Dissertatio gradualis de syllogismo oratorio; quam, suffragante ampliss. facult. philosoph. in reg. acad. Upsal. sub præsidio ... Matthiæ Asp ... bonorum examini modeste submittit alumnus regius Ericus Kinnander, Ostro-Gothus, in audit. Gustav. major. d.

D. D.

D1SSERTAT10 GR/1DUALIS

DE

SYLLOGISMO ORATORIO;

Quam ,

Suffragante Amphfi. Fucult. Philofoph.

in Reg. <^Acad. Upfal.

Sub PRyESIDIO

VIR1 Admod. Reverend. & Amplifi,

Mag. MATTHIiE

Eloqv. PROFESS. Reg. & Ord.

h. t. Facult. Phil. Decani,

Bomrum examini modefie fubmittit Alumnus Regius

Ericus Kinnander,

OSTRO-GOTHUS,

In Audit. Guftav. Major. d. τ 2 Martii,

Anni MDCC XXXVII.

Hor is _ante meridiem.

UBSdLIdE, Literis Höjerunis»

\

Horatius

De Arte Poetica, v. 309*

Scribendi reäe, fapere efi

& prmcipium & jons.

13

fi

expofitionem-.

vocabulorum, quae

fi Ι^&ΜΛ *Π iVoHtirpi.i0 dif-

comparént, morari

? non vacat> qu°ni-

am cuivis conftat, quid fyllogismus, quid oratio fitjqua-

► re illam filentio prseterimus, & ad no- ftrum _properamus inftitutum. Hoc

vero nobis adgredientibus duplex ob-

venit loquendi ratio , cujus conveni-

entiam, in meliorem rei expediendae cognitionem, haud incommode prae- mittimus. Propius fibi invicem acce- dere ^res nullas concipimus, quam quae fui naturam mutuo exprittiant: fin id utrinque adeo perfe&e fiat , ut nihil fuperiit, quod ex alterUtrius follicita

.

inquifitione non cognofcatur, aliata-

A men

4

men non interveniente re,quahujus

ab illa melius pcrcipiatur indoles, ea-

rum conjundio femper exiftit intima,

Parem inter mentis lingvxque facul-

tafcs deprehendimus nexum : nartl, j

etii hx facultates natura immane quan-

tum diftent, praxi tamen conjundiffi-

mx funt. Mens ctenim prarfidis inftar colligit> ratiocinatur & dijudicat j o*

ratio vero _, mentis interpres, dijudi-

cata profert. Qvum itaque quams

res menti obvia prius in iinu peniite-

tur, quam ore efferatur, aflerere non1

dubitamus, nos faepenumero ^, iine.

lingvse ufu, nobifcum loqui, undee-

nata eit fermonis diftindio, quse illum

ininternum &externum difpefcit,{eu>

Ut Graeci loqvuntur,in λόγον &$ι*&ίτον

Si πξοφο&κον. Hic ^non nifi corporis

adminiculo, ille mente fola abfolvi-

tur. Quandoquidem vero hominum

incolumitas ex focietate dependet, quac iine cogitationum commercio falva

efle nequit: nec cogitationum com- mercium alio quopiam commodiore

Dei inftituto, aut hominum invento*

quamfermone, panditur; hinc apparet ijtriusq; fermonis cognationeni efle in'

timam/

timam , quum neuter fine alterius ο¬

ρέ focialitati feliciter inftituends fuffi-

ciat. Utcunque enim mens fummis

fulgeat dotibus, lingvac tamen com-

mercio deftituta, fuarum perfe&ionum ipfa confcia, aut iignis obfcuris obvo-

luta, aut elumbis & inculta inträ fua

initia lätet. Sic, iine hujus facultatum participatione , nec ullus externus concipi poteft fermo, quum ex perce- ptionibus mentis vocibusque ore for-

matis fuam habeat exiilentiam j adeo

ut ex his duobus, quaii totum ex par¬

tibus, omnis externus confletur fermo.

Neque vero his, qus attulimus, ^eo-

rum fubfiftit congruentia ^, fed in ipiis etiam operationibus tantus eil

concentus,ut quamprimum rem ali-

quam comprehenderit velociiIima_.

mens, ad eandem cum aliis commu- nicandam paratus adiiftat fermo. Fa¬

temur libenter, lingvs ufum ejus capa- citatis non eife, ut ea omnia, quas menti obverfantur , verbis nos aifequi

queamus, fed hsc tantum iignificata

velimus, qus vits communi fuffici-

ant; hinc non obftat, quominus dica-

mus, utrumqué in ter fe iritime con-

A 3 venire,

6

venire, nec aliter difFerre, ^ac Λξζίτνιην

Λ7Γ eXTV7FH _t exempldr a re participatA, Namad rationem aeque proportionata ^f

eft oratio, ac ad o rationem fcriptio^J:

non omnis enim profertur ratio, neque ora*

tio omnis fcribitur.

a) Voff. de nat. & cottfi. Log. c. I. §.j.

.

$' Π·

Sic cognita utriusque fermonis convenientia, ad ejus praxin progre-

dimur, cujus notitia prxfentis argu- menti explicatio potiifiroum nititur.

Quandoquidem nervum perceptionum

rafiociniique mentis ^, quem fylfogi-

fmum _vocamus, omni orationi vindi-

care conabimur, juxta monendurneft, quod nos heic non compleftamur vo-

ces quasvis indispofitas, & in ^aerem abeuntes inanes, quac quoniam illis

non fubfunt integrae orationis adjun-

<fta , pro nudis habendie funt fonis.

His igitur fubmotis, adfirmare non

dubitamus, orationem omnem conti-

nua fyllogismorum ^ferie coheerere,

fine quibus itolida eft & inepta. Nam in confeftoeft, vim ratiocinativam a mente abftrahi non pofle, niii ipfa de-

ftruatur. Haec autem, cutn in oratione

praefen-

7

praeientiffima fit, & per concomitan-

tiam reciprocationemq? cogitationum

corporisque motus , rem totarn ab-

folvat, effedus naturae ejus debitus

illi minime denegari poteft,quod quae-

que ejus facultas circa eloquii nego-

tium, ii ratione inftituatur, quod fu-

um eft, agat. Quo pado a confabu-

lationibus rudioris plebis non exclu-

ditur fyllogifmus. Novimus enim e-

andem penes omnes mentis facultatum

elfe difpofitionem ^, quae , niii eilet,

cujuscunque animi fenfa forent in-

communicabilia. Hinc naturalem fer*

mocinandi rationem fumme rudi, &

fyllogifticae artis optime gnaro eandem

eiTe rede dicimus: nec alia fingi pot'

eft. Progreditur enim utraque ab ipiis

rei notionibus , donct integra emer- gat enunciatio; unde, qui ^aut prius

fubfiftunt, aut obfervanda non obfer-

vant _, balbutire potius, quam loqui

dicuntur: immo, cum multa funt di-

duri _, nihil dicunt. Verum, quod

argumentandi vis oratoribus familia-

ris magis plerumque lateat, quam a quovis percipiatur ^, id non naturae,

fed animi culturae eft tribuendum:

nam

s

nam materiam natura, artem fuppe*

ditåt do&rina b) : haec fingit, illa fin- giiur i ii vero utraque coeat, altius exfurgit mentis penetralibus iniita ra-

^tiocinandi vis e). Hinc, ii ea minus

>,expre(le oratores, magna tamen dex-

„teritate , utuntur. Nam oration

„nes plerumque ^{totas in} fyllogifmo j,fundatas eiTe videas. Itaque non iim- ,,pliciter & nude propoiitiones exe-

„ant oportet , fed aliis infuper argu- mentis coniirmentur, pailimque fi-

^gijrarum illuftrentur ornamentisj,

„ipfa denique concluiio fa tis _per fe in- ,,telleda latenter _per varios _motus,

„quaii per cuniculos,in animum irre-

„pat.

b) fibuint. LJI% ^c. XIX, c) Nicol, C au [fin, lib. Fl. c. XXFIL de eloq. fiac. & bura.

III.

Ex hadenus _breviter excuilis li- quet, fyllogifmum ab oratione divelli

non poife ^, niii ipfa dehoneftetur, &

ad vanas detrudatur _nugas. Habet quidem res qusvis nativam fuam di-

gnitatem : habent 8c verba fuum va¬

lorem: quid tamen res, ubi non niii

per nebuiam confpiciatur ? quid ver-

9

ba, niii a quisquiliis purgata appofl-

-

te collocentur ? Contemnitur marga-

rita, putamine inclufa : in fuis fcoriis

lätet argentum j accedat itaque, qui

ejus corneam frangat cutem , ii ni*

teat : admoveantur artificum manus, ίϊ politum evadat argentum. Sic ora*

tio ^: cui quoniam inluft t qux iignifi-

cantur & fignificant ^, id ipfum in fe

continere , quo nitida fiat, liquetj requiritur tamen jufta rerum conne- xio , verborumque rebus applicatio,

ut illi per omnia membra lumeft af-

fundatur. Nam, ii artus corporis no*

ftri vel leviter loco _moveantur, per- dunt illum _, quo viguerunt ^, ufum.

Hane vero difficultatem omnem, iiv$

ex rerum multitudine , iive ex ea- rum confuiione iit oriunda _, tol-

■iit fyllogismus} adeo ut ille in oratio- neidem, ^ac ΓοΙ in mundo efficiat. Ha- bet hic nofter id commune cum reli*

quis ^, quod diftingvendo orationi fa-

cem accendat: conneitendo eam re-

dintegret : concludendo verita|em in aprico ponat. At illi , qui nudis na- turaiibus flruitur viribus , arte prae-

ftatjhuic, qui in logicis traditur,rätio*

num ubertate 2Lntzz^\itd)Måmfterilisy

inquit

ΙΟ

inquit Weifius, ifie & macilentus nullo

verborum ornatu & circumduttione ; fed

eratorius iUe _{in ρ} lur im as periodos dtvifus , i rationum rationibus Juffultus ^, luminibus eloquentia illufiratus, & adplacendum non

minus _, quam conftringendum compofitus.

Syllogifmus logicus ex duobus poii-

tis concludit: oratorius vero cuilibet propofitioni rationem fubne&it ^, ii

res id poftulet. Quare hic interdum

quatuor conftat partibus : interdum quinque effertur pronunciatis ^, curn alterutrius, vel utriusque propofitio-

nis approbatio fubjungitur. Haec par-

tium multiplicatio a quibusdam Rhe-

toricis impugnatur, dicentibus, no-

vum exoriri Énthymema ^{, cum} alter- ι utri praemiflfarum anneftitur approba-

tio e) 'y a Cicerone vero defenditur,

& pro ratione evidentiae vel obfcuri- j

tatis rei quaeiitae fyllogifmum orafo-

rium nunc plures, nunc pauciores ha-

bere partes, multis oftendit exemplis,

quorum quasdam adferre lubet /).

jdffumtionis, inquit, approbatione prateri-

ta ) quadripartita fc fiet argumentatio:

Propoiitio: qni fapenumero nos per fidem fefeller unt , eorum orationi fidem babere

non

11

ron debemtu. Ratio : β quid enim perfi-

dia illorum detrimenti acceperimtu, nemo ί er it , ■ rater nosmetipfos ^y quem fure ac-

cufare pojfmus. Ac primo quidern decipi

incommodum eft ^: iterum, Jlultum : ter- tio _, turpe. Affumtio : Cartbaginenfes

autem perfepe jam nos fefellerunt, Com·

plexio : fumma igitur amentia efty in eo-

rum fide (fem haberey quorum perfidia to- ties deceptus Ju. In quinqj autem partes dividitur fyllogifmus, allata utriusqj propofitionis apprabatione,ut inTul-

liano _{hoc g):} Propofitio: cauffa fult U*

lyjfi, cur Ajacem interficeret. Ratio ^: ini-

micum enim acerrimum de medio tollerc volebat. Rationis confirmatio: videba.ty

illo incolumi _, fe incolumem non futurumi fferabat illius mor t ε fe falutem fibi com- parare, Exornatio : omnes enim , cum minima peccata cum cauffa fufcipiunty tum

ver o illa _, qu<e multo maxima funt malefi~

cia aliquo ^{c er to} emolumento dutti fufcipe-

re conantur. Si multos induxit in _pecca*■

tum pecunia ffes Cfc, Compiexio : Si er- go pollicitus fum y me daturum cauffamy

qua indublus lllyjfes accefferit ad malefi-

c tum _y di y β inimititiarum acerrimam

rationem & periculi metum intercejfiffe de-

ηιο'ηβνα-

12.

monfirävl: non efi dublum, quln confitea*

tur _, caujfam maleficii futjje. Huic ar- j

gumentationis generi hoc addit elo- gium idem Cicero h), quod iit abfo- lutijjimum atque perfeliifliwum, De hac argumentatione, qus ex una praemif-

farum, feu Enthymemate, concludit, deinceps dicetur.

d) M. Chrifl.Hen. IVeifjiui de fl. ilo Ro*

mano Lib. Ill, m. ρ. zy6. e) Vojflus de infl,

orat. Lib, III. c. V. f) Cic. Lib, I. cap, XXXIX. de invent. g) Cic. Lib. II. c. XIX.

Ad Heren, b) Cic, cit. loco.

§. IV.

Extra controverfiam pofitum eft»

perfpicuitatem in omni oratione re- quiri, ejusque, qui dicet, adaequatam

rei dicends cognitionem j hinc, qvum

tam Jate pateat dicendi campus, ut ea

omnia fuo compleftatur ambitu, qux fub fenfum hominum cadant, plus e- ruditionis ab alio, cujuscunque iit ar- tis _, magiftro ^, quam ab oratore non exigi, per fe patet i). Etenim ceters"

fere artes fe ipfae perfetuenturiingu-'4

Is: bene dicere autem,quod eft fcicn-a

ter & perite & ornate dicere, non ha-u

bet definitam aliquam regionem,cu justC

terml· _j

I|

terminis fepta teneatur, fed ad omnia

i fcientiarum _genera penetrat; adeo ut

Cicero, oratoriae artis fummus magi-

iter , afhrmet k), rem ullam apud homi*

nes effe neque dijficiliorem ^, neque maj o·*

rem , neque qu£ plura adjumenta doclrimé

defideret: nam nihil eil fcitu dignum,

quo non fecundetur & efflorefcat o-

ratio, modo id jufte adhibeatur. Ve¬

rum , qvum eousque non pertingat

acumen ingenii humani, ut omnia ri-

te pernofcat, fufHcit, ^ea literarum ilu*

dia recenfere _, quibus orator carere

i nequeat. Horum primum obtinet lo-

cum Philologiae ftudium ^, cui eidem

affidue invigilare neceflfe eil, qui in¬

trä oratoriae facultatis facraria aliquan-

do intromitti defideret. Eft etenim

non nifi unica via ad affequendam o- rationis caftitatem atque fvavitatem ^,

quam fola pandit Philologia. Hifto-

riarum deinde notitia orator nifi _pro- be polleat, non folum anguftia rerum dicendarum laborat; verum etiam plus

taedii quam faporis ejus parit oratio.

Quare oratoriae artis patroni omnes

hane maximopere commendarunt. In

„· primis , ait Quintilianus /) ^, abundare

i.y ' debet

debet orator exemplorum copta, cum vete- [

rum _f tum etiam novorum : jideo ^{ut yion}

ta modo _, qu<e confcriptn Jun t h:fiomis, aut

ferwonibus ve lut _{per manut} traditz, qu&

quotidie aguntur, debeat nojfe : verum ne

ea quidem , qu<e a clarioribus Poet κ ficld, funt , negligere. At , CUtn Philologia

& hiftoria?hatura fua,ingenium potius,

quam judicium attingant; nec triplex illud, quod conftituitur oratoris offi- cium , docere, movere & deledlare, ea- rum beneficio integrum abfolvatur,

aliae omnino his addendae funt difcipli-

nae, quibus cum prioribus conjundis,

opus plenius pernciatur. Ad hocLo- gices ars omnino eft necefTaria ^, fine ,,qua,uti docet Cicero «/):nequege-

„nus & fpeciem cujusque rei cernere,

„neque eam definiendo explicare, ne- ,,que tribuere in partes poteft orator, ,,neque judicare ^, quac vera ^, quas fal-

„fa fint,neque cernere coniequentia, ,,repugnantia videre, ambigua diftin-

„gvere, & qux funt reliqua. Cogni·

tionedenique difciplinarum moralium

orator optime iit imbutus, quo, quod

proponet, rationibus ^non folum fir-

mare fciat _j fed etiam jufti & injufti,

turpis I

turpis & honeftij imrno eorum, quae

homines ad fpem, iram, metum, 8c

quae funt reliquae affediones, conri*

tent, optime fit gnarus: adeo ut rem,

quae ab illo proponatur, auditores magis videre , quam audire fe cre-

dant. Nam _, ii magna parvis compo-

nere fas eft _, ambulare debet orator in affedibus, ut Deus in ventis.

i) Cic. Lib.ll. c, 11. de oratore. k) Cic.

Lib. III. c. XXII. I) Lib. XII. ^c. IV. & Cic.

Lib. 1. c. XXXIV. de oratore. Caujfinus Lib,

IV. c. Ill, de Eloquen. fa ^c. & humana, m)

Cic. o ra t. cap. IV & XXXII.

§. v.

His igitur orator difciplinis in- ftrudus, nec inventionis dicendorum penuria laborat ; nec expoliti judicii

defedu in inventis inquirendis illi a- qua haeret , quibus omnis dififerendi

ratio nititur. Sunt etenim hae difci-

plinaevallis inftar,fontibus abundantis,

quorum aquis totus irrigatur campus»

ad quos recurrit exhauritquequidquid

in rei dicendae explanationem poftu-

let neceffitas. Hi fontes alio nomine

Lod efFerri folent, qui quantum argu-

mentationis _opus facilitent, ingenue

efterv-

ϊ<5

oftendit Cicero »), dum ait: ut igi»

tur earum rerum _, qu£ abfconditä funi ,

demonfirato & notnto loco , fäcilis inven-

tio efl ; fic , cUm petve/ligdre argumerl-

tum aliquod volumus^ locos nojje debcmus:

iiam ex his _, quafi ex litens verba*

iationes & argumenta coalefcunt. Bo-

rum autem alii inipiis rebus funt>qu£

in quarilionem veniunt , aut ad eas- dem quodammodo funt affeitae ^, ut

cum argumentäinur, vel ex disquifitae

rei definitione, genere, fpecie, difFe-

rentia: vel ex toto & partibus: vel ex

conjugatis : vel ^ex äntecedentibus &

confequentibus : vel ex cauffis: vel denique ex aliis circumftantiis ^, qu£

quodammodo rem, de qua ambigitur, attingant. Alii vero extrinfecus, feu ex notionibus vagis petuntur, ut, cum

ex comparatis ^, oppofitis ^, exemplis

& teftimoniis ratiocinamur. Prioruni

éxempla pauca tantum adferre fat ed.

E. g. ex genere & fpecie: ii fortes funt laudandi, utique laudanda? funt femi*

Tix Scythicae, quas to t reportarunt Vi¬

ctorias. Ex cauifa efficiente : E. g·

avaritiam ii tollere vis, tollenda et-

jam eft ejus mäter luxuries. Ex ante-

ceden*

eederttibus. Ε. _g. ο) mörteni minatus

es, nodtu exiifti armatus, proficifcen-iC

tem anteceilifth Ergo auftores cac-t€

dis. Ex confequentibus & adjun&is

E. g. ρ) Si & ferro interfeftus eft,u

&tu inimicusejus cum gladio cruen-'6

to comprehenfus es in illo loco, &fC

nemo ibi prakter te vifus, etgö tu il-r<

lum occidifti; & iic in ceteris Poft-u eriores vero , feu qui extrinfecus

aiiumuntur _, et(i prioribus ufu atque

dignitate non furtt pares ^ e locorum

tamen numero, ut impedimentaj pror*

Tus non funt eliminandi; quemadmo-

dum contendit Johannes Petrus de

Crofa q)\ valet namque interdum ar¬

gumentatio a minori ad majus, vel

contra: ut, qui aufus eft patri fuo ala-

pam infligere ^, audet & ejus moliri in-

teritum : fed confultius eft hac in re Ciceroni accedere _, qui monet atque exhortatur, ut orator omnes locos ii- bi habeat perfpedos ^, utatur tameti

aptis. Nam /·), nec ullam efle difputa- tionem, in quam non aliquis locus"

incurrat, ^nec fere ^omnes locos inci-"

dere in omnem quadiionem', & qui-<c

busdam quaeftionibus a.lios> qinbus-i(C

B <cdam

18

"dam efle alios aptlores locos. Fincj

cum judicium adhibet, non inipeditur

locorum multitudine _, fed ad quam- eunque rem inveniendam atque pro*

bandam aptos invenif, haud aliter ^, ac ille , qui in ^arte fcribendi probe ver-

fatus, non excogitando moratur, qui-

bus utatur literis, ad hoc vel illud vo-

cabulum fcribendum _, fed fua fponte ipfac fe offerunt.

n) Cic. in Top. c. II. o) Quint. Lib. F.

c. X. p) Cic. de Inv. Lib. II. c. IF, q) In fuo Sjfi. Log.m.p.544.. f) Cic. in Top. c, XXI.

§. VI.

Liberior in fuis ilruendis fyllogi*

fmis _pervagatur Orator, quam Logi-

cus _, & ad regulas artis feadftringi

non patitur, fed, prout fvadet prudcn- tia, fyllogifmi partes transponit, adeo

Ut majorem propoiitionem ad mino¬

r-is vel conclufionis locum defcendiife,

minorem furfum vel deprfum loco

motam, vel denique concluiionem ad

alterutrius prasmiiFarum locum faepius

eve&am _cernamus, quod ex fequen-

tibus exemplis patebit. Cicero in o- ratione _pro Ccelio lic argumentatur s) ·,1η C«elio nuha ξβ luxuries, Siquidiin

dedit μ

19 de di t n< efl optimArtim artium ftudtk : in tjmmodt hominibus nulla reperiri luxuries fölet. Nemo ^non videt concluiionem

in hoc fyllogifmo praemitti, quod a technicorum more alienum eft _{5 ora^}

toribus autem familiare. Ab hac fyl- logifmi partium transpofitione nec abhorret facra Pagina, fed innumera ejusmodi nobis fuppeditat exempla,

quorum haec adferre fufficiat. E. g·

|oh. VIII. _47. ubi Salvator Judaeosal- loquens, talem ftruit fyllogifmum:

d ^{uv εκ} τ£ τα ρήματα Til Θ€* dmw

biet τούτο υμείς ουκ ακου'ετε, tti εκ τ$ Qsi j ουκ Wi. In hoc fyllogifmo omnimodam

partium iocomotionem videmus,quat*

fi relégentur, lic fe habet: quicunque

audit verbum Det, ex Deo eft ^{: vos} non auditif verbum Det: Ergo ex Deo non eftU»

Sic in Epift. 1. Joh. III. 14. 1 f. Ημεϊ$

•iå&ptv 071 μ4τα@ε£ήκαμεν EK tS Savdroit

εις την ζωην ^{, cti} αμοπωμεν τους αδελφούς'

c μη ctyanuv τον α&λφόν, μίιει εν τώ 9*-*

vétfte. πας ό μίτων roy α£ελφϊν ^αυτήj αν&ξωποκτόνος ετι* και ο'ι^ατι ότι πας αν*

&ξω7τοκτονος 8Κ (χει ζαήν οίιωνιον εν αυτβρ

μενασαν, Hic iterum minorem vide¬

mus poft concluiionem poiitam, hane

autem

20

autem fequitUr major. Hac partium transpoiitione alius non exfurgit fen·»

fus _, fed idem manet, iive ad regulas

^rtis partes relegantur, iive non: ied

ars tan tum occultatur, s) Cap. XIX.

§. VII.

Quamquam omnium imperfetf o«

fum fyllogifmorum plurima apud o·?

ratores occurrunt veitigia 5 eorum ta*

men crebrior eft ufus, qui a fententiis captiofis maxime funt alieni, ut En-, thymerna, Indu&io &Exemplum. Hos,

cprum feorilm fpedare animus iit, ab Enthymemate incipimus. Oratoris prudentia magna ex parte in eo con-

iiilit , ut artiiicium iibi refervet _, &

rem ita proponat, ut nihil ditfidentiae

auditoribus tribuat _{5 quare} ancepsdiu fiojlihaerjet, utrum confultius iit, ar-

gumentatioriem fuam tot efFerre par*

tibus, quot habea.t iyliogismus perfe-

clus, an ;earum quandam reticere; un*

de.frcquens Enthymematis ufus 1&0-

ratione. Prius _quo facilius obtinea*

tqr 7 partium transpoiitionem facpius éxperimurj pofterius ^vero quod at-

tinet _r Ivadet interdum ipfa rei evi-

dentia,

dentia, tit non folum ab inferendis iis, quae immediate influunt; verum etiam a nimia arguinentationum coa- eervatione in re per fe fatis intelleda

abftineatur. Nam, ut vitiofa eft fu- pina negligentia in oratorej ita nimia

curioiitas in illo _magnopere culpanda.

Quare , cum Cicero Servii Sulpitii objediones diluifiet, adjecit/), illum

nimis efje diligentem aecufatorem. Et in

©ratione _pro Cluentio u), de fe ipfo

dicit: quid ego h<ec pluribus quafi de re obfcura dijputem ? Hinc ^{, cum} ab officio

oratorio maxime (it alienum,inanibus

luxuriare verbis, hic nofter Enthymet

matica argumentatione in priinis de^

ledatur, _quae obcrebrum in oratione ufum, amultis fyllogifmus oratorius falutatur. Verum, cum in illa re, quae

utrinque agitur, maxime locum ha-

beat, _prono fluit alveo, Enthyme-

mata in primis ad genus juridiciale per-·

tinere. Huc itaque facit, quod in To- picisait Cicero ar): illa, quae ex con-a

trariis funt conclufa, per excellen L<

tiam fola appellari Enthymemata,is

ut Homerus propter excellentiam"

commune Eoetarum nomen effecit"

apud

ιι

apud Graccos fuum. _Hujus autem fyl- mi logifmi partes uni eidemque omnes ] In

obnoxiiE funt fato^adeo ut nunc hxc, _qi

nunc ill i,prout id ^res requirit, exclu- ftr

datur. E. g. quadratum conftit _{qua- qi}

tuor angulis : Ergo non eft triangu- ti<

lutn. Nonnunquun excluditur minor fti

propoiitio, ut in hoc: omnis homo jfit

eft mortalis : Ergo omnis do&us eft ce irortalis. Et denique concluiio: (iini- ^ce

micus eft, occidit : Inimicus autem pl

eft* Haec elimioationis partium vicis- ai

fitudo, etii tota a re controverfi de- ι

pendetjinterea tamen monenlumeft, _fe quod, dum oratores in hypotheiibus ' a

verfantur, major, ut nota pLrumque vi

excludatur, & in minori toti lin ^t- III- rr

teriorem hujus fyilogismi expoiitio- Ε

nem qui cupit, illum ad logices artis t?

magiftros ablegamus. ^χ

t) In orat. pro Mur ena cap. XXXV. ti)

eap. XXXII. χ) c. XIII.

§. VIII.

Praeterea , ut dulcia afperis adfper-

fa , faporem cibi effieiunt fvavemj lic

orationen rationibus ornamentisque c

temperata, ad gratiam conciliandam ^t

motusque animi concitandos,nihiI fir- c

mius*

inius Qvum itaque utrurrque praeftet

Indudio , ca qucque oratoribus fre-

qu en ti Cb ma eft. Dillat autcm haec no- ilra ab illa _{, qua:} in Lopicis traditur, quod ha?c cmniurn partium enumer -

tionem ärret, illa quorundäm,aut illu-

ilriorum individuorum enumeratiot.e iit ^{contenta :} quodrpprime probat Ci*

cero, cum occupatus eifet in convir -

cendo, fceleratos cives capitis fupplicio plecSbi debere_y): ne q* cnim, inqu U,f oj/et

AUt Ahala ille fervilius, ätit f. Nafica, a ut 1. Qpimius, aut C. Marius, aut, wc confuU, fehattts ron ncfarita baberi ^, fi fceitratos

chet interfici nefas effet. Ad Gracula di-

vina li faltum faciatr us, paria perphri-

ma nobis obveniunt exerrpla : uti in Epifl. ad Gal. III. (, ς. χα$ας ΑζξσΙ ^μ,

ίππευσε τω &(ω , χαι ελορΛ<θ">/ άυτω ^tig

kaiccrcv^v, t<?e ci εκ itlfsasy iiÅoyivTctf σιν

τω ττ.ς-ω Α^^ααμ. Et in Epift.ad Hehr. XI.

4. &. _{ieq. auget} Apcftolus Indi viduorum numerum,& a ccditibusbenerr ultis ar¬

gumentatur,incipiens abAbelt,Enocho

&c. qui omnes fide funt falvati,& con-

cludit, hinc omnibus credentibus iic fu-

turum. Deinde ad rem atnplificandam ornandamqu©? ut fupra indicavimus,

haud

14

haufl parum confert lnduftio, ut ex hoc Seneeae åp*

,,paret zJ)l navis bona dicitnr non qure pretiofis co->

,,loribus pi£ta eft ^, nec cui argenteum aut aureum ,>roftrum eft, nec cujus tutela eborc caelara eft, nec

„qua: fifcis ac opibus regiis prefta eft: fed ftabilis, Zc

»firma, Sc junduris aquam excludentibus fpifla, ad

»ferendum incurfum maris folida

gubernaculo pa-

»rens, vclox, & non fentiens ventum. Plunbus ufum, qui ex Indu&ione in orationem rediindet

periequi

non vacar, quoniam ex allatis facile colligitur, illam

ad rem quamcunque exaggerandam,animumque bo-

minis virtutis ftudio exftimulandum, efle accommo-

datiflimam.

j) In orat, fr o Milone. c, III, z) Sen, Efifi, LXXyT,

$. IX-

Ultimo bis pauca de argumentatione per Exem·»

plum addamus, inter quod & Indu£tionem arfta in»

tercedit conjun£fro; quare aVoftio Inductio nun- cupatur imperfecta, quandoquidem unum e multis

ad probandum eximit. Verum quantum incrementi

ex hoc argumentationis genere ientiat oratorium o-

pus,diftu incredibile eft. Novimus enim, id omnibus

commune efle, aliorum fafta avide intueri ; neque id

temere : nam ex alieno damno cautiores reddimur, ik ex virtute aliena meliores. Hinc oratiönes, éxem-

plorum plenae, imprimis apud rudiores,plus välent ad perivadendum, quam ad perturbandum atque convin-

cendum, Enthymemata; nam a) plebeja mgenia ma-

gif exempiis, quam rattone capiuntur, Neque inträ

hiftoriarum pomoeria, ubi ^res geftae traduntur, orator fubfiftit, fed exempla e fabulis decerpir, 6c quidquid

ejus producat ingenium.in rei peragendas fineno

obtinendum, adfert.

λ) Macrsb, Ltb. VII, cap. IV,

Soli DEO Gloria.