• No results found

Consentiente amplissima facultate philosophica in regia Upsalensi academia præside ... Dn. Jahanne Bilberg dissertationem I de ætatibus humanis, a.d. 4 novemb. anno M DC LXXXII in auditorio Gustav. majori. Publico examini subijit Petrus Törnewall, past.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Consentiente amplissima facultate philosophica in regia Upsalensi academia præside ... Dn. Jahanne Bilberg dissertationem I de ætatibus humanis, a.d. 4 novemb. anno M DC LXXXII in auditorio Gustav. majori. Publico examini subijit Petrus Törnewall, past."

Copied!
22
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Ae> Mi v aKT 8 Dia,

Conßmiente

^mphßitna

Facultate

Philofiphiw

in Ipjaltnft Acadtmia»

? RM SID E

riRO CELEB ERRIMO

dn.

j

a ii

a

n

n

e

«sm?*©

Mach. Prof. Ordin.

Dl SSEilTATIONEM I,

M

T

A

fl

BU

S

.

h

u

m

a

n

i

s,

å. d. Mcvemb. Anno M DC L X X X11, in Åuditorio Güftav. Majori,

Publuo examini [ubtjiit

PETRUS

X&XW&yQZll

Paft, in ©fanammar.

U

P S A L JE.

(2)

* ^ ^ * v y . \ t i ,■

•i

i

lA$Yt

t-x-1

o

1

•; t

h

i

J

•< é

>\

>!a

H\

*

?j

yé<J

'( * >

Li

A

*3

*<v

<

B

Hllvp

£*0

WM:';

r

■V £ . ^ t Cb? I t .

VI

>

^

•**<

.S,

j i;

(;4'-•? 1

X'^

<

J.

r^

i

vi

4 ' y%

J$

X' •

is>

v '5 i

c

i i

i^'

*

°*s»

-r

'I*\

4^

<\''

i

Xi

\<

4

f 2 'i

1

'

,-">c

•4

^

,

><

y-i

4 : ; ^ _

h^k-p:«

:

1

^.1c"-^M^:-i

I

iJJ

■ i T i 4 ■

a

4 i

1^5*4

WPf*

'

*,r^'HWWW!V1T,'"v

■ •

(3)

I-! Omo perfeéiijffimum quid cftki univerfo, nobiliui ac

excel-Ä alentiusnön

taiitum natura omnicorporeafde quo Scriptores

Kcxaemeri ad dicrn 6 )fcd ipfis ctiarn Angclis in eo maior, quod FilmDiihomirtumnaturamajfumpßu non Ångelorum% Heb.2,i6>

Ad

hacc

partium

varistatc,

mutua

coordinatione, fpirituum nobilitate,

ex-quifita fenfuumac organorum difpofmone»humorumac temperi-ej ad operationesanimales

exatfta

proportions etc. reliquis

corpo-ribu s> (i oninia complexim confiderentur, longiftimé praeftat. Vid.

Ambros. Lib. 6 Hexaemer.eap. 9. Cacl.Rhod, Iib4 /. cap, 3g>&Lib2.

cap. 9. /o. 11.

prim. edit.

Non

eft

ergo

quod de

Hominis creati in»

fortunataforte tut natura novercay cum Plinio, Plutarcho alijfqué in-fidelibus quiritcmur. Quomodovero Homo dicatur nihil, vani-tas, pulvis,

umbra?vermis

etc.Ieviter

Philofophi

norunt,

fed clari»

us & cerciusdivinorum interpretesoraculorum. Vid. commcnt,ad

£ccles,t.MoIinacus,Beffacus» Stella alijqué- Quanta igiturimpietas

nativitatemhominis deftruere,ac quo minusadexordia vitacexcel-lentifiimacnotitiamqué naturac fuac nobiliftima: pertingat,raalitiofé

pracpedire! Sed

haechuius inftituti

non

eft

diflercre.

Jd

obiter

circa

abortus procreationem

annotandum>eam

quacunq; de

caufa

infti-tuatur,religioni, naturac ac rationi omninöcontrariam

effe,

eorum

quippe iudicio, abortum

facere

efthomicidium

committere,quid-quid contra

Cafuistac

ac Bulla

Gregorij

xiv.

Anno

1539.

fub

varija

diftineftionibus fatis periculofé hic excipiant ac diftinguant qua de

re Azor.Tom. 3. Lib.1. Cap. 4, quaeft. 1, Impius igitur Ariftoteles

quiabortus pro

creationem,

dum

vitandae nitniac

civium

multitu-diniscaufa inftituatur, approbare non veretur, Polit.7«|d.

Omnia autem quac funt in & ab homine, admiranda, nimirum,

naturac, artis, virtutis ac prudcntiac fcientiac ac pietatisetc. ad duo

principia,mcntem ac corpus

rcducipoffunt, neenobis

tarnen con¬

trarius D.Paulus i.Theflah *3« Hane vcrö humanac naturacper-fc&ionemin unam tantumbdofpeeicm hominis

(4)

creationishiftoriaaffirma^utmeritorefjciamus

onesfpeciesfeu

femi-fpedes, hominü Paraceld.qui in epift.ad Atheniefes feu de occuUa

philofophia, refereteGodcImäno de Lamijs, diflTerit, BJeu praterho*

mtnesÅctzmipc-ßeros? aliacjuatusr hominum genera creafß> carne eßtbu*} få

rationeprtdita, eaqueinßngulis elementis collocaffe,incertum adhuc

ejfe

euinam horumgeneri verafidet in Deumdata fåvia adfalutem patefafta*

Dignitas quoq,humana: natura:non

admittitgentesillasprodigio-fas, homines,nimir» nafo carent&apud Benjam, Tudelens,in inner«

capitibx* beßutnü apud Geograph, Nubienfem: HominesA*#dafor in infula Iftzignanin, de quibus Petrus Martyr in hift» novi

orbis;cor-nutos etc. vel fi alicubi tales confpe&i, ad Satanae ludibria> vel

eti-am monftra rcferridcbent, de quibus hiftor. mfdica:. Hane tarnen hominis excellentiam varisefeqvunturaffectiones,in quibus nihil

lion mancum ac imperfe&um deprehendere liceat, Etenim (i

vi-tam ipfam,fenfus

onanes,affedus

feu paffiones,intelledum>

volun-tatem etc» cuiuscunqué hominis infpiciamus» nemo eft cui aliqua

ihbecillitatisserroris ac imprudentiac notaaut manifeftius nonim-primatur» aut

occulté

non

inßdeat» plerifqué

tamen

callida

diffimulationein vita Cuatheatrum quafi ac orcheftram exercents-bus» Porrofi ad hominis iiaturam,ingenium, mores ac Studia in

fingulisvitatgradibusattenderelibeat,innumera

occurrent,quibus

excellentia humana: natura:deprimi poflit» Vere tmmhomoiottps d

fistivitate insrbtt* eB:dumeducatur inutilts efit få altenum auxilium

im-plorntJ

dum

crefcit

protervus

ptdagogo

coércendM:

dum

in vtgore

eB,audax

få tumidu* :dum decrefcitmifirabilü)ubi Uboresfuosimprudtnter recolitfå

iaBat. Hippocrat»

Varias illas vita: animorumque

f!uåuationes,breviterhicannota-re, tuoque,candide ledor 5 iudicio fubijeere decrevL Siingenium

acprudentiamhicrequiris;fciasmedodrinåtantum

noninfantem

ac puerum» attateiuvenem

facris

& domefticis curis implicatum ac deniquåhominem efle.O Deus, pijsac honeftis hilce

conatibus

paterné

adfis

&

faveas clemehterf

(5)

Homi-DISSERTATIO l

HOrnine

adionurrrq-

cil

varia fui

ipfius

increméti, acderreméthadhaecmörtf

nacuraliterea confequentiurnnotabili

progreflio-ne in medium

produ&uri,commodifIimuiudicamus,fi fingulas eius

setates å communi phyficorum fententia definitas

ordine percur*

ramus jn quibus multa fe

offeruntj quorum cognitio nontantum Nledicis (quorum munuseft de setaturri

temperamentis, iuxta quae mutationem acproprium terminum

confeqvuntur, dequé earum

morbis, varia diaera etc, dijudicare ac decernere )

Sed etiam JCtis,

Phyficis, Ethicis, ac Oratoribus non modd utilis>fed etiam

nccef-faria eft, Nos fua relinquemus Medicisac Jctis, & tantumilla confi-derabimus quar åPhilofophis habere potuimus»

Per acta tem vero hicintelligimui^tüudvitA

fpatium in quofitcalidt$

humidt, quihm vita ipfa cont'weiur^notabilümutatic, prout cam defitlit

Ariftot. Quiamvis autem varié tum

apud JCtosac Philofophos,

tum apud Phyficosac Medicosaetates dividi

foleant, qua de re Csel. Rhod. lib. ro,cap, di, 62;nos tarnen cmififis

varijs illorum divifionibus( quarum nonnulJashaud

per cmnia veras efte

con-ftat)£tateshumanasconfiderabimus quoadJr fantiå»Preritiam,

A-do lefcentiamJuventutem,Vir

ilitatemacSencdutem.Quastamen

omnes certoannorum numero circumfcribere difficile

fuerit»cum

diverfum illum evadere pro complexionisaut fexus,vel etiam

re-gionum ac terrarum fitus, coeli quoqué ac vi&us temperamcnti &

aliorum plurium rationc confpiciamus*

Quem igitur fcriptores

cuihbet actati terminum praffigunt,eum non å certo ac

definito,

fed communifaltem naturaeordine procedereexiftimandum eft* Prima itaqufc attas hominiseft.

JNLFAnjlA*

Hac extenditur å die nativitatis, ufqué quö homo

expedité Ioqui incipiat ,quod inträ annum feptimum plerurrsqué contingit*

racuJofum vero quodrefert Hali

Abgragelapud

Csh Rbod hb. i6.

cap*/3,fe vidiffe infaiatem» qui vix dum £4

(6)

cd3mavit :Sum tnfclscUer natu* adpvodtniam rtg*iam!ßiovcnf} genta

f.erntetem ac

dcfoUtionem*

Homo recensnatusGraseis dicitur,cjaod obfervari

mere-rurcotitraAnabaptifl:as,qui contrarnanifefturoverbiim Dei

acrecc-ptam

temporibus

omnibus

in

univerfa

ecckfia

cöfuetudin£

adul-tiores folumbaptizandos coiitendunt, qtios enim inulnis reeepit

Chriftus/S^^?; nominantur Marc,

io«Sed de hbTheologi,Signa

hu-jus astatisevidentiorafuntji. Corporis folida nervorum vinondum

pervin&iimbecillitas

ac

teneritudo.Hinc

olim ab

obftetricibus

fale

contingebantur

membra

infantum,

ut

ficciora

efTent

ac

fortius

con(lringeretur,quod Judaeis

quoq;ufitatum.Fzech«

16 v.^Utvcro

ådiftortioneaccurvitate conferventur,fafcijs patmisqu£ea obvolvi

agitari ctiam

hucatqué illuc

permanus

nutricis

neceflarium,

ne

humores confopitiparatyGn aut

epilepfian

gencrent«Frigus

quo'q;

medioeremembrafirmiusconftringit.caloremad praccordiapellit, fpiritus

yitalesaugctvalentiorefque

reddit, Hinc ülorum

confue-tudinem improbamus qui cultumcorporisin

infantibus

tenuem

ac frigore

penetrabilem nirnium

abhorrent3omnemqué fiatum

ac

.aerismotum circa iafantes timent.Jmmanis tarnen &

barbarusfuit

prifcorumGermanorum mos,

qui

folebant rncdö editum

infan-tem&ab utero calcntem ad fluvium deferre, sbiqj feu candens ferrum inhumoremfarpius mergcndo,fimulde naturacvigore

peri-culum fa.eere, Gmul corpus roborare.Ariftot» Poiit.7. 16.

Quanquara

NonnusPanopolita in

Dionys, ideo

hacc å

Germanis

fieriafferitjUt

fpuriusålegitimo difeernatur,

nempe

utquosilu-vius abripitillegitime

le&o

natos, quos

verd

in

fuperficie

aquac

fufpendit, cafto

cönjugio

proereatos

manifeftet,

Crefcunt

deinde

omneiinfantispartesiuxta proportionem acquantitatem

debitam

tempore proportionato,

V\G»aculusinfenfibiIius

crefcitpede.Par-tes auccm porofac crefcunt per intus - fumptionem,ut Ioqvuntur

phyfici,nonporofacper

iuxta-poGtionem alimenti,

quod

ad

partes

homogeneasdelatum,inearundem fubftantiam vertitur» pars car-oeaJn carnem, offcainosctc, Exquo ficut quantitai

hominis

(7)

geatur, noii quidem per mötüm contiatium (néq; enim ullo

icl1

poteftexperiment© monftrari) Ted motu fucceflivo,quod

naturaaf-guit»omni$ enim motusfucceflivus eft. Caeterum cum fuperiora

corporutn hacaetate inferioribus aüoqiii fcneritudine infigni prac»

mollibus« tum magnitudine, tum pondere prarftent

plurimum ; fainc fequitur neceffariout manibuspedum viceutaturinfans,

atq§

ficprima roboris fpes, primumq^temporis munusquadrupedi

fimi-lcs nos efticiat. utconqueritur

Plinius

apud Cael,Rhod. lib.%<

cap 9* Zi Carentia loquela^ac balbuties linguae, Sermo enim

non

con-ftat natura fed confuetudine; Warn loqui quid'em naturale eft

ho-minibus. & in hunc ufum natura linguam mira mobilitate

cffor-mataminipfa viafpirirus pofuit ut exfpiratum per laryngemaé-rem excipiens & ad palatum ac deines multifariam

allidens,ipfa<

diverberatione mukiplices edcret fonitus:hoctamen autillo

(er-monc uti, Studio ac doeftrina evenit» 8c ipfa idiomata

ufuac tacita cöfenfione hominum nata funt, Nequéenim aliter infans matrem, aut Suecus Finnurmaut hicGermanum intelligit. Falfum igitur

ac ridiculum quod quidam Philofophiac ignari fibi perfuafcrunt, fi

quis abinlantia nulluni otnnin© (ermonem doceretur, futurum ut

loquereturHebraice,fermonem videlicet hominibus

innatum.Na-tura enim utfecit hominem prorfus inertem» utcflet adomiles

ar-teshabiJii, fic fecit omni fermone carentem, ut poflet omnes

di-fcere.Eos verd quicclerius fariincipiunt,tardius ingredi, afßrmat cxPlinio PetrusBerchor« reduft.moral. lib,/*> cap. 10.

5. Jmperfe&io intclledus. Humoris enim abundantia accuratas'

raentisoperationcs prohibet.eiufq; vim obtciito quafi velo

obfu-feat reprimitque.Praecox igitur infantum puerorumqué vigor ac ingenij matnritasCquacin ålex. M.M; Catone,C.Catfare, Alcibiade

etc effulfit,utrefert Sabellic. üb,|. Excmplor. cap,5)cum ex

ari-ditatc cerebri proveniat, malam picrumque corporis difpoßtio«*

nem ac temperiem indicat Undequibus animi

vigor ultra rtatem1 extenditur raro lougjcvi funt,,

— —-——

(8)

vel State

procedente

minus

itigeniofi evadunt.

Re&é Senéca

15\l?n

ultimum tempuf expe&ant <ju<t in primo maturuerunt*

Jgws

cfud

c

tarier

fulciti citiun

extingvitur;

Sic

ingenia

ejus

läuflriora,

brevtoray^^/.DeCoil-folat, adMarciam cap.2$

HincApuleiusiO^r/uwWöj'pracocü

fapUn'U,

44Dentiuminfirmicas,Qui

quidem foliincer

omnesnoftri

corpo¬

ris partes nunquam

nobifcum

nafcutitur

&

raro

ufq;ad naturalem

interitum comitantur.Jllud contingit» ne

lac é

mammis

(ugere,

a-limentum infantibusadeo utile

impediant: hoc

ob radicis

ficcita-tem & alveolorum»quibus

dentesinfisi funt,

amplitudinem

necef-fario evenit. Ut verd feptimo menfe b

mandibulis

confpici

folent»

ita poft

feptimum

annum

communicer

decidunt.

Vid,

Ariftot, de

generat,

animal,

lib.

j cap.

8

Geil,

lib.

%

cap. 10

Nomina

infan¬

tibusimponere mos

cfl

longé

antiquiifimus

:

Deusenim

primurn

hominem Adamum nominavit & hic uxorem

fuam Evam

dixit,

ab

his porrö alijfq;

parentibus

nominati

funt

liberi

ufqué

ad

circum-eifionem* in qua quia Abrami nomen muratum erat

in

Abrahami,

hinc Judari in

circumciHone &

quidem

odavo

die

liberis

nomina

imponebant,

Et

nommabantur

alij

å

cognatiotie,

quidam

ab

evento, nonnulli å tempore alij å

quadam

fui

corporis

qua

Jitate, vel etiam

å

bona

parenrum

fpe

&

exfpecracione.

Vid, loca Gen. 2y. v. Exad a v. to. ti.

Ruth,

4. v.

17.LUC,

iÉ \ v. $9-

Confuetudo

autem

impjnrndi

nomina

die

cåavo plurim/s alqs

genobus

commua.sFu/t

:

Qu

a

antequam

exaclus findet dies feptimus, parurnipfis

conftare

videbatur

an

foe-

-tuseffet perfedus

&

vitalis,

an

abcrtivus

an tion

vitalis,

ut

docet

Ariftot, cap,

ult.lib.

7,

de

hiß,

a

n/m

a

b

Athen/enfcs de

c/ma

/d d/e

peregerunt,Csl.

Rhod,

üb.

/z. cap /1,

Levia

ac/nepca

funtquacaf-fert ChalTansus in catalog, glor. fnund;, part, /1.

conf/d.

2;,

Jnter

omnes cuiufcunqueßatut,

laudabillores funt

qut

pulchriora

nomina

habent

quoniim

honor $

decuaeH

habere

pulchrum nomen.Honor

enim

&

decu»

non nominefed Wrtute lolaacqu/runtur, Et fi/n

omn/ftatu

(au*

dabihores effent pub hr/s nom/n/bus decorati,

Ruft/cus,

Sutor

imo

farnifcx farp£

laudabil/oreseflTent

viro

nobiV,

Pruuipe,

Rege,

Va¬

(9)

Vanum quoqué ac fuperticiofum quod fubjangit:

Bonaprdfumpti»

orttur ex bononomine, quandoquc fiwjtra

expravoacturptnomine eritur♦

Praefumptionem enira illam vcl bonam vel finiftram^alls ac

fru-ftrari experientia ipfa comrnondrat.

Expodtioncsatquéabjedionesinfantum» ut &nece?»mancorum

praecipué ac debilium» Graecis olim Latinifque in promifcuo ufa fuerunt»nec improbatac ipfi Aridoteli. Vid. Pluearch. in Lycurgö,

Bernegg. quaed. mifcell. in Tacit*III« imönec hodiernisJaponibus.

rede Metello in fpec. orbis, De prifcis verd Germanis aliter Tacit#

cap. t q. Numerum itberorumfmire aut quemquam exgnatts necavefla*

gltium habetur. Et fané matres quac illam expofltionem aut faci-unt, aut iubent ut parricidae, & qui adminidri eius funt, ut

homici-dar de iure pledi omnino deberent, Quanquam Tholofan. Polit.

4.å feveritate legum Principi nonnihil hic difeedendum exiftimat»

ne dum expofitionem infantum feverius coércitam velie,

partus

metu parnac hac luce omnino priventur.

Vidus infantum copiofus effe debet> ut infanstum alatur, tum

augmentetur,adhaccfacilis concodu neitigurgitatione fuffoeetur. Genus alimenti infantibus accommodatiflimum eft lac, prarcipué

marernu» exigua fcilicettranfmutatione fadum exipfomet

fangui-ne, ex quo coagulatus ed infans» Matrés igitur proprio lade» fl

fieri pofiti liberos enutrire debent,quod praeter rationes plurimas

ipfa quoqué natura omnino flagitarevidetur, dum unicuique

anima-Iifuos frtU4 alendos tribuit geminas largita

mamm&h non venustatü fed

neceffitatü gratia> ut fapienter difputat Phavorinus apud Gell* lib«

IL cap.i. Hinc Tacit. deGerm« eap. to> Sua quemquemäter uberihu*

alit,net anciäis ac nutricibus delegatur* Vid*

Cafi

fpharr* civit* 1. 7«C.i7«

Refert tandem Ccire quo temporeabladandi fint infantes: fi enim Platoredé dicithumiditatis redundantiam dupiditatis infantilis caufam effe» condat nimium ufum cibi adeöhumidi contrarium

effe prudentiac# Qui igitur non ablactantur tesnpedivé, debiles»

molles ac dolidi evadunt« Tempus vero legitimum infantes ab

uberibusabducendieffepcrfedum

biennium condat ex communi

(10)

di-♦\T , v" ' *

Medicörum omnium

fententia &

ipfis

naturalibus

indicijs,dequi-bus Mcdici. Tumvero parentes

circa

cultum

animat

in

libcris

follicitos effe convenit, ut artas tcnera

&nondum ad

ftudia

labo-refquéidonea»

inertiam

fugiat»

quodfieri

poteftvel

lufibus

überall-busac honeftis,

velfermonibusutiiib9

&ad

futuravitå

accommoda»

tis,

veldeniqué

fabulis

iucundis

fed moralibus,qua

imagines

quafdå

virtutum geranc» Sed quam

mal& hic

providi

tum parentes, tum

nutricesquam plurimae,

quacipfo

cum

lade femina vitiorum

om¬

nium liberisaffatim inftillant! Sic ohm

Tiberius

ex

ipfis

mammrs

ebriofitatem,& Caligula

crudeiiffimos

mores ex

nutrice

improba

fuxerunt. Suetcm. Publica autem

difciplinaå

quinquennio

inci-pere

quidem

debet;

circa

finem

tamen

hvius cttatis ingenia

non

tarda

ac

plane

fi'jpidi

adpercipiendam

doBrinam maxime

idonea funt,

Poffel. de

rat. difc. Ung.

Vana fuperftitionumgenera

&

anilia deliramenta

qua

tum

circa

ipfum partum, tum

cultum

corporis,

vidum

actotam

educationis

rationem åmulieribus feré omnibus, magno

ftudio

8c

anxia

cura ufurparifolent

digna

non

funt

quac

hic recenfeantur.

Sed

deplo-ramus cum Peuccro de divinat. pzg.l>pr&ter

alia ingentia

mala

fimvl

perv.isisfe

in

miferam

natur

am

hominum

ut

me

tum

perpetuum

malorum

atque ingens

horrihilium

dubftationum

acfluBualionum

ehios,fic

immen*

fum

defideriumfeu

profpiciendi

ac

pranofcendi,

feu

exquirendi quoxü

modo

autimpendentia

mala

aut

futuros

eventuafeeundos*

$$ nimiam

adfuper-fiiticnem

inclinationem

ac

pr9penfiwemt

Quod

in

fantes

fuppofitios,

SuecisQ&pJingar

didos, concernit,

communis

multorum

opinio

eft,

eos, furreptis Daemonum

aftu

ac

malitia

naturalibus liberis,

paren-tibus eommutatione fada obtrufos

fuppofitofque

efte»

Hoc

ut

credant infignis infantum deformitas,

tngluvies nimia

ac

edendj

Uifatiabil/s aviditas,ingenij

ftoHd/tas,fulmfnum

ac

tonitruum

timor

8c terror ab illis conceptus» immodicus etc. permoverunt.

Re-ftitui autem ablatos> fi fuppofititij illi ter die

Jovis

fubdio

expo-nantur. Quid hic dieemus ? Dacmones

quoqué

generare

&

libe-ros habere / Olim (ané vel å fapienliflimis

creditum,

(11)

Dam©-Dacmoncs corporum tenuium & aéreorum, morumqué humanis ftmilium haud expertes effe. Hinc omnis gentilitascelebravit

Hefoasihoc eft, (emideos, natos fcilicet ex facminis &

Dijs vel

Dsemonibus, aut viris & Deabus. Atqui ifta

Pfatörticomm, Poe»

tarumquéimpia ftolidaque figmenta diidutin åfanéphilöfophanti*

um fcholis explofa funt, 8c in Apuleium huius quoqué vaniffimac

fententia:

affertorepi

graviter

invedus

eft Auguft, decivit. Dei lib,

g. Divinac igitur bbnitatis perpecua pracfencia 8c inéxhauftus erga

genus humanum amor, fimplices ac innocuos infantes, nefado

Dacmonum fervitio, corpore &amma per vita

mom nem

manci-pari omnino non permittunt, nec id fuadere poffunt naturalia illa indicia, utpoté vel plane falfa, vel eciam fuperftitiofa, Majores enimhoftri qvum ftulta perfuaftone crederent Thorum Deum, å

quo gootfcSn/ malleo fuo, quem ttliålnit vocabant, monftra. o»

nmiaj terrereatqué infectari i hinc fuppofititios illos ut monftra

omnia alia, tonitruum fulminumqué fragorc vehementerpercelli

hodieaué multifuperftitiofé autumant» Nos igitur deformes illos fcetus vel å feminis temperamento ac organorum corporeorum

defe&u & corruptione finé ullo Darmonum commercio gigni ac

efforrnari, adeoqué plané naturales effe arbitramun vel etiatn

Dacmones fagarum, quasfibi deviuxerunt. utero conquifitum

fe-men humanumquandoquéingerere,idqué arte magica

corruptü

adeam temperiem tranfferre, ut fartus tandem monftrofi & ab humana natura alieniinde progenerentur.Teftimonijs enim

pub-'

licis ijfqué certiffimis conftat» hoc etiam feculo deprehenfas effe

muüeres,cum quibus Dacmones fub hominum fpecie freqüenter

funt congreffi, Quac autem ratio fit fafcinationis, cui infantei funt obnoxij, docet F# Valles.dc Sacra philofoph,

cap. 68. De ingenio & fimplicitatc infantum

, plura ex Chryfoft.

col-legit Conrad, Ritterfhuus. facrar. le&. lib« 5» cap, 2$.

quo-rum nonnulla attingit

Quiftorp.

in annot. Bibi, ad cap. 14. h

Cor, Jnfantiam vero exejpit*

(12)

PUERl-PUERiTlA

Hancabanno

Varroad annum

feptimo

i6>

ad

vel

14.

ig.

pleriqué

protendunt.

;

Servius

JCti

vero

eandem incra

ac

Terent.

annumu.contrahunt

affirmantesfrcninasanno /i,ad

pubertatcm

venire, unde iure

Canonico

mafculis

ante annum 14.

faeminisan¬

teit. nuptias

permittuntunfi fcilicet malitia

aetatem

fuppleat.

Hieron.quoqué in

epift.

ad Vitalem,

memorat puerum 10.

anno-rum nutricem fuam

impraegnaffe,

&

ibidem

ex

chronologica

fup-putfftione

demonftrare

coaatur

Salomonen* & Acham

ir,

actatis

anno Roboam Sc Ezechiam

ptocreaflfe.

Alberic,

in Lex. in verbo

matrimon, puellam

quandam

110venne

peperiffe referc,&Scaliger

in elench. orat. chronolog. exemplis alijs

hacc

omnra approbare

non veretur.Nos tarnenpuerum ac puellam 10, aut 11. annorum gencrare

acconcipere

pofle

negamus:

Satpeenim impurac

faeminas

coneeptumex

puerofingunt

ut

adulterium

ac

inceftum

tegant,

& de illa fupputatione

Hieronimi cruditi

chronologi

recentiores

alicer dtfputant* Vel

(iin exemplis

addudis

fraus

nulia fubfit,inter;

raro cotitingentia acnaturac miracula ea annumeramus ac

Keßo-ducninterim,red& cecinifle arbitramurlib. 2. oper. Sc dier*

deeimofedfilminaquarto

Anno

pübefeitynubat

mox

inde

fequentu

proprié igltureum

puerum

dieimus

qui

annum

14.

nondum atti*

gitjfeuex quo

primumexpeditéloqui

&quQadpubefcere

ineipit.

Quanquam non

diffitemur

pubertatcm

non tarn annorum nume-rö quam corporum

habilitate

&generandlpoteftate aeftimari

de-bere, quod Jußiniani

quoqué

deeifioni &Galeni

fententiae

con-venit. Vid. Galen,comment. in aphor. Hippocrat. *7.

Pueris hxc conveniunt ♦ Virium ac membrorum lrnbeciliitatem Kabent» iraberbes funt {quare autem ütminaebarbä femper

care-ant ratiotiesquafdamaffert Cacl. Rhod. Üb, capt it )carent

pro-lifiso femine.abuadanthumoremulcoJdeoque minus fagaces ac

prudentesfunti

Organa quac

(eafationem perüciunt, teneriora

ha¬

(13)

/ ' .

% ■ ■, g

ben t, hine res eafdern nunc iucundas, nunc exofascitius experium*

tur, & quae nullius ponderis funt magnas amoris fui faces animo

corum repenté commovent,

Ex adionibus puerorum mores plerurnq; dijudicari folent,

Jtä

ex ftudijs pueri* mores Julians praedsxit Nazianz. Socrat* hift.

ec-des. lib, 5/cap# Athanafif Alexander, idemlib.i,

cap. zié De

Areopagitisrefert Quintil lib j c. 9*quod puérum ut humani

fan-guinis prodigum futurumdamnarint,ed quod

gauderetanimalcu-lorum interfeeftione» Hucpertinent qax de feipfo fatctur

Augu-fiinusConfefT, lib, 8c

d,deOrigeneEufeb,hift.eccles,Iib*6,cap.a.

Ix pricnis tarnen indicijs de puerorum moribus

acindolg iudi*

care periculofum eft J Sicut enim levium metallerumfruftm

mfummo

eft •,iäa opuhntijpmaqvor um in alto lalet ajidue 11enim refponfura

fodienti> Senec. epift. 23 ;ita prxclarar itidolisfuppellex in temporis

thefauro recondita» annorum fpatio detegicur, Phyfiognomiin

dijudicandis hominum moribus ac ingeniös varias notas ac figna

multiplicia adhibent: Nimirum» qui oeulis noii nidant iracundi

funt. qut ruffi, nafo acuto, oeulis parvis, mali,qui magno capite,

oeulis magnisac nigris,nafo crafo acgracili voce,boni funt: etc# Ac

enimmultö certiusoccuparihanc artem circa brutorum ex forma

dignotionem, quam hominumarbitramur, quiailla nihil habent pra-ter ipfam naturamjin hominibus vero plurimuraad

forman-dos mores valent educatio & difciplina, & quod his

omni-bus maius eft, gratia Dei, Quanquam experimento pro¬

bat Ariftoteles eile artem Phyfignamicam & librum proprium ei

dedit& fparfim multade ca fcripfitin hift animahquod idern fecit

Hippocrat»Iib, i, de morb.popularib. Chiromanticos vero 8c

A-ftrologosiudiciarios omnino vanos eife exiftimamusjil(itarnen his

eo vaniores, quo plures poikiones accipiunt gratis 8c fine ulla

de-monftratione. Hienim gratis accipiunthoc aftrum hasc faccrc fub illo natis, illud illa,Vid, differtat« Phavorini apud GelLlib. 14.cap.r.

Pic. Mirand. adverfus Aftrolog* lib* illiaddunthane maaus are-A 5

(14)

sm efife JoviS)illam

Veneris, &

rurfus

haec

illa

fignificare,

haud-quaquam procedentes ex

dcmonßratione &

naturalibus

caufis>

fed expcrimentis

cafu

quodam

acrariffimé

fad^is,

Ifta

tamcn

Phy*

hcarum, divinationprngenera ornniaj

fortuita

ac

commeatina

eiTe tion a(Tcrimus> nee colli ea propter ignorantiarn

caufarum

ve¬

rarum» fed quacfineratione Sc iudicio ex

fuperftitione

foia

in

natu¬

ramintrodud»funt meritohic reijcirous*

Naturaruv£ro & ingenioru diverGcasex feminu

varietatc

provenit»

quorumixtionem caftum quoq;ipfu

quodarnmodo»

gubemat*

Vit

ciiitn feminis cerebri crafi convenientertemperata? no folum fen-fusacuitac vegctar,fedetiam

ternperamentis ipfis

certas

habilitates

& acumen quoddam ad

peculiaria ftudia, ad

Muficam,

Poéticam.

artem Medicam & alia huiufmodi im prim it. Nimis autem

craffa

cerebrifubftantia» ftupiditstem Sc

hebetudinem inducit,

dumvero

tenuitate plurimum

excedic,

adeft

ingenium

defultorium,

feu

va-rium ac omnitipula leviii^

Accedunt deinde

extritifecus

caufas

alix»quac formata iam

cerebri

ternperamenta

vel

convenientibus

viribusroborantjvel contrarijs heberant ac infringunt i

nimirum

locorum naturaex difparili tcrrarum

exhalatione

diverfa»

Sc

diaeta

«tatis tenerap. Cxterum quod conftitutionicerebri (emina» Cce-lum, locorum natura, diaeta Sc temperiescorporis totiusconferunt

hoc virtuei fenfitrici, maximé verd interioribus fenfibus,

ipfiqué

parti intelligent!»

praeftat prima

inftitutio

Sc

ftudia

totius

vitac.

Etfi enim cerebro vis infit nativa rerum fenlibus perceptarum

ideÄ imitando formatup/nullis tamen ipfum eft confignatum notionibus, fed velut mollis cera impreftas rerum imagines ncti-tiafqué fenfu comprehenfas ac

colle&as

excipit,

Hap

ubi fcmel

primis annis occupaverunt

cerebrum,

& actatis

progreffu

medio-cri meditations repetitap ac

verfatar

occalluerunt»

aded

pertinaci-ter in hacrent, ut laulla pofiint aboieri aut evelli ratione,

imd

ne

melioribus quidem poftea 8c fanioribus cedant

opinionibus.

Depravatum fenfuumiudicium excaccat mentem; ut

homo

tandem

$4 afpedum yeritatis nunquam pcrveniato

Qu®

(15)

Qu2t c13tri itafmt ac setas prseterea püerörum ullius feriae aoe

utilisrei curam fponte fua vix fufcipiat, fcdcirca ludieraacnu*

gatoria frcq'uentius occupetur, ideircö opera? pretiumfuerit

difei-plinam ac inftitutionem puerorurn parentibus ac pracceptoribus

commendare. tibi enitn puerorum curapratermittitur aut negligitut

mdgnumihi respublica detrimentum capit, Ariftot* de repub, iib. g»

Et pracftatnon nafci quamfieri mä1u m inopia eurätft^is

ac

cufto-dis. Adhsec naturarebus omnihusecculram infe vit poientiam Sc

quafi fetninarium aliquod, ut omniaab eo provenientia, principijs fuis eßiciat quam fimilirra : hinc pueri fi hené enutriti ac educati

fuerint, eorum mores imitanturqui eos procrearunt; fin

minus>fe-roces ut plurimum ac pratcipites,

nunquaoi maturiaut fapientci

cvadunt. Atqui

Dedecus efl natu daros habuiffe parentes?

A£/ ßudeant Ulis moribus effe pares»

Curvcro interdu herouFilij noxac>difputatBernegg,quazftJnTarit«

|gf»Quoniam ante de bis rebus quse in vita humana utiles,

nccefla-riaeac iueundsefu.nt,variarexiftum opiniones, & ab hisquae fenfum

nimium demulcent, natura tardius dimovemurj ideopueri ad eas

artes modo non fordidas educandi, quibus ernati ad libertatem

atquétemperantiamalijs & fibi honefté vivant.Vid.Jenec. epift gg«

Ad artesliberales & ftudia difciplinarum aptifiimum eft cholericum

ingenium melancholia optimb permiftuml Chderaenim celeritatem

In agendc, mdancholia confiantiam^prudentian), gravttatemfubminißrat»

eßicitep utan'tmu*

ah

exlernis faciliwi

ferevocet intrafe maneat, S

eiler

quaeft» Phys. 100. Hinc

Arifton

apud Senecam epifl, 56, aiebat made

feadolefcentem trißem, quam kilatemfå umabilem turb*. Pinum

ßeribo-numquodrecensdurum fß afperumi'ifum

eß%

Benefedaist in veiußatesp+

fa

trißitia•

Etquoniam pueri in rerum initi/s minima quatqué notare atq; al*

tius atiimoinfigere folcnt ( quodeontingiitum refpe&u novitaris, <quar pueris variarerumcognitionedeftitutis,adhucadmirationem Sc per confequens firmiorem apprehenfionero parir» tum etiam

(16)

&meutern minus diftra/iam

habeant)

valdéneceffarium

fuerit

ut

eotima quar-q; illorum

mentibus

proponantur, ac

impenfé

caven-dura ne cum rnalis aut cum fcrvis & mancipijs pueri

hberé nati

converfcntur. E Servils enim ccntubttmö nihilirahas niß

abjellum

ac fordidam

Tacit*

de

Gcrm.

C3p,/£,ideoqué

Quintil.

in

dialogo

de

Örat. acr-itcr invehitur in Romanorum confuetudinem liberos confortio ferviii corrumpentium.

Publica auteminflitutio privatas

anteferri

debet,

cum

in

educa-tione privata tum parqntum. tum praeeeptorum error

aliquando

ex ignorantia,

aliquando

ex

afFedione

eveniat»

Et hic

ordo

educationis Lacedacmonijs. Athenienfibus, Perfis, Romanis

o-mnibusque

ferégentibarfaptentcr

rempub.adminiftrantibus

pla-cuit. Vid, Cafi fphaer. civit. lib. 8* capt if

Diffitcri equidem non

pofhfhmultos

homines

ut

ait

Cic.

pro

Arch»

Poét. exeellentianimo acvirtute

fuifp,

fåßne doHrinanatur*

tpjiu*

habt

tu

propedivino* per fe ipfos

få moderatas

graves

extijje♦ Nimirum

mens ipfa tion,ut

Ariftot.

cenfet, nudac tabellac

fimilis,

fed certis &

im-motisefl: notata fententrs, quae inftar luminis praceunt

iudicanti

de rebusj tamen abfoluta demum acperfeda eorum ingenia

eva-dunt.in quibus micantes mentis

fcintilJac

dodlrinå

excitanturac

augentur« Jn heroicis naturis

generofos,

fervidos

ac

nimis

acresimpetus difciplina non

exafperat,

fed

retufos

aliquantulum»

imö velut deliaitos contrahit inträ metasrationis» atqué ita mo¬ deratur, utordine conveniente procedant, non

tyrannice

tumul-tutfntur { Jn mediocribus ea quae natura infevit femina evocat ac

producit*

Jmbecillioribus,

quibus,

nulla funt

ad

virtutem

incita-menta veiadiumenta addita» velut aliam naturam fuis quoqué in-ftrudamfacultatibus,induit» Ad difciplitiac igitur conftitutionem

& moderationem hocetiam pertinet ut confideretur naturarum

W^diverfitas,magnaq5

adhibeatur prudentia

ne

fimplices, molles

ac

flexiles puerorum

animos

rigorc nimio

pervertant ac

deijeiant.

Generofuienim anitnus duciturrediusquam trahitur, & adftrida

nimiiaccoada cducatio alacritatem animorum vehementer från¬

(17)

git, Jdipfum expertusfuit Maximihi, quemadducit Bak» in

com-ment. ad Pfal. 54, & multi

alij qui fua ftudia morofitate ac

feve-ritate pracceproru nimia, haudparum pracpedita

fuiffeconquerun-tur, Imodsrata tamen facilitas, otium ac delicata corporis cura

pucritiam non minus corrumpunt ac effacminant. Utide

(flaudi-anus lib. 5 probam

Honorij

inftitutionem cali carmine celcbrat."

c.Mox ubi firma/ii redo veftigi* cursu,

f^on tibi dtfidias molies, nec marcida luxu

Otia, ne t fomnos genitor permißt inert

es, ect•

Difciplinae enim laxioris effedus eft, ut propenfionem ad

libi-dinem, luxuriam & vitam voluptariam foveat» aut (i nulJa ad(it

talis propcnfio, faftidiofas, delicatas, difficiles

ac morofas reddac

11aturas.

Porro cumpueri adolcfccntcsqué

propter «tatis ac iudicij

de-fc&um, munerum ac officiorum publicorum pardcipes

effe

neque-ant» ideo negamus pro a<ftucivibus

reipub. habendos, jdemiu-dicarunc Ar/flrot. Polit. 3.1. Sc olim Germani, de quibus Tacit#

cap,

15» Cicero, deßgnatos reipub, cives apellat, Orat, pro Cluent. & Plini us, futurum populum Scparvuloscives, ill

Pancg.

De puerorum ingenijsvid. Senért.inftit. lib.s. partijr. cap. 4*

Puellas ac faeminas>uthocquoqué addamus,å ftudijs literaru

ab-ftinere propterradones plurimas & ipfis,&fnarids> &reipub. utile

efte iudicamus« Conqueritur quidem Francife,

Patritius lib,

tit. 6» deiaftic. reipub. quod nunctanta defidia

torpeant mulieres

noftrae,utpro miraculo quodarnodo videretur, (i quas primori-bus labris literas attigerint, licet tanta copia fatminarum

doäifift-marumapud ant/quos fuerit, dequibus Caflanaeus in

Catalog.glor»

mundi part. t. confid. 9. & Textor in officina. Jmo

de ftudijs

Sapi-entiac huic fexuj non denegandis egit eruditiftima virgo

Anna

Maria Schurman, urbis Sc Academiac Ultrajeåinac

ornamentum: Sed his querelis acrationibilsdudumå virisdoåiftimis

refponfum»

ac quot mala quamqué libidinem

ac lafciviam illa mulierum

eru-ditio comites facpiflimö habuerit* luculenter eft demonftratum»

(18)

Jd quod expertus

Antonius

in

Cleopatra

uxore,

Flut, in Amern

linde Seneca in Hippol,

Odi eruditam*nec meAunquamfit dornt

6)udplu4 feiatquam uxoremfcirc expedit.

Francifcusquoqué Britannwt Dux diccbat,fatis eruditam vidert

uxorém,quar interuiar thoracisqué

difcrkncn

no-n ignorarct. Pueritiam ver6 fequ it ur.

SjiDQLESCENTM,

JJanc å Grseo

&£oXsd%iet> quidam deducunt,

quod

garrulitatera

fignifieat, Jai ea

liquidem

areate

quaedam

Joquendi

luxuries

atqué impetus

adolefcere

fölet

J vel

quod

cum

fanguine

fimul

perturbationes

animi

effrenatius adokfeant»

De

t er

mi

natur

hare

stas eo temporis fpatto» quohomo in iuftam longitudinem cor¬

poris crefeit Sc

primatn

lanuginem

producere incipit,

quod

ple-rumqvfc fit ab auno /4.

ad

15.

vel

ut

ahis

placet»

ab

anno

12, ad th

v Hane actatem Plato pfimummentem habere sffirrnatfub

perfo-ua Paufamar dicens J T^onamantpueres prtwquam tam captrint men» temhabere* Undequoqué artas difcretiouis appellatur.

J-ntcrim tamen vicina

iapfibus eft adolefcentia, quod

veteres*

Philofophi indicare volentes, dixerunt vita htimanac

curfum

Y

li-tera fimilem eflfe junumquemquéenim hominum»cumprimurri4

adolesccntiss limen attigerit & in eum locum venerit ubi fe via

ambas finditin partes,harrere ac nefcire an in dextram vel larva m

fe potius

incljnet#

VidLadlant, Divim jnftit. lib.6»

cap^ 3.

No-bililF.Stiernhiclmij Hercules, Sueticis rythmis ingeniofé

expref-fus, Ariftot* RhetJib. 2, cap41*. Vcré igitur Balth, Caftilio de

Aulie. lib. % \ plerumgjuntaddefcentes^liberales* ingenuu

ex-orabil&j ad difc ordtampr&cipßUs,

volubiles,

incenftnnteSy luxuria dt(flu-entet%bene monentibuaafperiyawicis Nimirum ut firma

fuamdeformitatem infpeeulo videns, ipfum fpeculum, fi poteftv

irata confringit; fic quos ebulliens fanguisin furore, audaciam ac

nequitiatB oauieni provocati gravesac~ falutare$ admonitiones

(19)

(«iiquibus ficut in fpeculo fuasturpitudines reprehenfas ac da»

mnatas vident)exofas habent ac prorfusdeteftantur.Ut

veröado-Jefccntes frcqucntibus illorum annorum mfukibus gnavitcr obfi-ftant» duo Ulis fufflamina inijcimus: Pritnum eft divini illius fapi-entis oraculum, Eccles 12« Lätars

ergo iuvenü wadolefcentia tua%

in bonofitcortuum in diektu iuventutis ambula in

vtjs cordistuij

in intuituoculorumtuorum, $fcitoquodprobis omnibmadäucet teDcv*

tniudt:iu< duftrergoirdd cordetuofåfamove vitisfitate

dcarnetuaadolefceti-a^nim $§luventusvan* funt% ,?ecundu efl: vetusilludproverbiu{Maturé

tumfierifenemdeberetqtiidiuvelit

eflefencx. Cui eftato quamvis Cato

apudCic,deSeneft,* ut homo durus non affentiatur» id nobis ta¬ rnenomninoaudiendum,maximåfivitiaadolefcentise infpiciamus,

puta libidine-m jbibacitatem ac turbulentiam vitsc» quar nifi quis

maturereliqucrir»autnunquam pervenietad feneftutem» aut bre¬

vemeam habiturus eft. Libidinofactum ac

intern^peransadolefcentia

effdttum corptu traditfenc&uti% Cicjbid» Et fapienter Plato Iib4j#

delegib. pueris usq; ad annum ig. vini ufutn porfus

interdixit,

ne fcilicet ignis igniaddatur: deinde ut vino moderate utantur ad

annum 50. concedit : ab ebrietate vero & vini

ingurgitatione

adolefcentcs ac iuvenes omnino abftinere voluit* Crudis enim

fiumiditatibus cerebrum replet* calorem nativum debilitat &

fpi-ritus impuros reddit. Jn toto fané mentis&corporis noftricom-mercio td accidit quod in ftateris;ut quod uni addttur, äkerius fiat detriraentum: ut quodeorpori nimium additur. id totutn ad

tnentis,omniumqué iiUus pereeptionum ac operationum infirmi-tatem redundet. Etquamvis vinum non tantum ad

iueundita-tem& fanitatem corporis, fed etiam ad vitae arquitatem ac

bonos mores non raro condutat ; ea tarnen

quae ad mores

fpedatit, haudquaquam petenda å Medtcis ac Philofophis, nifi

quatenus cum divina confonatlt fapientia, quac tantum permittit

vinum in fobriatate ac tum lartificat ac roborat cor hominis.

Jud. 9«v. tj, PfaJ. 104, v. Ij« Pror, 5/. v# 6« 7. Male igitur

Sencca —-—U—-—— —-r*—— ;—

(20)

de tranqsanimi,ebrietatum

exemp!oCatonis,Sol6is& Archielai

Tau*

dat.Vcrifiimfc Helmont. in fuppl. de Spad,fönt, paradox. 6: Supre*

mum longav*

*vit& prafidium eft

fobrietas,

Quod

ßudia

veroadolefcetuiac

concernitv

fciendum

ea qua?

adnaturse dudura fiunt, plerumqué bene fuccedere, quac autetxi

praeternaturatn

praefuniuntur, frußra

tentari.

Pareiuibus igitur

ac

praeceptoribusaccuraté

difpicicndum,

quarum rerum

femina»

pro*

penfionesac

ßudia

in

adokfeentibus

natura

effbrmavit,

ne, ut

Cic,

ait, tanquam

agrkol&

imperiti,

iHifolo

fruges comittant, quod in ferendis <uinei$tantumodo aptum $feraxeßet, Athenienfium confuetudo ve-tus erat,utpoßquamad pubertatis anno» venerant adolefcentes,

dueerenturadartificia. Proponcbantur publicé cuiufvis artificij

inßrumenta,d: adilla ducebantur,quorumtum quifquedeledaba«

tur & ad quod accurrebat, illius edocebatur artificium. Vid.

Na-zianz. epiflr,ad Endox$ quacinter BafiJiiepiflr. eßii7. Adfordidas ta¬

rnen artesyqua corpora advirtutuufumtneptaredduntyadclefcente*. libere

nati adducinondebentrnißipf&s natura digito id

fler

qui

linia

deßgnavit, ut

prudentcr iudicat Cafus in Sphaer. civit* üb» g.cap, z,

, Quiaute ad feientias &artes liberale»propendeant, tnaximé qui

civiles honores ambiunt» caveant ipfimet ne fint in earum rerum contemplatione nimiscuriofi, tnultamvac operam canfcrantinres

obfcura», otiofas ac fuperfluasv Appofitc Cafus loc, cit. Studere liestDialcBhaß>dw» cumJcoto, qui fcotonia cerebriineaarteiaboravitl

ßädere licet Gecmetria,fednon cum Archimedeyqui ducens Itneac d militt

pereußds

perijt %

Studere licet Aftrologiscy

fednon cum Protagons, qui alijs

divinans malain profundumterrahiatum incidit £alif de Thalete Mile«

,fio,nonnulli de Anaximene hoc ipfutn narrant)ßudereluet arcanü

Phdofjphia, fednoncumHomero

^ßßlinio

quorumalterin Euripo demerfus, alterAEinafepulHu iaceU Nimtrum vana 8c periculofa curiofitas

in ßudijsi fi ad ufum vitac non deßinentur. Quid, quod, nimiati*

beralium arttum co fe&atiOy moleflos, verbofos, intimpeftivos, ßbt

place

ntes*

adres gerendas ineptos facit, få ideé

nondifcentes

necejfarta,

quia

fuperva-CU4 didkerunt ? Sen, ep.gg,

(21)

Fcli-Felicitas fané Horum temporum, quibus liter« c carcere "&■ call* ginofa fuperiorum feculorum barbarie iamelapfae nativum falgo*»

rem producuntj cautam pracceptorum diligent/am

ömfiinb requfc

rit» Miferandum fané(peétaculum,videre nori fimplicemfäfttunf

pueriüam, innumeris reguhs ac pratceptis de verborum accafuum infiexionibus, compofittoaibusj

deponentijs,

ftguris, etymologijs^

grralogijs5 modis fignificandi etc* quibus ipfi quoq; Latinieati

fae-pé ionponitur^obrui acprarpediriitot lafiyretttibus

ryrhmissfabula-rum obie<fhmcntis,metidaciorurnq; cenconibus decipi

ac pervemj

Sed astatem quoqué lam fere aduitam mifero cum labore ac va.

no ftudio in reliquis artibus ac fcientijs occupatam, nihil magis

a-gere, nifi utdiscac rrxofis

Syilogifmijls,

errore ac

infinitis

termino¬

rum & divifionum monftris ( quat gravi ac fevera lingua,

denfts-qué verborutn nimbit,ut Schölls olim & AcGademiis ia&ari fole*

bant)explicandam yeritatem obfcuriorem feddere vel amittere,

tandemqueperfuadeatur facranflima verbi divinirnyfteria finc hif

argutijs ac ineptiis

coöfta

re no»

pofle.

Jdeöqué

Jmtaventdfarafrianthtcverbaptéceä&<?

Sed mittamuf i(ta, Verendumfanc ne nobis occiiiatur illud

Se-necac, de bcnef,lib» j,cap» 17» ^uam imgrata videfit iuventu* !jk'.Su*

Minervam> Abfie ut pracceptoribus optima olifii fuadentibus ae

docentibus hic obßrepamus ac pro honorario Anacreoittis

mor-tarium confecremus / Abfit quoqué ut nos rudes ae indodi de fcientiarum artiumqué ufuacrndoSeearumqué magiftrisiudiciurn ferre praefumamus l Atvero cum illarum rerum quibus cerebelia

difcipulorum miferé obtunduntur,inumera efle, dc quibus quam

pofiit:Cui

bono?nihilqué

plan&adferre quae vel ad virtute cöferat

velveritaté detegåt,tämanife(Iiifit ut inficiasiri non poffkarp/#* debeamut quarere qua mor en informat advtrtuta%quam quafenfamacuunt

adfubulitaUmy magi/q, vettepraceptü fcnpturaru tnformari^qnam

quxßi-ontbwsimpedirt, utoptimé monet Hugo deS.Viébore tvem am apud

cordatos facilé impetraturos nos confidimus> fi hoc ulcusdeviter attingamus, quod ante#no$ yiri longé do&ifiimi valida

(22)

*£%i bona mifta fuiit malts» non illico omnia efie tollenda pro¬ prerdelicatas admodum aures, quar durius nonnunquam fonare

i;ident ar«

Porro cum artasadolefcentutri affeßibusfubiedla,implicata erro«

ribus, raro conßausacprudens; non femper expedit ut adoie-fcentes oßicjjs publrcisadmoveantur, fed ferulam difeiplinae pri¬

ns ferant quam tnunia reipub. gerant, At tamen ;non fola vi

fapientiatj fed animi vigore ae morum facilitate res perfkiutuur, Sc non de unoPifooe verum eßillud Silij hb, g.

Orepuer pueriquehsbitu* fed cordefagaci

Mqutbat

fenium atg, aßu fuperaverat annos\

Hinc Nero Confulatum inijtynno actatis to» Tacic.lib. nt Juli¬ us Carfar annum agens, 17, Flamen Dialis ((ummus fuit Romae

honos) deftinatus eß. Suet. Otto 111. qui Mirabilisdictus propter fapientiam aetatem fuperantem, anno art. 12. imperium fufcepit

feliciterqu£ adminißravit, Sigebert. in chron. Pomp. M. anno

ig. O&avianus anno 29 civilia bella ftrenué gefferunt. Carolus

Xf. Rex Suceiar., Dominus noßer clementiflT, 20 annos natus

cum regtii diademate gravißijnum belli pondus å pluribus fimul

hoßibus validiffim£ excuflfum animo -plus quam virili excepit

for-tiflimequfc fußinuit* inqué auvenili corpore ipfum Martis.

fpiri-tum adterrorern ac fugam hoßium viribus longé potentiorum,

gloriofé eircumtulit. Domcftica exempla älta nirnis longum fö¬

ret recenfere« Sed nec in campo foium furioß Martis,fed etiam

in ßatH optatißitiiae pacis adolefcencum artas non raro probata» adeö ut pubertatü terminos nondutn emeufanon modo twvenilikm(ut

Frothonem Danicum excoliitSaxo lib, 1,)fed etiam viriliumpr*-tulerit complementa virtutum. Deus hunc fpiritum mvi<ßum, hune animum imperterritum Regi noßro clementer confervet 8c

adaugeat, ut arcatc, quam nunc calamo

aggredimui^feliciter

gxacßa» virumac deniqu& Senem gloriarerum geftarutn

irornor-ßßjem conlpiciamus/

References

Related documents

sedes dicata, alia erat ratio, quod, cum Templum dedicarecur, inferebatur a pontificib9 rcponendumitatim in tue«. dio ΓeropH» ut Tem^ium

autem aliud effe praeter Deum , nun-. ,&lt;lvam monftrari poteft,

Secunda eA noAra voluntas &gt; quoad omnes i- v deas voluntarias , quae ut plurimum funt fub-. Aantiarum fpirituaiium

im * quod ens creatum eft finitum in tali ni- natura, nihil habeat in fe per quod illi. oc repugnat habere in rerum natura ali- □r; ud Ens creatnm fibi fpecie

inde cum fontes non löge a mari diftent* non poteft aqva lalfedinem exuere; qvia longa tranfcolatione eget, ut a fale tam fixo , quam volatiii difgregari poftit j. quod percipimus

que adformam, &amp; tarnen in illa alteratione fervari modum efficientis caufae. Neque enim obftare quod medium ipium non trahatur.. *3 &lt;5). ad Magnctcm,cum aliud fit

cent, qui non voce tantum, verum etiam o- culis quafi aiiisque corporis partibus, geftibus conformandis deftinatis, auditores alloqvun- tur, iignis equidem ii npn magis certe

ca nihil aliud, quam impotentia quaedam naturx ratio-. nalisad cligendum honeftum&amp;