JOHANNIS
GRJEC. LITT. PROF. UPS. REG, ACAD. LITT. HUM. HIST.
ET ANTIQUIT. HOLM. MEJ1BR.
PRiELECTlON ES ACADEMICiE IN SCRIPTORES GR^ECOS
QUARUM II PARTEM
CONSe AMPL. FAC. PHIL. UPS.
P R iE S I D E
CHRISTOPH.
S. THEOL. DOCT. GRyEC. LITT. PROF. REG. ET ORD.
REG. ACAD. LITT. HUM. HIST. ET ANTIQUIT*
HOLM. MEMBRO
PRO GRADU PHILOSOPHICO
EXHIBET
OLAUS ÖRTENBLAD
A SACRIS VERMELAUüUS
IN AUDIT. PHILOSOPHICO DIE X MAJI MDCCCIX
H. A. M. S.
UPSALU
TSTPIS EDMANIANIS
Provnmkwu
facuint; risqre: ron errim propofrum eA audort deferibere mo¬
res et t&v pyxSt&v ft xoM $scv£pv .difigvvFWfCidJiorutiv;tiuUun>-
rnodo: funt 9 :/ »,qni aobis pc?tv»»derevilint, dcicnpfi.eb Theo- phraAum e:u<ni cina-dejcts bonorum morum, led quum. nee quisquam iHos viderit, nec in vetuliis mcmimeniis quidqugm da
iliis lic memoriac pioditum, rejicimus inerito illam fuUentiarti
tamquam fidam* et lic expiicamus verba audoris: onmi adcu¬
ratlone contemplatus Tain et puobos homines et improbos,
ötqae in annnum induxi perfcribere ad te, ti skocts^oi ccvtoov
emr^svsoiv sv tm ßim, quid alterutri eorum, quid altera ilio-
rum pars, nempe c; (pocvKci tmv oivB^cc7ioov, fedtantur in vita,
id enim elt snitrioevstv, ßudiofe aliquid feffiari, data opera ali- quid traffiare; et ufurpatur et de rebus honeAis et turpibus, s7riTYi$ev?tv rocs ugeretz, ad virtutes omni fludio et quotidiana
opera incumbere., s7iIty]Ssvsiv toc ctpccgrripoiToc, in peccatis com- mittendis quotidianum deponere ßudiitm. Et ita quidem dicit
porro, hoc fungar labore, ut exponam xcctoc ysvos generatini,
non lingula minuratim perfequendo, oou Tuyxcciet ysvyj t^otcoov 7rqocsY,eipevco TUTois. Quaudo to 7fqQ(TX8i<T$oci de hoiiiinibus ufurpatur, fignificatßudioßim esfe alicujus, ßudiofe incumbere, Trqocry.siaSoti Tcif ßißXtas, adhccrert libris five ad literas incum¬
bere, voivaiv Tt^oav.sis^rui in rem navalem incumbere, fed & ho-
miui a'icui dicitur quis caKeicScci, quando ipfi eA addidus,
deditus et Audiofus, too gripen tc^oqy.sitch, populi partibusjävet:
immo etiam res dicitur 7.rgcMeicSoti pet qute mihi .adhceret vel in-
beeret, et quum mores fint qutedain accidentia, quas in ho-
liiine ir.fuat, non incommode dicunrur illi tiqogy.si&ou ccv&gco-
7icis: exponam tibi generatim quot genera inorutn inhaereatit
homitiibus vel quotuplicis generis moribus obfervavi malos. ho¬
mines esfe addidos. Ceterum verbo monendum verba fubAan- tiva Tyyxpcvca et sipi participiis adjeda, infervire non ineleganti
circumiocutioBi ervyp ttoioov pro frottiere, fecit, Tvyypcvet 7r^os- Keipevix pro ts%oanetTUt.—Koctov rqoTtov ty\ clKOVoptoc %qwvTcci,dicit
B por-
10 7heöphraßi Charaéfcres.
porro: chovc/unx, Ii ratio habeatur originis, efi proprie admi- nißratio rei familiaris, inde vero «tiam generatim gubernatio
quascumque et adminißratio dicitur ohovcfjuot: lic Ariftoteles vo- cat imperium TtoKeoos r\ l§v<ss otxovofxiuv urbis aut gentis gub&r-
nationem: atque in hoc loco non ell olxovcfxtoo nifi quotidiance inßitutum vitce, adionum quotidianarum gubernatio: quominus enim,quod nonnuili interpretum faciunt, cixovopiocv, heic reddam
reifamiliaris admmßrationem, obflat, quod, licet in permultis Theophrafticis Charaderibus idhoc argumentum tradetur, non
pauci tarnen funt, in quibus nihil hujusmodi tadum ohfervatur.
Ell ergo %%y\aScct ty] olxovofxtcc, uti vivendi ratione, affiiones mo¬
derari fuas, ev "xgrjcr&oii ty] ohovofAtoc et xctxoc>s ^raB'oii ty}
ci'M\cfAicc, bene vel male fuas affiiones moderari, honellam vel
• turpem fedari vivendi rationem. Habet autem verbum
dativo cafui jundum multipiicem ufum, quem crebra audorum
ledio docebit, neque femper illud reddituri commode adhibe-
mus verbum uti: lic Seca non redditur rede uti Deo, fcd fefe gerere erga Deum kmKus W rots civSgooTrots,bene je gerer e erga homines, ygn&ut roo ßtoo vivere & %^t](Bott ty\
ehcvogtoo ra /318, regere vitam, adtiones moderari. Poliquam
hoc modo expoluit audor, in quo argumento et quomodo ejus verlarurus esfet labor, indicat porro, quem ufum fperaret
inde in poderos esfe redundaturum.
'YyroXoipßccvca yaq) Vocat heic audor morum charaderes
a fe defcriptos v7icg\Y\g.urce, quo nomine proprie notantur quze faciunt nos v7ScfxtiJ.\Y](sxe<äa.i mos, recordari alicujus, feil id,
quo res aliqua in memoriam revocatur. Sic faSia et res ab
aliqiio geflce funt ejus vTXo^rqxocroe, qqod ilias fpedatae animum
revocant in memoriam ejus etiam mortui Et ob eandem ratio¬
nem vocantur fcripta, quibus res ab aliquo geflae comprehen-
duntur , Latinis monimenta. Et quum in hoc libel- io fidantur expidte variorum imagines morum, qure legentium
animos
Prooemlum, ti
änimos excicare cjueant ad turpia fügienda et honefla feertan<3a, vocantur illas merito oitoyvtjyccicc. Credo, inquit, nortros übe—
ros vel porteros futuros esfe me.li.ores h. e. vitam fetrtaturos esfe honertiorem, hujuscemodi vitiorum moaimentis relicrtis,
eis 7iot^oi^siyfjtocai x^ooyevci , quibus ufi tamquam exemplis vel
qnce dum fibi proponunt tamquam exempla, ccfyypopféct ovyeivcci
re v.cci oytKeiv rots 'evox^yove^ocTcis — A cr^vpoc habitus ert:.
evtTyypctiv decorus, qui pulchrum habet ayyjyu, bbntim habitum, formam et faciem, et dum ad anitnum transfertur, notat hone- ßim bonis prceditum moribus, fic avveivxi re y.ai cy.iÅsiv rots evjyjj/jcoveijTxrcis ert interesfe et converfari cum Ulis, quorunt maxime decori et honefii funt mores. Et id confecuturos esfe dicit auclor illos, qui recrte hisce a le reliclis monitraentis utatT»
tur; quum enim cerncret tamquam in tabula depicrtos inhone-
rtos mores, non posfent non iilorum detertari turpitudinem,
atque adeo iilorum fugere confortionem, in quibus tales inesfent
mores, et contra ad iilorum le adplicare familiärem ufum, quo-
rum vita esfet honertior 07:00s y.rj xotT&åes^egct dxstv ccotoov —-
4v$esis et VMTCtSesis proprie vocantur indigi, quibus aliquid
deert, immo etiarn inferiores: raro iviee^sgcv vel nccTcc^ee^e^ov-
ty\s dvvciyexz, hoc eß inferius vel minus meis viribus: tüto
v.otTccclseseqov ecu rr\s |An:ßcs, hoc fpe minus ert, minus quam
fperabam. Sic heic: c7Joos yrj xuroi^ee^e^oi ocxriv ctvroov, fc*
rcov evoyyjycvxv, ne inferiores rtnt illis, ne vitas morumque ho-
nertate luperentur ab illis, quos virtutis gloria confpicuos cer-
nunt. Hoc prasfatus de fcribendi genere et fine T$e\pcyoci itft
T»v Koyovconvertam me, is enim ert ufus futuri Medias Formas, accingam me ad ipfum fermonem, ad ipfam rem — oov (fc.
X^yot) e^i 7ict(>cMoKH§-/]<joii lc. rrj yvwyq, tuum erit mente fequi
Ii. e. rebus a me dicendis animum intendere, xoti elbauf, «
cgSto? Åsyn, ubi quod rarisfimutn alias ert, ocurrit Aor. i. ab siösco; alioquin enim non frequentatur hoc verbum nili in pras- fenti elåeco et futuro eityva, quod enim Granuuaticorum non-
B 2 nuili
Thcüphraßi Chtiracleres.
nulii oclduiit perf. slUizct id perpc'raf» fit er cxcmplo caret.
Ceterum, quod verbo n.oneudtun, neu confur.dendnm eft hoc
verbum sioew cum aiio ejusdem figniiicationis unde adhuc
in ufu funt Opfativus etieitjv, Subjundivus sUoo et Infinitivus- fi<kvccii quem Infinitivum perpefam Grammatiei dicnrtt esfe for-
matum per cöiitradionem ab sI^ksvcci; efi eifim reguiatis, ab sßyjfjtt ad formam T8 n&evcci a riSrp.t. Pörro neunum horum
veiborum confundt debet cum tertio ejusdem fignific'ationis
ex quo formata pauca tempora frequentantur, qure ufus docebit.
Timm erit mente et cogitaüone fequi et cognufcere, an redte
dieam.
Tlgeorov f/ev sv 7toiY]<roixcci rov Aoyov). Dicit audor fe misfo longiore prasfamine de inftituto operis ejusque commendanda
utilirare aulpicaturum esfe «Vo roov rvjv ei^oovetuv i&iÅooKOTMV,
ubi verbum &X0M quod proprie efi cennilor, imitor, eleganter ufurp.tur in fenfu fedtandi et ßudendi; fic ^rjÅtv Be'casßsixv
eftßdtari pietatem, pietatis esfe fluriiofum, £tjAsv ßiov ct7r$cty- fjLOvet, vitam colere a negotiis remotam, quid autem elqwetot, fit, et quinam vocentur elqcvss mox palani f&éicmus, quum ad fequens perventum fuerit caput. Videri quidem poslcnr hsect verba, fi obiter fpedentur, haberi aliquid abföni, nec ineptas
rUvroXöyicts vitio posfe auclorem liberali, quum ptimum di-
cat fe exorlurumesfefermonemoItto roov iv\v el^oovetctv é&Aameroov,
et mox addatJC#/ ocfåcpcci 7T^öotcv cctto rrjs efyvveicce. Sed mfulfae
didionis reum non peraget, opinor, audotem eloquentisfimum, quisquis perpenderit prioribus i.'lis verb is indicare eum, a quo vidi genere fermonem esfet inchoaturus, et mox in fequentibus dicere, qua methodo verfatum esfet, quum in fpecic in hoc per-
trådan do vitio, tum generatim in ceteris omnibus, qure ordine fequentur. Iräque hoc modo explico audorem: misfo longiori pr&finfine iiiit ium faciam fermonis uiro rocv rr,v eipooveiotv f^yjAoo-
norm ab illis qiti cavillationem ßdtantur, y.oci cifäcgioii 00710 rr\s
Ptootmiumr *3
eipoMtas Kdi cqtBpcu ctvrrjv, et ka quidem ordiav a cavillatione,
ut prmuiti definiam illartt. Sc. eum tradationis ordiaem obfer-
vat audar, quod ex ipfo opere nianifedius pafebit, ut primo
rudi et perbrevi definitione deficribcit ipfum vitium, quod efV cpt£e<Bcct atque deinde percurrat dias notas et charaderes, qiii-
bus internofcitur ide, in quo iftud vitium regnat, id quod verba
hxcce indieanr: eld'' éroos rov efyvta Ste^étjxt oTTctbs ris ht-,
et tum demum defcribam ipfatn cavidationem, qUalis nempe illa iit; h. e. fingulas percurram notas, quibus intemolcafur.
Reddo prinium lidoc ér&s per tum demum, naiii quum étöcs proprie fit1 fic\ ita occurrunt tarnen quaedam gyjcreis, in quibus
coinmodius redditur demnm, ut in Jiisce Thucydidis vetbis:
Set n^oorcv rficcs fxvv\rdi]vctf rrtqtroov dp^ora^oor^ éroo y,cct enT
rev oiKKcv Xoyov enur, oportet nos primam memimsfä de am-
böbus, Kéei érocs et demum venire ad alia: qute loquendi Formä
non abdorret a Svethici fennonis genio, ita enrm hiec reddi~
queunt verba: vi Jkoiefiorfi tala härom, och fin komma til annat."
Neque aliam posfe esfe notiontm parricula:''-érras in hoc loco ,
faciie quivis depiehendet. Deindereddo1Sis^e/pt, defcribamcujus
etianv reddewda mihi ed ratio: ab elfm vado ed äte^et/ut peftftcdo\ p er cuv ro, Ted ufurpatur frequentisfime in Gnfu narrandi efdefieri•"
bendi,c{\ tunc Siej*eivctt re quafl Åcycc- Siefencct verbo vei ora- tione percurrere aliquid. Jam vero quum futurum ab el/utt vad'Oi
non frequentetur, fölet prtefens per enallagen ufurpari locö futuri, ut. Sts^etpt fit et percurro et percurram< Tum demtmä *
narrando percurram didurus qualis fit neet its rtvcc t^o-
7cc\ Y.ocrevrlvenrat: in quo verbo uocruCpeqec&cti lätet aliqua em-
phafis; ed enim proprie decrfiitm fierri, et de illis ufurpatur"
qute pondere quafi fuo vida deferuntur et prsecipitantur; ergö in fenfu metaphorico dicitur aliquts xocruCfieqeääat eis upcc^mpcc vei tvadci, ri, quando quis male inclinatior.is et iibidinis impetu
rdus quafl puecipitatur et ruit in peccatumj fic heic exponam eis racc rqoTtov rctrevyisktcci, in quos mores, in qnas affiiones ille '
ruat
Theophraßi Chartåeres.
ruat et qitaß prceceps delabatur, quodam adus mentis inipetu«
K06t TCC OtKKot TOOV 7tOt$Y\pCt§OOV 7Teiqot(ropoii KOt Toi ysvos (pctvty
qct KCiTotztja-oit —- Quid in Gracorum Phiiofophorum fcriptis 7rccSripocrot fignificenr, res' eft notisfima: netrjpe quos Latini
vocant morbos an'uni, pérturpationes mentis et adfe&us, tfooant Graci TTot^yjpotrot, vel in genere mentis inclmationes, five feda-
tiores illa fuerint, five frequentiori ufu vehernentiores fada; ad- feduum nomen merentur, qua impellunt komines ad certi ge- neris adiones edendas, vocantur 7roi$Yipotrot. Eft ex. gr. aliquis
natura vel ufu pronus ad convitiandum, ad garriendum, ad
falfos rumores difpergendos, &c. illa fingula; mentis inclina-
tiones et habitus vocantur ejus TrocStjpotrcc. Et hujusmodi men¬
tis vitia vel iT-ot^rjpctrot funt illa, in quibus expingendis audoris
labor occupatur. Conabor, inquit, generafim (potve^ot Kotrot^tj-
coli manifeßa conßituere vel ßßere h. e. apertins cxplanare rot ctKKot 0*7 7rot3"/}poirct. "In quibus verbis non otiofa eft particula $rj,
fed vel maxiine empbatica, nempe frequenter accedit, ut. parti¬
cula hacce, qua adfeverandi et confirmandi vim habet, augeat
et nefcio quid addat fupra didis, id quod in exemplo eft 111a- nifeftum, ex. gr. Ii quis dicat: visne opibus adfluere; relpondet
alter: koii Srj vel koti dr] v.cti ßiccKoo potXi^ct, ubi illa particula
ttoti fy explent partes particularum g povcv> otÅÅot koii, et refol-
vitur ^cig, koii ^ koii Siookoo potKi^ot in hunc fenfum , non tantum volo, fed etiam id maxime adfedo. Pari ratione in hoc loco: dixit audor in antegreslis verbis fe esfe deferiptu-
rum eigcoveiotv et mox addit koii otKhot $rj roov 7Fct&ripctrvv, ubi
etiam $ri includit' vim particularum g povov, aKKot koii, ut Iiic hat fenfus: neque hoc tantummodo mentis vitium delcribam,
verum etiam conabor explanare rot otKKcc 7Tct^y]potroi, mctisq
UTreSepv]v, ut propofui h. e. eadem in ceteris ufurus fum nie«
thodo, qua dixi me ufuruin esfe in deferibenda eipooveiot, ita nimirum,ut primum rudi deferiptione compledar ipfum Trot^pa
atque deinde enumerem notas, quibus internofeatur ille, qui eo
adfedus fit.
Cap.
15 Cap. L
Ile^ Elfuveiu?.
Paucis primlim indicandum eft, quid elgooveicc et elgoov fit.
Habet vocabulum elgoov duplicem inprimis lignificatum. Primo
fc. is vocatur iiqccv, qui infra modum de fe femper loquiturj
h. e. qui quidquid in le fuerit, quamvis ilt iliud magnificum
maxime et excellens, attenuat verbis, ut quandam modeftias opinionein aliis infinuet. Sic fi quis e. g. alium in os laudave-
rit, ejus virtutes et merita, ejus profundam eruditionem et (lotes ceteras celebraverit, atque is illa omnia verbis attenuave- rit, et dixerit nihil quidquam eorum in fe esfe, nihil fe fcire,
nullis rempublicam fibi devinxisfe ineritis, fed fe ceteris Omni¬
bus esfe inferiorem, quamvis aliud prorfus de fe fentiat, Isdicitur etyoov. Et iliud menlis vitium, quo quis, moderiiam pras fe ferens, infra modum de fe loquitur, vocatur afGrsecis etgweico.
Sed in lignificatu aliquantum laxiori ufurpantur vocabula hatcce
in hoc Auctoris Capite. Sc. in genere omnis ßmulator et disfi-
mulator dicitur elgaoV. Hoc eil, qui dum dixit vel fecit aliquid, poflmodum id disfimulat, dicens fe id neque dixisfe neque fe- cisfe, et vicisfim quod nec dixit, nec fecit, id limulat fe di¬
xisfe et fecisfe: verbo, qui nihil eorum, quas dicit aut facit, profitetur, fed ad fimulandum et disflmilandum facfius et com-
püflnnrefl, Is vocarar Et ipfum Vitium menm, ad fimuLindum et disfimulandum impellens , vocatur eiqooveicc. La¬
tin! interpretes reddunt elgwvct ccwillatorem, quum aliud Latinum,
vocabulum non fuppetat, vira Graci exprimens. Et ccite faten- duni eft, occurrere verbum cavillari apud Latinos Scriptores in lignificatu, qui non mulfum abhorret ab hoc lignificatu vocis elqwos, elf nempe cavillari etiam disfimularjdo illudere. Quum
ver©»
Jheophraßi Chara&ercs.
vero voabulum ironins Lajfina civitate fit donatum, posfumus in
La tina verfione id commode retinere. Agife ergo, nunc videa-
mus, an. quam dedimus tv\s eiqoovetccs defcriptiönem, confi-ntiat
illi, quam habet Auelor.
CH fxsv &v eivöovsicc, 7sqcc7teiyats —~) Quod generis loco in
fiac definitiqne ufurpamr, fignifieatum imitatur verbi, unde dependet; efi autem Ts^ayxoieopui proprie fctcioy ut aliquid nie-
um fit, h,. e. in meam pote/latem redigo, mihi .adlumo et vindico aliquid: unde 7tqoa7tci7\Gis fignificat ipfaai aclionem fibi
vindicandi aliquid; Ted vero, ut 7tqoa7soieop.cn etiam notatfingo, fimn{o, 7iqca7ioieG.jj.oci (piXeiv, fnnido nie mnarz, ifa fubfiautivum
7tqoG7toit\Gis frtqaenter ufurparur pro ßniulatione, fiffiione. Et
hsec «fi r.otio hujus vocabuli in hoc loco. Prodit autem fe illa
77qoG7icir,Gis et in Kayeis et in Ttqccfeaivy in Åoyois eo modo,
..ut quis aliad dicat, quam fentiat, dicar fe id fecisfe, quod non fecit* et vicisfim non fecisfe, quod fecit: atque in Ttqu^eaiv eo modo, ut aciliones ejus disfenriant a mente, ut e. g. biando
vultu .fimulet amicith.m, quum alfum premat corde odium.
Jlla 7iqcG7iciY\ais Koycav koci Ttpafeoov fit im ro %?iqov, dicit
audlor, quibus- yerbis indicatur finis fimulationis et disfimulatio-
nis j nempe non is elqcnv efi, qui animi tan t um causfa fimulat
nonnunquam et disfimulat, vel qui interna duellus animi mode-
fiia, parum de fe fentiens magnifice, verbis attenuat fua prr- clara merita, dicens illa multo esfe minora, quam alii putant
et dicunt; Sed is demum elqoovei.ocs vitio laborat, qui hoc facit
rm ro xeiqov, malo finc, prava ducrus volunrare, ur inudat
et deeipiat alios, Quo vero nunc porro vetba Iure auctoris,.
cos tV7i0i hocßeiv valeant^ fequitur ut paucis expediamus. Tvtscsy
ociic T8 TvTiTSiv, verberare, piffare, proprio fignificat not am
impresfam, immo figuram, formam et exemplar, quod . quis
ymitatur. Sed vero prseterea frequenter rv7tos dicitut- dejeriptio
mims exaffia, et quae fit rudiori Minerva, aiiquanco etiam
'
• exponitur
