Dissertatio gradualis de stylo lapidari; quam, venia ampliss. facult. phil. in reg. acad. Upsal. præside ... Matthia Asp ... ad examen publicum modeste defert s:æ r:æ m:tis alumnus Daniel Z. Torpadius, Ostro-Gothus, ad d. 25 Maji anni MDCCXXXVII, in audit

(1)

g. F. F. £. S.

dissertatio gradualis,

DE

STYLO LAPIDARI;

qjjam,

Venia, Amplijjl Facult. Phil. in

IReg· Acad. Upfal.

PRAESIDE,

VIRO Admod. Rever. <ärCeleben\

Mag. MA ΓΤΗΙ A

m m«/

Eloqv.profess. Reg. & Ord. jam deii-

gnato s. Theol. Profess. ut &

Facult. Philof. Decano, Adexamenpublicum modefte defert

S:x R:ae M:tis Alumnus,

DANIEL Z.TORPADIUS,

OSTRO-GOTHUS,

Ad d. Maji Anni MDCCXXXVII,

In Auditorio Guftav. Majori

Horis antemeriåiem confvetis.

UΡSALIGE, Literis Höjerianis.

(2)

S:^ R:a5 M:tis

magnte fidei viro ^,

Reverendisfimo

Patri ^ac Domino,

Dn. Ε R I c O

BENZELIO,

S. S. Theolog. DOCTORI

Celeberrimo,

Inclytac Dioecefeos Lincop.

EPISCOPO

Eminentiffimo, Venerandi Coniiftorii

P R R S I D I ' Gravijfmo,

Regii Gymnafii Scholarumque

Ε Ρ Η O R O

AdcuratiJJimo,

M&CENATI MAGNO.

S Olent

^wl^Magne_Ecclefia

magni

^, ^quos

Firi> Msecenas

_admotos^reipublica_volmt

Vivina

(3)

Divina providenM ] ct clientibm

venerabundo animo compellari,

ut horum, cum iniquiori fortuna

confltBantium ,'defideria & au- clontatefua muniant, Gf gratia finguUri promoveant. Hmc &

ego, Tuis ^, Reverendiflime

Pater , ώ meritis benignisfi-

me provocatus ^, hoc quahcunqnc pingvis AdinervtZ officio patroci-

v wzWtfzTuu^mdeftderatisfimum, GT

jfota pdr Te mitiorafubmtjje mi-

hi expeto. Hujm voti composfa-

3m y novum hocce beneficentia

Tuse documentum, wow minus ac

reUcfua, dtermtatis ^marmort,per-

piurimii honomrn tittdis GT glo¬

ria immortalis, Tibi debtt&ypra-

coniisλGothia noflra referto, Sty-

/o injcripturm ^eroLapidari, nuUti

^ vetuftate corrodendo. De

cetero

0

(4)

feterö T)Emu fupplex ueneror, (-<%

<veltt Te , in maximum patri#

honum , fummum reipublic# li¬

terärt#, decus, multiplicem Ec- clefm fruttum ^, Tuum denique Tuorumque perenne gaudium

quam dtutisfime fabvum confer-

<vare Q? incolumem, _manfurm,

dum vixero,

ReverendiffimiNominisTui ^- ^>

elfens devotiffurus DANIEL TORPADIUS.

(5)

,, VIRO Amplisfimöy

Dn.ANDREMBOBERG,

L.L. O.O. PROFESSORI

CeleberrhnOy

PATRONO MAGNO.

TAnto beneficiorum cumulo abs

Te, Celeberrime Dominé ProfeiTor, _per plures annos aiittus <&> ormtusfum ^, ut impietatis,

vel me ipjb judice ^, accufandus efiem, Jt hane occafionem _gratum declarandi

animumpr<etermitterem. Ab tUoenim

tempore, quo eamihicontigitfelicitas,ut hojpitio ^Tu^o hone(U(]imo exciperer ^,

aufloritate gravi, confiliis maturis,in¬

formatione pablica &privata fidehfft-

ma, vividis virtutumexemplis, &1ad honefla quaevis hortationibus ^, incita¬

ment^ & adminiculis exoptatijjtmis ita

beare & inflruere ^me dignatus es, ut

intelligam ⁹ me non tantum _magnam

forttina·

(6)

jortumvuM mearumpärtem Tibi de·

bereyfeå & majora favöris Tu i åocu-

menta efie expertum, quam tit tis ^e-

fiumerandis , nedttmdignepr<edicandis>

parfim. Quapropter liceat mthi, Vir

Celeberrirr.e , pietatem illam, qua

Te ad cineres profequor , verbis Ii-

cet minus aptis, publice declarare,

perpetu<eque veneraiionis me<e mom-

mentum hocponere. Quodreliqvumest,

me & fees meas patrocinio Tuo cptatijfimo etiam inpoflerum commen- f/ö, vota avdentifjtma,properenni felicitate incoilumitate Tu^a,

quam non permanfiirus

Celeberrimi Nominis Tui

cultor humittirnu*

DANIEL TORPADIUS.

(7)

g. Ή. K

POSITIO I.

Tylus a) Lapida-

ris b), eft certa ratio fcribendi,

ad _monumento¬

rum c) veterum Romanorum imitationem d)

conformanda.

a) §. I. Stylus, Graecis ςυλΰξ,

, γ^άφίον , γ^ρφειον , j/λϋ-

, ^λϋ5τ·τ^ίον : Latinis vero

audoribus cådum, caeltis, graphium didus, erat inftrumentum illud, qvo

Veteres in fcribendo uii Tunt, ab al-

terä parte, qva incidebantur literae^

acutum, ab altera vero planum$ for-

fän ut aptum eflet ad excipiendosmal-

lei idus, ubi in materia duriori ali-

?[viduifle latomosinfculperetur._, _ex Malleoinfcriptioneenimapudufos

Gruterum _a) colligitur, in qva dici-

< tUr, malleoh & cmlte literafusfilex. Εa*

Λ dem

(8)

* Μ ° Μ

dem ftyli forma, ubi in molliori ma¬

teria fcribendum eflet, ceratis, pu¬

ta, tabellis & arborum cortice, fer-

vata eft, ut parte ejus obtufa, qvod fcriptum eiTet, fi minus placeret, de-

lerent: undQ,fiylutnvertere^ paifimapud

audores delere & emendare fignifi-

cat b). Ferreus primum erat ftylus, poftea vero, ingravefcente periculo,

qvod, interdida gladiorum &ficarum

geftatione, eo alii alios vulnerarent

& conficerent, oiTeus in ejus locum

fubftitutus eft. Deinceps redibat ftyli

ferrei ufus, & cum ipfo periculum⁵

de qvo conferatur VoiTius c),

a) Pag.329. b) Cicero in Verr.C.4.

Horat. Lib,1. Satyr.10. v,72. c) Dearte

Gramm. Lib. I. Cap.yy.

II. Nec tamen Stylushoctantum inflrumentum proprie iignificat j fed

etiam columnam, fiimulum cujuscunqve

ufus & materias, in columnae formam

acuminatum , & inftrumentum belli-

eum d). Translate ipfa[criptio Scexer-

citatio fic appellatur e), Freqvens etjam eft ejus acceptio ^, pro facultate

promte decore literis confignandi, qv<£

animo concipimus. Nec infvetum eft,

formam,

(9)

U O )

formam, modum & habitum omtlonisf),

C}viΠ& follennes qvasdam dicendiformulas ftyli nomine venire. Cceptum deniqve eft,format.η literarum, manu exaratarutny vel typis imprejfarum^, ipfasqve^, qvibue fcripta qv<evis in ojficinis imprimi folenty

formas, ftylum appellare. Nos vero, heic loci, formam orationis & litera¬

rumvocabulo hocce potiilimum intel- ligimus.

d) Silius Italicus Lib.X,v,q.iy. e) CU

cero tib.I. de orator. Cap,yo. f) Teren«

ttus in prolog. ad Andriam.

§. III, De genuina ftyli fcriptione

multum a Criticis difceptatur ; alii

namqve primam fyllabam per I, alii

per Y fcribendam efle contendunt. Si

autem nobis noftram liceat aperire fententiam, credimus, non magni in- terefle, utra retineatur fcriptio, cum

neutra apud antiqvos exemplis & au- (ftoritate deftituatur, modo conftanter

a qvolibet illa, qvam optiman qvisqve judicaverit, fervetur. Nec origo huic

vocabulo ab omnibus eadem adfcribi-

tur. Veterum alii ^a s-Jaos, alii a ς-ίζ*

defcendere putant: Halbauerus vero, novam ingreiTus viam, Celticum eflfe

A ⁱ vocu-

(10)

4 Sä ö $5

vocabulum contendit, & inde ad Gr%«

cos pariter ac Romanos translatum^%

3STos, ad alia progredientes, qvemli-

bet iuo heic finimus abundare fenfu.

g) In Introd. ad exercit. Stili Latini

JP. II. C. /. §. y. n. i.

bj IV. Lapidarem, hane fcriben-

<3i rationem appellare placuit, qvod in lapidibus potiffimum, ab antiquis ere- Äis, occurrat. Non quidem liquet, quando cosperit mos hic lapides red-

dendi literatos: antiquiffimum tamen

Seum eflfe, ut nihil dicam de Decalogo,

intabulis lapideis incifo,& Jobo, for-

Xan adhuc antiquiore, in calamitatibus

acerbiflimis optante, ut verba ejus

11Ϊ3 ρίΤΡ ^na—C33?3 Cap. XIX.

comm. 24. teftantur inftituta Babylo-

niorum & Phcenicum , quibus fami-

liare erat, antiquifiimis temporibus, leges fuas co&is infcribere latercuJis,

ut &^gyptiorum, qui notas fuas hie- roglyphicas faxis infculpere folebant,

ut ex Plinio &Lucano obfervavitVos- iius b). Huic quoque fententiae mul-

tum roboris addunt cippi noftriRuni-»

ci, quorum multi, ut a viris eruditis

evi&um eft, ad antiquiffima referendi

(11)

Si o gg f

Tunt tempora. Quin Romani alias,

hac inparte , imitati fint gentes, du-

bitare non finunt

incif/i notis ^marmora publitis i )m Supereft enim memoria ejufcemodt

monumentorum, de quibus conftat, ea

primis poft urbem conditam feculisef-

jfe exarata.

h) L. ^c. i) Horat. Lib, IV. Ode VIITa

v. 13.

c) §. V. Varii generis funt ^monu*

menta, a veteribus Romanis relida.

Quapropter monendum eft, ftatuas &

ea, quae emblematibus & argutis fcuL pturis funt ornata , nos in fui con-

templatione non detinere j fed illa

tantum, quae Stylo Lapidari, fuis in-

fcriptionibus, lucem aliquam adferre poftint.

d) VI. Ut lingvae latinae facultas

fruftra fperatur, niii in confilium ad-«

hibeantur auftores , puritate & ele- gantia ejus iniignes^y ita iine veterum

imitatione, defperanda eft in Stylo La¬

pidari aliqua perfedlio. Hinc eft^, cur multi ab eo ita defledant, ut, licet lapidarem nonnunquam efle Velint, ni-

hil tamen minus iit, _utpote qui a vul-

A 3 gari

(12)

6 m ^*> m

gari dicendi ^gencre nihildiftat. Quan*

doquidem autem nihil iimul inventum

& perfedum eft, fed longior dies fri-

entias & ^artes fere ^omnes ad majorem

perfedionis gradum perducit 5 hinc

juxta diflimulandum non eft, licere nobis, ab antiquis interdum difcedere,

ubi firmae rationes id fvaferint» quod

fuis quibuslibet loris indicabimus.

VII. Ne autem latomorum incuria & ignorantia, qua infcriptiones faepius miferum in modum deformatae

funt, deterreamur, monendum eft,

nos eas omnino imitari debere, _quaé confenfu plurium & optitnorum lapi-

dum _, florefcente lingva latina , &

praecipue publica audoritate poiito-

rum _, confirmantur. Etenim fuere quidem fculptores plurimi, ii non o-

mnes, illiterati, non tamen femper

infanire ipfis licuit, quum viris eruditis curae cordique iine dubio fuerit,

ut jufte omnia exfcriberentur in mar- moribus, eorum cura concinnandis, omniumque oculis luftrandis. Egre- gium hujus rei adfert exemplum Gel-

lius A)y docetls, follicite ab eruditis-

fimis in urbe viris quaefivifte Pompe-

(13)

^ O ^ 7

jum, utrum TERTIVM, an TERTIQ CONSUL,in sedevicftoriie incidendum

eflet.: his vero diflentientibus, adiiiTe

Ciceronem , qui TERT. fcribendum putavit, ne quis fe fpretum judicaret.

*) Ltbxifi. c.14,

POSITIO II.

A Rgumentum a), quod in

/V medium profert StylusLa- pidaris, pro inftituti ratione,

varium b) eft.

Expofitio.

a) 5. T. Concrethe, venia tameri fit verbo, Philofophis fatis domeftico,

coniiderari poteft ftylus hic, non mi¬

nus acftylus in genere, ut argumenti, quod exponit, ratio iimul habeatur.

b) §. II. Varium illud efte nemo

negabit, qui novit, quam diverfae

fint antiquorum infcriptiones. In a- liis enim Deabus

- Divisque videbis Permifios heroas ^- ^- /);

aliae ritum facrificiorum, officii facer*

- dotum partes, templorum, ararum A ₄ & Te-

(14)

5 Μ o Μ

6 fepulcrorum certis Diis dedicatio-

nes continent: plures Imperatorum

&Magiftratuum facinora prxclara ^ex-

ponunt: multae defundlorum virtuti- bus, lacrimis _parentum, dominorum,

liberorum & clientum fuperftitum re- fertx funt: & quis omnia & iingula,

in tanta earum copia, enumeret l l) Eclog. IL ^v. ij y 16.

ΪΙΙ. Stylo huic resquidem omnes materiam fuggeruntj interim tamen erederem , illos optime fibi & anti- quitati confulere, qui non ni ii infcriptiones tropacis, columnis, tabulis &c.

infcribi aptas, videlicet epitaphia, epi-

thalamia _, elogia^> dedicationes &c·

unius vel alterius paginx iine termi¬

nanda, fcribenda eiTe putant, quum hoc antiquorum confirmet ufus , &

hujus ftyli natura, multa paucis com-

pleftens, nec res quxvis aiiimo xgre fiftantur. Videant proinde , quibus

rationibus iili fuurn firment inftitu- tum, qui orationes, integras hifto- rias, afta publica, pacificationes 8c reliqua, fufo verborum ambitu prola-

ta, Stylo coniignata ^velint Lapidari·

ΡOSl

(15)

POS1TIO ΙΙί.

Qldtio Styli Lapidaris laco-

nica a) & _arguta b) eft.

Expofitio.

a) $. I. Quum ex cogitationum &

idearum ordine dependeant vocum rationes, mirum non eft, in marmo-

rum infcriptionibus, a diverfis audo-

ribus profedis, prodere fefe varie-

tatem aliquam ^, & aliis concifum, a- liis circumdudum dicendi genus ene familiariusj ut plurimum ^tamen hoc propendet ad laconifmum. Traxit

nomen haec dicendi forma a Lacedas- moniis, ejus ftudiofiftimis, qui fole-

bant ^non tantum cÅiyag συλλαβαζ γξαφεν > αϊλα 7Γ£ξΙ ττλζις-ων ολίγας,

tefte Gregorio Nazianzeno U).

U) Épifi. III.

§. II. Si ergo Stylo Lapidari ad ^ve-

terum imitationem utendum eft, fe-

dandi funt laconifmi, hoc eft, opera dabitur, ut conftet tota oratio perio-

dis & perpaucis 8c breviufculis. Adeo-

que careat cpithetis, conjundionibus, expletivis particulis & aliis didioni*

A _y bus*

(16)

ίο Κ ο 3S

bus, fermoni faginando infervienti- bus, abundet autem ellipfi, zeugmate,

fyllepfi, prolepii & emphafi, vocibus denique leditfimis, & iingulari figni-

ficandi vi praeditis. Conferatur in hane rem Boldonius m). Prudenter

iuxta erit difpiciendum, ne ex nimio brevitatis ftudio oriatur obfeuritas, per ellipfes coacervatas , & a vete¬

rum confvetudine recedentes, aut a- lio pado.

m ) Epigraph. Lib. IV.

b) §. III· Concedendum quidem eft, non tam deledandi, quam do-

cendi cauiTa primum inventas eile infcriptiones , in lapidibus obvias ^, &

proinde antiquiilimas illas parum vel

nihil acuminis habere j interim ta-

men, fequenti tempore, falibusatque

argutiis largius illae funt confperfae.

IV. Exipfa ftyli hujus brevitate, fupra commendata, ^qux ad deledan-

dum vix valet, judicari poteft ^, ne- ceflarium propemodum efle, niii ficca

& enervis tota reddatur oratio, ejusmodi indulgere argutiis, quae, in ipfis

rebus fundatae, a contrario , repu- gnante, inopinato & comparatis de-

fuman-

(17)

fumantur. Nec omni deftituunturle- pore alliterationes, anagrammatifmi,

acumina ad fi?uras illas, ,

7ταξονο(Λα<Γΐαν, ομοιοπτωτον, πλοκψ &c, compoiita, & ab lpiis defumta voca- bulis ₅ adwimntur enim ^f<epe ^{omnes a-}

cumen in uno verbo pofitum nj; longe

tamen infra dignitatem priorum fubii-

ftunt, &, nili cum judicio adhibean-

tur, in lufus pueriles facile degene-

rant. Quum autem voluptas fumma

failidio maxime (it vicina ^, tenendus

«ft modus. Nam argutiarum, & le-

porum frequentia, non minus legen-

ti) quam liberalior condimentorum, per tota fercula, feges epulanti parit

fatietatem.

Cicero Lib. II. de oratore.

POSITIO IV.

Omanas Stylus Lapidaris requirit literas a), & com-

pendia icribendi ac iiglas b)

admittit,

Expofitio,

a} §. I. Literae Latinae duplicis funt formaej vel majöres, romanae* initia- les,

(18)

les, capitales, verfales & quadratas di-

dras: vel minores, quas vulgäres, cur- rentes, longobardicas, femibarbaricas

& barbaricas appellant. Illae, utpote

antiquiores, ufui fcriptorio & fculpto-

rio prifca illa aetate unice infervie-

bant. Facile igitur colligitur, bar-

baro feculo illud marmor incifum es-

fe, quod a Grutero pag. DCLIi, n. 2.

adfertur , duobus minufculis a & t

deformatum , & propterea afterifco

notatum. Cui tribuenda fit hujus in-

ventionis gloria, Saturno ne an Evan- dro, Grascis ne an CeltiSi inquirere

nobis conftitutum ^non eft; ut n"ec de

numero nec nominibus eorum fumus

folliciti,cum de his paflim apud Gram-

inaticos difputetur. Cum autem for¬

ma illa charaderum fcriptionem nimi-

Um retardaret, intercepto ad fingulas

curfu , minores celeritatis cauifa in-

ventae funt.

§. II. Diverfo modo in lapidibus faspius , varias ob cauifas , infculptae deprehenduntur literae. Anguftius fpa-

tium in cauiTa fuiffe credimus, cur vel

minufculas nonnulls interdum exfcul- ptas fint literas, _(ut CoS. FEclT, )

(19)

si Ο ϋ 1}

vel plures contractsE, (ut &,) νεί

I

Una alteri impoiita ^, ( ut CON.

conjux,) niii dicere velis ·, hoc fa-»

ftum elfe > vel nequitia fculptoris, fyllabas primum mancas funden-

tis, vel incuria ejusdem opus prteci- pitantis, & juftum fpatium male ditne-

tientis. Eandem videtur agnofcere originem coloilica literarum F, P> T,

Ϋ forma, quum hx ita incifae, ut fu-

per reliquas emineant, minus requi-

rant fpatium. Cur autem litera I lic

interdum fcribatur, a mero fculpto¬

ris arbitrio dependere arbitror, niii

ubi locoIIvclEIcollocata eft. Putant

quidem nonnulli, fyllabam longam a brevi hac ratione difcernij fed quam folide hac'difputentur ^, inde colligi poteft, quod in correpta non minus>

ac produ&a, fepiflime legatur, ut e·

gr.· apud Grut. p. CCCCXXV. n. 7«

pontificI maxImo. Et quis, quae-

fo, aliam invenict rationem, cur a-

pud eundem Grut. p. CCCCXLVIII.

n. f. liberIIs pro LIBERIS fcriptum Et, quam, quod ita placuerit vel au- _dori3 vel latomo? Nec abfonum for¬

fan

(20)

14 ϋ o $3

fan erit dicere, Romanos ob loci an-

guftiam per compendium fcripiifte,

PTRE, KRVS, KLENDyE &c. pro PETERE, CARVS, CALEND^E, con- fonantibus iuo fono abfentiam ^voca- lium compenfantibus. Nam illud

Graecorum K etiam Latinis KA audiit.

§. III. Eft etjam in lapidibus haud infrequens, cognati foni literas invi-

cem permutarij ut BERVM, pro VE-

RVM; SET, pro SED5 F1N1S, pro FINES; PEQVNIA,proPECVNIA&c.

quod ii ex imperitia artificum, vim &

ufum literarum ignorantium, vel pra-

vam pronunciationem infculpendo fequentium, derivaveris, haud multuni

forfan a vero abludes. Eorundem 121-

curia fadum arbitror, inveniri non- nunquamliteras quasdam jacentes,fus«

penfas, depreftas & averfas, ii ^τ & o.

exceperis , Publia & Caja vel conUberu legendas , ftudio ita collocatas, ne, ii genuinum tenuiflent iitum ^, fexus

confunderetur. Nec praetermitten-

dum eft, refpedu ipiius temporis, dif-

ferre marmora. Toto enim ccelo ea

difcrepant, quaeftatim poft urbemcon-

ditam indfa funt, ab iis, quac tcmporc Cice-

(21)

8 Ο $8 If Ciceronis & fequentium fculpta funtj

cujus reiexemplanonnullaex columna

Duilliana, primi Punici belli tempore fabricata, dabimus. G non reperitur,

fed ejus vices gerit C,utMACISTRA-

TOS , LECIONES. Raro adhibetur

vocalis V, fed ejus loco O, ut NAVE-

BOS , CAPTOM, CONSOL. Con-

fonans nunquam duplicatur, ut EFO- CIONT, CESET. Praeteritum termi¬

natur in ET,ut CEPET, ORNAVET·

Sextus cafus in D exit, ut PVCNAN- DOD, ALTOD, MARID. Hsc au-

tem omnia, ne ignoret Ledor, non

vero ut ea imitetur, attulimus. Sicut

& quemlibet ftyli puriorisamantemca-

vere decet, ne alias, quamRomanas, admittat literas, licet videantur marmora nonnunquamfatis antiqua,Grae-

ca, immoBarbara, latinis admifcuiflfe.

Necminores heiclocumhabent, quurn

non tantum, hoc pado, de ornatu&

elegantiaStyliLapidaris multum dece-

deretj fed & Lapidaris eiTe deiineret.

Et praeterea, quid hae, celeritatis ^caus-

fa inventse, cum fcalpro habent, cu«

jus opera per fe leota fatis eft & hae-

iitans?

§. IV·

(22)

^ IV. Pari ratione abftinefidum a

figuris J & U veteribus ignotisjutpote quibus,unicä figura I & V,& cum vo*

calis, & cum confona eflet, fufficie*

bat. _Introduxit quidem Claudius Im- perator figuram rå F inverfam 3,

digamma aeolicum ^vocatam ^, quas &

nonnunquam occurrit loco V confo*

nae, (ut SER^VS,) communi vero confenfu illa _nunquam eft recepta.

Nec alicujus hacc eilent ufus,cum nul-

lius iit difficultatis, ubi vocalis fit vel

confonans _, difcernere. Ufus iicili-

quorum, feu lineolarum literis impo- ι fitarum , vel ad defignandam literae,

cui imponitur, geminationem, vel ab- 1

lentiam literarum Μ & Ν, antiquis

erat ignotus, & propterea a fcriptura majori amandandus. OccurrUnt ta¬

me.η & apud ipfos ejusmodi lineae, vi-

delicet fuper numerales notas faepius,

ut Π, VII, aut di&ione iis anexa, ut 1IIIV1R, & quidem hoc prascipue ad

evitandam obfcuritatem. Nam IVL*

IVLIVS legi poteft ^, non minus ac quatuor de qvinqvagintn, _qvapropter ad

evitandam hancce ambiguitatem, dum

nume** )

(23)

Ko® ₁₇

huttierale eflet, 1VL fcripferunt. Pari

ratione P. C Patres Confcripti, Ρ C

vero Poft Confulatum legendum eft o).

Et hare ipfa, ubi alias caveri arrtbigui-

tasnequit, & pöiTumus & debemus i-

mitari.

o) Coiif.Bold.Ppigr.L. V.Cäp. IV.m. /»

b)§.V.Notae fcribendi compendiari<e

veterum, ficutnon unum in tinem in- Ventae,ficnecuniusejusdemqj fuerege¬

neris. Aliae narr.q;adöccultationema·

liae adceleritatem & compendium fcri- ptiohisexcogitat<efunt. Crypticasillas

nihil _moramur _, fed _qvum ad fallen-

dum leélorem, ne fenfum eorum oc-

cultum capiat, compoiitae fint,necin Stylo Lapidari locum habeant, au&o- ribus fuis, iibi folis fapere volentibus»

eas relinquimus. Nec aliquid nobis negotii eft cum notis illis ^a Tirone, CicérOnis liberto, utcreditur, exco-

gitatis, quarum quinque fere ^miIlla collegit Seneca, quacque imprefik ex- ftant ad calcem _operis Gruteri. Ad

éa tantum attendimus fcribendi com-

pendia ^, quae literis fiunt. Sunt ^au-

tem hasc vel λibbreviationes _, _cum _una

B - aUt

(24)

aut plures fyllabae ponuntur ad deii-

gnandum totum vocabulum, ut COS.

conful, SAL. falutem j velfigU, ita

diftar , kutcc σνγκοπην , pro iigillae.

Nara ut a fignum iigillum, ita a iin- gulus figillus ^, unde iigillatim & ii-

gillas, a quo deinde/g/*, tefte Voflio

p). ^- Singulas enim literas, appoiito

pun&o , fingulas ^, dum hac ratione

fcribitur,vocesdenotant. Inlapidibus

nihil his eft frequentius. Immooccur-

runt integras infcriptiones, iis config-

natas, ut apud Grut. p. XVII. n.4.

I. O. Μ Jovi Optimo Maximo

Μ· I V MarctuJunitis Valerius

V.S.L.M Votum Solvit LibensMerito.

Haeadfcrunt quidem orationi multum

obfcuritatis _, prasfertim ubi major

earum occurrat copia. Qu^ocirca prohibuit Juftinianus , in conftitu-

tione Graeca , uti σημείοις 'cv τϊί y&~

<py, et7Tio σ-'ιγλας καλΰσι q). Qui CO- piam ejusmodi notularum, a veteri-

bus ufurpatarum, ut &explicationem

carum videre cupit, adeat indicem

in opere Gruteriano viceiimum.

p)De ArteGramm.Lib./. Cap.4°· ^

tanteJuftoLipjio Centur./. adBelg.Epift*z7·

POSI-

(25)

Ρ Ο gg _ΐρ POSITIO ν.

Rationem

^iibi peculiarem fervat

interpungendi

Sty¬

α)

lus Lapidaris, & orationemin

certos diftingvi verfus b) amat.

Expofitio.

a) §. I. Romanis vix aliud erat diftindionis fignum, quam pundum.

Hoc tamen pro diverfo fitu variafle,

& alia fortitum efte nomina, docent nonnulli. Nam, ubi in fuprema re- gione, (ut HOMO) ponebatur,

lis difiinttio feu πλεια, dicebatur _, &

maxime diftingvebat : In medio col- locatum, (ut DOMVS ) media voca-

batur diftinttio, & idem valebat, ^ac

comma in fcriptura minori: Infirrium

autemlocum occupans,(utCONSVL.) [ubdifiinttio didum eft , & ut coloti

vel femicolon diftingvebat. Inven-

tum hoc efte Ariftophanis Byzantii Grammatici, fubPtolomaeoEpiphane vEgypti Rege, ad Olympiadem CXIV,

tradit Celeb. Montfaucon r). Etpoft

illum obfervatumhocforfan eftabaliis Gramma-

(26)

Grammaticis, in eorum regulis, in fcriptis non item. Dantur enim infcriptiones, in quibus port quodlibet yocabulum pundum cotnpareat, vel

ad fupremam ^, vel infimam literaepar- tem, iine ullo difcrimine. Suntquo-

que plures infcriptiones ^, in quibus,

ii iigla & abbreviata exceperis, quae

femper, nifiubi in fine verfus ponun-

tur , hoc pofcunt ^, nullum apparet

pundum. Facile igitur adftipulor

Cl. Cellario s), qui fufpicatur, locum pundorum diverfum ideo ^nonnun*

quam fuiife obfervatum, ^{ut ex} vario ejus iitu difcerent pueri, ubi majores

vel minores in periodo eifent diftin-

diones.

r) in PaUogr.gr<eca L. /.c. 4, s) in Orthogv.p.m, 6z<

II. Diximus occurrere marmora _, in quibus poft quodlibet vocabulum appoiitum lit pundum. Fadum

hoc ert, ne quis inter legendum ha:-

reret, vel fyllabas literasque praece- dentis vocis cum fequenti conjunge-

ret. Ducebant enim veteres Romani

verfus& didionescontinuo tradufine intervallis, ut difficile eiiet fineinter-

pundis

(27)

ϋ Ο ϋ 21

pundis vocabula difcernere. Qua- propterin fine verfus &infcriptionum,

ubi ejusraodi periculum rron erat me- tucndum, rarrtfime addita funt· Poft-

ca cum per intervalla fcribercnt, re- manbt idem mos inrerpungendi, ad

venuftiorem perfpicuitatem & quan- dam fcripturas digriitatem t). Nam , ut habet ftylus hic certam menfuram,

adco concifam, ut intelledus ledoris faepius refpirare debeat ^, & ad fenfum refpicere; iti detinent quaii punda

oculos ejus in confideratione cujus-

cunque vocabuli, donec totam infcri- ptionis virn exhauferit. Hinc colligi-

tur, hane interpungendi rationem, utpote vetuftate munitam , poiTe reti-

neri. De figura pundi obfervandum eft, illam quadrupliciter in ^marmo-

ribus comparere. Vulgo enim orbi- cularem, aliquando quadratam, nonnunquam rhombi, interdum triangu-

li repraefentant figuram, quod ^omne

mero fculpentis arbitrio debetur, t) Böld* Epigr. Lib. V.Cap. IV. membr.Ill,

§. III. Sunt & alia in marmori- bus occurrentia figna, vel pundorum