Ae> Mi v aKT 8 Dia,
Conßmiente
^mphßitna
Facultate
Philofiphiw
in Ipjaltnft Acadtmia»
? RM SID E
riRO CELEB ERRIMO
dn.
j
a ii
a
n
n
e
«sm?*©
Mach. Prof. Ordin.
Dl SSEilTATIONEM I,
M
T
A
fl
BU
S
.
h
u
m
a
n
i
s,
å. d. 4» Mcvemb. Anno M DC L X X X11, in Åuditorio Güftav. Majori,
Publuo examini [ubtjiit
PETRUS
X&XW&yQZll
Paft, in ©fanammar.
U
P S A L JE.* ^ ^ * v y . \ t i ,■
•i
ilA$Yt
t-x-1
o1
•; th
iJ
•< é>\
•>!a
H\
*?j
yé<J
'( * >Li
A
*3
*<v
<
B
Hllvp
£*0
WM:';
r
■V £ . ^ t Cb? I t .VI
>^
•**<
.S,
j i; (;4'-•? 1X'^
<J.
r^
ivi
4 ' y%J$
X' •is>
v '5 ic
i ii^'
*°*s»
-r'I*\
4^
<\''
iXi
\<
4
f 2 'i1
',-">c
•4
^
,><
y-i
4 : ; ^ _h^k-p:«
:1
^.1c"-^M^:-i
IiJJ
■ i T i 4 ■a
4 i1^5*4
WPf*
'*,r^'HWWW!V1T,'"v
■ •I-! Omo perfeéiijffimum quid cftki univerfo, nobiliui ac
excel-Ä alentiusnön
taiitum natura omnicorporeafde quo Scriptores
Kcxaemeri ad dicrn 6 )fcd ipfis ctiarn Angclis in eo maior, quod FilmDiihomirtumnaturamajfumpßu non Ångelorum% Heb.2,i6>
Ad
haccpartium
varistatc,
mutuacoordinatione, fpirituum nobilitate,
ex-quifita fenfuumac organorum difpofmone»humorumac temperi-ej ad operationesanimales
exatfta
proportions etc. reliquiscorpo-ribu s> (i oninia complexim confiderentur, longiftimé praeftat. Vid.
Ambros. Lib. 6 Hexaemer.eap. 9. Cacl.Rhod, Iib4 /. cap, 3g>&Lib2.
cap. 9. /o. 11.
prim. edit.
Noneft
ergoquod de
Hominis creati in»fortunataforte tut natura novercay cum Plinio, Plutarcho alijfqué in-fidelibus quiritcmur. Quomodovero Homo dicatur nihil, vani-tas, pulvis,
umbra?vermis
etc.IeviterPhilofophi
norunt,fed clari»
us & cerciusdivinorum interpretesoraculorum. Vid. commcnt,ad
£ccles,t.MoIinacus,Beffacus» Stella alijqué- Quanta igiturimpietas
nativitatemhominis deftruere,ac quo minusadexordia vitacexcel-lentifiimacnotitiamqué naturac fuac nobiliftima: pertingat,raalitiofé
pracpedire! Sed
haechuius inftituti
noneft
diflercre.
Jd
obiter
circaabortus procreationem
annotandum>eam
quacunq; decaufa
infti-tuatur,religioni, naturac ac rationi omninöcontrariameffe,
eorumquippe iudicio, abortum
facere
efthomicidium
committere,quid-quid contraCafuistac
ac BullaGregorij
xiv.Anno
1539.fub
varijadiftineftionibus fatis periculofé hic excipiant ac diftinguant qua de
re Azor.Tom. 3. Lib.1. Cap. 4, quaeft. 1, Impius igitur Ariftoteles
quiabortus pro
creationem,
dumvitandae nitniac
civium
multitu-diniscaufa inftituatur, approbare non veretur, Polit.7«|d.Omnia autem quac funt in & ab homine, admiranda, nimirum,
naturac, artis, virtutis ac prudcntiac fcientiac ac pietatisetc. ad duo
principia,mcntem ac corpus
rcducipoffunt, neenobis
tarnen con¬trarius D.Paulus i.Theflah *3« Hane vcrö humanac naturacper-fc&ionemin unam tantumbdofpeeicm hominis
creationishiftoriaaffirma^utmeritorefjciamus
onesfpeciesfeufemi-fpedes, hominü Paraceld.qui in epift.ad Atheniefes feu de occuUa
philofophia, refereteGodcImäno de Lamijs, diflTerit, BJeu praterho*
mtnesÅctzmipc-ßeros? aliacjuatusr hominum genera creafß> carne eßtbu*} få
rationeprtdita, eaqueinßngulis elementis collocaffe,fåincertum adhuc
ejfe
euinam horumgeneri verafidet in Deumdata fåvia adfalutem patefafta*
Dignitas quoq,humana: natura:non
admittitgentesillasprodigio-fas, homines,nimir» nafo carent&apud Benjam, Tudelens,in inner«
capitibx* beßutnü apud Geograph, Nubienfem: HominesA*#dafor in infula Iftzignanin, de quibus Petrus Martyr in hift» novi
orbis;cor-nutos etc. vel fi alicubi tales confpe&i, ad Satanae ludibria> vel
eti-am monftra rcferridcbent, de quibus hiftor. mfdica:. Hane tarnen hominis excellentiam varisefeqvunturaffectiones,in quibus nihil
lion mancum ac imperfe&um deprehendere liceat, Etenim (i
vi-tam ipfam,fenfus
onanes,affedus
feu paffiones,intelledum>volun-tatem etc» cuiuscunqué hominis infpiciamus» nemo eft cui aliqua
ihbecillitatisserroris ac imprudentiac notaaut manifeftius nonim-primatur» aut
occulté
noninßdeat» plerifqué
tamencallida
diffimulationein vita Cuatheatrum quafi ac orcheftram exercents-bus» Porrofi ad hominis iiaturam,ingenium, mores ac Studia in
fingulisvitatgradibusattenderelibeat,innumera
occurrent,quibus
excellentia humana: natura:deprimi poflit» Vere tmmhomoiottps d
fistivitate insrbtt* eB:dumeducatur inutilts efit få altenum auxilium
im-plorntJ
dum
crefcit
protervusptdagogo
coércendM:
dum
in vtgoreeB,audax
få tumidu* :dum decrefcitmifirabilü)ubi Uboresfuosimprudtnter recolitfå
iaBat. Hippocrat»
Varias illas vita: animorumque
f!uåuationes,breviterhicannota-re, tuoque,candide ledor 5 iudicio fubijeere decrevL Siingenium
acprudentiamhicrequiris;fciasmedodrinåtantum
noninfantemac puerum» attateiuvenem
facris
& domefticis curis implicatum ac deniquåhominem efle.O Deus, pijsac honeftis hilceconatibus
paterné
adfis
&
faveas clemehterf
Homi-DISSERTATIO l
HOrnine
adionurrrq-cil
varia fui
ipfius
increméti, acderreméthadhaecmörtf
nacuraliterea confequentiurnnotabili
progreflio-ne in medium
produ&uri,commodifIimuiudicamus,fi fingulas eius
setates å communi phyficorum fententia definitas
ordine percur*
ramus jn quibus multa fe
offeruntj quorum cognitio nontantum Nledicis (quorum munuseft de setaturri
temperamentis, iuxta quae mutationem acproprium terminum
confeqvuntur, dequé earum
morbis, varia diaera etc, dijudicare ac decernere )
Sed etiam JCtis,
Phyficis, Ethicis, ac Oratoribus non modd utilis>fed etiam
nccef-faria eft, Nos fua relinquemus Medicisac Jctis, & tantumilla confi-derabimus quar åPhilofophis habere potuimus»
Per acta tem vero hicintelligimui^tüudvitA
fpatium in quofitcalidt$
humidt, quihm vita ipfa cont'weiur^notabilümutatic, prout cam defitlit
Ariftot. Quiamvis autem varié tum
apud JCtosac Philofophos,
tum apud Phyficosac Medicosaetates dividi
foleant, qua de re Csel. Rhod. lib. ro,cap, di, 62;nos tarnen cmififis
varijs illorum divifionibus( quarum nonnulJashaud
per cmnia veras efte
con-ftat)£tateshumanasconfiderabimus quoadJr fantiå»Preritiam,
A-do lefcentiamJuventutem,Vir
ilitatemacSencdutem.Quastamen
omnes certoannorum numero circumfcribere difficile
fuerit»cum
diverfum illum evadere pro complexionisaut fexus,vel etiam
re-gionum ac terrarum fitus, coeli quoqué ac vi&us temperamcnti &
aliorum plurium rationc confpiciamus*
Quem igitur fcriptores
cuihbet actati terminum praffigunt,eum non å certo ac
definito,
fed communifaltem naturaeordine procedereexiftimandum eft* Prima itaqufc attas hominiseft.
JNLFAnjlA*
Hac extenditur å die nativitatis, ufqué quö homo
expedité Ioqui incipiat ,quod inträ annum feptimum plerurrsqué contingit*
racuJofum vero quodrefert Hali
Abgragelapud
Csh Rbod hb. i6.cap*/3,fe vidiffe infaiatem» qui vix dum £4
cd3mavit :Sum tnfclscUer natu* adpvodtniam rtg*iam!ßiovcnf} genta
f.erntetem ac
dcfoUtionem*
Homo recensnatusGraseis dicitur,cjaod obfervari
mere-rurcotitraAnabaptifl:as,qui contrarnanifefturoverbiim Dei
acrecc-ptam
temporibus
omnibus
in
univerfa
ecckfia
cöfuetudin£
adul-tiores folumbaptizandos coiitendunt, qtios enim inulnis reeepitChriftus/S^^?; nominantur Marc,
io«Sed de hbTheologi,Signa
hu-jus astatisevidentiorafuntji. Corporis folida nervorum vinondum
pervin&iimbecillitas
acteneritudo.Hinc
olim ab
obftetricibus
fale
contingebantur
membra
infantum,
utficciora
efTent
acfortius
con(lringeretur,quod Judaeis
quoq;ufitatum.Fzech«
16 v.^Utvcroådiftortioneaccurvitate conferventur,fafcijs patmisqu£ea obvolvi
agitari ctiam
hucatqué illuc
permanusnutricis
neceflarium,
nehumores confopitiparatyGn aut
epilepfian
gencrent«Frigusquo'q;
medioeremembrafirmiusconftringit.caloremad praccordiapellit, fpiritus
yitalesaugctvalentiorefque
reddit, Hinc ülorum
confue-tudinem improbamus qui cultumcorporisin
infantibus
tenuemac frigore
penetrabilem nirnium
abhorrent3omnemqué fiatum
ac.aerismotum circa iafantes timent.Jmmanis tarnen &
barbarusfuit
prifcorumGermanorum mos,
qui
folebant rncdö editum
infan-tem&ab utero calcntem ad fluvium deferre, sbiqj feu candens ferrum inhumoremfarpius mergcndo,fimulde naturacvigore
peri-culum fa.eere, Gmul corpus roborare.Ariftot» Poiit.7. 16.
Quanquara
NonnusPanopolita in
Dionys, ideo
hacc å
Germanis
fieriafferitjUt
fpuriusålegitimo difeernatur,
nempeutquosilu-vius abripitillegitime
le&o
natos, quosverd
in
fuperficie
aquacfufpendit, cafto
cönjugio
proereatosmanifeftet,
Crefcunt
deinde
omneiinfantispartesiuxta proportionem acquantitatemdebitam
tempore proportionato,
V\G»aculusinfenfibiIius
crefcitpede.Par-tes auccm porofac crefcunt per intus - fumptionem,ut Ioqvuntur
phyfici,nonporofacper
iuxta-poGtionem alimenti,
quod
ad
parteshomogeneasdelatum,inearundem fubftantiam vertitur» pars car-oeaJn carnem, offcainosctc, Exquo ficut quantitai
hominis
geatur, noii quidem per mötüm contiatium (néq; enim ullo
icl1
poteftexperiment© monftrari) Ted motu fucceflivo,quod
naturaaf-guit»omni$ enim motusfucceflivus eft. Caeterum cum fuperiora
corporutn hacaetate inferioribus aüoqiii fcneritudine infigni prac»
mollibus« tum magnitudine, tum pondere prarftent
plurimum ; fainc fequitur neceffariout manibuspedum viceutaturinfans,
atq§
ficprima roboris fpes, primumq^temporis munusquadrupedi
fimi-lcs nos efticiat. utconqueritur
Plinius
apud Cael,Rhod. lib.%<cap 9* Zi Carentia loquela^ac balbuties linguae, Sermo enim
non
con-ftat natura fed confuetudine; Warn loqui quid'em naturale eft
ho-minibus. & in hunc ufum natura linguam mira mobilitate
cffor-mataminipfa viafpirirus pofuit ut exfpiratum per laryngemaé-rem excipiens & ad palatum ac deines multifariam
allidens,ipfa<
diverberatione mukiplices edcret fonitus:hoctamen autillo
(er-monc uti, Studio ac doeftrina evenit» 8c ipfa idiomata
ufuac tacita cöfenfione hominum nata funt, Nequéenim aliter infans matrem, aut Suecus Finnurmaut hicGermanum intelligit. Falfum igitur
ac ridiculum quod quidam Philofophiac ignari fibi perfuafcrunt, fi
quis abinlantia nulluni otnnin© (ermonem doceretur, futurum ut
loquereturHebraice,fermonem videlicet hominibus
innatum.Na-tura enim utfecit hominem prorfus inertem» utcflet adomiles
ar-teshabiJii, fic fecit omni fermone carentem, ut poflet omnes
di-fcere.Eos verd quicclerius fariincipiunt,tardius ingredi, afßrmat cxPlinio PetrusBerchor« reduft.moral. lib,/*> cap. 10.
5. Jmperfe&io intclledus. Humoris enim abundantia accuratas'
raentisoperationcs prohibet.eiufq; vim obtciito quafi velo
obfu-feat reprimitque.Praecox igitur infantum puerorumqué vigor ac ingenij matnritasCquacin ålex. M.M; Catone,C.Catfare, Alcibiade
etc effulfit,utrefert Sabellic. üb,|. Excmplor. cap,5)cum ex
ari-ditatc cerebri proveniat, malam picrumque corporis difpoßtio«*
nem ac temperiem indicat Undequibus animi
vigor ultra rtatem1 extenditur raro lougjcvi funt,,
— —-——
vel State
procedente
minus
itigeniofi evadunt.
Re&é Senéca
15\l?n
ultimum tempuf expe&ant <ju<t in primo maturuerunt*
Jgws
cfud
ctarier
fulciti citiun
extingvitur;
Sic
ingenia
ejusläuflriora,
brevtoray^^/.DeCoil-folat, adMarciam cap.2$
HincApuleiusiO^r/uwWöj'pracocü
fapUn'U,
44Dentiuminfirmicas,Qui
quidem foliincer
omnesnoftri
corpo¬ris partes nunquam
nobifcum
nafcutitur
&
raroufq;ad naturalem
interitum comitantur.Jllud contingit» ne
lac é
mammis
(ugere,
a-limentum infantibusadeo utile
impediant: hoc
ob radicis
ficcita-tem & alveolorum»quibus
dentesinfisi funt,
amplitudinem
necef-fario evenit. Ut verd feptimo menfe b
mandibulis
confpici
folent»
ita poft
feptimum
annumcommunicer
decidunt.
Vid,
Ariftot, de
generat,
animal,
lib.
j cap.8
Geil,
lib.
%
cap. 10Nomina
infan¬
tibusimponere mos
cfl
longé
antiquiifimus
:Deusenim
primurn
hominem Adamum nominavit & hic uxorem
fuam Evam
dixit,
ab
his porrö alijfq;
parentibus
nominati
funt
liberi
ufqué
ad
circum-eifionem* in qua quia Abrami nomen muratum eratin
Abrahami,
hinc Judari incircumciHone &
quidem
odavo
die
liberis
nomina
imponebant,
Et
nommabantur
alij
å
cognatiotie,
quidam
ab
evento, nonnulli å tempore alij å
quadam
fui
corporis
quaJitate, vel etiam
å
bona
parenrumfpe
&
exfpecracione.
Vid, loca Gen. 2y. v. Exad a v. to. ti.
Ruth,
4. v.17.LUC,
iÉ \ v. $9-
Confuetudo
autemimpjnrndi
nomina
die
cåavo plurim/s alqs
genobus
commua.sFu/t
:Qu
aantequam
exaclus findet dies feptimus, parurnipfisconftare
videbatur
anfoe-
-tuseffet perfedus
&
vitalis,
anabcrtivus
an tionvitalis,
ut
docet
Ariftot, cap,
ult.lib.
7,de
hiß,
an/m
ab
Athen/enfcs de
c/ma/d d/e
peregerunt,Csl.
Rhod,
üb.
/z. cap /1,Levia
ac/nepca
funtquacaf-fert ChalTansus in catalog, glor. fnund;, part, /1.
conf/d.
2;,Jnter
omnes cuiufcunqueßatut,
laudabillores funt
qutpulchriora
nomina
habent
quoniim
honor $
decuaeH
habere
pulchrum nomen.Honor
enim
&
decu»
non nominefed Wrtute lolaacqu/runtur, Et fi/n
omn/ftatu
(au*
dabihores effent pub hr/s nom/n/bus decorati,
Ruft/cus,
Sutor
imo
farnifcx farp£
laudabil/oreseflTent
vironobiV,
Pruuipe,
Rege,
Va¬
Vanum quoqué ac fuperticiofum quod fubjangit:
Bonaprdfumpti»
orttur ex bononomine, quandoquc fiwjtra
expravoacturptnomine eritur♦
Praefumptionem enira illam vcl bonam vel finiftram^alls ac
fru-ftrari experientia ipfa comrnondrat.
Expodtioncsatquéabjedionesinfantum» ut &nece?»mancorum
praecipué ac debilium» Graecis olim Latinifque in promifcuo ufa fuerunt»nec improbatac ipfi Aridoteli. Vid. Pluearch. in Lycurgö,
Bernegg. quaed. mifcell. in Tacit*III« imönec hodiernisJaponibus.
rede Metello in fpec. orbis, De prifcis verd Germanis aliter Tacit#
cap. t q. Numerum itberorumfmire aut quemquam exgnatts necavefla*
gltium habetur. Et fané matres quac illam expofltionem aut faci-unt, aut iubent ut parricidae, & qui adminidri eius funt, ut
homici-dar de iure pledi omnino deberent, Quanquam Tholofan. Polit.
4.å feveritate legum Principi nonnihil hic difeedendum exiftimat»
ne dum expofitionem infantum feverius coércitam velie,
partus
metu parnac hac luce omnino priventur.
Vidus infantum copiofus effe debet> ut infanstum alatur, tum
augmentetur,adhaccfacilis concodu neitigurgitatione fuffoeetur. Genus alimenti infantibus accommodatiflimum eft lac, prarcipué
marernu» exigua fcilicettranfmutatione fadum exipfomet
fangui-ne, ex quo coagulatus ed infans» Matrés igitur proprio lade» fl
fieri pofiti liberos enutrire debent,quod praeter rationes plurimas
ipfa quoqué natura omnino flagitarevidetur, dum unicuique
anima-Iifuos frtU4 alendos tribuit geminas largita
mamm&h non venustatü fed
neceffitatü gratia> ut fapienter difputat Phavorinus apud Gell* lib«
IL cap.i. Hinc Tacit. deGerm« eap. to> Sua quemquemäter uberihu*
alit,net anciäis ac nutricibus delegatur* Vid*
Cafi
fpharr* civit* 1. 7«C.i7«Refert tandem Ccire quo temporeabladandi fint infantes: fi enim Platoredé dicithumiditatis redundantiam dupiditatis infantilis caufam effe» condat nimium ufum cibi adeöhumidi contrarium
effe prudentiac# Qui igitur non ablactantur tesnpedivé, debiles»
molles ac dolidi evadunt« Tempus vero legitimum infantes ab
uberibusabducendieffepcrfedum
biennium condat ex communidi-♦\T , v" ' *
Medicörum omnium
fententia &
ipfis
naturalibus
indicijs,dequi-bus Mcdici. Tumvero parentes
circa
cultum
animat
in
libcris
follicitos effe convenit, ut artas tcnera&nondum ad
ftudia
labo-refquéidonea»
inertiam
fugiat»
quodfieri
poteftvel
lufibus
überall-busac honeftis,
velfermonibusutiiib9
&ad
futuravitå
accommoda»
tis,
veldeniqué
fabulis
iucundis
fed moralibus,qua
imagines
quafdå
virtutum geranc» Sed quam
mal& hic
providi
tum parentes, tumnutricesquam plurimae,
quacipfo
cumlade femina vitiorum
om¬
nium liberisaffatim inftillant! Sic ohm
Tiberius
exipfis
mammrsebriofitatem,& Caligula
crudeiiffimos
mores exnutrice
improba
fuxerunt. Suetcm. Publica autem
difciplinaå
quinquennio
inci-pere
quidem
debet;
circafinem
tamen
hvius cttatis ingenia
non
tarda
ac
plane
fi'jpidi
adpercipiendam
doBrinam maxime
idonea funt,
Poffel. de
rat. difc. Ung.
Vana fuperftitionumgenera
&
anilia deliramenta
quatum
circa
ipfum partum, tum
cultum
corporis,
vidum
actotam
educationis
rationem åmulieribus feré omnibus, magno
ftudio
8c
anxia
cura ufurparifolentdigna
nonfunt
quachic recenfeantur.
Sed
deplo-ramus cum Peuccro de divinat. pzg.l>pr&teralia ingentia
mala
fimvl
perv.isisfe
in
miferam
natur
amhominum
ut
metum
perpetuum
malorum
atque ingens
horrihilium
dubftationum
acfluBualionum
ehios,fic
immen*
fum
defideriumfeu
profpiciendi
acpranofcendi,
feu
exquirendi quoxü
modo
autimpendentiamala
autfuturos
eventuafeeundos*
$$ nimiam
adfuper-fiiticnem
inclinationem
acpr9penfiwemt
Quod
in
fantes
fuppofitios,
SuecisQ&pJingar
didos, concernit,
communis
multorum
opinio
eft,
eos, furreptis Daemonum
aftu
acmalitia
naturalibus liberis,
paren-tibus eommutatione fada obtrufos
fuppofitofque
efte»
Hoc
utcredant infignis infantum deformitas,
tngluvies nimia
acedendj
Uifatiabil/s aviditas,ingenij
ftoHd/tas,fulmfnum
actonitruum
timor
8c terror ab illis conceptus» immodicus etc. permoverunt.Re-ftitui autem ablatos> fi fuppofititij illi ter die
Jovis
fubdio
expo-nantur. Quid hic dieemus ? Dacmones
quoqué
generare&
libe-ros habere / Olim (ané vel å fapienliflimis
creditum,
Dam©-Dacmoncs corporum tenuium & aéreorum, morumqué humanis ftmilium haud expertes effe. Hinc omnis gentilitascelebravit
Hefoasihoc eft, (emideos, natos fcilicet ex facminis &
Dijs vel
Dsemonibus, aut viris & Deabus. Atqui ifta
Pfatörticomm, Poe»
tarumquéimpia ftolidaque figmenta diidutin åfanéphilöfophanti*
um fcholis explofa funt, 8c in Apuleium huius quoqué vaniffimac
fententia:
affertorepi
graviterinvedus
eft Auguft, decivit. Dei lib,g. Divinac igitur bbnitatis perpecua pracfencia 8c inéxhauftus erga
genus humanum amor, fimplices ac innocuos infantes, nefado
Dacmonum fervitio, corpore &amma per vita
mom nem
manci-pari omnino non permittunt, nec id fuadere poffunt naturalia illa indicia, utpoté vel plane falfa, vel eciam fuperftitiofa, Majores enimhoftri qvum ftulta perfuaftone crederent Thorum Deum, å
quo gootfcSn/ malleo fuo, quem ttliålnit vocabant, monftra. o»
nmiaj terrereatqué infectari i hinc fuppofititios illos ut monftra
omnia alia, tonitruum fulminumqué fragorc vehementerpercelli
hodieaué multifuperftitiofé autumant» Nos igitur deformes illos fcetus vel å feminis temperamento ac organorum corporeorum
defe&u & corruptione finé ullo Darmonum commercio gigni ac
efforrnari, adeoqué plané naturales effe arbitramun vel etiatn
Dacmones fagarum, quasfibi deviuxerunt. utero conquifitum
fe-men humanumquandoquéingerere,idqué arte magica
corruptü
adeam temperiem tranfferre, ut fartus tandem monftrofi & ab humana natura alieniinde progenerentur.Teftimonijs enim
pub-'
licis ijfqué certiffimis conftat» hoc etiam feculo deprehenfas effe
muüeres,cum quibus Dacmones fub hominum fpecie freqüenter
funt congreffi, Quac autem ratio fit fafcinationis, cui infantei funt obnoxij, docet F# Valles.dc Sacra philofoph,
cap. 68. De ingenio & fimplicitatc infantum
, plura ex Chryfoft.
col-legit Conrad, Ritterfhuus. facrar. le&. lib« 5» cap, 2$.
quo-rum nonnulla attingit
Quiftorp.
in annot. Bibi, ad cap. 14. hCor, Jnfantiam vero exejpit*
PUERl-PUERiTlA
Hancabanno
Varroad annumfeptimo
i6>ad
vel14.
ig.pleriqué
protendunt.;
Servius
JCtivero
eandem incraac
Terent.
annumu.contrahunt
affirmantesfrcninasanno /i,ad
pubertatcm
venire, unde iureCanonico
mafculis
ante annum 14.faeminisan¬
teit. nuptias
permittuntunfi fcilicet malitia
aetatemfuppleat.
Hieron.quoqué in
epift.
ad Vitalem,
memorat puerum 10.anno-rum nutricem fuam
impraegnaffe,
&ibidem
exchronologica
fup-putfftione
demonftrare
coaatur
Salomonen* & Acham
ir,actatis
anno Roboam Sc Ezechiam
ptocreaflfe.
Alberic,
in Lex. in verbomatrimon, puellam
quandam
110vennepeperiffe referc,&Scaliger
in elench. orat. chronolog. exemplis alijs
hacc
omnra approbarenon veretur.Nos tarnenpuerum ac puellam 10, aut 11. annorum gencrare
acconcipere
pofle
negamus:Satpeenim impurac
faeminas
coneeptumex
puerofingunt
utadulterium
acinceftum
tegant,& de illa fupputatione
Hieronimi cruditi
chronologi
recentioresalicer dtfputant* Vel
(iin exemplis
addudis
fraus
nulia fubfit,inter;
raro cotitingentia acnaturac miracula ea annumeramus ac Keßo-ducninterim,red& cecinifle arbitramurlib. 2. oper. Sc dier*deeimofedfilminaquarto
Anno
pübefeitynubat
moxinde
fequentuproprié igltureum
puerum
dieimus
qui
annum
14.
nondum atti*
gitjfeuex quoprimumexpeditéloqui
&quQadpubefcere
ineipit.
Quanquam non
diffitemur
pubertatcm
non tarn annorum nume-rö quam corporumhabilitate
&generandlpoteftate aeftimari
de-bere, quod Jußiniani
quoqué
deeifioni &Galeni
fententiae
con-venit. Vid. Galen,comment. in aphor. Hippocrat. *7.
Pueris hxc conveniunt ♦ Virium ac membrorum lrnbeciliitatem Kabent» iraberbes funt {quare autem ütminaebarbä femper
care-ant ratiotiesquafdamaffert Cacl. Rhod. Üb, 8» capt it )carent
pro-lifiso femine.abuadanthumoremulcoJdeoque minus fagaces ac
prudentesfunti
Organa quac(eafationem perüciunt, teneriora
ha¬
/ ' .
% ■ ■, g
ben t, hine res eafdern nunc iucundas, nunc exofascitius experium*
tur, & quae nullius ponderis funt magnas amoris fui faces animo
corum repenté commovent,
Ex adionibus puerorum mores plerurnq; dijudicari folent,
Jtä
ex ftudijs pueri* mores Julians praedsxit Nazianz. Socrat* hift.
ec-des. lib, 5/cap# Athanafif Alexander, idemlib.i,
cap. zié De
Areopagitisrefert Quintil lib j c. 9*quod puérum ut humani
fan-guinis prodigum futurumdamnarint,ed quod
gauderetanimalcu-lorum interfeeftione» Hucpertinent qax de feipfo fatctur
Augu-fiinusConfefT, lib, 8c
d,deOrigeneEufeb,hift.eccles,Iib*6,cap.a.
Ix pricnis tarnen indicijs de puerorum moribusacindolg iudi*
care periculofum eft J Sicut enim levium metallerumfruftmmfummo
eft •,iäa opuhntijpmaqvor um in alto lalet ajidue 11enim refponfura
fodienti> Senec. epift. 23 ;ita prxclarar itidolisfuppellex in temporis
thefauro recondita» annorum fpatio detegicur, Phyfiognomiin
dijudicandis hominum moribus ac ingeniös varias notas ac figna
multiplicia adhibent: Nimirum» qui oeulis noii nidant iracundi
funt. qut ruffi, nafo acuto, oeulis parvis, mali,qui magno capite,
oeulis magnisac nigris,nafo crafo acgracili voce,boni funt: etc# Ac
enimmultö certiusoccuparihanc artem circa brutorum ex forma
dignotionem, quam hominumarbitramur, quiailla nihil habent pra-ter ipfam naturamjin hominibus vero plurimuraad
forman-dos mores valent educatio & difciplina, & quod his
omni-bus maius eft, gratia Dei, Quanquam experimento pro¬
bat Ariftoteles eile artem Phyfignamicam & librum proprium ei
dedit& fparfim multade ca fcripfitin hift animahquod idern fecit
Hippocrat»Iib, i, de morb.popularib. Chiromanticos vero 8c
A-ftrologosiudiciarios omnino vanos eife exiftimamusjil(itarnen his
eo vaniores, quo plures poikiones accipiunt gratis 8c fine ulla
de-monftratione. Hienim gratis accipiunthoc aftrum hasc faccrc fub illo natis, illud illa,Vid, differtat« Phavorini apud GelLlib. 14.cap.r.
Pic. Mirand. adverfus Aftrolog* lib* 5» illiaddunthane maaus are-A 5
sm efife JoviS)illam
Veneris, &
rurfus
haec
illa
fignificare,
haud-quaquam procedentes ex
dcmonßratione &
naturalibus
caufis>
fed expcrimentiscafu
quodam
acrariffimé
fad^is,
Ifta
tamcn
Phy*
hcarum, divinationprngenera ornniajfortuita
accommeatina
eiTe tion a(Tcrimus> nee colli ea propter ignorantiarncaufarum
ve¬rarum» fed quacfineratione Sc iudicio ex
fuperftitione
foia
in
natu¬ramintrodud»funt meritohic reijcirous*
Naturaruv£ro & ingenioru diverGcasex feminu
varietatc
provenit»
quorumixtionem caftum quoq;ipfu
quodarnmodo»
gubemat*
Vit
ciiitn feminis cerebri crafi convenientertemperata? no folum fen-fusacuitac vegctar,fedetiamternperamentis ipfis
certashabilitates
& acumen quoddam ad
peculiaria ftudia, ad
Muficam,
Poéticam.
artem Medicam & alia huiufmodi im prim it. Nimis autem
craffa
cerebrifubftantia» ftupiditstem Schebetudinem inducit,
dumvero
tenuitate plurimum
excedic,
adeft
ingenium
defultorium,
feu
va-rium ac omnitipula leviii^
Accedunt deinde
extritifecus
caufas
alix»quac formata iam
cerebri
ternperamentavel
convenientibus
viribusroborantjvel contrarijs heberant ac infringunt inimirum
locorum naturaex difparili tcrrarum
exhalatione
diverfa»
Sc
diaeta
«tatis tenerap. Cxterum quod conftitutionicerebri (emina» Cce-lum, locorum natura, diaeta Sc temperiescorporis totiusconferunthoc virtuei fenfitrici, maximé verd interioribus fenfibus,
ipfiqué
parti intelligent!»
praeftat prima
inftitutio
Sc
ftudia
totius
vitac.
Etfi enim cerebro vis infit nativa rerum fenlibus perceptarum
ideÄ imitando formatup/nullis tamen ipfum eft confignatum notionibus, fed velut mollis cera impreftas rerum imagines ncti-tiafqué fenfu comprehenfas ac
colle&as
excipit,Hap
ubi fcmel
primis annis occupaverunt
cerebrum,
& actatis
progreffu
medio-cri meditations repetitap acverfatar
occalluerunt»aded
pertinaci-ter in hacrent, ut laulla pofiint aboieri aut evelli ratione,
imd
nemelioribus quidem poftea 8c fanioribus cedant
opinionibus.
Depravatum fenfuumiudicium excaccat mentem; ut
homo
tandem
$4 afpedum yeritatis nunquam pcrveniato
Qu®
Qu2t c13tri itafmt ac setas prseterea püerörum ullius feriae aoe
utilisrei curam fponte fua vix fufcipiat, fcdcirca ludieraacnu*
gatoria frcq'uentius occupetur, ideircö opera? pretiumfuerit
difei-plinam ac inftitutionem puerorurn parentibus ac pracceptoribus
commendare. tibi enitn puerorum curapratermittitur aut negligitut
mdgnumihi respublica detrimentum capit, Ariftot* de repub, iib. g»
Et pracftatnon nafci quamfieri mä1u m inopia eurätft^is
ac
cufto-dis. Adhsec naturarebus omnihusecculram infe vit poientiam Sc
quafi fetninarium aliquod, ut omniaab eo provenientia, principijs fuis eßiciat quam fimilirra : hinc pueri fi hené enutriti ac educati
fuerint, eorum mores imitanturqui eos procrearunt; fin
minus>fe-roces ut plurimum ac pratcipites,
nunquaoi maturiaut fapientci
cvadunt. Atqui
Dedecus efl natu daros habuiffe parentes?
A£/ ßudeant Ulis moribus effe pares»
Curvcro interdu herouFilij noxac>difputatBernegg,quazftJnTarit«
|gf»Quoniam ante de bis rebus quse in vita humana utiles,
nccefla-riaeac iueundsefu.nt,variarexiftum opiniones, & ab hisquae fenfum
nimium demulcent, natura tardius dimovemurj ideopueri ad eas
artes modo non fordidas educandi, quibus ernati ad libertatem
atquétemperantiamalijs & fibi honefté vivant.Vid.Jenec. epift gg«
Ad artesliberales & ftudia difciplinarum aptifiimum eft cholericum
ingenium melancholia optimb permiftuml Chderaenim celeritatem
In agendc, mdancholia confiantiam^prudentian), gravttatemfubminißrat»
eßicitep utan'tmu*
ah
exlernis faciliwi
ferevocet intrafe maneat, Seiler
Z»quaeft» Phys. 100. Hinc
Arifton
apud Senecam epifl, 56, aiebat madefeadolefcentem trißem, quam kilatemfå umabilem turb*. Pinum
ßeribo-numquodrecensdurum fß afperumi'ifum
eß%
Benefedaist in veiußatesp+fa
trißitia•
Etquoniam pueri in rerum initi/s minima quatqué notare atq; al*
tius atiimoinfigere folcnt ( quodeontingiitum refpe&u novitaris, <quar pueris variarerumcognitionedeftitutis,adhucadmirationem Sc per confequens firmiorem apprehenfionero parir» tum etiam
&meutern minus diftra/iam
habeant)
valdéneceffarium
fuerit
uteotima quar-q; illorum
mentibus
proponantur, acimpenfé
caven-dura ne cum rnalis aut cum fcrvis & mancipijs puerihberé nati
converfcntur. E Servils enim ccntubttmö nihilirahas niß
abjellum
ac fordidam
Tacit*
de
Gcrm.C3p,/£,ideoqué
Quintil.
in
dialogo
de
Örat. acr-itcr invehitur in Romanorum confuetudinem liberos confortio ferviii corrumpentium.
Publica auteminflitutio privatas
anteferri
debet,
cumin
educa-tione privata tum parqntum. tum praeeeptorum erroraliquando
ex ignorantia,aliquando
exafFedione
eveniat»
Et hic
ordo
educationis Lacedacmonijs. Athenienfibus, Perfis, Romanis
o-mnibusque
ferégentibarfaptentcr
rempub.adminiftrantibus
pla-cuit. Vid, Cafi fphaer. civit. lib. 8* capt if
Diffitcri equidem non
pofhfhmultos
homines
utait
Cic.
proArch»
Poét. exeellentianimo acvirtutefuifp,
fåßne doHrinanatur*tpjiu*
habt
tupropedivino* per fe ipfos
få moderatas
få
gravesextijje♦ Nimirum
mens ipfa tion,utAriftot.
cenfet, nudac tabellac
fimilis,
fed certis &
im-motisefl: notata fententrs, quae inftar luminis praceuntiudicanti
de rebusj tamen abfoluta demum acperfeda eorum ingeniaeva-dunt.in quibus micantes mentis
fcintilJac
dodlrinå
excitanturac
augentur« Jn heroicis naturisgenerofos,
fervidos
acnimis
acresimpetus difciplina non
exafperat,
fedretufos
aliquantulum»
imö velut deliaitos contrahit inträ metasrationis» atqué ita mo¬ deratur, utordine conveniente procedant, non
tyrannice
tumul-tutfntur { Jn mediocribus ea quae natura infevit femina evocat acproducit*
Jmbecillioribus,
quibus,
nulla funt
ad
virtutem
incita-menta veiadiumenta addita» velut aliam naturam fuis quoqué in-ftrudamfacultatibus,induit» Ad difciplitiac igitur conftitutionem& moderationem hocetiam pertinet ut confideretur naturarum
W^diverfitas,magnaq5
adhibeatur prudentia
ne
fimplices, molles
ac
flexiles puerorum
animos
rigorc nimio
pervertant acdeijeiant.
Generofuienim anitnus duciturrediusquam trahitur, & adftrida
nimiiaccoada cducatio alacritatem animorum vehementer från¬
git, Jdipfum expertusfuit Maximihi, quemadducit Bak» in
com-ment. ad Pfal. 54, & multi
alij qui fua ftudia morofitate ac
feve-ritate pracceproru nimia, haudparum pracpedita
fuiffeconquerun-tur, Imodsrata tamen facilitas, otium ac delicata corporis cura
pucritiam non minus corrumpunt ac effacminant. Utide
(flaudi-anus lib. 5 probam
Honorij
inftitutionem cali carmine celcbrat."c.Mox ubi firma/ii redo veftigi* cursu,
f^on tibi dtfidias molies, nec marcida luxu
Otia, ne t fomnos genitor permißt inert
es, ect•
Difciplinae enim laxioris effedus eft, ut propenfionem ad
libi-dinem, luxuriam & vitam voluptariam foveat» aut (i nulJa ad(it
talis propcnfio, faftidiofas, delicatas, difficiles
ac morofas reddac
11aturas.
Porro cumpueri adolcfccntcsqué
propter «tatis ac iudicij
de-fc&um, munerum ac officiorum publicorum pardcipes
effe
neque-ant» ideo negamus pro a<ftucivibus
reipub. habendos, jdemiu-dicarunc Ar/flrot. Polit. 3.1. Sc olim Germani, de quibus Tacit#
cap,
15» Cicero, deßgnatos reipub, cives apellat, Orat, pro Cluent. & Plini us, futurum populum Scparvuloscives, ill
Pancg.
De puerorum ingenijsvid. Senért.inftit. lib.s. partijr. cap. 4*
Puellas ac faeminas>uthocquoqué addamus,å ftudijs literaru
ab-ftinere propterradones plurimas & ipfis,&fnarids> &reipub. utile
efte iudicamus« Conqueritur quidem Francife,
Patritius lib, 4«
tit. 6» deiaftic. reipub. quod nunctanta defidia
torpeant mulieres
noftrae,utpro miraculo quodarnodo videretur, (i quas primori-bus labris literas attigerint, licet tanta copia fatminarum
doäifift-marumapud ant/quos fuerit, dequibus Caflanaeus in
Catalog.glor»
mundi part. t. confid. 9. & Textor in officina. Jmo
de ftudijs
Sapi-entiac huic fexuj non denegandis egit eruditiftima virgo
Anna
Maria Schurman, urbis Sc Academiac Ultrajeåinac
ornamentum: Sed his querelis acrationibilsdudumå virisdoåiftimis
refponfum»
ac quot mala quamqué libidinem
ac lafciviam illa mulierum
eru-ditio comites facpiflimö habuerit* luculenter eft demonftratum»
Jd quod expertus
Antonius
in
Cleopatra
uxore,Flut, in Amern
linde Seneca in Hippol,
Odi eruditam*nec meAunquamfit dornt
6)udplu4 feiatquam uxoremfcirc expedit.
Francifcusquoqué Britannwt Dux diccbat,fatis eruditam vidert
uxorém,quar interuiar thoracisqué
difcrkncn
no-n ignorarct. Pueritiam ver6 fequ it ur.SjiDQLESCENTM,
JJanc å Grseo
&£oXsd%iet> quidam deducunt,
quodgarrulitatera
fignifieat, Jai ea
liquidem
areatequaedam
Joquendi
luxuries
atqué impetus
adolefcere
fölet
J velquod
cumfanguine
fimul
perturbationes
animi
effrenatius adokfeant»
De
t ermi
naturhare
stas eo temporis fpatto» quohomo in iuftam longitudinem cor¬
poris crefeit Sc
primatn
lanuginem
producere incipit,
quod
ple-rumqvfc fit ab auno /4.
ad
15.vel
utahis
placet»ab
anno12, ad th
v Hane actatem Plato pfimummentem habere sffirrnatfub
perfo-ua Paufamar dicens J T^onamantpueres prtwquam tam captrint men» temhabere* Undequoqué artas difcretiouis appellatur.
J-ntcrim tamen vicina
iapfibus eft adolefcentia, quod
veteres*Philofophi indicare volentes, dixerunt vita htimanac
curfum
Yli-tera fimilem eflfe junumquemquéenim hominum»cumprimurri4
adolesccntiss limen attigerit & in eum locum venerit ubi fe via
ambas finditin partes,harrere ac nefcire an in dextram vel larva m
fe potius
incljnet#
VidLadlant, Divim jnftit. lib.6»
cap^ 3.No-bililF.Stiernhiclmij Hercules, Sueticis rythmis ingeniofé
expref-fus, Ariftot* RhetJib. 2, cap41*. Vcré igitur Balth, Caftilio de
Aulie. lib. % \ plerumgjuntaddefcentes^liberales* ingenuu
ex-orabil&j ad difc ordtampr&cipßUs,
volubiles,
incenftnnteSy luxuria dt(flu-entet%bene monentibuaafperiyawicis Nimirum ut firmafuamdeformitatem infpeeulo videns, ipfum fpeculum, fi poteftv
irata confringit; fic quos ebulliens fanguisin furore, audaciam ac
nequitiatB oauieni provocati gravesac~ falutare$ admonitiones
(«iiquibus ficut in fpeculo fuasturpitudines reprehenfas ac da»
mnatas vident)exofas habent ac prorfusdeteftantur.Ut
veröado-Jefccntes frcqucntibus illorum annorum mfukibus gnavitcr obfi-ftant» duo Ulis fufflamina inijcimus: Pritnum eft divini illius fapi-entis oraculum, Eccles 12« Lätars
ergo iuvenü wadolefcentia tua%
in bonofitcortuum in diektu iuventutis ambula in
vtjs cordistuij
in intuituoculorumtuorum, $fcitoquodprobis omnibmadäucet teDcv*
tniudt:iu< duftrergoirdd cordetuofåfamove vitisfitate
dcarnetuaadolefceti-a^nim $§luventusvan* funt% ,?ecundu efl: vetusilludproverbiu{Maturé
tumfierifenemdeberetqtiidiuvelit
eflefencx. Cui eftato quamvis Cato
apudCic,deSeneft,* ut homo durus non affentiatur» id nobis ta¬ rnenomninoaudiendum,maximåfivitiaadolefcentise infpiciamus,
puta libidine-m jbibacitatem ac turbulentiam vitsc» quar nifi quis
maturereliqucrir»autnunquam pervenietad feneftutem» aut bre¬
vemeam habiturus eft. Libidinofactum ac
intern^peransadolefcentia
effdttum corptu traditfenc&uti% Cicjbid» Et fapienter Plato Iib4j#
delegib. pueris usq; ad annum ig. vini ufutn porfus
interdixit,
ne fcilicet ignis igniaddatur: deinde ut vino moderate utantur adannum 50. concedit : ab ebrietate vero & vini
ingurgitatione
adolefcentcs ac iuvenes omnino abftinere voluit* Crudis enim
fiumiditatibus cerebrum replet* calorem nativum debilitat &
fpi-ritus impuros reddit. Jn toto fané mentis&corporis noftricom-mercio td accidit quod in ftateris;ut quod uni addttur, äkerius fiat detriraentum: ut quodeorpori nimium additur. id totutn ad
tnentis,omniumqué iiUus pereeptionum ac operationum infirmi-tatem redundet. Etquamvis vinum non tantum ad
iueundita-tem& fanitatem corporis, fed etiam ad vitae arquitatem ac
bonos mores non raro condutat ; ea tarnen
quae ad mores
fpedatit, haudquaquam petenda å Medtcis ac Philofophis, nifi
quatenus cum divina confonatlt fapientia, quac tantum permittit
vinum in fobriatate ac tum lartificat ac roborat cor hominis.
Jud. 9«v. tj, PfaJ. 104, v. Ij« Pror, 5/. v# 6« 7. Male igitur
Sencca —-—U—-—— —-r*—— ;—
de tranqsanimi,ebrietatum
exemp!oCatonis,Sol6is& Archielai
Tau*
dat.Vcrifiimfc Helmont. in fuppl. de Spad,fönt, paradox. 6: Supre*
mum longav*
*vit& prafidium eft
fobrietas,
Quod
ßudia
veroadolefcetuiac
concernitv
fciendum
eß
ea qua?adnaturse dudura fiunt, plerumqué bene fuccedere, quac autetxi
praeternaturatn
praefuniuntur, frußra
tentari.
Pareiuibus igitur
acpraeceptoribusaccuraté
difpicicndum,
quarum rerumfemina»
pro*penfionesac
ßudia
in
adokfeentibus
naturaeffbrmavit,
ne, utCic,
ait, tanquam
agrkol&
imperiti,iHifolo
fruges comittant, quod in ferendis <uinei$tantumodo aptum $feraxeßet, Athenienfium confuetudo ve-tus erat,utpoßquamad pubertatis anno» venerant adolefcentes,dueerenturadartificia. Proponcbantur publicé cuiufvis artificij
inßrumenta,d: adilla ducebantur,quorumtum quifquedeledaba«
tur & ad quod accurrebat, illius edocebatur artificium. Vid.
Na-zianz. epiflr,ad Endox$ quacinter BafiJiiepiflr. eßii7. Adfordidas ta¬
rnen artesyqua corpora advirtutuufumtneptaredduntyadclefcente*. libere
nati adducinondebentrnißipf&s natura digito id
fler
quilinia
deßgnavit, utprudentcr iudicat Cafus in Sphaer. civit* üb» g.cap, z,
, Quiaute ad feientias &artes liberale»propendeant, tnaximé qui
civiles honores ambiunt» caveant ipfimet ne fint in earum rerum contemplatione nimiscuriofi, tnultamvac operam canfcrantinres
obfcura», otiofas ac fuperfluasv Appofitc Cafus loc, cit. Studere liestDialcBhaß>dw» cumJcoto, qui fcotonia cerebriineaarteiaboravitl
ßädere licet Gecmetria,fednon cum Archimedeyqui ducens Itneac d militt
pereußds
perijt %Studere licet Aftrologiscy
fednon cum Protagons, qui alijsdivinans malain profundumterrahiatum incidit £alif de Thalete Mile«
,fio,nonnulli de Anaximene hoc ipfutn narrant)ßudereluet arcanü
Phdofjphia, fednoncumHomero
^ßßlinio
quorumalterin Euripo demerfus, alterAEinafepulHu iaceU Nimtrum vana 8c periculofa eß curiofitasin ßudijsi fi ad ufum vitac non deßinentur. Quid, quod, nimiati*
beralium arttum co fe&atiOy moleflos, verbofos, intimpeftivos, ßbt
place
ntes*adres gerendas ineptos facit, få ideé
nondifcentes
necejfarta,
quiafuperva-CU4 didkerunt ? Sen, ep.gg,
Fcli-Felicitas fané Horum temporum, quibus liter« c carcere "&■ call* ginofa fuperiorum feculorum barbarie iamelapfae nativum falgo*»
rem producuntj cautam pracceptorum diligent/am
ömfiinb requfc
rit» Miferandum fané(peétaculum,videre nori fimplicemfäfttunf
pueriüam, innumeris reguhs ac pratceptis de verborum accafuum infiexionibus, compofittoaibusj
deponentijs,
ftguris, etymologijs^grralogijs5 modis fignificandi etc* quibus ipfi quoq; Latinieati
fae-pé ionponitur^obrui acprarpediriitot lafiyretttibus
ryrhmissfabula-rum obie<fhmcntis,metidaciorurnq; cenconibus decipi
ac pervemj
Sed astatem quoqué lam fere aduitam mifero cum labore ac va.
no ftudio in reliquis artibus ac fcientijs occupatam, nihil magis
a-gere, nifi utdiscac rrxofis
Syilogifmijls,
errore acinfinitis
termino¬rum & divifionum monftris ( quat gravi ac fevera lingua,
denfts-qué verborutn nimbit,ut Schölls olim & AcGademiis ia&ari fole*
bant)explicandam yeritatem obfcuriorem feddere vel amittere,
tandemqueperfuadeatur facranflima verbi divinirnyfteria finc hif
argutijs ac ineptiis
coöfta
re no»pofle.
Jdeöqué
Jmtaventdfarafrianthtcverbaptéceä&<?
Sed mittamuf i(ta, Verendumfanc ne nobis occiiiatur illud
Se-necac, de bcnef,lib» j,cap» 17» ^uam imgrata videfit iuventu* !jk'.Su*
Minervam> Abfie ut pracceptoribus optima olifii fuadentibus ae
docentibus hic obßrepamus ac pro honorario Anacreoittis
mor-tarium confecremus / Abfit quoqué ut nos rudes ae indodi de fcientiarum artiumqué ufuacrndoSeearumqué magiftrisiudiciurn ferre praefumamus l Atvero cum illarum rerum quibus cerebelia
difcipulorum miferé obtunduntur,inumera efle, dc quibus quam
pofiit:Cui
bono?nihilqué
plan&adferre quae vel ad virtute cöferatvelveritaté detegåt,tämanife(Iiifit ut inficiasiri non poffkarp/#* debeamut quarere qua mor en informat advtrtuta%quam quafenfamacuunt
adfubulitaUmy magi/q, vettepraceptü fcnpturaru tnformari^qnam
quxßi-ontbwsimpedirt, utoptimé monet Hugo deS.Viébore tvem am apud
cordatos facilé impetraturos nos confidimus> fi hoc ulcusdeviter attingamus, quod ante#no$ yiri longé do&ifiimi valida
*£%i bona mifta fuiit malts» non illico omnia efie tollenda pro¬ prerdelicatas admodum aures, quar durius nonnunquam fonare
i;ident ar«
Porro cum artasadolefcentutri affeßibusfubiedla,implicata erro«
ribus, raro conßausacprudens; non femper expedit ut adoie-fcentes oßicjjs publrcisadmoveantur, fed ferulam difeiplinae pri¬
ns ferant quam tnunia reipub. gerant, At tamen ;non fola vi
fapientiatj fed animi vigore ae morum facilitate res perfkiutuur, Sc non de unoPifooe verum eßillud Silij hb, g.
Orepuer pueriquehsbitu* fed cordefagaci
Mqutbat
fenium atg, aßu fuperaverat annos\Hinc Nero Confulatum inijtynno actatis to» Tacic.lib. nt Juli¬ us Carfar annum agens, 17, Flamen Dialis ((ummus fuit Romae
honos) deftinatus eß. Suet. Otto 111. qui Mirabilisdictus propter fapientiam aetatem fuperantem, anno art. 12. imperium fufcepit
feliciterqu£ adminißravit, Sigebert. in chron. Pomp. M. anno
ig. O&avianus anno 29 civilia bella ftrenué gefferunt. Carolus
Xf. Rex Suceiar., Dominus noßer clementiflT, 20 annos natus
cum regtii diademate gravißijnum belli pondus å pluribus fimul
hoßibus validiffim£ excuflfum animo -plus quam virili excepit
for-tiflimequfc fußinuit* inqué auvenili corpore ipfum Martis.
fpiri-tum adterrorern ac fugam hoßium viribus longé potentiorum,
gloriofé eircumtulit. Domcftica exempla älta nirnis longum fö¬
ret recenfere« Sed nec in campo foium furioß Martis,fed etiam
in ßatH optatißitiiae pacis adolefcencum artas non raro probata» adeö ut pubertatü terminos nondutn emeufanon modo twvenilikm(ut
Frothonem Danicum excoliitSaxo lib, 1,)fed etiam viriliumpr*-tulerit complementa virtutum. Deus hunc fpiritum mvi<ßum, hune animum imperterritum Regi noßro clementer confervet 8c
adaugeat, ut arcatc, quam nunc calamo
aggredimui^feliciter
gxacßa» virumac deniqu& Senem gloriarerum geftarutn
irornor-ßßjem conlpiciamus/