Dissertatio philologica, de lucta Jacobi cum angelo, ex Genes. cap. XXXII. v. 24. quam consensu amplissimi senatus philosophici Upsaliensis, præside ... Andrea Boberg ... publico bonorum examini modeste submittit s:æ r:æ m:tis stipendiarius Johannes Löfma

πιγρ üm

DISSERTATIO PHILOLOGICA, De

1.ÜCTA

_JACOBI

CUM

_ANGELO.

ex Genef. cap.

XXXII,

_v.

_24.

QUAM

Cotjfenfu

tSlmphflimi

Semtus

Fhilofofbici Upfalienßs^

PRjESIDE

VIRO Celeberrimo_f

DN.

_ANDREA

Β Ο Β Ε R G,

L.L.O.O.PROFESSORE _{Reg.& Ordin.}

tublico btnerum cxAmint_{modefte fubmittit}

Sim R:^e M:tis Stipendiarius

JOHANNES

Jiögü&SßKgÄ,

AΝ G Ε RMANN US_^

In Audit.Guft. _{Maj. die 11 Odobris}

Anni MDCCXXXVIII.

Horis ante rneridicm _ctnfvetü.

VIRO

Admodum Reveremto _atqite

_Prdck«

riffimo,

Mag.

ABRAHAMO

FOUGT,

PASTORf _Torneriiiurn

vigilsit-tiiTimo, _{adjacentis Diftriftus & ka-p*}

poniar

f

ornenfis PRATOSITO me*

ritiflimo, _{Nutritio propen·«} ίιίΠin_o,

PATR0NÖ tnuJtis nominibul

Cofendo«

JLfatic

tandem na&us occafionefflt

diu

_multumque

_optatam

,

gfatuid

anhnum_{publice Tibi declarandi,}

Ad-mod, _{Reverende Domine}

Prspofi*"

te, _{quod, facie licet}

_ignotum,

per

tri'f

énnium t amen _&

_quod

excurrit,

p°ß'

quam cura_{flliorumTuorum heic}

wihi

demandata efl,

_{plarimis indies}

_hettefiJ

ftituto

adjuveris,

has ingerin

mei

pri-mittås, «ζ pignus mentis

grattflnrtét

s Tibi

_{offerendas cenful Sujcipias,}

/o,

benigna

&1

faventi fronte

leve

hoc

_mitnufculum

_{, Tuis}

_licet

_{in me tot}

meritis_prorfus

_impar,

_w

pofterum

Tibi

commendatum habeasf

omni, decet,

objervantia

oro atq;

obteftor.

Ego vicisfm,

mearum

eft partium, />/'0

TuaTuorumq;/>éT-profperttate

calidisfmas fundere

precesnon

deßftam, vein Deus

Opti¬

mas Maximus Tefofpitem _atque

mco-lumem quam

diutiffime

conjervare,

Admod.

Reverendi

Praeclarisfi-mique

Nominis

lui

CultirOlftYvantjffmtts

VIRO Aäm. Revtrendo _{dt£Prdridrijßm,}

Mag. PETRO

STROM,

pafiori in Nora, _{Biaertrå, & Skog}

lon-ge digniffimo,

PATRONO referenter_fufciciendo, VIRO Adm. Reverendoac_PraclariTmoy

Mag.

LAUR.

RAMSTROM,

Gr<ec._{Ling. Lettori in}

Reg.

Gymnaf.Hcr-nof. _{Dexterrimo, &Ven. Confift.}

Adfefori graviilimo,

g. PATRONO)omni honoreprofequendo,

PlurimumRev. _{at% clarijfimo Domino,}

Mag

JON£

Ν OR

LIN,

Pajtori in fcr & _Uplandorum

laudatiilimo, ut _{confangvinitatis}

vinculo _{conjun&iflimo, ita}

FAUTORl _certijjimo.

'Plurimum Reper. &_{DottijßmoDomino,}

Dn.

_JOHANNI

_WIDBERG,

•uerbi Divini_{Comminiftro in Anger··}

mannorum_{laudatiiiimo,}

ajinismeri-tisquemaxime confpicuo,

FAUTORI _Of,timo.

LUcubrationcs

tis_grauiTtmae,

has

_obfavorcm

qualescutaque,

_&bcnciicia

ut

tcfleram

_perphiri'

tncn-ma in fe collata, Vobispatron*« lautores Oftimi,

cum_{omnigcnas fclicitatis}

apprccationcdat,dicat&de»

éictt

jtdrn. Rrver, _{ζ$ PrAcUnffim, Nomtuttm VeftrofM*}

cultormdefeflus.

^raϊ$χ &%#&&&&%%&&&^%#%^%%&

I

lN.

J.

$. I.

Lacuiffe olimDeo

fu-prcmo clerrentisfimo-qup _peculiari modo &

inexterna _quidem

fpe-cieian&is _Patribusve¬ teris Teftamenti fe _manifeftare, cum-que iis humano more fcrmonem con-fr _{ferre, non. uno in loco teftatur}

hifto-ria facra. Memoratu fane _digniffima & maxime _{confpicua eft illa}

apparitio, quae contigit Abrahamo commoranti in Elon Mxmrc _{λ)., ubi tres}

angeli in virili Forma ante eum _{fteterunt b)}

:

quorüm unus _{ipfe Jehova} erat _c),

re-petens _{promiifionem de nativitate I«}

faci _{d) antea fa&am e)-y}

pofteaque

fuum coniilium de Sodorna _perdenda

f evertendaque Abrahamo

_detegens

/)·

Mec _{minus celebris Ifaco fatfta eft,} po

re-t nom

regrinanti Geranc^), qvum Deus

i·

pfi promifliones

easdem,

ac

patri ejus

Abrahamo, de pofleilione terrae

Ca-nanaeae, multiplicatione poftcrorum,

Si femine bencdifto ex Ifaci pofteris

oriundo, repeteret. Omnium vero revelationum, quibus Patres &

Patri-archas in veteri teftamento honoratos

voluit Numen _{benignum ,}

illultriffi-mam, _{atque auguftiifimam jure}

meri-toquedixcris illam, quam

Patriarcha

Jacobus , ex Mefopotamia

rediens,

circa torrentem _{Jabbok expertus}

eft,

qvum ipfe Deus, in externa]

angeli

fpecie inftar hominislu&andoeumeo,

fe ei manifeftavit. In hac lufta Jaco bi, mira prorfus & notabili,

confidc*

randa tenues _{ingenii vires}

experiri

riobis animus _{eft, oblata occafioneex} his verbis Gen. _XXXII, *4. nrwn

ni^y

_{ny toy^Npsiri}

η. e. & rem an_{fit Jdceb}folusJk(f luftAtut

tfi vir cumevy donec Afcenderet Aurora.

Teinterea, benevole Le<ftor,quä, decet obfervantia , rogamus,

vehs

pro folito candore Tuo huic

inftituto

laoftrp favere_{\ & fi defiderio Tuo}

m o Ü» 5

hus fatisfeciife _{vtteamur, tonatus ta*}

men noftros _{benigne interpretari.} λ) Gen. XVIII. /. £^ ibid. a. r) /^zV» _{/. /j". /7. d) ibid. 19. t) Cap.XV.}

/)

C^.

XVIII. /7. 1/. e)

XXVI. /. a.

5. II.

Occafionem _{hujus apparitionis} breviter_{indicafie, antequamad ipfius}

argumenti tra&ationem accedimus,

non ab re futurum arbitramur. _Fafta

eft illuftris haec _{revelatio, qvum}

Pa-triarcha _{Jacobus, in itinere} ex Mefo«

potamia conftitutus, ad terram,

Pa-tribus fuis _{iibique promifiam, Canaan} tenderet. Antea vero multis licec

Dei_{promiflionibus, multorumque} an-gelorum, fub reditu eioccurrentium,

praefidio circumdatus _{confirmatusquc}

eilet _{Jacobus; Efavum tarnen, qvera} libi valde infeftum _noverat,

magno-pere metuit. Hinc antequam in

con-fpeftum ejus veniret, nuncios,

ad-ventum fuum_indicaturos,

_iibique

gra-tiam fratris _{conciliaturos, atque}

ani-ttium _{ejus placaturos, praemifit. Ve¬} rumex _redeuntibus

qvum

cognoviifet,

fratrem cum _{quadringentis viris}

4 o U»

ventare, nefciens, quid animo

medi-taretur _{frater, fummopcrc quidem}

confternabaturj attamen in fpempro-tedionis divinae eredus, hanc

arden-tifiimis _{precibus expetivit, memoriam} promiffionum divinarum, fibi fuisque

patribus fadarum, fidenter repetens,

Cumque dona fratri, priusquam

ei

©bviam iret, offerenda_{paraffet,atque}

praeferri mandaflet, ipfc cum

omni-bus fuis fecutus eil: _tandem,

trans-tuiflis ad torrentem _{Jabboki uxoribus,}

liberis, omnibusque

poiTeffionibus

> ipfc folus manfitj procul dubio, ut

intentiores, a ceteris femotus, ad

Deum fundcret _{preces. Tum vero}

eontigit, ut vir quidam cum

eoluda-retur , donec oriretur aurora.

vid.

Gen. XXXII_{ab initio usquead comm·} 14.

§. III.

Sic breviter narrata oceafione lu«

d*, ad ipfa vocabula, quae hanc

no-bis _{defcribunt, coniideranda}

pergi-mus. _{Nomen fubftantivum}

un-de deducitur verbum, quo certamcn

horum colludatorum in facro textu

cxprimitur, generaliter

fumtum,/^

49 ° * _S

terem_{qnemcunque Stockio}

h) denotåtj

Specialiter vero, pulverem _pertenuem, pedibus, aut vento, aut aliter exci-tatum& in aérem _{elevatum, adeoque}

diftinftum a voce _{")£y, paulo}

gran¬

diorem auf crafiiorem _{fignificante :}

quod ex multis _{fcripturac locis} pro-bant

_{Lexicographi.}

_{Hujus radicis}

ver-bum _{conjugatum in Niphal} tantum-modo _{legitur, necoccurrit nifi in}

prac-fenti _hiftoria;

atque, teftc _Opitio, proprie fignificatpulvere conftergr. quo

inclinat forte veriio _Tigurina,

quum

reddit:_{defcenditcumeoin arenam;}

obfer-vante hoc Riveto _{i), 8c poft illum} Terfero _{k). Hane fignificationem}

plurimi Hebraeorum _Magiftri,

prace-unte R. _{Menachem, ut teftatur}

Ra-fchi, retinendam

_cenfuerunt,

_&

al-lufione faéta ad morem _palaeftrae

Grae-corum,

_{Romanorumque,}

_{in qua}

lu-ftatores nudi _{feinvicem pulvere}

afper-gebant, utfacilius & firmius fe in

vi-cem _{prehenfos tenerent}

/),

expofue-runt _{hoc verbum}

ρακη per "IfcyrPI

pulverifabatur,

□rr^ra

is>y

D^yD

_Érm

OyUyj

_^yquod

_{pedibus pulverem}

ex-eitArunt_{fefe emmevmdo,}

uthabet

/

é β im

chius _{m). Sic & Aben Ffra:}

OHTU p3tf donec afeenderet

inter

eos pulvis. Nec aliterKimchius in

Lexico,

cujus expofitionem

transtulit,

utfarpe

alias, in fuum commentarium R.

Sa-lomo Ben Melech: ΟΓ)ή\η:ΐ pDK

byn

nr _{py nr oprnrra}

_coniimbAHt

_pulveren*

pedibn* fuü, cum unw Alterum

AmplexA-retur, Nec alienum fe declaravit ab

hac _{explicatione ipfeinet b.}

Luthe-rus in fuo commentario in h. 1. hacc feribens: _{ßgnificat ergo verbum}

_ipfum

pulverem excimre pugnando. G)udn*

quam exi/limo eße unum de vocabulu nort

fatit _{cognitü. Quibus verbis &}

genc-ralem _{feu propnam, &}

_{fpecialem ac}

tropicam hujus verbi

(ignificationem

pnriter indicat. Etenim

plerisquein-terpretibus & Lexicographis

denotat

in areKam defeendere_, luttari, Ut docet

Stockius, qui hanc, ut

alii,

rationem

etymi adfert, non modo quia

veteres

in _{pulvere aut arena luftabanturj}

fed

etjam, quia luftando pulvis

concita-batur. Unde _{Virgilius: fulvA}

_luftan*

tur Arena. _{Commode igitur}

LXX ln"

terpretes verterunt p3N* per

itr&hetifP

>

voce a

palacftra

defumtaj

quaii

dice·

I ö > 7 rent, luttabAtur ut palaeftrita. Sic & Syriaca verfio

habet

ΦΓΟΓ5Ν1

decerta-v/V, verfabat fefe more lu&antium;

dgonizdvity ut vertit Caftellus in Le* xico _{Heptagl. in t£TO. Nec aliter} Onkelos, ö* luttabatur^ quod

Terbum _{jolieitudinem, tonatumy nifum·}

2#* fummum colluftantium denotat· Eundem fenfum haud dubie _{Aquila &}

Symmachus expreiTum voluerunt per Ικυλ/fr», verfabat & jattabatfe tum illo

ficuti luttantes fe invicem complettly ja·

ttare, ac ctntorquere folent »), Nifi

forte eos fignificatum verbi ,

quem illi tribuit Forfterus in

Dittiona-rio _{fuo, refpexiife credas; qui ab pa#}

pulvere, quemventus contorquens difpel-lat&evertat, ad collu&antes, _{qui fe}

contorquentes evertere conentur,

trans-latam voluit _{hujus verbi} fignificatio-ncm; ut denotet, intorquendo vehe¬

menter ftuduitevertere. _{Quam tarnen}

meditationem _{paulo fubtiliorem putat}

Mercerus in Lexico _{Pagnini 5 aeque}

ac _{illam, qua: convenire tradit cum}

pan _{amplexut fuit, per alternantes}

li-teras_{gutturales; quia luttantes brachtia}

fe invicem _{implettuntur· Placuit} vero

* « ® _»<

hare _{pofterior fententia etiam}

Schind-lcro in Lexico _{Pentagl. ubi idem efie} docet ac _{Ρ3Π3> alternäntibus Ν & Π>} literis _{ejusdcm organr. Hieron:} Olea-ftrum _{ftatuifle, priniam & propriam}

hujus verbi iignificationem exhalandii-tropicam vcro luttendi, _quod

_athletae

propter multum laborem & anxieta*

tem animi _{frequenter anhelent & fldtum}

txba_{lent9 obfervat Feiielius in}

Adver-far. Sacris o). _{Quae conjefturae licet} de _{prima vocabuli bujus rarioris}

iigni-ficatione _{difcrepent j omnes tamen} codem fere _{tendunt, ut luftdndi} fen-fum_{admittant, tanquam Sacro}

_textui

aptiffimum & maxime convenientem.

Ideoque & illum in fua VerfioneGer¬

manica retinuit b. _{Lutherus, atquc}

Svecus etiam _{Interpres nofter.}

h) in Lexico Hcbr. _{i) in exercit, ijt,}

in _{Genef. k)in}

dnnot. adGenef.c.XXXH· i*) vid. Rivet. loc. tit. conf. _{Leigh. crit*}

fdcv. m) In fuo eommcnt. ddh, /. #)

Vtd. Rivet. /. cit, _{Deyling. in Okf.}

_ntifd

exercit, 14. _{o) lib.} vill. c. _{y. p. m.zjt.}

§. IV.

Vocabulum _quod

_collu&a«

torem _Jacobi

_defignat,

_{efTe areA}

«S O H· 9 & pro vario refpeftu diverfum

exhi-berc _{fignificatum, ex Scriptura Sacra}

abunde _{patet. Hujus autem} varieta-tis _{longum fiftere catalogum, in} lexi-cis _{quibusvis obvium, noftri non efl:}

inftituti: cui _{volupe fuerit,} adirepo-terit Stockium & alios. Nobis

fuffi-ciet _{paucis indicaflfe , primariam ac} propriam hujus vocis fignificationem

eandem eife ac Graecorum _{οίνηξ, fc.}

Latinorum_{Vir, eumque denotare,qui}

prior (it dignitate, pracftantia, gloria

& _{cxiilimatione, non tantum femi*} nino genere, verum ctiam juvenibus

& _{plebejis hominibus; ut loquitur} Forfterus inDiffionario. _Nonnunquam

tamen_{generaliusidem fignificat, quod}

Graccorum , bominem fc. vel

utriusque fexus, vel indefinite quen-dam> aliquem: Ut in hoc loco etiani

vertit Tremellius, quidam luäattu cumeφ. LXX ενάλαιεν

Λν&ξωπος

_μετ άυ*

τ*. Lutherus & Svecus habent _mann;

quemadmodumOnkelos etiam,Syrus

& Arabs eodem fenfu hoc vocabulum

exprimunt. Unde liquet facile, hunc

antagoniftam in forma & fpccie viri

ΙΟ _{Ü Ο H}

Mc vir _{fuérit, non una eft eademqué}

Interpretum vcl Chriftianorum, vel ;

Judaeorum fentencia. Flavium

Jofe-pbum ρ) ab aliis fua opinione plane

difceffiiTe erederes his _verbis, rct&fAe&ri Γυντυχων οατταλΑΜ, in luUam

tum _{frectro inciditniii paulo poil fub«}

junxilfet, Siiof άγγιλον vtvixtjXiVAi Jaco*

bum lertnmine _{fuperiorem fuifle Angelo}

Dei, Hebraeorum_{quidam Magiftriadeo}

impudentes fuere, ut ftatuerint,

vi-rum hunc _{Jacobi collu&atorem fuifle}

Sammaélem feu Cacodatmonemr

eun-dem _{nempe, qui fuper ferpentem}

c-

J

quitans deeeperit Evam, ut tradit R* Idajmonidesm more _{Nevochim, part. ^}

2. c. _{30. Sic autem rem narrat Jalkut}

Rubeni :3pjTD nyn^DD ΓΤΠ

n:n xb\ ίπεμ

_rhy

d Orw _awi?*

'Dl )rbv^> 3DJT, volebat Sammael

ftederc a Jacebo, ut_{feriptum eft}f dimit-teme, quia illuxit aurora. Sednolmt

Jacob eum _{dimittere, See· Qu od conv* J} mentum eo _{manifeftius fuam}

abfurdi-tatem _{prodit, quod ctiam affirmare}

fuftineant, Jacobum. fandiffimum P**

triarebam _{benediftiorcem} ab ifto illu-*

fore

_petiiiTe.

_{Siccnim habentfequen-}

_J

«I o f» it

tia : 10tyb _HJpW WTO33 JTlW n?

:V3X _pnr

ι1?

_{Tvnw rrona»}

noluit

_eum

dimittcre, ηißfriusfibi comprobtjfet pri"

mogeniturAm emtam Ab Sfavo,

O""

benedi-fäiones, « dikerAtpAter ejtu IfActu.

vid.

_Wagenfeilius

_fj.

_Nec

_multo

_me¬ lius alii _Judacorum

_fufpicantur,

_eum

fuiiTe WV

hv

W principen

feu

Ange*

lum _{eußodem Efavi aut Edom}

h.

_e,

Idu-m^orum: ut veterum Rabbinorum

ex-plicationem

in iuo

ad

h. 1.

commen-tario adfert _Jarchius. FuiiTe autcm

hane fententiam R. Chama bar Cha-ninah, difcesexLightfooti

Hor.Hebr.

in _{Joh. c. XII. 51* ubi pariter}

_docet

fingere Judaeos,

feptuaginta

nationes

munditraditas fuiiTe regimini totidem

angelorum. Alii contra

Rabbini)

te-r ile Deylingio r), Sacro S.

Trinitatis

myfterium elufuri; & plerique

Ponti-ficiorum, ττνξυματρύν λειτϋξγικω*

cul-tum _{confirmaturi, hunc virum} fuiiTe

angelum quendam creatum,

Jacobi

cuftodem, &Deum_{dici putarunt, no»}

quod <ρύ&ειDeus eflet, fed quod

vicem

Dei _{geiTerit, & ideo divina}

_lYomina

affumfcrit, mandatoque divino

fub

vifibili formacumPatriarcha lu&atus,

i: _{H ö UI}

Dei _{filium, ex}

pofteris ejus aliquandd

nafciturum, repraefentarit. Confe

-tiunt cum his Photiniani _omnes,

no-minatim _{Oftorodus &}

Enjedinus,

do-cente _{Walthero s):}

Hujus fententiae eft etiain _{Jo. Clericus,}

qui hane hifto-riam _{explanaturus,}

pdrum reverenter illos de Deo _cogimre,

putat, quifilium

Dei tantilldm ob rem_{, utfcilicet cum}

ho-mint mortnli velut _{per ludum luttsretur}

,

& ab eo vinci _fe

fimularet, humanam

formdm _{affumfijfe cenfent. Et tdntum}

quidem abeffe, ut luttd hominis cum

crea-to_{re, immo hominisvittoris}

cum triumpbd-to Deo _{concoqui pojfet,}

ut vix _angelum

db homine vittum _{ferdmus. Hunc}

dein-ceps fecutus eft novus _emparda

, Ano¬

nymus _{quidam Anglus t) qui non fine}

abfurditate ftatui _{pofte judicat,}

Jaco-bum _{fortiorem fuifte Deo, cui} relu-dari _{impoftibile iit, Hiob.}

IX.4.Rom.

IX. ip. _{Nec efte veroiimile, filium}

Dei, ut _{Jacobo benediceret, aut eum}

in fidc

_confirmaret,

opemque unico

homini mortali

_ferret,

_{de ccelo}

de-fcendifie. Et _{quae funt ejusmodi}

re-liquatum

_Rabbinorum,

_tumaliorum, aut _{veterum, aut}

recentiorum circa

m * 13

hane hiftoriam commenta, _quae pro-lixe ultra enumerare non _{opus efie}

exiftimamus, fiquidem ea _paffim

ad-du&a _{deprehendes apud Deylingium >} Rivetum , Waltherum & alios. Hoc

igitur commemorafle jam nobis

fuffi-ciat. _{Cujus vero ponderis ac fidei tot}

interpretum vari«e fententiae, atque audaciores etiam _{conje&urae, fint ha¬}

bende, in fequentibus nobis

difpici-endum erit.

ρX Flav, Jofepb, in antiquit. L. u c,

XX.

_§.

u.f, SJ. q) in SotA c. ut._{p. m.}

4fSo. _{r) Deyling. 1. cit. s) Spong, Mof} f,m.ypq, t) vid. Deyling.obf mifc. /. cit.

§. V.

Vidimus in _{fuperioribus,}

quan-tum a fe _{invicem, & a rei etiam} ve-ritate difcedant _{Interpretes, in}

anta-gonifta Jacobi definiendo ,

fupereftil-lorum _{fententia, qui ut angelum heic}

colluftantem _{expreflfe a Propheta}

Ho-fea in _{cap, XII,4. defignatum} perfpi-ciunt; ita non _{quemcunque ex}

fpiri-tibus illis _{creatis, fed angelum iis}

o-mnibus _fuperiorem,

_ipfumque

Crea-torem, Dei filium hicdenotatum i

va-Udiffimif

e Γ. contextu rationibus pro-batum

14 o i»

batum eunt. Etenim fi verba _fingufa

S. texrus jufta _cum attentione

perpen-dimus, luculenter patet vocc Vi* ri, quo cum lufhtus eft Jacob, aut AngeU, apud Hofeam, non

in-telligendumaliquod ßettrum aut

Phan¬

tasma_{5 nec angelum qucmquam}

crea-tum, bonum aut malum, aut Jacobi

cuftodem,(aut

Efavi, fedipfum

Deum,

feu _{λογον ν7Γο?ατικΜ, unigenitum}

_Dei

filium, increatum illum angelum,

0-mnis falutis _{auftorem, & totius ge*} neris humani cum Deo

reconciliato-Km: _{quod evidenter inde colliges*}

cum _{aliquoties expreifis verbis ange¬} lus ille _{appelletur Deus, Namque}

_is

ipfe Jacobo dicit DTlVi* Dy flTJItf

it*

commate _{18, principaliter egifti cum}

Deo, &pravaluifli, ut vertit

Forfterui

in Dittionario; ae _principatu

contendifte

rum _{Deo, utDrufius in h.l.}

&Stockius

in Lexico. Sic & _{ipfe Jacob,}

_poft

_lu*

dam _{perfpicue confitetur in}

_commate

30> vidi Deum. Et

Ho-feas in fua _{prophetia, divino}

_lumin®

illuftratus, cum hu_jus hiftorix

memi-nit, hxc feribit:

potenter contra Deumpugnavit,

(Jacob)·

Quam-,

4§ © 8» *5

Quamvis autem contradicentes haec

teftimonia utevidentianon_agnofcantj

contendentes vocabulum DTfrtf eile

commune Deo & _{angclis,· gratis ta¬}

rnen id fieri nemo non videt: quoni-arn _{hoc nomen, praefertim ut pluralis}

numeri, de uno angelo _creato

ufur-pari nunquam reperies; fed proprie

ac _ordinarie de Deo & divina_eiTentia,

quae una eft, expluribus &inter flures

inaivifa, ut ait Calovius u). Quia &

tiomen Leum_{fortem ac verum} no¬

tans, non folum loco pugnx, blOÖ h. e. _aftettus velfaeies _Vei, fed &

no-xnini _{Jacobi, qvum Ifrael diceretur,}

impofitum», clare evincit de angelo

increato hic elfe _cogitandum.

Prae-terea adfcribitur huic athletae &

anta-goniftae Jacobi efientiale Dei nortien

Π1ΓΡ i _{Reg. XVIII.31. U3 *)£D03}

no«1? mrr Ί2Ί rrn -wa _Dpyi

SpW ΓΤΓΡ 7R"1W* accepit Elia

duode-Cim _lapides

pro numero tribuumfilierum.

Jacobi, ad quemfuerat verbum Jehovay

dicendo_{y Ifrael eß» nomen tuum. 11bi}

obfervat Calovius, nullum nifi λο^β»

νποςΛτικονhic _{pofle intelligi x).}

Nul-M autem_{krei crcatac hpe nemen divi¬} num

ιό 4SS ο ϋ*

num eil communicatum. His addas

licet, Jacobum ab hoc adverfario fuö

benedidionem _{petiifie, camque acce*}

piile Sc quidem ut a taii, in cujus pote*

ßate pofituw erat benedicere hominibtu^ 6)uoclDeo_{quidem, non autemangelo}

crea-to _{convenitj ut loquitur Buddeus y)*}

Nec alius forte fuit, cui Patriarcha altare _{erexit, Genef. XXXV. quem} etiain moriturus, ut "TN^Dn dngelum illum redemtorem _agnofeit,

cele-brat, invocat, utpote qui ab omnim*·

ίο eum Uberaverif, cujus nomine

fuis

quoque nepotibus benedixit.

ibid.

XLVI1I, 16. Adftipulantur

huic

ex* plicationi teftimonia Patrum

ecclefiae

veteris, qui plerique certaminis

hujus

circumftantiis rite _{penfitatis ,}

colle-gerunt, unigenitum Dei filium

hic

apparuiflfe, & cum Jacobo in

homi¬

nis _{forma, quac eifet pradudium}

fu-turae incarnationis , lu&atüm

fuiifc

*). Sic Juftinus Martyr f)

doeuit

j

hunc angelum και etoV? _{xm κυζίο*}

fuis»

fe, _qui «κ 'diu

Λΐ&ξωπχ

cum

Jacobo

ludatus lit. in eadem prorfus

fen-tentia fuit Clemens Alexandrinusί

Athleta, ait, xou c *(τχητη$ τ*

iaxwß

rede

•f O'· in ty reAe vifus eft _{ayiog &écgΐηο·ης,} o _πάσης

7rtg

-Λν^ξωποτητος

_{KaSr/ye/adv Rtyog, fan~} ftus Dem _Jefus

, qui eft dux omnisburna*

ni _{generis verbum b)► Nec ΠΟΠ Cyril·»}

lus _{AkxandrmusO, cujus haec funt}

verba: _{quod bomo luftans contra} Jaco-, bumfit unigenitus Dei λoyeg, quomodo

futurus ej]et fuo tempore in fpette nofira?

pramonftrans fanftis Patribtis ex his, que

Mofes_{fcripfit, admodum facile quis} con·

fideraverit, His _{fuffragantes alios do¬}

lores veteris ecclefae _Theodorctum,

Athanaiium, reliquos, videre licet

a-pud CaloviumI.e. Nec defunt teftimo«

nia_{Conciliorum, praefertim} Sirmien-fis , tefte Deylingio d) _, ubi anathe«.

ma illi diftum _{fuit, qui negaret}

rov

Ciov τη Θείως

ανΒξωπον

_{πίπαλαικίκαιτω}

Ιακώβ, filium Dei tänquam hominent lu¬

ftatum fuiße _{cum Jacobo.}

u) in Eibl, illuft. adc. 32 Genef. &

"Rivet in exercit.

_/jjf

_{in Genef x) vid,} Eibl,Illuft, y)HiftoriaEccl,vet.,Taft.Part,

I.feft· III. §. 12. _{z)vid, Deyling.in. obf,}

mi/c. exercit. 14, _{a)in dial.} cum %*ypfa

f. 2g. _{b) libr.} i. _{Padag. c, FII./. ψ,} 4 * <)libr. IX.tontraJulian, _{d) loc.eit, canfi}

Calovium adc. _{32 Genef.}

«S «β β fgt

f. VI

Vifo _{jam colluftatore}

_Jacobi>a<3

J

ipfam confliftum,

quemnobis

deline-andum fumfimus , jam

deveniendum

eft. _{Antequam vero ad}

_rationcs

_in

textu _occurrentes,

_quibus

certaminis

veritas _{demonftratur,}

_{confiderandas}

progredimur, in

anteceflum

forte

o-perae pretium erit,

paucis

perfpicere,

quodnam praccipue

pugnandi

genus,

allegoricumne & figuratum , an

reale

& _{proprie fic di&um, heic}

intelligen-dum _{fit, quandoquidem in}

_hoc

_ctiam

negotio fcriptorcs

diflentiunt.

Et-enim exiftimarunt _{quidam totum}

_hoc

colloquium & certamen

fuifie

imagi-narium, aut Jacobo dormienti,

info-mnio, vel ut traduntHebrarorum

ma-giftri, mU3JH HfeODa h. e, in

viftont

frofbeticdeveniffe. Hancinterpretan¬ da _{rationem, poftR.Levi ben}

_Gerfon

& _{alios, amplexi funt Bekkerus,}

_&

recentior _{quidam Deifta}

_Tindalius,

teftante _{Deylingio, in loco}

_fsepius

ci-tato, nec non Thomas Anglicus

&

Rupmus e). Sed hi & alii,

eandem

inflantes _tibiam,

_quandoquidem

_nuj-

_>

las _{praeeipue adferunt rationes,}

qui*

ti§ © VH ip

bus _{conjefturam fuam firment; nec}

facer_{fcriptor hic ullam facit}

mentio-ncm aut _dormientis, aut experrefti,

aut _fomnii, fed haec omnia _vigilanti

Jacobo evenifle , narrat, patiantur

iibi _{objici, quod veteri proverbio} di-citur: non fufficit dixifle, fed

probas-fe. Alii , licet fomnium aut

vifio-nem _{ejusmodi hicnon admittant,}

my-ftica tamen & _allegorica

interpretan-di

_ra^one

_{dele&ati, huic}

_hiftoriac

,

uti aliis multis _{Scripturae locis,}

ne-glefto proprio & literali fenfu, figu¬

ratum _{affinguntj nec ad antagoniftam}

viiibilcm referendum efle hoc certa-men, fed lu&am fpiritualem,

tenta-tiones & certamen _{quoddam fidcihic}

commemorarivolunt. _Hujus opinio-nisfuiife _{Origenem, myftici}

interpre-tandi_{generis ftudiofiiiimum, docet Ri·»}

vetus_{f). Cujus veftigia poftmodum}

legiiTe Hieronymum , exhis ejus

ver-bis facile _{colliges: <$uidgrande, inquit»} β ut Uli ajunt5 luftans aut fuperåverit9 aut_{vifttufit?fedjuxta rationabilem &con+}

tenientemtanto Patriarch* luft_{am, talem}

Uli _{eelluftationemfuijfe}

credendum eß,qua·*

iem hihabent_{? fuipojfunt dicere}

3 noneß

ίο _{«§ ο to}

nobiscolluftAtio _{ddverfui carnetn Ö*f/tngvi*}

nem, fed adverfus imperia & _potefiates,

adverjiuprincipeshu}tu mundi, Eph'VI·l1*

Verum enim vero huic

interpretatio-ni totum contextum facrum reclama*·

re, alii perplurimi & prifeae eccleii«

0oclorcs, & recentiores Interpretes

r»on infimae notae & auftoritatis,

du-dum demonftrarunt, _quiverum&re¬

ale certamen hie _{intelligendum}

_efle

rontendunt. Proinde nemo

_«grefe¬

rat > quod ab illis, magni licet

rtomi-nisviris, nos etiam difeedamus.

At-tamen , quum figuratam hanc

inter-pretandi rationem in praefenti hiftoria

rejiciendam dieimus, neutiquam

fta-tuendum _{putamus, Jacobum in hoc}

ccrtamine omnis prorfus

fpiritüalis

confli&us expertemfuifle. Etenim

gra-viffimus ille _{metus, quo perculfus} e-rat, quum fratremfibi obvium,

qua-dringentis fortibus yiris ftipatum,

a-tfimadverteret> deiignare videtur,

il-lum internam _{quoque pugnam}

_ejus»

modi fenfiffe. Nee dubium _eft, quin

juratiffimusifte humani

_generis

_hoftis»

roille modis veri Dei cultöres lacef-fens, hacquoqueoccsdioaeJacobum

ia

«ίI · ψβ 11

multa anxietate _{magnoque periculo} conftitutum variis _{tentationibus,}

im-primis metum _{augendo aggravandoq;} aggreflus _{fuerit, multaque objeccrit,} quibusa fiducia & fpe auxilii

divinidi-moverctur^J. Qu* tarnen_Theologi*

Dodqribus accuratius definienda

re-linquimus. Ted quidquid id fuit, nos

prseunte facrahiftoria, contendimus eumhabuiflevifibilem _quendam

athle-tam, cum _{quo, veluti cum homine,} vcre ludatus fuerit.

e) Vid. Matth. Poli_{Syxopf. erit. ad} e. _{$2.Genef. /) in exereittijfi, in}

Genef g) vid. Rivet. I.cit,

§. VII.

Realem hanc , non imaginariam

aut occultam , pugnamdemonftraturi

omnium_{primoad textum facrum} pro« vocamus, ubi fatis _emphatice

loqui-tur facer _{fcriptor 1DV Γ«}

p2W) lucia-batur vir cum _{illo , Jacobo, h.}

e,vi

te-ftimoniorum, antea de vocabulo

memoratorum» Deus in aflumto illo

corpore , & Jacobus cum fe invicem acriter _{certabant, intendentes omne} corporis robur, cum_{magno conatu&}

virium nifu _{conjundtim> ut alter}

It _«$ o- fa

terum _{fupprimeret ac}

profternereti

Unde facile _patet,

_{deicribi hane}

collu-éhrionem ut feriam & vehementem,

in _{qua uterque pro}

_virili

_pugnavit,

fuasque vires, velutiduo

fortes

athle-tx , mafcule exercuerunt,

Jacobus

renitendo, Deus vero inftando. Hoc

modo certamen illud enarravit b.

Lu-therus.* illa, _{inquit invafio} nonfuit

a-lid ac invAileret&_{Aggrederetur eum mA*}

gnus & robußus virb). ,Nec aliter

Pfeif-

,

ferus: _{AntagoniflA ait, in corpore Aßnm*}

to _{Jacobum hoβili fpecie Aggrefftu, vA"}

lide &_{fortiter exercuity corpusfe. affum«}

tum ita movit & _{Agitavit, ut vere}

ali-quam virtutem licet in certA menfurAy

fer illud exercerety qu<e jAcobo non

exi*

guumfecit negotium , eumque tAndern

lu~

XAto _{femore cUudicAre coegit i).} Hin_C

nemo _{jure dubitaverit, veram}

&

rea-.lem

_{fuiflfepugnam,}

_junftis

_implicitisq;

lacertis inftitutam_;

_minime

_vero

ima-ginariam, quae in fomnio, aut

vifio-fie_{prcpheticaobtigerit, aut}

_in

confli-ftatione folum fidei conftiterit. E-quidem id ultra abunde patetex con-feflione _Jacobi,

_qiia

_{fe Deum}

_DvJfi

_g

fdcie Ad facitm

vidiiTe

profi¬

teturs

m o fr 2} tetur: _{Qu* b. Lutherus}

_ita

_vertit: 3Φ habe ©Ott t>oti anfleht

gefeben

&

Svecus noftcr @t ©ub Itnbtr <Ul|ufjtet/

aut _{anftefte emot} onftd^ie. Quae

phra-iis, uti ab interpretibus obfervatum

eft, praeferitim

Pfeiffero

&

Walther

o in locis citatis, indicat Jacobum

vi-diffeDeum_{αυτοπξοο-απνς)oculis corporeis} in corporea forma,

& aliquo

exter-no _{fpecialis praefenti«}

figno

tibi

_prae«

fernem , clare & diftinfte. Quod &

in fua verfione _perfpicuc

_fignificatum

voluit Tremellius: Deum vidi kifee ecu-Iis in os. ut & LXX bjcjy _{Gecv, πξοσω*}

ντον _ττξίς

_{πξόσύύττΜ. Certe}

(i

_Jacobus

nonvidiffet

_{pugnantis feeum}

_externam

aliquam pracfentiam

&

repraefentatio-nem, non

potuiflet

magnopere

(ibi

gratulari, & hoc pro tanto

agnofcc-rebeneficio, uterumperet in hare

ver-ba : _{ov)t> OJÖ} W) Ό

'SWb] "vidi Deum _{facie td fdciem} ,

&liberata _efi Anima med} hoc eft,

vi-yus&illaefus adhuc _{fuperftes fum.}

Lu-xatio _{deniquecurvaturac femoris} Jaco-bi, in verf. 52. &: 35 narrata, lucu* lenter comprobat, athletam hunc

te-tigiCfe atque

comprehendifle Jacobum,

*4 #1 V IGT'

&

_{abipfoviciffim}

_{taftum Scpf^henfum}

fuiiTe. _{Namque cum abire vellet An¬}

gelus, retinebat Jacobhunc _antagoni«

ftam fuum. Proindeintcrcetera

palma-rium eil argumentum, demonftrandi

realis, vifibilis& _{corporalis hujus}

pu-gnaeveritatem,claudicatio Jacobi: quac cum _imaginaria

non fuerit, fed vera

& realis menbri _{laefio; pugna quoqj}

fueritvera & _{modo ordinarioperafta,}

neceiTeeft. Hinc&_{Jo. Clerico-, in hu¬}

jus

_{hiftoriacexplicatione,}

_alioquin

ad-modum vacillanti & _{fufpenfo, ipfarei} vetitas_{hsc tandemverba}

expreflit:^-fetto ηiß omniλ bac itA narrar_{entur, ut}

vigilanti Jacobo accidiße manifeßo intellt*

gantur, _{libenter fomnium bocfuißfe^ Atfo}

hacin _{fomnis att}

α etederemust Monet

tamen _{poftea , licet ßmilitudo hinc duci}

foßit adconßantiam precum iüußrandam^

fenßunt tarnen_{grxmniäticum propterea bic}

non _{rffe deferendum k)\ Parum}

accura-te _{igitur fingula}

perpenderunt,qui

Ja-cobo harc _{omnia dormienti accidifle*}

autlu&am_{tantumfpiritualemhänc}

_fu¬

iiTe _crediderunt.

b) eit. Pfeiff.indub.vex.Lee. Lx» 0

loc,citt _{kjin€$mrnentßnG<ntctXX^bl,}

■

«$ σ in _tf

$. vin. ·

Quamdiu fortis & ftrenua hxd

concertatio _{duraverit, reticente facro}

fcriptorc initium _{pügnae, haud Facile}

quisquam cruditorum certo nobis

de-finierit.

_Sufpicatur

_{Gl. Deylingius/J}

perbrevem fuiflTe _{pugnatn, utpote in*}

choatam _{fub initium quartae}

vigiliaej

h.e.hora

_{tcrtiamatutina*ip3}

_iYilOWWi

ut _{Judacis nox divifa fuit.}

Quo forte

inclinarc dixeris _Interpretern

Vulga-tum,_{quitarnenutin commate}11_verba Ebraica

Dp^ male reddidit, cum

mdne _{furrexiffetj ita necmelius}

in veril

14 irwn _{nfry "JJ7 vertit ufque mane:}

i-pfum traniitum & conflidumfic

com-mifeens, quactarnen_{tempore diftinda}

narratfacer_{textus,fada mentione}

nottis Sc _{apparentisAurors. Rivetus}

vero_*»)

media

_{nodeputatccepiiTe}

_&

duraßead

auroram _{usq; illucefcentem}

, _eoque

longiorem fuifle Sc

_{conftantiorem.Jo*}

Clericus _{obfervat, poft}

Grotium, απ*

gelos femper brevi _{tempore Apparere,poft*}

quAm fe

_Abgeht

_{eonfejftfuntjquafi b}

um λ-ha _{curiofttvttife fubducerent} η). Nos in , re dubia haccledori accuratius dijudi-canda

_rehnquimus.

/) in obft

16 o U·

/) inobf. mlfe.exercit.nomindt.

ξ.

ζ.

f,

fipi m)locoeitato. n)innot.

Adverf.zf.

§. IX.

Durationem Iudae confiderandus

excipit evcntus , quem

his

verbis

in

verf15·defcribit

Mofesll?

NT) qvuntvideret (vir) quodnon prav

dier

et

ei

(Jacobo).

Quod^ne

ambiguum

ef-fet, ad quem

referretur,

Aben

Efra:

vifum fuit addere quod non

praevaleretAngelus^

uti

&

poiteaad

ID")1

fupplendum

cenfuitDpy^

,

femoris

ejus, nempe Jacobi. Hisautem

verbis

defignarividoriam

Jacobi,

ex

genui¬

na fignificationeT» _c

onftat,

quod,

Ut_{aliaspajfe<> itacum}

b

_{ante noraen}

per-fonatconftrudum notatfuperdre,

poten-tiorem _{cffe^ obtinerede aUcjuo vittoriant,}

UtGraecorumχατΑ^νναςευεν, obfervan¬

te_{Coccejo in Lexico , &}

aliis.

Hinc

©ptime

Lutherus:

bctéer

it)ti

ηίφί

üiw-ntodjf & Svecusrat ί)aπ ejf

funbed/iver-»intta bonom. _Expreflius

cgndem

rem

I

declarat _{angelus, vel}

_{ipfemetDeusin}

commate 28. ubi monet, impefitum

recens nomen hujus

vidoriae

reportatae perpetuumforc monumcn- t tum 5 addita hac rationc Dy fin® '3

^ o _in *₇

SDim quae vcrba explicuimus

fupra. Nec obfcure vires Jacobi, &

robur heic alteri _{pratvalens, indicat}

dimiflio, quam ut a valentiore Jacobo

petit colludator, in commate ιό) ;wn nby ό .^rw dimitte mt, »ä«

afcendit aurora. Confirmant

luculen-ter hanc Patriarch« viéloriam ac vir-tutemdivinitusconceiTam, verba

Ho-feae in cap. XII.4. CWtf riKTTO WK3

robore _{fuo pravaluit Deoj &incommate}

5·. "M£W pravaluit angelo

tf_{fuperiorfuit. Quae verba commatis}

pofterioris, ejusdem fenfus ac prioris

hic _{repeti, ut oftendatur res ejfe magna,}

optime in fuis annotationibus ad h.l. obfervavit Grotius.H«c_{prophetaever¬}

ba varie _{quidem reddunt interpretes,}

Utpote VuIgatUS infortitudine fua dire»

Rus _efl cum _{angelo. Invaluit} ad _angelum

& confortatus eft. LXX: tv χοποις αυτϊ

tvfyvrsΤΓξοςβίον χαι

s/io^vars

μίτοι

αγγίλχ

Xc£* _{yJw&l&tl, In laboribus fuispr&valuit}

sr_{gaDeum. Confortatus tß}

cum angelo

potuit. _{Jonathan: oy mnnK ΓΓ£>ρΐΠ3}

yyy _{oy :*ο*όο}

for-titudinefuapravaluit angelo.Pravaluit

an-gelofifuperavit,Nccalitcr

it «β o K» .

7

fi_{quod in priori verfu proChald.*ON^&}

dngeloj

re&ehabeatKHbtf

Deum,quemi

admodum&Arabs.LutherusQ5on allett frdften mit@oft_{gefdmpfft. Sr} fdmpffc mit

t)cn _{Snqel/unbfiegef.Quantumvisautem}

in verbis hifce reddendis _Interpretes

vidcntur _{difcrepare; vi&oriam tarnen} ceififle _{Jacobo, haud difficulter}

_inde

colliges. Ceterum hacc omnia ut in

praefcnti hiftoria & re narrata

perfpi-cua funt & _{evidentia; ita reliquam} pugnac hujus fubiimioris indolem

ad-mirari _{potius, quamincaute cum}

_qub

busdam rimari convenit. Etenim

vc-rendum cft:, _{ne, fi humani}

_ingenii

lance, lubrica &vacillante,

confiden-ter _{ponderentur fingula rei} momen-ta, _{plurima fefe offerant , quac cum}

Clerico & aliis> fupra

mémorati*

concoquercnequcas. Mirabilis certe

fuit exitus _{pugnac, ubi creator}

imbe-cilli creaturae_{fuccubuiiTc, & Deu* °"}

mnipotens,^

cui

omnia

tilftco

folum

nutu_{verboq;non tantum difpellere}

ac

fuperare, fed &profternere, enecare

& in nihilum _{redigere facillimum}

cf-fet, ab homine mortali ac debili

fu-peratus fuifie dicitur. _{Qua itaque}

Φ o _{Iß 29}

tiöne_{ejusmodi viftamanusenti}

poten-tiflimo, autviftoria viribusJacobi

ad-Icribatqr, _{paucisdiCpicicndum eft. Hic}

autem virorum_{eruditorum fcntentias}

fingulas

adferre & _perluftrare minus

neceiTariumarbitramur, cumid etiam

nimisföret_{operofum.Neque enim} dif-fitendum eft, in hac difficultate fol-venda multum fudaflfe _intcrpretes: u-bi _{facilius quidem illi femet}

expc^fie-runt, _{qui colluftatorcm ftatuerunt}

Angelum, utpote cui aut volenti, aut

infirmitatem iimulanti, autultra vires

in _{hac lufta divinitus conceßas nihil}

ι tentanti, Jacobum _novo robore

au-!

ftum

victoriamfacileextorfilTe

cenfue-runt. In _{pugna autem non ludicra,}

! fed _{feria, quum animadvertunt alii}

quandam véliit folicitudinem AngeliiU

lius _{increati, feu ipftus Dei, jam} viden-tis, quod Jacobofr<evalere nonfojfet, ut

habent verba facrx _{hiftorix, nodum}

deprebendunt folutudifficiliorem. Et-enim- _{jacöbi vires, humanas & imbe¬}

cilles, contra Dcum, potentiam fuam

ferio _{exercentem, prorfus nihil}

vali-*turas, _nemo non videt. _{Cujus etiam}

infinit* fu* _{potenti* certiilimum}

3° «β ο

§*

liquit documentum, quum

Γοΐο

ta&u

femurJacobiluxaret,utclaudicareco-

I

geretur.

Proinde

rvyxArcißaw

quan-dam divinam hic efleadmittendam

fa-cile _{apparet, qua Deus humanomorc}

cum Jacobo ludari, necaliter _ac pa-ter cum filio agere voluit, _aut

plus

virtutis &efficaciae exercere,quam

ali-us _{quisquamhominum}

inejusmodilu-di^xerceret. Commodeac tutiflime negotium hoc

explanabimus

verbis

Pfeifferi: Deus Jacobo ejusqueinfirmitd*

ti _{condefcendit, & vires incorpore}

ajfum*

to itλvoluit moderari; immoetiamJaco*

bo vires_{fuppeditavit & addidit, ut}

pojfet

pravalerey quialias pvavalerenon

potuifet.

Deus enim incorporealTumtonon ex-ercuit _{majores vires, quam}

_poifit

_aut

fölet vir exercere, utaith.L Lutherus

o). Eodem tendit explicatio

Heideg-geri

y), ImpoJJibilitas illa

(vincendi )

non\tamfuit in Deo, quam in

organoillo,

quodpro libera fua voluntatemovit

&

agi-tavit. Deo autem illa tribuitur, quia

Organumilludpro arbitriofuo

moderabatut

&coUublationis auciorerat,

Interpretan-turhocaliidc collvi(^2Ltorisvoluneate

8c

^

J

intentione, _{quze non}

fuerit

vincendi

49 β Β» 3*

Jacobi , fea exercendi, ejusque

fidu-cix _{probandae. Etenim}

obfervantln-terpretes hanc

loqucndi formulam,ut

in _quotidiana

_{confvetudine, ita in}

fa-cris literis non effe infrequentem, _ut,

quandoquisrem

aliquam#o»

vult, aut

cujus contrarium

decrevit, facultas

licet & vires non defint, dicattarnen

fe non _poffe hoc vel illud

facere.

Sic

quod de Chrifto dicitur Marc. VI. j,

xx δυνατό _nonpotuitullam Nazareti

e-dere virtutem, _{explicuit olimGrego*}

rius _{Nazianzenus, & poft illum alii} de tadio , Averfione & defettu voluntAtis,

feu _{impotentia ordinata, non}

abfolu-ta h. e, quod _{mluerit proptcr}ingratos

& infidcles Nazarethanos, _quorum

HyrtfiAvincommate _fequenti

reprehen-ditf). Sic ctiam in praefenti hiftoria,

quum dicitur, Deum vidijfe, quodJa»

cobunt vincere non pojfet, ita

cxplican-dum volunt, _{quod Jacobo} non

invi-tus vidoriam conceflerit. h. e. _quum

potuerit, noluerit tarnen vim omnipo-tentiac fuae conatibus_{Jacobiopponere.} Hunc fenfum verbi _praefcrtim

ad-, * dita particula negante _aequeaca.

lios, iaepiusia f. literis admittendum

?'* 4Ü Ο 9ϋ

effe _{plurimis exemplisdeclaravit}

Glaf-fius _{r). Quicquid autem id}

_eft,

nc-jro non _{videt, immenfam Dei}

gra-tiam &

_{$ιλαν3·ξύύ7τ'ΐΑΡ\η}

_hu

_{jus pugnae} exitu luculentiilime fe _prodidiiTe.

o) vid. Dub.Vex% loc. cit. _{p) in}

bi-ftor. Patriarch. Il.exercit.XVlly§.7.

q ) vid.Grvt.not.inMarc.VI, f. conf Pol.

Synopf. crit. I.cit. r) in Philol.f. Hb. HD

Trabi.lll.Can.n.

§. x.

Pern&a pugna, conceflfaque

Ja-cobo_{vi&oria,colluftatorveluti virtutc}

impar,a Jacobo poftulat, utfe

dimitte-ret,addita hac_{ra]tione"ίΓΝΡΠ}

Man» _afcenditaurora. CauffamYerO,CUr potiffimumaurora

illucefcensduratio-nem_certaminis

abruperit,

quod<etiafti

verf. 16 _{indicat, η,οη candem}

adfe-runt_{locihujus interptetes. Obfervat}

Grotius cx _{«dEnca Gazaeo}

, in noclurnie

vifts hocfuifft generale,· & plura

qui*

demex_{ptofanis fcriptoribus}

_adfert

_exp

cmpla. Jarchius monitum ac fermo·»

rem _{angeli Ific}

_fuppIetr^D^

m

ΓΉV t? η te_{offé efimihishymnurn} matuti»

.num canere. _{Cujus explicationrs}

fun«»

_g

damentum difcere.licebita Buxtorfio

/>» nempc traderc Judzos,

tempore

*3 o fe» .

35

fio&urno portascoeleftes cfTe

_clauias$

& _{angelos illis affidentes}

filere;

ma-tutino autem illas _{recludi, &fuperos} omnes, audita voce _{praeconiscceleftis,}

adDeum laudandum excitari Aliam

cauflam _{adfert Berefchit Rabba,}

vide-licet huic _{angelo jam primum}

canen-dum

_fuiflehymnum

_fuum

inatutinum.

His autem _{re&jus Abarbanel iic}

com-men tatur:

"\Tirb

_rafo

-py "nnai Ti

ipjonb

ρ .mncp xn' wy ρ

Hrrfr

_^hvvrronw

vult _{dicerei necéjfeeß viAm tuAm}

profequA*

re9cummex_{adfuturmßtEjau. Preinde}

tu» tommodo_{profpiciensfvadeo^}

utme _dimittAS^

&progrediaris initineretuo. Confentiunt

fere cum hoc _Interpretes

Chriftiani,

propter _{emolumentum Jacobi,haec efle}

di&a, _{utpote cum res poftularet, ut} die _{appetente ad fuos}

feftinaret, ne

forte, (i diutius _{moraretur &}

longius abeflfet, accederent eum _{"defiderantes}

ejus domeftici, quum _pariterhoc

my-fterium oculis_plürium

patefceretjquod

tarnenfierinon_debuit

, JudiceRiveto,

utpote cum in

fan&iiÉmi

Patriarch» gratiamfa&afolum effet haec_apparitio.

Praetereahoc _{fuffeciflecrcdunt Jacobo,}

34 ti o fp

ii _{obfcure, vetut in crepufculo»}

_vidi£

fet _{corpus aiTumtum & divinam in eo}

pracfentiam: neque enim opus

fuiiTetj

nec forte conduxiflet facobo, Orien¬

tefol^curiofiusomnia _{infpicerer).Atq>} hsc _quidem

_{cauffae folicitius}

_haec

_fcifci*

tanti _{poterunt forte}

_fuffiicere.

f) Syndg. Jud cdp.V"'II /)vid.

Ri-tet./· cit._{conf. Heidegg. hiß.} Patr. exercit»

XVU, Tont,i & Terfer. in Gen.cdp,XXXII. §. XI.

DiTfiflioflem _petenti

_{änt^goniftae}

refpondet

Jacobus,

dn O

nondimittamte^nifibenedixtris

mi¬

hi. _Qua?

_verba

_{haud obfeure}

_indicant,

jam

fenfiile Jacobum evidentius

digni-tafem & _{potentiam fui}

_adverfarii*

_nec

homiftem_{fuiife> fed Deumipfum>cum} <juo defeendiffet in areftam.

Nixus

i-gitür immenfa ejusgratia

&promiiiis

antea_{datis, ingehtemfpem}

_&

fiduci

_m

fuam his verbis declarat; nihiiominus proprer gravius a

fratre

fibi

immin

ens

periculum, in fümma animi

anxietate

in _{facrymasetiam}

_{efFufus>qüod}

_teftatuf

Hofeas c. XU _{4. Etenim} huc

reférurit

Terbalb pftrM Π33fietit &

rogavit

iüum,

nempe

JacobviSj

robur &

jjiajeftateni

<ϋ ό

_fe

_Jj

fui advrrfarii_{perfentifcens,&debene«}

di&ione _{impétranda jam folicitus,}

an-tequaméurri_{dimitteret,queminvituni}

fe non _{ρo(Te detinere facile intellexit.}

ijui

fletum Hunc &_{precesabHofea}

me-iftoratas, poft Kimchium &Jarchium»

angelo, ut formam hotninis _gerenti

jarhqj vifto, tribuunt, utpoteDrufius & _{Merrerus, parurri atteiité}

fingula

fei_{tfiomenta,autVerboriirrifacri} textus

feriem confiderarit. _{Jacöbiis autem,}

prasfentiamfummiDei& _{ϊυγκ&τΜlämi} tamgratiofam

_{deprehendens,}

_fummä ardore ac _{ploratu & fecüritatem}

itine-fis, & benedidtionem ab _{illo expetit j}

ät vél hoc _{argümento certiuä de}

col-lu&åtoris fuiconditione

_{inftrueretur#}

ot _{fuipicatur Rivetus:}

non, _{quod opor<} teretvictum_beneprecari

viftarijquacCQft* Jeftura eft Clerici.*

*

in

net.adGen.XXXH.conf.

Heidegg%/. cifi §. XII.

Öeus _{quamvis nön ignarus eiTel} fiominis _{Jacobi, quo}

tarnen

commp-dior novi nominis _{imponendi öccafiö}

öfFerretur,

_poftulat, ut_{ipfe fuum}

ede-rt*t_{nömén. Cumautem}

confefiim

re-fponderetinoineniibi

effe_Jacob, a

·&§ o g*

fUntatiene defumtum, addit ei novum

magisexcellens &Heroicum,

dicendo

in commate28: IDV my

TOW» DKOnonampliusJacob vocabitur

vomentuum,fedlfrAéU De

hujusnomi-nis _{origineacfignificatione v}

_risefunt

variorum fententis, Flav. Jofepbus,

etymologiarr ejus tradifnrus, air, crq«

jtιαίνειν , κατa, rqv Έ,βξ&ιων γλού<τ<Γαν9

rw einig_αντα άγγελω Stiuy _figmficarein lingvARtbmorum^ reiuftantem Divinoan*

gelo. Hane interpretationem,

ab

u-triusque vocabuli, undecomponitur,

iignificatione difcedere patet, utpote

cum _{prius non refißentem^fed ritforemi}

pofterius non Angelum, fed Deum denotet. Placuit nihilominushaec E-tymologia Jo Clcrico, quihic ut

ali¬

bi _{neglefto difcrimine literarum}

_Sin

atqiSchin, ex Arabifmo fenfum

verbi

ΓΠΦ eruere _voluit, ubi

iigni-ficatum habere contmdendi obferv^t 9

quem _ipfa res hic pofcatj ΓΠ^ ver©

Hebraeorum_nusquamaut

_forritudinem

aut viftoriam fonarc. Unde

&verba

ÖTI/K Dy ίΤΊΦ* reddidit

congrej/w\fut-ßi cum Deo. _Hieronymus

deriyavit

hane vocem a W & ,

qwaß

ο _|β·

37

eflet, acreftus Dei. _Quam tarnen

fen-tent am non _{Hieronymi, fedaliorum} fuiff· putat Simeon de Muis, in Variis facrii.

_{Origeni,Auguftino,}

plurimisq;

Patrum _{aliis, idem eft ac}

fKi

vir videns Deum _{.v)vel eß videns Deum.}

Ceterum _{neutraderivatio origini}

fcri-ptionis _{congruenseft,} cum in

vocabu-lo Ifrael iit litera V?_{fin, non Vfchiny}

difcrimenfenfus_{evidentiftimumfiftens.}

Perperam omnino aliunde vocabuli

hujus etymon deducitur, quam _quod

ipfe facer textus _{exprefte nobis Tuppen}

commate _{ig: Ό}

quiaprin*

cipem Fe _gejfißi5 /*» pravaluifli _Deo.

U-tiq; hinc conftat, vocabulum derivan«

dum efte ex _ΓΠ&'

> principem fe getfit 8c

^ftDeur: unde _tantundem valet,

ac _{Princeps fbu}

viäor Dei. _Rationem compellationisaddit _ipfe

Deus:»<?»«/-tra _{vocabiturnomen}

tuum_{Jacob, fedIfrael}

, quia luttatus es cum _{Deo &}

hominibus,

pravdluifii. Huic_{fententiae albumetiam}

addunt calculumveteres_Graecorum

in-terpretes: ut _Thcodotion,

cti svif%v* νας _{μετά Qtx}

, quoniamfortis _{fuifii um}

D'O· Et _{Symmachus: ίτι}

ηξζα

1τχνί

srgflf ©loV, Quamvis _{vero novo>}

*4

4

o

^

briori & _magis

_herojco

_hicfii

infigni?

tus _{nomine, pqn tamcn}

penitusabq-litumfuit vetuå. Najn utrpque

poftea

fuiflTe nominatum, ex fcriptura res

eft

rnanifeftiflima. HinccommodeQlailius

y)

vocabuium

exprefiitper

nontnn-tunt,_negativayidelicet_per

Hllipfin

par-ticujas

exclufivceexpofita. Idem

in

fup

commentario obfervat Aben Efra:

Halterarapyniy

to non vocAbitur nomentuum Jacob, tart'

tummodo, fedetiam Ifrael. Senfus

it,

qj £ft, nonfolumJacob,fedimprimis

Ifrael

vocabitur nomen tuum. Sic

Junio-Tremelliana: non

Jabakoo^^tur

dntflius nomen tuum,/edIfrael.

JacobuS

"viciflim,, _{quum tanta cum}

_faciljtate

hunc athletam fecum

_cgiflfe

_eerneret,

licet _{Deum etfe faciie intelligeretj}

nondubitavit tarnendenominequaere?

te_{j yplgari notitia quafinon}

conten-tus, ad altiorcm

_cognitionem

afcen-pere _{cupiens. Neque}

enimexhac

pen

titione _{ejus re<?Ie collegeris,}

_Jacoburp

adhuc colluéhtorem fuum ut

hörni*

ncm _{refpexiile ,}

_{quernadmodurn}

Wc

fubodoraturJo.Clericus.

Eodemenim

*