De clementia regia dissertationem politicam, adprobante amplissimo philosophorum senatu regiæ academiæ Vpsaliensis, sub moderamine ... Johannis Bilberg ... publico bonorum examini submittit clementissimæ regiæ majestatis alumnus Magnus Helstenius V-Gothu

Aufpicio

Nummä

Äkfcfimü

Do

CLEMENTIA

REGIA

Diflertationem

_Politicam,

^Adprobante Ampltßimo Phihfopho*

rum Senatu_{Regia Academiä} Vpfalienßs>

Sab moderamino

Piri_CUrißtMh

Dn.

_JOHANNIS

Matbem. _{Prof, Ordin,}

Publica bonorum examini_fubmittit

Clementissim^

Regime

M

a_jesta

_t

_i

_s Alumnur*

MAGNUS HELSTENIUS

V-Gothas*.

inAuditorio _{Gußaviano Majori}

ad Diern _Velruarii Anno UDCLXXXV.

HOLMII,

hi

Regié

Afcademiåé

tlpfalienfis

Speßabili

&

Magnifico

RECTORl,

Amüijfimo

Viro»

Dn.

NICOLAO

V

ULF,

Phil. Praß«Prof« Ordin«

/ _JflurimumRev

erendo& CeleberrimoVtri,

Dn« ERICO

BENZELIO,

SS,Theol. Docftori &Prof. Ordin,

gra-viflimo,in_{^Βίίχαΐα Paftori}

digniilimo. , Vlur-Rtverenio _{Deftißimo% Viro,'}

Dn. IVARO Ε DΗ £LIO , Paftori Sc_{Praepofitoin(£M)ac©öliftftlj}

Μmeritiffimo, _{Nutritiooptimo} ac liberaliifimoj

utåc

Viro_{Egregio & b$neftißimo9 r}

Dn. PETRO

FURUBOMi

Ρ

Colleg.Ärt. Mechan.Holmiae Notario fl

perinduftrio. (

f

At

V

ci

CMec<xn*iibtu> Promotoribui> Fautor'thw <

ζ

de _{Evergetis fuit delita dnitni}

reverentfi

perpetuecolendu,bocce ExenitiumAcade·

miium incertam fui_{prornovtftdi Jpemrl·}

menter&officio^

dedicat, offertAuéLRefpi

t

_Magnus

_Hcift«aiu*\

s

Iii

F,

Ad

_pereximium

pfaeftantisfimum-queDominum

rcfpondentem*

f^LementiA

_gloria

_quo

_quidem

d, \Jtaltius

_affurgit,

_{ed dvvma}

_ma.

ßs

cenfenda

eft:

fed

1m inter

£5*

fiquitatem

interpretatio,

non a

Iiis

veré

_{eompeiit,quamfummisAda·}

gißratibm

,

fåquibm

™

*"&·*

in

ι',[

Repubt

vet

Qivitate

commißum

φ*

Iud/eem

vero

lege ejfe

latd

j

clementiorem

baudconvenitycum

!■

contra lus

_fcriptum

judicare

_non

J!

fit

Im

die

ere,

ßd

d Iure

potim

recedere.

φύαηάο

_enim

lex

de

Cafu

in

ludtcium

deduBo

certa

&!

_cß,

_etß

_dura,

_etß

_rigor

_o

fa

>

tär

'å1 men_ferv

anda

eß.

GraUamve-te' _ro

tunc reis

facere,

rveniamque

s'

I

darey id

non tam

Iuris

diftionis

f quam

Qementia,

quam

Gratia

Regi

a

&

principaln eß

;

feu quod

j

idemjd

eß é

Regalibm.

R

emttten· \

da ergo

ad Sacram

Regiam

Ma-

j

jeßatem

>

feu

ad

tpfum

Aquttatis

_ι

ciernenti&ty afylum funtommaea

j

negotia,

quotquot

ejm

funt

mdo-

j

lis&

natura, ut

adjm

_aggrati·.

<

4»*//

_JJse&ent.

_^Equitatis

ete* i

wtw jfoi7

_fcripto

_{düconvementis}

_J

apphcatio,

#0« judiciaria

_{fed le*}

gh la

toria

poteßatis

_eß;

_Dbi

_{ven J}

£?#vel incerta> Vel

dubia,

W

_■

ob_[cura

eß,

_//*/20

_judiciaria

_{ettam 1}

interpretationi

ex _aquo

_/£o»0,

_'

fκ_{<*r^, u<?r<€}

interpretationis t

reguln

y

locmdatur♦

De

quibwt

■

prafentn

inflituti

non

eß.

_De

«

Gratia vero &

_dementia,

ejmfy

?

verd mdole

_at(f'

_natura

ycumnon '

ignorem,

Te,

_{praflanfißtme}

_Dn.

R

_effondens,

_emdité

>

per<f

Di-Jßmationii

modum

politicé

'

fcri«

pfiffe

3

eß

quod

ex

animo

Tibi

par»

•

I

tos

baflenm

eruditionk

fraBm

-gratuler, dementia Diu

in a

eß

>

quodfumus (ff

vivtmm^

0®

qmd

non? ClernentiaR_egia

_eß,

_qmd

fub Mufiamm

ißbac alma

Coronet

enatritifupra vulgm

ßejaperein*

cipmmι

(ff

quo

fe

non

illa

in

o-mnem omnind vitam

noßram,

_in

Lares, _{tnque penates}

_{extendit ?}

■ beut Ter

Opt.

Max.Qlementi^

_jf

Tibi_jma

_tampaterné

_confervet,

titeruditionü Lauroornatm

_^de¬

mentier Divina

_Regia^

_fruBm

abundepereipias,

babeas l

ale>

Habam Holm. D. VTFebrmni5

j

ιΛ. &Δ

DC

LXXXK

feßu

I

_{nanttfane calamo.}

Officii & amiciti» cauia

Laurent

_Wadenften,

Benevolo

Ledori,

IN

jidajeßatis

hoc

SacYatißima

Sueonum

Rcgi&

Athe-naso ,

ipecimen

ingenii

mel

edituro,

_Materiamque

Differta-tiunculaeanimo

_pervoiventi,

affla-cu diviniNuminis,

HSROA1ÜA

REGIA

CLEMENTIA

com-modiflime fefeobtulit:

Omnium

Regiarum

virtutum

Nobiliffima,

Efficaciffima

_tutiffimaq

_{j, ac}

per-petua

idcirco

divinarum

laudum

celebratione

_digniilima

_falutari

mcrita, Vix

_enimquisquam

_Im¬

perator

hac

gemmå

pretiofiflima

deftitutus, nomen

potentiffimire-rinerepotcft* Cujus

reiftabilita-

1

tern minus

vacillare,

vel

Scrvator

ipfe,

CpirteKtiKicw 'evτων

μα^ων

έαυτΧ

j &$οομίνην* τ(ς αντωγ

Åoxét

ttvcu

μα?ων\

τa>v i&rZv_{%υ£/ϊνϋαιν} »ujuy\"U

ί£χ<ΠΑ?ορτίς

cu/τύύν, tuifpivou, XAÅvyJcu ·

I

vcl

Auöores

alii fiae

& doärina

excellentes,

ullam

_absq$

lenitate

difficulter vere

_potcntiam

nomi-nandam

_{judicantes, cömprobant.}

Itaq*

haud temeré

Titulospoten-tißimi

&

clementßimi

nexu

quaö

indiHolubili

conjunftosßeremßi-m&

Regidt Λ/lajcßati

_adfcribij

pa-lameft.

_Regem

_{in aperiofahum}

pr&ßat

dementia:

ait

Sencca* IU

la

_{proxime adD£umacceditury8c}

nihil

_eft,

_quod

_{magis Principem}

populo

commendat,

quam

cle-mentia,

_Quapropter

_nihil,

_ut

probe döcet

Iufimianm

y

eft

tam

peculiare

_{Magiftratus imperialis*}

quam

dementia

&

humanitas«

Sedtarnenut

_fubditihujus

_frudlus

feddiqueantparticepes,

ereipfis

erit,

_{utqualemcupierintRegem^}

talesetiamfefe_gerant

_{Probe

_mc.

mores>

quod

Nitmen ttiudfuprc«

murninfinitae

quidem eft clemen*

tiae,

mortalitas

vero

peccatfix,

ubi

illa fuerit abufa, meritam in _poe*

namcedere confuevit bonitas: Sie

etiamPrincipem

>

DEIperfonam

Xuilinentem,omninofacere

decet.

Verumfineulteriori

_proloquio

_ad

clementi& evolutionfcm,

rudiori

Minerva,

_{pauciifimis hifce}

_praeli*

batis,

ratione

habita

brevitatis

commoda, cum D€o,

fine

cujus

immortalis opc

&

confilio,

nihil

rite,nihilq;

prudenter

aufpicatur

homoj

_accingete

_me

_oportet.

_In¬

terim,

Ledtor

Benevole,

fperö>

Te

_eä,

_{qua es}

_dexteritate

_hos

pri-mos

ingenii

Foetus

dextere

intef-pretaturum

perindeque

acceptu*

ium>ace20ipfos

enixusium

£

Valo·

Ad

fit mihi

ope

ßta

!

jki

Thefis I.

·-T

_{Diffeftatiunculas}

huic ordo _ponatur

concinnusinos haud

fernere _fa&uros

cxi-ftimamus» ii vocem

clcmentix, _{qud ad öatalesfuos, paueis} expendamüs, utficres» cujus

mentio-ncm facere _{conftituimus, facilius}

o-mnibus _innotefcat,

Quiaomniame-thodicé _{proponere» boni}

diflertato-fisj & cum _{fru&u docentis conditio}

eft» Accurata autem_{methodus ineo}

confiftit, _{utprius deDefinitione}

nim_{agatur,quåmtranOtus fiatadDe»}

finitionemRet, de_{quibusconfulantur}

Logici.

Ratio eft in _{promptu; quia}

Qominis _{cognitio plurimum confert}

adrerum inrelieäionemj tefte Scalu

{w#

(a)

unde&CVr, (b)

inptincipio

A na_mej»

naroq; omnium

difputationum

fieti

oportet) ut» quid

illud

fit»

de

quodi-iputatur» explanetur» ne

vagari

ora¬

tio & errare _eogatur, fi

iis

_^

qui

dif-fenfermt» n©n idem eiTe intelligent

illud, _dequoagitur,

_pra;cipit»

_Sic

Platoin_{(Jratyle: Πξωτωςτντης}

φ^ν^ς^-u*to$jov ifynåletv jubeti &

prsclarum

illudvetUSi _{Πξος το}

ορ&ως

hååtnteiv

lü

νΰξύύ-nv §££7ζίζ«ν 7&

ονομαΌ»

Hoc

idem

obfervatum cfle Politick_fcytytoribu*

_&

jlureconfuBü aliisq;

paffira vidcre

licet»

Horum ideo _{praeeunte auäoritate, t} natalibus _{( ut diximus)}

_exponendis

auspicari placet. Perottu*vocem

cle-mentias å claritate mentisdifcenderc

putatj Alii~ikrnτ5 κλήματα

i»

c.

in-clinamento» Becman< veroinManudj adlat»_{Lingv»å clinare &mento»}

_quafi·

clinemens,_{quia clemens}

_{appellaturis»}

quifaciléelinetur, & inmentc

iüafic*

ftifepatiaturt quam tertio

Iocopofi-tam derivationem hic federn habere

autumamus,coeteristarnenoriginibus

falvo_{judicio reliftis» Vocis eriain} hujus

noiaoulia

deprehenduntur

$p0'

hyma\ ut SeMfcam libris de dem* ad*

ι peliitat Bonitatem _» Ornameotum

Piincipis» coronam»Divinam potcn-dam» Manfuetudinem, Lenitatem»

Tcmperantiam, inclinationem,

orna-mentum_{inperiorum>ccrtifiimam}

fa-lutera» fuirsmmum humani _generis

vinculum, _JufiiLipf

(c)Lunamim-periorum. Ciarψ» Scbeff< b * m4* in

Memorabilibus Gentis Suetic» _(d) Munimentum_{juftitiae. SylvimdeRe¬}

bus _{geftis Rodolphi, Humanitärem·}

ufiinianm Virtutem moderacricem

poenarum* Plinius fideliflimam

cu-ftodiam _{Magiilratus, Alii porro} ve-niam»Benevoleotiam Sed horum qu«edam öbtinere locum

Encomio-tum, _{hujus Regi» virtutis}

excellen-tiam _{fulgerc facicntium> adiercrene}

tereamur* _{Homonymsetiam}

clcmen-)

fcriptoribus variis varia, legenti.

busobvia_{venit* Quorum}CurtioyGeU ho, Mariacfluminibus* Terenlio, Vitx

tranquiilitati* itcmasquae_modcrat»cj>

Servitut!* _{Salluftio, levi&modico}

ru-A 2 _mori

4

mori« Pf«tereaBonität!: othocae-ccprumtuaercfero

dementi®; Et

tan¬ dem _{indulgenti® attnbuta}

_reperitur

clemenria. Poftremam hane

iignifi-cationem, proratione

inftituti noilri»

acceptaadara arbitramun^

Th Ii.

Nobiliffimamhanedärivirtutem»

di&a nonmodo fuperiora» fed ctiam fequentia dcclarabunt: Partim

Sacrit

(e) petita, corda Principum

diflua-dentia, ne fuperbiam» ₍cui adjunäa

ioletefle crudclitas_{) iuper fratres fuos} elevent, _{praemio hoc pr®pofito,ut} diuturnius_{feliqiosq; Regestcneantim¬} perium: Partim Profanist inprimis Se-neca (f) _Scriptore eruditionis _non

vulgaris» dicente: nullumefle»

cui

tam valde innocentia fua _{placeat> ut}

non ftare in ccnfpe&u _clementiam (Principis) paratam humanis«rroribus gaudeac ♦ Partim Exemplüdominatii

gloriofiilim® memorixRcgum (utex

Memorab. Gent. Suct. cekberrimi

%)n,_{Job.Scbeffi aliorumq}fidc dignii*}

fimorümvirorumfcr_iptisquamdar if-fimé _{patet) ftudio benignitatis}

cle-mentiaeq,· longc excellentiffimorum

patcfcit, _{Quorum memoria infignum}

gratiflims mentis Sueonum animi»

nunquam eritdelenda.

Verumeuim-vcroaureum _{illud, quod maximé de«}

plorandum! statis icculum,quomor¬ taleJj ut fuaviffime canitOvld, _(g)

- - - 'vindice nullo

Sponte ßa> ßne lege,fidem re* Bumcfe colunt>

jamdudum iefe nobis abduxit»&

qua-fiin nihilumeilreda&um» Nihil

id-circo _{roagis decorum & congrunra}

imperatoriextat»

cui

proximumåfa-ftigio

fuo T^ume» Jvpremum interris

gradnm reliquit> quam ut fortis

hu-mansin errores & deli&a nimis

pro-pcnfs reeordatus, nec nonfummana

pomoerns humanitatis & clementiae

propagandis adhibere

deceat

diligen-tiam. Hoc tarnen_quohat _tempera¬

ment©> deineeps perpenfuri fumus*

Hifce conceflis _{aggrediamur Defini*}

A _{5 tio*}

6 ι

tionemRei» in qua tradenda, alio* rum potius Doäorum auäoritate quam noitra inniti, animum

induxi-mus, Ayißotelt fic definire» fed ninois

late» _{placet: ΐΐζρότής åi tri fttaémtf} srBi _{οξ^οίς h. e, Eßvero Manfuetudoin}

tra mediocritae» Seneca _(h)

vero»

quod

dementia _{ßt msderatio aliquid est}

mer't-ta _{ξ$ debita pcena remittens^ Dodißtmt}

Jußo Lipßo Qi) ita i dementia eßvirta*

ammi a _{pcena aut} vindida ad _lenitatem cum_{judic/o indinantis. Quarum}

qui-dera Definitionutn_{fobriiexpofitarum·}

utut eundem feré fundere videntur fenfum» interim _{tamenacunfltimij»1·} ßi Lipfii Dctinmonem» ut ex judicio

noftro» clariorem,ha etiam placidio-tcra _{acceptare decrevirous, demen¬}

tia _{quippe Regum eft, fe citra id>}

quod merito conftitui poifit» fleßat«

Sen. _(k)

Th, III.

Virtual

_pr&mtffe

_{Deßnitionü» vice} fungiturgeneris»quiavocabuiumhoc generaliori fenfu acceptum, cun&a-rum

(h)lib,II.c.II.de dem.(i) lib,II«c,XII. (k)

7

inmvirtutum _{fpecialium» utjuftitise»} dementi« fortiiudinis &c* comple-xum temere, nulli non obvium

eft-Ut enim virtus io convcnicntia cum

reda ratione _{pofita eft, qua homo}

promptior redditus in

adioue

hone¬

fta, mediocritateterroinata,

quobea-tam _{quis degere queat}

_vitam

_>

_ita

_de¬

mentia, cx didaminered« rationis» Princeps in parcirnonia peenarum

Cle¬

mens adhuc clementior redditur, ut

fibi tutum acquirat imperium-

Vir¬

tutum enim _{Exemplar fubjedisopor¬}

tet efle _{Regem, &}

_imperium

illudha-berioptimum, quod per virtutem

ad

virtutem _{dirigitur» teile}

_Othomann§

Cafmanno(1) aliisqj non

paucis,quo-rummentioinfereturinfra, hocidem affirmantibur\

Th. iv;

Firtut_prarterea

_dicitur

_animi.

lx-pofitionem generis

excipit

DifFeren-tia å_{fubjetloquod animum}

₍

_Regis

pro-prié) agnofcit,

defuropta*

Sed

cho-rum _{Philofophorum in}

divcrfas abire

A ₄

β

lententias de vero _{fubjefloaåionura}

moralium nihil_inficiarum euntcs»ap-petitum rationalem h4e. Voluntatem <

a&ionib9 _{moralibus locum cedere}

fta-tuimusi_{Regem quippe iua}

cxdemen¬

tivoluntate

₍

_{vera tarnen}

intcrveniea-tc_{pcenitentia, nec non accurata c en}

tarum habita ratione circumftantia-rum) bujusydillius deliäis demen¬

tem _{adhibere medicinarn,}

radiosque

dementia? de fe in _{poenå afficicndos}

fpargerc> nullo non _{tempore, te vel}

meinvito» ullum vix _fanae

roentisci-vium indublum revocare decetj.

Th, V,

0>f _{fxvna vel v'tndiBa,}

Saperiori

Thefi leviter _{DifFercntiam å}

Subjefo defumptam tctigimusinunc _fequitur»

utde illa,_{qua?ab(0^>#o)petitur»}

aga-mus4 _{Quod objeBum primo confti- j}

tuit_{p(rn*-> fecundo Finditta,}

quarum

(

ittay in _{quantum permitti poterit,}

ab-ftineat

_Princeps,

_{ilridtic^; juris} rigore ne _{femper utaturi fed}

potius poenam

aliquando dulciflimo dementia?_per« miieeat melle« _{Qua dereeleganter}

I _i *

- Per

agiltranquiila poteßgs

Jduod violenta_nequii4

JQui fruiturpcenafermefi>

le-gumdpvidetur

VmdiBam_{prydare fibi: idem*} Cui rci robur _{addcre videfur auquo}

in loco _{Cict aflerens» nihil eile tam}

deforme» _{quåm ad ibinmum imperi¬}

um _{accrbitatem natur»}

adjungere«

Hoc idem affirmat _{Jgapetse Diaconm}

inScheda_{Regia (m) bis verbis: fåtjcm}

QtXim _{της βασιλέιας i.ctdeccns}

Uiusim-perii: £εο$ως ry κάτω βασιΧ&α*

ha _{κλίμα^psvyrou της 'άνω}

_tuüojriou;.

_Öl typ τάυτην καλώςJioixisvng, /αετα τάυτης

Κακάινης_k%tévt»u Ταυτήν Js άϊοιχχσικα*

λως> οι _{τπζτξικιν τοις} αρχομένοις 3άι,idetx*

»tιατις, ui^fov tyy·. "^Ktxdv7ΓΚξ' αυτών avli* λα/Αριάνογηςφοβον* α7πιλαίς μ&μ τοτίττάκτ. μαΌ.τ^ςαναςίλλοντις> _{τηριο^/Μς}

Ht

_WH*

\W) αυ-νης £ <sr@άγοντες. i, e» Utcrede-® center hoc inferiore _{imperio, ut} ica-la tibi fiat _{fuperioris gloria?» Qui}

e-pim

berie admjniftrant, poft hoe8c

illa _{digni confentur. Hocautemre«»}

A % ftead»

!Φ

öc adminiftrant, qui patermim

fub-ditis ofteoduM _{imperium; &}

_princi¬

palem abipös recipiunt mecum:

Mi¬

nis_quidemIapfus

_{compefcentes»}

pce-nis autem _{periculurn non}

adducen-fest Nunc de Vindifta> quac etiam

loco_{Objefti jftat dementia,,}

_fari

confti-tuimusj quamq;

deprehendimus

du-plicem X Unampivutum ac

inordinu*

tarnt _omnibuß non privatas _tantunu

conditionisj verum _{publica?» ut}

Ma-giilratibus rejiciendam &

extirpan«

dam; aitevam vero Publicum ordina*

tam% certoordine» certis legibus,

bo¬

na fide » absque odio perföos opera

Magiilratus fine confcienris

ierupulo

cxercendam _{judicantes* Magiilratus} vero,figladiofuo abuius fuerit, _«qua

peccat,imovero

plus

ac alius privatas

conditionis, otnne cnim animi Viti¬

um tantoconfpe&ius eil in fe,

quan-to, _{quipeccat, majorhabetur*}

Exem-plahujusmodi infinita nobis

&ppedi-lare _{poiTunt hiftori®, ü modo} addu*

fr

hinc abierimus, definitionem (i)Poe-noe, _{quod fit fupplicium obdebäum,} quoquisafficiatur (2)Vindidae,quam dicimus ciTe_{punitionem in juri« &} il-latae contumeliae; vd vindicationemi qua aut injuria? aut oronino omoe

quod ohfuturum eil, defendendo aut ülciicendo _{propulfetur, in medium} proferemus: In hoc peena &

vindi-ftadifferre videnturilla _fcilicetquod fpecialius,·hsecgeneralius aeeipi

com-pareant. Ettan tumde Objetto*

Tb. V h

Jdknitatemcum_{judicioinclwantis:)}

Tertio iam Diflferentiam å Fine expe-tendam elementU» _{illumqi voci}

(adlc-nitatem_{)includi arbitramur. Prtnceps}

itnperii fuifaftigio

(ubditosquavisaf-ficere tenetur dementia» in primis

vero _{fuppliciis ob delida addiäos, ut} inNodnineDivini cedat_gloriam>cujus gratiå omnia diäa faäaq; intendi ac

perfiei debeant; & civium deinde iuorum, non fecus ac Pater

libero-rum afliduam _{agere curam, quoRe¬}

gia

in-■

Il

gia inclarefcatdementia, eunåisquc

externarum nationum _populis

divul-getur, firmumque tandem reddatuf

J

imperium5 rooniti memor Plutarchi libro_{elegantiflimo v&<}

_tvouIuv

_άγωγης iub fin: Δ« τϋς την των (JJnlfρημάτων _k*

vmspiu#τη πξαοτηΐ* petyvvvcu, vcy ίυκά* λως _{φέρΜ της åpetfliobg> ncp *να, των ά*}

•ραξτηράτων ptcie

cÅivcu

fazetv.

φίλων άμ&ρτήμΑ& φερομίμ, τι 9ηνμ&ςτν« τίκ+ s

νων i h»e» Patresdecetreprchenfionum ieveritatem lenitate _{temperare> fa ei¬} le fcrre deli&a, interdum _aliquaneq; fcire videriχ cum enim amicorum

delida fcramus» _{quidni liberorum ?}

Eodera _{quo^; Reges, quofilialem noa} fervilemin _{fubditosperpetuo}

confcr-ventmetum» condccoraridecet»Cum

judiro Pra3terea(utin defin:habetur)

dementia hsec abfolvi debet. Quan¬

tum _{naroqj utilitatis iecuritarisq;, ii} ■-f

xnodo[rerum ab alto felix fpeÖetur fucceflnsj acies _{prasvii maturique}

o-mnium aäionum_{judicii» ita} clemen-tiae, fecum adterre confuevit, quoti-diana nonfolum _{experientia» verum}

^ ^ —

Wi

etiarofacra&_{profana uberrime}

fpar-fim_{deraonftranr» Magnosetiamma«}

j

gna

decere»

fic

moris eft fari»

Quan-to _{itaqj majori quis fungitur honorei}

eanto _{graviore judicio & prudcnlia}

gaudercparcft» Hoc ad eos»fummas qui tenentimpcrii» attincrc» nulli du-bitandum. Nam _{Princeps acriori ju*}

dicio» _{fummaquc ornacus prudentia»} non modo_{ipfefelix,verumtotumim¬} perium felicius> & Refpublicas ipß

comiilasfeliciflimashabericeniemus*

Hoc _{praeprimis judicio uti amenL*} Frincipesin pccnis irrogandis» nimis ne fcveri fint» undc crudelitatis no-tam fubire_{coganturj neq;}

remiffio-ras» ne _contemptus imperioaeImpe¬ rator! accedcre_queat» Uberior hujus rei declaratio tradeturinfra->»

Th. VII»

Federn_{longiusantequam} protu-lertmus» dementi* cocleftis _terrenique

Regisdifcrimen

iniererelubet»

DEunt ut _{[ummum & primum} principium*

continere _{omnium generum perfe¬}

ι4

licq;noneffe dementem βλάχας ue* xivÜiter\ _net]; dcmentiam _tribuiD80

eadero ratione > qua hominiRegio* (cd

modo nobililümo: tyrimo* immuta-biliter» effentialiter _{&_peffe0iiffimé»}

nonut_{e|iv ieuhabitum accidentarium}

fed atrributum fflentialej _{Συνονύμωζ}

potiusquamόμονυμως h4e* ^DPum po-tius _{ipfam clemcntiam, quam de¬}

mentem _{appellari* Secw do*}

indepen-denter Clementiam Numini _fupremo

convenire _{; Regi vero dependenter»} yeréac iincere ftatuimus, Ex hifee»

quantum interccdit difcriminis Cl**

menii&Devinsac_{Principe, cuiπιλιτιχωζ}

i4e* eiviliter,

mutabiliter»acddenta-Jiter>mutabiliter, accideotaliter

com-peti»

clariilimé

percipi judicamus. tJMtfericordU & CUmentiλ venit diffe¬ rential Illa enim, ut abunde conftat»

tß dgritudo animiob alienarum

miferia-tumfpeciem;vel triftitiaalieniima

Iii»Da-mafc. (n) Et5V«iO«,hacdere» egrcgié

docensj cui _{volupe fucrit, in librü de}

dementia*videatur5nec nonfobrie O* cero>

« '

eeroy _(o) Neminem_pafricidse

autpro-ditoris _{iupplicii mifericordia} com-moveritradens* _{Eaq; iicrationeMi¬} fericordiatoti _competit generihuma-no. Seutentiam haneratamfacit An*

tiflhenes _{(p) referepdo:} utimpii judi-candi, _{quiaram å fano diripiunt: Sie} qui mifericordiam ex humananatura

tollereconantur. dementia verd» ut

fpariim hifceinpagellulis habetur,vi*

råconvenit_{^rincipibm^ Obitertarnen} eil tenendum ambas hafce virtutes

pro unoeodemq; å pluribus fumi: ut

D. _{Auguflinoy (q) ficut eil aliquando} mifericordia _{puniens* Ita eil}

crudeli-tas _{parcenist EtCaßiodoro (r) foli}

te-ilante> mifericordia; omnes virtutes cedere honorabiliter non recufare$

quia re ipfit reperi» referente Terentio,

(f)

faeilitatc

nihil effe

homini melius atq; dementia. Manfuetudinis Cle¬

ment_{iaeq; difcrimen inijeerehaud}

ve-remur: lllayut_{fuprapxnam autVindi.} Uam _{pro Objeäo-y h&c\tzm occupet}

tempe-( o)lib.'4.Tufcul. (ρ) Serm.r.de prud, apudSto.

bxum_{(q)Epift.24.adMaced,(τ)lib,z. Bpift,9,}

ié

_HHHHBIPBP

tempeiandam»

_{Idemquotjibonis}

Att« &oribusfignificarc,utGetramquicum quimodum inira tcneti dementem»

&_{mediocritatemelementiam}

&Man-iuctudinem nominat,videre_licet»

Th» vin.

Clementiam fub raiionem _affeBm

tron venire vel indc _{comparet: quia} affeäus iunt motus interni

_appetitus

fenfitivi» cum nonnaturalimutätione

corporis» «b obje&o bono vel malo

SLi_{phantafiapropoiito& asftimaro} > ad 'iHud _coniequendum

; hoc vitandum.

dementia vero rationem ibrtitur ae-quitatis absque ullacompaffione, cui

proprié cenfctur rigidum jus in

par-tem _{peiorem minus obfervare, fed}

jpotiusimminuerequamvislex habe¬

tur _{adjuvaos. Eiletiamnonmodoli¬}

berale _{paulura nonnuoquam de}

ium-mo _{jure decedere, fed interdum et¬}

iam _fruäuotum, ut _{pulcherrimé in*}

öituit Cicero«

Thf IX.

Omne nimium vitio verti fcité vercq;

_incelligunt

omnes fana

tesratioiié, _{ExempHs ςϋσφ}

&expe-rientiä hoc idena roborari nullo _non reperimurtempore. _{Principem qui*}

dem dementi« _{operam in fubditos}

& _{Iapios praecipué na vare» modam.*}

yero tenerc> raaximé decet> & hoc

ipfi triplici fequendumvidetur ratio-«1

ne; _{(i) NuminisDivina mandantüMa«}

giftratum _{imperio pra?feåum}

politi-co,nereraeré_{gladiumgeilet, (2)Suii}

nuilaenim dorntenec_'Rgspublic

aβare

po-teß,_{βineαnecreBé fafiis prtmiacxtent} uila, nec

_{fuppliciapeccatü.}

_{ut docet C/«}

cero(t) (?)

Reipublicsefibicoromif-f«: nolla _{nam^; re fåcilius & ciciüs*}

, totavit«human«

Societasdiifipari po-teil, _{quam deli&erum impunitato.}

Quid _{profeäo in magnum aliquod}

tnalum citiusevadet, _{quam nimia Ii»} centia? Noitr« fentcnti«rainimé

re-■I_{fragatur Seneca (u) iumma}

cum

aili-'

duirateinculcansnön_{vulgo ignofcen«}

dum efle, difcrimiue_{quippeintcrbo-·}

nos _{malosqiiublato» confufio}

fequi-tur & vitiorum _{eruptio. Itaqj}

adhi-B _benda

Ig . . ,

benda eil moderatio> _qux fanabihä

ingenia diilingvere å dcploratis fciat,

Kec_{promifcuam habereacvulgarem} clemcntiam oportet> nec abfciflam,

Νamtamomnibtu_{igaofccrccrudclitaseß%} quam nullit Fideliteriic_Prtncepshanc tibi Cörümendatam habeatvirtutem >

qua? non pocnam delinquentibus re<

mittit9 Tedtantum _mitigandam

een-feat: ExuletåPalatio_{Regionimiale*}

nitas» _{quasperverfasbonumpublicum}

Reip, expendcns,parcendoplusnocet

quamprodcft,

_ß)uaytam

item

lenita-tisamovend« _{caußamadponerelubcf:}

Si _{nempe femper&ubiq;refe/>/«^/'i}

geiTerit dementem» tum fané bonos ad icelera invitabit & malos ad

dete-riora _{perpetratis alliciec« 6)uü enim}

ignorat» ait Cicero» maximamillecebyam

ejjepeccandiimpumtatisß>cm?

adhibea-tur _{ergo feveritas tum facinorum}

i-pforum> tum publici boni caufla:

//-ludt _{quia infeliciores funt}

_improbl

fupplicia luentes* _{quåm fi} eos nulla juftiti» poena cocrccat: Boerb, (x)

HQC9

hoc: qut aferpunt vitia» inproximum

quem^tranßliunt>ξ£ contaflu nocent^Ja*

cob. Mari* _{(y) Ut&aliihocidem}

adfe-rcntesi teitantur, Per nimiam

leni-tacem_{Principis lex contemnitur*Rex}

defpicitur, Grexinficitur- De quare

tid: Adamus Conczcnius _(z).

Th, X.

Juftitiamå

upllci

fultammummen*

ίο♦ un ofcveritatis;clementi<t_/tlte_ro:

Vc-nufté fcribit in Memor« Gent* Suep.

Praeclariflimus D# Joh.SchefF*

Prsece-ptorlongédefidcratiffimus, nifi

enim

amabilitate clementiae_rigor

feverita-tis _{temperatus fuerit» ipfa vi}

_fua

_illa

collabetur: hane_itaq;nobilem

virtu-tem _Principi commendatiifimam fö¬

re,fida non iolum cxcellcntium

fcri-ptorum indicant

teftimonia

j

fed

iö-fignia etiam

piidimorum

documenta

roonftrant_Rcgum, Propriam efleRe¬

gis*

adclamat Seneca^

(a) Omnia

fcire

Princcps» non

omnia perfequij

nec

pcenå icroper

fed ia:pius

poenirentia

fefecontentumreddere. Utenim

di-B 1 vina

vina vindiåadeli&a nocemium noru

ftatim _{expiantur fulminibus: Ita} ho-Hiohominibusprajpofirus miti animo

exercere _{imperium debet,}

purpende-req; utrum flatus mundigratior ocu« Iis_{pulcriorqi (it fereno&purodie»an} cum fragoribus _{crebris omnia} qua-tiuntur &_{igneshincarq;illincmicant.}

Nec_{praebere conipiciturfaciem} quie-tum & moderatum _{imperium quåm}

fercnum coelum & _{nitens. Natura} contumax efl animushumanus & in

contrarium _{atque arduura nitens,}

fe-quitur facilius quåm ducitur4 Errare idcirco

_{tgflatur.idem}

_{Seneca, iilos.,qui}

extftimant tutum efle ibi_{Regem, ubi}

nihil å_{Regetutum. Hane» nulluroex} omnibus _{magis quåm Regem auu} Principer»decere> verfusquoq,·aurci decIarantiV»^:

Pulchrum imminere _{efl inter iGußres} 'viros:

Confulere Patrice, parcereaffliftü, feret

Cctde _{ahßinere lempua atfy}

iret darej>

Orbi _{qutetem,feeulo}

pacemfuo.

H<ec_{fumma virtu*,petitur hac ccclum}

21

Ulinanji ut in vota

crumpit^?«-delinus, ubi borum verfuum mentio-nem facit > Senecamheic audtrentReges

få _Principes!

_Studio

_celebriorum Re-gum dementia: non poftremum lo-cum obtinerc debet exceiientis me¬

moria; Gudahus Primus RexSueonunu>

cujus erga delinquenres

dementia

e-micuit_{ikpiflimé* praecipué tarnen in} i Oalekartos> _{quibus non femel,} autite-rum> fed tertia vice tumultuantibus benigniflimé ignovit. Ut

få

Philippus

T\ex tJMacedonumj Fil'tut ejus

zAlexan-der_{j F'ejpatidnus impcrator> quem nul¬} lius unquam cffde latatum> juftisque

fuppliciis iiiacrimaiTe & ingemuiiTo ferunt: _{Quem etiam Titusfiliu*}

imita-lus, _{periturum fe potius» quam alL}

quemperditurumadjurao. Tb. XI,

Obiter _{etiam tempus exercendas} indicare lubetdementi*, _{quod> re ita} poftulantelegitimaq; iub ratione,

nul-lo non _tempore haud intermitti de-bere, _{putemus: äqualem enim fem¬} peroporteteflfe

imperatoris animum

s

muta-η

mutari véfo cum rerum

mutationt-bus, mentis inconftantis argumentum

exiitit; Cum_{iJigapetoDiacono iaSehe*} da_{Regia. Sed utiliflTimafubinirio im·} perii ducitur å Tacito (b)

novum,profi-tentc, _{imperium inehoanubu* utilem} ejje

dementia,_{famam» quod Hannihal&ctt«} rimus ille _{ReipJRomanae hoftis pro¬} be obfervayit, _{qui primum eo} occu-patus fuic itudio, ut in principio

re-rum famam de fe clcmcncise

fparge-retj divulgarcrquo*

*

Th, XII,

Principi Reip. gubernändac cle-(sentiam exhibere, rationes ftabilire

videntur _{féquentcs: (*)} Quiahocin-culcat_pr&ceptum

_Chrifti

_firmiilimé te-nendum: nsHαφίλητη*

Simi-lem _{promptitudinem ad Rudiumde¬}

mentiaDemarattu _{perdehortationem}

å vindidae_{cupiditateinculcare voluit i} Regi Perfarum ex teftimonio Plutar-chi: Cum _{defecerat Perjarum quidam a}

Regefuoy eiDemaratu*perfuaferatt ut ad_{Regemredirel,quemqvumKex}

inter-ficer* (b>Hb. 4.Hift»

ficere contenderet» Demtrattu, turfe,

in-'

(fuity eßi OReXt dquo cuminimicut

effet*

pa'natnfumere

defeflionü

non

potuißU

cum

nuncamicumfaftuntabs_teoccidi4

Ideal

fcciileAlexandrum_ergaMemnonem

Da-rit _{Prafeclum» tcftatur VThe}

_miß

_tut

(λ)

de iis j _cjut fub Talente imperat:

in

ca-I lamit. incid\ Quod fi hoc Gentibus laudi fuit, multo _magis

_{decebit Re¬}

ges

Principesq;

Chriibanos

adfacilio-remyeniamobftriäos,φ)Quia Prin-cipes fe

åpeccatis baud immunes

re-cordentur, _quod

_digniffimo

_praece-*

ptoBaßiii imperatorü

obfignare

lubet:

Κλ$-'ΐκάςην ictvTü) _{πκξξίγγνΑ}

_rijv

_-ψ,ί^ν»

ως άφησας» vßf οωτίς kfyi^vcå σοι πκρ

e-αυταέλτπζ«. _{Έ.7ΓΗ αν σταυτω την χ.ζ/σιν}

ι-τπψηΐφίζίΐΑφις τοις

'ο<φ&λ£7Αΐς

τα

οφαλη-jaatχ,χ#

étfoJycMni

ni τα Αμάξνιμ,Ατα»

λyccp <tv τοις σννοαλοις

wit^eetg

>tavta

ταrsiva

foajrof&aVTumHfyi

> 'ότι'ev ώ xg/' pictU κξ/νοις, cv

τύτω

k£/$σ*ι

h,c,.

Per

unumquemejue

dient

iia

tibi denuncia-t:

utaliis_peccata

_remiferü,

_ita

_{d D6o}

_re¬

mi_{(fum tritibi}

_fpera>

_Cum

_ergo

tibi

pra-Judicium ipfe facta*>

remitte

debentibus

deli-deHBaj uttßtibi _{remitlAYiturtUA:}

enim _{confervü tuü}

feceris, eadem d

com-muni *Domino _{reeipies» $}

quojudicio a*

lios_{judieaverü5 eodem}

ξ$ _{ipfejudicaberis*}

Hifce

_Princcps

inftrui poterit>veniam

petens peccatorum, etiam _{ipfc in fe}

delinquentibus

_{ignofeere« (y) Quia->}

Frinceps

crudeli utens _imperio

diffi-culter _vitam

agit iecuram: _{cujus rei}

firmus fir,.teftis Seneca·. _{(c) Y/&(Coe·}

lari

_inquit

Neroni)

enimparcis,

eumvi-derüalteri_{parcere: imoetiam}

improban-duf _{civrbue, von}

aliter _{quam longuentibuå} wembris _{parcenduro eiTc}

monet _idem♦

0)

Quia crudelitatis _{imperium band} diuturnum manere _{iolet, & licet per}

aliquod _{temporis ipatium, (DEo ita}

annuente,)permanferitfummotarnen

metu, _{invidia ac}

indignatione

gcri-*ur.

Exempla defiderantibusextanu ubiq* _{apud Auäores. llt}

Principi e* nim amore

RegüdcXt&ax'ifupremi',

vi-tae _fua?

graviilimi fub onere _imperii

incoluroitate· Reipublicae iuae fioro

vigorcq;

; Ita dementia? _quodvis

itu-dii (e)Ub»|»c»v.

dit excolendas tribuerej cordierit fin-ccro*

Tb, XIII

Judiciorum etiam,quibuscVrincept

clemens_{appelJariacproinde inter} fub-ditos fuos _{fplendere debeati narratio}

depromenda fiftitur, Quorum *Pru mum erit Pietas_{ßncera in DEum: fine}

qua nihilbonidetur efFedui,

Cireu-lus namque humanarum

volviturqui-dem _{rerum>qui modo fic,}

modoali-ter _{fert> ipfas & circumferr,}

Atque in his _{ina^qualitaseii>}

quodnihil

prse-fentiumin _{codem ilatu maneat,} O-portet _{igitur^Potentifßmum Regem hac}

ibrerum _{verfatiii mutatione immuta*} bilem habere_{pietatts cognitionemjut} optimé docet Agap: Diac, in Sched.

Reg, Secundum. ßußitia: Qua

srqua-liter erga fubditos adminiftratå, ila-bilitur

_Principatus

_{> finequa,nihilin_.}

imperii adminiftratione laudabiJe

ef-ficiturj Ctc, _{Regnaetiam fineillanihil}

aliud Tunt, _{quam magna larrocinia^:}

Auguitinus. Tertium:PrudentiayPrim

cipi maxime necéflaria> non modo

B _j

α»

propter notitiam terum

cvcntuum^i

& _{Judicium ineis reßumutnorit}

in-teiligere & deligere5 fed

modum

de¬

mentia?etiam _{ufurpanda?ftatuentcii)>}

ut _{fupra diximus. jQuartum:}

Mode-fltd9 in quinfy praecipué

confiftens^j

( praeeunteJacoboMart4

£d)

pulcber-rimc hac de Materiaexmentenoftra*

differente)

(I)

NempeFultuk

geflu*

Ex_{vi/u emm cognoflitur vir: Sira}

_cid,

£e) Inipfomotu, geftu &

inceiTute-nenda eft vcrecundia, habitus enimj

mentts in _{corporis ftatucognoicitur:} nAmbrof, (II) Sermone: Sapienti (te* flanteSeneca) (i) viro preß non

audaX

convenitoratio* _{(III) Honoribut} ujurpan-dü: _{Spreta enim in tempore gloria9} interdumcumulatior redit.

_(IV)

Cul-tumodico ne c aliunde_{ajcito: Qua dero} haud invenufté>Tacituoi (g)Princtpern

fcilicet decere, ut pracipuuo fit

aßritli

morii auBorantiquo _{ipfo cultu: lulianv*}

imperator apudAmmian: ( h)

Turpe

fitr inquitfapienti> cum animum

haheat

ca-ptA'

(djlib.t*Polit.c.$.de affeäion. Regiiä,(e)Cap,40#

pare lau

des

ex corpore*

pulcbrius

ma-gisq; Regium» animum prasferre cul-turn& _{compoiitum« Et} maximépo-pularum animosabalienat priilini

ha-bitus rautatio, Sic CMacedones

exue-bantamorem _erga ^Alexandrum, quod relida Maccdonica.utereturveilc

me-dica\£urt< (i) VitiumPrincipü,ad

mo-fem Augußi Cafaris_{> coenam tribus}

fer*

culis» aut cum abundatiiiime fenisr*

praebentist Suet„

νίηΐφ parciffimi:

idcm:_{frugalemefle convenit. (V)}

0-ί mnitandem altoexternaqultuξβ_apparatu

modico: nc hifce

duabuspoftremis,u-bimodicé non adhibita fuerint,

im-maniflima tributorum _gravitatc cru-cientur & _{affligantur iubditi: Und©}

toto tcrrarum Orbis _imperio

fingulo-tum ordinitm querela; raiferrim®; la-mentationes aifiduasj paupsrum» Vi-duarum & orbatorum _{oppreifionesr*}

cxcitantur& fentiuntur, Qu« (ane non clementiam fed fasvitiam argu-unt_{Acgiam>finefuperiorü Numinü} vin-dida minimcobituram, GhttnturrLi Facili-(t) lib»f.&7« (k) Cap,77,

aS

Facilil.u, G'dcis φιλ'Λ&ροτπα h«. c»

erga omne* hornines amor eleganter

di&a, Quae rariifima Virtus _Regemj magnopere

commendaft

quia,cura

nihil _{jucundius illis> qui regnantur,}

«ίΓ«£_{poiTit,quamcum}

_intelligant

_aures

regnands iliis patere,

necquerelisco-rumclauias eile/ Cujusveraedemen¬

ti#_{fignum h#chaberi meretur}

facili-tas: _{Quo nomine}Trajanu*å Plinto

di-vinis extoliitur laudibus; ISlulla»

in-quiente, in

audiendo

difßcultas,

nulla

in refpondendo mora: au

di

unturflatim>

di*

mittuntur_ftatitn.

_^egalem

_quoqj

cle-mentiam amovendis munere fuo

of-ficiariis, vel fidem _{Regi# Majeftati}

debitaro nonpraeftantibus, vel civibus

quaevis injuriarum genera

inferenri·

bus, fummé inclarefcere quemlibet iurbditorum conclamare nullus dubi» tat* Plura quidcm huc pertinentia^

inta&a _{relinquere, adq; alia pergere,}

brevicas nobis _{propofita, ne}

_cordi

non eife videatur,cogimun.*

Th. XIV.

Quasftionem Politicis vcxatanu hic

hicquoqjinfpsiiam velimüsi

Fraßet-nead vi

garemjuftitia, an veroad

Vigo-rem dementia_{paululum declinare? Iru.}

DEOi fi _{juilitiamclementj3mc]^ coeca} noftr® _{fubjiciamus confiderarioni»} Maximum & admirabile harum cer«

nimus _{temperamentum»}

Siicripto-res_{introipiciamus» ilUmDomini}

po-teftatefeveraj hane _{patris blanda»}

no-men fortitas _invenimus*

Magiftra-tui idcirco _{iupremo» DEi vicem irm}

terris _{reprasfentanti» regio dementis}

juilitiae & juil® dementi® inccdero

gradu convenit» H®c_emmduo,qua3

funt_{Regi® Majeihtis}

_{fulcradngcntes}

I

illas

imperiorum moles msgaoruÖL·

initar Atlantum _{humerisfuffulciuno»}

Quamquam media via ingrecii

raa-gnoperearduum eil & difficile, utex iheß antecedente Xtma adparet, hac

pra?fertim in morum colluvie» ubi quid tadendum aut _{negligendum uc}

fepenumero, neqj id iiue cauffa-du-bitamus« Facilitalem_{qnidem venia}

in-centivum tribuere _{deiinquendhteileAm¬}

broß Et capropter Seyeram imperii

formam _magis

adprobaqdam,

neuti-quam

infieiari

videmur»

Re

vero

di¬

ligentia

introfpe&å,

tutiuscaftra

de¬

menti#» ut idqj femper in

dubio,

ita

in coeteris iummumillum jultid#

ri-gOfemsequitatetemperandum»

exte-itimonio

Job«Gerhardi>Qu#fl:.PoJif«

fcqui

videtur;

Semper

enim

melius

nocentemdimittcrc quam

innocen-rem condemnare, veré condudituf*

Quod etiam leendeiinm

ad

Reφ,

Admi-nift: (k) Pro ratione*

inquit»

circurft-ßantiarum

ßritlijuris

rigorem

mitigare,

ad

_{mifertcordiam}

_{potim, quam}

_ad

_je·

leritatem_propendere:

Rationem

addit»

quia fatim

eß

DEO

mifericordU

quam*

crudelitatis rationemreddereι hoc:

quia

jußiti#

adverfatur»

illud

imitatur

de¬

mentia» Exempli fi

meminerimus*

feriptailla antiqua

nobis id

ante

ocu-los _{ponunt: itora# repertum}

_dMat·

mor, inforoTrajani,

his

chara&eribus

inßgnitum»

Potentrßima

dos

in

Principe

liberalitas$ dementia. Neque natura

difiendt» _{qu# inter apum}

_examina»

&

Åegibus-aculeos

detraxit, aut eorum

tiium _{dcnegavit» quominus}

cuipiam

nocerent: Piwitt* _{(1) cum}

magnum

proinde Satellitium iit amor> amari

ergo cupiens, languida regnet manu;

Sen,Summum _{deniq;jus fummam} fae-pe injuriam eile» _{reliquit Com: Et}

jus, å quo dementia abeft» crucerrt·

Veteribus diäum: _Pomp:Lutwin

Dio-diu _{Sccedereergo Principispoterit ab}

bac acri _{juftitias fole> hie}c _{Itina; Sed}

fecederenondifcedcfe>divcrfapotius

,quam adverfa:

Lipßus (na)doceo*

Tb. x

_y;

Foerainisetiaro_{Principibusad}

gu* bernacula _{Rcip, iedentibus proprid}

clementiam _{competere, rationibus.}

üt _{ipesj non fpernendis}

probare co-, nabimur* Multitudolicet_negantium pro fua fententia acerrimc _militeo»

,fed _{imbellibus telis«}

_Lipßus

(n) _quje Baeminas ab _{imperiidttäjeftate}

arcen·

das _{fiatuit« SedOos allertivasin}

apri-cumducimus_ratioues;

_(λ)

_Nulli

mor*

talium_{prseclufam eile virtutem: Seu,}

(/3)

Foemi-(1)üb,Nat, hift.C.17* _{(m)üb,z,Polit,1$,}

&

φ")

FoeminaS

faspe

virilibus curls

föB-iDinarumviria exuiile;Tacit, (o) (y)

Naturamfxminarumftpe

folerlem-iindu-(Ir'tamlitteratam, educalionempiam>ex*

perifntiam fapientcm facere: referents Cafe (ρ)

(<S

) Sexus

iramcritofoerninis

objieitur, de cujus faeukate

genera-tioni fcilicct inferviente hie non agi-tur, feddealia aliunde, _{quam exea»}

dependente, fi å DEo,

populo»Iege>

moribus & modis tandem Ileitis mi*

nusque

reprobatisfoemincE dcferarun»

imperium* Tholoz.« (q) NecAs>y@*ίσ·

lum, fed &_$μρ$μΛ

coniiderandajmo-mente_Joh* Gerhardo, (ε) Apluribus

etiarafoeminisiummocum Reipubli*

cae coramodo, nec non ingenti feli*

citarebella_{aliquandoconfecta&} con-filiaterminata. _{Simpliciteritaq$m*}

perio

feeminarura

non

improbato»

clemenüam_{ipfisiRegt<x>utfupradi&um»} Majeßattspropriam, adferiberenon ve*

remur. Piura hac de re vid. Lieben¬

tahl Polit aliiq; benemulti. Princeps

utfuosin debiti obfequiigyro

conti-neat>

(o)lib.ö.Anni (p) Hb»i.Polit» C,$. (<})Ub»7·

öéat» Ciudclitatem fxöfus _längvida.»

regnetmann,quod carnaine fequcnti

canere _placeo:

Situa_fubjeffamvis

_juffa

_{cåpéjjerefiele*}

Ei_{Ugumpromptλmentefubinjtigunu«} Non id _{fdvities crudmvé exprejferfa}

énfis;

Dives at _{officiis gratia multa fuå4} H&c Eilt conciliet_{fubjeffaplebisam<s«}

rem-i;

Non rotay nonlaqueus, _nonfer_a cufpé

erii,

Openitus miferunt regnum

excidioque.

propmquurrL·»

Cum_{plebs jublegumcogiturenfejugumz}

Tjpn timorautamoreß^quemvüactor*

va_fecuris

Efficit: Hicßabiliriumqueatefle loco?

Th. XVI,

OppofitumclementU,quod eft

cru-deltids» _{perquåm levite* peritringeré}

änimuseil > quia exnatiiraClementi<et

cui _{opponitur, Faciilimé inriotefcir«}

/ß*,fecundum Senecatnt ariimi notaé

ätrocitatem in_{poénisexigendisj}

eru-Idelesq;

nuneupantur

iili,

quicauiTant

34

puniendi

habént»

modum verö non

babent» rninime humanuni malunu

eft, _{indignum^; Rege> ferina ifta} ra-bieseft» _{(anguine gauderc &}

vulneri-bus, arq; abjefto homine ac in fylve-(tre animal transire* UndtFaler^Ma*

xwi, (r) illam vocitat horridos

habi-tus; truculentam faciem; _violentos

fpiritusivocemterribilem; oraminis

& eruentis _{imperiis referta» Ettum}

iané _{Frincipes & Rerumpublicarum} impe-ratoves in_{tyrannidern (crudclitatem)}

degenerare dicuntur> cum non

pater-naadmonitioneaut_{caftigatione, fed}

feroci vivant fasvitiå» ex quaRefpu-blicas non folum florentiflimae, fum-masrerummutationes» _{iéd interitum} penitus féntire coafta:. Exemplum unum _{pro omnibus fit nobis}

Roboa-nu* Rex_{I'fra'élitarum> nimiå ieverita*} te &incleroentiå, cum fcilicetSenio-rumfpreto confiiio > adhibitiscontra auditisq; imperitis _Juvenibus; nonut

Majores, _flagellisf fed Scorpionibus

ufurum fe efie_{profiteretur;maximam}

regni fui florentiffimi parterc

amit-tens* &c* _Neq, enim vir quispiam

Hl

U

a-•i.

ptteclartis

eile

potefl:

j

nedum

bonus

imperator

qui

cum

cognitionc

rei

militaris ferinam quandam

immani-tatem commifcuenitj

quoniamnon-Carnificcs mittuntiir

adlamiandosin-ermes & fubjugatos»

fed ad

fubju-gandos

obftinatos

hoilesqj

refiftentes.

Crudelitatequoq; inextraneos

vi&os»

paupercs,mendicosq;haud

uti

decet:

nam _pauperem

&

mcndicum

perfe-qui,

iola

eft

fcevitia

&

crudelitas,

cum

neehonorqua?ratur, nec

abundantia

facultatum,

tefteCajfiodoro

%

ambiatur.

Omnemitaq; crudelitatcm

DEO

ma-ximé invifam, ideoq;

juftißiroam

ul-tionem _exfpe&aturam>

in

dubitatio-nem haud uiium

adduci

oportet

Th XVII.

Ultimo tandem

bte\isfufrditorum

in_{Principe*»)quo}

in

dementia

ejus

per-ßare vaJcant, officiorum

confidera-tio inftituenda fequitur.

Quorum^

primum

abfolvit Honorem,

Cognitio¬

nen!

fuperioritatis

&

venerationcmj

Majeilatis

divins

quafi

compleden-tem, _quse

profe&o

reverentia?

*6

iura _{implantata animalibus rationo}

deilitutis» ficut _{apibus crga fuum Ca¬}

put ♦ Sic & homo prbinde ad hanc ei praeilandam_magiseil obligatus.Com-snendari hac _{legimusMacedonaå}

Cur-tio _{(s) Per/as abeodern* (t)}

quod

pru-denter_{Reges fuosinterDEOS} refule-rint. _{Quasetiam in hoc coniiilit,}

ut

debitiac coniucti _Principi

adfcriban-tur _rituli;

auäöritathquas

Majeilatis* eil _{Fulerum, nihil detrahatur, fed ad}

extremas _{vita halitum unå}

cum illo

defendantur. ObviametiamEI, dum

adeostendit, proccdent. Sic firi_Ju* da _{(u) in occurfum}

venerunt Davidi

Regt. ConfuliRomanoredeuntiex_beilo,

ab _{omnibusordinibus}

frequenter ob·

viam itum eil _{(x) %Annibali}

kCampa-nü< _{(y) Negieda hxc veneratio} fpe-ciem _prasbet

contemptus: Invidiam

& odium non _{immerito creat, teile}

Cic, (z) Secundum+ osimorem_ξ$

bene-volentiamin_{/pfum Principe}

m: ut vitarn

pro Eo & cum Eo fundere non

recu-fent»

(s) _1,3.c«6, (t) 1.6.ς.6♦ &1.8,'c.7, (u)z.Sam» 19« VfZ)'· (x) Liv.1, 11, c,_{6t, (y) lib,zj,cf7t}

(z) Epift« 7.iibt3»adtam»

3/ i'ent. _{Quam primarum dotum}

ani-mi _{dignam Pupulo recenfet}

Ariftotc-les, _{(a) Taiesfuiile}

Macedooes>teili-monium_{perhtbenteAlexandro. Cart·a>).}

tibi ita fatur : Pos _{quidem δ fidelißimi}

piißimify civtum at$ amicorum-,gråtes

agohabeofy nonfo/um meo nomine-, quoå

hodiemeam _{fdlutemVeßrapraponita\Sed}

quoddprtmordiü belli nuüum benevoten*

I tia pignm atfy indicium omißfik* Terttum Fidei _{integritatem, Haeceftcatena}

au-rea illa» _{qux deccelo dimiiTaeft,}

to-tarn hominum iocietatemcontinens: haec _{eft, qua; proxirné poenarum &}

ι legura _rnetu civitatem _{regit, haecju*}

I ftitiaeeft fundamentum, ficut juftitia Reipublicas. Hane vero frangentium

Exemplum funtMoabits, (c) qui,

ru-ptåfide> Regi Perfarumdata, inprae-Ijo cecidére. _{®)uavtum, Obedientiam.}

Quapro viribus » juffis & mandatis*

Principis exiequendis > in rebus prae-cipué civiiibus, fummamoperamex-»

hibereobligantur

Subditit Idq^ ratio-ne _DEl, vel _{Principem ordinanth*}

C _{3 Rom«}

(a) Üb.y.Poiit.c«§>♦ _{(b) libtj,c.«J,Hb,9« c,6«}

38

Rom, 13, ν· f. vel ftrenué prtcipientü

obedientiam _Magiftrarui

prastfan,.-dam,_quarto

Decaiogi Prascepto

com-prehenfam.

Eiq^noniolumbooos-quoq;

féd

etiamduro, intimove

Domi*

ni_f

aliasadafa*

««$) _ut

dici

eonfvevir»

obediendumeft, Hanc

iracj} ipfam_j

obedientiam Regi freqnentér

prce-ilandam (!)

inSincerce

devotajq;

pie-tatis adhortationis iatisfaäione,

(II)

lodeteftabilium,borrendorum

fcele-rum»graviumq;peccatorum

deh'orta-tionisadmiflione, (III) Aliorummo¬

rtui),velproborum

aiTuefaftionis

_♦

vel

improborum,

vicae

civilis re&é

infti-tuend<e > defpeßionis

aiTecutiono«

(IV)

PromptifTima

ajquiilimaq.

vcäi-galium

&

tributorum

expoiitiono«

(V)

Concordi

(re

ifa

poitulante)

in

defenfionem Parriie ac

confervatio*

nem tranquülitatis, non

liberalioris

modo fumprns Ted &

fuarum virium

Perionarum exbibitione (Vi) Tan¬

dem omni officiorum generc

omni-um,fideli&afliduacommiilorum,

tu-to confiftere» necnonaliisbene

tis,concludimns. Hifce _piaac fidclt rrsenre obicrvatis » orones _Magnos

dementia _{Regis deprsdicatores}

fu-toros, actandem poil

beatumdifeef-fum aeterna,_{Regemfimtilaciubditos»} gloriafruituroS)ianäe prompterenon gravamur» Gjuodfaxit JESUS CHRl-STilS, _{cujuspretiofißimofangvine} redem-pti fumus: Cutcum Patreξβ Spiritu

San-Bo_{ßt Gloria in Eccleßain omnei}

Prajftantiilime arq; eximie Domino

MAGNE HELSTENf, _PopularisSc

amice _perdilefte,

V_{amprimum de dementia Regisindicaßi} Te

dißutaturum,nonimmeritbhuecanimomeo

volvebanr. _{feitieet animum arguitingenii}

(peci-tnen, & inquavi*actione quod petita claufum

in-timmtenet■> mens Candidanondijßculter teßa-tur. _{GrataveroTita mens, ut}

aptumindoliargu¬ mentum _{dßertationis fetigeret, ad dementiam}

Regiam, cujusPartieulambaud exiguam ofitinesy lorum,Amau !

Finisr\

tusftylofignandus■> Mium tngeniofaurbium

tnu-riimentoriimtydelineati&nes,vaflationes,

defeti-fiones , eorutvfc (ubiil'ts conßderatio, quaElfe

dicuntür,obleäarent, qiiibtosomnibus·>utvelin·

genii acumenpateat, velprudenthe epinio ac-quiratitr, ßd a/awi civilem cum.Jpepromotion'vs

€on\cquend<eßudemus '· Tibiver o Clementiam

Re«u aonfiderare placuit, \ubditts imo utiorbi

manifeflam : Vergeitafc miamicißimeHelfteni, eamlaudando & dehneando: Ouimultnmapue-ro_usqusßudiisdeditusfuißi> fatigerisin·

diesadbnc invißlare, angußa

quxv'isten-noäurnadiurna%manuad virtutishonorisfc

culmen, c<?aPublicum hoc tunm (pecimen quo-que ßundere videtur luculenter: Virtutempro· indeTibi adjungascomitemutejtuBrabejoinfigni

undiq,ornatusineedas. EosegoTibiconatus

gra-tulor_{fe!ices,plures$ Tuosingeniifcetus expeäare}

nendefmo: Vale>&fave

Aliud,

/"%PtoDEus_{pulcrisporroconatlbusadfit,} ^

Utqjtuiftudiipraemiadigna feras!

Inßgnv.mAtnorü VolitißimiIuveniltife

Rejp<PrAceptorucarißimiappofutt Tuiaddi&iflimo

Dab.Holm.d»φ

Eebr,Α,i685»

OLAO A. AMNLEÖ»

ad_{Temp»Prim,Holm»}

Eccleliaft«,