Det här verket har digitaliserats vid Göteborgs universitetsbibliotek.
Alla tryckta texter är OCR-tolkade till maskinläsbar text. Det betyder att du kan söka och kopiera texten från dokumentet. Vissa äldre dokument med dåligt tryck kan vara svåra att OCR-tolka korrekt vilket medför att den OCR-tolkade texten kan innehålla fel och därför bör man visuellt jämföra med verkets bilder för att avgöra vad som är riktigt.
Th is work has been digitised at Gothenburg University Library.
All printed texts have been OCR-processed and converted to machine readable text.
Th is means that you can search and copy text from the document. Some early printed books are hard to OCR-process correctly and the text may contain errors, so one should always visually compare it with the images to determine what is correct.
01234567891011121314151617181920212223242526272829 CM
JOHANNIS MESSENII
S C O N D I A ILLUSTRATA,
Seif
CHRONOLOGIA DE REBUS SUECIÆ
Potiffimùm;
Deinde Regnorum etiam adjacentium,
in quantùm illius conducit cognitioni;
Tam Eccleßafticis quam Politicis,
ab Anno M DXX. ad MDLX. Christi
geftis.
TOMUS V.
STOCKHOLM
Typis OLAVI ENÆI, Anno Christi M. DCCI.
SERENISSIMO ET POTENTISSIMO
MONARCHÆ, 3
D. GUSTAVO ADOLPHO,
Succiæ,Gothiæ,acV andaliæ Regi,Magno
Finlandix Principi, Duci Efthoniæ, Carcliæquc,
& Domino Ingermanniæ ,
felicitatem.
inclyti REX SERENISSIME, mcciint confidero, toties incredibilidefixus ftupore, ceu ment paulisper aliena barere foleo. Nam quis rem pemtiM
introjpiciens, magis quam admirabilem, fine tanta Meß affectione libi äffens conßßtnl Videlicet qmd ille modici prtdi' tus opulentia, & nulla inflrullus potentia, etß tamen ngiaonundus effet profapii, fuerit aufus Je opulentiffimo ac potcntijfmo
ürißierno rej opponere 1 Qui Cajaris eßet fororius? Omnibus Germa nia, -velat $Anilia, Scotia, Galluque Principibus cognatus,, aut co federate«? QuiDanù, Suecia gfNorrcgfe, proarbitrio domnaret».
G)ui tantum indèpollet exercitum producere, quantum etiamRegum Imperatorumpotentifimus merito fo rmidaret ? Qui prœterea
prœfidio omnes Sued a munitiones? potentiores regni Prœjules o r0
res-, d quibus rerum, fludiofio novarum aliquaforentjubfidi aexpec ane ? obtruncaffet? reliquas ita exanimaflet Q exarmaffet) tR'vixipfi plebejorum ullushifiere auderet, multo minus arma m Tyrannum P<
[/erumenimvero parvulus ille David,audabler immanem bujusnj di Goliatum aggreditur, vidoria potitus, non modb fceptrum ^^
Tjranno ereptum Chriftierno,ßbimet acquit: Sed etiam JatiA Duci primum, deindè hujus fibo Chrifiiano,maximas
in auferenda eidem fimul Dama O Norvegia. Necporr rabile eft, quod ipfemet interea domi cum Optimatibus&
ciA, dogma mordicus Catholicum propugnantibus,^) Lutheranum
immhüb
fantlbuS, fit dufuS ttVmultUAn ! QuippC Utf&plUS lllcmet CUm horrorepoft- modum commemorabit, quam periculofa fia fuerit Majeftati, dfienfio contentiofie cum Dalecarlis; cum Montanis ; cum IHfirogothF • cum Smalandisff) Sueonum Gothorumqnè reliquis, nemo vel mediocriterin Hiftori a ifiius berfatus, tempeflates non animadvertit. Nihilominus tam prajentibus non confideratis difiriminibus, impavidus pergebat, hoc animatus conflio Poeta: Audaces fortuna juvat, timidosque repellit.
N)n autem e a filum quintus operumTomusmeorum, luculefiter gefla commemorat ; Herum flmul Hiflori am Friderici ac Chrifliani, Danis Norvegisque interea temporis dominantium, recenfet Politicam, &pari- ter Ecclefiaflicam Scondia-, Quomodo nimirum prifca in Suecia, Dania
& Norvegia religionis, cum Evangelic a contigerit permutatio. (Quocir ca cum i fli Scondi a Reges, MAJESTA!IS 1 fuerint Maiores, Ici- licet GUSTAHUS, MAJESTATIS TUÆ abus, non inbenio anè cuijurehuncQrronologia Tomumpotiore,qudm MAJESTA! I TUÆ^e- dicem; Sicut proptered, nec exiftimo quicquam MAJESTATI TUÆ gratius infiribi bel offerripojfe,quam illi, qui fint de rebusMajorum olim geftis, Commentarii. Unde opus non magnopere MAJESTATI TUÆ commendo, ne bidear quodammodo dubitare de objervantia MAJESTA TIS TUÆ erga fluos Majores Immo eadem fretus ego, libri author, be
nevolentia,non me alia indigere apud MAJESTATEM TUAM commen
datione indubiusconfido, hifce MAJESTATEM TUAM divina providentia O clementia, ex animo committens. h^xGajanaburgofljalendis Augufti^
Anno MDGXXIN. J
Sæ. Ræ, Majestatis Tuæ
johannes Messenius;
Obfervantiflîmus & fideliffîmüS Servitor*
i
)' A
■K
■
I
' 1I
'I:
I
1»h'
1 I'
lii If
I
' JI.I,'!
programma.
S
Cipiö quanta fuæ Romanus commoda genti, Hoftilifufo fæpecruore, tulif,Tanta Gothis, Suecisque fuis Scondanius heros GUSTAVUS, didus Scipio & indè bonus*
Nam Patriæ gentem Dani fub pondere preffam Oppreffamque levat, nec grave reddit onus ; Firmat & eredam tot fortibus undique fulcris,
Ut timeat cafus nulla pericla magis,
Scilicet excelfam, generofo & robore prolem Liquerat, hac nunquid F atria nixa ruet ? Firma pedamentis per Seclum conftitit iftis,
Tempeftas nocuit Danica nulla Gothis ;
Nec nocitura genus retinet dùm Suecia prudens Scipiadum,hoftilis turbo nec alter iis.
Inclyta Guftaidum foboles fubfifte perennis:
Sors tecùm Patriæ faufta, perennis erit.
CHR.O'
iHiu'iiniiimimiimwHHiHiM
CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ TOMUS QUINTUS.
Nno M DXXI. poft abitum
Guftavi, parochix in Dalecarlia Morenfis
ncolæ, tyrannidem Chriftierni immaniflimam ex a- iorum quoque Termonibus cognofcentes, & fuis me-
«n.ffis, GuftavumrXrÛnt‘ CuîTS’in Th“
leâo infi X DalP^riAv. î- • u ,Protmus m Gubernatorem de- dent opes & onem fehclU1 eodem metu perculfi, Tuas fpon- dicationi. ’ angiunemque parati fimul impendere patriæ vin- marclrun de ac°flto npbJT1Iaciores ad n.ovum confluunt turmatim Pole- marciiam, ac ilto per regnum divulgato rumore , multi profcrinto- nim , mandato Regis, imquiffimo, ex latebris ad exoptatiffimamGu- i militiam convolant certatim. Alii vero conjurati Regis ofores
V^alique animo nervum belli fubmffik rr.dnF’ & auÇa Guftavi heroica Deo fortunanda jugiter commendant bn!nim cm!na bumanaque indiguit magnopere Guftavus ope contra Potentem adeo monarcham totius Scondiæ; Cæfaris foronuÀ;’omnftim GalS AanJt p™cipu,n aSnatu,m > cognatum & affinem ; Hifpano , niK ’ A S ri’i Sc?f0 aHue PoIono foederatum, pugnaturus ; nec mi- ufdkVaVld’mOnftro Amorrhæorum œngrefluruj. OuTm Sus^^^V^ ign5rUS , vefut Davffie^
bcis pi rlicho fbln - nî}Prude^ter » confidens Tuo in arcibusSue- Per Severinnm m ,Paci e Pr°ftratum iri, & modicas fero copias
Un T* N°rbv p^mittens, cui maris cuftodiam demandafler.
Pronrïn • ne0nUm nuorundam favore Guftavus animatus, &
ftium 'uV °re indj.Sa,£us » jamque M. armatis ftipatus, tantorum ho- finfthnoe°flgatmni £ felicibus aufpiciis viriliter accingit. Et inprimis hs cw a^reHbs' Cuprimontanos, XXVIII. Januarii, regium apud ik
levat iao».nimXX. P » ibi negotiantesTcen- remeat 3 & K Perfun<ftus mihtiæ novæ tirocinio, in Dalecarliam ovans
^PosÏ^fnondpnS^ ^P^.Potentiorad Cuprimontanos regreffius, pondendam flbi obedientiam non invitos permovit, qui ex-
& ten>
Z CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
templo borealium populis regionum eandem per literas fuaferunt. Sed non fatis idoneum naâus illic relponfum, eo Guftavus cum modica equitum turma proficifcitur, atque Helfingos, Geftricios, Medelpadios Angermannosque, fuispræfens non difficulter reddidit votis öbfequen- tes, tributa fibi m'odo foluturos, & deinceps militem quoque fuppe- ditatiiros. Alios tamen ibi propter Dani tyrannidem delitefcentes non paucos, illosque eximios confequitur commilitones.
Et interim Archiepifcopus cum aliis Chriftierni fautoribus, Dale- carlos à rebellione dehortatus, exfibilatur, indeque hoftis exacerbatus, arma parat in rebelles. Ac ipfi reditum inprimis Guftavo in Dale- carliam prohibiturus, viam illuc deducentem grandi obfidet exercitu.
Quem propterea invadens Guftavi vicarius, cruentam de illo viéloriam reportat, fecurumque reduci acceflum comparat gubernatori.
Is proinde ad fua reverfus caftra incolumis, unum expedit centu
rionum, Vermelandis, Nericiis &Vefmannis fubjeétionem perfuafurum ; qui parta abufus vi&oriâ , ab hoftibus bellum tacite inftaurantibus Cœ- pungæ profligatur. Cujus infcius cladis Guftavus, poltridie bellum Chriftierno per literas denunciat, æquiffimas hujus caufas publicat, &
cum V. millibus armatorum Arofiam verfus properat. Quem illuc adventantem hoftis effiifus audafter excipiens, in fugam avertitur XXV. Aprilis, & mox fe colligens denuo pellitur in acropolin, hincque flammas jaculatur in civitatem, quibus non modica ipfius portio cum teâo Ecclefiæ cathedralis conflagravit, perGuftavianos tandem urbis do
minos extinftis.
Gubernator autem profecuturus viftoriam, arcem fibivendicat ex
pugnandam, auxilio Dalecarlorum , aliis exploratæ fortitudinis commili
tonibus, Oerebrogiæ, Upfaliæ, Nycopiæ atque Stegeburgi committens impugnationem. Verum primores hoftium Arofienfium rebus fuis diffi' fi, çaftro probe munito, Stocholmi.am profugiunt ; â quibus Regni Pri
mas inftigatus Guftavus, ariftoum velut fiiæ diœcefis populum , Guber
natori novo faventem, ad Chriftierni revocaturus obedientiam, inHelfin- giam navigat, ibique fruftrà laborat.
Porro Lubecenfes cum reliquis Vandaliae municipibus, Dano pro
pter non fervatapa&a nuper conventa, vehementer offenfi, hanc Sue- ticam in ipfum rebellionem lubentes cognofcunt, & prohibita perillun*
cum Sueonibus commercia, intrepidi repetunt. Undè Tyrannus ipf1S magnopere fuccenfens, rigido vetat edicfto , aliquas ex Dania merces?
Vandalorum emporiis transmittendas. Et Anglos Scotosquè illis hoftes objetfturus, piratica Britannos claffie, fiib mentito civium Vandalicorum nomine, fraudulenter infeftat. Aft fibimet peculiares occidentalium na
tionum , fub littoribus Daniæ crebro naufragantium, procuraturus favo
res , ftatuta naufragis mire patrocinantia, æftatis initio promulgat.
Modice tamen his lucratur notæ improbitatis Princeps fraudibu^
apud alienigenas, & minus longe apud indigenas, perfidiam illius de re
flantes , ac propter decretum, mercium prohibens exportationem, indf gnantes. Equidem Norvegis tyrannide nimiâ oppreffis, dudum evali deteftabilis, quorum Archipræfulem quoque, virum multis confiaient1 virtutibus, Ericum Valchendorpium, quod ipfum hortatu Caroli Ca?ia ris, illicitae cum Divicha libidinis admonuiffiet intermittendas, tanta pe luftrum perfecutione laniavit, ut in Flandriam hac æftate migraven
exulatum.
Interea temporis Centuriones Guftavi arcium fibi commiflæ indormiunt expugnationi, & Archiepifcopus Upfaliam periculo liberat
y
____________________ TOMUS QUINTUS. _______________ 5 rus, cohortibus illuc ab holte deftinatis, fuo mandat Itratego Benediéto Biuggio, tempeltivè occurrere, quarum ille viétor inprimis extitit, &
deinceps Enecopiæ viftus, refugium captat Upfaliæ. Ubi miles ipficon- grediens Guftavianus, fuperior evadit, 8c Biuggius lethali accepto vul
nere, Stocholmiam feftinat, in qua protinus animam exhalat : Atque Præful tantam fuorum inaudiens cladem, illuc mæftiflimus ex Helfingia remèat.
Sed alter Guftavus fuorum vi&oriâ exhilaratus, Upfaliam Junio men- fe cum mediocri proficifcitur exercitu Arolienli, Lamberto Matthiæ çommiHa obfidione. Et Archipræfulem tanta clade perculfum ad fuas non difficulter partes modo pertraéium iri confidens, fuafu Patrum UpGifcnfium , ipfi amiciffimè perfcripfit ; fceleris fpondet admiffi condo
nationem; Stecnii reftaurationem, & liberaliffimam immunitatis Eccle- fiafticæ confirmationem amplificationemque, fi caufà Dani fceleratiffimâ modo defertâ , in patriæ vellet unà fecum fideliter confpirare vindica
tionem.
Saluberrimum fuit hoc confilium , quod tamen defipiens ille defpicatus , pedibus literas protrivit, & cum grandibus Dano- rum copiis mox Stocholmiâ clanculum exivit, Guftavum infpera- to aggreffiirus. Qui nihil mali ab illo expeélans, fecure mora
tur interim Upfaliæ, & tandem immenfas adventare hoftium co
pias profpecftans , fe delufum comperit, nemusque ad proximum fe fe- ftinanter cum fuis recipit cohortibus. Quem mandato Antiftitis, ftre- nuus miles Stephanus Henrici cum turma equitum infecutus, ipfum fer
me oppreffiflet, nili mavortiâ commilitonum fortitudine, tanto ereptus periculo , ad invia fylvarum pervenilfet. Atque illac Præfulem cum Da
niels agminibus Stocholmiam cognofcens rediturum, plurimo quanto- cyus ex Uplandia populo illuc convocato, perfidum decrevit hoftem ex
cipere. Verum de paratis ille admonitus infidiis, aliud ingreditur iter, quo tamen Gullavus ipfum perfecutus, tantam illius edit ftragem, ut fextus quisque vix Stocholmiam miles cum Archipræfule redierit. Quam Ufque vidlor inftquens, ipfam ex monte Brunconis acriter impugnat.
Hinc Gullavus intra extraque regnum literis quaquaverfum deftinatis, fuæ progreffi.m fuccesfumque militiæ pro patria fufceptæ, luculentius fi- gnificat, ad lublîdium ferendum, fœdusque in hoftes communes pan
gendum invitat; Et præcipue legatis ad Lubecenfes expeditis, ab illis Pro veteri amicitia fuppetias flagitat.
Ab hoftibusvero identidem erumpentibus, fubStocholmiaGuberna- tor nimium fatigatus, maleque tradatus, inde caftra movet ad pontem Rotenfem, &. neque illic fecurior , utpote crebro a Danis infeftatus, co
gitur Stocholmenli aliquandiu fuperfeaere obfidione, de armis & copiis fi
ni pluribus interim provifurus, atque fubcenturionum per regnum e- Ipiflbrum exploraturus fortunam. Quâ profedo ufus profperrimâ eft diorum unus, Arvidus Veftrogothus, cum Oftrogothi authore illo, fide- htatem Guftavo præftiterint, Stegeburgum hoc tempore gnaviter impu
gnantes ; & fuis illic prælidiariis Chriftiernus opem laturus, militem com-
^eatumque opera Severini Norby, fubmittit, quem inde redeuntem ag- greflus Arvidus, in turpem conjicit fugam.
Tanto Guftavi fucceflu magnopere Chriftiernus affligebatur, Sc fibl Perfuadens cruciatu matris permotum iri ad deponendum arma, fecum*.
Tle transigendum, illius aviam, materteram, & Ceciliam parentem, bi-.
asque forores, Emerentiam atque Meretam, haftenus Stocholmiæ de- entas, in Daniam cum aliis cæforum Procerum viduis, curat perducen*
A 2 dass
4__________CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ______________
clas. Pro quibus licet plurimum deprecaretur Regina pientiffima ; tamen Cecilia, cui propter filium præcipuè Tyrannus fuerat infenfiis, cum filia
bus in tetrum detruditur Hafniæ carcerem, ipfiusque fqualore, mortis horrore, quotidie intentata?, atque ingenti moerore, juxta vulgi fententi- am, moritur, filiæque, ac in cœmiterio Ecclefiæ parochialis, cum iis fe- pelitur. Quamvis prudentiores hujus rei æftimatores, violento ipfas mor
tis genere fublatas, Guftavi luentes rebellionem, arbitrentur.
Sed heroides reliquæ Calenburgum expedite, cruciatibus quoque non caru erunt, quarum oculis quotidiana obverfaretur mortis imago ; li
quidem tela» filo contexta levidenfi, ad ipfas crebro projeélâ, fibi culeos indè juberentur parare,quibus inclufe, mox eflent fubmergendæ. Gufta- vus verb plus patriæ, quàm parenti le obftriâum prudenter exiftimans, hac quidem commovetur tyrannide; non tamen permovetur. Undè Chriftiernus fpe delufus, & graviter confufus, quod propter illam, &præ- fertim lanienam Stocholmenlem, in toto male audiret orbe Chnftiano,ac Romæ potiffimum ob cædem Epifcoporum, illuc nuncio transmiflo, con
tumaciter Pontificiinfultat ; decies centena aureorum millia, ex Scondia per Arcimboldum eo perlata, ipfi falfô exprobrat, hæc pervicaciter re- pofcens. Et demum nulli fe culpæ obnoxium demonftraturus, flagitat ut legatum Gregorius in Daniam expediret, cædis caufam perpetrate illic examinatum. Inde permotus ille, velut etiam querela Johannis Gothi, Brundufio Romam feftinanris, vehementerque nomine Sueonum ad ver
tus Tyrannum proteftantis, fob anni hujus exitum, in Daniam ablegat Francifcum de Potentia.
Medio temporis intervallo, Danus fimul apud Cælàrem Ce exculatu- TUS affinem, in Suecos & Lubecenfes opem impetraturus, Holfatosqueli
bi ac fuccefibribus obfequentiores ad fubiidium in neceffitate ferendum, redditurus, menfe Julio in Belgium, ubi conftitutus fuit Imperator, navi
gat; Et primum delatus Amfterodamum, illic offendit Ericum Valchen- dorpium Norvegiæ Primatem, quem falfo accufatum fpoliate omni the- fauro Ecclefiæ Nidrofienfis, captivalTet, atque trucidaflet, nili Tyranno Senatus urbis obftitiflet, & Præful iplemet ad Pontificem Cæfaremque ap- pellaflet. CuiRexfùæ confcius iniquitatis, noluit confentire appellationi»
affirmans domi caufam inprimis discutiendam. Quod etiam Antilles in
fo1}5 non averlatus forum, traje&o deinceps mari, Proceribus Daniæfi' gnificat in illo fe paratum comparere, modo judicem ibi haberet compC' tentem, & fecuram obtineret fidem publicam. Aft his non impetratis,R°' mam adiit, in qua mœroris copia & rerum inopia periit. Cæterum in abfentiaChriftierni, Lubecenfes miliis ad Reginam oratoribus, pollulant ex vigore contrarius, fecuram cum Sueonibus negotiationem, quæ re- fponfum ad mariti diftulit reverfionem.
Is Cæfàri congrefius, quod bello implicaretur Gallico, nihil fuppetia- rumabillo impetrat, præter commiffionem Epifcopo fa&am Rafeburgen- fi, fuper lite Danos & Lubecenfes inter componenda, & delegationem de- fiderate facultatis principibus impofterum Holfatiæ, nomine Imperii, per fe atque fuccelfores, inveftituram conferendi, â Lubecenfium præfule illis haétenus collatam.
Obtendit vero Chriftiernus, fibi & aliis Holfatiæ legitimis hæredibus multo elfe dedecori, hanc dignitatem â perfona capellere inferiori, v^ut etiam Lubecenfem Epifcopum, non impetrata hujus poteftatis confir
matione â novo Imperatore, illâ de faéto privatum prærogativâ. His Cas- far perfuafus, fuo hortatur diplomate Fridericum Holfatiæ Ducem, ejuS' que fuccelfores, ad capelfendum hoc beneficium â Chriftierno, & focce-
h
TT■
ris, obfervandum.
f_‘
num indignatione permoti, Guftavo per Stephanum Saflium DC. dêlli- nant in auxilium equites, aut connivent ipfos illic comparand. Quos Gu
bernator percommodè naftus, menfe Julio, Stocholmenfem inftaurat ob- fidionem, & Stegeholmentem in Thiuftia quantocyus accelerat, doiens Stephanum Caftelholmio non potitum, quod navigando in Sueciam fru- Guftavus, Vafteni comitia indicit, ibi cum
Arvido vi&oriam de Severino reportatam, moxque advocatusad ipfum Brafchius, qui delitefcens in Munchabodio, pofteà Norsholm appellato, ferebatur fubfidium ex Dania præftolari; fufpicioncm à te derivat, con
filium, auxiliumque Guftavo præftat, ac Vaftenum fimul feftinat.
Illic ex toto Gothorum regno congregati Ordines XXIV. Augufti, gratulantur fucceflum Guftavo, ad pergendum feliciter in patriæ vindica
tione illum hortantes, opes & opem regiaque infignia pollicentur, atque porredlis fub dio manibus , ipli in Gubernatorem concorditer accepto , jurant fidelitatem. Quam Gothis viciflim promittit, & privilegia Eccle- fiafticis Politicisque fuo roborat diplomate, ac lubens fufcipit eô iimul venientes XXX. regni viros nobilifiimos, à regio Calmarniæ exercitu profugos, & cum ipfis turmam equitum Sueticorum infignem. Deinde levat ex Gothia cenfus ; Lechenfem in Veftrogothia munitionem per ac
colas oblidet, & Slaghecio eripit, Neolofiam ac Elsburgum invadit o- perâ fautorum.
Per Guftavi vero abtentiam na&i occafionem, Theodoricus Slagheci- üs, & Gregorius Holftius, regio Arofiæ præfidio advehunt commea
tum, Lamberto nequicquam ibi reluélante. Qui proinde hoftem in Co-
•efundio reducem, triduana per Laurentium Petrium excepit tam acri Pugna, ut ductores plerique occumberent illic Danorum. De quo lætatur fucceflu Guftavus, in Uplandiam reverfus, &Finlandiatn hoftibus pariter erepturus, mente Septembri, ftrenuos aliquot eo viros ablegat, ut indi
genis convocatis, propugnacula regionis expugnent.
Quo tempore miles Stocholmiæ regius, Chriftiernum ex Belgio re- verfum inaudiens, ternos de fuis expedivit Centurionibus falaria petituros, ueque injuftitia Theodorici quefturos coram Rege, quos ille Abramstor- Pu comprehends, ad lucernam mandat*no diurnam cum famulis decollari,
^cellanum quoque conjugis , virum integerrimum , fulpicans ab ipfo Cæ- terem fieri certiorem, de fuo cum Elizabetha convidluin Flandria expro-
?rat0, ex Dania relegat. Quod indigne ferens Carolus, fororium ad ipfius portatur reftitutionem per literas, illasque quod Maximilianus uxoris fer
ior attulifiet, regio mandato fuit trucidatus.
Pofteà multum cogit militem, illo Sueciam recuperaturus, quo in ne-
|°tio Borenholmiam fibi admodum oportunam confiderans, àM. Georgio
^orborgio, Lundenfium Præfule, Hafniam vocato, illam flagitat coronat eftituendam, monftratque prifeas ipfi literas, quas Pater contra Birgerurn p produxifiet. Sed Antilles illud fuo contrarium juramento Ecclefiæ f^ftito affirmat, & tyrannidem formidans Regis, cathedraque potius arn vitâ, vel confcientiæ integritate malens carere, infulam refignat, &
Lun^*Cen Francifcanam te amplexurum fimulat. Reliquos mox cifAT111'15 Ecclefiæ Patres, de Borenholmia compellat tradenda, &præ- abnuentes trudit in carceres, infulamque violenter occupat, & capti-
A 3 vos
1
TOMUS QUINTUS. $
cientibus in throno Damæ Regibus,ac illos , prout hujus collatores mune- ris, obfervandum.
Quâ Regis fraude Lùbecentes nomine fui Antiftitis nova contra Da- num indignatione permoti, Guftavo per Stephanum Saflium DC. defti- nant in auxilium equites, aut connivent ipfos illic comparanti. Quos Gu
bernator percommodè nadlus, mente Julio, Stocholmenfeminftauratob- fidionem, & Stegeholmentem in Thiuftia quantocyus accelerat, doiens Stephanum Caftelholmio non potitum, quod navigando in Sueciam fru- ftrà impugnavit. Nec minus de falario tantis copiis numerando follicitus Guftavus, Vafteni comitia indicit, ibi cum Ordinibus hac fuper re de
liberaturus. Quocirca in Oftrogothiam defeendit, & vifitato gratulatur Arvido vidloriam de Severino reportatam, moxque advocatus ad ipfum Brafchius, qui delitefcens in Munchabodio, pofteà Norsholm appellato, ferebatur fubfidium ex Dania præftolari; fufpicioncm à te derivat, con- filium, auxiliumque Guftavo præftat, ac Vaftenum fimul feftinat.
Illic ex toto Gothorum regno congregati Ordines XXIV. Augufti, gratulantur fucceflum Guftavo, ad pergendum feliciter in patriæ vindica
tione illum hortantes, opes & opem regiaque infignia pollicentur, atque porredlis fub dio manibus , ipli in Gubernatorem concorditer accepto , fiafticis Politicisque fuo roborat diplomate," ac lubens fufeipit^eo iimul profugos, & cum ipfis turmam equitum Sueticorum infignem.
levat ex Gothia cenfus ; Lechenfem in Veftrogothia munitionem
colas oblidet, & Slaghecio eripit, Neolofiam ac Elsburgum invadit o- perâ fautorum.
PerGuftavi vero abtentiam nafti occafionem, TheodoricusSlagheci- tUrn, Lamberto nequicquam ibi reluftante. Qui proinde hoftem in Co-
•efundio reducem, triduana per Laurentium Petrium excepit tam acri Pugna, ut ductores plerique occumberent illic Danorum. De quo lætatur fucceflu Guftavus, in Uplandiam reverfus, &Finlandiatn hoftibus pariter erepturus, mente Septembri, ftrenuos aliquot eb viros ablegat, ut indi
genis convocatis, propugnacula regionis expugnent.
Quo tempore miles Stocholmiæ regius, Chriftiernum ex Belgio re- verfum inaudiens, ternos de fuis expedivit Centurionibus falaria petituros, deque injuftitia Theodorici quefturos coram Rege, quos ille Abramstor- Pfi comprehenlos, ad lucernam mandat*nodiurnam cum famulis decollari,
^cellanum quoque conjugis , virum integerrimum , fufpicans ab ipfo Cæ- l^rem fieri certiorem, de fuo cum Elizabetha convidluin Flandria expro- Prato, ex Dania relegat. Quod indigne ferens Carolus, fororium ad ipfius portatur reftitutionem per literas, illasque quod Maximilianus uxoris fer
ior attulifiet, regio mandato fuit trucidatus.
Pofteà multum cogit militem, illo Sueciam recuperaturus, quo in ne-
|°fio Borenholmiam fibi admodum oportunam confiderans, àM. Georgio rcorborgio, Lundenfium Præfule, Hafniam vocato, illam flagitat coronar eftituendam, monftratque prifeas ipfi literas, quas Pater contra Birgerurn p produxiflet. Sed Antilles illud fuo contrarium juramento Ecclefiæ ito affirmat, & tyrannidem formidans Regis, cathedraque potius
VCl '•WllUCllll« lUUCgllldlC indicio caiviv, U.iu.uiu 1C1 Et|11j”:*cen ^-‘d'niæ Francifcanam te amplexurum fimulat. Reliqi
6 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
vos de cuftodia relaxat; Verum Archiepifcopus clanculum elapfus Ro
mam, de Chriftierni queritur violentia.
In Suecia Guftavus Stocholmiæ totus expugnationi intentus, tribus illam Odobri menfe impugnat caftris eminus pofitis, ob crebras hoftium incurfiones, quibus omnem terra manque præripere commeatum fruftra conatur, neceflaria deftitutiis claiTe. Itaque Guftavus Upfalenlis, Belde- nachius Stregnenfis, & Slaghecius Sçarenlis, fi Diis placet, Epifcopi, fuis metuentes capitibus, præmbitâ Daniam petunt fuga. Sed Archiepifcopi eo adventum ægro tulit Chriftiernus animo, quod ab ipfo in Suecia rema
nente, tantum expediret fubfidii, quantum avus olim à Joanne Benedi- di confequebatur. Theodoricum vero ad fuos velut natum & formatum impios mores, Lundenlibus pro Archipræfule obtrufit, ab illo propter Borenholmiam, Ahufiumque, Ecclefiæ fublata non fe moleftatum iri certo confidens.
Hoc demum ad finem properante anno, Chriftina regis Johannis vidua, mulier plurimis ornata virtutibus, impiam filii dubio procul dete- ftans vitam, piam cum morte commutat vitam,& Ottoniæ habitu tumu*
larur monaftico. Nafcitur etiam Chriftierno nunc filia, aviam nomine referens, quæ poftmodum Mediolanenfi ac Lotharingo fucceiïivè nupta fuit Principibus. Præterea indigenas Bergenfis in Norvegia civitatis, mechanici alienigenas, fub mercatorum illic Vandalicorum degentes pro- tedione, crudeliter fpoliarunt.
Atqui menfe Novembri, Abogiam Guftaviani ardâ ligant obfidio- ne, per Arvidum illius Præfulem infigniter adjuti, quorum in Suecia commilitones XVIII. Decembris, arcem deditam occupant Stegebur- genfem, & deditionis ignarum protinus eo tendentem cum novopræli- dio commeatuque Severinum Norbvgium , profligant, DC. hoftium de- fideratis. Quando Stegeholmenfe in Thiuftia expugnatum quoque fu
erat caftrum, & XXIV. Decembris Nycopenfe dedidit Henricus Ranzo- vius, marte compulfus Guftavi an'j. Quo certior fadiis die Petrus Fre- dagiusde hoftium Stocholmenfium in fua caftra eruptione, infigni delufit illos ftratagemate. Tunc etiam Abogiâ erumpens felicius Thomas Regis Caftellanus, Guftavianis clade illata, viros quosdam nobiles abducit ca
ptivos , quos extemplo fufpendit pro moenibus » terrorem reliquis adver- fariorum incufiurus.
Denique in caftris Guftavi Sueticis, quod miles æream ftanneamque fubinde monetam accepiftet folucionem, tumultuatur, & fraus Guberna- tori exprobatur, qui habito SudeK-opiæ hujus rei fcrutinio, quendam compræhendir ac fufpendit Danum, qui fecreto-in caverna montis fubur- bani, multa cudifiet millia falfæ monetæ.
Anno MDXXIL ineunte, migravit de vita Stocholmiæ Otto Arofien- fium Epifcopus, um hadenus latuiflet à Guftavi fecurus perfecutione. Sed Gripsholmiæ apud Carthufianos mortuus Jacobus, Upfalenfium quondam Antilles, quinquennio per Gubernatorem Ecclefiafticâ privatur fepultu' râ , quod Danis frequentem tuliflet opem adverfus Suantonem & utrum
que olim Stenonem.
Atque hoc conftitutus tempore Legatus Gregorii X. Francifcus de Potentia Hafniæ, in cædem inquirit Epifcoporum Sueticorum, cujus Ty
rannus culpam à femet remoturus, totam fuaforibus tribuit Beldena- chio & Slaghecio. Illum proinde captivum in Borenholmiam relegatum ibi fubmerfiflet, nifiPontificiam.formidaflet indignationem: Et hunc Lun- dia vocatum, Hafnenfi iiftit judicio, ubi de præfato accufatus fceleie»
damnatusque, XXIV. Januarii flammis confumitur, Nec iftos tanta
if
TOMUS QUINTUS» 7
plexûiffet pœnâ viros fibi obfequentiffimos fideliffimosque , fi Franoifcus fuo approbaflet calculo, prout Cornelius Scepperus in Apologia refert Chriftierni, cædem Epileo pis Sueciæ irrogatam. Quamquam hæc frivola Tyranni excufatio, non magis illi profuerit quam Pilati tergi- verfatio, quo cum promeritas nunc luit dubio procul pœnas Chriltiernus.
Quandoquidem tanto Sueonum fanguine ha&enus profufo non adhuc fatiatus, hujus anni principio fuis per rigidas mandaverit literas Capitaneis in Sueonia & Finlandia, ut quotquot Suecos nancifcerentur patritios,fau
tores oforesque, fimul omnes trucidarent. Quod illi laniones, vel potius latrones, fceleratum impigre mandatum exeeuti, non paucos regni Opti
mates paffim maclalTent. Laniftæ tamen Abogenlis crudeles evafit ma
nus, Ericus Flemmingus, qui acerrimo in Gultavianos fimulato odio, ve
niam impetrat Danicas in illos ducendi cohortes, & Suconibus appropin
quans, armis in Danos fequentes converfis, ipfos acriter impugnat.
HinC Thomas rabie correptus, poftridie Antonium Ericium, &Stenonem Finlandiæ legiferum, in arce capitis afficit fupplicio. Quâ magis tyranni
de Guitavi feélatores exacerbati, Danis neque parcendum ducunt, &
XXX. Januarii, deditam ab illis Arofienfium munitionem atque Oerebro- genfem, demoliuntur. Quam aliis quoquè arcibus inferunt cladem occu
patis, eodem quo Ingelbertus olim duéli confilio, ne his amplius holies in patriæ nidificarent detrimentum. Verum paucis poli diebus captum Tcenelfiogum Epifcopi caltrum Stregnenfis , vetuit Guftavus dpmoliri, fua in illo armamenta fecuræ tradens euftodiæ. Qui his potitus arcibus, Petrum à Valftad expedit Calmarniam impugnatum, fubfidio Smalando- rum adhibito , ubi per holles repulfus obvios, in oportunius differt tem
pus obfidionem.
Sic Calmarniâ liberata, Severinus Norbygius Regis mandato Stochol- rniam navigat, Danis opem & illic tempeitiv.itn laturus, quos dcfperationi proximos confolatur, de rebus abunde provifos necelfariis, ac ipfos fi
mul obfidione liberaturus , cum iis trinam facit eruptionem in totidem Gubernatoris callra , viélorque remeat oéliduo ante Pafcha, Suecis hinc diffugientibus, & impugnationem aliquandiu deferentibus.
Inde autem velificat Norbygius Abogiam verfns, cujus adventu ter
ritus urbis praefui Arvidus, Sc multi de Clero Proceribusque, navi fefti- ttanter confcenla, proram Sueciæ obvertunt, &huic appropinquantes, fub Oeregrundia fluétibus, pro dolor, obruuntur. Interea Abogiam delatus Severinus, arci fuppeditat commeatum, hollem fugat & urbem cremat, Callellanoque mandat Thomæ ut viétualia ex tota congreget Finlandia, &
dia Stocholmenfibus jam obfidione liberis quantocyus adferat. Hanc fuo- rurn Gullavus Upfaliæ commorans refeivit profligationem, & Stocholmen- hbus hujusmodi ex Oceano fubfidium adempturus, fuum expedit Lube- cam Secretarium, Sivardum ab Hollen, claflem milite inltrudam pro ju
bis impetratum ilipendiis, 8c cives de fcedere in Danos fecum pangendo bdlicitatum. Ipfemet vero domi novo ex Dalecarlis ac populis regni ar-
tois conflato exercitu, obfidionem reflaurat Stocholmenfem.
, Ad Ecclefiaftica deinde animum convertens paulisper negotia, vacan- q5115 IV* reSni Cathedris, totidem nominat Candidatos , fufrragiis Cleri /bibitis. Etenim Upfalenfi Ecclefiæ praeficitur M. Canutus, Guftavi Ar- J^grammatæus ; Stregnenfi M. Magnus Sommerus ; Scarenfi M. Magnus araldius ; & Arofienfi Petrus Jacobi , Stenonis quondam Cancellarius, Protinus litteris Romam perferiptis, Gregorio commendat in i° confirmandos, benevolumque refponfum ab illo Gubernator impe- at- Et quandoquidem prius refeiviflet ipfum ac principes Germania?
perpe«
8 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
péhperam à Chriftierno infirmatos de àueonum rebellione, Pontificem hoc fimul tempore, orbisque Chriftiani primores luculenter per literas in- ftruit, de caulis fufcepti contra Danum belli æquiffimis, & plerosque illo
rum infeftos reddit Chriftierno propterea.
Verum tamen ille nec Dei neque hominum ducens rationem, quoslibet floccipendit adverfarios, & patruum Holfatosque fibi præterea oppofiturus, Friderico ad colloquium vocato, Imperatoris monftrat com- miflionem, ac contumaciter urget executionem, novæque fufceptionem inveftituræ. Atque Proceres Holfatiæ vehementer obnitentes, ad obedieutiam quodam compulfurus terrore, furcam pro illorum diverforio mandat erigendam, & tamen confenfum ab ipfis nequaquam impetrat.
Aliis quoque de cauffis fuit Chriftierno infenfus antea Fridericus, nimirum , quod licet hæres effet Norvegiæ, nihil tamen inde reditus fibi permitteret, ut neque aliquem ex Dania conce/deret Ducatum fibi velut Regis filio pro confvetudine veteri competentem. Quod infuper adminiftratæ â patre fiio Holfatiæ, rationes nollet facere, nec illa centum millia aureorum perfolvere , quæ Friderico promiffa effent in divifione provinciarum. Ac plures â tyranno expe&ans Fridericus injurias , Lubecenfes illi pariter infeftos in fubfidium advocare decrevit, iplisque mox foederatis, pollicetur quod nullas Regi laturus foret ex Holfatia in illos fuppetias, fpeiftator belli & neutrius auxiliator futurus.
Ad illud vero permovit Lubecenfes gerendum Chriftiernus, infve- tis ipfos onerans in Dania ve&igalibus ; inde prohibens mercium Vanda
licis fieri emporiis adportationem ; Suericam ipfis vetans nullo jure nego
tiationem , ac illam propter naves mercibus onuftas, crebro iis auferens, damnisque ita mercatores intolerabilibus afficiens. Er quamvis Cæfar â Dano fraudulenter informatus, litem vetuiffet armis profequi, antequam à Commiffariis eilet difcuffa, nuper deputatis fub muleta bis mille aureo
rum talentorum; Nihilominus quoniam Chriftiernus aliquot negotiato
rum navigiis occupatis,- illud primus effet transgriffus, arma cenfent lici- tè fibi in Tyrannum arripienda.
Itaque non poftulatis folum Guftavi libenter refpondent Lubecenfes, ipfi X. inprimis actuarias & deinde VIII, viris, armis & commeatu refertiffimas , pro juftis deftinantes falariis, fed æftatis initio XX%
navium claffe ipfimet Oceanum ingreffi , Borenholmiam &
Hammarshufium , illius occupant propugnaculum, indeque liberant Joannem Beldenachium , de ipfis alias bene promeritum ; ideoque multa paffus effet infortunia. His autem novis apprimè recreatus Sueciæ Gubernator, 8c porro advenientibus plurimum animatus copiis partem illarum ad S'rocholmiæ dirigit impugnationen, & reliquis Arvido Veftrogotho commifiis, jubet Calmarniam acriter impetere ; Pofte*1 nuptos de plebecula exau&orat, domum ad agrorum culturam remifio5, folis innuptis autoratis, militiæque pro ftipendio fecum refervatis , ficque felicius multo cæpit illi cadere belli alea, & profperior SueonibuS res procedere.
Tanta Guftavo navalia ignorans Thomas Abogenfis Caftellanu*
adveniffe fubfidia , fecurumque fibi fore putans tranfitum Stochoh miam , Julio menfe cum imperato commeatu, ex Finlandia affatim collefto, illam verius navigat, quem obvia in maris faucibus captiva C'Iaffis Suetica, illiquè cum viétuahbus in caftra perduflo noftratium, exprobrat tyrannidem Gubernator, vitamque laqueo mandat eripiendam«
Chriftiernus tot cinétus hoftibus, ftatuit cum Holfatis & Vandale^
rum mercatoribus concordiam inire, ut commodius rebelles fibi compc fceret
:r H'ï
g
■
TOMUS QUINTUS. 9
fceret deinceps Sueones. Quamobrem initio Augufti, arbitris Branden- burgenfi, Megapolenfi & Stetinenfi principibus, Raceburgenfique Epifco- po, Borsholmii patruo his reconciliatur conditionibus : Inprimis, quod illo non fruiturus effet privilegio â Cæfare nuper impetrato ; nullas ab Holfatis fuppetias flagitaturus contra Lubecenfes; & reliquos contrever- fiæ articulos horum judicio principum , feriis Pentecoftes proximis fub- miffurus omnino decidendos. Deinde cum Lubecenfibus agitur de pa
ce, comparere nolentibus ; â Rege decretum Cæfaris violatum conten
dentibus, & inceptum bellum alacriter cuntinuantibus, Helfmgoraque inflammata, Hafniæ imminentibus. Cui laturus auxilium Chriftiernus, ex Holfatia feftinat in Selandiam, X. hominum millibus in via congre
gatis, quos poft hoftis abitum remifit domum, & cum Ordinibus de Sue- tico Vandalicoque deliberaturus bello ; intolerabilem impofiturus illis contributionem ; Borsholmenfemque infinuaturus transactionem , illis mandat ediéto publicato, Calenburgi ad XXVI. Novembris diem com
parere.
Verum anni hujus primordio, Scanenfibus obtruiit Antiftitem, Jo- hannem Vefalium Clivenfem,fibi â fecretis, qui Ii. Februarii Lundiam ingreditur, quam ubi XIV-menfibus rexiflet, ad profugum feceflitChri- ftiernum. Illius anteceffor M. Theodoricus , natione fuit Veftphalus, &
profeflione chirurgus,artemque exercuit illam diu in Latio ac Belgio, quiDaniam inde petens, promotione Sibritæ ad fummos in aulaChri- ftierni tranfeendit honor'es, atque demum Scarenfem & Lundenfem ob
tinuit Cathedras verfutiflimus fceleratiflimusque ille nebulo, ac dignum flagitiis fuftinuit fupplicium confnltor iniquiffimus.
Condidit & illo anno Danus quasdam conftitutiones, minus æquas Ordinibus vitas, inter alia decernens multa, ut regni Archiepifcopus, XX. folum ftipatus incederet fervitoribus ; & quilibèt EpifcoporumX.vel Xll. haberet ftipatores ; ac nè quis filium litteris traderet imbuendum, ni
li per fortunas liceret proprias illum fuftentare ; qui exteras non aditurus effet Academias,antequam prima Philofophiæ laurea foret Hafniæ redimitus.
Guftavus multo æquioribus intentus negotiis, menfe Oftobri, Stocholmiam ex propinquo quaternis longe vehementius folito impugnat caftris, & Novembri Severinus obfeflis opitulaturus , V. navium clafle Urbem verfus feftinat. Cui obviâns animofè Guftavus, illum fociosque eecidiffet, fi Germanus fideliter miles adftitiffet, cujus perfidia hoftis fe- Curum petit reditum. Unde Stocholmenfes fperato deftituti auxilio, nec aliud veris ante primordia expédiantes, urbis arcisque deditioni fub certis confentiunt legibus; Quibus â Guftavo non admiffis, fe defenfioni accingunt, obmuniunt, & imbellem ejiciunt multitudinem. Grandi ta-
^cn poftmodum inopia rerum premuntur, ideoque civium non pauci clàrn inde profugiunt ad caftra Gubernatoris, quorum multi primas ca- Ptando latebras in ceenobio fuburbano, ab Antiftita Danis favente produn- tUr> & redudli ligneis ferris crudeliflimè puniuntur.
Quidam cum literis in Daniam mifli, opem imploratum , etiam fe Pctfiigos Annulantes, proditi captique,horrendas luunt pœnas , & hoftis l’a delufus fpe, graviflimas tota hyeme fuftinet ærumnas. Aft Chriftier- 11 Vitra admonitionem fat memor Stocholmenfium, propter domefticas
^ön valet turbas illis pro tempore aliquod ferre flibfidium. Etenim Da
to enburgum vocati,non comparent, 8c fuam excufant abfentiam ven- v adverfante , brUmaque flagellante nimis , quod regiæ non effent ignari j?dlr|tatis. Hinc Chriftiernus excandefcens, alia indicit corriitia,XXV.
ctuarii Viburgi celebranda, in quibus tali Danos laniena, quali Suecos
B ante
10 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
ante bïennium Stocholmiæ, ad fuæ obfequendum iniquæ voluntati, decre- vico moellendas.
Anno MDXXIII. Præfules &. Proceres Jutiæ , hanc metuentes tyran- nidem, inaudientesque binos â Chriftierno Viburgum li&ores, fatellitum habitu indutos, addu&um iri, atque catenas ftrangulandis idoneas ho
minibus, Viburgum frequentes praeveniunt:, 8c confpiratione initâ, XX.
Januarii,omnem Tyranno renunciant per litteras obedientiam ; fcilicet in quibus æquiffimas fui fa&i cauifas enumerant, & ipfum ea lege fufeeptum pro rege, ut fi paeftis non ftaret conventis, liceret Ordinibus citra crimen aliquod læfæ majeftatis illum repudiare , luculenter demonftrant ; fevero pariter edi&o promulgato, quoslibet Jutiæ borealis incolas, ad fufeipien- da quantocyus arma in Tyrannum cum milite adventantem peregrino t, cædemque plurimorum meditantem, provocant. Qui mandato promptè aufcultantes , frequentes convolant , & Senatus provinciæ voti hac ex parte compos factus, Daniæ totius Norvegiæque Ordines litteris invitat minacibus eandem ad rebellionem. Sed blandis Friderico Hclfatiæ prin
cipi perferiptis , ipfum ad thronum invitant occupandum , unaque de
fendendum.
Chriftiernus porro Jutorum na&us decretum , expavefeit, & pro
tinus miffis ad Coniiliarios Legatis, obfecrat, nè caufâ non audita, tam contumaciter fecum procederent ; fe judicio neutralium, & potiffimum Cæfaris fubmittit ; emendationem promittit ; necem infontibus illatam agnofeit ; veniam pofeit â Deo hominibusque, Romae expiationem- fe im
petraturum , & fheris opes locis plurimas collaturum, atque fponfores obfidesque Ordinibus daturum,nequicquam fpondet. Nam Optimates fe nullum agnofeere principum externorum pro judice perhibent, & pro- miflis ejus fallacibus nullam amplius fidem fe tribuere poffe affieverant.
Quo confternatus magis refponfo, ex Jutia remeat in Fioniam, & ipfius inhabitatores, ficut etiam Sielandos atque Scanos, novo fibi fidelitatis ob- ftringit juramento. Illeque fimul & conjux Ifabella, expeditis ad cogna
tos, agnatos & affines, epiftolis, fuum lamentantur infortunium-, de Jutis queruntur, & hortantur ut ipfos fuis impellant literis ad obedien
tiam legitimo Regi præftandam. .
Princeps Fridericus interim oblatæ Jutorum poftulationi XXVI1I- Januarii non ægrè confentit, Chriftierno infenfus propter impetratum a Cæfare nuper privilegium, & contra&um Borsholmenfem, auro pro;
miflb nec dum numeraro, execution! non mandatum, aliasque Tyranni molitiones. Proinde bellum ipfi denunciat, Jutos fub prote&ionem ac
ceptat, cohortes aliquot illorum defenfioni Ripam deftinat, &fœduscum Lubecerifibus XV. februarii pangit in hoftem, datis acceptisque pro;
miffis de auxilio terra marique viciffim ferendo. Quod Lubecenfes ea fanciunt cautelâ, ut non fint obligati Danis in Sueones amicos ullà ratip' ne opitulari. Quibus tamen amice fuafuri effient admiffionem Friderici»
non tamen unà compulfuri abnuentes, vel fubfidio illos defraudaturi.
Guftavus ideo Danorum haud fubveritus machinationem, & illo
rum diffienfione, Chriftiernique per ipfos proferiptione confortatus, non Sueciæ folum maturat fubaftionem, fed Vichiam quoque Norvegiæ pro
vinciam fubditurus Gorhiæ, velut pignus illius vetuftiffimum, menfeFe"
bruario,per magnanimum virum Laurentium Siggonis illuc cum exer
citu deftinatum,nanc occupat, fuoque firmat præfidio Carlsbqrgum regio
nis propugnaculum. Qui mandato pofteà Gubernatoris, indè Hallandia
& Scaniam verfus feftinat, quas ad Gothiam legitima pertinentes e^
■c contro-
•rotinus reflituiflet extor-
... ,. . tomus quintus.
tiam jurisdiéttone liibjugaffet, nili largâretardatus eluvione, viéfrieeç H7T mum copias reducere fuiflèt pro tempore compulfus rices do
rt JnîerwPOft- ablk£imJexlJnüia .Çhr]ftiernbFridericus illuc acceflit &
ub finem Martii, abOrdinibusViburm concorditer fuitRov Ciint- <- , • bus infignia dedit privilegia, veteribuf confirmat“ conft.ST^.?“- ffi tnit Bore‘?holm,a'’l’ Ahufmm, & Cathedram Fionenfium C lefo ro- itituit, furcas palosque åChriftierno paflim ere&os deiint • infnnrinm davera fepelit, ac reliquis Danorum. Nor venis SuecisnJp de Jhf nl r •?’
eleftione, ipfos ad eandem hortans fibi prfflandam.9 Sed â plurimis fllo- rum & præfertim Sueonibus, fuit reprobatus, Danorum juvo cervices amplius fuas haudquaquam onerandas ferio conteftantibiJ Sfuti tamen auflrales & Fionenfes juramenti miner nræfliri ckn;n.- ' ■ a T1Ltî ad partes feeednnt Frderici, XTill^p
Holfatis ad ipfum deftinato perterriti. B Luoecenitbus &
t i. Iph-jnet etiam Chriftiernus confpiratione Tutorum Molfarnmm A- Lubecenfium, Sueonumque rebellione exanimatus, pauiifper furores il lorum decimare,m Belgium fecedendo.confultum duxerat? Itaque Haf mam & Malmogiam,primarias regni civitates, fuo confervaturu? reditui neceffano illas firmat præfidio ; thefaurum Daniæ congeftum XVIII n
Çlaffi, uxoremque liberos & amicos imponit quos inter S.bnra' pro Sconce throno,Confuhs munus Amfterodamenfis illi delira promittens
& XX. Aprilis ex portu folvit Hafnienfi, multa jaftatus tempeftate ante
quam pertingeret in Flandriam. Illic fufeeptus benigne à Maria commis amita, de fuo perferibit infortunio ad Imperatorem,in WnniiwS ShïmS11 m0X £rol"l:et Frideric0 fub pœnis delatum acceptare gXna-
&,cmbl,sv«at Lubecenfibus illi auxiliari, dom-cconmo- fT , K forum(.d?Yob«a Spirenfe, ibi eftet ventilata & determinata
Lübens profe&o Carolus armis fororium p:
di^neouaaiamv?luXS beb,s’religionis in Germania diffi- 10 nequaquam valmflet Brandenburgs aurem & Saxo, Megapolenfis- W ami .arai conati fuadere transaftionem, & nonnullihoc fle negotio Per fequens habiti biennium inter partes fruftrà conventus. Verum Chri
bernus marre potius,quam arfe,Scondiam malens recuperare hoc anno n Angliam profeflus.ab Henrico mutuum pofeit belli ne?v?m Islandtm citaPr'ïl Xdeferens’ opeque ilhc non impetrata, Brandenburgenfem folli-
fitbfiim colitim PrinCip“’ â qUibus nonnihil
contim^V11 Norl>ygius. M Chriftierni audita, de Suetici hin,-,. tIOne \ Calmarnenfique defenfione. Quamobrem
"em T X Vol,1" GotI“*a?traducit & Calmarniæ demandat ronfervatio- occidhe : °, “h? prftfldlarns ’ T'1 ab hofte prefli, deberent cives lli in St’hhnd ?m& r Op‘bU vfPÿlatas incendere, atque divitiis onu- Chrifl-i» C ‘ Frldencus etiam cognofcens ex Dania l'ortamrTd'dnJ‘v'Saffe’ Hafmenfes offiduo fecundum Pafchæ follennia, pi-ofuSr „ cl,ed,ncncm ’ & repulfam paffus, X.Junii obfidet civitatem.
Achnv Porro fumrege Johannes Vefalius Lundenfium antifles , &M fben re’Priori fretus ele&ione , vacuam occupat Cathedram; Ta
tiis n n lrm^tl0nem’^-0rnæ non impetrat à Georgia Scorborgio irnnedi
^eclXam confecrationemque à Clemente VIL fuit afTecutus non
^de i f)o^c^onerq’afriderico collatamAchoni.UndeScorborgiusColo- VPrqineftoProvifus bene^cio’ ibi religiofè confenuit,vitamque finiit At- Phis fuu r'S’Promot'one Cæfaris & Chriftierni,Epifcopam deinceps ?de-
hut Conftantienfem. Johannem verbBeldenachium,hoc regnTtuAul- B 2
CHR.ONOLOGIÆ SCONDIANÆ______ _______ _ _________ ___
tu~ captivant Ranzovii, propter cædem Ottonis Porsfeldii, quondam E- pifcopi culpâ patratam, extorquentes variis ab illo cruciatibus bina aureo
rum millia, Friderico connivente. Ipfi tamen liberatus iponoet ndclita tem, & Fionenfem recipit diœcefin, quâ fexennio fuiffet Pfiyatus. Ni- drofienfis demum Ecclefia, haâenus poft abitum, & obitum V alchendorpn, præfule orbata , nunc Ölaum Engelberti nancifcitur primatem.
Abogenfis in Finlandia præful fuit aliquandiu poft Arvidi mortem Jo
hannes W eftrogothus, & illo per Guftavum remoto, M. Ericus Decanus Lincopenfis illa potitur hoc tempore Cathedra. Ita VII. Ecclefus regni Suetici Cathedralibus de paftoribus fuit provifum, qui fedulam licet ope
ram navarent, nè in filas inveheretur diœcefes D. Martini Lutheri lenten
tia ; tamen Stocholmiam, Sudercopiam & Calmarniam, tenui quodam ha- (ftenus rivulo fuerat derivata, idque per negotiatores exoticos, qui libros fimul Lutheranos cum mercibus invexerant, & militem peregrinum, ii-
cut etiam ftudiofos indigenas Viteberga reverfos. • j- Illorum vero anteiignanus fuit M Olaus Petri Neritianus, qui 01 cli
natus Stregnefiæ Diaconus, Vitebergam profiçifcitur, ubi Luiherum ali
quandiu tàm fedulo aufcultavit, ut MDXVIII. fuprema Pniiofophiæ laurea fit donatus, indeque reverius, Canonicus Stregnenfis, & præiulis cyakri Matthiæ arehigrammatæus. A cujus obitu na&us per ablentiam ftel^ena- chii oportunitatem, m illa politiæ utriusque perturbatione, occoepit le ami
cis Stregnefiæ clanculum prodere; ipfis Vitebergenfium ailertiones dete
gere; fcripturæ ahquq(i facræ paginas, fuo accommodas propolito, iisdem prælegere, codicesque Luthen volvendos concedere. Sed præcipue Lau
rentium Andreæ illic Archidiaconum. conatus eftM. Olaus huic cauflæ ad- diétum reddere, illumque auditorem, fautorem & defenforem adeptus , hanc audacius controverfiam incipit adverfariis movere, ac in fchola do
cere Stregnenfi, quam Laurentii patrocinio fuerat confecutus.
Immo & facultatem natftus, palam in Ecclefia Stregnenfium condo
nandi, fenfim ex fuggefto fequentes mprimisfparfit articulos: I. Annam Chrifti aviam fuiffie,non poteft è facra probari feriptura. II. Nulli mona
chorum mendicare permilTum eft, juxta illud : omnino indigens , & mendi
cus non erit inter vos. III. San&i non funtinvocandi, cum prohibeat Deus per Hieremiam ponere fiduciam in homine. IV. Officium prædicationis m Ecclefia eft excellentius, quàm celebrationis. V.Confraternitates,velut non fundatae in faens literis,funt explodendae. VI. Peccata Deo foli, non homin’»
confitenda. VII, Nemo hanc Evangclii doftrinam Suecis, ante ipfum usqne puram anunciavit. *
His refpondit mox allertionibus, Doftor Nicolaus Stregnefiæ Deca
nus luculenter, & M. Olaus nihilominus per fe difcipulosque tantopere i^
las cum reliquo Lutheri dogmate defendit, ut hæc ad Gubernatoris pcf"
veniret aures corrixatio, qui concionibus partium auditis, dubius hæh • Verum ab illo confultus hac fuper controverfia M. Laurentius Andreæ, ’P' fius nuper factus Cancellarius, totam Lutheri cauffam dogmaque Guftav manifeftat, & quantas nonnulli Germaniæ Principes illud amplexi, ex m corraferint Clero divitias, huic minus neceffarias, demonftrat. .
Non tamen his omnino perfuafus fuit Gubernator Laurentii ferin°
bus, antequam ex Germania petitamna&us effiet informationem copiou rem, iliaque probeintelleétâ, fecretus hujus fautor negotii & promor aliquandiu extitit, donec adverfariis prævaleret. Quorum acerrimus Johannes Brafchius Oftrogothiæ Antilles, qui alios regni EpifcopoS
dum inauguratos, præter Wexionenfem, continuo hortatus ad poneni Lutheri fequacibus obftaculum, veteremque confervandam reliö*°^tt3-
