• No results found

NICOLAI FI LI.«

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "NICOLAI FI LI.«"

Copied!
44
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

ή JK ρ. β. ν

NICOLAI FI LI.«

ABBATISSiE V ADSTENENSIS

DE

S. BIRGITTA

CHRONICON,

Ex Codd. Mss. erutum,

VERSIONE & NOTIS illuftratum.

QU OD

Cum confenßi simpltsßmß FacultatU PhilofophtcA publico examini

fubjiciunt Präses

ERICÜS BENZELIUS

Acad. Upf Bibliothecarius,

&

Respondens

NICOLAUS Fil. HUFVEDI DAL,

V-Gothus,

ad d. xvi menfis Novembris anni cbioccx.

in Auditorio Guftaviano majori, horis folitis.

UPSALIAE

Typs Vernerianis.

(2)

PeriÜußri Gf Generoß Domino,

DN MCOLAO SCHÖNBERG

Portorii maximi Direftori Supremo,

MiECENATI ΜΑΧΙΜΟ.

AW Spice Maeccnas placidis, rogo, Maxime ocellis, Μ Cortice qua in parvo gefia vetufia fero ;

Cortice gefia fero , Di doms digna lab ore 5 Ut dedit hac nemoris ßc pia curä vagi.

Mac enas

,

Gotbicus dum Mars verfiatur ad eurum, In Bore a peßisj quam tulit usque Cbaron:

Eßejuvat memorem rerum , quas gesfit avorum AELias

,

ßc mentes atque levare graves.

Nam triflis Gallus, cantabitis Archades, inquit?

Dehcias ijetercs-, jam licet eße finant:

Atque lares patrios Mehboeus Gf arva. reliquit , Cfitondam foecundi ßc gregis eflque memor;

Hucja&is oeuhs, Μ Seenas, cerne Priores Eeßibus in nitidus die ere: Papafialus.

Et Matrem cernas, ut Amaxpna fortiter im

Per Latii terras, compita perque facra.

His tarnen

,

ut rebus veris longumque vetuftif,

Omnia qui potent, det meliora Deus!

obfervantiffimus cliens

Nicolaus H. Dal.

(3)

Admod. Rev er endo <& Clarijßmo Viro

MAG. JOHANiM TRANHEMIO

Paftori in 2ΒαΠ$α & vicinarum ecclefiarum Prcepoiito digniiiimo.

VIRO

PI Reverendo & DoäiJfimo,

Dn. STEFHÄNO

HELSTADIO,

Paftori in J£)eifiaD meri- tiifimo.

SpefiabMi & erud'ito Viro,

Dn. I R G Ε R Ο

22/

Curia? Borofieniis AiTeiTori laudatiflimo.

Patruo & Affinibus honoratisiimis!

C Uni Et jubenü Sophi ipfum damnant cogitare veteres quidquam fequentem, ,

Non ego dignas Helicone voces Reddere poiTuni i

Ergo aui(J dicant veteres requiro ,

Na&us & Due^m merito fequendum Se&or, ut primum fequiturque nauta

Littora Ponti.

Vos meis olim ftudiis benigni, Sa?pe qui fumtus mihi collocaftis;

Quod rogo multis precibus, quod opto, Jamque favete.

N. K D.

(4)

jtd Palitifpmum & Fximium RESPONDENTEM,

Dn. NICOLA UM Fil. HUF VEDI DAL,

Elegia.

^jOßra quod antefuit trißifß-ma tempor a, tempus Vicht ut virtus nom hm clara dedit.

Id feries monflrat Divum, queis claruit olim ,

Sub gelido fiptem - qui jacet axe trio.

Curia Pontificis von bis concejßt honor es Gratis, nec Jolo vendidit nere polum.

Sed virtute, fide & morwn prob itate notandi, Romne, qui divis in/ererentur, erant.

Sic addi divis meruit coeloque locari

B1RGER0 PETRI "BIRGITA creta Patre.

IL·c velut ardone Sidus ßeStabile gentis

Eximium fexus femineique decus;

Heroas prijcos ftbi fangvine junxit utrinque:

JEmula poßeritas vincit <fr nequat avos.

<l.Arguerat vitia cladeis prnefaga juturas Dixerat, & vates BIRGITA divafuit.

Et modo fi manes qune tangit cur a beut os

Rerum , gens homimm quas facit autpatitur;

<lAnte velut gemuit > Svionas toleraße malorum Tantum, quantum Ulis dixerat ißja prius : Sic cumgauderet, Svionas pietate fideque ,

BIRGIT Α, majores antevenire fuos.

VirPutumque fimulperfolv eret illa fuarum Script or i gråtes , profßera fat a vovens.

Qualia

"

nunc, DALI, voveo Tibi: hetor & alm<e

Te Themidi Hißoriam confociare fenem.

Nie fapis. Hiftorias noßras perdifcere quin ßt Junda voluptati quis negat utilitas ?

Stockholrrnae d, VII, idusNovemb«

Ann. CIO. 10. CC. X. Scrib.

And. O.Rhyzelius.

(5)
(6)

Hår GITTA åpther modher skriffwas modher, af wara oc hålga sidfian modher thc hålga barnen Sancffa BIR¬

oc barnabarnen fom wtkommen waro af hånna hålga bry-

ffce, huilket war kåra modher Abbatiffa, sviter Margretta

Clafwssa Dotter låt sammanskriffwa oc fiålff iammanfatto.

Gudh alzwalogher the fiålena miskunne. Amen.

In nomine Domini Amen.

VFådh Gudz nadh * haffwomwi" tånkt athår samanskriffwa

Sankta Bjrgitta slåkt, fwa mykyt * wi hafwom" af fan-

nindha månniskjomfportoc hort. Förft år wetandhe at San¬

ft a Birgitta modher fadher han heth Hår Βλνκτ Lagman ,

oc war thås konungxfens brodherfom tha ftyrdhe * i rikeno.

Han tok fik tiih-yftru ena ådhlaffa ,qc fågherfta jomffru fom

het SiGHRiLirytf tfédh^afF godheslåkt, oc tho ey aff fwa ftore oc måktojjheforri han^ Jf r imilketKonunghen hans brodher wart

honom mykytoblidher> oc fåndhe honom en I iortil halff-

Wån afF gyllene ftykke oc halffwan affwadhmal, til Jfinålikhet,

oc merithe therhrnådh at han haffde wanwivrt th era-s slakt.

j£n Hår B^enkt låt thån delen allan befånkjamådh guloc per-

lom, ocmedh dyrom ftenom* fatja fwa at han wart dyrare ån

thån ^ndre. delen.

Thår åpther låt Konungen honom wnfighja oc fegdha

honorrt opfpa ffth fiff, o c~ fåndhe honom bodh at han will o

*

honom hema " fökja. Tha Hår Bankt thåt förftodh, b dh

han Frw Sig^dhe' at hon skulle fora fik i fin båita klådho,

oc gaa wt moth honom, oc fåghna honom wåh thåt båfta

thår hon kwnne, oc fiålffwer flydhe han til skoghen. Frwn

giordhe fom hånna Hårra haffde hånne bwdhit; oc tha_»

konungen fik hånne fe, tåktes hon honom fwa wål, at han

ftegh aff finom håft oc tok hona i fin fampn, oc fagdhe: Haff¬

de min brodher thåtta ogiort tha skulle jak thåtgera, ocbadh at

*

Förf fuppl. hånna * Brenn ert antu. haffwer iak *Br, wara kåra

modher * Br. iak haffwer * Br. hår *.Br.bee-

fåtia *Br. koma til honom oc hema

Margareta Abbatissje

(7)

Vadstenentsis Chronico*?. %

Hxc avia quae ejus, beatis Iiberis fequuntur de Sanda & nepotibus, matre noftra BIRGITTA, fcripfit dileda mä¬

ter noftra Abbatifla, scror Margareta Nicolai JFilia-», cujus animae mifereatur Deus omnipotens. Amen.

In nomine Domini, Amen.

TJIvina favente gratia conftitui hoc opusculo fcribere vi«

•*-*tam generis atque polerorum dileda: matris noftrae S- Birgittae , quantusn ex hominibus veri amantibus con-

ftare nobis potuit. Scienlum inprimis Sandam Birgittam

avo ufam materno Dn. Bejedicto Legifero, fratre illius, qui

tum Regio imperio patriae noftne praefuit. Is , uxore duda nobiliflima &rjrmoiiftima \irginé Sigride, claro utique ge-

nere orta , quamvis non illuftri adeo & potenti ac mariti

erat, in gravimmum fratrii fui, Regis, incurrit odium, qui

Benedicto iubmifit tunicamdimidiafui parte auro diftindam,

dimidia vero viliflimi panni dedecus illatum iplendori ge¬

neris, quo ortus erat, ei exp:obraturus. Ceterum Dn. Bene-

dictus viliorem illam partem omnem auro

,

margaritis & la- pillis pretioiis ita ornavit, ut alteram pretio prorius vinceret.

Hinc fadum quod Rex mortem fratri minitaretur &

domi illum convenire velie diceret. Dominus Bene-

DrcTUS fylvarum latebras interim quaerens Sigrid i

uxori juftit , ut induta ornatiftima vefte Regi obviamL, prodiret, & laute acciperet. Mariti jufla prom-

ta exfequitur conjunx , atque ut in confpedum venit, adeo placuit Regi, ut equo delcendens eam ampledere-

tur diccretque : Niß fratrt meo junfta ejfes , in mcos utique ve- nires thalamos. Hinc fratrem fecure domum redire jubet.

Verc

(8)

4 Margareta Abeatissje

it hans brodher skulle felogher hemkomma mådh godhom

fridh. Sannelika maa fighias atGudli giordhe mådh tåfto

hedårwårdoghe Fru fom han fordhom giordhe mådh jFfter,

huilka Konung Aflfwerus tok fik ti Drotnigh, för hånna ödh-

myukt oc ftora fåghrindh skuld; iwa i like måtto wart thån-

na åraktogha Frwn opphcgdh for fina cdhmyukt, fåghrind, oc gudelika liffwerne, oc dygdhelikagårniga, thy kalladhes hon

aff allom the FaghraFpwSighrti.

Thår åpther leiFdo the famrran mådh Gudz råddogha^

nakor aar, oc hafFdotilfaman fira bain,m dritter oc enfon. Si-

dhan taktes Gudhi hån ne afi vvårldmne kalla, oc fik fina hål-

fot, oc laa en manadh a finne fottafingh. Thår åpther helfadhe

hon finHårra, oc antwardadhe GuJhi finafiål. Thåt maa vvål

tros vvtantwåkan at fiålfiwer Gudh tåfia Frw wtualde , frirthy^

at han frirewifte hwat ådhla frukt ian vville latha framgaa aff

enom hånna plantaquifte, fik til Fedher,oc Swertkes rike til

glådhi oc froma. Thår åpther låt Hår Bankt hånne

jordha mådh ftoran hedher i Sanda Clara clofter i Stokholm*

fcr hriga altera 5 oc mådh ftori Gudz tiånift låt han hånne

beganga.

Nw år vvetande at tåflfen F'W Sighrtd hafFde åpther fik ut dotter. The f rfta het Frw Rawbqrgh, honligher iRisaejER-

gha clofter 5 hånna hårre oc hosbonde war Jwnkar Ernen-

gtsl, oc han ligher i Sw/nshalj, fom theras ftenhws war frrra*

oc nw år kyrkian. Oc thån wårdoghe hårran hånna bon¬

de oppenbarade i fin yterfta tidh, thåt the årleka Frwn war

fwa godh jomftVu tha hap doo, fom hon war tha hon kom til

hans. huilket hånne tykte illa wara fwa långhe hon lifFde, at

han hafFde thåt oppenbarat. The andra Fru Sighrida dotter

heth Fru Ingridh, oc fath oppa Aspan.es, oc war en godh oc gu¬

deliken Fru, til huilkra grimo wår kåra modher San&a Birgitta

kom åpther finna modhers dödh. Oc faa tåflen famma Frw

mangh godh oc gudeliken tingh mådh hånne tha hon war

barn, oc fårlcka hwru jomfrw Maria ftat oc giordhe gårnin-

gena mådh henne, oc annor årandhe flere. The tridhia hån¬

na dotter hcct frw INGEBORGH, hon hafFde en årlekan hårra

til hosbon·

(9)

Vadstenensis Chronicon. 5

Vere dixeris idem hortoratiflimae huic dominx accidifto quod olim Efterae, quam Ahafwerus Rex ob fingularem fub-

miflionem animi ac venuftatem corporis, & folii, & toriRega-

Jis confortem fecit. Eadem quippc ratione veneranda haec

domina ad fublimius evefta eft faftigium propter verecundi-

am, pulchritudinem & vitac morumque fanftitatem, undo ctiam nomen meruit Sigkidis Venusta.

Svavi poftmodum conjugio tntimore Dei vixerunt annos

aliquot, quatuor hberorum parentes, trium filiarum,& uni-

us filii. Hinc vifurn eft Deo

,

poftquam menfem unum le-

taliter decubuerat, illam ex mundo hoc evocare, iupremo

vale dicfto marito, & anima Deo pie commendata. Perfva-

fiftimum nobis fit, ab lpfo eledam fuiile Deo praefciento

ex una fubole ejus praeftantiftimum aliquando frucftum prodi-

turum in fui nominis gloriam, & regni Svecici gaudium ac emolumentum. Defunftae corpus a marito maxima fole-

mnitate & religiofis ritibus fepultum eft Stockholmle iiij monafterio S. Clarae, ante fummum altare.

Porro iciendum trium illarum Dominae Sigridis filia-

rum , quac omnes matrc demortua vixerunt, primam di-

étam fuifte Dominam Rambob gim, quae in Risabergensi fe- pulta eft monafterio. Maritus ejus erat DomiceUw Ernengislo*

cujus fepulchrum in templo, quod ex domo fua lapidea exftra-

xerat, Svanshalsensi, Morti vicinus vir hic nobiliiTimus pro- feftus eft honeftiftimam uxorem iuarpi adhuc aeque illibatamj

efte virginem atque fuerat quum primum in domum ejus de- duceretur, quod publice conftare illa, quamdiu vixit, iegerrimo

tulit animo. Filia Dominae Sigridis fecunda erat Ingridis ,quae habitavit in Aspanaes, probitate & pietate iniignis Domina, cu¬

jus etiam cuftodiae, matre mortua »commifta cftdile&a mäter noftra Birgitta. Atque hujus adhuc puellae plurima & morum

innocentiae, &benignitatis Divinae documenta vidit memorata

Domina, praecipue quomodo beataVirgo Maria ei aflidcret,

& vel acu pingentem, vel alia curantem negotia adjuvaret.

Tcrtia filiarum erat Domina Ingeborgis , quae honoratiflimo

A j jun&a

(10)

6 Margareta Abbatiss.®

til hosbondhafom heetBiRGHEPAEDHARsoN, Laghman i Opp-

LANPH, godher Harra oc mykyt gudeliken 5 huilken fom lagdhe

grwndh wndher mangha kyrkjor oc clofter, oc låtthemhe-

dherhka oppbyggia, oc fardeles Skoo Closter. Han fi kteRom

oc Iherufalem, oc mangha hålgha ftadha, fom fadher oc ftr-

åldhra für honom

,

til huilket Gudh iialffwer baar hononu

witne.

TåiFen hans huftru Frw IngeboRgh, war mykyt godh oc

gudelik qwlnna, oc fulkomliken i dygdhom , lünleka innan_·

til skylandes fina gudelikhet, oc wtantil tedhe hon fik åpther

wålborna qwinno fidh, for huilket hon dömdes högfFårdhog

wara afF enne clofterfrw· Huilke Frw * fon fyntis en hedher-

wårdogh månniskia om nattena åpther, ftorleka awitandes

hanne oc fagdhe : Thu dömde mina tiånifta qwinno hög-

fårdogha wara, huilket engaledhes år fanth, for thy jak skal

htaj ena dotter framgaa afF hånne mådh huilke iak skal

göra mina fampt. Thåt hånde en tidh, at tåiFen Fru wart skepbrota widh 0landh,hwar manga månniskjor drwnkna-

do, annar thån Hårtoghen fom hår fwåltes ihål i rikeno,

oppa Ntkc'ping,1 war tha thår når fladder, han bar hona til

landz mådh myklo årffwodhe oc wadha. Oc tha war hon_»

hafFwande mådh wäre modher Sanda Birgitta. Oc tha Fyn-

tes hånne om nattena thår åpther enmånniskja i skinan-

dhe klådom oc fagdhe: nw waft thu frålft afF dödhenom

för thåt godha fom thu bår i thino lifFwe , oppfoftra thåt

mådh Gudz kårlek, thåt år tik afF Gudhi gifFVit j huilket

hon oc giordhe, oc * allom androm (inom barnom , oppfö-

dhandes them i ftorom Gudz råddoga.

Oc år wetande at tåiFen Frw Ingeborgh hafFdc vn barn,

tre fdner oc fira dotter. Hanna forftå fon heet Petrus: an¬

nar Benedictus: tridhi Israel. Hånna forfta dotter Tngri-

£>is: annor Margareta: tridhi Katerina: fiårde war kåra

modher, Sanda Birgitta, åpther thåt at tåiFen Frwn war

fwa fulkommen i dygdhom , tha taktes Gudhi hånne afF

wårldene kalla. Wart hon fywk, oc förewifte oc förefagdhe

Ifin dödh

* id eil fedan * Sr. mådh * Sr. hect

(11)

Vadstenensis Chronicon*. 7 junda marito B rgero Peirt filio, Legifero Uplandtae* vi-

ro optimo & rehgiohffirrovmultorum templorum & monafte-

riorum fundatori & exftrudori , nominatim vero monafterii Skoo. Romarn, Hierofolymas multaque alia loca facra more

patris & majorum viiitavit. De tanto religionis ardoreDeus ipfe teitatus est.

Ingeborgis hxc optima probiiTimaque fuit mulicr, per- fediiiimte virtutis inftar

7

pietatem clam pedore occultans,

externe habitum geftusque illuftrmm matronarum imitata_J?

quapropter a moniaiium quadam fuperbiae accufabatur j fed huic nodu postmodum apparuit vir venerabilis exprobrans judicii temeritatem dicendo : Superbam ejfe famu~

lam meam judtcafli, falfo prorfus, quippe filiam partet quacum con-

cors mea voitwtas erit. Contigit etiam Dominam hane, quum Sanda matre noftra Birgitta gravida eilet, ad littora Oelan-

παε naufragium facere , fed ope Ducis illius, qui Ntcopiae fame enedus eft, non fine maximo labore & praefentiffimo

vitae periculo, multis aqua demerfis, liberari. Nodo

iubfecuta obverfabatur fpecies hominis fulgenti induti ve¬

lie

i

iibique dicentis : Propeer bonunt iüud quod in utero geris >

e mortis faucibus nunc ereptam te leias , fac Det amore imbuas quod Deo acceptum referre aebes} id quod etiam fedulo fecit f

ceteros pariter liberos fuos reverentiam & eultum Dei do*

cens.

Sciendum eil feptem huic Dominae Ingeborgi liberos fuiiTe : filios tres, Petrus , Benedictum , Israhlem

,

filias au- tern quatuor, Ingrides, Margaretas> Catharinas, & di- lediflimam matrem noftram Sandam Birgittas. Id datum fuit integritati morum Dominae hujus quod ex mundo hoc

evocaretur, &correpta morbo mortem fuam aliquot diebus antequam moreretur, & praefciret, & pracdiceret. Jamque

maritus

(12)

§ Margaret® Abbatiss®

fin dc'cih nakrom daghom för ån hon doo. Oc tha hon faa_»

fin hårra oc andra flere grata oc f rja, tha fagdhc hon, hwi forghcn i ? ympnit långhe hafbcer jak hår leffVat, oc nw år

giådhiandes, thy at iak år kallat aff wårdoghare Hårra_».

T hår åptber vvålfignadhc hon bonda oc barn , oc fompna-

de hon i Gudhi* Tåften Frwn hon leftde vvål, oc thy år

hon mådh Gudhi fåål. Oc war tåften Frw longho i Hy-

mcrikis rike, for thy at lidhan Sanda Birgitta war komme»

til * ara, oc i Gudz fanna vvidherkånno , tha hånde thåt en-

tidh at jomffru Mana kom til henna oc hafFde mådh fik fö¬

relagda Frw Ingeborgha fiål, Sanda Birgitta modher. Oc

jomffru Maria talade til fiålenna oc fagdhe: O dotter ålskar

thu tåfifa thina dotter Birgittas? Siålen fwaradhe : O mia Fru, thu weit hwru thåt år mådh os, ålskar hon Gudh#

tha år hon mik kår; ålskar hon ekkeGudh, tha år ho»

mik hatehken oc led.

Oc år vvetande at hon oc hånna vvårdoghe HårrjL.

the bodho i Opplandh

,

oppa en gardh fom kallas Finzsta-

da , liggiandis vvidh Oppsala. och ther födde hon fina hål-

ga dotter Sandam Birgittam oc flere fin barn. Sin n» hwi-

las hon oc hånna årleke Hårra i Oppsala Domktrkio i San¬

da Katerina kor. Thår åpther når Sanda Birgitta war

kommen til lagha aara> gafF hånna fadher hånne enom år-

lckom diårra til hionelagh 3 fom heet Hår Wlff Gudmar-

son, han war mykyt godher, oc gudeliken, oc råtwis, ocrå-

dhes Gudh i allom tingom, oc war Laghman i Oppland, the

fingho til iamman vin barn, ιν ftner oc iv dotter. Ther<L»

fdrfte fon war Hår Karl Wlffson: Thån andre Hår Bir¬

gte Wlffson : Benedictus : Gudhmar Wlffson. Sanda.»

Birgitta förfta dotter heth Fru M^ritta : annor Frw Ceci¬

lia : tridhia war modher Sanda Katerina : fiårdhe Iomflrw

Ingeborg. Når Sanda Birgitta dotter the förfta, fom heet

MiERETTA war kommen til lagha aldher, tha gafF hånna Fa¬

dher hona enom måktoghom hårra fom heet Hår SiwiD

RiBBiNG, han war mykyt hardher oc grymber man, oc år

thå»

* h åhr^

(13)

Vadstenensis Chrgnicok. * 9 maritus ejus & reliqui moefti atque flentes adftabatjt quum illa animo hilari j cur flctis ? Sjuod fatis efi vixi , gaudendutn._»

potius , jam enim me honor λ tior Dominus avocat. Hoc effa-

ta marito liberisque faufta quaeque adprecabatur & beato

obdormivit. Uti vero integerrime vixit, ita nunc acterna

gaudet felicitate, & quin dudum ad coeleftia pervenerit gau- dia dubium non eil. Conilat enim S. Mariam aliquando S.

Birgitta poftquam intimiore cognitione Dei ornata eilet

fefe ftitifie, & animae Ingeborgis, quam adduxerat dixifie:

Tilum ne hanc tuam blrgittam diligis ? Cui anima: Ipfa no-

fitf domin a m*a7 cujus rei nos potiffimum ratio» em hab erρ de be α¬

τή tis. Si DSum dUigit filta mea 7 mihi efi dileäiffima 7 alioquin mi~

bi longe exofijjma.

Neque ignorari debet eam cum nobiliifimo marito (uo in UplandiA domicilium habuiiTe, & quidem in prcedio Finz-

stada

,

non procul Upsalia , ibique eis natam eiTe S: Bir-

gittam Iiberosque ceteros. adhaec illam una cum marito fe-

pultam in Templi cathedralis Upsalensis choro, quiS. Catha¬

rinas dicitur. Nubiles annos cum S. Birgitta attigerat, pater

eam matrimonio .jtinxit Domino Ulfoni Gudmari filio,viro nobililfimo, optimo, piitfimo, acqui juftique obfervantiflimo, Legiiero Uplandia. Odlo his üben nati funt, filii quatuor Garolus, Birgerhs, Benedictus & GudmaRUsj totidfemqtic

fil iae

,

Mar etta, Cacilia, iandla mäter noilra Catharina, &

iNGEBORGrs. Harum natu maxima Maretta cum nubiüs eflfet,

a patre data eil viro eximiae audloritatis Dn. Sivido Ribbingo.

3Erat is feveri & impotentis anüni, quin & ipfe eil Latro illo

cujus-

(14)

ίο Margareta Abbatissje

.thån rdffwaren fom ftaar affin Revelationibus. Oc thy drdff-

dhes Sanda Birgitta at henna dotter skulle komma i tolikx

omilz manz wald, oc gaat ey ingangit i the ftwffwo hwar

the famman waro kompne til the glådhi, vvtan war fik al¬

lena i myklc hiårtans mddho, oc tha war hon haffwando

mådh Frvy,CEciLiA. Tha talade barnet Tom i henna hffwe laa fighiande ; Min kåra modher dråp mik ekke. Hon fwara-

dhe

r

Mith kåra barn mådhan Gudh haffVer giffvvit tik fiå-

lena, ey skal iak dråpa tik. Sidhan for hon i fin båfta_.

klådhe oc gik in oc giordhe alla gladha. Oc år witandhes,

at tåffen Frw Maritta haffde en fon mådh (inom hårra Si-

wiD Ribbingh, oc han heet Hår Padhar RiBBiNG. Thenna

Hår Padhar Ribbing fik fik til hwftru Hår Kars fyfter aff

Tofftom , hon war Hår Wlffs Abiörna sons dotter, oc Hår jFrengisla Hiarls fyfter-dotter, fom atte sanda Bir¬

gitta syfter-dotter, Thånna famme Hår Padhar Ribbing oc hans hwftru Fru.CRisTiN fingho enghen barn (amman. Han

foor til the hålga graff oc doo i vvåghenom oc kom al¬

drig ather.

Oc år vvetande at Fru Maretta fanda. Birgitta dot¬

ter, at hon fik åpther Hår Siwiö Ribbing en annan årlekan

Håra.,, fom heet Hår Knwt Algottzson, mådh honom haff¬

de hon twa dikter, fom war fdrft fyfter Ingegardh Knwtz

Dotter, *fom haer war fdrfta vvigdh abbatiffa". Oc mykyt goth gaff hon hår in mådh fik aff fit arff, fom hon haffde ta- kit åpther fina fdråldra. The andra Fru Maritta dotter heet

Frw Katerina Knutz dotter

,

hon wart gifft * i Norghe".

Oc år vvetandhe at fidhan Fru Maretta fik Hår Knut Al-

gotzson, tha war hån na warilfe mykyt i Norghe, fdr thy

at the slåkten war mykyt rik oppa godz badhe i Swerike

oc Norghe oc Hallanph. 0c om the η tima war ko¬

nung Magnussa fon jwnkar Hakon Konungher i Norghe.

Oc han fik konung Wallemars dotter aff Danmark fom heet Drotning Margareta, hwilken tha war mykyt wngh, fwa

fom

*Br. Anbiörn * Br. fom vvar fdrfta wigdh Abbatiffa i

Wastena clefter. * Br. ter * £>vtil Norghes.

(15)

Vadstenentsis Chronicon. i i

gujus mentio in Revelationibus. Doluit S. B^rgjtta filiami in impotentis mariti poteftatem venifle , & ccenaculum nu-

ptiale ne ingredi quidem voluit, fed fola feorfum animo an-

gebatur , eratque eodem tempore gravtda Cecilia fuå >

quae in utero jaeens fic matrem alloquebatur: Cavo

me eneces mäter dileftiflima. Cui illa: Foetus fvavtjfime , vitam Λ Deo datam neutiquam tibi adimam ,* Mox Veilibus birgitta ογ-

natiftimis induta introibat omnesquefiilariores reddebat con-

vivas. Habuit M^eretta noftra ex Sivido Ribbingo filiurru unicum Petrum Ribbingum, qui poftmodum uxorem duxitfo-

rorem Dn. Caroli de Tofta

,

filiam Dn. VLFONrs Abiör- Ni filii, Dn* Erengislonis Jarli ex forore filiam, cui matri- monio jun&a erat S. Birgitta ex forore filia. Petrus hic Ribbingus nullam ex hac conjuge fua Christina prolenu fufcepit... Ad fanftum fepulchrum profe&us eft nec unquam reverfus, in ipfo en im itinere obiit.

M^retta noftra S» Birgitta filia mortuo Sivido Rie-

bingo ad fecunda vota tranfiit nubendo honorabili viro Dn.

Canuto Algothi filio, ex quo duas progenuit filias. Ha-

fum prior, foror Ingegerdis Canuti filia , prima monafte-

rii hujus Wadstenensis confecrata Abbatiila , quae plunma

bona , haereditate a parentibus fibi relida, monafterio no-

ftro dedit : altera Canuti filia Catharina

,

dum aptid

Norvegos verfaretur nupta eft. Etenim ex quo dorai-

nam Merettam duxerat Canutus

,

diu multumquc»

in Norvegia degebät, ideo quod familia illa dives eftet

proediorum non in Svethta folum, fed & Norvegia atque

Η all a ν oi a. Erat illo tempore Magni Regis filius , Doini- HaQuinus Rex Norvegia, cui Waldemar.! Dunorum Regis filia Margareta nxor data eft, utut puella adhuc duo- decim circiter annorum, Maglftra autem auU ejus erat Do«

Bi mina

(16)

12 Margaretje Abbatiss.®

fom om xii aara, oc tha wär Fru Maretta hennas HofFmå- fterinna, oc i farnma tima haffde *når fik fina eghna dotter, jomffru Ingegardh Knwtz dotter. Oc hånde thåt offta at Drotningen oc Syfter Ikgegardh fingho badha aff eno rifo,

oc haffdo kårleken omgångilfe fik imållan i finom barndos

•tima. Oc thår åpther fidhan Drotningen war * kornen hår

til" riket at ftyra , oc Syfter Ingegarfh Knwtz dotter war wordhin Abbatifia * hår i clöftrit", ålskadhe Drotningen han¬

ne mykyt oc clöftrit, badlie förthera kårleka omgangho fom

the haffdo til famman i thera oppfödho, oc fwa förhånna hål-

ga slåkt skwldh. Thår åpther naar Drotning Philippa war kommen til riket, tha låt Drotning Margareta hånta Frw

Kate Ina Knwtz dotter wtaffNoRGHE, fom tha war wor¬

dhin ånkja, oc skikad ie hona til at wara Drotning Philippa Hoffmåfterska

,

oc thåt vvaradhe ey långe, för thy at horn,

blefF dödh opp Kalmarna. Oc thår åpther fördhes honhiit

oc jordadhes iiår i * Watzstena

Item år wetandhes at Hår Karl Wlffson Santfta Birgit¬

ta fon, han vvar nåfte barn Frw Maritta. Han war tro refor giffter. Hans förfta hwftru heet Frw Katerina Gisla

dotter, the andrehet Frw *Godha, hon war födh i Nor-

ghe, the tridhia heet Fru Kadhrin Hår Katil Gltsingx dot¬

ter. Hår Karl war mykyt kater oc luftogher man, tho ål¬

skadhe han iomffru Maria

,

oc haffde * innerleken kårlek til hånna" oc fagdhe offta at håldher wille han åwcrdelika i hålft-

wftte wara, ån at the iomffrun Gudz modher skulle fiårkas Gudhi i aldra minzfta mon. Naar Sanéfa Birgitta haftdeftan- dit nakor aar i Rom, bödh war Hårrehånne lata komma fina Γ ner för Pawan i finom ridderlika skrwdh, hånne til vvitnes- byrdh haa hon wäre, oc aat the årandhen måtto faa thås bät¬

tre framgangh thår Gudh haffde hånne antwardat at rykta«,.

Tha kommo the badhe til Rom, Hår Karl oc HårBiRGE. Na- kon tima thår åpther at the waro tith kompne tok Sanéla Bir¬

gitta thetn mådh fik badha oc gik för Pawan, tha haffde Hår

Birge

*£r. hon * Br; kommen til *Br. i Wastena * Br. i WA«·

stena dofter *£r< Gödha * Br, hånne kåra

(17)

Vadstenensis Chronicon.

mina Mäeretta

,

quae fimul filiam Ingegerdim educavlt, a»

deoque non raro accidit, Reginam & Ingegerdim eadcrru caftigari ferula , interim perpetua utebantur confvetudino

amicitiae in hac actatula. Deinde cum Margareta guberna-

culo imperii admota eftet, Ingegerdis autem Abbatiila mona-

fterii noftri , illam & fimul ipfum monafterium fingulari fa-

vorc comple&ebatur Regina, tam propter veteris arnicitiai nfiim, quam generis , cui örtum noftra debebat, ftn&itatem.

Pofthaic cum Philipp a Regina advenerat, Margareta Ca-

thartnam Canuti filiam e Norvegia accitam

>

memoratas Philippe Magiftram aulas conftituit; fed munere hoc non diu funcfta eft uti nec vita

,

quam cum morte commutavit Cal-

marnle j inde Vad^enas noitras perlata eft & fepulta.

Ulterius monendum nobis éft, Dn. Carolum Ulfonis &

S. Birgitta filium, Maretta fratrcm natu proximumtres or- dine HabuiiTe uxores. Harum prima erat Catharina Gislo-

Nis filia

,

altera Goedha natione Norvega

>

tertia rurfus Catharina Dn. Cätilli Glysingii filia. Erat Carolus hilaris valde atque feftivi vir ingenii, Mariam tarnen Virgi-

nem fingulari coluit amore, & tanto quidem ut fepc profite¬

retur malle fe asternum cruciari

,

quam Virginem DeipararrL»

vel tantillum a Deo amoveri. Aliquot annos cum S. Bir¬

gitta Romas egiifet, juftit Deus ut filios equeftri habitu iuo

ornatos Pontifici fifteret, in fplendoris ac magnificentias do-

cumentum

,

utque in pofterum negotia a Deo fibi com-

mifla fucceflus experirentur feliciores. Romarn itaque veni-

«nt Carolus &c Birgerus. Aliquo poft tempore ambobus

corpitata filiis Pontificem convenit S. Birgitta 5 & BirgerUs

quidenu

(18)

Η Margaret® Abbatissje

Birge fidh felådhe nidh oppa foot, or fit balte fom han plåga-

dhe bara

,

oc aldher hlådder mådh. héffwiskafte måtto.

Hår Karl hadde fik klåt mådh fin ridderleka skrudh , om the

måtto fom the plågha fomwårldena ålska mådh fildbålte,dy-

fing oc fating oc halsbandhe, fom tha war fidher. Oc haffde

han oppa fik en hårmelins-kiortil, oc the skinnen *fylte them"

all innan badhe owantil oc nidhan, oc fyntes nar han gik ål-

lår rérdhe fik, fom the dywren haffdo waritall liffWandis, oc

fom lupw opp, oc fomlik nidh- Oc haffde hwart dywret ena ffrgylta klokko om fin hals, oc en gulring i mwnoen. Tha

Pawen haffde feet them badha fagdhe han til Hår Birghe : Thu åft modhrenna fon

,

ån til Hår Karl fagdhe han, thu

åft wårldenna fon. Tha fyöl sanda Birgitta a knae för Pa-

Wan oc bedhes cdhmyuklikafinom fonom fynda affldfn* Tha

tok Pawen oppa Hår Karls bålte , oc a andra thy han-a fik

haffde: thenna twnge wäre honom nogh at bara til fynda-

boot. Tha fagdhe sanda Birgitta: O hålge fadher skilen

honom franffyndenär, iak vvil skilia honom frän båltet.

Nw år witande at nar sanda Birgitta foor til the hål-

ga grad j haffde hontry fin barn mådh fik, fom war Här Karl

Hår Birghe, oc * sanda Katjerina, oc ii annor tiånifta folk,

ος hålga Måftar Paidhar , oc Priaren i Alwastrqm , fwa

at the w.aro vvidh vin manniskior, oc tha oppenbaradho

war Hårre sandae Birgitte at the skullen all igånkomma^,

wtan cn perfona aff them. Tha the, kommo til Neapolim i

Cicil'E rike, oc drotningen fom tha ånkia war radh .f r ri-

keno oc heet Iohanna, oc war sanda Birgitta enkanneli-

ken godher wen, oc ålskadhe hona mykyt, tha lårdhe san¬

da Birgitta (inomfonom , hwru the skullo gaa fär drot- ningena oc hanne wirdelika helfaåptherthera landz fidh mådh

nigi.lfom oc fallandes, a knå, oc kyffande bannas fdther. Når

Hår Karl kom fram til Drotningena,giordhe han hanne wtfrdh- nig åpther finne héffwo fom hanne bordhe , oc fidhan kyfte

han hona for mwnnen, aff hwilko Drotningen fik ftoran kår-

fek til hans, at han tordhes thåt wagha, oc vviile honom en- galedhes

pr. yvaro fylt Br, war a hålga modher

(19)

Vadstejstensis Chronicon. 15

quidern prolixa atque talari indutus veftc, folito cinclus' bal¬

theo, totusque adeo in decentiilimum morem compofitus in- cedit, Carglus vero equeilri habitu ornatus, ficut affolent qui mundana haec depereunt, baltheo argenteo , pngione >

- -

& torque pro more illorum temporum, tuni-

cam etiam geftans hermelinis confutam pellibus a fummis ad ima, adeo ut cum incederet confpicerentur animalia illa vivis

fimillima quaedam furfum quaedam deorfum curfitare, unicui- que auratum tintinnabulum de collo pendebat, & annulus

aureus de ore prominebat. Summus Pontrfex ut ambos cun-

fpexerat, Birgero dixit: Tu matris es filius j Carolo autem : Tu vero jeculU Mox S· Birgitta in genua ad pedes Pon- tificis provoluta, filiis fuis peccatorum veniam precari coepit.

Tum Pontifex baltheo Caroli ta&o ceteroque quem gerebat

veftitu. Sufficiant, inquit, ponderofa haec ornamenta ad poeni-

tendum pro peccatis. Cui it^rum Birgitta : abfolvat eum->

Tua SanttitAs a peccatis , baltheo equidem ipfa privabo.

Jam notumfit oportet feqüutos fuiiTe S. Birgittam adfa-

crum Sepulchrum abeuntem tres fuos liberos Dn. Garolum,

Dn. Birgerum, & beatam matrem noftram Catahrinam, item

Vernas duos, &beatum Magiftrum Petrüm, atqj Petrum Prio-

rem monafterii Alvastra, ut odo admodum fuerint comites, atq; revelavit Deus Samftae Birgitta omnes,uno excepto, re- verfuros. Neapolim, quae Siculi regni pars eil cum venifTent,

& Johanna Regina san&ae Birgitta amiciffima , tum vidua_, imperium adminiilraret % filios fuos S* Birgitta docuifr, quo cultu Reginam prafentes venerarentur more illius terrae , fle-

xis nimirum genibus & pedum ofculo. Carolus cum ad-Re- ginam accedens propius debitam exhibuiflet reverentiam, la-

bia quoque illius exofculabatur. Hac audaciå ita commota eil

Regina ut tota in amorem ejus raperetur, & abitu denegato

(20)

16 Margareta Abbatiss.e

aledhes lata tådhan fara, wtan fagdhc athon åndelika vvillc

ehalla han oc haffwa för fin Harra.

,

Sanda Birgitta fagdhc

at thåt matte engaledhes wardha, för thy at hans hwftru leff-

deån hår herna i Swerike: $η Drotningen fagdhe fik thåt ey

wilja sköta, vvtan fagdhe at thåt skulle vvara fom hon wil-

le. Thår åpther gik Sanda Birgitta til fina gudelika böner

oc badh Gudh om fina nadher

,

oc tha wart Hår Karl fyw-

ker oc fik fina hålfot, oc nakra dagha thår åpther tha bleff

han dödher. * AfF hwilko Drotningen kom honom til iordh,

oc aff.hans dödh mykyt bedröffdes oc i fwa måtto giordho

hon hans iordhafårdhmådh fwa ftorom koftnat fom han had¬

de vvarit hånna Hårra

,

fom Måftar Paedhar vvitnadhe form»

tha thår når war, Han wartfywker i Neapoli a fandi Mathle Apoftoh dagh, oc xv daghen thår åpther bleff han dödher oc iordadhes thår i Neapoli , oc a hålga Torsdagh thår åpther

kom hans fiål til himerikes åro, åpther thy " Måftar Paidhar fagdhe, oc Gudh oppenbaradhe Sandat Birgitta.

Item år vvetandhe at Hår Karl Sandat Birgitta fon_»

haffde åpther ffk thwa föner, Wlff Karsson oc Karl Kars¬

jon , them haffde han mådh Fru Katerina Hår K^etil Glt- sjngx dotter. 5fn Wlff Karsson bleff dödher vvngher oco-

giftter. Karl Karsson hyöls til skola oc tilftudium, oc skul¬

le haifua vvordhit pråfter, thy at fwa war Gudz wili. 5fn hans

modher fat ey långher ånkja ån eth halfft aar, oc tok fik til

hosbonda en Tyskan Riddarai, fom heet Hår Johan Mtltn

ka. Mådh them famma Håi^ Johan Mtltika fik hon twa_, dötter, fom war Fru IngeboRGH Hår Gotskalk B^enktzsons, hon doo barnlös. The andra heet Frw Margareta Hår Cristlern NiciLssoNs

,

aff huilke slakt Erik Karsson war

Wtfödher aff, oc the" slåkten ail·

Thår åpther kom Karl Karsson hem aff ftudio, fik fee

tåffa fina halfffyftra fom ån tha waro wngha jomffrur 5 tha_, fagdhe han, aldrig skulu tåffa garppiffor wardha mina arff- winga, oe thår åpther giffte han fik, oc tok fik til hwftru Hår

Algot Magnussa dotter,hon heet Fru Katerina. Han fik

mådh

f Mr* Ος Prottn.låth kopam^ honom * Br} hålghe Måftar

(21)

Vad.stenf.nsis Chrqnicon. 17 ei fe nupturam confirmaret. S. Birgitta id fieri pofTe perne-

gabat, quandoquidcm uxor filii domi adhucin vivis elXetj Re¬

gina autem propoiiti tenax fe illud non curare, & voluntati fuae

morem geri debere inftitit. Tum fanda Birgitta devotis-

fimis precibus fuis Divinam gratiam imploravit, quibus

fadum ut Carolus letali corriperetur morbo & paucis poft

diebus moreretur- Illius obitum multis Regina Jachrymis profequuta eft, & jufta perfolvit nihilo minore apparatu quam ii maritus fuus fuiftet, ceu haec omnia oculatus teftis Magifter

Petrus retulit. Die, qui Matthias Apoftolo facer eflyin mor- bum incidit in urbe Neapoli, & quintodecimo die proximo

fequenti obiit, ibique fcpultus eft, hinc die fefto Afceniionis

Domini ad coeleftem gloriam anima ejus evolavitprout idern

fandus Magifter Petrus afteruit S. Birgitta divinitus revela¬

tum fuifte.

Scire debes duos Carolum noftrum poft fe reliquifto

Slios Vlfonem & Carolum, quos ex Catharina Katilli

Gltsingi filia fufceperat. Ulfo juvenis & ccelebsfatis ceftit, Carolus in fchola atqueAcademia litteris operam dedit, facro

ecclefiae minifterio, ut divina quidem deftinaverat voluntas,

olim adhibendus. Mater ejus femeftri folum temporis intet-

vallo vidua fuit, maritum poftea nada Equitem Germanum., Johannem Mtltikam , quocum duas habuit filias Ingebor-

gtm, quae Gotskalco Benedictr filio data eft deceftitque im- prolis, & Margaretam quae Christierno Nicolai filio nu-

piit, ex qua ftirpe ortus Ericus Caroli filius cum reliquis il¬

lius familiae.

Pofthaec CaRolus abfolutis ftudiis Academicis peregre do-

mum reverfus uterinas forores virgines adhuc puellas utvidit,

hae Germanae y inqutt, neutiquam haeredes erunt bonorum-,

meorum, ficque ad conjugium animum appulit, uxorem du-

cens Catharinam filiam Algothi Magni filii, ex qua filiam

C fuicepit

(22)

ig Margarethe Abbatisshe

mådh hånne ena dotter fom heet iomffru Birgitta, oc wart kallat åpther Sandia BiRgitta. Thåthåndheentidhatthenne

famme Karl Karsson foor hiit til Wastena

,

fom han offta plågadhe, oc tha ilodh hår erh tråkappal fom hår war för ån kyrkianbygdh.es, lhwilkohan ilodh: Tha fyntes honom San¬

dia Birgitta, oc haffde eth timaglasi finne hand,huilkit fom fyntes når wara Iwpit. Hon taladhe til hans oc fagdhe : Karl

feer thu thåtta glafet? Han fagdhe ja. Weil thu hwat thåt

teknar mådhan thåt år fwa nårlupit? Han fwarade, ey weth

iak thåt* Tha fagdhe hon, fwa når år thin liffs time framlw- pin, oc ey nw mer ather ån thu feer; haffde thu waritGu-

dhi lydogher oc wordhit pråfler, fom thu war tilhallen oc Gudz wili war, tha skulle thu haffua wordit ålzfle man i mi-

ne slakt oc Biskopper iLinkcpwng, oc flolpe oc ilodh i t ho hålge kirkio. Han fwarade: O minkåra Fru bidh förmik, iak

wil mik garna båttra. Sandia Birgitta fagde: Thåt år nu offfent,

timen år framlwpin, oc domen år gifTwin. Tha wånde han fik

til fina fwena, oc fpordhe them, ånthe hafldo nakot hört ållar

feen The fuaradho, wi hördom at i taladhen, ån engen faghom

wi ållar hördhom thån widh idher talade. Oc i famma tima-

nom thåtta hånde, tha fyntes.mangom Syflrom * hår inan före,

oc fon likom wtan före, fom altcapelletbrwnne. Oc flraxther

han ilodh fik han skålffwe fottena, oc foor fwa hem til Wlffasa,

oc lagdes a fottafangh, oc tok kirkionna facramenta , oc bleff

fwa d dher, oc fördhes hiit * oc iordades hår. Hans dotter iomffru Birgitta* wart"ey åldre ån vin aaraåller ix. Nakon

timathår åpther fatte hånna modher hånne til Wreta clifler,

at nimma bck,oc thår wart hon fywk, oc fik fina hålfot. Oc

klårken kallades til hår,na fom hånne skulle skrifftaj naar klår-r

ken war wtgangen fran hånne, kom Sandia Birgitta oc ta¬

lade til hånna cc fagde : Birgitta fcripta tik, thu skalt nw död.

Hon fwarade: Min kåra Fru iak haffwer fwa giort. Safcdla_,

Birgitta fagdhe; Scripta tik för thåt at tha thu skulle hafivra

thin mantil oc thina krcno, tha gafl thu ekke fcfiwitom nat-

tena för glådhi skuld. Oc genilan låt hön kalla fik klårken,

o c skriff-

* Br. hår inne *Br, til Wastena */<"/♦war ^

(23)

VADSTENENSIS CIIRONICON. 19 fuscepit unicam, quam in memoriam aviae B kgittäm voca-

vit. Accidit Carolum hunc ahquando Vadstenas noftras pe-

tere, ceu frequenter folebat, & orationi vacare in facello li- gneo, quod hcic erat antequam templum exftrueretur. Tum apparuit ei S. Birgitta clepfydram manu tenens jamjam ad ultimum hora momentum properantem, illique dicens: Vides

ne Carole hane clepfydram? Cui ille, video. Sein' quid il-

bi velit quod ad defluxum jam vergat ? Mimme vero fcio in- quit Carolus. Tum illa: Tantillum vitae tuae, nec quid-

quam amplius quam quod cernis fupereft, quod ii Divime pa- ruiiles enim volxmtati & facris ordinibus initiari te paiTus fuiffes,his

deftinabaris Divino decreto, longiffimam omnium no¬

ftras familice vitam vixiiTes

,

& Lincopensis Epifcopus, colu- men&fulcrum fandse ecclefice, conftituendus fuiiTes, Tum il- le, Dominamea, inquit, intercede pro me, emendabo vitam.

Birgitta iterum : Sero nimis, effluxit hora, lata eft fenten- tia. Ille poftmodum ad famulos converfus an quidquam vi- derint auaiefrintque Nrogat ? Negant fibi quemquam vcl vi- fum vel auditum praeter eum folum loquentem. Verum eo- dem temporis articulo multis fororum inträ parietes mona- fterii & aliis foras, facellum totum flagrare vifumeft, & mox

febri correptus proedium fuum ULFasArepetiit, ledoque defi-

xus facramentis ecclefise fumtis

,

obiit, delatus huc poftea &

fepultus. Filta ejus B rgitta tum odo vel novem annos na.

ta erat· Aliquo poil tempore a matre ad Vretense· monafte- rium mittitur difcendum litteras, ibi lethali morbo Jaboranti facerdos accitur

,

cui peccata confiteretur. Jamque abierat facerdos cum Sanda Birgitta praTens: Birgitta mea, inquit»

confitere peccata, ilatim moriere. Regeditvirgo, Dileditfi-

ma Domina» modo confeiTa fum. Rurfus S. Birgitta:

Confitere etiam hoc, quod cum manteüum & coronam geftatu-

ra eras, node proxime praecedente prae gaudio vix fomnurn-, capere potueris. Confeltim illa revocari jubet facerdotetru ?

& quem-

(24)

20 Margareta Abeatiss^

oc skrifftadhe fik, Tom Sanda Birgitta haffde hånne budhit.

Thår äpthervvart hon lyfte åpther jordhbår. Oc thefom hån¬

ne skötto fagdho thåt omögelikit Wara a t the kwnno finnas,

för thy at thåt war mållan Ywl oc Kyndelmåfto. Jomftrun

fagdhe, gangen wt oppa thånna iordhtfghen fom ligger når

clöftret, oc skräpen aff fnyön, ther fan i nogh, fwa fagde mik

min modher Sanda Birgitta fom hår war nw genftan når mik.

Oc the gingho wt oc fwnno i fannindh at fwa war fom iom-

ffrun haftde fakt, oc aldrig wifto the thår wåxa bår förra. Thår

åpther bleft iomftrun dödh, oc fdrdhes hiit * oc ligger hår mådh

flerom Sanda Birgitta barnom.

Itcm år wetande at Hår Birghe Sandat Birgitta

fon wart tösfwa giffter. The förfta hans hwftru heet Fru

Bankta Gltsingx dotter , mådh hanne haftde han tw&_»

föner, Wlf oc Gudhmar. åpther hånna dédh foorhan mådh

finne hålge modher til the hålga grafik oc ther wart han Rid¬

dare. Oc når han war hemkommen mådh finne hålge fyfter

Sanda Katerine, oc the haffdo hemfört fina hålga modhers

been, oc fidhan Sanda Katerina hans fyfter war annat fin wt-

farin til Rom, mådhan giftte han fik annat fin. The famma

hans hwstru heetFrw Maritta, om han nakor barn haffdo

mådh hånne, thåt kan hwarien finnas. Oc når hans fyfter war hemkommen tha awitte hon fin brodher iighiande, för thy

at thu haffwer tik gifft annat fin, för huilket thu haffwer giort

mothe Gudz wilia, thy skalt thu mifta badha thina föner, huil¬

ket oc fwa hånde j thy at en hans fon, fom heet Wlfwer , oc

war ingifiwin til brödhrena, * oc doo för ån conventet inwig-

des, Gwdmar bleff wte mådh fadhrenom, oc ey lankt thåräp-

ther bleff han dédher hår i Waftenom.

Oc år thåt wetande at Hår Birge ftod för allom Clofter-

fens årandom, oc war clofterftens fysloman, huilket honom

oc Sandat Katerina antwardat war aff Gudhi, huilket the

badhen trolika giordho. £(n Hår Birghe , fom långxft

liffde, alt thåt han kwnne bytha oc kcpa til Clofters gagn

oc nytto , thår lagde han alla akt oppa fom nogh finz skriff-

wat i clofters jordabook. Oc tha Sanda Birgitta skrin bars

ftfrfta fin, tha gik Hår Birge fiålftwer wndher thes mådh fle-

* Er» til Wastena *Br. i Wastena· rom

(25)

Vadstenensis Chronicon. 21

Sc quemadmodum S. Birgitta monuerat confitetur. Poftha?c capiebatur deiiderio fragorum, quae miniftrantes ancill^ hac

anni tempeftate, id eftinter feftumNatalitiorum Chrifti Sc Pu-

rificationis b. Virginis, reperiri pofle negabant. Tunc puella exeatis, inquit,.in collem monafterio vicinum Sc discufta ni-

ve quod iatis eft invenietis, id mihi modo confirmavit Sanda

matcr Birgitta. Illae itaque protinus egrefTae opere ipfo ex- pertae funt verum effe quod puella dixerat, nec un quam antea conftabat fraga illic crefcere. Deinde fatis funda Vadstenas perlata, atque ad ceteram S. Birgitta prolem tumulo fuo

condita eft.

Birgerus S. Birgitta filius duas in matrimoniouxores ha- buit j prior erat Benedicta Gltsingi filia , quae duos edidit

filios Wlfonem GuDMARUMque. Illa mortua cum fändama-

tre fua ad facrum fepulchrum proficiicebatur, ubi Equeftres ho-

nores meruit. Poiiquam vero revertiflet cum forore S.

Catharina

,

fandaeque matris fuae ofta domum retuliftet, atqj altera vice Romam abiiftet foror, fecundam uxorem duxitMA-

RiTTAM, quae an liberis maritum beaverit nonconftat. Rever-

ia domum foror, fratri id exprobravit, increpansque his verbis

minataeft; Ideo quod,Deo invito, fecundam duxifti uxorem,

ambos filios amittes; quod etiam fadum eft. Etenim EIlfo

ordini monachorum Vadstenensium aflociatus eft, mortuus

vero antequam Conventus confecraretur, Gudmarus filiorum

alter cum patre extra monafterium vixit, &non multo poftheic

Vadstenis mortuus.

Nec reticendum ncbis eft Birgerum ipfum omnibus mo¬

nafterii curii praefuiffe , ejusque ceconcmrm egifte,quod mu-

neris ei Sandaeque Catharina divinitus injundum, fumma in- tegritate adminiftrabatur. Ille vero ut diutius vixit, ita quic- quid in monafterii ufus Sc commoda corrmutare Sc hegotian potuit, diiigenter providebat, prout iingula harc in ditionum_>

monafterii libro litte ris confignata exftant. Cumquo fcrinium S.Birgitta prima vice portaretur?ei Bircerus ipfo

cum

(26)

22 Margareta Abbatissje

fierom år te-kom hårrom. O c thån daghen fagdhe han mådh gudelike glådhi, nw wil lak gladelika slaa mit Ii hwffudh opp, för

t ny iak flodh oppta bedröffdher ftSr mm >m hårra konung Ma¬

gnusse, mådhnidherbögdhö hoffide, når han offta fagde tilmik,

hwat mona vvare franko oc thinne modher vvara drömtinath

om os? Thår åpther kalladeGuda honom hår aifwårldenne arom

åpther Gudz byrdh Mcccxeprimo. Oppa Sandi Bartholomaei dagh wart han fywker oppa Ringstadaholm, oc tridhi da- ghen åpther bleff han didher, oc fÖrdhes hiit oc iordadhes

här mådh myklom hedher Tom tilbordhe.

Item thån tridhi Sanda Birgitta fon han heet Benedictus,

han doo wngher, oc ligger i Alwastrom.

Item thån fiårdhe Sanda Birgitta fon heet Gudmar

,

han_j doo vvngher pilter, oc gik til skola i Stockholm.

Item the andra Sanda Birgitta dotter heet Fru Cecilia,

hon war ingiffwin i Sk^eninges clofter mothfinom vvilja, aff

huilke war Harra figher affin Revelationibus] i iv bokenne oc

*

lxxi capitulo. Hon wart giffwin enom fom heet LarenzJo-

gans son, oc warenftor måftare til läkedom, oc war når ko-

nun^enom fom tha ftyrdhe i rikeno, foni hånne wtgafF} oc hån-

ne fik han moth allas hän nas frånda oc wena famtykkio. Tho

haffdo famman try barn, fom war JomfFru Birgitta Larenzsa

dotter

,

hon wart hår fyfter oc ingiffwin, oc war mykyt gu¬

delik månniskia, ocdoo för ånconventet wigdhesin. The an¬

dra hånna dotter heet FrwKATERiNA, hon atte en årleken hår- rafom heet Hår StenStenson, the haffdo famman twa föner

,

fom war Sten oc Wlff. The twa piltane bliffw dödhe föran

Frw Cecilia dcoo, oc Fru Kadhrin thera modher tåslikes, oc the liggia hår. $in thånna famme årleke hårran, Hår Sten Sten-

son gaff fik fidhan hår in i * cloftrit för en lekbrodher, oc liff-

de hår årleka oc vvål, oc doo faål. 5(n Frw Cecilia Sanda-, Birgitta dotter gik til gifftemala annan tidh, oc fik en årleken Harra, fom heet HårB^NXT Philippa son, oc mådh honom-, fik hon enghen barn, wtan åpther hans dödh foor hon hiit til Wastena oc bodhe hår, oc gaff hiit til cloftrit mykyt godz,

*fpmnogh kan finnas i iordabokene". Oc når hon haffde år-

* leka

JSr,i,xxxi *B ? WASTENA clofter * abfunt nBre%*

(27)

\

Vadstenensis Chronigon. 23

cum aliis viris nobilibus humeros fubdidit, quo item die pia perfufus laetitia in ha?c verba prorupit: Nunc gaudens ercdum caput efteram, qui qucndrm faepius defixis in terram oculisfta- bam coram domino meo Magno Rege, quum identidemame

qua?reret: Quid, qua?fo, de ncbis cognata noftra, tua mater, hac node fomniavit? Eum pc Rea ex hac terrena ftatione Deus e-

vocavitanno ciocccxci. Die S. Bartholomen morbus eum oc-

cupavit in prcedio Ringst adaHoem, & triduo poft morsfequu-

ta eft. Corpus huc translatum hcnorifice, ut par erat-,-.depo-

(itum eft.

Tertius S. Birgitta Rlius Benedictus puerobiit, & Al-

vasira fepultus.

Quartus GuemaRus puer item praematuro fato abreptus,

fcholam frequentabat Stockholjvensem.

Filiarum S. Birgitta fecunda Cecilia in monafteriurrL»

Virginum Skiningensu μ non fua fponte detrufa eft, cujus rei

etiam meminit ipfe Deus Revelationum lib- iv. cap. lxxxi.

Laurentio ha?c Jcemnnis filio in matrimonium data eft

,

medico experientiflimo , & in aula Regis tum imperantis, qui etiam eam elocavit, fruftra renitentibus confangvineis at- que amicis fponfk. Tres iis liberi erant, Birgitta, qua? fo-

roribus monafterii noftri aftbciata, virgo piiflima, mortua an¬

te ccnfecrationem Conventus: Catharina, uxor Stenonis Stenonis filii viri nobiliftimi, duorum filiorum mater Steno¬

nis ViFONisque. Ceterum ambo hi quin & ipfa mater obie-

runt CFciiiA adhuc vivente , & heic fepulti funt. Laudatus

Steno ipfe poflmodum in numerum fratrum Lahorum mona¬

fterii noftri fe cooptari paRus eft, fände & hcnefte cum vixe-

rat beate mortuus eft. Cecilia ad fecundas nuptias transi-

ens, jun da eft nobiliiftmo viro Domino Beneeicto Philip- pi filio , qucd matrimonium liberorum fterile erat. Poft

fuprema autem mariti fata Vaestenis noftris domicilium fi- xit

,

rrcnaReriim ornans quamplurimis procdiis, ut abunde-r

ccnftat ex Libro: diticnum. Exada innoxia integraque vita,

mortali-

(28)

24 Margareta Abbatissje

leka oc wål lefFwat kallade Gudh hanne äff wårldenne arom

åpther Gudz byrdh Μ ccc xc oc a ix areno, fandi Gregorii dagli

i faftonne.

The tridhia Sanda Birgitta dotter war waar hålga^

modher oc Frw Sanda Katerina, hånna liffnadher oc ftadge

år allom oppenbar oc kwnnogher.

The nardlia Sanda Birgitta dotter heet iomffru Inge-

eorgh j hon war ingiffwin i Risabargha clofter. oc liffdo

ihår gudelika oc wål, oc år nw i himerike nrådh Gudhi fååh

oc tros hålogh vvara, thy at Gudh gdr mangh jårtekne widh

hånna graff, hwilke fom tith komma , oc kalla hånne fik

til hiålp.'

(29)

Vadstenensis Chronicön. 25

mortalitatem exuere juita eft anno ctocccxcix, die S* Grego-

rii 111 Quadrageiima.

Tertia Santo BikgittjE filia erat beata mäter Sc domina noilra S. Catharina , cujus vto ratio & ftatuta omnibus funt

notidima.

Quarta filiarum Ingeborgis Risabergensi monailerio in-

dita, illic pie vixit5 nunc in coeléfti gaudio exultat, creditur-

que fancba ? ideoquod muita^miracula ad ejus monumenturru iliis conipiciantur ? qui llluc venientes auxilium implorant.

D SCHEMA

(30)

SCHEMA GENEALO-

ad dü&um

BENEDICTUS, cujus uxor RAMBURGIS uxor

£ RENGISL OΝIS.

INGRIDIS. INGEBORGIS uxor BIRGER!> Ρ Ε TRI filiu

PETRUS. BENEDICTUS. ISRAEL. INGRIDIS. MARGARETA. CA MjERETTA uxor CAROLUS , cujus B1RGERUS,cujus uxores

uxores (i) CATΗA' ( λ) BENEDICTA GLYSIN- (\)SEFEDI RIBB IN- R1NA GISLONIS fi- GI filia, (1) M/ERETTA.

Ii a, (i) GOEDHA r GI. (T) CANUTI, (?) CATHARINA

CATILLI filia. qu<e

ALGOTHI filil. fiecundo nupta JOHANNI MYL TI KA, i.ULFO. i.GUDMA-

RUS.

rPETRUS 2. INGE- z.CA^^ULFO ?.CARO-TNGEBOR- MARGA^

Ribbingus, GERDIS thari juvenis LUS cujus GIS , uxor RETA,u-

öbiit :ujus uxor Abbatifla na,

Christina VadCkne-

TEONIS fls.

filta.

uxor CA- GOTSCALCI, xor CHR I-

THARINA BENEDICTI STIERNI, ALGOTHI filt i.

.

filia.

BIRGITTA^

obiit virgo.

NICOLAI

plit.

(31)

27

GICUM S.- BIRGITTA

hujus Chronici.

SIGRIDIS PULCHRA

Filius Anonymus.

THARINA. S.BIRGITTA,jaxorllLFONIS, GUDMARI filii.

BENEDI

-

GUDMA- CACILIA S~ CA- I Ν G~E-

CTUS. ju- RUS. ju- uxor (ι) ΤΗ AR I- BORGIS.

venis ob- venis ob- LAUREN - NA.

iit. iit. TU, JO¬

HANNIS

filii 7 (ι)

BENEDI- CTIy PHI¬

LIP. filii*

i. BIRGIT- i. CATOA"?

TAmonialis RINA uxor

Vadftenen- stenonis

fls. filii STENO¬

NIS\

^ΤΕΝοΓ""uTFO.

juvenes obiere.

MOMENTA

(32)

28

MOMENTA QUJEDAM ITINERIS HiEROSOLYMITANI

S. BIRGITT®.

£x cod. MS. Bibi. publ. Upf,

Anno Domini cid ccc lxxt i. fecit· S. Birgitta de regno Swe-

ciae hoc viagium ad Sanclum Sepulchrum de Neapolbprout

infra fequitur:

Die /ovis, xi dieMartii pofuitnus nos in navi, in portu in ci-

vitate Neapoli.

Dominica in pailione, χτν die Martii exivit navis de portu praedido, & incGepit viagium.

Feria fexta, xix die didi menfis applicuimus ad Mecinam , Sc

ftetimus ib i usque ad Parafceven.

Die Parafceves, xxvi die ejusdem menfis receilit navis de Me-

cina verfus Cvprum.

Die Martis ,penultima die Martii, applicuimus ad infulam Ce- phaloniae, cum magna tempeftate.

Die Jovis, prima die Aprilis receilit navis inde, hora quafi

completorii.

Die Dominica, quae erat quarta dies Aprilis, erravimus iter in

mari Sc ambulavimus errantes die & node. Et die Lunae

fequenti invenimus nos errantes in gulfo Turquiae propo quandam infulam Graecorum , quae fubest Magiflro deRho-

dis ordinis militaris Sandi Johannis , quae quidem infula^,

vocatnr Lango.

Die Jovis, vui die Aprilis hora vefpertina exivimus inde , Sc

ambulavimus navigando,& applicuimus die Lunae ad quan¬

dam civitatem Cypri, quae vocatur Bafa. Eadem die hora

mediae nodis habuimus bonum ventum Sc ambulavimus fe¬

quenti die, videlicet Martis, Sc applicuimus ad civitatem Fa¬

rn aguüae, laudantes Deum.

JOHANNA

(33)

johannje i. re g in je slcilia epistola 29

AD S. CATHARINAM.

Ex Cod. MS. Bibi. ejtu dem.

Magnifica· & venerabilis Domina. Post falutem, fignifica-

mus vobis, quod gratia Dei profperå fohtå fanitatc potimur,

de vohis femper defiderantes audire Ia?ta nova. Infuper quum poflumus aliqua referre , fnper miraculis Sanftse me mor i aé Dominse Birgida? matris veiirse, illnd cum maxima compla-

centia recitamus. Hinc etiam, segrotante ad mortem fpecfa-

bili juvene Gvilhelmo Marchione Montisferrati, confangvi-

neo noftro, & de ejus vita medicis totaliter dubitantibus, il- lum vovimus dicftae

,

ianftas memorise, Matri veftrae, cujus mterceffionibus Chriftus evidenter iua pietate reduxit dictum juvepem ad priftinam fanitatem, & fofpes est ut prius. Quod

no£ a veriiTimo teftificamus & teftificari parati Tunt circa xxx

perfonas.

-

De Canonizatione S. Birgitta:.

excerpta de libro memoriali.

Ex Cod. MS. biblioth. ejindem.

Anno Domini 1391 feptimo die nieniis Oftobris fuit fa-

&a & confunimata canonizatio beata? Birgitts matris noftrae gloriofse, per sandHffimum in Chrifto patrem & dominum...,

dominum Bonifacium Papam IX, de cujus canonizationis pro- ceiiu Übet breviter aliqua fcribere.

Post enim fa&am commifiionem in negotio canonizatio¬

nis beatse Birgitts, pro tempere Cardinales habitå probatio-

ne vita? ejus, miraculorum, & farna? iufficienti, dominus Papa

conftituit diem canonizationis, prscipiendo ut horis vefper-

tinis, in die prseceriente diem canonizationis, pulfarentur o-

mnes campana? per totam Romarn. Et iic etiam fa&um est in

node & die canonizationis.

Et ipfo die canonizati cnis, fummo mane,convenerunt o- mnes Cardinales cum Patriarchis & eccleilarum Prselatis in_»

curia Papar. Et cirnes induti albis, cim domino Papa pro- cciiionaliter cum magna follemnitate intrabät magnam capel-

lam in palatio Papae, qi.se fuit ornata cum candelis & faculis,

ac per totum cum veftibus circumdata, pavimento cum Ε Iiis

arborum & herbis odoniens ftrato. Ubi poiita in medio ante

altaro

(34)

$0 DE CANTONIZATIONE S; BIRGITTA.

altare cathedra, bene apta, pro iummo Pontifice, in qua Papa

fedens fecit fermonem coram otnnibus, cujus théma erat:

Viduamjejus benedicens benedicam. & C: narrans etiatTLi

ea, qua: requiruntur ad tam arduum negotium facras canoni- zationis, & probans quod legitime proceffum est in hoc fa-

cro negotio a principio usque ad finem , dicens non poilo,

nec licitum elfe negare juftitiam in tam claro & evidenti fa-

do , quare excellens beata: Birgittas vita & turba miraculo-

rum qux fada funt invocantibus eam & farna populi teftimo-

nium dabat ipfius fanditati.

Sermone tandem completo, ante concluiionem tamerL., admonebat omnes ad invocandum Spiritum Sandum & ipfam Virginem gloriofam, ne perverteret Deus ecclefiam in hoc

fado. Et cantatores incipiunt Antiphonam: Veni Sanftes Spiritus. Qua finita, cumverficulo de Spiritu Sando & dö

beata Birgitta: Ora pro nobü.

Dominus Papa dixit, Oremns &c: cum colleda de Sanda.»

Birgitta: Domine Jefu Chrifte, qui beatas Birgittas fadarrL.

gratiam &c: pronunciarrs eam jam de fado canonizatam &

Sandam & Sandorum catalogo adferiptam, de qua feftun-L,

cum Officio quamprimum fiat in eccleiia per totum orbem_>,

ficut de aliis Sandis, & cantor incoepit: Deum laudamus. Et Papa''& omnes in proceffione iverunt per palatium &c.

Omnibus qui interfuerunt canonizationi r & qui liben-

ter intereifent fi commode potuiffent, & omnibus vifitanti-

bus ecclefiam Sandi Petri, & monafterium S. Laurentii irL»

Panisperna ,ubi Sanda Birgitta fepulta fuit, ipfo die canoniza-

tionis & dominica fequente, quam Papa edebravit, conceflit

veram indulgentiam anni Jubilasi.

Altero die post diem canonizationis celebravit dominus Papa miffam de beata Birgitta in ecclefia S. Petri. Item inec- clefiaS. Petri ardebant, a media node usque post mifiamPapas,

xxx millia lampadarum & candelarum, & faculae valde multae.

Item in ipia miiTa Papas fuit fada oblatio per illos tres Cardinales qui fuerant commiiTarii in negotio canonizationis>

& per fratres de Vatzftenom Dn. Magnum Petri, & Dn. An-

; dream

(35)

DE CANONIZATIONE S. BlRGITTJE. 31 dream Olavi, qui in ifto fadto fideliter laboraverunt, & usque ad confummationem per Dei auxilium produxerunt.

Item fummus Cardinalis, qui intitulatur Epifcopus Oftien- fis, fecit valde follemne convivium in domo fua, in honorem-, fanfts Birgitts, ipfo die quem Papa celebravit.

Item tres Cardinales Commiilarii feccrunt oftenfionem_»

reliquiarum beats Birgitts ad S. Laurentium in Panisperna.

Item tempore canonizationis fadta fuerunt multa miracu- la, qus alibi funt fcripta.

Protestatio contra INGEGERDEM Abbatiss. Vadsten,

Ex Cod. MS. Bibl. ejufdem.

In nomine Domini amen. Anno nativitatis ejusdepi_»

MCDii Indi&ione x, xvin die menlis Decembris hora vi vel

quaii, Pontificatus fanitiffimi in Chrifto Patris acDomini, Dn.

noftri Bonifacii, divina Providentia Paps ix anno xin, in lo~

quutorio fratrum Monafterii Sandfarum Maris Virginis & Bir¬

gitts in Vatzftenom in regno Svecis dioecefeos Lyncopeniis,

in meiNotarii fubfcripti, & teftium fubfcriptorum, ad hoc fpe-

cialiter vocatorum & rogatorum, prsfentia, conftitutus perfo-

naliter discretus ac religiofus vir fräter Martinus, loco Gene- ralisConfelToris fubftitutus monafterii ejusdem, per infra fcri-

ptum tenorem ad federn Apoftolicam appellavit, cujus appel-

lationis tenor dignofcitur eile talis : In nomine Domini a- men. Ncs foror Chriftina Stephani filia in Abbatiftam eledla

cum xxxviii fororibus,.& fräter Martinus Confeftor Generalis fubftitutus cum toto Conventu fratrum monafterii fanftarurrL»

Maris Virginis & Birgitts in Vatzftenom Lyncopeniis dicece- feos, intelligentes & veraciter cognofcentes Dominum Kanu-

tum Epifcopum Lyncopenfem vehementer adverfus nos eflo

commotum, eo quod depofuimus ,atq$ pro depoiira& remota habere volumus quandam confangvineamfuam, quondam Ab¬

batiftam monafterii noftri nomine Ingegerdem, propter cer-

tas & manifeftas caufas, quas contra ipfam habemus, ut, quod quaii nihil vel modicum curaverit de obfervantia Reguls & Or-

dinis, vel falute animarum Scrorum fuarum. Item propter *

dilapidatiönem bonorum monafterii intoierabilem & nimis

gravem

References

Related documents

Här och där äro biologiska iakttagelser öfver de olika arterna inströdda i texten, som göra den till en ännu frefligare lektyr, än hvad den skulle vara redan tack vare

Odengatan 29.. Svar jämte referenser till godsägare Rikard We- sterdahl, Kusta gård, Västerås. ENSAMJUNGFRU, stadgad, ordentlig och pålitlig, fullt kunnig i enklare

Amalia, lät henne undergå en ordentlig- examen, då hon var tillsammans med henne första gången, för att få veta hvad hon känner till af danska förhållanden och dansk

Ordningsvakter skulle först inte ha expanderbatongen men fick sedan tillstånd att ha den efter utbildning, att ordningsvakter nu också vill ha pepparspray kan vi förstå men vi anser

hie Her Sten Stures moder, bade bonn och cn Dotter bcet Fru Karin, och fik fatmne Fru Karin en Son, han heet Claes Nilf'onn, och fik famme Claes Nilfonn en Fru äff Dan¬. mark ,

Eftersom många etablerade företag satsar nu tror vi även att det är i detta läge som man ska starta en verksamhet för att sedan kunna växa när marknaden går uppåt. Dock känner

[r]

Kontaktsjuksköterskan skulle här kunna vara till hjälp genom att träffa vännerna för att ge information och svara på frågor.. Genom att vännerna får en ökad insikt i vad