

Britaa-nicum Claudii filios,

habuiiTe

ftur-num, lufciniasque Gra?co atq;

La-tino fermone dociles, & quas

lon-gos contextus

potuerint

pronun-ciare.vid.lib.VlII. c.42.

conf.

quo-que Franz.

Ρ. II.

c.

XXVI.

de

lufci-nia ρ. m. 551.

Si cui

de

lufciniis

plura

haurire

volupe

fuerit,

legat

narrationem , quarn

defumptam

é

Conrado Gefnero, adillum tamem

ab alio_fcriptam,

_adducit

Franzius

capite modo citato. §. in.

Inter aves, qu^ voces

imitan-tur humanas, quaeque Iocutai

olim

& nunc

deprehenduntur,

retulimus

pfittacos, picas

&

corvos,

de

qui-bus

_aequé

_ac

_de

_pluribus

_aliis

Gef-nerus invafto fuo _opere

multa

pro-fert; habent & alii Scriptores non

pauca,qua;

hoc

idem

probent.

Re-fert _faepius

_diétus

_Gefnerus

de

pilt-taco _quodam,

qui

_{ex arce}

in

aquam

deciderat Lmdini in

_{Anglia &}

jubinde

claina-«tig t τ

Wfggj 4 * ?^β·

damabåt, a boat, # for Pwentij

pund, i. c.

cymbam,

cymbam

pro

ψ-ginti libris ; quod

promitieret totidem

hbras

_fervatori

_fuo.

_Venit

_cum

_cymba

quidamUberavit avem

& petivit

pro-mijjummunus.

Henricus

1IX.

re-jponditfe tatJtum

åaturumffi

avis

ad-huc_{Jemel illudconfirmaret, Avis tunc}

rejpondlt in

hunc modum:

give

the

kna-ve a_groat, hoc

eft, ώ

nebuloni

foli-ifc. P/ittacusporro Afcanii

Cardi-nalis Rom£aureis _{comparatusnummis}

cent um,_{articulatiffime continuatis}

per-petub verbis Cbriflian<e Veritatis

Sym-bohtm _{integrepronunciavit,perindeac} virperitus

enunciat.

vid.

Franz. Part.

II.c.XVIi. de Pfittaco _p.m. 476.

§. IV.

Ad _picas

_quod

_{attinet, eas}

lo-quaces

eiTe dicit /Elianus.

Statius

etiam _{picas inter aves}

_humani

fer-monis imitatrices nominat. Idem

teftatur Athenaeus; & confirmat^

quoque

Plutarchus

in

tra&atu de

comparatione

terreürium &

tilium. conf. Franz. inHift. anim.

Ρ. II.c. χ v111. Eft quidem_pica

val·

de _{docilis, interim tarnen tionloquitur}

ita liquide _{ér ita concinne}ficut

pfitta-cus, _qui &/&ρωπόγ,λωτιος audit.

vid.

Franz. Lc. Infuper_{Ant. Le}

Grand

in fua _{DiiTerC.p.m. 132. pieas}

cujus-dam mentionem facit, _qua;

con-fpeåa?, advenientique dömina? χαί¬

ρε dicere foiebat. Occurrit

_denic^

avis notifiima corvus, _qui optimé loqui diciCur , qnia addifcit

exafté

imitari vocem humanam, _multascß

ejus mutationes a?mulari poteft, ut

ait idem Franzius 1. c. P. Itc.xiv.

Trädit quoque Macrobius corvum

quendam Auguftum Ca?farem;ex

A&iaca vi&oria rédeuntem his

ver-bis falutafFe : _tAtve, Q#får, Uiäory

Imperator, üb. 2. Satur. cap. 4. p.m. 282. Hac de re_{Scaliger ita: Unum}

( fe. corvum) alebant monachi

vicini

ncrftni, qui coquum Conradü

nominatim

in_{fame implorabat. adeo expre(Jey ut} ab hominevocatumarbitrarentur. vid.

Exer-«β1

Exercit.ccxxxvir .ρ.01*665.

Haee

jam breviter

di&a

videntur

fatis

probare,

quod prascipue

hoc

ca-pite

intendimus.

Caput

_Quartum.

§. I. Serpens loquens Ev£ per Sat/MAttu»·

§. II. Jfinus Bileamo virtute divinλ.

III. ΡAr ratio in brutis prodigiofb lo~

quentibusapudauttoresprofanosy

fci-licet _{pr&ternaturalis.}

§. i.

QUod

articulatå

anima'lia

_loqui

bruta

_{fint depre-}

voce

^henfa,

adductis

teftimoniis

facris _{atque profanis capite}

_fupe*

riori afteruimus. Ceterum cum., loqueke illorum non omnium

ea-dem,fed valde diverfa fuerit ratio,

& _{qua?dam mera ac}

_nuda/inftriw

menta fefe

praebuerint,

peregrinö

exfiilente _{loquendi principio ;}

_alia

verö _{magis per}

_fe

_&

_quafi

_propria

viarticulatas _{protulerint voces: ne} qua fiiboriatur

confufio,

de

24 _ig*

bus heic _{agendum putavimus; de}

poflerioribus deinde

iniequentibus

a&uri. _{Quod itacj; attinet ad}

iér-pentem

ejusque

loquelam, quam-. Sacrarum literarum au&oritate

af-fertam _fupra

_vidimus,

_{miffis variis}

hac de re fententiis, _{easque intens}

illorum, qui cum Jofepho folum-»

ferpentem, cum Cajetano folum-»

Diabolum; cum Cyrillo fpe&rum quoddam , Diabolum nempe

fub

forma_ferpentis

_aiTumpta

apparen-tem, cum PhiJone _allegoricé

volu-ptatem carnalem ;

quodcß

impium eft & _{blafphemum cum Ophitis}

ipfam DEI fapientiam, Chriftumcjj ipfum incelligunt; å litera non elTe recedendum _{cenfentes, ferpentem}

verum _{quidem & naturalem, at_j}

ενεργζμενονίive å Diabolo obieiTum,

non _{per τΐξ.οσωτοτοΐίαν, fed veré vo¬}

ce _{articulatå locutum fuiife}

ilatui-mus. vid._{Aug. Pfeiff. inDubiis}

Ve-xatis de _{Serpeiite Sedu&ore p. m.}

22. Praeterea pro

_aditruenda

_illo¬ rum

*§f it Se¬

rum _{fententia, qui ferpentem}

_aliacj

animalia bruta facultate _loquendi,

qua poil lapfum iunt deftituta, irLj

Paradifo velint füiiTe inilru£ta,cum

nulla nobis idonea _{füppetant argu¬}

menta; _{quippe quod}

ejusmodi

lo-quelanon tunc minus, quam nunc,

cogitationemponeretrationemque, quam tarnen Ulis utpote meré

cor-poreis omni tempore denegamus: cuilibet facile erit _colle$u,

loque-lam hane non

_proprié

lerpenti,

Ted

peregrino cuidam principio,

fcili-cet Diabolo _{imprimis ,}

_eile

adfcri-bendam, qui iuo inftin&u ferpen-temimplevit, eocg ceu initrumen*

to ufus_{eil, ut faciiius poiTet}

homi-nem circumvenire; feminamenim

aggreiliis Ii

detegeret

fefe, potius

å fe audiendo _{deterrmiTet,quamm}

fcelus fuum _{pellexiiTet. Mofes}

ve-rohoc _ipfum defcribens_{rem folum}

fpeélabilem , (ut Evas eile

videba-tur) nominat, fub ea tarnen

intel-ligendoDiabolumin iérpente laten¬

•Belöps#·

tem & cum Eva colloquentercu.

Atque ita hoc in negotio

Diabolus

egitprincipaliter

& ferpens

inilru-mentaliter. vid.Pruckn:Vind.Bibi.

ad _{cap.III, Gen. V. 1.&4. ρ. m. 28.}

& 29.

§.

IL-Ad alterum _exemplum

_{é Scri*}

ptura

Sacra

defumtum

quod fpe*

&at, quo legitur

loquela aiin<e

Bi-leami tributa, ejus rationem

haud

diffieulter _{deprehenfuri fumus,}

_fi

modo _{ipfum infpexerimus textum,} ubi habentur verba: m ΠΓΡ nnöl

ρηκπ ^5 Φ332

locutionem illam

di-vinå _difpofitione

_fa&am

_fatis

claré

exprimunt.

Alius

locus

huicNum.

c. 22. v. 28. & 30. parallelus

legi¬

tur 2.Pet. 2. v. 16. έλεγαν

ås

εσγβν

ϋϊας_{παρανομίας'}

_{ύποζνγιον}

αφωνον, εν

άν^ξΰπό φωνή

φ&εγζάμενον,

έζώλνσε

TYjVτ£ προφητχπαραφξονίαν.

Ubi

ne¬

mo veram iingat contradißionem,

quod

Allna

Bileami

animal

mutum humana voce locuta dicaturj prius

*s§t

*7IfÜ*

_

emrn _{rejfticit naturam}

afime, poflerius

verb miraculum inea ä DEG editum;

quod divind

potentid

fafium

fuerit,

ut

animal _loquendi

_faciiltate

_{per naturam}

deflitutum, vocemhumana:(milern

edi-derit. Sic _{placuifc Creatori}

forma-tis in ore aiinino verbis a?qué _ac

per angelum Bileamo loqui.

vid.

Pruck. ad iocum 2. Pet.2. v. 16.

$· ni.

Quse ha&enus de ferpente

iv-εργζμένω afmacß Bileami

di&a

Tunt,

fatis _{fuperque explicare videntur,}

quid de aliorumprodigiofa loquen¬

di ratione tenendum fit> adeö uti_,

minus neceffarium fuerit, huic rei deducenda? diutius inharere, In¬

terim tamen ut fidem datam _pras*

itemus, paueiffimis hoc

defunge-mur officio. _{Quod itaque attinet}

ad bovem Livii & canemPlinii, a-liaque id genus animaiitia plura_> ,

quae in priicorum prodigiis locuta commemorantur, cum non omnia

fiåaac falfa dicere liceat, non in

aliud

aliud _{quam vel}

_divinam

_virtutem vel Diabolicam

_operandi

_opem

il-lorumloquelamreferimus.

Pofle-rius tarnen _{apud gentiles ut}

pluri-mum fa&um fuiiTe, hoc potius

ad

credendum inducimur,quo

magis

illi å vera via falutis remoti, _atque

in mentis fuse vanitate ambulantes

ad ludibria Satana? attenderunt_.,

qui, inter alias illuiiones , ut res

inanimata? incedere more

homi-num, ut arbores, animalia bruta

& fimilia videantur _{loqui, facere-»}

poteft.

vid. Alft. EncycL

lib.

xu.

c. 9, p. m. 656. Quid ?

quod

in-fuper apud Ethnicos

crebrum

<fcr

ve¬

rum ; Dämmes, ut Mos deciperent,

l

ftatuis

loquebantur,

ex

lapidibus

ora-cula _{fundebant: Dämon Me}

_Dodomus

ex _quercu,&

_{ulmus apud}

Pkiloßratwn

Apollonium Thyanmm

alloqiiitur;

&

apud Porphyriwn

fluvius

Pythagoram

falutat. vid. Pruck.

ad.

v. 1. cap,

19

Caput

_Quintum.

/. Svd ddtur ctiam nxturalU brutorunf loquela5 qu* rationibus

II. _{Excmflis probatur.}

$. I.

POftquam

ds > quas

de

prodigiofé

animantibus

_,

&

bru¬

ex

alieno _prorfus

_agendi.

princi-pio, locuta fuere, egimus,

poftu-lat _{infuper ordo, ut in}

_originem^

quoque inquirämus

loquelae

illo-rum , qua? inter capitis

fuperioris

initia diximus _{magis per fe &}

pro-priå quaii vi voces

protuliiTe

arti-culatas. Verum enim vero, cum

loquendi facultas

dicendorum

vi-deatur_{iupponere fcientiam, atque} ha?c _{requirat raticnem, quam}

bru-tis in antecedentibus_penitus

dene-gavimus: Videmur

haud

immeri-tö audire _{qua?rentem ,}

_quomodo

hoc _ipfum

_fieri

_poiTit

_{, qua?que_>}

ejusmodi haud ignobilis

effe&us

producens fitcaufa?

Refpondemus

ani-animantia bruta, _{frequenti atque_>}

aillduå _{antegreiTå inftitutione, ad} hunc _{qualemcunque loquendi} ha-bitumfuiiTe

_perdu&a.

_{Etrii enitiu} cun&a animalia _{bruta, ad qua? na¬}

tura illa _{finxit, coeco quodam}

im-petu fine ulla cognitione feruntur, iibique reli&a ipeciem iiiam

exa&é

referunt: Illorum tamennon

pau-ca, alieno atque externo

interveni-ente _{principio, ad a&iones varias>}

etjam iiia? fpeciei haud raro con¬

trarias, diiponi poiTunt. Revera,

inquit Thomas Willis, multa aäio-nes,qua in brutisfatis admiranda

ap-parent,primo caju quodam ab iis

per-agebantur, qua deinceps crebrd cxpe-rientiä_{repetita in habitus, qui}

pluri-mum_{follertia &fagacitatisreferre}

vi-dentur, _tranfeunt. vid. cap. VI.

de_>

Scientia _{brutorum, Si jam anima} fenfitiva _{( ut loquitur ille) cuilibet}

inftituto facile _{adfvefcit, ipfiusque}

aéliones, ex accidenti _incepta?

fe-piusque repetita?,inmgrem & con-

fvetu-AS?!! t1

fvetudinem abeunt:

_quid

_tum

fre-quens ufus ac

debita

exercitatio efficere valeat, neminem fugere^.

exiftimamus* Plane _{ftupemü Juni}

hahitus, inquitWillis 1. c. quos

equi,

canes & aves

dijciplina

ab

hominibus

fedulo inßruäi ajjequuntur. Iüa

do-eetur volucris volucrem venari,

canis literas _{aliasque res}

_reddere,

ad macellum _{Ire,pecuniamferre,}

car-nemque rejerre ; ita canes cühtores, vulgo chtens couchans, quibus innatum efl in vifas perdices impetum facere,

arte_{edocentur, ut adearum conjpedum}

immoti_{confißant, & nonnifi datojigno}

aßurgant &moveantur. Ut

tacea-mus innumeras alias artes, qua-rum addifcendarum canes eiTe

ca-paces, experientia quotidiana fatis

fuperque teftatur. Sic Arrianus

a-pud Cardanum elephantem Je vidijje

narrat, qui cum in attribus bina ha-heret _{cymbala ,promufcide alternatim} ea _{tangebat, ad}

_{rhythmum, fahabat}

_q;

pro rlyythmi ratione, ceteris cum

tanti-tantibus _{choreamque ducentibus* Ant}

Le Grand inDiiT _{p.m. 123. & 124.}

Sic quoque camelos (altare doceri

aiTerit idem LeGrand in Hift. Nat.

art.vi i. de animantium aélionibus

p.m. 384· Equis, inquit Piinius,

docilitas tanta _{eft, ut univerjus}

Syba-.

77/#;?/ exerchus _{equitatus ad Sympho¬} nie cantum_{faltatione quadam moveri}

folitusinveniatur. lib.VIII.c. xlii. §. IL

Hxc de _{quarundam beiliarum} inftru&ionis _{capacitate breviteii.'} di&a videntur in materia fubilrata

lucem _{nobisfoeneratura,} exiftiman-tibus eandem brutorum animan¬

tium _{loqueLe eile rationem;}

illam-que utantea diximus non niii fre-quenti atque idoneå accedente

in-ftitutione _{poiTe obtineri.}

_Qpod

ipfum nonnuliorum audloritate-» probabimus. Audiamus

Macro-Diumanteå nobiscitatum lib.2,

Sa-turnal. _{cap. 1v. p. m. 282. hunc in}

modurn _{loquentem: Sublimis}

1§»

Med viäöriå _{(feil. Caefar}

_Auguftus)

revertebatur _{·, occurrit ti inter} gra-iulantes corvum tenens, _quem

itiftitue-rat _{hac dicere}: Have. C.esar. Vi¬

ctor. _{Imperator. Miratus}

C#far

oßciojam

avem _{viginti miUibus} nun:*

morum emil. Socius _{opificis> ad quem}

nihilex_{illa lib}er

_{dlitateperven}

_erat,

af-firmavit _{Gé/arihabere illum & aliunt}

corvum; _{quemutajferre cogeretur}

ro-gavit. Allatus verba_{quss didicerat} ex-prejßt:Have. Victor.Imperator* Antoni. Nihil_{exajptratus fatisdiixit}

jubereillum dividere donativucum con*

tubernali. Salutatus_{fimiUter å}

_pßtta~

coemitum

_jußt.

_{Idem miratus inpica}

hane quoqueredemit. _{ExemplüJutorem}

pauperemfolieitavit,utcorvum

infirut-ret ad_{paremjalutatiönem;}

qui impen-dio

_{cxhauftufjkpe}

_{adavem non} refpon-dentem dicere_{jolebat: Opera &} im-penfa periit. aliquandotamen corvuS ccepit dicere diäatam _{Jalutatiönem^,}

Hdc auditå dum _{tranjit Auguftus} re-Jpondit; Satis domi ialutatorum

lium habeo.

Superfuit

Corvo memo¬

ria, ut & illa, quibus

dominum

que-rmlem

_{filebat audire,}

fubtexeret:

0-pera&

impenfa periit.

Ad

quod

Ca-Jär

rißt, emique

avem

ju/fit,

quanti

ml·

lamadhuc emerat. Idem tenendum

de _{pfittaco , qui}

_{é palatio}

_Anglias

Regis, in profluentem

fluvium

de-lapfus

cymbam evocavit;

quia

du-bium non ed, inquit Le

Grand

. quin iUas voces

prommciare

antect

di-dicerh. vid. _{ejus DiiT. pag. m. 132.}

Ad hane lententiam accedit

quoqj

De la _{Forge, beftiarum}

plurirnas

omnis _{generis lingvas}

adhibitå

ad-fvefa£tioiie admodum facile

pro-nunciare _{aiTerens, in} Tra&atu

de

Meηte humana _{p.m. 177.}

Confir-mat _{infuper hoc ipfum}

Joh. Con¬

rad. Amman, audlmus,

inquit,pßt-tacos,picas, corvos

&

id

genus

a-ves quotidie

hominum

artificio

loquen-tes. vide ejus DiiTertationem

de

lo-quela c. τ.

Pluribus

circa

hane

rem

recenfendis

_{fuperfedemus,}

_cum,

quem-quemadmoduin aves Canarias

ali-asque ofcines inarticulatå--voce hu¬

manes imitaricanfrus _{quotidie feré}

deprehendimus.; olim etiamunam ultra decem _{cantiones varii gene¬} ris _{hymnosque Facros'} artHiciofiffi-mé fonare audivimus _;

_id<$

_unicé

«χ naturae _fu^e docilitate & _affiduå

hominum iriftitutione:

_ita,

_{fi vel}

mille alia brutorum artieulaté

lo-quentium exempla adduci poifent,

credibile omnino eft , imo

invi-&um, ex eodem fonte _loquelairu.

ejufeemodi profluere.

Caput

_Sextum.

§.I. Huc _conferunt naturalis _quadamor¬

ganorum conßitutio.

§.II. ALtas conveniens_{fe. juvenilis.}

§·.III. Jjfiduouf(t for_matacerpbri_diffofitio*

§. IV. _{Hujus uberior explicatio.}

§.V. Et _{quidem, (fecialiter per}

connexio-nsm audittts & _loqueU.

§.VI. _{ModusffccialiorformandiloqutUm.}

«gf

3όϋ»

§. I.

SUperiori capite

lam animantium

diximus

brutQrunL.

loque-per ufum atque

exercitiunu

frequens

efTe

obtinendam

; nemo

tarnen inde _{putet ea}

cundla

_ac

fin-gula,

accedente licet

afliduå

infli-tutione, eo ufque poiTe

perduci.

Ut enim _{fubje&um non per} mo-dum _imprimentis,

_fed

_fuse

recepti-vitatis _{recipit : ita etiam}

_hic

loci

loquelajuftam

requirit

corporis

dif-pofitionem, qua

deficiente

omnis,

qui huic rei

impenditur,

labor

irri¬

trus manet. _{Requirimus itaque}

in

animantibus illis, _quibus

_aliqualis

loquela fit

adquirenda, prascipua-.

locutionis _{Organa, qux ilatuuntur} duplicia:

alia

remota

&

commu-nia; alia propinqua &

propria-».

Illa, teile Sennerto in Phy£

lib.

B·

c. 2, ad finem, refpirationis

funt

in-ilrumenta _{pulmo &}

_thorax;

_haec

verb _{afpera arteria , larynx,}

mu-fculi,nervi, lingula,lingva.

5/

ximé autem _larynx,

ejus<que

_pars

quas glottis dicitur proximum

&

ada?quatum

vocis

eft

Organum, ut

loquitur Barth, in

Inftit.

Anat.

lib.

2.cap.xi.pag.m. 192.

Cum

vero

locutio voces ut materiale omninb

Tupponat: fequitur, quas

illarum

edendarum deftituantur facultate,

etiam _loquelas

_eiTe

_{incapacia ; ut_»}

eorum, _quibus defunt pulmones,

rationem _{deprehendimus. Neque}

tarnen omnia vocem emittentia ad

loquelam habilia dicimus; rad'

h->

αίμα κ) ζωοτόκα των τεΊραπόδων,

βξα-χεϊαν της φωνής εχει

ΰιάξ^ξωσιν,

σκλη-ξάν τε γάξ ύκ άπολελυμενην εγχσι,

κ) παχεΐαν την

ψλωπίαν,

ut

teftatur_,

Ariftot. lib, 11. de part. _{anim. cap} XVn. Hinc _patet

_quod

_iingula-,

modo enumerata _{loquelae organa_,}

debeant reite eiTe _{difpoiita ; nam} ,

ut idem ille Ariftoteles eodern lo¬

quitur loco : Έξος την των

γραμμά¬

των _{Μξ^ρωσιν, κ)προς τον}

λόγον

_ομα¬

λή καϊ πλάΐεΐα χρήσιμος.

σν<ςέλλ£ΐν

/ ι

■

γάξκΐ προβάλλει πανίοοαπά,

τοιαύτη

§σα _{«} άτολελυμάνη, μάλιςα αν}

ύύναι-70'. Avium denique _non paueasin

antecedentibus locuüas audivimus» qua de re Ariftoteies: το is

τωνορ-νίΒων _{γένος άφίησι φωνήν μάλιςά}

'έχει

$ιάλε/~ον, οτοις ύπάρχει με]ρίως η

γλωτϊα πλαΐεΐα , ^ οσοι εχβσι

λεπίήν

τηνγλωήαν αύτοον. lib. ιν·c. 9.

Hift.

Ariim. Si confaiamus Plinium de

picis loquitur ita: addifcere

fciliceC

fermonem humanuni alias foffene-gant, quamqu<e exgenere earum

fint,

qu<e

glanäe

vefcuntur:

ér

inteteas

fa-dikts-, _{quibus quini fint digitiin}

pedi-hus, Hift. Nat. lib. vi 11. _cap.xLii.

Infuper quod non omnia animan-tia bruta _(de

_perfe&Wibus,

_uc

_&

antea _{monuimus, ioquimur)}

_,^qué

j

doeilia fint, atque

ad

loquelam

pa-riter _{apta, å diveria cerebri}

humo-rum _{fpirituumque animalium ra- j}

tione _{profkifci exiftimat Ant. Le^}

Grand in.fua D.iiT.. _{p. m. 124.} Un-de beftiarum_nonnullai,

_quibus

con-■

tinne craflior _{fang vis} ,

cerebrumcß

minus_diaphanum

_exfiftunt,

quem-admodum inaliis _paucos

chara&e-res admittunt; ita vix ac ne vix

quidem , ut loqui

difcant,

adduci

poiTunt.

§. Π.

Hsec _porro

_inilitutio

_{ut non_»}

ex _{xquo omnibus}

_convenit:

necomni_{tempore fufceptaoptatum}

confequitur finem. Ad quem

ob-tinendum non alii quam primi

an-ni _{aptiores funt j nam, ut canunt} Poetie:

In teneris _confvefcere

_muhum

_efl.

Virg. Georg, lib. 2.V.272. Atqué Horatiuslib.I. _epift.2.

_feré

_adfinem:

Fingit equum

tenerd docilem

cervice

Magifter

Ire viam. item,

Quojemel

efl

imbuta

recens

ferväbk

odorem

Tefta diu.

Contra fecundum _{adagium i}

_Pfitta~

1

uis ienex nedmt _ferulam , dttflitct

*§|4ο%*

φαρα<5Φ iccnt ntct)t Γρκφηί.

Pul-lus emm _{adjvefaäusujque ad duos}

<sta-tis_{Jm annos dijcit. Ceterum fenex ca¬} stusmdocilisefl &

obliviofus.

vid.Lex.

Sor.ad vocab. _{piittacus p, m 1838·}

Huic rei Plinius _adilipulatur

_locoå

nobis fupra citato, picas non nifi

primisduobus vitae annisloqueiam

-addifcere. Non tarnen ilatirn _at<$

exiiftunt, hane inftitutionem aeque

feliciter _{fufcipi poiTe, verum}

lati-tudinem _{quandam efTe} conceden-dam _{putamus ; quemadmodum}

e-nim _{(vid. Le Grand in Inflit.} Phi-lof.Part.vih.c. 22, _{p. m.675.) in_j}

puerisrecens natis cerebrumnimis

jnolle, humidum _{atque aquofunu»}

nullarum _{impreffionum eil}

reti-nens: ita _{pleraque animalia recens}

edita ob eandem rationem fa£tas impreffionis minus videntur tena-cia. _{Ompropter hoc tempore}

ßnßbi-lium idus minus alte _{inflixi denuo}

fia-tim obüterantur ; & poil _{pauca_j :}

ψαφfrimum verb

hrutis

•«si

41

hus cerebrwn _clarefeit,

_JJirituum

a-mmalium _{fyftafts fatis}

_lucida

_&

dej*-cata_evadit,

objeåa

_exteriöra

_jenfuum

, organis illata imprefpones

faciunt,

lo-quitur Willis c. vi. 1. c.

§. III.

Hoc _ipfum

_quomodo

_fiat,

bru-tiscg animantibus

aliqualis

obtingat

loquela, é re eil uiterius

utinqui-ramus, _quantaque poffimus

perfpi-cuitate _{explicemus. Audiamu.s}

Plinium de _{piktaco italoquentem:} capiti ejus duritia eadem qu<e roßro. hoc cum ioqui dijcit ferreo verberatur

radio, nonditerJentit icius. _& pau-lo _{poft de lufciniis &c. docentur,} in-quitpfecretb

ubi

milla alia vox mi-fceatur, ajpdente qui crebro dicat ta,

qiii£ copdita

velit,

accibis bonis

blan-dtente, Hifh Nat. lib. vni. c. 42. Videamus quoqpe Franzium , qui

feré eadem habet verba & ut vi-dentur é Plinio _defumpta:

loquiau-tem _{difcunt furni,ficut etiam}

_alt*

a-•

ves, _inquit, quando

fecreto

&

feorjtm

inftru-4*

inflrmntur in conclavi, ubi miüa alm

vox auditur, ér_{pr<eceptorfemper}

ajfi-det, ér crebro inculcat ea , qu<e

vuk

addifci

ab

ipßs,

cibis boms

blandi-tur, Tunc enim aves vocisjpbritumUlis

magiflris concionantibus

&

formanti-bus_{fequacem &}

_amulum

_prxbent,

_&

vel_{cantiunculds, velverßculos} velvo-cabida variarum _{lingvarum addijcunt.} Hift: Anim.Part.II.c. 20. de fturno

p. m. 523.

Quemadmodum

enim

canes , equi alia?ve beftias

juiTa_»

faciunt, variasqueinde peragunt_.

artes, quod corpora ipforum

mul-to labore _repetitisque

inftru&ioni-bus eam na&a fint difpofitionem-M

ut, _{quamprimum tale Ulis}

fit

ίϊ-gnum, fpiritus animales flatim.-devehantur in nervös & mufculos,

qui ad hoc vel illud

agendum

im-pellunt: fic quoque fe

habet

loque-la anirrtantium_{brutorum; per}

afli-duamnamque inftitutionem,

ver-boruinque repeticionem

creberri-mam, _fpecies eorum cercbris

primun-primuntur, quibus fpiritils & or*

gana ad iimiles fonos edendos de-terminantur.

IV.

Totum vero _{negotium, ut}

no-bis _{videtur, abfolvit}

adquifttaqua&-,

dam

cerebri ceteriquecorporis

dif-pofitio, qua?

potiffimum confiftit^,

in _{veftigiisfeu viis ac femitis, quas} pro varia obje&orum

impreiiione_>

varias effeeerunt_{fpiritus animales,}

infle&endo, deprimendo atqueiti_j

hane _{pel illarn formam ordinando}

exigua ilexibiliaque capillamenta,

quorumcongerie cerebrum

confta-re exiftimamus. Has vias ut refie

cwcipiamus, inquit Lud. de la

For-gt., cogitandtim

efl,

qnoddifferentia9

qtue datur hiter illam

Jylvam,

per quam praeter ventum nihil unquam

tranfiit,

atqueijlam,in quam

animalia

ingredi-entia_{diverfasfecerunt vias,fit eadem,} qu<e reperitur inter

cerebrum

recens atque taleyin qtiale fpiritus

vel objetfa

• ·

ahquam fecerunt

imprejfionem,

vid.

^44f§*

Not. inRenati des CartesTradhde

Hominep.m.170.

Ejusmodivero

objedfcorum impreiiio

dum fit,

ner-vorum, fine quib'us nullas fpecies imprimi

poiTe

putamus,

fiiamenta

moventur, quas mota partes cere-bri trahunt , porosque

aperiendo

,

efficiunt, ut _{fpiritus animales}

fta*

timinmufculos,ad hoc aut illud

a-gendumidoneos,influant,

remiffius

aut _{impetuoiius,pro ratione motus}

atque

jmprefiionis

insequalitate_j.

Qua

faspenumerb fa&å habitudines,

utita_{dicam, corporalesexfiftunt,a} -deo ut _{deinceps pori facili negotio} aperiantur, etiam fine

objeiHprae-fentia, _{fpirituscg animales} vias ante tritas facillimé remeent. Huic

por-ro adquiiita? difpoiitioni

adfcriben-dum, quod videamus duas

ideas,

naturaliter_{jundias, faciendo plane}

contrarius _{perlongum tempus &}

vices _{frequentes non folum}

fepa-rari, Ted alias imo diverias,

nullam habest convenientiam, ex*

ercitatione affiduå intercedente_*

pofTeuniri.

Dum

fciliceü

fpirituum

animaliumcurfusper

objeåi

ideam

excitatus,cum alio

quodam

eorum

curfu , per

ideam

motus

membri

cujusdam

produ&o,

conjungitur

; ita ut non nifi unus evadat. Sic e.

g.fimihi animus

eßet

docendi

canem

Jaltare in

honorem

Regis

Gaüiarum,

egoprimum

iüi

exhiberem

fruftum

p(t-Iiis & dicerem:falta in

honorem

Re¬

gisGaüiarum. Quo

fiet

ut

idea

ißius

foni

deferat

Jpiritus ad

eundem

locum,

quo

idea

faltus

c

anis

monßratusque ei

ä mepanis

ipfos

deducent,

_eo

quod

in-venturi

_{ßnt plus}

_facilitatis

_jungendi

_fe

quam

ulteriuspenetrandiadalium

quen-dam cerebri locum. Ceterum aaione

hac _frequenter

_{repetitä, ißa via}

red-detur adeo irita, utdeinceps

folafacili-tasfaciat, ut

idea

foni

Jolaßne

altera

panis ad

faltandum ßt

iUum

inflimula-tura. Verba funt de la Forge iti^.