• No results found

C A JI MUSONII RUFI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "C A JI MUSONII RUFI"

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

PLACITORUM

QUOAD ETH1CEN SPECTANT

C A JI MUSONII RUFI

PHILOSOPH! STOICI

EXFOSITIO

QUAM

tema ampl. fac. philos. tjpsal.

t •

'

P. P.

MAG. CAROLUS VILH. BOTTIGER

AD EIBL. ACAD. AMAN. E. O. STIP. GUSTAV.

ET

CAROLUS VILHELMUS FAHNEHJELM

NOD. STIP. ORD. EQIT. VESTMANNI.

in audiu gust. die xii dec. mdcccxxxit

H. A. M. S.

/.r

P. I. f -v., -v k : ■ '' C' •' U P S A L I M

excudebant regia2 academi2e t yfographi,

(2)

konungens trütjenare

proto-notarien i kongl. kammarråtten

bokhållaren i blksens stånders rank

välborne

HERR JOH. W. FAHNEHJELM

den käraste anförvandt

med vördnad och tillgifvenliet

af

Respondens.

(3)

bokhandlaren

philosophiae magistern

högadle och höglarde

herr AMD ERS WIBORG

i

samt

dess maka

H5GÅDLA FRU GUSTAVA WIBORG

född ODELMARK

helgas dessa blad

såsom en ringa gärd af tacksamhet och högaktning.

C. W. Fahne hjelm.

(4)
(5)

placitorum

QUOAD ETHICEN SPECTANT

CAJI MUSONII RUFI

PHILOSOPHI STOICI

EXPOSITtO.

Ut in sacra Helladis terra pio ac religioso sensu animum peregrinantis implet egregium quoddam vetustatis monumen«»

tum, cujus disjuncta et dilapsa rudera priscam suam raa-

gnificentiam adhuc produnt, nec minus antiquam operis

structuram quam ingenium artificis, cujus per saeculorum

intervalla pallens qusedam adhuc discernitur umbra, fu-

nebri quasi laudatione tollere videntur; ita admiratio-

nern dolori immixtam movent nobis illae, quee apud

Joannem Stobaeum, Joannem Damascenum i), alios-

1) In sacrorum Pacailelorum mst. Florentino, unde per- multa Gracoruin scriptorum loca in lucem protulit Cel. Dav.

Ruhnkenii opera et sagacitas. E duobus quoque codicibusj, Lugduno-Batavo et Augustano, quattuor antea inedifas Muso-

nii disputationes in Obss. Misceli. Vol. VI(, a Wolfio pro-

ditte sunt.

(6)

que veteres auctores variis locis dispersae, philosophiao

studiosissimis occurrunt létvofivrjuovsviautwv Movaoniov tov Aoaorpov reliquise 2). Quse vero eam omnes spirant So-

2) Has reliquias meraorise prodidisse Pollionem, A s i n i u m

cognominarum, Trallianum , Sophistam et philosophum, qui

Romas eloquentiarn sub Pompejo M. professus est, ait Suidas (voc. IJwtaW). Qua autem in re Suidam errasse et nomina,

ut solet, negligenter confudisse ,, ex ipso tempore, quo vixic

Musonius, ciare elucet. Cui igitur Pol Moni tribuendum

est illud dnofivrjuovsviiuToiv opus ? — Minime certe A s in i o isri*

oui Timageni in Schola successir. Alii eodem nomine Sophistas,

Tralliano, tribuit id Fabricius (Bibi. Grase. III. pag. 566) et

quidem, ut nos credimus, perperam, qunmvis ratione tempo¬

ris habirä, majori forsitan jure. Alii tursus, ut ex. gr. Cel.- Jartsius^ auctorem hujus operis statuunt Pollionem Valeriu ni

Alexandrinutn, Grammaticum, q,ui sub Adriano iloruit, pater- que fuit Diödori Valerii phitosophi, praeceptor Marci Antoni-

ni# aöctor Lexici a Photio Ecl. CXLIX laudati. (Cfr Jon-

siurn de scriptoribus Hist. PhiL L. III, cap. VII. pag. 246J

Vosiiiis, nullå mendi suspicione motus,. falsam Suidas opiiii-

ortem sine examine amplexus, ipse in fraudem inductus aliöfc

induxit. (vide G. J. Vossium, de Hist. G.rascis pag. 102).

Qua autem de re nos ab his omnibus longe dissentite confi-

temur. Fuit scilicet, ut fert nostra, quas loco quodam P1 i-■

nii junioris nititur, sentenfia, caiopvijitovsvputoav Musonii phi- losophi auctor Claudius quidam Pollio. minime Gramma-

ticus sed Prastorius potius vir (si alias idem esset Ciodius Pollio,. de quo Süetonius Dom. I. mentionem facit) quem sibi

amicisnmurn pleniori ore collaudat Pünius (Epist. VII. 3 l).

Hie vero Claudius Pollio in proroganda et exrendendamemo.

ria Musonii Bassi, gravissimi civis, de cujus vua ÜbimUi

(7)

craticarii elegantiam aeque ac Xenophonteam simplicitatem,

ut ex dura et austerå Stoicorura Scholå esse profectas

haud facile odoratus sit quispiam, nisi qui accuratiori

censura et sollertiori indagine dignissimas eas esse judica-

verit. Quod si veterem jam, qui Zenoni Cittico origi-

nem »uarri debet, Stoicismum praesertim in Ethices suse partibus respexeris, ejusque Systemati excutiendo vel a- Jiquantulum operae et studii dicaveris, eura adversus Sen-

sualismum acriter dimicando, appetitiones domandas et

rationi omni.no subjiciendas esse assidue inculcando, vir-

tutis unicum et per se ipsam pretium enixe vindicando

et in genere negativum moraiitatis momentum distinctiori

cogitandi docendique xatione exponendo, de omni morali

philosophiå, quam singulis et specialioribus morum prae- ceptis abuxide locupletavit, optime meruisse confitearis

neeesse est. Et qüidem absolutam hanc atque eonsumma-

tam rationis in cupiditates dominationera quum docuerunt

Stoici, philosophandi viam aperuerunt, quae, etsi eadem

non sit, formali quadam tarnen vicinitate ad eam accederé

yidetur, quam reeentioribus temporibps in Philosophie

scripserat, egregium indolis tu» dederat documentum. Quem

igitur Musonium Bassum non aiium esse nisi nostrum Cajum

Musonium Rufum, nos quidem pro certo habemus et contra

auctoritatein Gel. Jonsii aiiorumque defendere conabimur«

(8)

4

moralis campo emetiendo secuti sunt Idealismi transcen-

dentalis acutissimi apud Germanos propugnatores., For¬

malem tantummodo hane similiiudinem esse diximiis: ete- nim in geneticå ipsius moralis principii derivatione hos

non solum ab illis, sed inter semet ipsos quoque, haud pa-

rum discrepare eonstat. Cum enim, physiologiae suaedog-

maticae systemati convenienter, ultimum philosophiee mo¬

ralis principium in ob/ectivo quodam et extra mentem

humanam Ente, liquidissimo scilicet et aethereo Heracliti igne, yel elficiente illa Ratione, qnae universitati rerum

tam internarum quam externarum animam vitamque in- spirat et naturce ordinem constituit; quserendum rati sunt

Zenoniani phjlosophij- in pura ratione practica quaerere

id voluerunt Kantius atque Fichtius: ille Morum Meta- physicen ex lege non nisi formali, quse ab ipsa voluntate

avtonomicå enuntiata categorici eujusdam imperativi prae

se fert auetoritatem, derivandam statuena: hic rursus ca-

tegoricam illam et universalem a Kantio non satis expli-

catam legem, tamquam ipso conscientiae moralis certo te- stimonio sancitam, ex ipså liberå intelligentiae indole et

quidem ex ipso primo summoque Idealismi transcendenta-

' %

hs principio deducere conatus. — Quos igitur ambö, in argumentando certe rigidissimos, si in aliis rebus valde

censeremu9 laudandos, in eå vero reprehendendos, quod

(9)

systemati Ethicae scientise, quam non errabundåillå et confu-

så sensus individualis subjectivitate sed sublimioribus certe

ideis innixam exstruere voluerunt solidissimi, nihilo tamen minus exsanguis cujusdam et mortui formalismi speciem

dederint; de eo, quamvis ab hoc scribendi proposito non

omnino föret alienum, heic disserere nolumus, ne, dum

Musonii philosopliiam pandere satagimus, in devia nimis

excurrisse et in alienam messem falcem immisisse quibus-

dam forsitan videamur. Quae vero in genere omni Morali

Stoicorum disciplinae objici solent incommoda vitiaque,

Determinismus scilicet ille et ferrei fati, Dei nomen usur-

pantis, durata notio , qua omne humanae voluntatis libe¬

rum arbitrium tollitur ipsaque obligationis moralis idea obscuraturj rigor porro, quo naturam funditus exuere vel excidere et contemtå ista, quam Flato urget inter to

zni&v^TiKov et to Xoyiouxbv amicå consensione, sublifnia

praeter modum hominis petere vsoepius affectarunt hujus

Scholas sectatores: error deinde, quo humanam animam

non ut altioris cujusdam vivi organismi membrum consi- deraverunt, sed ut parti.culam solum pervadentis univer-

sam maleriem Naturae, inter terrestris vitae limites inclu-

sam, quu ad finem perductå individüalem suam exsisten-

tiam perderet, in unam mundi, quå exierat, animam con-

flata atque redactay defectus denique positivi cujusdam

(10)

et, ad quod tota vitse series organico modo et quasi te-

nore uno esset conformanda, sutimri Etliici principii:

cunctam hanc, qua Ethice Stoicorurn vulgo defecit, par¬

tein una cum ipså placitorum Musonii expositione et crisi, cujus periclitandi jam duduin fuimus cupidissimi, ampla

et exoptata nobis dabitur examinaudi occasio.

Nec vero abs re erit monuisse, apud Graecos jam

Stoicismum a primo suo systemate seusim magis magisque progredientem, a philosophis, Zenoni in suggestu porticus se successisse gloriantibus, ejus vestigia autem auctoris minime prementibus, Chrysippo, Herillo, Cleanthe, Pansetio, cet.

vario modo expositüm fuisse novisque doctrinse sententiis interpolatum atque ornatum. Quod eo magis de hoc va¬

let, postquam una cum Panaetio in altam Quirini urbem immigraverat, ubi jam antea Philosophicse Atheniensium legationis triumvir Diogenes Babylonicus duris Stose prse-

ceptis aures gravis et togatae gentis avide admotas vidisse

fertur. *) Et a Pansetio jam quidem disciplina hseo, cujus

*) Critolaum Phaseiitem Peripateticum et Carneadem Cy-

renseum Academicumalteros duos fuisse, constat. Miserant au¬

tem hos Åthenienses, ut sibi ex inulctå D. ralentorum, ob

vastatam Boeotiac civitatem Oropum, Sieyoniis dicta, aliquid

xemitteretur j de cujus legationis historia legendi sunt Plutar.

(11)

de offieiis -doctrinå tota fere innitebatur jurisprudentia

Romana, valde temperata fuerat et ad nimiam Eclecti-

cismi speciem redacta, quem revocata inter luetantes

Stoicos et novae Academiae assertores concordia, concili-i

ante et moderante Antiocho Ascalonitå, qui quidem ipse

in Academiå Stoico rnore philosophatus, quamvis, ut ait

Cicero, Academicus appellaretur, tarnen si perpauca mu- tavisset, germanissimus Stoicus fuisset*), haud parum auxisse videtur. Caussam vero r cur apud Romanqs in

hac diversarum coalescentium familiarum syncreticå quasi

misturå philosophandi tarnen Zenoniana ratio, ad summan»

existimationem evecta novamque formar» induta, nobilio-

ribus prsesertim animis magnopere placuerit, in ipsa gen- tis indole petendam recte dixeris, quse disciplinae huic, propinquitatis quodam vultu se in animos insinuanti, in- digenae quasi jus dedit lubentissima. Degenerante igitur

in unius imperium reipublieae statu, senescente libertatq tandemque oppresså,. excreseente in dies tyrannide tan- demque continuå, in Stoieorum castra, salutem, solatium.

chus in vi'a Caton. T. I. m. 632, Macrobius Sartirnal. L

cap. $ » dilian. Var. hist. III. cap, 17. Gcilius N. A. VII.,

cap. 14. cet.

*) Acad.. Quatst. IV. 43.

(12)

8

requiem ut nancisceretur, effugit antiquus ille Romanorum spiritus, qui dominatum extrinsecus ultra quasrendo desi- stens, in se reverti ipse cupivit, ibi libertatem, ibi domi- nationem, quas frustra alibi peteret, qiuesiturus. — Si

vero noyi hujus in Latio sub Caesaribus reflorentis Stoi- cismi tres viros, ad posteritatis memoriam merito honore

celebratos, Epictetum loquimur, Senecam et M. Aur. An- toninum principes jure nomines et antesignanos, non a- lios igitur praetermittendos putes, quibus sub Nerone prae-

sertim Romae inclaruit Stoica familia, Annaeurri Cornutum, Thraseam Paetum, Lucanum, Persium et, ne eos memo- rem, qui igejregixcJs tantum philosophati sint, Cajum Mu-

sonium Rufurn *). De cujus eximiis sane philosophiae

*) De patre ejus C apitone nihil prteter nomen, ab Sui- da (voc. Movacunoi) aüditum, nec id integrum, habemus. E-

questris autem ordinis Musonium fuisse et studium philosophiai placitaqueStoicorum asmulatum, produnt Taciti verba. (Hist. III.

cap. 81) Quo tempore natus sit, eruditorum valde dis- crepant sententize; quod sane demiramur, quum argumentis

satis luculentis testiumque auctontate nequaquam contemnendå

demonstrari berii Cassaris potest, aunis natum eum vel fuisse. Augusto imperante Quod scilicet vel bene primis Ti- conve-

nit et cum istå, quå Titi imperatoris Musonium usum fuisse,

amicitia testatuc Themistius, (p. 173 Hard.) et cum ea,

quam Tacita debemus, narratione, philosophum nostrum jam

p. n. Chr. LXV. juvenum studiis et sapientise famå floruisse.

(Tac. Ann. XV. 71.) Sub Nerone, Domitiano, Vitdlio et

(13)

9

placitis, quantum ab ipsis abstrusis fontibus, qui non nisi

turbkli profluunt, nee ii integri, Cognitionen! eorum col-

Vespasiano vixisse, idem Tacirus auctor est. (Hisf- IV. 10.

Ann. XIV. 59.). Patriå fuisse Tyrrhenum, docet Pliiiostra-

tus (in vitä A pollon. Tyanl VII. 16 p. 297) Tuscutn Taci-

tus (Ann. XIV, 59), ex opulentissimå quondam Hetruscorum

civkate Volsiniis oriundum refert Suidas; cujus recitentur ver- ba : Movomiog, KanLxm'og, Ti^jbjrog, noXewg BovXaiviov, (MS.

Paris, habet Bovaoiviov) diuXsxxwog qiXoaocpog nuv Sxwi'xog x. x. X.

Et putat quidem Valesius ad Ainm. Marceil. üb. XXVII., pag.

342, locum hunc Suidas de Musonio ex historia Eunapii ex-

cerprum esse, quam conjecturam confirmare videtur ipse Eu-

napius in Proasresio testans, se in historicis suis Musonii

mentionem fecisse. Utcumque sit ea res, Suidas verba proba¬

re videtur Festi Avieni Epigramma apud Burmannum in An*

thologiå Lat. I. p. 56. qui, cum ex Musonio genus duceref,

lare cretum Vulsiniensi se esse dicir. Uxorem certe du-

xit Musonius, nuptias sapienti, ut hominum in omni re, quae quidern natut» conveniat, praeceptori minime indignas esse ipse diserte sfatuens: xaxu cpvoiv 8' u xt tiXXo wu xo ya/ieOr.

(vide Serm. Stob. LXV.). De posteris nil novimus, nisi quod

Plinius refert, eutn generum h.ibuisse Artemidorum. (Ep. III.

11.) In epigrammate nuperrime cifato, ad Rufum Festum

Avienum scripto, celeber hie posteri temporis vates Musoni

suboles prolesque Avieni saluratur, cui prasnomen Rufi

a proavi cognomine forsitan adsumtum credere fas est.

Piasterea de nomine et cognomine Nostri certiores nos fa-

ciunt Dio Cassius, Tacirus (Hist. III. 8'* Ann. XV. 71) alii-

que. (Inter recentiores Rixner, qui philosopni nostri nihil

(14)

10

ligere et Iiaurire nobis licuerit, continua jam atque restri-

cta, his leviter praemonitis, versabitur nostra disputatio;

pr«ter nomen habet, in ipså hujus verå scripturå hallucinatur,

scribendo Caj. Muson. Ruffum, vid. Gesch. d. Phii. I. p. 330.)

Nos vero Dionem Cassium consuiuimus, qui non nisi unam litteram <p exarat, sie: 'Povyog Movamiog (p. 1023, Reim.).

Pr«nomen Caji ab unico Plinii ioco (in Ep. III, 11) expi-

scari contigit. Ante Neronis «tatem nuila occurrit Muson»

mentio. Illi autem imperanti invisus hic nomiois sui claritu-

dine fuir, et Tacito teste (Ann. XV. 71) studia juvenum prseceptis? sapientias fovit. Inter insignes eo tempore Stoicos,

C1U0S amicitia et ingenio ei conjunctissimos fuisse constat, E-

pictetum, Tiiraseam P«tum, Baream Soranum numeratos in-

venies. —Arrianus in Dissertationibus Epicteticis L. I. Diss. 1.

narrat, Thraseam, quum is aliquando pr«sentem mortem exsilio

immiiienti pr«ferret (ayiisQov uvaige&nrat &s'Xco .ua/Uov, uvqiov (fvyadevdijrub — sioj&st léystv) graviter a Musonio fuisse repre-

h ens um et, ut illud potius, quod a Diis daretur, «quo ani-

1110 ferret, quam remere mortem pr« misera vita eligeret,

adm-onitum. Itidem Tacitus (Ann. XV. 59) refcrt, doetorem sapientias Musonium, Tusci generis, consrantiam oppériend«

mortis pro incertå et trepida vira suasisse Rubellio cuidam

Piauto, qui, magnam famam adepfur, Ntroni vero suspectus,

majorum placita habitu severo coiebat, (Ann. XIV. 22) ad-

surna Stoicorum sectå (ibid. cap. 57). Hujus integerrimi

viri amicitia crimini data fuerat Bare« Sorano (Ann. XVI.

23) cujus deinde mortui manibus idein Tacitus testatur Mu¬

sonium. imperante Vespasiano, satisfecisse, Egnatium Celerem,

qui Bare« luerat delaror, faisi testimonii accusando. De

cetetis, qu« Musonii vitam exp'icanr., rebus, de rclegatione

ejus cd Gyarutn, unam e Cycladibus irtfsuiatn, de revocatione

ex. aiio loco exponetur.

(15)

id sibi in laudem , quae spei sufficiat, acceptura, si ad re- liquias philosophi, clarum nomen olira adepti, temporis

injuria propemodum oblitteratas eruendas atque illustran-

das, aliquid, quam vis vile sit, ea contulerit. Nullamvero reperimus rationemj cur duos statuamus Musonios, alte¬

rum Stoicum, alterum Cynicum Babylonium, qui uterque

eodem tempore Romae philosophi inclaruerint, et quos,

patriå solum et schola diversos, in unum confundendi oc- casionem dederit tum loci tum rerum et temporis insigtiis quaedain similitudo. Memorat quidem Eunapius inter a- ruicos Apollonii Tyanei, Cynicae Sectse addictos, Muso-

nium quendam, et accedit huic sententise Philostrati locus:

Movomtog o BufivXmiog, urrjo *AnoXXmLov ptv devreyog> ov cpuoi

teXsojrara uv&qtanwv cpiXoooyijoai, u. t. X. 1). Sed hseo et'o- mnia., quae de duobus Musoniis accipi solent, in unum e- umque nostrum Stoicum, quem Himerius a) xar i^ox^v Philosoph um appellat, conferenda esse, ex sequcntibus liquebit.

Jam in universam definiendo philosophiam hunc, quo ad praeeeptivam ejusdem partern, quae de moribus hörni-

num vitaeque ralione ngat, Stoicam doCirinam profilentes proni vulgo inclinarurit, animum aperte prodit Musonius»

3) L. IV. Cap. 15, p. 276. Cfr. L. IV. Gap. 46 p. 1^7,

2) Vid. Photii Myriobiblou, pag 1125.

(16)

12

Philosophia, quam in recte sapiendo et meditando sitam

esse 1) dicit, modo tisqI ßlov 2) ab eo definitur,

modo KuXoxuyu&iag imrqdsvGig 5). Aliis locis xö cpiXovoyeZv

nihil aliud esse dicit, quam xö £rtTsZv, 01reo? ßicdoorxat xuXcog (00 ur&Qctinoi) 4), et ea, quae decet et con venit, tum ratio-

ne inquirere, tum re ipsa facere 5). Immo supersunt dicta, ex

quibus inter honestatem vilae verseque qjhilosophise studi¬

um identitatem quandam statuisse videtur, bonum esse

et philosophum esse nihil differre dictitans 6). Ut falsa a

1) Stob. Serm. LXXVII., er xovru xö cpiXooocpeZv soriv - - iv reo cpQOVELV v, for xal deuvoetG&ui.

2) Vide Joan. Damasc. fragm. In diss. IV., I., pag 546

et 561 tadem definitione utitur Epictefus.

3) Stob. Serm. XLVI. Cfr. Senec. Ep. "Philosophia unde

dista sit, apparet, ipso enim nomine fatetur. Quidam enim sapientiam ita finiverunt, ut dicerent ean) divinorum et hu-

inanorum scientiam. Quidam ita: sapientia est nosse divina

et humana et horum caussas. Alii studium virtutis illarn

esse dixerunt."

4) ap. Joan. Damasc. 1. c.

5) Stob Serm. LXV, — Xdyco «rafjjxstv, fyycp

Ss nQurrsiv. Cfr. Serm, LIil., p. 37° b 30« Ed. Gesneri Ti«

guri 1559.

6) Stob. Serm. LXXVII., p. 460, Ed. nuperrime cit. xo sJvui aya&ov rw (piXoooyov eheu ruvrov égi. Quod idem omni-

no sentit Dio Chrys. XIII. p. 227. — — — xö yap £77-

touv Kai cpiXoriiteZaxXcu, bncng rlg sgtui xaXog xul üyu&og, ovx aX-

Xq xi> sfocu, 77 xö fftXoaocpsTv,

References

Related documents

ler , icke baffuer alle warit willige paa Eders Naadis Beße,. Oc end er bejry&amp;ende nu mere ivilde bruge dennnm

Qua ratione (in- quit) materia poflit fine forma eiTe, cum vcl ipfa de-.. formitas, informitafque fit forma ? &amp; cum

ramento: alii frigido magis et tardiori, quod tarnen itu- piditatem non habet comitem. Sed quantum hacc etiana. modo agendi differunt, tam parum ad

nifi tnalis 7toc^cc prceter pudorem — Prsepofitiones, fi^quis miretur, quid fit, quod Genitivo Cafui junftns in iingua Grseca, contra rrorem aliarum , reperiat, obfervare

20. 7ϊνςγον) appellare moris erat fortisfimum quencquc prcvpu-.. Ulum lugent fummi &amp; infimi, il quid pasfus huma-.

Stammt lhr von dem Alcides nicht IJl euch das Leben nicht verhafst W Ein umbefiegt Gefchlecht.. Ihr kennt ja

bcli fuas conferunt, inde vero non fequitur, eos efTe fuperiores quoad ipfam exiftentiam , atque adeo etiam. nec quoad ftatum eorum naturalem.

tans anguftiae, quod non aliam hujus argumenti vim difpicere poflim; quam quoniam bru-. ta non pauca eadem