CLΒ. V. D.
DISSERTATIO PHILOSOPHICA ,
T Η
Ε
Μ Α TUM
Τ R I U Μ
Breviflimam continens expofitfonem.
Ρ A Μ
Cum confenfu
irfmplisfim#
FacultatisPbilofophic#,in cckberrima
Acadc-miaVfjalienß Ρ R JE S I D Ε
V. CL.
M. MARTINO BRUNNERO
Grarc.Ling. ProfeiT.Ord.
Publica ventilationifubmittit
ERICUS STEUCHIUS.
r r■ · ' v? ' \ T' '
Addiem 6 MaijinAuditorioGu ftaviano majori hor.pomerid. Anno 166f.
ÜPSALIΜ
Excudit henricws Curio S.R.M. &Acad.Upf.Bibliop.
FlurimumKeverendo DOMINO
DN.
M.PETROSTEUCHIO
Ecclefiarum Dei per Norlandias
Occi-dentalesSuperintendent! gravisiimo.
Parenti optimo.
Qui
Quotantiös numerat8c dies,
Totidem eximixpietatismerita
DeEcclefia, de Suis,
DeBonis,qua licet,in univerfum omnibus
Pius& feduluscumulat, utqui
iEtatc nonmagisquam curiscanus
Hocjam diu faxum volvit:
Hoc qualecunquc
Ingenii (pecimen Pietatis tcftimonium Öbiequii documentum
Animobumili,pio,
officioib
DatdicatqucFilius
I
Etfi
acorporecorporisqae
temperament
to multum
afficiatar
amma:
fimpli-citer tarnen
temperamenti
vis
tanta
noη
ef,
ut contrai
Ilad
nihil
valeat
inflitatio &
ftudiumvirtutis.
virtusa natura noneft,
quate-natura Iibertati Sc
confue-opponirur ita nec rede
morum
fimpticitera
na¬tura arceffuntur. Virtutern a natura
non
efte fic probavit Ariftotoles Eth. Iib. 2,c. 1. Quod a natura eft, illud χκ
ώίζιται
id eft , aliter non aßvefcit. At verovir-tutes aflvefadioni multis modis
fubja-cent. Praeterea in Ulis quae
anaturainfunt, facultas adperfedam operationem, ante
omnem operationem ineft. At virtus
quae perfede operetur, non ineft ante omnem
operationem.E, virtus a natura non eft.
Po-tentia naturalis V. G. vifiva,
perfedionem
iuam habet ante omnem operationem. Et
quam-quamquam
ubiimpedimenta
qua?forte
Or¬ganaoccuparunt,
idoneis
adminiculis
iub-lata funt, adhisperfedtior exeat:
ipia
tamenpotentia in
fe,
ftudio
&labore
noftro
non angetur,autgradus
plures recipit.
Sed
vir-tus alitereft comparata. ejusenim
perfedti-onem multae adtionespra cedunt. Denique cum naturaleomne. fi modo vocemfenfu
qui huic negotio
propriusfit
capias,
pcrpc-tuae 8cneceflaria?cuidam legifit fabjedtum, fruftraomnisfuicipieturadmonitio, fruftra eritomnis inftitutio, fi virtusa natura eflet.
Quamfententiam etiam
arbitrii libertatem
tollere, jam dudum exiftimarunt eruditi:
Alttrumfuitnecvitiorum originem a natu¬
ra aut temperamento
deducendam
eiTe.
Repugnareid videtur non
tantumdignita-tirationalisqua?in homine
eft
natura?,fed
8c fandHtati atquebonitati Dei, qui
bomi-nem cum tall neceftitate ad vitia, non tan-tum creare, fed&fua culpa miiere
prola-pium , etiam a
lapiu
talem
efte n.oluit
,ut etiam moralis virtutis per naturam
8c conftitutionem temperament! inca¬
pax eftet. Dixi vtrtutis
Moralis,
nequis
exi-exiftimetmeftatuerenatnram ut nunc&per ie eft, ad fpirituales virtutes pronam
eile.
Ergovirtutem moralem inipfa
naturaratio¬
nali iuahaberefundamentalerejusnatura¬
lem
propenfionem
potiusafiirmandum
eft.
Quae quoniam variis
illigata (unt
impedi-mentis, necefte eft ea perfrequentes a&us contrarios tolli,quomodo
fimul ad id quod
natura dedit,gradusaccedent
plures&iupe-riores,quosvirrutis nomine
comple&imur.
A<ftus autem ifti inftitutio funt &ftudium
vfttutis. Quodautemapud
quosdam
etiammagni conan inis
inftitutio
nihil
efficiat, id
non ex infuperabili quadam proprietate
Phyfica,
neceihtate
tempcramenti,
autim-mutabili conditione materia?
eiTeexiftima-mus.Sed velindequod feranimis
fit
inftitu-tio.autvehemenspotiusquam
fedula&con-tinua,autquod afperitate
nimia
modum
ex-cedat, autquod
oppofitis fortioribus
exem-plisaut
illecebris
malis,
tanquamcontraria
quadam
moralitate,
vis ejus
hebetetur.
IIIn
Vhilofophia
civili
verumnonefltlbd
Solms nemo ante
obkum
felix.
Contra hanc Solonis fententiam
Arifto-telesIib. i. Eth. c. 10. &alii in hunc fere
ienium difputant. Si felix quisquam poft
mortem dicetur, erit illud
utique in
refpe-ftuad antca&am vitam, in
quabene, 8cad
praefcriptum virtutisvixerat. At curidem
felix dicinon potuit cnmviveret? Mortuus
cnim jam non amplius cft felix, fedfuir.
Nequefirmafatiseft Solonisratio,qui
pro-pteradverfitates, quaevulgo mortalibus
ac-cidere iolent, neminem in haevitafelicem
dici polTeputavit.Etenim felicitas civilis no
fortunae utanimi bonisdefinitur,
quae
cala-mitatibusnon per indeeverti poiTunt.Facit
quidem ifta fortunatcommutatio utintegri·
tatiejus aliquid decedat, ied
non tarnenex
cffentiaejus aliquid peiit, ut vulgo
Pbiloio-pbi loquuntur. Et fiifta rerum commuta¬
tio felicitatcm omncm inhacvita fuftulit,
quomodo mors per ie aliquid felicitatis ad-jccit ? Quin potius fic Soloni concluden* dumfuific videtur. Quia multis
tibus premitur mortaliurn vita, danda eft
opera, utid iemperad manum fit,quo illac rede fcruntur, &quam optari poteftfeli-cifiime fupcrantur. In hoc enim felicitas
hujus vitae,quantulacunqueeademum eft,
confiftit. "Locus Syrach. cap. XI. v. 30.
nonde fclicitateipfa, ied dejudicio noftro
loqui videtur, jubereque ne id
praecipite-mus. At ex eo non fequitur felicem non
fuiiTealiquem,etiamtum, cuman illc eflfet,
nos incertieflemus. Et praetereaaliud
fue-ritdefclicitate, aliud de ejus
continuatio-ncloqui.
III
Ordo,
pulchrkudo,
&
fihle,
nonjunt
affecliones
tranfcen-dentes a
vulgaribus
difiinäa.
Vifbm fuit Henrico Alftedio
Fncyclo-patdiae
Mcthaph. parte 1. cap. 108c 12. hisvocabulis numerum iftarum afFe&ionum
aegere. Ordo autemilIi eftmodus Fntis quo Ensinconfujum
ejjc intclligitur.
Atubiordoibi quoque
multitudo
,afferente id ipfb
quoqueAlftcdio. jam etiam
ex menteejus
in Enteunoin fefpe&atoeft ordo. Ergoin
Ente uno eft multitudo , quod manifefte
contradi&orium eft. Ordoitaque nihil ali¬
ud denotat
quamprius
Scpoftcrius.
Pulchri-tudo proprie ad bonitatemform#
pertinet, & ad qualitatis praedicamentumrefcrtur
; late vero ^ iureunaquaq; notat.Pos-fibile vel non eft affe&io; velada<ftus&
potenti# doåxinam
fpe&at.
Impoftibile
nihilponitinre,
fedremovet.
"Novaigitur
magis quam
iölida videtur
haec
Alftedii
fententia.E~~ Ρ I G R
AMMA-Κλυδ/jUiv « K.d<ri, woivpot, πω ίνικάτδεο év/χω. trwuAfcoiptT»f, οίξ&τη<Γ&υ κυ^©" ύ'ar«£«·
Σπεν^'»ντ»?νάξίτν,ν "πι,«<τοιKvfe&eKfcag,
'Tv<τπζν£οντιΘεβίπξόφξων%τι[λχλ,Κο*άξηζ«,
Amoris& fraterm affettusconteftatidi
gratia, quid ficcommodumfu'it,
b<tcpauca untumappofuit