Sententiæ in ethico-theologia Kantiana fundamentales. Quas, consent. ampl. facult. phil. Ups. præside mag. Dan. Boëthio ... pro gradu exhibet Nicol. R. Hvalström, v. d. m. Vestrogothus. In auditorio Gust. maj. d. XVIII Junii MDCCXCIII. h. s

D. Do

SENTENTIJE.

IN

ETHICO-

THEO

LOGI

ΚΑΝΤΙΑΝΑ

Α

FUNDAMENTALES

QUASj

CONSENT. AMPL. PACULT. PHIL. UPS.

PRjESIDE

MAG.

DAN.

BOÉTHIO,

ΕΪΚ. KT PO LI Τ♦ PROF. REG. ET ORD,

PRO GRADU

EXKIBET

NICOL.

R.

HV

V. D. M. VESTROGOTHüS.

IN AUDITORIO GUST. MAJ. D. XVIII JUNII MDCCXCIII.

II. So

υ Ρ S A L I JE,

LIBERO

BARONE

PER1LLUSTRIAC

DOMINO

Ν ICO LAC)

SILFFERSCHJÖLD,

EXCU BI ARUΜ

_PRMFECTO,

PATRONO

SENTBNTIiE

IN ETHICO-THEOLOGIA ΚΑΝΤΙΑΝΑ FUNDAMENTALES. ·

I.

rgumenta Theoretica, quibus ad exfiftentiam Sum«

' "

mi Numinis _{probandam ufi funt Philofophi, non}

ea _{gaudent apodiética vi, ut}

rem demonftrandam extra

dubium ponere valeant, nifi voluntas eidem asfentiendi aHunde excitata adesfet.

II.

Sive enim a _{priori, cum Cartesio, ab idea Entis}

perfetftisfirni, aut Leibnitzio duce, a _{contingentia mundl}

argnmentandi rationes quaereremus, five a pofteriori,

cum _{reliquis recentioris aevi Philofophis,}

easdem

defu-meremus, res tarnen ultimo eo _redit, ut ab eo, quod in idea necesfarium _{fuerit, ad exfiftentiam obje<fti, ex¬}

tra ideam illi _{reipondentis, concludendi licentiam nobis}

tribuamus.

III.

Nec _{quis fundamentorum cognitionis humanse}

gna-rus _{fperare fustinet, fore, ut feliciori cum fuccesfu} no-vum _{quoddam theoreticum argumentum, ad Dei exfiften¬}

tiam _{demonftrandam, Philofophi olim excogitent.}

IV.

Falfo tarnen _{fuspicaremur, ex his asfertionibus ali¬}

quid roboris accesfisfe argumentationibus, quibus

reli-gionis fundamenta _{impio aufu evertere conati funt}

Sce-ptici; easdem enim inanes &c omni reali fenfu vacuas

esfe eadein via _{perdpicuum evadit, qua videre licet, ar¬} gumenta , quibus pro Dei exiiilentia pugnari folet,

ad

pleiiam demonftrationem non fufficere.

V.

His _{pofitis patet, quaerendam}

_esfe

_fubjeklivam

caus-fam, fed abfolutam & necesfariam, qua veritas, quae ob¬ jektive demonilrari nequit, indubia & immota maneat.

VI.

Argumenta a confideratione rerum creatarum peti¬

ta, Phyiico-Theologica, hoc reliquis praeflantiora esi'e

deprehendimus, quod animum ad admirationem

&

gra-titudinem moveant, & fic eundem hurnanse indoli

con-venienti via _{praeparent ad objeklum gratitudini &} admi-rationi _{ponendum. Sed haec fubiektive fundata}

eorun-dem vis, non illius eil indolis, ut pienam & indubiam con-cludendi facultatem fecum adferat; neque cum regula

necesfaria _{p»er fe conjunkta eil, ad quam proprietates}

objekli, illius causla pofiti, fine erroris metu

determi-nari _posfant.

Vir.

Ä _{phyficarum itaque rerum}

_{confideratione}

avocan-da eil _{quseilio de necesfaria & dubitationi non obnoxia} causfa Dei exfiilentiam asfumendi, & ad disquifitiones

de morali & abfoiute _imperante lege,

cujus

con-fcii fumus, referenda. Unde fundamenta Religionis, nun-quam nifi cum confcientia rationis

tollenda,

habebimus,

_Summi

Numi-nis determinandas, conilantem & indubiam. Haue exfi¬

ilentiam Dei necesfario ilatuendi viam, Ethico-

Theolo-giam vocare placuit.

VIII.

Datur lex abfoiute _{imperans, omnibus ratione}

prae-ditis _{communis, quae illis fuprema conditio boni}

_eil.

rx.

Suprema haec conditio boni vel, ii mavis, fummum bonum, non ideo nobis, vel entibus limitibus

circumlcri-ptis, bonum confummatum esfe poteft.

X.

Defiderium felicitatis, nobis _{proprium, cum}

confcien-tia _{legis, abfolute & fine refpeftu ad hane felicitatem}

im-perantis, conjunéfcum, ideam mundi moralis, hoc eft,

ejusmodi ordinis rerum cogitatione prascipiendi

necesii-tatem infert, in quo legis moralis _{fcopus perfeéte}

obti-neri _{queat & felicitas ad hujus normam diftributa exfiftat.}

XL

Snpremam conditionem boni, quam tarnen

irrevo-cabili necesfitate nobis, utut ratione _{praeditis, injunétam}

esfe fateri _{cogimur, in nullo exfiflentiae noftrse}

niomen-to _{adimplere posfumus. Ut itaque eidem fatis fiat,} con-tinuatio noitrae exiifientiae extra mortalem hane rerum

feenam _{ponenda eil, ut femper progrediendo eidem in}

infinitum _{appropinquare liceat. Sic animorum}

immorta-litatem, confcientia moralis _{legis poftulat & immotam} de eadem _{perfvailonem mentibus addit.}

XII. ·

Quae ideas mundi moralis omnimodo _refpondent,

fru-fira in rebus, _{quatenus cognitioni nofrrae obvise funt,}

quserimus, fed inde fallo concluderetur, eadem dari non

posfe. Moralem ordinem in eventu rerum _necesiitate,

a morali abfolute _{imperante lege derivata,, poilulamus.}

ΧΙΙΓ.

Poftulato morali _{ordine, poftulatur quoque}

necesfa-rio id, fine quo, omnis de realis illius exfiftentia

cogi-tatio evanefceret. _{Ens fcilicet ad hunc ordinem omnia}

gubernans.

XIV,

Fruftra? eniin ordini, quem poftulamus morali

fatis-fadfcum iri _{fperaremus, nifi pofita}

_Sumiui

_{Numinis exfi¬}

crederemus: aut, cum _Epicureis, identitafcem felicitatis &

moralitatis, hane ad illam metiendo, ftatueremus: aut,

cum Stoicis, confcientiam vitse ad legem moralem

infti-tutae bonum _{per fe, etiam enti limitibus circumfcripto,} efficere confummatum diceremus. Alterum verum

vir-tutis _{pretium tolleret, alterum humanae}

contradice-ret naturae.

XV.

Pofita _{propter Moralitatem}

_{exfiftentia Dei, facilem}

& erroribus non obnoxiam habemus viam Illius attribu-ta determinandi. In eorum enim ideis quaerimus

condi-tiones, fine quibus Ens, propter legem abfolute

impe-rantem exfifteas, cogitari nequit

XVI.

Sic exfiftentia Entis Perfe&isfimi, quae in

theoreti-co rationis fora, objeétive demonftrata non fuit, quam-vis _{ejusdem idea}

_{rationi convenientisfima}

_habeatur

co-ram rationei legem praefcribente moralem, fubjeétive

in-dubia evadit. Haec vero cum fint Religionis fundamenta,

patet, res

ad

eandem pertinentes realitate,

moralem _{legem gaudent, ftatim privari, ii alii, quam ad} virtutem alendam & fovendam, adhibeantur ufui.