L/a^'
O D. B. F.
specimeBj academicüm,
De
ANDREA BODENSTEIN
CAROLOSTADIO DOCTORE,
Poftea
A B C D
a ri
oDi&o,
Ejusque furore admodum intolerabili,
Cujus
PARTICULAM PRIOREM,
Suffrag. Amplißimi Ordinis Pbilcfopbi,
Aa Regiam Academiam Upfal.
Moderante Piro Celeberrimo,
Mag. Ρ Ε T R 0
EKE RM AN,
Eloquentix Profeflore Reg. & Ordia»
In Aud. Carol. Min. Ad Diem XVL Decembris
Anni MDCCLXIX.
H. A. Af. 51 Publico Examini Committit
SONASSVEN. LINDBLAD
TVeftrogotbüi
Ad Legion. Equeilr. primär, a Sacris Extraord,
VVS ALI JE.
Apud Johann. Edman, PvEG. Acad. Typogr.
Λ
&
Madame de TILAS
ΝέΕ
oADLERSPARRE
MADAME
Pardonnés
fer echappermoH nmourcette occafiön, fanspropre.11 efi
faire voirtropactif,
au pourPublic la föneqiCtl puijfe lais-
qutj'ai, d'etre coitnu de Vous. C'efl taut ce que je puis faire, car puisquc la
fertil b1 lemeritt briUent d'ettxmemes, Vous n'aves pas befoin de mes bit¬
andes, pour ene adorée de tous cettx , qni ont le benbeur de Vous coii- msitre; mais Madame ,je voudrois que tout le motlde Vous connut β bien,
que mor, Neanmoins il faut des talens infiniment fuperienrs aux miens ,
pourpublier dignement un Carnctere, qui aime le vrai, rcfpecle Jes mceurs i?5 honort la natureeilfervant /* humanité. Cift cette probité, cette dou-
ceur,cette affabilxté,dant Vous Vous liés tous les cceurs,ÄS? cesJoins βten- åres, ft brerifaifints,que Vous daignés employcr, pour adoucir /' amertume des malbeureux. ai moimeme re/fenti les plus doux effets, pendant le
cours deplufieurs années , que j'ai eu /' bonneur de regler les Etudes de
Meßeurs Vos chers Fils. fe fens vivement tout ce queje Vous dois ,
Madame, Infje η'en perdsjamats le fouvenir; tnais je meperds en y pcn- fant. Imaginés Vous la Reconnoiffance mcme, toute vive, toute tendre ,
toutefoumife, qu' elie puijfe et re, & voiläce queje fuis. Vrees donc Ma¬
dame aujß heureufe, que je ne cefferai jamats de le fouhaiter & joutjjés
de cette douce paix,qui ii efl refsruée qu' a la vertu. Que Dien, que
je fers, Vous en recompenfe Isf qu'il repande a jamats fes plus chers dons, fup toute Votre Illuflre Familie! Que mes Chers TILAS foit heureux
&je fens, queje le ferai. le le fuis dejii aytint l' honneur d' etre a-
%ec le plus profotid refpect
MADAME
Votre tres lumble & tres aleis- fant Servheur
JON. SV. LINDBLAD.
I. Ν. J.
srum,Seculo Reformationis ineun*
te XVI;to, & fuiceptarum & per-
adarum, haud ignarus , mirari ntique definet, ίι cum in Eccle?
fia, tura in politiori literatura ,
quid obvenerit γλυκυ?τιχξον i.e. fpe-
ciem non minus lactiti® & duice- dinis , quam doloris amaritieique
prte ie ferens. Gratulabundi panter, ac cernui, fupre-
mum quidera fas eil, veneremur Nuraen, quod grex:
Ejus, teneilus licet, ad incitas non fuerit redadus, fed,
iludio incomparabili megalandri Lutheri, nec non re-
liquorum,ad ipiius nutura,ialuberrima quaeque monen- tis, ac fidiflimas prarceptiones, intentorurn, raedios in»
ter furores,dodrinam Orthodoxara ceteroquin ilirpitus
exaduros, fartus tedusque vel perftiterit, vel caput al-
tius extulerit. Rediflime fcribit Camerarius: Nihil in
"nnente tum Luthero & Philippo Melanchthoni fuit, 5>neque voluntatis alia incitatio, nifi religionis pietag
Aj' " »Sc
I) 4 ί i
®'& pura doårinå in omni genere
difciplinarum
ut re-"ditueretur, unicusque
hic'iludii
ardör,uc certa,&ve-"ra & refta comprehendi tradicjue poflent. A qua cura
"operaque refutari & reprehendJ, neceire
fcilicet
erat,"dubia, falfa, prava, qu^ plurima undique occurre-
"bant,in tradatione dö&rins univeria\ Admodam an¬
dern & icelerare errant , qui in hujus feculi deform i···
"rarem atque perverfitatem & pradentes asrumnas
de-
"figentes oculos, de illorum hominum
confiiiis &
a-"dionibus male fentiunt,&eas judicant, vitia& pravita-
"tem coniecutasqoe calamitates contemplandoa·). Nera«
pe non erit diflimulandum, atra
ignorantias caligine
obvolutos tum divagari fveviile, non qua eundum,
fed qua ibatur, Clericos pariter, ac Laicos;
Monacho.-
rum item vivere fuifle bibere, ita quidem , ut eorum cell# non eilent eremitieß , fed aromattc<2, cum tarnen
id agere deberent in cellis, quod
angeii in ealis
, utcum mellifluo Bernhardo loquar b) \ nummorum in- fuper & a?ris,non animarutn refediiTe ullam curam in
Pontificibus, CJaves Perrinas, iibi datas, putide jaftan-
tibus; nugas denique ac qubquilias, & errores ex
ipfo
veluti orco repetendos, iupra quam dici
poilit,
usque-quaque invaluiüe. Unde nec mirum in
vuigus exiis-
fc iiiud:
Romce propiores , Cbrißiani deteriores;
foec qu-zrit Curia Romana5 ovem fine lana é).
Audiatur p-orro hancin reraD. Nie.Gundling..-DiePfaf-
"fen find auf eine iuperitition gefallen und haben de¬
inen Leuten eine knechcifehe Furcht beigebracht. Wie
."ein knecht feinen Herren furchtet , ;der nemiieb im-
"mer
aj Vira Phil. Melanehtbonis p. 31. 3a.
b) P, Dominic. de Colonw in arte Rhetorica Lib. I. p. 177.
t)Vid,D. Valentin.Ernrt.toicher. Aöa Reformation)« Tom.I.p.Iip.
® ) 5 t β»
"mer dencket,fein HerrSchlage ihn das Bein entζWey.
"Die Mönche und Nonnen , haben lle in feinen otia
"gefchryen und geblocket.
Da hat ihnen denn,
zu"Mittage das Eden gut
gefchmecket. Sie find hernach,
"beilandig darauf bedacht
gewefen
,vie fie ihre Re-
"venuén vermehren mogten, damit fie mehr Dies
bra-
"tibiles haben konnten. Dabey obfervirten fie cxcam
"obedientiam,, und bildeten fieh feil ein,
dafs de
von"denen einmal gefezten Dogmatibus
und Traditionibus
"nicht abgehen durften. Wer
alfo davon abging,
wur-"de zum ketzer gemacht d). Neque aliter ioracs
Mo-
nachales cadigavit Laurent. Ägricola bis
verfibus:
Qui velit immundum inmundo cognofceve
mundum,
Exploret Rafos , Beflales atque
Cucullos.
Bis tres immenßs abigunt clamoribus boras,
QuodJuperefi ventri temporis omne
datur
e).Cui geminum eil illud
Diftichon Rhythmicum Eoba-
ni HelTi:
Vos Monachi, veffri ßomachi, fünf amphora
Bacchi
;Vos eßis, Dens eß teßis , teterrima peflis.
Quid multa? Theologie, tum
temporis, materia
nonSacra Iitera & Scriptura divinte erant, led obicura<3c
fpinofae intricata^que quteiliones,quarum
nugatoria fub-
tilicate exercebantur, &, ad radium usque,defatigaban-
cur ingenia /). Uode in dedicatione
Operum Lucheri
Jenenlium ad FJectorem
Saxonias, icribere haud
vere-tur Amsdorbus : ante Lutherum nemo noverat, quo-
modo a pecca b liberaretur; etenim
alius fibi hanc,
a-lius fibi a'iam elegit viam Salutis. Unus faclus
eil
Mo·nachus, alter Eremita,tertius Roraam vilitavit, quartus Jacob. Compoftell., iadulgentiarum ergo; ne
de
mona-A 3 fteriis
„ η -pr- - - - ii-— ■-<■»«*. -.·ι- - ι— T.I "~U Τ
d) Hirt. T.ireiniia Tom. II. p. 1418.
e) Cfr. Erafmi Colloqo. Milogamus p. #7.
/) Cftmeiar» cit» Yitu Melanchthoiiis p* 14
© ) 6 Γ $
Seriis ereåis , ne de MiiFis Vigiliisque quid addam.
Confr. Benjam. Lindner in Vita'Lurneri p. 78. Acce-
dot tedis fat locuples Johannes Matthefius, Lutheri &
Melanchthonis fidus difcipulus, Ecclefias tandem Vallis Joachimic-T Antiftes , & Ort&bdoxiä Evangelii percele-
"bratus: AufF derCantzel kan ich mich nicht erinnern,
"daflf ich in meiner Jugend , der ich doch bis in 2$
"Jahr meines Alte-rs, im Papflchum leyder ! bin gefan¬
gen gelegen, die Zehen Gebot,Symbolum,Vater Un-
"fer oder TaufFe gehöret hatte. In Schulen lafe man
"in der FaiFen von der Beicht und einerleyGeilalt; der
"Abfolution und des Trolles, Co man durch glaubige
"Nieilung des Leibes und Blutes Chriili bekäme, hab
"ich mir willen mein Leb Tag, ehe ich gen Witten¬
berg kam,weder in Kirchen oder Schulen mit einem
"Wort gedencken hören. Wie ich mich auch keiner
"gedruckten oder gefchriebenen Auslegung derKinder-
''Lehre im Papfttbum zu erinnern veill, der ich doch
'Von lugend aufF alle Legenden und Brigitten-Gebet-
"iein, und fonderlig zu München bey meinem Herrn,
"der eine lehr grolle Teutfcbe Liberey bey einander
"hatte , ein gantzes Iahr durchiefen habe g). Cete-
rura , ne quis jure objeclaverit me nimiopere auåori-
tate n:,ti Germanorum, &Lutheranifmo addi^lorum, i-
pfos Jtalos in profpeÜnmpopuli adducere haud poenite-
bit. Sic Jo. Biptifta Mantuanus L. III. de querimonia
fuorurn temporum;
---- --- - Verialia volis Templa , ßicerdotes, altaria , facra , Corona?,
Ignis , tbura, preres; calum eß venale Deusqne.
Verbo : Disputatis addat fuum robur Marcellus Palin-
femus
Tonachos ubi itaitem Italus^,
inyehitur,ad fin. figni
dolendoSagittarii, L. IX,
La-in
|) Loiclier. A&. Reform. Tora. I. p. iog.
β ) 7 ( ©
- 5 - labéfaElam reJigionem
Atque facerdotes tantum Venerique gulceque
Intentos , hierum fiSla pietate latenter
Chicerere, cf aßute vulgi exhaurire cramenas ,
Dum pretium cedam referemt Lf tartara claudunt/
DumjaSlant fe poffe animiis huc mittere & illuc,
Etprecibus, quocunque vehnt, impeJJere Divos b).
Alibi fub iigno Capricorni in L. X:
- - - AWrfummus parat arma Sacerdos
CLEMENSj Martinum cupiens abolere Latherum
Atque ideo Hifpanas retinet nutritque cobortes.
Nun difceptando, aut fubtihbus argumentis Vincere, /a/ ferro mavult fua jara tüeri.
Concilium valeat, valeant commenta Lutberi;
Pontifices nunc bellajuvant,/«?/£ ccetera nugce: Nec prcecepta Patrum, 7/^r Chrifii dogmata curant:
IaSlantfe dominos rerum, <y fibi cnnSla licere i).
Ne multis. Prodiit in lucem,Lipfia; Anno 1504 Kdidura
perquam folenne,hujusquidem tenoris: Re£toribusScho-
"larum&fuis coniociis mandamus, ne in ipforumScho-
"Iis libros iacraj pagina? declarent publice, vel occulte.
Löfch. Toni. I. p. 117. Eni corruptelam cum in reli- gione,tum vero in re llferaria nefandam longeq: foedis-
iimam. At opus, quod infticuimus, exaedificaturi mo- nendum ducimus Luthero adfuifle haud paucos ma¬
nus focias qui junxerint, Papicolarum ineptias convel-
lendo, tenebras religionis difpellendo & redarn viam
non fine laude monftrando, quorum in minierum ad-
gregamus Andream *) Bodenftein Carolofladium DoSlo-
rem Theologia:, etfi juxta ingenueproiiteamur illum eo
majori
/j) p. aß8.
i) ρ.278.
*) Additur Rudolph, « Gundlingio in Hift. Ltr, Part. II p. 247&
& fiiiis.
i ) 8 ( φ
majori mfamicC macula eiTe notandum, quod primis,
in ipfo, ultima non refponderint, led furibundus, Lu"
theraniimo plus damni imporcarit , quam emolumen- tijfibique nihil commendationis pepererit,at-in poderi-
tate omni cenfuram,prouti meruit,iniquiorem ;id quod poilmodum erimus vifuri. Tuo autetn B, L. miciori
vultu eredus exhilaratusque, indituto dafim me accin-
go.
§. II.
De anno nativifatisquia altucu ubique eft fi'entium,
a nomine & natalibus exordium duduri, fignificamus
Cavoloflädium, & a ie ipfb , Sc ab aliis, fcriptitari nunc Cavlflatenjem, nunc Carolßatenfem, nunc Carolßatinum,
nunc Caroloßatinum , nunc Carlofladium , nunc Karolfta- dium, nunc Carlftadium, nunc ab Sc de tarifladt, quip-
pe qui honeftis ortus erat parentibus in urbe Franco-
nia:, per Germaniam fat celebrata, Carlßadt /). Lite-
rarum fundamcntis domi jadis , fub patre Rudolpho,
Scholas publicas adiit, easque varias prrecipue Roma?,
rei Theologien,quaiis demum cunque tradebacur,nem-
pe corruptiifiraa?,& erroribus Papads nimium quantum obfeptae,operam dedit,fibi, ut putarat, haud poeniten-
dam*, Sc fundioni olim Ecclefiadica?, quam anhelabat, profuturam. In Germaniam iimul ac redierat, ledern
fixam Wittebergse illico collocavit, ad Templum Arcis YVittebergenfis Canonicus Sc Archi - Diaconus conditu-
tus; at podea, nempe A:o 15 io, Gradum in Theolo- gia iupremum nadus ed inque Profeilorom Ordinem
ibi
Γ) Joh» Andr.Qvenftedt Dialog.de Illuftr. viromm Scriptis p. 171.
Nelten. Lexic· Antibaib. p. 9?» Doch Nicol. Selnecceri Oratio de Ln-
tbero & Confeffione Auguftana, Hildebae recitata.Aio lf£o. atque Dis- putationibns VIII fubje£bt 4 Doöore Jo. Fred. Maijer,Witteb, edit. A.
16J7 p. 17. Thom» Forilmann de Vita Lutheri A. 1717. edit, p. 14.
© ) 9 ©
ibi cooptatus. Audiatur Lofcher m): Doftor Andreas
"Bodenitein , fonft Carlfladt, von feinem Vaterland in
"Francken, genannt, ift Ä:o 1504 infcribiret worden·,
"und weil er vermuthlich auf einer andern Univerfi-
"tet pro Biblia , wie man es nennte difputiret, *Anno
"
κ509 zu WittenbergBaccalaureus fententiarius,und bald
"darauff Formatus worden, A:o 1510 aber den Gradus
"Licentiati und Do&oris angenommen hat. Er hat lieh
"zugleich auft das Canonifche und Käjierliche Reche
"gelegt, wolte auch vor einen gutenHumaniften gehalten
"feyn, und zugleich einenThoroiften undSchotiftenabge¬
ben. Er war auch Dom-Herr und Archi - Diaconus
"bsy dem Stift Aller-Heiligen. Uti erat Caroloftadius ingenio fat turbido & torteofo, id quod A£ta Winari-
enfia produnt ; ita, in caulTä quadam debiti, a judicio Capituli, ubi ad Pontificem adpellafFet, fine venia im- petrata, Romam abiit, in 'Cancellaria Papae, Scribte lo-
co , feie fuflentando, usque dum, ne falario fuo Wit-
tebergas privaretur, de reditionecogitare coepiflet n\Nec filebimus, de Dofloratu Caroloiladii, fequens Facultatis
"Theologicasteilimonium :vieeiima die menfis O&obris,
"venerabilis vir, Magiher Andreas de KarIßadt, Ecclefia:
"Omnium Sanflorum Canonicus & facrae Theologie
"Baccalaureus Formatus refpondit & examinatus eil fe-
"cundum formam , in Statutis noftris expretfam, pro
"Licentia , praefidente fibi egregio Magiflro noitro Mar-
"tino Pollich de Meilerflad , & ftatim audita fua re-
"fponfione per Facultatem concluium eil, ut Domino
"Vice - Cancellario praefentaretur tanquam fufficientiffi-
"mus pro Licentia inventus, quod & fa&um eil Fe-
"quenti Fcria Secunda, qute fuit Feftiyitas S. Apoftolo-
"rum Simonis Judae 0). Ignorantiam S. S. fub te-
B ne-
ni) Afla Reformationis Tom. I. p, 313.
«) Viti Ludovici a Seckendorf» Hiitor. Lutheranifmi JU I. ρ· '9P·
0) 5elneccerus cit» p. 17.
@ ) *0 ( ®
nebris Papalibus fuiffe plane inexcufabilem, vel inde
conftaf, quod Caroloftadius heic dicatur jujficientiffimus
Dottor δε Theologiii, ipie licet ingenue profieatur le Bi-
blia Sacra, octennio poft, primum legifte ρ); nec in
Latinitate egregii quid prosftieerat, cum liter®, ab ipfo icriptas,plus morem fecuü barbariftantis teftentur redole-
antque, quam linguas ftilique caftimoniarn; in Lofche-
ri Actis infertas exftant Tom L p. 316, 844, 845 ,846;
quemadmodum in DialeTicis & Rhetoricis parum fuit
veriatus. Ejusmodi quamquam ex veritate rei defenii-
tari poiTunt, non tarnen Philippe Melanchthoni, in E- piftola ad Joh. Oecolampadium, memet opponere vo- lo, qui in comparatione, Caroloftadium inter & Lu-
therum fa£ta , ita mentem aperit luara : Caroloftadius
"bonus eft vir δε rara doTrina planeque nonnihil ex-
"tra vulgi aleam eruditus, In Luthero, longo jam u*
•Tu, mihi familiaritate cognito, vivax ingenium , eru-
"ditionem δε facundiam admiror , iingerum vero δε pu-
"re Chriftianum animum non poftum non deamare^J.
Heic juxta addatur a Spalatino,in Annalibus edit. Men-
ckenianse p. 610. dici Caroloftadium Juris utriusque Do¬
lorem , at qua fide monumentorum ego nefeio. Ab
hoc eodem Caroloftadio tum Decano, Do6toris Theo¬
logie titulus folenniter eft collatus Luthero, artium Magiftro δε FratriAuguftiniano,adque majorem lucem
ex ipfis Facultatis Actis A. 1512 hasc exferibaptur r) r
"Decima o6tava O&obris, qux fuit Feftivitas S. Lucas, 'Teligiofus Pater F. Martinus Luder, Ordinis Fr. Eremi-
"tarum S. Auguftini S. Theologie Licentiatus, hora
Uprima pomeridiana, iecondum formam ftatutorum a
^Ma-
ρ) Cfr. Seckendorf L. III. p. 62. Joh. Lomejer de Bibliotheci·
p» 169. Adam Tribbechovius de DoSoribus Scholaiticis p. 177*
Seckendorf L. I. ρ, 81» ^qq.
r) Sehieceerus ciut, p, 3.2 & Seckend, L I» p.
@ ) II { φ
^Magiftro noflro exirnio D:no Archi-Diacono omnium
"San£lorum Andrea BodenfteinCarolftadtvefperiatus eft
"{i. c. depofitus in Vespcria , ultimo aftu in Univerfi-
tatibus ad confequendam Doåoralem dignitatem ,r)pra;-
"fentibus dominis de Univerfitate plurimisque aliis ve-
"nerabilibus hoipitibus, Sequenti die, ad pulfum ma-
"joris campanae congregatis , ut prius, patribus & ho- 'Tpitibus ,idem Patera pr«fato Magiflro noftro Andrea»
"docJoralibus inftgniis in Sacra Theologia fecundum
''tbrmam ftatutorum eft infignitus. Prrefatus infuper Do-
"ctor novellus dedit danda, Vicefima fecunda die O-
"ftobris Reverendus Pater Magifter nofter Martinus Lu-
"der, Ordinis F. Erernitarum S. Auguftini in fenatutn
"Fheologicum,juxta Facultatum ftatuta relatus eft. Plu-
ra huc ipeftantia habentur in Disp. Jo. Gothofrid.
Meyern, Giella; edita A:o 1717. de Doiftoratu Lutheri.
§. III.
Ad initia regrediendo Anni *518^ cum Lutherus
in Jndulgentiis Tetzelianis convellendis & exterminan-
dis efFet occupatiffimus, deprehendere licet varios huic genuina; fcntentire acceilifle Patronos, & quidem addi-
<ftiftimos, Joh. Staupitium loquor , Georgium Spalati-
num, Jo. Langum,Nicol. Amsdorfium,utrumque Feldt- kirkium, Pet. Lupinum &c. t) quorum in numero per- iönam jamdiu agere ccepit honoratiorem, cum «täte,
tum muneris dignatione confpicuus ipfe Caroloftadius,
& propterea a Luthero, ftepius per literas nominePras- ceptoris & Majoris in Chrifto decoratus u), ita tarnen,
ut veriftime toto de hoc negotioalibiJcripferit Lofcher:
'ob wohl viel redliche Leute fich über den Helden
"müthigen angriefF des AblaiT-Krams, welchen Lu-
< B 2 "the-
s) Conf. Du FresneGIoiTarium Parii. edit, A:0 1734.
t) Lofch. Tom. I. p. leg.
«0 Seckeijd, L. I, p. 72»
φ ) 12 C Φ
""Iherns gewaget, freuten, ίο volte doch niemand mit
9iihm öffentlich auftreten, ja es kam auch (einen gu-
"ten Freunden vor, als triebe er die fache zu hoch,
?,wie denn D. Cavlfiadt, der ihm fonit damals fur an-
"dern beyftund nich gantzlich mit ihm diesfalls zufrie-
"den war > und keiner unter ihnep das wurde gethan
"haben , was Lutherus mitt Gott wagte jp%. Eft idem illud, quod, epiftola adj Spalatinum data, die 10 Febr.
exponit Lutherus :: Mea disputatio de Indulgentiis in¬
nrer calumnias fluiftuat; duo tarnen dicam primum ti-
"bi foli & amicis noftris,, donec res publicetur.. Mihi
"in Jndulgentiis hodie videri non eile nifi animarum
"illufionenv, & nihil prorfus utiles eile nifi ftertentibus pigris in via Chrifti; & ff hanc ientcntiam non te-
"net nofter Carolftadius, certum tarnen eil mihi,quod
"eas nihil; dücit.. Noftri. jam inftituti memores excur- rere fas eilet ad Disputationem perquam folennem, Lipfias A o 1519; in Menfe Jun. & Jul. integris quatuor- decim diebus, habicam , quousque valuerit dexteritas
& ardor tum Caroloftadii,, tum ipftus Lutheri in reli- gione Evangelica defenfitanda contra Joh. E'ccium Sve-
vum, Dolorem & ProCäncellärium Jngolftadienfem,
ut certo conftare poffit.. Ibi enim quteftsones agitaban-
tur praecipui ponderis deviribus hominis in converffo-
ne, de purgatorip, de libero arbitiio, de Indulgentiis,
de rerniffione poenae, de poieftate Papae , quam juris
divini eile,Lutherus faepius negaverat & pernegaverat;
at vero quoniam pernobilis. hujus Aftus prrefidiaomnia, minima', maxima pertraTantexaminataque fiftunt an- tea laudati Seckendorf L. I p. 72 fqq., Lofcher Tom.
II. Ci v· Sleidanus L. X p. 30 fqq. Selneccerus p. 77.
ftjcj.. Petrus
Mofellanus epift,.
adiulium Pflugium
Mi-■ ■ ■■■■ ■■ 1 ' ""T
w). Loleb. T,. II. p,,6 & 7·.
@· ) 13 C i
inite data A:o 151p & a Chrifl. Aug. Heumanno D. e- dita Gåttingar 1741. & longa horum veiligia infequens·
cohors , noiiro pcrtenui calamo nonindigent. Ceterum,,
in controveriia tanta tantoqueanimorum motu, utram- que in partem , yentilata Lutherus heic, a fe diflen- tientes, haud dubitavit omnis ignominias maculis nota«·
tiilimos earpere, vocitando illos nunc novifßitios & bce- reticantiffimoshareticos,nunc Minotauros, nuncRhadaman»·
taurosr nunc Cacotaurosy nunc impietatis cucuilma tuto-
res, &c. λ*)* Nobis ergo fat erit audire Joachim. Ca-
merarium in vita Philipp! Melanchthonis p. 33. ita fcri-
bentem: Contra impudentiilimas conciones de indul-
"gentiis non modo nihil profuit admonitio Lutheri,
'Ted novte tum per Germaniam abiurditates prolatae
"fuerunt. Dumque una audacia trudit alteram, eo tan-
"dem res evaiit , ut gloriofus Eccius in arenam iffam ''defcendereq.qui, primo adventu, ut de1 milite Plauti-
"no parailtus pramicat, difHaret uno Spiritu adverfantes
"disputationes. CongreiTui iiti atqve ccrtamini defti-
"natus fuit locus Lipfia, ubi quafi committerentur duo
"athletce Caroloifadius & Eccius,· eodemque placuit ve-
"mre Martinum quoque Lutherum , quem efb iecutus
"Philippus Melanchthon & operam fubfidiariam in eo
"proelio navavir, admirabilem omnibus,Eccio ingratam
nocentem. Neque iilentio prretermittendum puta- vi cimelium omnino rariiTimum , in Bibliotheca Zitta- vienfi publica adiervatum & femel antea h. e. Anno
1717 typis Wittebergce impreffum ex Mfc. Eccii:
RcverendiJJimo m CJmflo Ρiitri ac Illuflfi Principi D.
Matheo S S. Romani Eccleficey titulo S. Angeli Cardinaliy Coadjutori Salisburgi, Dominofuo pientißimo, Johannes Ec¬
cius, parvus Tbeologus, S. D. cumparatijfima ohfequiorum
B 3 obla*
x$jLofclu. loc. cit,. it.. Collect, Budd. Epift». Lutheil Ep- 25».
© ( © )Η
oblatione. Non praterii te reverendijjlme Pater, ac opthni Princeps, quomodo Dominus Bodenflein Archidiaconus Wit- tenbergenfis, fuperiori Majoy conclufiones feile plenas Efmor- dacijjimas , ebalcograpborum opera contra mc fparjerit, ob
id, quod ad reverendum Dominum meum D. Gabrielem,E- pifcopum Eiftetenfem dignifjimum, adnotationes quasdam pri¬
vatim Jcripferam in aliquot propofitiones Domini Martini
Lutheri Auguftiniani Wittenbergenfis, in materia Sacvamen·
ti pa;nitenti(2, cui ego permodefle refpondi, λγ zfc mordentes
invicem coufumeremur, ut divus Hieronymus ad Ruffinum
ait, propter etjam fcandala vitanda , qu<£ ex amaridentis
libellis dijjeminatis oriuntur, obtuli me velie flare judicio fedis Apoflolicce, ad quam omnis caufla fidei merito referri
debet, ut Gelaflus, Symmachus Efc,docucrunt. Judicio obtU'
li fludii Romani in It-alia. Parrhifini in Galha. Colonien*
z'zz Germania. ^ ille difputaiionem refugiens{quod qui faciant Aur. Auguflinus contraFauftum explicat) mea quo- que abufus modeflia, alterum libellum edidit, in quo me de"
nuo convitiis onerat, 7? boc ?najeflatis Theologiea ejfet
convitiis ac injuriis Jevire. <2^z>z etfi remordere pojfem
ti veUem, ut B. Hieronymus ad Domnionem contra Fa- frum Monacbum ait , pojfem genuinum dentem lefus defl'
gere. At divi Augußini Ef ejusdem B. Hieronymi fequu- confilium peperci fibi,peperci tnibi, peperci nomini Cbri- fliano. iii Dominum Martinum Lutberum Augußinian um
adiens , fcifcitabar ex eo , fuus propugnator mecum non
expeclaffet Sedis Apoflolicce Ef landatijjimorum ftudiornmJu¬
dicium. Qiå itineris difficultates Ef expenfas caujatus Li- pfienje fludium mihi obtulit Caroloftadio vicinum in quo con- venire deberemus ad disputandum. Idem mihi ex IFitten- berga Caroloftadio placeve refcripfit, r«/ igo perlibenter as-
fen]um prcebui , zta, omnino nihil coram dociiffimis felicis fludii Lipfienfls Patribus mihi Ef veritati titneo. Qrnre 11- luftrifßmo" PrincipixEfa Domino D* Georgiai Saxonia Duci
. ...· >\ ÖV.
·)>;(·
c. Principi dementifftmo ejusdem fiudii Patrone humUlter fcripfi, ut fna illußris dominatio favörabilem huic ηegoti&
praheat a[feηfum. Scripfi & almeß Univerfitatis Facül-
tatis Theologiea confilio quibusvisprecihis rogando iffup- plicando, nt onus audiendi cf inter nos judieandi, titer re- Slius de [idefentiat,fufeipere dignentur, Nam pulcberri-
mum arbiträr pro veritate fidei & quamfedes beati Petri Jequitur cf docet (ut Julius Papa praeepit) inarenam de- feendere. Cathedram enim beati Ρetti cum Sandö Cypria-
720 non de[ero, quia ibi folum incorvupta (ut Hieronymus a~
it) Patrum Jervatur hareditas9 qua aucloritatem dat loquen-
di tacendi. Nam fitcra Scriptura inUÜe&um acctpio fecundum praxin Ecclefia, extra quam vivere mori efl. Cum
autem revercndiffwia tuapaternitas nonfit medioeris Eccle¬
fia coluinna, ine tuo totum dedo commendo patrocinio, etjam atque etjam rogans, ut ficut vales, ita velisme tueri, folum ut veritas fidei quam romana tenet ecclefia tuea-
tur U5defendatnr. Valeat reverendifiima iUudriJfimaDo-
minatio tua. Ex Augußa Rhclorim 4. Kai. Jan. ann*
refiitutafalutis 1pi8>
Ut brevi me expediam. Qpemadmodum Carolo*
ftadius obelos Eccii acerbirtimos in Lutheri feripta de·
Jndulgentiis , fiiis Conclufionibus, Defenfionibus, Re-
folutiombus & Arteriitis antea hand levi perrtrinxerat brachio, ejus item Apologiam confutando; ita ex ro- ftris Lipfienfibus nunc rediit vi&or. Rediit quoque triumphabundus Lutherus ipfe >. adplaudente tota audi»
entium Corona, ftudio videlicet partium aliena, dum-
modo ab Epifcopo Brandenburgenfi difeerteri«, qui, ab
Eccio irritatus , inclamafle fertur voce rtentorea, non reclinaturum fe caput, nifi prius in ignem conjecerrt
Martinum ficut titionem irtum , quem htec dicendo,ma¬
nu tenens in ignem conjecity). Vindiciarum vero, in
cau/Ta y) Forftmann. de Vit. luth. p.
m ) iß ( ®
caufla Evangelica exitum tam profperum aufpicatum-
que panegyrico iermone eile percelebratum iegimus a citato Pet. Mofellano&Jo. Langio; uterque enim Syn-
odi Lipfiacn αυτόπτη^ & dvrmoos adfuerat z). Rediit
tandem Eccius, verfipellis ifte Sophiila, quique, viåus
licet manus dare cogeretur , häud tarnen deftit novis
Lutherum dilacerare ealumniis, criminando illum tam- quamvinolentum, haereticum, ieditiofum,furibundum&c.
a). Adde Lutherum deincepsDifputationes LipficasCaro- loftadii, in aulam Saxonias Eledtoralem, & Nurnbergam,
ad ipfumque Eccium perferendas curaiTe, fibi in literis, Spalatino datis, gratulanfem, quod Wittebergae ftuden-
tium augeiceret numerus, ficut aqua inundans au).
■5. IV.
Venia, quam officioPe pete, impetrata, nonnulla
de fatis Eccii commemorare lubet. Nempc, poftquam
viderat Eccius multa do&rinr Evangelier propagandas, tuendrque prrfidia & adminicula in oculis quotidia*
noque adfpectu pofuiile Lutherums feque, defperatis
fere rebus , nihil effeåurum ad nodum illum, plus
quam Gordium, folvendum, fräude vulpeculr tantifper
fublata, vi leonina,in poilerum depugnaturus, Romarn advolat , indeque Bulla-m Papalem deportavit, fufpi-
cans fore, ut fingula & univerfa dogmata antagoniftse
h. e. Lutheri, uno quaii iåu funditus tollerentur. Bul-
lam ergo acceptam in Germaniam animofe ferox intu-
lit Eccius, hinc illincque , fub itinere, foribus publicis adfigendam,quas XLI errorum incufaret Lucherum, di- risque & eum devoveret, & alios quotquot pro ipfius
cauila
z) Jacob Burckhardi Comment. de Fati$ Ling. L, in Germ. Tom.
IL ρ. f3a
a) Loich. Tom. II. c. f &Tom. III. c. 8· Benzelii Hift, Ecclef.
p.300.
au) Collect. Budd. Eprp. 11. rj, 123. 170. 17^.