& F. F Q. S.
DISS ERT ATIONIS
RHETORICA
VETEREbtNOVA
PARTEM PRIOREM,
Conjentiente AmplijJ. Facult. Philofoph
In Regia Academia "Opfalienß,
Sub PR£SIDIO,
VIRI CELEBERRIMI
Mag. Ρ Ε T R I
EKERMAN,
Eloquent. PROFESS. Reg. & Ord
Eorum, epuorum intereft, venjünc fubjicit
OLAUS LINDBOM Aronsson ,
AROSIA- WESTMANNUS.
In Aud, Guftav. Maj. ad d. XVII Decemb.
Anni MDCCXLIII.
Hor is ante mer i di em folitis.
UPSALIiEr
Μ O Ν S El G NE UR,
MoNSEIG. lEAN
CEDERBIELKE,
CUANQELIER de la Juilice & GOVFER¬
ne ur de Weftmannie.
IL rites efl vrai, occupent que ceux les emplcis les , quipar la plus brillants, providena & fes & me· les plus importants de l etat, ont raifon ä la verité d' txiger , qu on η expofe ä leurs yeux, que ce' qui efl di-
gne di eux ; Il faut donc, MO ΝSEIGNEUR, J5 <2- twzfe ouvertement, f aurois du me defifler de vouloir
mettre Votre illuftre nom ä la tete de eet ouvrage;
Mais les bienfaits, dont Vous rrf aveζ tomblé, £? le defir ardent, ^ de montrer pnbliquement la re--
fpeHueufe reconnoiflanee, ^ conferve^.ni ont en-
a prendre la liberte, de Vous offrir ce petit efl- Jai de mes travaux Academiques. Daignez, AIONSEJ·
GNEUR f le recevoir favorablement* C' efl une grace, que f ofe Vous demander, comme auffi (f et re perfva- de, que je fuis avec beaucoup de refpett
Μ O Ν SE IG Ν EUR
f
Votre tres humble & tres
obeiiTant Serviteur
OLAVE UNDBOM.
$:se M:tis
.FW EI VIR O,;
Reue re η dt sftmo
PATRI ac DOMINO
,Pioecefeos Aroiieniis EPISCOPO Eminentiffimo,
Ven, Confiftorii PR/ESIDI Graviffimo, Gymnaßi Scholarumque EPHORO AdcuratiiRmo ,
MAlQENAH ΜΛΧΙΜΟ.
A facilis veni am, Msecenas Maxims/ an<?ß)y Quod mea prorepat Tua facra ad Ii mina
Maja, Atqne ojferre Tibi tantillum muneris aufit,
Gratia nempe animos toties fpeclata clienti Addidit, intrepidum iE proc eder e jußit eimtem,
Hec eadem mica faliente & paupere ture
Poffe Tibi dixit, Maecenas Magne, litari.
Hinc, dum fidera erimt, illam cekhrabo, Tihiqiic
7 ot bona, flores exornaiit prata, vovebo.
Sic erit éf Patrik , quo gaudeat, Clienti Reverendiifimi Ν Ο MI Ν IS TU!
%
Devotiffimo
OLAG LINDBOM.
VIRO Maxime. Revj:yendo\atque AmpliJJtmo ,
Dn. PETRO TILLHÖ,
S. S. Theol. DOCTORI Celeberrimo, Dioeceieosr
Arof. ARCHI-PRAPOSITO Graviffimo, Tempil
Cathedr. ANTIST1TI longe digniffimo, Ven.
Confiftorii ADSESSORI Primario.
PA TRO NO MAGNO,
Admodum Reverendis & PraeclariJJimis,
Dominis MAGISTR IS,
In Reg. Gymn. Arof S. S. Theol. acPhilofoph. LE-
CTORIBUS longe laudatiiTimis, Ven. Confift. ADSESSO- RIBUS Dexterrimis, PATRONIS PROPENSISSIMIS.
Speciatißims ac Prudentiffimo VIRO j
Dn. ANDR. BARCHiO,
OfficinarumF errcarum DIRECTOR ISoler- tiiiimo, NUTRITIO & FAUTORI Optimo.
VIRO Jntegerrimo,
Domino GABRIELI AVELIN ,
Redituum rei metallicae, & curfus publiciin Aveftad
CURATORI Perinduftrio, AVUNCULIloco honorando.
Ums hocce chartactum, ob plurima, gratis, favoris, Maxime Reverend. NobiliiP Spe&atift & Cla-
Cultor hu-
OLAUS
VIRO Nohilißimo & Cmifultijfimo ,
Dn. ER1CO fcSBEKG ,
Kerum metallicariim per Provinciam vet. Nor«*
berg, Skinfkatteberg &c. MAGiSTRO Graviili-
mOj PATRONO omni honoris & reverentiac
cultu femper profequendo.
VIRO admodwn Revercndo ac Rroeclarifftmo ,
Dn. MATT.RAMZELIO,
EccleiTarnm, quseDeo in Grytnås dzAveftad colligun-
tur, PR/EPÖSITO longe Digniiiimo, Graviilimo,
AVUNCULO MAGNO.
SpeBatß fiäei & integritatis VIRO,
Dn.ABRAH. HULPHERS,
Civi & Mercatori inter AroRenfes Dexterrimo,
FAUTORI Propenfiffimo.
VIRO multum Reverendo atque DoBiflhno,
Dom. PETRO NE5SÉLIO ,
V. D. COMMINISTRO in Haraker Laudatiffimoy
AVUNCULI loco honorando.
& munificentiß doeumenta dat, offert, dedicat
riffimorum NOMINUM VESTRORUM
millimus
UNDBOM.
LANDS-GEWA LDTGERN, Wålbetrodde,
Herr ARON M/w LINDBOM,
åljkelige kiåre FADER.
FAft jag Som har den bör faken drifwit,
pennan hielpa fort,
At med prydnad
,fm åt t och flört Och hwad åmne halft blir gifwit
Skrifwa, famt utföra alt,
Som blir tånckt, och giordt och taltj
Måft jag hår dock ftadna tyfter Tilftå, at jag icke wet Till elf från med redighet.
Jag må ,koxa hwart mig lyfter ;
Tycks dock min Rhetorica Hårtil inga medel ha.
Når hon ikal affkildra mödan ,
Och hwad Far min haft ofpardt,
Från den ftund jag födder wardt:
Kårlek, kläder , pengar, födan,
Kan min fiår på intet fatt
Eder godhet prifa rått 5
Tillåt dock, jag odmiukt beder At min wilja wifar hår,
At hon alt i minne bår.
Någre rader låmnas Eder,
Eder gifwas de til lön,
Och med hwarje rad mång bön :
Gud förlånge Edra dagar
Altid al wåliignelfe,
Tåckes himlen Eder gie!
Når fidft: odet ändring lagar,
Flyttien då från jordens tiåll Gläder op til himlen fall.
Min ålfkclige kiåre FADERS Lydigafte Son.
OLOF LINDBOM
Sr
χ. J. ι
PRiEFATIO.
i m. / On defuere > qui noflrO) partier ac &n~
j m/ tiquiori, avo, difciplinam, qu<e vul·
—^ ^ Rhctorica dicitur, nefcioqua de c auf- fd, boßili profecutifönt anim. Plurima , eaque jpe·
ciofa contra eam, fateor, movere argumenta, parumqj
abfuti j quin labefatfarint fundtiusque everterint.
Hinc efl, quod ftudia Rhetorica, tamquam alta Mi*
vione jopita &" involuta, /ä* Ä inculta jacuiße vi·
deamus. Hinc tot tantique Oratoria maßiges exßite·
re & obtreclatores, quitllamy ctu nullius moment i ac
ponderis, nullius ufus, nullius denique neceßitatis, pror·
ins profcribendam & e republica liter aria exter minan * dam clamitarunt. Sed eß perverfus huius jcientU ab«
fy/f/j, qui a vero ac genuino ufu tam multos avocavit.
Sophifiäy & qui illorum preßere vefligia, ipfis
/«tf» pecunia v g/orä & eßentatiorits caußa, /«·,
dicra fua dicendi rattone y nubem pro Junone vendita-
rtf , panem^ ut dicitur > oßendere f lapidem teneretex parvis magna & cx veteribus nova facere; fcwfi ip
A Rk#*
£ ) ° ( S4Ä*
Rhetoricam coutrad) o dit cauija fmer mit. ^Aß pro·
Jeqmtur odm , per nos Ikébit, quisqms vohierit, adnl-
tenn am t II am fy Sophißiccvn, a no fira fy ger mana Rh et om c a jantopere degenerantein, ut ue minen qiii- - dem Rhetortcie méreättff\ hane v er o noßretm fua ne·
quaquam fntßrandam laude , fed et addijcencle omnem impendetutam efje wdßßriam, qiiihbet <equus rerum aßimator optime nävern. Concejjn vldeltcet nobts Cle ·
mentijjimus rerum arbiter, pr£ ceteris animantibus,
ferrnonem, quem rättoms' tndicevn, focietaih htt-
'
mann vmculum mertto vocaverts: t η quo dirtgendo fy
exvöiieudo tantum abeß , «r fine cur a eße vohierit
ide.η Stipremum Namen , ?// φ///«? , quod jacra
edocei fygina } μ.ογιλά'/.χς quosdam ad copioje , ftiavi >
£<?/· fy oruate die Munt adhortetur. Qtiähtam natu¬
ra humana adjungat hutc feienthe neceßnatem, D/iv dt-
'ci poteß. Delegatar it'miritm ha [ermotte comto fy
pjßMii utquam um horrifona tili loqtßCitas fy tur- gtäa gnrrtduas offendit, tantum Utitra fy voluptate
adficiat animos noftros oratio com t a fy numer oß.
Quod β jam Rh et or ica ea eß difttphna, fermonem
maxtmopere juval adornatque, d?" eortm, qua warnet >
barbar a fy auriints injitcMda, quaeque contra [tnt^ il ·
la removena'o
,h&c vero frequentando i delettum mil i-
,
quis hon irßtgnem ejus neeeßhatem videt? Mira·
vi idet reo convenit quod t am müht ejus φ res repe·
fiantur, cujus tarnen ujus per ν aß um tlhta jcienttarum deqtior lopge lateqae dimamit. Pateret luce clartor h&c
eadem ν er i tas, //, per onmes homtnum flatus , d?" hu*
nmmres etiam Pbäofoqhß dßciqlmas eundo, rnwllra-
<m)
o c *«?
re lic er et, quam um illa ormtus, fplenaoris & gra-
vrtatis quamum > dl i s adjerat. Ceteruw mihi icl mbil
aliud ejjet, quam a flum agere, In hac itaque perfiden-
da adque altisfmum honoris graåum prov ehe η da tam untiqui, quam rccentwres, meltora qui. (aperent, oc-
dipatijjmt fuere. Quid ah utrisque pra (ht um fit, no*
fira qualiscurque Im c dfjertatio de Rhetcrica Vetcre
& Nova o fienders comhitur, Qii£, ut ftatim pateat ra- tio infiitutitrihus abfolvetur Capitibus, nempe in pri-
nio , pr<eiihatts qiiihitsdam ad Rhetoricee invemenda
nccafionem ér onqrqatologiam fpeflaritibus, age t ur de
Rhetorica Vetere, in fecundo de Nova, & in t er tio
de diicrimirie & meritis utriüsque. Ouodβ, CB. L.
hoc tibi opufeulum non arr i/er it, id juvemh me# &tati,
maturtorts ingenii fetus eåendo pr or jus impari, tnbuas
enixe rogo, certoque certius Tibiperjnadeas, rem fan·
flarn, caftam > vemfiam, pudicam adeo, uti eft Ora-
toria , non poße male au dir e, niji eo forjan nomine, qrnd me nafla fusrit laudatörem purum idoneum,
faciwdum parum.
CJPVT
) o C jns#-'
CAPUT PR1MUM.
{■ ι.
Hetoricam, quam a ρέω dico r
quod ea fit ornate dieendi fcientia,
derivatam voluntr plerique , ad
prima fua incunabula revocare ,
non ab re alienum eiTe videtur.
Scilicet non fuit ab initio, nec ftatim fuam naéia eft perfe&io-
nemj fed oeeafione rationum, ab experientia dedu&arum, ex nihilo fuo prodiens, fenfim
feniimque ea cepit incrementa, ut ad artem 8c faftigium
debitum adfurgere potuerit. Itaque primam ejus origL-
nem eidem experientise jure adiignaveris. Cum enim
bomines viderent alios1 aliis melius loqui, obfervarunt taujjas hujus differentiee, df rem tntentius confemplati ,
invenerunt, qutenam ea ejjent, qu£ inhomine naturaliter eloquente magis placerent , & probarentur auditoribus , ac demum eollecia ex iis' obfervationibus, atque difpofita
in ordinem, precepta, artem vocarunt a). Fuiteloquen-
tia & vis perfuadendi naturalis, quae huic icientise anfam
ortumque prsebuit. Non injueundum föret, ad hujus
demum inventae praecepta, illam, quae naturalis eit,elo-
quentiam examinare, ut eo faeilius perfpiei poifet, quid
ad Inventionem, Difpofitionem, Exornationem & Pronun-
■ciationem, quas proprias Rhetoricie partes conilituunt plurimi , praeiidii conferant ingenium, memoria & na¬
turalis folertia. Qua vero coniideratione, ut nimis lon¬
ga, fupcrfedemus, Saltem, quid ultima harum, Pro-
nunciatio naturalis, adinventionem Rhetoricse fecerit, pau-
ciilimis adtingere lubet. Ad Pronunciationis ufum atque
landein-
■♦Μ ) Ο ( Μ* f lauåem, dicente Tulliö, maximam fine dubio parton vox obtinef b). Cujus naturam deprehendimus miram fane
& talem, quce,reéle adfemperata, itupendum eliciat ef-
fe<flum y fiquidem non poteit non auditores coercere, ti-
tillare, ferenare, obnubilare inque obfeqwium fui tra-
bere. Enimvero, quemadmodum habeat melos, quod ex Platone refert Borrichius, praeter λόγ*ν,ΑζμονΐΑν etiam &
jv&fiii/ c)iic etiam comparata eit vox tantum non o-
mnis : eum & illa, e tribus omr\ino fonis conßans, infle-
xo, acuto, gravi, cantus quidam objcurior merito nomw
netur d). Ét ii vox, definiente Plafone, nihil aliud fit,
quam πνεύμα Sia ςόματος από διανοίας ήγμένον, ^ πλη~
yv) ντο άέζος, SC ωτων jC, iy κεφάλα ^ αίματος μίχξί
ψνχϊς διαδιδομ/vy]c), videtur effici poiTe, ut, fi fonus
fermonis vel vox ita adtemperetur , ut in aére formatus
cum fpiritibus in auditore, quos vocamus animales, har-
moniam habeat, tum il/i fpiritus, propterfimilitudinemy
facilc in quietem agantur f ).· Et ex contrario contra¬
rius effe&us. Dari ejusmodi foni & fpirituum animalium harmoniam, experientia edoéli, adftruere nulli dubita-
mus. Quod aviculas fiepe illiciat peritus auceps, beitias
exercitatus venafor, imitando voces eorum, cui, niil
huic adferibendum eit harmoniaegj ? De ilupendä in a-
nimalibus non modo, fed ipfo etiam homine foni Mufi^
ci efficaeia non eit
,quod multum loquamur, cum exem- pla fatis luculente teiientur, quantum valeat dulcis fi-
dium härmonia. Quid, quod difienfum foni afperi & duri
cum fpiritibus noftris probant experimenta quamplurima.
Serne reciprocatie lonus quam non eit nobis ingratus?
Et quomodo, quoefo, itridorem dentium excitare poflef,
nifi efifet inter eum & fubtiliflimi fanguinits noitri tenuis- fimas particulas diffenfus & tCvmntBeue evidentiffima ?
Pertinent huc crepitantia plauitra, ftridulas limte, alia,
quae: recenfere non vacat. Et fi cum Muficis, rebus--
que
« ■*§! ) O ( s m>
ijue inanimatis tantam eomperiamus fvfurdSitat vel dt-
ηrctSeisiv, quid impedit, quo minus cum ammatis vak¬
ant ? Undenam enim eil, quod rudentium afmorum mu- gitus, taurorum boatus, equorum hinnitus , noctuarum ululatus, aliorumque ingrataa vocifcrationes, tantum a- pud nos failidii moveant, quantum völuptatis liifcima-
rum cantus, aliarumque avium modulatus fuaviiilmi ad-
ferant ? Eadem effc ratio vocis humanas. AudiamusBor-
richium: Si tantum potefl Muße a, ut paucis dift i na a ar~
jiculis, plus jortajfe potuerit inter experiment a natus fermo, quippe articulis frequentior, £f" pro loquentis ar*
bitrio in omnem partem etiam mufic# viein am flexi Iis; cu¬
jus accentum ad verum ingeniafacile extuleris , deprejfe-
ris , intenderisy fufpenderis, cd voce, rbyfbmq, harmo-
niaque variaveris b). Quid, quoej de C. Graecho refert
Valerius Maximus /): Eum, quoties npud populum con- cionatus eft, fervurn ρ oft je rnujick artis ρ er i t um babuifje, qui occulte eburnea fißula pronunciationis ejus moäos for*
vwbaty aut nimis remijjos excitanäo , aut plusjufto con- citatos revocando. Hinc eil, quod oratores in cathedrä Eecleiiailica, quibus vox eil liquida , flexilis & canora, plus auditores conarr.oveant, quamalii, qui ad unum tah- tu.mmodo infülfumque illum tenorem, Grs eis μ>:νοτονίαν didlum, mediiationes iuas reeitant. Etenim orator, Ii'
cet argumentis bene multis fuerit cumulåtus, ceu
-
Citbarcedus >
Ridetur, chorda qui femper ob er rat eadem A).
Nec minorem aptid nos rifum, quam nauieam föpe ex-
bitare folet , cui illud Homeri adplicetur:
c ς t c σο)/ άυδψας χ οσον άλλα. πεντήκοντα /).
Expoftta iic cauiTa, cur mutatione vocis animi maxime
msveantur m), adlatisque exemplis, quae probarunt, a-
lios aliis melius loqui, & in perfuadendo feüciores eiTe;
coilrum eil, ulterius probare, quomodo potuerit natu¬
ralis
*ϊ ) o ( m* 7 talis prommciatio, viam pandere atque muni're inveni-*
endce Rhetoricce. Partibus ncftris· hac in re éo melius
ut perfungi videamur, in anteceffum obfepvårnus·, ex-
flititTe, quod ncrno faeile n-egävérit, ante hujus inven-
tionem homines, qui voce gravi , ionora & fiexili a- iios movere potuerunt. De Qrρ he ο Poe t a facil is efi per«
fiiafio ·, ίρ [um non tam rnujicic ar tis, quam mollis fimid
gr at inne or is beneficio temperaffe ritdes & brutis haudab-
fimilium kominum miimos,· funt verba junckeri, qui li-
milia quoque fubjlcit de antiquis legum latoribus, Arn- phione , Hereule Gallico·, al iis n). Hoc mihi ooncek
ib, fequitur, ii'experientice debeatnr Rhetorieae origo, magisqiu>ut yidetur, voce,.; quam argumentis, b.cec ta¬
rnen minime · excludendo, pérlvaferint aritiqui >
Pronuncjationem naturalem ad inventionem Rhetoricse
nimium quantum, licet non omne, contuliiTe. Nec ob-
•ftat, quod Äriiioteies o)■ dicat: nihil ab antecefforibus
fuis de Pronunciatione traditum fuiffej quoniam illamnul-
lis indigere prseceptis, fed e/Te naturs, nonartis, puta-
runt & illi & ipfe , qucmadmodum id eodeni quoque lo-
co pluribus demonftrat.
a) Orator Cbriftianus ρ. ιψ. b) De Oratore III. c.
6o- c) De cauffts diverfitatis lingv. p.jn. jo. d) Cic.-Q~
rator. c. 17, τ 8. e) Plütarch. de Ρ facit. Philofoph. Li b.
IV. c. iß. p.ßoi. eåit. Xyländr. Ί. II. j) Borrich. I. c.
g) cfr.p.jzjcq. h)p.JJ fiq- i) Lib. VIII. c. 10. n.- /.
Cfr. Quintil: Infi it. Orator. L. 1. C, X. k) Horat. Art.
Poetic. V. jpj c jr. Rh et. P. Dminici de Colonia Lib· V.
fi. IV. p. m. 4jg. I) Iii ad. Li t. Ε. v. 6p(i. ni) Cic. Or a«
tor c. rf. π) Line £ prim. art. Rhet. ö3 Oratori £ p.m.
g$. 0) Lib. III. G I. Rhet.
§. IL
Sed ne bis diutius immoremur, Synonymt a vocis
Rhetorictc a nobis tradenda eft, Vocatur illa alio nomi-
'
nc
» «Jo.f w
jie Oratoria. Obfervandum vero, apud quosdam hsec
duo vocabula non uno fem per fenfu & fignificatione
fumta fuiiTe, fed ut totum a parte differre. Qratoriam
quippe pro facultate habent, qua; perfvafionem, tarn-*
quam fcopum, fibi proponit; ideo verfari eam dicunt'in
invcntionc argumentorum jSixuv , λογικών χα) π Αντι¬
κών , eorum difpofitione , exornatione & rebus apta pro-
nuneiatione. Rhetoricam vero artcm adpellant, totam
in Elocutionis tantummodo preeceptis oecupatam. Ad
hanc admitti poife, qui Grammatic® pr®cepta & Logic®
elementa imbibitj illam vero pleniorem totius Philofophi®
prsenotionem requirere arbitrantur a\ Alios vero hujus
difcriminis limites pofuerunt veteres, cum ita Rhetori¬
cam ab Oratoria diilindlam voluerint, ut illa regulas &
praecepta eloquenti® fubminiilraret; h®c vero, quomo-
do ad ufum ill® regul® adplicari debeant, oftenderet b).
Hodie vero non adtendi illud difcrimen , fed Rhetori¬
cam .& Oratoriam pro fynonymis haberi, .monet Wal-
chius r)i
olJ Voff. de Rhet. Nat. Conftit. C. Il.p.jy. b) Walch.
"Biatribe de pnemiis vet.Orat. Rhet. éf Sophift. jf. IV.
p. m. no. & alibi paßlm. c) Lex. Phihf. fub tit. Rbe-
toric & Oratorie.
§. III.
Adgredientibus nobis ipfam tra&ationem de Rhe·
tovica Vetere , videndum eil, cui fua elementa & initia
debcat h®c Nollra ad artem compofita. Ab Ebr<eis, &
Ulis gentibus, quarum Philofophandi ratio confvevit Bar¬
bariet adpellari, Rhetoric® artis origo non videtur re-
petenda effe. Neque moramur A-gyptios, qui Mercurio,
neque Celtas, qui Herculi gloriam inventionis ejusdem
adferibere voluerunt. Sed Grcecia, prima artis Orato-
ri® cultrix, ejusmodi nutricata eil viros , qui illam pr®- ceptis primo tradere eeeperunt. Ab Empedocle nempe
natales
) o t m> §
natales fbos duceré
,teilatur Arfitoteles in hoc de illo
eßato: ττξάτος evge την ρητίξΐκψ α). Exque eo Laértius b), & Svidas, ubi de Zenone differit, dicens: τατον (pct-
ctiv ευξετψ είναι διαλεκτικής1, ώς έμπ.εδοκλέχ της ρητορι¬
κής c). Qiios fecutus Fabius, primum hunc circa Rhe-
toricam aliqua moviffe docet d). Hahuit ille difcipulum
nomine Coracem, qui Tifiam quendam inftituiiTe fertur
e), quibus etiam, quia de arte Rhetorica aiiquid, & qui-
dem rude de Exordio, Narratione &,ceteris orationis partibus fcripfifle dicuntur, inventio iliius tribuitur ]).
Kec defuere., qui Aatiqhontem Rhamnifiwn inventorcm ejus ponurtt , teilimoniis innixi Photii, Plutarchi, alio-
rurm Quod vero de orationibus, quas primum confcri- pfifle refert Quintiiianus g)9 intelligendum eile, colligi poteil ex collatione Audiorum $ quamvis juxt a non ne- gemus, politiorem iljum reddidiffe Rhetorica: dodrinam., pjeniorcm quoque & emendatiorem, cum, fecundum
Ciceronem, quadam habiter iΐ de Örat or i a confcripta b).
a) Apad Diogen. Laer t. Lib> VIIT. C. II. n. III.
in Emp.edocle. b) Lib. IX. C. V. 11. IVin Zenone Eln¬
ät e. c) ln Zenone. dj Inftit. Örat. Lib. III. C. I.
/) Baillet jugemens des favans Jur les auteurs qui ont traite la Rbetorique. Brief p. m. 47. f) Cic. de Or a-
tore L* I. C. 20, Quint. 1. c. g) Ibid. b) Brutus
C 12-
§. IV.
Obfcuri vero funi horum & fequentium in Noftram
labores» eorumque merita non adeo perfpicua. Interim
tarnen in ipfa adhuc Rhetorica tenera setate, fuiiTe quos-
dam, quorum princeps fuit Gorgias Leontinus , qui, adfeélando fubitß orationis laudem, illa abuii fuerunt &
ad fcholafticas nngas adcommodarunt, concludere licet
ex Philoilrato aj^ Cicerone bf & Platone c). Thra-
B fy-
*· -ΊΟ·* ) 0 Γ
fymachum quoquc & Lyfiam mixt am ex humili & fub-
lirni dicendi genere Elocutionem invenide, au dl or eft Di¬
odorus Sieulus d). Ifaeum item quendam, Schematum
fm/le inventorem teftantur Photius e) & Plutarchus f).'
Excinit yero hos Pktto, qui ®gre ferens, Rhetorica mo¬
do, quo diximus , abuti haud paueos, manum reforma¬
tion! admovit, Dialogos confe&urus, in quibus, licet
non diredle de arte tradiderit, indirekte tarnen, qu® ad
illam formandam pertineant, pr®cepta invenimus hinc, illinc, difperfa. Rhetoricse vero periiciend® infervi-
uet praefertim duo illi, qui iub nominibus Gorgise &
Phaedri circumferuntur , Dialogi. Nos , ut cl arius per-
fpiciatur, quid in utroque voluerit, de duplici illum
Rhetorica egifTe obfervamus, idem etiam adnotante .Quintiliano g): adulatrice una, dXq&Uf altera. In de-
ilruenda priore verfari Platonem, in lllo Dialogo, qui
inferibifur :
ΓΟΡΓΙΛ.Σ, yj 7tsoI ρητορικής, άνχτμπτιχος: ubi
introducitur Socrates cum Gorgia, Polo & aliis col- loquium inflituens. Qui etiam, oftenfo, Rhetöricam ni¬
hil aliud eiTe, quam 7τΒΚΊχής, χλλ' é Μ<κτκούαχης fypA- ifyov, >ij τηνπρχγΜτεΐζν άντής χτxtxv, κ} το κεφα¬
λαίου εις tSto τελεντάν, concludit parum eRe utilem
artern atnue pr®claram, fed malam potius κολακείΑν, quam τ£ 7ΓοΚιτικ^ opponit, <k hujus corruptricem vocat Α) ,
adeoque comprebendi fub quadruplici illius μ,ΑΤΑίοτεχνί#,
cui adiiumsrat κομμωτική nu® corpus ita fusare doceat,
ut ianus quis vide-rur, οiparoujnz^, qu® cupediis ac
gul® famuletnr, ztQwcw, que fapientiam fuco quo-
dam ementiatur, & ργτφξίκήψ-, qu® gratiamauramq; popu¬
lärem venetur, non propo'ito (ibi public® utilitatis flne /).
Ultima itaq; Harum in hoc Dialogo deftrufta, ex pofteriore,
cui t i tu! us :
Φ\ΤΔ^ΟΣ, η 71εαϊ έρωτος, %§ικος, na¬
tura. Riietonc® iiiias ver® coliigi poteft , quam.
hoc.
Jo ( ii hoc modo cxprimit: fumto hoc principio « Deum per (e ejje pulchrum, omnem etiam bom inom pulchritudinem
ex ardiffima illorum cum Deo conjun&ione pendere j ad
illam quoque non veniendum effe, nifi per ftudium fa- pientiae, & amorem virtutis tamquam media, pergit o- ilendere , veram pulchritudinem in ratione quserendam,
atque iili adpetendam eiTe, tum etiam orationi &f jermo- ni, propter hujus cum illa connexionem. Eft enim ir
mago rationis, quemadmodum ratio viciffim fit imago i- piius Dei. Probato deinde non dari aliquäm rationis pul¬
chritudinem, fi veritatis & virtutis cognitione deftitu-
ta fit, confequitur, nullius plane eile Rhetoriearn mo- menti , Γι ab imagine rationis, oratione videlicet & fer-
mone, veritas abfit & virtus , ne c ccnfummari poiTe
citra juftitiie icientiam k). Seopus itaque oratoris, ex
mente Platonis, eft non ftudium gloria, quse eleganti
dieendi genere adquiri fölet, neque ftudium benefaciendi,
fed utDeo pratus fitatq; acceptus l). Ex quo facile videtur,
effe quoque illius Rbetoricam pro indole ejus, de mente humana
,hypotheieos adornatam. Quantum etiam per-
fpicere licuit, voluit ille ea, quae inventionis & difpofi-
tionis nomine nunc adpellantur, ad Logic am f. DialeSli-
cam ablegare m) 9 &fex Rhetorica* partes, quas recen- fuit Diogenes Lalrtius, conftituere: ΉξοτζοπΥ)? nempe,
άποτξοτψ, κατηγοριών. άπολογίαν, έγχώμιον ^ ψόγον η).
Quicquid eft, non debet tarnen laude fua hie c ejus Rhe-
torica fraudari, cum multa contineat, quibus verus e- jus ufus adverfus Sophiftas oftenditur o).
a) De vitis Sophiftarum Lib. I. b) De invent.
L. II. c) in Gorgia. d) T. IL opp. in vita LyßaL
e) Bibliotheca f. ygS ?dit. Hoefcel. /) In vitis X Rhe-
tornm T. II. opp. f. 4pi. g) Inftitut. Orat, L. II. c XV.
b) Fabr. Biblioth. Gr. lib. III. C. I. ρ. II. i) Vojf. de
B 2 Nat.
it ) o (
Nat. £$- Confiit. Rbet. C. II. f. m. 20. kj Quint. I. c
/) Cfr. jugemens des Savans ςfc. pj. cf 4. m) Ibid.
fi) Lib. III. n. LIX in Plätone cfr. Wotveri Polymathia
C XXI. 0) Vojf. c. I. c. JX. ρ m. dX
§· ^Γ'
Foil Platonem memorandus eil Philofophortim fa«
cile princeps, Ariiloteles. Exilant prssclara fatis &
tanto viro digniffima de libris ejus Rhetoricorum elogia.
Sufficiat adduxiffe Malebranchium, Ariftoteli alias mi¬
nus faventem, opfimam tamen ex omnibus illius fcri- ptis Rhetoricam ejus judicaffe a). Nec minus com men- datum reddit opus ejus Rhetoricum teitimonium Pauli Benii, quo adfirmat, Ciceronem illud die noéleque ma¬
nibus triviiTe,i huncque, Oratorum decus, in prae-
ceptis tradendis ab Ariilotele fuperatum fuiile b). De
tribus vero ejus Rhetoricorum libris, quos vulgo ad
Theodedlen fcriptos dicunt, inteiligenda funt hcec ρπε- conia. Quorum audlorem ut Arillotelem habeamus,
fvadent ordo, methodus, meditationum foliditas, & o- mniurn fcriptorum tam Grtecorum, quam Latinorum un- animis confenfus. Vult quidem Diogenes Laertius c)
tertium horum librum Uli abjudicare > fed cujus error éft manifeitus, cum omnes antiqüos habest diffeniientes.
Aliam naeta eil Noitra fub Ariiiotele faciem 5 aiia quo- que via, arti magis propria, ineedit in illa tradenda A- rifloteles, quippe quam exigua triam librorum molefe're
omnem exhauflam cernas d). Nos , ut plenius officio
noilro fatisfacere videamur, primo feriem horum libro¬
rum dabimus, ut, cognifo quid & qualia fint, qux in
Rhetoricam proeiliterit Philoiophus, luculente poiirao-
dum indoles illius patefcat. Tribus, ut diximus, li¬
bris omnia
,qu£e de hac arte dicere habuit, complexus
eil Ariiloteles, & quidem IJbrum Primum, qui XV ab- folvitur.capitibus , quatuor inprimis contineremomenta,
quem-
) 0 ( *3
quémlibef, vel modice tantum, in iludio Hoc verfatüm fu-
gere non poteil. Etenim I:o adfmitatem & iimilitudinem
Rhetorices cum Dialeelica oifendit argumentis inibi oc*
currentibus e) , minime vero probantibus, fuiffemen-
tem Stagiritac', Rhetoricam μοαιον τής SiOiXsXTMYi?
iaccrefjj cum, obfervante Voilio^), loquatur Ari-
flotelcs eo loco. παγυτέξως, fuamque ipfe fententian*
explicet; cum & in initio Rhetoricorum vocarit il-
lam άντίς^οφον (feu ut Alexander AphrodisJOt & Sextus
Empiricus i) interpretantur) ισοςαοφον T(j διαλεκτική A), & eodem loco, quo μόζίον illam dixerit, eontinuo fubjecerit «5 άμόιωμα. Quo ifß ßgnificarit, cam in-
fl ar cujus dam -particaL·, circa tå xibuva, qua t all a y
verfantis habere quandam cum Dialeclka fimilitudinem /)„
II:dum hu jus libri m Omen tum, dehnitione hujus artis abfolvitur 1 quse , quia eft Rhetorica ars ζΌχαζΊκή y
Hose poniturδυναμις xsfl εκαςον τ2 3su$<rai τo ενδε*
χόμειtoy π ib αν ο ν πι). Ubi, quod ob je bc um fecit τα εκαςον, & finera Rhetorica; % (ςtv feu To xsibsiv per- fvafionenr , porro fuam de i Iiis trablationem perfequitur,
& aperif, quod efl IIHtium hujus libri mom en tum, fön¬
te s argumentor um, quibus conciliari pötefl ficfes, gene¬
rades^ oftendendo ea eiTe vel aTSyya vel εντεχνά,
& quomodo pofteriora apte inveniri, adque rem ad-
commodari debent. Préecipue vero λίγχζ Oratorios,
e natura rei magis, quam'perfona dicentis depromtos, ex:-
Hibet. Proecipit denique in IV:ta hujus Libri particulä de
fribus, projjvarietate auditorUni §Tr £riinipu b! i ca ru m, Caufl-
farum generibus, <τν·μ$χλ£υτικω, δικα,νικώ & ίϊηδειΛτιχω,
η) tum in··gerrere de cujuslibet officio, temporibus & ή-
ne , tum etiam de quolrbet eorum in fpecie. Cum ve¬
ro Τξ\α ef'4 των δια τ2 λόγ& πραιζομένων πίςεων
ffiatim in prineipio operis conftituerit ο): unurn, quod ε ν
TQI&
Ϊ4 -·$* ) Ο (
■τοις Yjbsm rS λέγοντος, alterum, quod εν τοίς τtuSsfi
τ£ άχ^οάτα, & tertium, quod e'v 7&Γ Acyw; poiitum eil ,
inque libro hoc primo de ultimo horum fidei faciendse
genere prceceperit; ideo fequuntur in Libro Secündo, qui
in qiiatuor itidem partes diftribui poteft, & quidem in
l:ma ejus parte, quse ad Caput XII usque porrigitur, duo reliqua τ* ττβ&νχ momenta, de moribus dicentis, & ad- feäibus tam Oratoris, quam ejus, cujus gratia habebi-
tur oratio. In Parte r.da, & quidem Capitibus, quae fe¬
quuntur, usque ad XVIII, de moribus Auditor um, & habi-
tibus agit, quos, liquidem diftin&i fint , fecundum di-
verfitatem setatis prasfertim &: fortunte, refpicere debet Orator, fi ad auditores redle habeatur & fine fuo non fruftretur oratio. Excipit hanc y:tia Pars, duobus tan- tummodo capitibus comprehenfa, ubi de Propofitionibus
cuilibet generi cauifarum communibus, earumque gene- ribus;, de Pofftbili nempe, Facto, Futuro, Magno, bre-
viter quidem, folide tarnen disferit. Subjungit in q.:ta denique parte doftrinam de Exemplis & Enthymematibus,
horumque quacrendorum modos oftendit; juxtaque locos communiffimos feu Dialecticos, qui ad quamlibet quaeftio-
nem civilem probabiliter tradtandam piurimum valent,
adfert. Poftremo etiam, dt fallaciis & fpeci&ßs Enthy¬
mematibus, illaque folvendi ratione prsscepta relinquit.
Quam tradlationem neceiTariam duxit, pronterea quod Rhetoricam, aeque ac Dialedlicam των tvanluv, contra- riorum eife, & utrumq; oppofitorum refpicere cenfuerit.
Htec omnia , quas nominatis Libris continentur, ad tticiv vel ευζεσιν τuv itWsw» b. e. inventionem pertinent:
addit itaque Philofophus Librum Tertium , quem ad
eeteras Rhetoricie partes pertra&andas refervavit, qua- rum, prffiter inventionem, non nifi duas tetigit: tjjv λεζιν
nempe, xctl tö λογα fotäscriv η οικονομία».
mpnj ) ° ( τ5
De priore in prioribus ΧΪΙ hu jus Libri Capitibus, de pofteriore etiam in reliquis VII, fumma cum laude & in*
duftria eil commentatus ρ).
Ex ferie hac Librorum Ariftotelis Rhetoricorura facile videtur, quid pneftiterit, & quamam fint iliius in
Nodram merita. Prgeterquam enim quod aliorum in*
venta & pnecepta, fparfim & indigede obvia, in ordi- nemredegit, eoque modo tradavit, ut in formam di«
fciplinae aclaptata fint praecepta iliius, propius etiam£<rl&v
&: effentialia artis hujus adtigit. Scilicet, quod & ipfe
indicat qj9 cum eorum, qui ante illum fcripferunt, opera tota, quanta, in iis, quas ιτεξί των εζω tS πράγματος
funt, coniumta fuerit, in corrumpendo nempe judice , eundemque ad partes fuas trahendo, fe circa πίςείς &
ένΰυμέματα, qux σώμα της πίζεως adpellitat , tam-
quam ejusmodi res, quae folse εντεχναι funt, verfari di-
cit. Nec iilentio pnetereundum eil, quod pleniorem,
quam omnes reliqui, de moribus & adfeBibus dodrinam
operi fuo inferuerit. Quippe non eontentus tradendo
eos tantummodo adfedus, qui judici corrumpendo in-
ferviunt r), amplius progreffus eil, & quomodo, pro
morum & adfeduum diverfitate, in quolibet auditore
adcommodetur oratio, ut moribus conveniat, &: adfedus
moveat, fbceiada methodo demondravit. Infurgunt qui-
dem contra hanc iliius de moribus & adfedibus dodri-
nam Quintiiianus [), & Malebranchius r), dicentes: ll-
lam in Rhetorica fine damno omitti pode; fcd exigi
notitiam iliius ab Oratore ppflulat finis ab eo pofitus,
quem, fublata de moribus dodrina, haud far.ile adfecu-
turum efife Oratorém, ipfe oilendit: άπο^εγρνταΐ .:in.qu\t9 πάντες τ*ς τώ σφετεξω ηΒει λεγόμενες λόγχς, ^ τχς ομοιχς, quod plurihus probatum it contra Fabium Vos-
fius uj. Majoris forfan videtur elfe momenti, quod Hb-
cirinam.
Ϊ6 «t )ο( Μ»·
ilrinam de jfiguris omiferit, vel non nifi exigu&m illa-
rum partem adtulerit. EiTe vero hoc non tanii pon- deris, nec ideo mancam & mutilain judicandam eiTe
ejus Rhetoricam, oftendit idem Voffius vj, perutilem
^uidem illam tra&ationem, non tarnen de artis ied
ejus vfitcSfaift eile adfirmans. Ex dicftis utique indoles
Rhetoricae Ariftotelese probe perfpieitur. Definitio
nempe patefacit, Ariftotelem tc txctrov, qua vero in&aviv,
Oratori ut materiam. fubjeciffe; fed de quo infiituatur
Jaus vel vituperium , fvaiio vel diffvafio, accufatio vel
deleniio, in tripliei ab eo pofito Caufjarum genere: De- monftrativo, Deliberativo & Juäiciali, in quibus, prae- ceptis deelarandis, verfatur tota ejus ars Rhetorica.Ubi fi-
•jiiul obfervandum, quod το {Vκασορ femper apud eum illam teneat iignifleationem, ut utrumque contrariorura fub fe comprehendat, quodq; eo tendant illius prcecepta,
ut donetur Orator facultate inutramqj partem die endi.
Quocirea bene notaveris hsec illius verba: 'Έτ/ få
ταναν\ία fåt fåvabai πεΟειν , 2χ οπως άμφόίερα πράΐ-
τωμεν, (2 γαρ $εΐ τά, φαύλα ιτεϊΰειν) αλλ' ίνα μηΐε λαν- Βάνν), πώς εγει, όπως άλλχ καωμένν τοΐς λογοις άυ~
τοΐς μις δικαίως λυειν εχωμεν w). Eil porro ipfius Rhe-
torica ita adornata, ut dupiicem fubire poflit di«
videndi modum. Quorum prior comparet in initioRhe- toricorum, eftque vel in vwiååy, effentialem, quam vo-
cat σώμα τής πχςεως, vel in προ&ήχιςν adpendieem, Eve
τα ε£ωΊ2 πξάγμαίος. De cujus divifionis ad opus e- jus adplicatione, videatur Voffius x).Pofterior dividen-
di ratio oceurrit in his illius verbis: Ipia εσιν α δεΐπραγ*
μα]εν$ήναι πεζί Ίον λογον εν μεν εκ Τίνων άι πίνεις εσον-
)αι- $εϋ}ερον få περί Ιήν λέζιν ΊρΓ/ον få, πώς χοή 1άξαι Ια μέρη 12 λογα y)'-> quam ;etiam in opere fuo fecutum
fuiiTe., prius adlats iadicant. Inde corruere argumen¬
tum»
4M ) β C Ml· i?
tum Fabii ζ), quo objicit, ex indole inprimis definltio-
nis Afiitoteleee, non nifi unam feciffe Ariftotelem Rhe-
toricse partem, puta inventionemy cuilibet perfpicuum
eil. De Pronunciatione v er o, qua: poilmodum fixam i«
Rhetorica na&a eit federn, nihil, vel exiguum, fal tern pr.eecipit Äriilote'es, cauffasque ejusreiadjicit, quod an-
te eum 5ττ« επιαεγε/^ηται rå τεξ\ τηνφπόχξίσιν, &, ut paulo infra dicit: ro ύπoxgilutov ibzi, ες i φύσεως κ) d- τεχνοίθξον a).
a) De U recherche de la verité livr. V. cbap. 2.
p. /5. b) [ Cfr. jugemens des $ avans ef c. p. m. 4g.
t) Lib. V. C. I. n.XII. in Ariflot ele. d) Mor b. Polybifl.
T. I. lib. VI. C. 1. fl. II. ej Arift. Rhet. I. C.i. Ö~ 2.
f) Ibid. C. 2. g) De nat. conftit. Rhet. C. 7. p. m.
SJ· bj Comment. in Lib. I. Tog. ij Adv. Mat hemåt,
ubi de Philofophia di/puta t. k) Cfr. V oj. c. I. C. IV. p.
p. l)\Mag. Fleming in dijert. de Log. V. ö N.
mj Ariflot. c. 1. lib. I. C. 2. n) Ibid. C.j. o) Ibid.C. 2.
pj Pafch. de inventis Nov~- antiquis C. II. fl. XXI. p. m.
73· ßd- %ß Rhet- I· €· i- r) Ibid. fj Inflit. Örat.
Lib. V. C. X.} t) C. /. Liv. V. C. 2. u) Inflit. örat.
T. I. L. II. C. XIV. fl. XII. p. in.goß! v) Ibid. T. II.
Lib. V. C I. fl- III. p. 26g. ιv) Ariflot. Rbet.L.I. C. /.
x) De Nat. άßonftit. Rhet. C. XVII. p. //7. y) Rhet.
L. III. C.i. zj Inflit. Or at i Lib. II. C. XVI. a) AriftJ.c.
§· VL
Operi huic Ariftotelico aliud fubjungitur , dictum
Rhetorica ad Alexandrum \ cujus unicum librum epito-
men Rhetoricorum ad Theodedten fere dixeris. Vulgo iiiud opus Ariftoteli adferibitur, fed falfo, cum contra-
rium probent ex Erafrno Voffius a), Bailiet^} & alii,
Q quos
18 ) ο ( 8*
quos intsr convenit, au&orem ejus fuiiTe Anaximenem
Lampfacum. Quicquid eft, hoc tarnen conftat, tres ibi
conftitui generis juridicialis partes, praeter accufationem
nempe & defenßonsm, infuper inquißtionem, quam i£s-
rxcriv dielt, & deftnit ejje voluntatum, aftionwn, oratio-
num inter (e aut cum reit qua vita difßdentium dsmon-
ßratiomm c). Pr,c ter hunc , Theophraitum quo-
que, Aridotelis diieipulum, de hac arte cum cura
fori ρ Γιde rerert iQuintiiianus d). Nec defuere, qui ,
& aate & poit Ariftotelem , certam aliquam ora-
toriie parten iibi traélandam fumferuut , quos fin-
gulos recenfere ab inftituto nimis eiTet .rq/motum.
Interim tarnen monendurn , Philofophos poftea ad-
haerendo nimium quantum praeeeptls Ariftotelicis, eo
errorls , qui huic noldrae multum offecerit , delapfos
fuifle, ut arbitraréntur necejfariumnonejje, ut in oratio¬
ns fempsr ca proferrentur, qu£ vera cenfenda ejjent ; fedim no etiam veroßmilibus , adeopue fallenii ßmplices
animas occafioni loarn dar i, quod ipfi ro Ttfootvov adpel-
Idbant e). Neque nihil plane Stoicis fult cum noftra
commercii, quippe qui ad Pliilofophiam rationalem eam retuierunt, & ii non plane nu me ro eandem- effe, atta-
men non multum a Dialeétlca diftare flatuerunt. Ratio
hu jus rei videri poteil apud Senecam f) , & Diogenem
Laertium g) adlata. Indolem vero Rhetoricae eoru.m plana n faeiemus verbis ip'ius Laértii/qui indicat, Stoi-
cos dixiiTe: την ρηίοριχήν επιςημην ούσαν , τ» εν λέ¬
γειν ττερ) των sv 2ibZqL· λόγχν■'& iafra; ή την μεν ζη]ο-
ξΐκην αυτήν είναι λέγχ?ι τριαε^ή. το μεν γάζ χυτής >
ifoat συ ίβζλευΊιχον το $ε åmvuov το $ε έγχωμιαςι-
Mv 'S frät άνΊής την dlxUeaw, εις τε την εν^ετιν, #}
εις την φξζσιν, fcj εις την τάζΐν, χ) εις την ύπ'oxguriv.
4K Jo(
Τον $e fyflogixov λόγον> εις τ ε τδ π^οοίμιον, λ} //£
διήγησιν, κ) τ« πςδς τχς άνΙιΜχχς, tijlov επίλογον /;).
Aliorum quoque Rhetoricce fcriptorum mentionem in- jicit Quintilianus /'), quos fe&arum in hac arte auclo-
res exftitifle docet. Sic Apollodorurn nominat Perga-
menum, & Theodorum Gadareum. Quoniam vero, hi Rhetoricam meliorem atque initruftiorem non reddi- derunt, neque operse pretium judicamus nos, in la- boribus eorum recenfendis occupari.
a) De Nat. ξβ Conßitut. Rh et. C. IX. ρ. m. 6j.
bj fugemens des fav ans ξβ c. p. 84. cj Quint fl. inftitut.
Orat. lih. III. C. IV. ohf.i. d) Lib. Il.c. if. ej Junc¬
ker i line<zprim& art. Rh et. ζβ orator.f. m. 102. fj E- fifl. 8β· g) Lfe. VII. C. I.n.j^.feq. b) Ibid. ijLoc.
ant. citat.
§. VII.
Sequuntur Romani, ad quos, fenefcente inGrse-
cia eloquentise iludio, feroquidem & difficile, refragan- teMagiftratu, immigravit Rhetoricie cuitura. Quippe
quse duobus edidlis, quac fubjicere lubet, prohibita fuit,
quorum prius ita audit: Caj o Fannio Strabone, Marco
Valerio Mejfala Confulibus, Marens Pomponius pra¬
tor fenatum confuluit. Quod verb a jalia de Philo- fofhis ξβ de Rhetoribus, de ea re ita cenfuerunt : ut Marcus Pomponius prator animadverteret, cur aret- que uti ei e Refuhlica fdeque ßta videretur, uti Roma
ne eßent. Poiterius ita habet: Renunciatum eft nobisef fe homines , qui novum genus dfciplime inftituerunt: ad
quos juventus in ludos conveniat: eos fibi nomen im- fofuijfe Latinos Rb et oras: ib i homines adulefcentulos to¬
tos dies def dere. Majores noftri, qu<z liberos fuos di-
C 2
,fcerey
2-G -m O ( H*
Jcere, & quos in ludos it are vellent , inflituerunt.
noo:i. ]i.c praeter confuetudinem ac morem majorum fiunt,
neque placent neque recta Mentur. Quapropter ö* Iis,
qui eos lulos babenr: & tis, f«/ confueverimt,
Me t ur faciendam, ut oftendamus mjtram fententiam no-
bis noii- placeré a). Occurrunt ibi, qui vel ore, vel
icriptis prcecepta illius tradiderunt. Illud Libertini, pr«»
cipue Plotids, teile Svetonio bf hoc vero M. Cato
Cenforius c)
,& M. Antonius d) fecerunt. Quorum ta¬
rnen fcripta, ficuti exigua, ita nec vifa fuere. Ex-
ilitere & alii, minus tarnen nobiles, quorum omniaprse-
cepta, ad argumenta moralia, (qu?e Gracci $ίηις, La-
tini caufas vocabanQ, adplicata fuiile, inde probari pof-
fe videtur, quod habebantur tunc Romae exercitationes,
ex ejusmodi petitae argumentis, quibus virtutes laudaren-
tur, improbarentur vero vitia, & contra. Tum etiam
argumenta, vel ex hiiloriis, vel e re, qu« recens ex-
flitit, feligebantur, de quibus per dvarwjAg & kat a*
f κινάς in utramque partem dicebatur e). His vero mif-
iis, ad Ciceronem deveniemus. Sunt libri de Inventio-
ne tirocinium illius, quippe quos, XXI annos natus,in-
choatos & rudes , quod ipfe fatetur /), plures vero .&
fecundum Voilium gf alia ίτιγξΑφγ , quam qua hodie
exflant, in lucem edidit. Provedior vero «täte, plura
hujus artis fpeeimina publici juris fecit, puta Dialogos
tres 'ad Q. Fratrcm de Oratore* Brutum feu de Claris 0-
ratoribus, Oratorem feu Åt optimo genere dicendi, Topica,
Dialogum de partitione Oratoria, & Prologum (prae-
miiTum orationibus contrarias Dcmoithenis & difchinis,
ab illo in L. L. converfis) de optimo genere oratorum.
Confpiciuntur quoque in fronte operura illius libri qua-
tuor Rhetorieonm ad He'enniwn
,a multis magni no- minis viris Ciceroni adferipti, fed quos habere audo-
rem Cornificium quendam , ut alios taceam, obfervat
Func-
) O C ' 21 Funccius hj. Nos , quamvis Funccio adftipulemur,' hos
libros tarnen ab opere Ciceroniano non fejungimus, fed Λ
fub judieio , quod in genere de Ciceronis feriptis laturi
fumus, eos complecti volumus. Non vacat fpccialem
horum
,quse recenfuimus, operum τκι&γξαφίΑν adhi-
feere. Adeant Funccium/j & Bailletum A), qui iilamle¬
gere aveant. Nos indolem Rhetoricse Ciceronianas con«
fiderantes, haud diffitemur, jufto latius, eum Noftrae
pomceria extendiffe, addendo feilicet ad quatuor illas
Rhetoricse partes quintam, memoriam, quo jure jam non
dicimus
,ditturi vero fumus in Cap. III. nunc de Obje-
Ii o pauca differentes. Voluit hoc Cicero ipfetribus Caus-
farum generibus contineri & abfolui /). Obfervandum
vero
,minus neceffarium ab eo reputari Genus Demon- flrativum m), Et quod ad Deliberativum, illud pofitum
effe in difceptatione confultatione civili p0> habere in
Je Iententi<e diliionem ti). Unde facile colligi poffe pu¬
tamus, cum & hoc propius ad ufum forenfem accedat,
Rhetoricatn illius in ufum prsecipuefori effe confcriptam,
& qua maximam ipastem genus Jjudiciale comple&i. Con-
fert ad probationem hujus rei materia, quam ille Ora·
tori iubjecit. Quae quidem in genere res quzlibet ab eo,
cum omnibus aliis, ilatuitur, in fpecie vero materiam
Or ator is Quzftionem Civilem^ eamquein Sbctiv & VTtoGs-
civ abeuntem, effe contendit o). Hane vero (alias Caußamy
ut prius monuimus, diélam, in judicialibus maxime oc- cupatam) ab eo in toto opere explicari, neminem fugit.
Speéhnt eo praecepta, ex&npla & orationes ejus fere o-
ranes. Qpid, quod ipfe diftinguens inter Rhetoricam Philofophorum o fonnfem, 'hane fuam effe & a fe tra-
<Rari fatetur, illam vero non nifi in copiofe dieendi fa-
cultate coniiftere, haud obfeure innuit ρ).
λ) Sveton. de rfaris Rhetorik bj Ibid. r) Quint.
ii 4ιΚ ) o ( Hl·
LI.C. I. d) /7d/. é) Sveton. /. c. c fr. Clerici ars Crit.
Ρ. II. S. I. C. XVΓΙ.β. o. fjLib.I.åe oratore gj Voff.
de nat. & confl. Rh. C. XIII. h) De virilt eetate L. L.
P.I. C. VI. Jf. VII. 0 Ibid. P. II.C.II. ξ. XIX. A) fu¬
gemens des Savans cfe.Jiih tit. Ciceron. I) Lib.I. de in*
vent. ni) Lib. II. de Or atore c. 10. n) Lib. I. de in·
vent. c. j. o) Lib. II. de Or atore e. i£>. f) De
£nib. bon. mal. L. ΙΪ. c. C.
§. VIII.
Hunc excepere alii, a Svetonio a) & Voflio b) receniiti, parum tarnen memorabiles , quoniam a prse- ceptis prasccdcntium aut non receiTerunt, aut Ulis nihil
äddiderunt. Fabius vero Quintilianus uno alterove ver- bo eil nominaadus, cujus Inilitiitiones oratoriie, ut in-
ter prsecipua hujus artis καμέλια femper funt habita; ita elogia magnorum virorum prasclariffima paflim de illis
habentur. Nihil certe, quod ad^iplam Rhetoricam ad-
tinet, ille ab antiquiorum prseceptis feceflitr nifi quod
virtutum & vitiorum docftrinara partem noftrae fecerit c).
In qua Tullii quoque lapfum adnotat Voilius d). Redle-
ne anfecus, hsec in noilram recepta vel recipienda fit,
in Cap. III. pluribus disquiretur. Qui poft hunc exftite-
re j apud Romanos, Rhetoricse fcriptores eos imprimen-
dos curavit Francifcus Pithceus e). Cceperat vero poft- modum, ut eloquentiå Romana, lic ftudium quoque Rhe-
toricae magis magisque dehtere , atque alia poft alia de-
crementa fubire, donec, irruente undique barbarie, o-
mni prorfus fplendore deftitutum & inta&um jaceret. A-
deo quidem, ut, per plura fecula, hane veterem, & eair>
oblivione involutam, faciem Rhetorica inturbata reti- nuerit, cui, qu® recentiora, poft renatas felici aufpi-
cio literas, tempora äddiderunt, alia, fi Deo placuerit,
occafioiie dicemus, quoniam de Vet er e nunc
Diximus.
)o ( »&
ä) De Claris Rhetoribus hy De Nåt.
Conflitut. Rhet. C. XIII. c) Inftitut. Or åt. Lib. T.
C. /. Lib. IL <· ult. L. X. C. t d) L. c. C it
é) Ex iit Parifiis /%> cum hat ετιγξαφϊ}: Antiqui
Rhetores Latini.
I ~
