I Ν //.
TriaGcneleoscapita prioraDiiputatioiiuau TheologicaruiiL,
PRIMA
Do
DIE CR Ε AT ΙΟ¬
Ν IS
FR1MO,
Quanu,
In Regia Ubialienfi Äcademia
ordinarieproponit
(ERICUS GABRIELIS
Ε Μ Ρ OR Α G RIU S, s.S. Theol.
Profcil. ordinariu^, Refpondente
t GEORGIO PREUSIO, REvalIA-LIVono,
ρv Philo£ Candidato.
InAud.novodieis. JunijAnn/ 164s«
m)o(é»
I ■t
U B S A L I
Dilputatio i.
Do
Die crcationis primo,
Refpondento
G Ε 0 R G IO PREUSIO» Revaha-LIYOHO*
Philofophiae Candidato.
CAPUT PRIMÜM.
Argumentum^
Ofes,traditurus doéirinam de ver#
Deo ejusq;cultu,v rerum creationeor-
ditur,ratus» utipareit, eum coli tan-
tumdtbere> quimundumjadeoq,·ho·
minem, creailct, dedifletq; ciomnia, quihus adnofci potcrat & honorars.
Dcum igitur verum eile, argumento
nonfallaci, exrerumomnium produ&ionc, reäéinducit*
perinde ac fuus inbocpun<ftoffmuIus>Chrjfium ab aeter¬
no fuiilej eviocit Evangel.fta Johannes. In hoc capite Jo&ttt*
dercribit»necpermittit quidquam comrniniiei, Ä fe*
velantcprimam temporis Imeam, veiextra(éxtiduumun- Vij,i*e4»
quamfåöum eile. Contentusveroinduftioneprscipua-
Λ % rum
tum fpcciefumcemmonftVstTquomodoresprfmitus cce- periot» & hodieq; tucceoant novae»intereuntibusaliis*.
Suffrciebat compendium boc, non Phyfioiogiam inte¬
gram fcripturo» Ted rerum duntaxat ortum» corporum iubordinationem & modum propagationisin iiss qua? o- riuntur &occidunt. Quaproptermale taciucit, quicon¬
tra mcntcmMofisalumnos lcientia? naturalis ad folum i- pfumadigunt» Ab eoequidem ipfis initium fumcndum
certoüatuiraus, fed ita,utexperientUatq>raüonh tum qua vimnaturalem,tum artemconcludéndi,iua fernper ilcnt jura falva&iliibata% Nam quid Tibi*vult aliud iitud fapi-
EcsUjfii* entis: mundum.tradiditdifyutationirerum\ quam Deum per Mofenita initium feeifife hiiloria?naturalis? ut haberentex eoratio fenfusq;, unde defirrgulis difeeptarentl Caputa- lii aliterpartiuntur. Nos, fimplicitafem amantes, fexti-
duum ordinecontempiabimur; contenti, hac diiputatio-
ne* confiderationeoperuna diei primi. Etquumirnmen·
fa planeatqiinexhaufla hic fit iapientia? divina?abyilus» ar$
nobis füprema eritpauca meditari, pauciora verö calamo
concedfere & Iabiis* \ Ubi exprefle literaloquitur aut evi-
dens confequentia, aut utrumq; fimul , ibi loquemur &
nos: Ubi veroh^ctacenti nobisfari religio erk. Sicubi
ergo incideritqaaeftio ita incertay ut non plane confiefs
adquamrram magis iDclinetfententiam, ajeatem ne 3 arr i
verönegantem, moxerimus advinci aqué acvincerepa- rati* Satis nobiseftindevotapietate &iimplicitatepro-
Heb? iijjv quid in hoc abftruiö myfterio» quod fide iolum capr poteil, eredämusj fentiamusq;deiis omnibus, qui bic ni-
niiümTibi tribuunt^ Scopus unicus eritgloria Uti effalus haminuMyzåqotmlecuropedecontendimus> Γι noftras o-
pinionesitadiiFeruerimuSi utinconcufia penitus ftet fidei ändlogiai. Dcum igitur, quem colimus & faoaoramu5s=
ibjp
fupplicesatqj humillimérogamus, ut» quiex tenebris juf-
fit iucem fplendeicere, veiit pro immenfa miiericordia 4 öifcuterc tenebrasmentis noitrae, &eidem veritatis divi- ^
na:lucem inarduo hocnegotio ipFundere; Cuicumfilso
& Spiritu fanäo fit honor & poteftas inperpetuaiecuio^
rum fccula.»«
Verius Primus;»
i. Inprtncipio, Sim iliter'procedunt linguaorigina- Tempi«
{is&reiiqua»lintguarüm principe'*; Heb. Targ.CffÄiloni^
Onkel. pöjpb ιηinitio,primordiis(puta rerum) priori«
bus, LXX, w *ξ%ί·· Quid hie per principiunv reätiifi-
mé fitinteliigendum» omnipené sevo pr^fertim noviTe-
fiiamenti inter eroditiores diiputatum eil.· Noscum Am¬
bro iio Sc LutherofimpliciifimeinteliiginQUs principtumfe-
cundumtemputyfcuinitiumrerumcreatarummtempore, Nam ^coia^i'
voces fimulomnes> non refragantenatura fingularumlin- G«0·
guarum,limitanturtomad ättionem creativam» principa-
literbiciuuoptam» quatenus rerum ex nihilo produdtio-
crem notar» tum res, qua: aliquandb nonfuerunt, & jam
fa cla; funta /Eternurnffle&fimul fa 61uns> contradidlo- riediftant. ExplicantMoien& fententiamnoflramcon-
firmant aliaScripturap locacumpriraisicquentia. Pf, 102:
26» Heb.1:9. Job, 1:1. Jn prioribusiHud,*at Κξχοα(quod
in verfione quoq, LXX. habetur) rcipondet in Hebr.
ante velantea«nernpé> quamquidquamcreatum eilet. Poiterius·dictumseternitatemeqüidem infcrt^ ied
non primo & immediaté: initium rerumcreatarum 0«
ftendit,&, hocoßenio, ad inducendam filiiDei aeternita-
tem regreditur, Nam Ebionem, ejusq>complices, refu-
taturus» cum norr prius extitifTeChrifium mentirentur, qpåm elFct in ^irgineconceptus» docct EYaDgcIiftayjam
A 3 tum.
fc»mfu«$seum>eum mundu« inprincipio primo ereare-
fcur: imd&mundum, & Mariam,& omniaper ipium fa-
^ $a e(Te. Dixerisforte, qui mundum absrternofuiiTeopi-
naris, nos vocem,principium,itadcterminando dicarnau-
fite*#22 datierfcribereSalomori,quieamdcm expÜcatperinitium
viarumDomini>quxphraiis arternitatem darevidetur? £ed
3oiu^ Älvareseil. Deiapientia arterna,qu»eil filius Dci,patri
lcSpiritui fan£to coeflentialis, inteliigsndumeflelocum,
totusdocetcontextus,necobfture teftantur conformiter loquentes & ufurpantcsvoccro, fapientU) adeandemrem
Hat,!i$i$« fignificandum, duo jefuChrifti tcftes,Matthäus & Paulus,
»,c«r»υ phrafin hanccjusqigenumumfcoium nunc qudem ope- roiénon diiputo, baud ignoransdiieindi hie cruditorum opinioncs» Nam qu dam arternitatem intelligunt, qui-
daminitium crcatiouis,qua? prima erat quafi via divmae patefaftionis,qua Deus olim ad mortales venerat cogni-
tionefui. Utrumq;re£té intelligis, modo certosutrinq;
©bfervavcrisreipe&us. Portailis poilcrius immediatéex
textudeduci nonfine caufaadfcverabis,adeoq- hoctotum oraeuium fenfu, iuprå citatis, parallelem. Sed fi ipfam
immediatéarttrnitatemfignifieam? QuidtüiUhi quar- fo, Salomondicit, mundum ifti fapientiar coextitille ? Sa«
pientiam DeicoeiTentialem abaeternofuiiTe adierit, ater-
nitatemq;deicribit,moreicripturarum, å duratione,qu»
praeceilUl'et initium rerum omnium creatatum» qu* de- feriptio»mundum intemperecoepdTc, necDeo arter um
inft, coextitiiTe, iufficienter evincit. Sedfunttarnen, quirem hancitaiueerpretantur, ut dicar.t,initium tcmporJS tum primümfactum,quandoexinvifibilibus fa&a funtviiibilia,
Heb, 11*5, h. e. mundus adipc&abilisex invifibili» quiab aeterno exi-
ilebat,produ&us eil, juxta aphorifmunv Apoitoli ad He-
Hec,in 3, braos, adeoq;adhucinteiligendumeilejnhoc veriupria^
eipium
cipiumactcirnåle, in quo ftiundus idvißbilis IDeo creafcus
efti tnfravero,initio fexdierumcmergerecoepiiFe mun-
dura huneadfpe&abi lem. Verumenimverd adtendepiis Selui»
auribus, quid reponam. Facilis concedo. docente mc
Scripturå, eilealiquaå Deoproducta»qua;noftrum adipe«
dum cfFugiunt. Qualia vero fint» docct Paulus, aliashu-
iufmodi mundi) ab aeterno produdi exinvifibili, ex quo coepiifet hic»quem oculis uiurpamus, plane immemoz««
In locoepiftolae adHebraeos fententiae contrarias aut pa-
rumautnihilomnino praefidii eft, tum qulavox /uq tytmo-
variisinterpretu gloffisobnoxiaeft» tum quiamun¬
di invifibilis, ab aeternocreati,nullatenusmeminit. Nof hic mox åScholafticis difcedimus» qui intelligunt idaea«
feu rationesrerum> quaefunt inmentedivina> ex quibus
i C4fecundum quasprodudafunt vifibilia, h.c. resomnes
creatse. Hujus cnlmiententia?vefiigiumintextu noftris
oculisnonilluxit, In eos veronihil acerbé dicere parati
iuraus,quiper nonadparentia intelligunt) rüdem findige
ßam meiernprimo die eonditam»exqua» infequentibus quinqj
hexaemeri diebus,omnes reliquaeertaturae funtprodudae*
Nam LΧX. quoloco in Heb. habetur, terra erat inanü$
VJtua* reddunt j} Jiw ψ ^λκλικιχβόας·®*· Ja®
quum audor epiftolae ad Hcbraeo9 verfionem LXX. fe-
quatur,ftatuere nonadeoabFonum eft, cumad hunc Mo·
faicumloeumrcfpexiile. Meq* obFcuré docetverf.vulg* ι
apud Latinos etiam viguifte haneexpiicaciouem»dumlo¬
eum Sapientis»inquo dicitDeum crcaiTc mundum ex ·-
[»•ςψκυληΐ) redditexinvifafeu mvtftbthmateria. Sed &t·- Sap»n;isV
nebrseiofra dicunturfuiilefuperfaciem abyifi, qurphra*
fis etiam prohac Fententia pugnare videtur* His tamen
nonobftantibus ftatuimusrediftimeomnium» juxtaintcr- pretationcmLuthcri) &fimpliciiTinae> hic non adparentia
ex*
tspöai pif nen enita fettnthil% utfenfus fitdißi ApoitolicK
Fideeognefcimut aptatae(fe fecuiaverboDetexntbilo, Nam &
ahfolutédicit.mundumiecundum fe totumverbo Deief-
fcaptatum» nihilq,excipit quéduaquamfaftum eft> & i-
&& exinvifibilibusaptatumeile ait>ucfide fotumid adprae-
liendipoifit. Atia articula creationis fidei adaequatum
&propriumobjeßum eft nihil. Ahquod enim ex mate¬
riafieri»οοα fidei folumiicd rationisiicnui adpraehenderc
eft. Hinc illa gentium commenta demateriar aeternita-
fce,jamdiuob fidem, quå iolårerum exnihiio örtumcog>
nofeimus, å Scholis Cbriftianorura explofa. Quin & tq-
tuscontcxtus capitis dQeet>delc tibilidem ut fubftantiam
firmans corum, qua?plane nonfunt. £it & hacc ientcn- tiaanalogia» fcripturitconformis, veluti ad vocem
infrademonftramus. Subaudienda igitur in textu Apo-
Holico cithaec antitheiis: Mundu*faBtu eHi nontxtllis, qu&
videntur·» h.e.qua prtv*erantξ£ vtdert böter,avi, fed exnihdo.
Kon crravit ergö Lutherus» quando hic 1 ociyocestnvtßi*
ie &»/"Ai/proryaonymis uiurpavit,jubcnte ita comextu &
conforraitate locorumparailelorum> non ignoraos* sas £ caeteroquin &abiolutéaequipollentes non eile. Atq, id
meritoconiiderarcdebcrent»quicaulas, neicioqms>coni- miniicuntur)eur invifibile per nihil iitinterpretatus. Ut
utfitjhic nihilprariidiihabent ad ftatucndumtalem· que
fingunt,inviübilemmundum»prsecedentem lnitiumtem-
Modus P°ris> cujusmeminit Mofes. Sedde hisiatisr%
ircationis» l' . ^reavi1 ·~Η3· Hiccreationis modusindigita-
tur, quigeneratim duo vi yocis iubintert. Pnmo notat creatiooem efle adionem proprié& tamofé fic didlam_s>
loc U teaas*UDtem&fimpiiciemanationi contradiilinCiam,qua deC*erett! omnia» utloquiturChemnitius» DeusextraJuamdivimtatå
CaP♦h efirtttam creavit. Hocipium uniformiicrmonetotiesdo-
estfedptura*quoticsrinfesr I}eum{&tc*eaturar$pmnem y
taiiiilmguiti utin-univerfon*pn>ni.a>,vifibijia &4wßb^jii
eaelo<m»trrram» mar©&omnia»,qua?inej'-Aef* Ä-
&a eflecontendafc, Atq» h-oßprobenofatp» n&q\rüfPplv Co^f#16
tem mundiemanationem facilifumpturos es defqrjcbip-
dam»neq;exrerumßrsatione in temporemu^atAOpem a« 7%
Iiqua miß Dcoftatutu*ue» Dcindieexcloditvoxpra^fqns*
loco pracienti,proptie &prtncipahter a.ccepta»omneqyo·· 4·
mnanömatefiampraiej^iäentim. i^fra eq^idj^na ruppo^it
aiateriam» ied -itarüdem*utjaeanullaΜΪ&pQtuerit nificß-
^insiolumcjperari. ί Addes»fquodnpciqiispjanjeexqjiücU- 'E^4i&4·
eiirjproduäiorerum.exnihilovUnd© eni iPiahonjjpif ? * ι*"?*
■Hujus autemvocis jam allstemexplicatiqqefp cqiiepfdi,fti-
lo aflcrit&; ftatumioatlcrjptura ecbqu^.quod eupi
)judiciolegenti c<^ , Heb!u:V
■ 3. In-Heb»nvC^57^ r:Ü%,aßi*äjqtc)jiga&bajc
^oce^quam verumXkouvvetatopes^jusq, fu- ciens*««?
<pba»modu=m ftupenda produidio. J,otiu4 unjLyerfi ,cupi tionisiDe·
,fiqita.potentia»^ratione iiii or£us r prppprtitynullatgiL usiolue»
Ncq» enim tantam & tarn iliuitrem. machinayp ex nihjto
produeeret»quiipfeexnibilo eft» i^aceo quod:feriptyra IeIV , tacraereandi vim ioliDeoperpetyQ?findice^. Itbuefa- 21
ccit» quodcreator» quthic tZSS^N .mo*i.nft,a>Tt>- J®·
eetur FTfiftv A&verp illud nomeneil» dequo apud $- ,®c^^
faiäm : EgoDcwtfho.ceHmmen weum» &e£tc ergoreddi- H«b,3,4»
dit Targ. Onkel. ia prineipio creavitjebpyah. Piffi-
vciliorquaftioeft: Än conjun^Ko iingularis £SQ3-Φ
filurali'Cs^n^N-diviriitatfr plüfalicatetii fignificet i Mat,j,i&
"Ήοή animadvértebant equidem myfterium hoc patres» ^jj}// C"
prä?otcupätifinedubio aliis feriprura? löcis ciariifimisvqus loh.14:16#
SbV lrinitatem iliuftrando & mdubié confirmaodo» iuå UoM*7»
-.■■·, r ,.f.4 ;£$···--^ :.v'.j.V'vvvqüaß
quafilucémajori,fenfütnhujüslots öbfufcarunt. Récern
tior atstematask hoc, vclut multis aliis, oculatior fada-,
licetnonioficietur rem hane ex aliis icripturae momentis
lucolentiusvideri, tameuhic faltemirsfinaari, atq;, iicla-
iioradidaacceilcrinr probaripoiTe. haud negare aufa eä.
Etita fentin. toTthudoxiomnesßn quct ineidercunquäftt
^ lieuit. Noseoruoaveftigiäoremenres itacaicblpm irdu-
^U7*V~* Cum vox prirno & prmcspalkcr de
job.ji4» f)eo vtrodicatur,gaudcat luo (icgulari,dsDeo aliåsuiur*
*!f Pata '^ρί°δpluralitcr exponatursMofeshic loci fub eadeoi
27/ creatorem uoivcrfi dciersbcnsmoxincsrtes perionasdis-
€er, ?:ii. tnbuat, velutiinfra ofteudetur,& FfalmiitaMoiis aeraulus congruentcr adfcripturamreliquam per diitia-
dashypoHai'es exprimat # rededicimus latitare in junda-
raharum vocum ftupendi ipiius myfterii fpeculum, quod
Creatordteffemtaunu* $$fingularisy perfonüitropluralis. Ne* ceiFecoim eßadiiaerere icnrfuiliterali, neq? peregryao ia-
biare integrum, donecpriorcommodé fluit,necad poite«
fiorcfificogit veltidei analogia, vel fcriprura manifeßa^.
Sedbicpedem hgo»noa ultraddeenlorusad fpccialia ba-
jusarcana. Neq,·enimnunc,vei quomodo pltxralitascum iirnplieiflima Deiunitate convenrat? velqua ratione per- fonasSS Trinitatis ab invieem diitmgvantur, ex profcßo
ddputare ansrnus eft, fe.d Moiis duπtaxat fenlufü limpli-
cem per Deigratkrneoucleare. Hoctarnenbrevitcra}o*
Quicunq; finepr^concepta opkione non hbi, ied rcve*
1 nri Deo,ronfifus pie confideraverit, ρkri bus ifiis* qua
fub voce kfmuantur, rnoxcertå-quadarn &de-
centiadmoüum äikretione adicribs veras& c'rdinc ele¬
gant! diitindiilimas adipnes, iVprofedö non <rrmerito
vcreb turpluralitatem iliam, per fola^ ρroprictäte«, omni·«
patenUamymifcrtcorüiAm& exroaere, reciatnante
ad faviffi ufq; {cripturäfotn anafogiå, au&öHtåté eonciy
horum Gecumenicorum &univerfapropemodura antiqui»
täte. PrifciJudari, quibus myftenum hoc hon ignotum
erat,quurn iub involucrisadhuc Veteris Teftamcnti haf¬
terent, variisUludipiumnomimbuselocutilunt, noomm«
quam inconvenientibusfatis,ufifimul noantilli cor uro9 inter carte ra nomina, voce qua? proprietates i1- gnificat, lar.otamennoilunquam fénfu.· nobisveröChri-
ftianis, quifusadfulfit ciariflimaNovi Teftameoti lux* fe
forma ioquend» audoritateeonciliorum* exienfu ortho«
dosoverbi DeiprsefcriptaefUita amplius loqui non lice-
bit» multo minus tanto Getieftem veritatem & tam turpi praqudicfo adgravare. Neq; concedit ullius linguar ge*
nius obpluralitatem virtutum,rem iuånaturaprurfusfin*
gularena pluraliter efFerre cum verbo fingulari conjun*
äam. Hominern fine omniculparideres, qui plantarum
autalteriuscorporis muh-plices vires defcriptyrus it.a lo-
queretur; Planta facit, hübet&c. His ii adjeceris. quod vid.r.Cofs
fcripturanotanter admodumtribus Elohimtanquam cer- * 6*
tisperfonk, certoordine illarum difFercntiam reprasfen
tante,demptåprorftisomnicoofufionc, tribuat creatio- Kin 6,
msopus, ja®amplius de perionarumpluralitate & earum abinvicem reali diicrjmine vix unqnam dubitabis. bed progrediarulterius*.
4, Coclum tåtevram. Haneremvarii varié exponunt»
ingenio magisquäm iirnplici fcripturarum ieniu certan-
fces. Noshic myfterium agnofcimus fideadprarhenden Heb«n;^
dum. It quum ipfahiftoria doceac exhis, profunda? a-
byflb ieuaquarum illuviei permiftis feinaoitate quadam
ittitid notatis, poöea creatione fecundå edudta fuifte reli-
qua fimplici fidecumorthodoxiscredimu*»vo-
caDuIislitismtelligirudemtåmdtgtßam mohm-i confujum ac
B ζ non*
mkdümpeyfecll·difpoßtam fnaffamiommGmaindeβtiMan?&ρΪ4<
ncimßolitamicompt&.h'ndentem fuo quedam modo reliqu* carpo*
rd,qtiiittde deineφstränteducenda,> Neq;miraberc» cur au«
guito coeittcrr^q;nominernaff*hascfit infignita. Naro
& t^minutoad qäerörcipexiiTeMofenputabis, viddicet cotflr^&akjk&omniurm quaeambitu coercent> exiispro dd&iöbeiti ί & fimuh ceumagnum Prophetamy primuoi
fefciffernitiumphrafeösferi^turai, poileafrequ enterufiur- pändäe» qüäper fynecdocliedi nomine coelißcterrae > unii
verfamundicomρ agess&cqmrcunqnn eafunöveluticom-
pendio quodam éxpriifii debebant. Hancexplicationeras
exbfiloiia, uti ^idelV^efufnpiiäittsjr etiam fapiens confir-
äap*ihL§* mat cälcuio füöj diceiVSi Manwituncreavitörbemterrarium*
'έξνλής 'άμοξφχ, s Cteteratfnon quidero aufim omnes da-
Antitiiefisc mbare& p¥oicribefeiiongråstarnen difeedereå ieniu li-
téfåfi, adfcfverarefiöö duteo;^ Longiftlaié abeuntnoo
nöliryqui ie bkHta experdfent: Primö coeium coclorum
r döidmiritfifntftur, qdod*qifcrtnMofes GTOäW vöcetäbi»«.
(dtflfi iötéfpreiiattmrf)fpiiitnoiamßeigneam^qüam^rdo^
u centnihil aitod^flTe,quåtfnprim»moiir(arternaejuxtail-
'f
, lo's)iupremå,& fubtiiioi-é^partéyundiqrpienä iaekaeipiri·*
'
tfösiéönftitåtäm iä^nuiib;^ertö»iöcovfedcircGiM cifca inm- cbmprxhenfibilim atcriöei ftius-armplitudmeyxomp raehe n«
dentcomnia,a nullo vieififimcomprarhenfä* exquaefcians Attgelicreatifünt. Atq)hocccei«m*tradunrpJaöe al iud
eileabillcviüquonuncailra harenfc,utpotequodufecon-
e "
dodemümdieCéeattnneXfflafmflt'. ·Deinde>terram hote coeiö^fundamtöfcis, ajunt, ab hac noilra^cailris diftarc?»
eamq;de Teribeηtes docent» fogacem inifie inbffacitiam*
scteinaftbbed humidam,nee fitem**#ttoffm tel möllern»
itnöpene nihil,in qua tarnen omnia modoinviffbiii fue-
ι
4$£tam.r 4edprpfe&o non ßjtjs
t^tem δςadrogantiam, quibtis nop turpe ett & .vcréc(iiar
dom ka fkpra i'QÜntpram Tapete.. Übi quatto, fcnptüfä
hsrcadif^ir? ubi licentiamj^diilijt K.umano cerebio*tarp
liberé ex'patundi i Cetté ά leittpfltia.tåéC ag norman*
verbi divipi» cui addefc quidquam äsut detrahere etiam Dtw<4,2
cum intei^mationcporris vctitüm^fts exigatur» éritljj- J"/
laneq; dqra neq;mollis, humida velijcca5imonon pené,
fedplanenihil, j Et ne nimium Tibiplaceactauäoresejüsj ^cfaUtio
positä in adyeritim procedimus. Deftituitur opinio haec (Yecundum fetotam lumo)fupdamentos unde folum' ftarp pOfct,_au£forztalevidelicet[criptutafacra^infüpefcbntr^
di^ipnkj yitio noonunqqam fe contamiaat. Utrumq;
iftaiopf.;& per partcsprobandum. Coelum prirpd créf-
tua^ jdepjgneatp aquacq /ipirituofam neqj icriptura Ka«
ÖfAßq^öe.qj .fa#? ad/erp-epatPhiloiopbia)ette» iquiaå
voeatqfs friyoiqqj ett. Denvatio yocis incerta
adipodq#* fctt&^odiftperudi^toypip diipptadonifiusiofi-
öoxia, velutijqff-a Neq;.ö^ertaettet,ttrraf-
^éirpfQb^feir.d^ttoceüt. JmkhWopinioThajl·-
mudittiiruiTJ3?iqpod y^x,gb,^ dé#cnd4t>jqqae
fcodietqo die 3pqd pierq^qjj& pr^cipuof Öleptio*di^rja
putafcuit|ndign^iqcp,;& paicplö. Itfl ajfpl^y^proce-
dereJnÉegtupari]i£, pon idem procup^abit de co?ip ftsÜ^iittnq$od .pftififtpr, p=^gjp. vocitatu*? $|cEpfet &
mod·fubtrtfliro* ,%c^;pajr«, plpiia.Lpfi|& ipiritjué,c,x-
ttftkmim*>actpjrpvvpomprahepdeiis, ^nullo
prarbfißfo^n^iqj^pmma peq; hujus fcptentia? patro.
oå a^iftjsre
tiom & pwmw>FmtåΦ) · *- - - ·
fuerk.qtrii^sq; .fopt^ri^pj^ne a^ipncs, vide-
Iketigß^ jpre di^nsignpumagweum ;
B J éfl®
6Ötöfa» quam lapTdeum ltgueöm aatlupumagnum*
Utanaturanonpermittittaτιfortitcr pugnantiaeonfun-
dcr·, quaratione idcreatori imputannus, qui natura au-
Hor å contradidlionis labe remotiilimus eil. Quod di*
cantcoclumfuiiiepartem fupremam &fubtiliflimam to- tiusmoiiS)idfanoienfu concedjpoteft,fteutinfrafumuso*
Henfuri. Undiqj vero ptenam lucie & fpiritus iine ullo
prorfus,ctiam roinimo fundaraento, dicitur. linde hoc
latbefur? TacetMofss, tacenticripturarreltqua?» nec ul-
lus cxpcrientiåed 'äuseft. Eadem igitur facilitate, qua
Ihaec fententiaadieritur, rejicitur« Quinimo contrarium
Moieshabet Nam tktsnebras fupertac eui abyffi fuiiie
adferit,& lucempbfthoc coelum & terram tandem creä-
tam. Sicaslum ipfum & lucem hancaeternamdixermt,
nenaoChriitianorum crediturus eft) urpote q <tex verbv Deinoructsomniainprincip-otemporiscoepiifejquodfii-
periusdeOmnibusingenere demonllratumeil, & de ip(a
infpecieiuce mox oitendctur Om^ium autem abfur-
d'iiima» valdecontradi&oria& impia hascfu it: quodcoe¬
lum hocprorfuså Jocoalienumfit> cuxumcina (fortailis ubi(^)collocaium,ioeompraehenfi3iie» ånullo comprae-
heniura> omniaconTpraehenden^ Corpuseil (contra*
ripm nullårationeprobabitur) ut analogiahiftorise crea-
tionisadoeulum edocet» ergoadminimum locari poteft>
qufppefupcrficiedonatum. incompra?henfib?lc noneit»
quiapartimiupercoeleihaquacompr&henditur, utMofes
docei, partim intriaiecus partibus quantitativ«> quarum
sf 4i** unaextraalteram eft» omnes verd communi termino co-
pulatae. Nec glpriam fuam Deus alteri dat, qui folus in
i* Reg. $* fcripturaincomprachenfibilisvocatur5 quam quiei detra«
fUilr 3* &it> kbrreodum eomraittitfacrilegium»arterna mortepi·
lob. i« $\ aodum. Faifüm quoqjeit? hoc coclum omnia comprae«.
faen*
bendere, quuroipfum abaquaiupcrcoéicftieomprarhendä«
tur,utiöfra Moies ipfeoftcndet* Coeterumqu$cunq;de
creationeAngelorum ex hoc cqclotarsquam materia pro«
pria dicuntur, mérä -unrComrhentaingeoii bumani, fcri-
ptur« fimplicitatemfaftidientis Ccfcli cdeioriam memi-
hit icripturai lednunquam exiis Angelos eile ereatos di- *· *·*·
cit» Spirituscfleadlérit & qbderp ereatos»imotales, qui 104*4»
cärnem& oilä nonhabent, tam fubtiles, utin uno firout Luc»t4;jg»
eoq;aogufto IdeoingenscorumvisadeiTepoiTit5nuiquatn Luc#
ve ό unoverboex materia Molaiea produdos. Neq;
locus,qui å onriullisex Mattb^ocitatur,in quo dicuntur
hominespii portreiurredionemforeutAngeii^ eos ex ma- Ma®22.joi
tcria Mofaica produdos docet Confidera diligenter I0-
cum. 4*5 iirfÄu dieunrur futuri, puta adiönibus& con- Solat*
verfatione, noneilectia» vcluti edutextus probat, Cor- f.cor» ij;
pörarecineburtt> licet ipiritualia. Corpora habiturifunt 44·
«onformia elariffeato corporiChrifti. Atille neq;excoe* piu,<3U2<i
lohoc Mofaico.neq;Angclis, ledlemine Abraham corpus Heb. 2:160
aeeepit, & quidem t le» quod Angelicae natura contradi· tu.2439^
dioxit: quodq; nunquamdepoiuit autin aliam eiVcntiam M r , ♦
mutavit, ied iemelaofumptum clarifieavit, & quidem ea'2»$Vel[,r*
elaritate,quamhabuit initio apud Deum. Quidde tem- loh 17;
pore creationis Angelorum iit, ftatuendum» iub lileutio
feripturae nonfaciiépatet* Varia hicIjunthominumcon« Ang«io»4 jedura?. Dum co teiroibiiium hujus capitis cum initio
fequerttis, & utrumq; cum capite vigeiirno Exodi> intrt Ex»2o»ifa
fextiduumereatosefleimiplicitercredo. Siveroeosjam »·
diuanteaextitifledixens,qurnJob dieit aÜra matutina& li'*'
filiosDeilaudaile Deunii quem jam poneret fundamenta
terra?* Reipondeo, nihil inde ftrmiter conciudi. Ad $0ΐο^
fummum obcinebis anteterram fuiile creatos, quo con-
$efib>non ruoxipiumiextiduumeos antevanille redeiß·
fiük«
\φ _ i4.0.&
;V>0^·'*-"
>wr
.;? «Λ
i&téH$r 'ti^fffö^FdålMftls^dfém^lpcäräTttöö ctetetim*
üatt' Erg$ Äctftfs'fefrercntetd>dimös> * : *>\ h, nj
-'·%* '··' -β ·-;ί-"' 'λ■ * !·■'vjjt .,;* .··;ϊ'y',I?i1 .'■;,ι-4 i. \ .
Nefcire veUty au& Mta>fter waxiwus
■ ' ■■
■ T ;;ji* ί-ίίΐΠ nmn
, ... Uocere ngn νΦ> erudita infatta ett,
·ΐι·, in -πτγ η.?ΓΤ.. «rx.. nffiSIWrtfinIi Ui
Contra,quaeDsus ogcultavoluit praefumptuoförimari&
fdrc velle, fine fronte dfari atq; aaüoaiitatsdi&atoriå»
iju&nulii, ölfi'ibli Det*> in hoc ριαηάο<condcila effc* aliie
öbtrüdere, Expedits fuperbia cft. Utteimo^quodnonfae-
#it Caelutö höeeflentiéaliud ab coi quoOiecundo diepro«
dütlumcd,ejufdemexmoleprima edu&io eviocit, &es
aiiisquoq; argomentisdi^utattönefecundajvoienteDeoP pföbabituii*. '<>1'^·' >t —
'.) ι "til
Ycrfus. IL ' *
***·' <<!'··-'Λ ■ £>; !·*·)!*' :f'v)
?ί:Γ-
• J
5. Terra aufm, X*)^DT adverhum*&JJIa terra^
putaitiprineipiö creafta?» nec alia uiJa ab cade.ro cflentjap
tationeauteminentiorb durationis dirtans. .Baadernpja-
néfuiilcconnexiofcnfus, quaefccus fraogcretur, &:ν<?φί
Ibraiet cum Π emphatico uiitata conitruäio dopend
M^uldergoUiß ludibrium dsbent, qui terra# finedunda-
tiiento multiplicant, &priorcroitadeferibuat»ut ,eam,ö-
inulevertant. Docent,utfuperiusvifum,-temm prinao
éreatam, fuiflefugaeemeflentiam, afternam» peq; durarn
rieqt möllern*humidamvelficcam,ρenenihil;, in-qqa t£-
Tüsafueriat ornniainvifibilimodo. Sedanilla re$£fp-
ff«504,S^xdicatuf, qua?itaiuperbafes (uasfundata eftj.ne nutet
infeculum» ignoro l Imo conftanter nego. Quod reli-
quüminhacdeferiptioneeft, propriå eorrui^ abiurditate.
Quidenim abfurdius eile poteft,& ipiritui contradidiionis
pröpinquius. quamdicercaliquod eiferevera& tamenef*
efcnihil, &c, item effepené nihil,&tarnenineodem Qttwva
eüe
ΛΜ.ν.,ιΐ .
j») 3>
φ.'**?,> hu,
iäurri·.·'?' ßiwoJiia^.
cyj<
