Specimen graduale de goʾel quod, consensu ampliss. facult. philos. Upsal. sub moderamine ... Andreæ Boberg ... modesto examini submittit Petrus Arosenius, Arosia Westmannus. In audit. Carol. majori die [13] Maji anno 1749. Horis ante meridiem consvetis

WÖI nur ÖttD • Ν ΓΛΠ> Q'ÄS SPEClΜΕΝ GRADUALE. D« Qu

od,

Cotjfenfu

_AmpliiT.

_Faculf.

_PhiloC

UpiäL

Sub Moderamine .

,

Amplisfimi

atque

Ceieberrimi

VIRI3

:NIΤ .

ANDREJ

BOBERG

f . ■

L L 0.0.

_Prof.

_Reg.

_&

_Ord.

Modefto examini fubmittic

PETRUS

AROSEN

IUSj,

AROSIA. WISTMANNITS.

In Cur_Audit.dl*

Majori

die

Anno 1^49.

*

.*■ «V . .< , K' v \V: . ' ♦ .

Herls ante txeridtcm _eonfvetis\

D.

_Ό.

_&

_B.

Pr.cfitlo,

7ΝΊΪ> Particip. _{Kal> verbi eil}

argumentum, circa quod _{cogitationes noftrse heic praecipiie verfantur ; tum}

qua-tenus _{hoc vocabulum in legibus facris forenfibus}

haud raro

eil _obvium

; tum etjam _{qvatenus extra illas longe amplisiimum}

2ugtiihsiiraumque apparet, nominaliter acceptum; prsefertirn vindicante _{etjam hoc Scriptura Sacra Summo Deo noflro* Ejus}

vero _{explicationem, cum noftratium nemoM,}

quantum mihi

quidem conftat, ex profeflo tradiderit, unde _{vim ac} dulce*

^inem _{ejus,· uno veluti loco colle&am , fimplicioribus}

perei-pere* Jiceret; haud'adeo mirum * ii multis fortaste parum

co-gnitum, aliis non fatis perfpe&um fuerit. Proinde, ut e©

melius v vehmihi-innotefceret shoc fan&isfimi Dei nomen ,

aliisque- illud adcuratius perpendendi anfa

ofFerre-tur, praefentes meditationes publice exhibendas animo

volve-re coepi. Faxit autem Optimus Maximus, ut

tenuis

hiz labor; in hoc. altisfim« inda^inis & do&rin« ,

folatii*

cjue plenisfimo uegotio,

aliquo

faltem

modo

,

immenfum

e-jüs erga? nos> amorem.

Cgpificet,

declaret-, celebret

ac

rite

vcneretur·

(jfl CitAtton Alicuhi vMimtts Cramert IbtoIogiÅtff

Ifr^

di

fcd*

tftra mm

iQttä

w w

!>KJ , Pracf· Kal, radix

ipfa^

proutafeunde fatis et T

exi-cis _{p3tet> non unam praebet}

_{ßgnificationcm.}

_Genermitn

quidem Srockio, _{poil Forilerum} & Avenarium, volven·

di

_{fignificationem habere}

_{videtur, utpote per}

_{aäliteratio·}

ηem _{qtiandam, Forftero imprimis adamatam >}

_&

_rece¬

pten in Di&ionario Hebraio, convenicntem cum

h)>\

%

Ted nos, hac conjeilura miila, uti eam merito iumcu~ pat Mercerus f in

{ins ad rad·

notis, in

Lex#

Pagni-ni, eo vel licentiat # vel audaci« atque

arrogantia:

non

progredimur,

ut

iiteram

ν pro

arcejfiria,

non vero Ssminali ac tbara£lcriflica\ uti appeiiant#

heic

habea-mus. Huic igitur literae» _{seque ac}

reliquis,

fua

dignw

täte _fervata, in radice hac momentofe»

illi

potius i*

lar

tiori _{feniu, quem per ei}

_convenire

_putat

Gro-tius _(b),

_{figtiificatum qvovis tnodo}

_libcrandi

_atque

vindl·

caudi tribucndum arbitramur. Quam _quidem

fenten-uam _{loca, ^ob, 3: 5, Lev»z$t 33. Pf- ϋ$ϊψ·}

_Gen»

lp+

A 3,

ftabi*

Jf ; ^ C

ftabiliunt; in quibus generalis vindicationis, ewtionis 5c

variarum liierationum mentio _{injicitur, idque fine}

par-ticulari _{explicatione, quo potisfimum modo, 6c in}

quo

Cäfu hoc fiat. In _{Specie autem ii coniideratur, vel cir¬}

ca ipfura

vel

_{circa d^ns, varie verfatur, Priori}

ιμΦ) _pro

_{objefto habuit,}

_{aut fuam ipfius}

_perfonam,

quam e fervirute vindicare, ipfi integrum fuit. Lev. 25:

49s54·ί aut rem fuam i fic de confecratis, Lev, 27: 13.

feq, 6c

de

venditis>Cap, 257<3p.iéq.Iegitur. Pofteriori in¬

dem, aut _{perfonam, aut} rem alienam refpicit, Perfo¬

nam_i ubi idem eft, _ac aiium _e Servitute liberavit7 _Lev»

£5:48* viduam

confangvinei

duxitί Ruth» 31.15.. Rem;

quando

fignificat,

vendita

bona

redemit,

ut

ad

primurti

pofTeiTorem

redeant,

Lev.

25:25.

feq.

caujfam

<&

injuri-as alicujus fuas dixit, Num. _{5: g*} Jer. _{50: 34,} Alterius

proiufum

fangvinem

vindicavit

& ultusfuit. Num. 35: ix. Ad _{modum, quo}

_liberatio

_{6c redemtio fierent* quod}

adtinet, fuit is> vel per manum

injeitam,

fortem ac ftrenuam* vim 6c _potentiam, Exod. 6: 6. Pf. 77: 16. vel per

pretium,

Lev.

25; 25.

feq.

prout

cauifa

alienario-nis _{fuit, five vis, ilve}

jus

(ς).

_{Attentionem autem}

me-retur, quod ,

ubi de

vindicanda

alterius perfona

aut re

agitur, nullius

adjumenti fiat

mentio. Nee

praetereun-dum,

_{proprium illam}

eife verbi hujus liberandi

6c

redi-mendi

_{fignificationem*}

_{ubi pretium}

_{intereeiferit;}

_6c,

quod in

omni

cafu

probe

eft

obfervandum, jus

confangvi-nitatis

_{prateipuum, 6c}

_{quafi unicum}

_motivum

fiierit^

adeo ut 7n3. non tantum afium redimendi, fed 6c

offi¬

cium)

_jus

_6c

_{necesfitudinem includat (d)«,}

_Unde

_facile

colle·

UTOi

nirp

_ptas

*©* ) o C *©*

_ F

collegeris, impropriam cffc illam, qua? nudam

Jiberatio-nem _, fine nöminato _{pi erio} exhibet. ΡΠ _{69:19. 74: 2*}

107:2, Quamvis autem ρητον% pretü menrio ηοπ

femper inferatur ; credere tamen convenit, illud fere femper κ&τ*

JUwav

fubintelligi ,

etjam

ubi temporalis

rederationis commemoratio habetur, Sit nobis _exemplum hberatiolfraelitarum ab hoflibus eorunvFatemur in hac-ceabfolutam _{potentiam magis, quam pretiurr, in cenfum}

venire;

extrajudicialisnamque

_fuir,

_obfervante

_Priikne·

ro (e)* Si _vero contendat aliquis, nominaram

libera-tionem _{per eapropter exprimi, quia aliquo}

refpe-öu fafta eft, interveniente _{pretii folutione* utpore}

cum _{propter Κύτξ*ψ\ quod in plenitudine temporis}

fol-veret Mesiias, Ifraélirae _{fuam libertatem confecuti fint;}

(typus namque fuit liberationis _fpiritualis ab lllo, in¬

terveniente _{fangvinis pretioj olim praeftandas)}

_ille

neu-tiquam nos

fibi

adverfos habebit(f)*

Åliarumhtijusverbi _{con)ugationum}

_{fignißcationesl feil,}

_in

Pklpolluendi, comaminandi, ubi, ad mentem Schindler! <5c

aliorum,cum volvit, congruet; _quia res coeno vel

fangvine vohtat<e tnquinantur , non moramur; prasfens

enim non _tangunt inftiturum (g),

(*) ht notis ad EfjjlZO. r c) ]oh. Coccej. in Pf Toj* §♦ JV (d^

l-dem in _{Job. ro:} ί<4 _{§. 46. e) l'ind. in Exod. ] 13, (/)}

Bibi S. Sub tit. _{Redimere. (fr. Vitring. /'» £/", 3 Vid. qu<g}

de bis monet _{GuJJet, in /,/>. T,}

§*

Graeci _{Tnterpretes verbum /^3 exprimunt per}

tue-^ _{.-é®# 3 o C}

*©*

—■■ ■" ·'"mm* ■ i·« >m "■'■»*»' —

—■ ■!■■■*■ ■■■ ■. ■ - , ιι■ ι i ii»ι -■

?v, liberierc : _{**ιγ&ρβζΰηι, uxorem adjlnitaiis jure äucere>}

*aßny τηψγνν&ΜΑ i _{λντξίίρ & λντ^σ-&Λί, redimere, liberaré9}

& _proprie

_{quidenv, interveniente}

pretio, uade

dbriptu-ra Sacra _{Ν* T- faspius meminii}

_λζίτ^,

αντι\ίτξΰ:

dirimere t

_iy^^ttv

_{emere: ίΑλΛ^ί^υ* reeipere (h). His}

addicum vellet _{Coccejus, poil Grotium & aIios}

, τ·

ιλΑριβάΜβ"y ut _emphatice

_ufurpatum

_{ab Apoilolo}

Eor#a:j6, ubi fcrmo eft de incarnatione _{Chrifti, &}

iemmis Abrahami _{adiumtione* a cujus communione}

excluduntur _{angeli. Atque hoc quidem}

prae aIiis ™

optime

refpondere

cenfet; _{urpote cujus duplex}

fignificatus occurrat,

adfumendi

_{nimirum & adferendi ;}

ut adeo causfam & effectum _fimul,

idque in eadem per* fona hie includar· _{Queraadmodum enirrt V* T*} causfam rindicandiex _{propinquitate adeptus}

; & vi

hu-jus ad vindieandum ipfo aitu _obljgatus fuit; ita &

Mes-iias, uc Ν. T„ adfumens fernen _{Abrahae, jus} re-dimendi confecutus eft* _{cujus efteftum tandem glorio*} fe _prarftitit

_(i),

_{At vero* hase ipfa, ut egregie dicun*}

tur, '& convenienter perfon;£ atque officio Mesfiae; ita fenfui _{Apoftolico > quem poftulat & contextus in loc»}

cit. _{parum effc congruentcm 9}

aptamque hane

verbi

Gro·

tü _{explicarioncm}

, copiofiusevincere fiuduitCalovius^in

notis Anri-Grorianis ad _{h* h Neque}

_id

prajtercnit-tendifm , nusquam _, in verfione Graeea S,

translatum occurrere verbo _{twi\*pR*ur&*ι» quantum}

quidem nobis t(i _{obfervarumy ufurpatum vero}

_faepius

legitur ad

_{fignificationem}

_{verborum «im » prn & WQA}

txprimendam*_¥ ut apte notavit Grotius in Loc# dt.

7

(/i) cfr* Dieter* ^nf, Ar. T. Meifn* DijJi iη Job, 19: 2$V§„ 7» &£&

inur_{pr, Ferf* {i) Cocc, in Gen, 98: Ebr, 2* §»72»}

§+- ?*

Hifce _p'ofitis»

_haud

_difficulter

_hoc

_{iroftrum ab}

_ahif

verbis, _cognafé

flgnificaiionis,

difiernitur

(i).

Sunt

fere

hxc: l:mo. mäj _perfonam * certo refpeftu extra

ila-tum libertatis pofitam, _a

captiyitate,

_{reatu >}

aJiove

_ma.

10, in libertärem redemit & vindicavit; idque> fi quis

violenter aiienatus fuefrit, manu ac _{potentia; fi} vero

reatu nexus fit, &jure

conft'rifhis,

_per 'λντξον

quod

dicebatur* Gallice' rancon; fepisfime tarnen _pretii

men-tio omittitur: nec ad jus confangvinitatis alügatum

efi _(m),

_Hido.

_r—fip

_a

_Coccejo

_Huc

_refertur;

_{ita ta·}

men, ut differentiam oftendat, dénotando habuit vel habere _ccepit ,

natural!

aut

voluntaria

, propria

vel

im-'

propria

generatione,

laboré

vel

pretio(n). IlI:o.

bsv»

defunfli fratris uxotem

duxit,

propius quidem

acce-dit, fed tam late fe non extendit, quam bsxi quod

reliquis plus ponderis,

doörinae

et folatii importat,

(II) £)uenß,.S,Ih, Ε, II/, ρ. Α \Q> (τη) Rav. Bibl\ S, tit» Rcdimq^ (η) Cocc,in2,f, & Catech, $, ff.

f*

4.

Data hac _{explicatione radicis, ad bN\j, quod} ut" tlonieti _{participiale &*}

_officii,

_{in haC trailatione}

conii-der?bitur, redeundum eil. Sed _neque

_hoc

_{unieam inv}

S.JCodice

_probet

_{figmficationem.}

_Metaleptiec

_nudura*

confangvineumdeftotarfoy

* u Reg· 16; uf

Eiech.

nx

' ·

$ _j) ·

Per _{Synecdo cheη generis &. Metonymiam effdentis}

, fen

late* _{qusmcunque vindicem & liberatorem, § τ. Pro.}

frie au:em > ut a nobis accipitur, _tanto eil ,

ur in _{"reliquis nodorrbus iingvis}

, fa!c.em Europois >

anico vociibulö _{cömplete exprimi v/x queatm Larmis eil} RedemtoY> Liberator _, Uitor_, Vindex, Conjangvineus _\

qiue quidem incerpretatio aliquid dicit , led non o*

innia* Groci & ay&rw vocabula adhibent,

quibus plus

dicitur,

inclufo videlicet pretio&

confangvi-nitate _{j at nondum torum vocis pondus}

_exhauitum

efl*

_Significdt

_{enim in proprio fenfu, a quo temere}

non difcedendum

^

ejusmodi adjertorem

&1

vindicem,

li-heratorem redemtorem, _{qui jure}

_{confangvinttatis}

wo-tus, cattjjam propinqm

adferit,

_{honorem, fangvinem}

vitam ejus _{tanq t am}

fuavhtdicat,

vel qui bona _{a c onjangvr}

neo, donatione fen vendllione, vel _quocunque

modo

de-voltfta, &* contraflu _{quodam implicata, jure proprietat}

_is

prißiitje ei

rurfus

aaferit & vindicat (p) jratriamque

du¬

ett. Non _{iraque fufficiunt verfiones SVecano* quocun¬}

que

demum

funt, folirarie aeeeptae; namque fcquentes

eonjuäim fumras, femel & fimul exforbec : Qt\ ildf'

Rp(D

©foM(}<fmnar{

,

frdnbe

οφ

fiagtlnge,

cfierirä*

t)are i

_^ftctiffap,

_{arf οφ egenbomé}

_fDrfmarare,

lofieéman, foricgare,

_igeniåfare

_οφ

_&5rt>omaru

(o) Poll Synopf, in Rieth, 1: j0. _{(p) Glaß, Phil, S< in ordt<} de L*

Ebr, nccesfitAte y p. 366,

5. 5.

Mentio

_hujus

_{vocabuli primum o:currit in}

_Iibrö

Genefeos _{Cap. 48» iö.}

_{ubi fidelis}

_Patriarcha

_Jacob

Å/es-" ' " "

\

fffei

nur

_£aä

*.©#■_

I

0

C

*©*

_ _ 9

fiam cum Π emphatieo _{communem >} fuumque

ab omni malo liberatorem, iub hoc _{nomine invocavit*}

Alt _vero, non tanrum inträ viiibilem

hujus

_temporis

eccleliam innotuit, fed & extra eandenv< Pacientias e«

mm illud exemplar jobus, fecundus eft, _{qui, qvamvis ab}

Abrahami _{poiteris remotius habitans , hoc plena fiducia}

celebravit, cap, 19: 25* (q) Difficile quidem eft di&u,

quo claritatis gradu, myfterium Guelicum _perceperinc

pii homines hujus am,

imprimis

ante Mofen, a _quo

mirum _{quantum explicatum eft , credere tarnen}

pos-fumus, eos haud obfcuram ejus habuifle _notionem*

Tandem a Moib ad Prophetas _uiirs ejys _{translatus eft;}

itatamen,- ut Dco praefertim _{tioc tribuermt hi S. Scripta*}

res* CoUafiSj _autem omnibus _{locis, in} quibus _hoc

vo<-cabulum _legitur , duplex Goelem conßderandi ratio

offer-tur, _Ijmo* Ut _mere

hominem

&

_typum, li:do/ _{Ut Deum}

& _antitypum.

{q) Seb, Sfbmidii Qotnment9 in Jobum,

• · '

■

■ ■

5··

6;

*

Λ

:

Ad _{homines, hoc nomine infignitos^ quod}

-adti-net , illi, qui

confangvinitatis

jure pauperis vendita bona,

prxcipue

agros,

redimeret,

primum hoc epitheton

addi-tum offendimus. Mandatum _{divinum de ejus offi¬}

cio, his verbis _{expreflura legitur,} Z,ev. 25: ay. —ο

ΓιΝ ΥΦΝ ^ΠΐΠΝΟ _"ρΠΝ

: VnN *ODD Quirn _{facultatibus \attenuatus}

_fuerit

_frater

tuus, ha ut vendat de _{pojjesßone fua ; Urne accedens}

vin-dex _ejusy qui propinquus

efi

ei} redimet rem vendit_{am a}

3 0 ν ö C *©>}«

_ ι I fl **", ■ . nr ■■■■ > ,I !_■ β .1 II J, ι ι I ITT„ , ,.n·

//W* [uo> Exempla

legis

hujus

obfervatae habes Ruth.

4: i. fe_q. & Jer. _{3a; 7.} Rationem _vero praecepti

fi

qvae-ras, fatemur merito, fan&isfimas Dei vias

nobiscmni-110 altiores eife, _quam utinveßigari _queantj

Sufficiat

et}am Dominum hoc _praccepifle; attamen

licebit,

quod

fperamus, pio inßituto, aliorum in

hifce

induftriam

& meditationes imitaru Proinde _{fufpicari faserir,I:mo}

Deum , umbra quafi & typo hocce _,

ecclefiae 7udaic<e

oftendere voluiiTe , qualis föret

promifTus

A/esilas_^ ve¬

ms _{qui omnia, imprimis} fpiritualia

bona,

_aliena·

ra & vendita , redimeref. II:do. Voluntatem fnam

de-claraffe » de fervandis illis terrae Cananaeae terminis, in¬

trä _quamcimque

_tribum,

_{qui unicuique erant}

defiggna-ti 3 ne poft alienatas _& confufas

familiarum

pofTesfio-nes ac fundos* _parum dignofceretur

flirps

_& locus

na-ftituri Mesfix. Iihtio* Ut notum faceret, fe hane

ter-ram ita Ifraelitis _{defignafie, ut nulli alii genti,}

here-ditas _{aliqua in ea relinqueretur 3}

_quemadmodum

_{& nul¬}

li > nifi fpirituali Tfraelitae, in cceleßem hereditatöm

a-ditus _{pater. IV:to. Affe&um fuum benevolum,}

omnis-que mifericordise fontem inexhauftum, erga pauperes

fignificafle, quos ab egeftate fumma fic Iiberare volu*

erit. _{V:to. Ut populum fuum de}

_officiis

erga alios,

fpeciatim cognatos , admoneret; nec non, utditiores,

quid illis _{erga egenos obfervandum eiTet,}

commone-faceret _{(r). Pretium autem folveret neeeife erat}

,

quia emtor illud dudurn foiverat _{; nefas autem föret*}

illum emto _{praedio, fine numeratä pecunia}

, privare.

o-Wm

_rnm

_ed

%

'

*#* ) O ( . *&*. ΪΙ

Rationts _{fluresquiJefidtrnt, aieat i»}

/. ». (S _{Sjnopf,tolumin Crit, »t & alias,}

§. 7»

Przter hoc aliud officium ™ _{commemöratur,"}

f/ί

_{conjangvhieum}

_{e fervituie liberaret, quod Lex divina}

exhibet in eodem _{capite Lev, 25: 47. feq. praefertim in} his _verbis, comm. _{48>&49. ITT1INfii^NP"ΡΠΝΟ ιπν}

: ό>ν:τ> _{mröuioo vwa -ϊν^ο-ίν 13>νγ}

πτρ in

Ums

ex

fratribus

_{ejus redimef eum.}

Aut patruus ejus, aut fi· lius _{patrui ejus redimet eum; aut e}

propinquis .

vis _{ejus,e ejus,jamiliaredimet eum. In}

ejusmodi vcro ftatum _{affliftiorem, cum vario modo}

incidere homines

potuerinr,

multis

disquirunt Judaforum _Λ/agiftri,

quo--usque fe extenderit Gcelis

_officium,

_{in illis redimendis t}

qua;

fingulä

heic adducere, noftri non eft _{inftituti (f).} Rationem _{hujus legis non}

opus eft folicite

_indagj-ire

_; prxcipuam haud dubie

_ipfemet

_Deus

_fuppedirat

in

comm. 42. & SS' DH _{VlSsr EVDV JfN'Virr'OS i>"0}

Λ=ο·*ή>Ν πιπί"Ον d^Ssd τρκο _dmn

-»Γινκιπ

_feguia

_filii

lfraelis feintJervi mei, immo _{fervi meifeunt, quos ex}

_Aügy

pto _{edttxi:Ego fum Dominus Deus . Is vero}

no-luit, ut Ifraelita fe fervum _{venderet; mercenarius}

fan-tum eile _{permittebatur , v. 40.}

Quod fi extraneus

aliquis fervum fe _{vendidifiet Ebraco,}

nulla inftitutio di¬

vina _{aderar, qua is}

per cognatum in _priftinam

liber-tatem _{reftitueretur«}

Verum,

_obligatus

_fuitr

pauper IC· raélita «Sc _{mercenarius, ad mandatum}

Dei, _{primum ipie}

vendita _{bona repetere,}

Sc femet _{expedire, v.49, cfr.v.v,}

49 Sc 54. _{idque fine dubio eam öb}

cauflam» ne in

angu-ftiam

_redaöus,

_diiToIutius

viveret, & redemtori _plus

I £ ) O (

jufto confideret, nec pigritise fe dederet ;

fed de

au·

genda re Tua domeftica ipfe ^ogitaret: in extremo au-tem neceffiratis caiu , ubi nullo alio mcdo fublevari

parerat, vindex accederet

(t),

Qualis in^Egypto

affli-ilis Ifraeliris erat Mofes , quamvis in fcriptura

V.

T.

hoc nomine is

_{nuspiamexprefie}

_infigniatur;

_illi

_ramen ,

rit _{typo, hoc impönere non verentur}

quidam

Rabbino¬

rum veterum, _qui MofenjWN^

Vindicem primum,

Kabito_Vefpeöu

_ad

_A/esfiam,

_,

_Redemtorem

alterum: Unde&Exodiim nblNj ΊΏΟ librum vindicationis

appellafuntfu).Nec fine omni

fundamento,

exipfo

S,

Codi¬

ce _{defumto, hoc} noménillivindicandumputarunt

quidam

Interpreéum

(v).. Liberatio enim ex ^Egypto per ex» primitur, Exod. 6:6. 15:13. & alibi ; w ro» Μωοο-ijv b

<ε>εος _{λυτρωτην απζςειλξ»y A£L 7* 35V λυτξωτης vero}

idem

eil

ac _{bKft. §.§♦ 2. & 4. *}

vi vid\ Seiden> /» Μ G, Lib. VI e, J. [/] Maiwon, in Meli

"HSV c l, Seid. Λ _{[#j Chriftian Schoettgenii liber\}

em _{tit, i>er rcciljtt ^D?egiaö}

# aus Der äffen unD reinen

SuDifc^en Theologie. p\ lo. 4^4, %9J, & alibi. Leigh. crit.

/'» _{'Ssn. Jo, Andr, Siepii Diß", Epik, in Job. τρ* 2 f. pt 1 ^} /*£* 4//Vt (χ;) uid, Poll Synopf, Crit. <« Aß, VIT \ )*

d , ■

-§. 8.

·'

Nomine _et'am is _{appellafur, qut}

_fangvmem

mortem _{propinqui bccift}

f qüafi

fuum

repeterety & jus

foenam homicidii ex'igendi haberet: iinde fangvinis vindex

ΕΠΗ Ϊ>ΝΉ, nuncupatus e(l (w\ Num.. 35: ip. onn

*_{Elim"ΠΗ ΓΥ>ϋ*>· N^rt Vtnäex fangvims morti trädet}

er¬

wöi mm

eaaä

0 ;··

tis . ""■

•j* - ~

*©*. ) o c *©*

_^

«*-ciforem

illum.

cfr.

v. v, 12, αι. %·$. α?.

Deut.

19:

<5.12,

jfcC

20: _{9, 5. 2,} Sam, _14:11. H^c _vero

vindifta

_{, an}

prsece-pta

fuerit,

an vero

nude permifla, funt

qui

dubitant;

at vero verbum mandati haud obfcure videtur

expres-fum , Num, 35: 3r. Praeterea quaeritur :

An

vindex

of-fenfum homicidam ftatim occideret,. an vero cauffam

prius

ad

judices deferret:

&

dein

> re

iudicata,

an

ipfe,

an _per alium hunc

interficeret

?

Obfervamus

Scrrptu-ram S., ut alibi, _ita heic non obfcure legis fenfum

in-terpretari.

Officium

illud,

quod

Νum, 3lt: 19.11.

abfo-lute _quaii

_vindici

_injungit,

_ur

_homicidam

_,

_ftatim

_poft

commifTam cafdem, ubicunque invenerit, morti trade*

ret, paulo poft reftringit , quum in cafu improvifo, fententiam inter vindicem & homicidam a coetu

dicen-dam _vu!t, v. v,12.24«, 25. & D'eutv 19:15. neminem u-nius teftimonio e medio tolli, permittit: multo minus

ergo quemquam , nullo

refte

convi&um,

interficien-dum credamus. Svadent hoc _{prseterea regulae juftitisev} fieri _{nämque potuit, ut}

_vindex

_{fpeciali odio}

_{, aut}

ni-mio fervore _{accenfus, v* <5. extra afyla homicidam in*} vitum & trifti cafu fa&um ofFenderet t _quem fi

neca-ret , Si legis fcriptaey &

juris

naturae repagula

absque

dubio _{frangeret. Ergo ad}

_judices

_{deferenda erat} cäus-fa, ut illi, an abfolveretur , nec ne, examinarent (x)4

Sententia autem difta; & _reo condemnato, vindici ma-num admovere integrum _> i_mmo

injunflum

_erat.

U-trum vero _{ipfe necem} illi

adferret

_{, an per} mi¬

niftros _pub!icos, vel alios _{; non convenit inter}

Philolo-gos, nec noftrum eft definirey

'K

ς») vid. tili Sjnopf, Crtt, in Nam. g ρ το4 (χ) gfr, Friedl. Öbf.

tibi, t» Nttm. _{3 y: 19, /Xf#. Fe(ftlii Chr iß. Myß, ρ, ;*j6. fQii}

9}9*t(< Crit, inb. A C Ai/V*. <tr>n*t> m4rg< ad b, l.

/

Equidem

ratio

legis hujns haud

difficulter

invefti-gatur. Deus eniro , ut nobile depofitum, creato homi¬ nis _{corporis vitam cum anima immortali adjunxit,}

pa-riterque declararit, maximi intereffe, _{quando hae con*} jnn&isfima? partes diflolvantur. _{/pfe itaque Creator, qui} hominem intenfisfimo _{profequirur amore, terminum} Vitaefuo arbitrio ita definitum _{voluit, ut nulli alii>} Vio-lenter vir« filum

_abrnmpere

_{liceret. Hoc ut omnibus}

eo melius innotefeeret, _{non tantum cum asrernis jufti}

honeitique regulis, etjam hoc _legis natura?

indifpenfabi-le _{praeeeptum, neminem Ude7 cordi humano inferipfit}

; fed &, ut omnis ignorantiae exeufatio _{abfit, pr»ceptis}

decalogi hoc quoque inferuit, ne occidas.

_Hujus

divi-n« legis cxafiisfimam _{fanflisiima juftitia}

requirit

obfer-yationem* Proinde , fi quis ferox & inhumanus

adeo

deprehenderetur,

ut, lege _{fusque deque habita,}

interfi-ceret hominem > poftulat eadem juftitia^·

eaque

vindica-tiva, ut hotnicida _{juftas lueret}

poenas. Quod vero

ho-micidanu ne _{tempus alio fugiendi, vel}

qvasvis _fpeciofas

cauflas _{fingendi relinqueretur* fineulla}

mora^ _{atque per}

confangyineum interfici

_juiTerit

_{Deus: id utique odium}

peccati

bujus

tanto luculentius teftatur. Vidit fortafle

Dens, quosdam

_hominés,

_{paupercs prasfertim & infe·} xioris

_forris,

_{a ditioribus adeo vili}

pendi, ut cauflam

ilio-rm

_tsaä

*@4i ) ° ( tfc

illorum occiforum _{vix agere vellent\ ergo confangvi*}

neis _{injunxit, ut fangvinis vinculo ad mortem}

ülcifcea-dam traherentur _{j idque aliis in terrorem , ut a tam}

immani & harrendo _{fcelere, faltem formidine poena?}

y

relida _{fratris defunäi vidua, quam ab offrobrio &* cce*} libatus tneommodis liberaret 5 unde qui hos prarftitir,

etjam diétus eft. Qupd nomen> _quamvis necGen*38i'S>

nee Deut. 25' 5. ubi _{primaria hujus inftitutionis fedes}

eft, _legatur } tarnen > ii h<ec loca cum Ruth* _{3: 9} ad ₁₅

& 4: 1 ad 12· conferantur, _{eundem> qui prioribus lods}

0^, hic bsu _{nominari, abunde fatis patet, In hoc}

matrimoniali contra&u obfervandum , fcemimm viduam

fuiiTe _ducendam, non vero _{liirgintm nude} defponfatum _j

7iec comnhmam, _{aut uxorem fecundariam}

, fed prima

-riam & _{legitimam (y). Id prasterea attendendum eft*}

quod lex indicet, priorem maritumnullos prorfus

retiquisfi;

Uberos. Vocabulum _enim

p

,quod

in textu

Ebraeo

adhibe*

tur,

V?—ρκ

_{filius Ulinon efl> quamvisfit mafculinum»}

procomunitarnen iiimitur,ut alias

_{frequentisfime.}

_Qutre

& Gncci hic habent τίκν* &

_{ο-πίξμα,}

_{apud Matth*sa: 24.}

Marc* ια: _{19. & Luc.ao; 28. Quse vocabula Vulgatus liberb}

&_{fernen, & Svecus, poft Lutherum , idttt βφ fÖÖ}

$

bene transferunt Etenim ii filiam _{reliquiflet, ad}

_hane

legem venire _{opus non erat; quia ex filia nepos in avi} familiam

_adoptari

_potuit,

_poftquam

_{illa hereditatem}

® C

, II -| — . I rw ■ , - ■» -* -—■ -^Alpi :■■ "■——m ' < * ■■*»

tris aJivit, Num.äy: 8. & extra

tribum

fuam

non nu-pfir^z,).·

Purant

quidem

nonnulii, prolem

aliunde

adopta-tam, ab hac lege exceptionem

facere;

fed dehis,

tacen-te iSeriprur-a S.,

nihil

definiendum

videtur.

(^) vid, Grit,in h, l, G> Gal,

Mihi,

dl,

(z)

Ut

rede

obfervat Grotius

Adb,l,

§♦ II*

Praeter hsc monent Ebrasorum MagifU* tres

menfes

poftobitum

mariti

fuiflfe

exfpe&andum,

ut

certo

confta.

rer, illam non gravidam

eile

His

prasrerlapfis

, non

nuberet extraneo, in _quanrum

feil·

hic

jratri opponitur;

fed in domum _patris

_rediret,

_donec

fratri,deiundli

conju-gis fuperftiti* nubere

liceret;

five

eundem

patrem,

iive

eandem matrem folum, five urrosque parentes

fimul

cum mortuo communes haberet } modo ex

conjugio

primario & Iegitimo

eiTet*

Communem

cum

defundto

haberet hereditatem hic viduae affinis, fed coelebs

adhuc

in domo _{paterna maneret.}

_Si

_plures

_in

_eadem

_domo

fratres eifent, natu maximus duceret: quod

probatum

volunt, tum ex nomineήπΝΥ quod& unum

&

primum

fi-gnificat, tum ex sequitare

naturalis

Nolentejautem

hoc,

unus e _{reliquis in} locum

dernortui

fuccederet

_;

qnia

ad

primogenitum folum > jus hocce non

reftringitur,

licet

ita fentiant alii _{(b). Fratrem vero ,}

_{jam maritum,}

tu-to hinc _{excipimus, idque neceifario, ne}

Deum

polyga-miam Simultaneam alicubi

_{prcecepifle, quisquam}

_illi

fa-vens temere concludat _{(c). Neque}

enim

_tant#

necesfi-tatis erat h#c _{inftitutio, ut fräter}

quilibet

viduarn

reli-ftam duceret# Direäe _{quidem fratres}

_proprie

ficdiöos

tm\ rnm ouq

*®* 3 0 ( _*©*

^

lex _refpicit;

_his

_{vero vel deficientibus, vel renuentibur,}

per confverudinem, non autem _{fcriptam legem 5 ad}

a-lios _{propinquos ,}

_fratres

_{etjam diöos, Gen, 13:8*}

i-f*

14.1(5. derivata eil (d). Quo faéio , non ampllus

ύχιγΛμβξίνΜ, fed kyxmvwy quod Iatius patet,

adhi-betur(V), _Legitur

_hujus

_{matrimonii exemplum in}

li-bro Ruth , Cap. _{3 p.13.}

4· *· _{feq* Abnuenti leviro,}

igno-miniofa erat renunciatio _{3 nam muller ad illum}

coram fenatu _{accederet, calceum illi detraöura}

; _utpote

indi-gno, qui calceum geftaret, h*e4 inter _{ingenuos verfare·}

tur, _quia calceos non £erre,fervitutis nota _{erat, ad}

quam fervitutem Cananaei fervi olim_{damnati fuerant; &}

apud

Romanos fervorum _{calceamenta ab aliorum}

differebant

(f), Detra&o calceo> fratria _{quali diceret:}

_Dignus

es, qui

& _{ipfe, in}

_fempiterni

_{opprobrii notam,}

pedibus nudus _fias >

h. e. fine_{familia ér fubditis* quia}

te

ipfum

_{hoc fafio}

nu-dipedemfecifii, in

_familiafratr

_is

_fufc

_{itattda, utnöta fit}

ß-vnlis_{faclo, quo peccafii (gλ. Tandem}

fputum in levirum

emitteret, dieens: Sic _{faciamus unicuique}

·, domum Jr_atris

tfdificare renuneianti, Deut. _{25:p# Sed ii duceret}

fratri-am, filius in fecundis _nuptiis

primogenitus, non _patri

fuo, fed _ejus anteceflori _{gigneretur, quia ei in}

heredi-tatem _{fuccederer, Idem}

praeceptum

jubere

_{srederes, ut}

nomine _{etjam prioris mariti hic}

appellarerur> vi

verbo-rum, _CW—»

quae

habet

S\ textus in comm, _{6, Ceteruin id non obfervatum eiTe}

, patet ex

Ruth, _{4:17.21, ubi Obed nec}

Mahalon, nec filius _{ejus , fed}

Boas _nuncupaturj

unde formulam hane, fiare

_fuper

no*

wen, ita

_{explicant plerique,}

utfignificzt

(uccedere

in jus

ϊ_{§ ) 01C}

* ■»■■■■ «'«ι ■■ '■ —Β^>ι»ι· ~■ m ι r—--»ι·· ■—1 ■"·

mminispatrui, videlicet in adeunda hereditates · quae-e·

jus nomini erat _{alligata (h). Lex autem de hoc} matris

monio,. partim Ceremonialis & typica fuit, Mesfiam

ad-umbrans; partim Civilis & Politiaej^udaicas

aceommo-modata: _{idque ad confervandum, & diftinöionem, Sc}

numerum tribuum _{atque familiarumut cognofci poiTet,}

ex _{qua familia A/esßas naiceretur. Jam fublata caufla,}

ceffare debec ritus: _{quod ipfis Judasis fere perfvafum}

dixeris _{,, cum hodie paucis exafteobfervetur (i),·}

(4) vid. Äiunß. &fäg. inDeut% 2f: f. (£) CaIöv. Bib!% ju, [_c]/ty.

Ii _{Syn> Crit. in /. *·, Ö'Pfeiff. Dub Fex Cent.}

2: 3 £♦(// G;»o/·, inl, c*

(i) Id. ib. X_{f) Dieter. 2?/M V. 27 in l. c,. ig) Ut[eribit B.}

Lu-tberus, CSV, Dieter. (Å) Ν

um. 27: 4. cfr, Jonath. _{in fuapuraphr.}

explie. de hereditates r/r.· depbraßt Stark.in Ebraifr», Etymol, ($ Gtiffet.ibicit, (/') Kotante Büxtorffio, in Synag.Jud, Cap^XLl. cfr\

de _{eeteroadbane §. Maimonid,in Jibbum Fachalizä}

c« 4« Seiden.

bfh.aicA _{lib,l,eap* \%,[eq> dejueeejfinBon. Def,}

c, 14,,

Unicusin hac re adhuc maner _{ferupulus; quomodo}

feil, _{h*eleX) Deut25: 5* Lev. 18: ιό.. »W fcwro} //ir-fitudmem fratria nudare interdivitur, concuiandafit. Aldi

in hac re _{enodanda , breviores funt, explicando ver'oä}

Zev. ist i<Sy hac conditione: 911fi forte frater

fihe liberis

tnoriatur _{(\)% Alii vero hac expheatione non content!-',}

prolixiores _{funt, in removendä pugna>qu# non}

_folum

inter _diverfa

feriptura? facrae pr&cepta ,

fed

Sc inter

jus

natur«., & _{legem pofitivamp in citatis}

_{lociseiTe videtur*}

Praccepta de _{gradibus prohibitis Lev. igt 5c αοί}

_eflfe

uni-verfahr _{juris natur«, -multi probatum}

eunt, I:mo» Quia Deus, _{ppopter eorum}

_{transgresfiouem}

_*terram*

_Canaan

_^

WÖl ΠϊίΤ

*©* ) 0 C *.©*

ut teterrimis maculis _adfperfam > incolas fuos

e^omuis-fe _{pronunciatj lev. iS· 25 > & eapropter· poenas iis}

in-fliftasjuftisfimas:

quas

lusre

non potuiffent, nifi contra

legem aliquam

peccaifent* dbriptatn

non

habuertint;

na-turalem _{ergo, Ikdo. A/obu ßaptifta «, hos conjugii} gra-dus in N. T. fanfte obfervatos , deprehendimus. Match;

14:4, Marc. <5:18. & a Paulo 1. Ger, 5:· 1* feq. _Ilbtio.Te* ftimonia _{gen-tillum hoc fvadenr. In legibus Romanis}

multa _{leguntur, quse cum his perbelle conveniunf«, Quid?}

quod Piato conjugia confangvineorum vocat

6<riay K& Becfurfi Sc Diodorus «Sculus _dicit effe _nötts*

ne _{confangvinei mifcerentur (m)4 Si}

igitur

conjugium leviri cum fratria conträri'um eft _{legi naturs}

quam omnes tänti rigoris habent , ut nullam prorfus

difpenfarionem admitcar, quia in asternis, &

mutatio-ncm non admktentibus Dei _{attributis* fundatur ; nemo}

unquain a praecepti alterius obligationc _{liber föret} . Sed

transgrediens vindiäse legis abfolute fuhjiceretur> Le¬

gem _{itaque natura? Iii fuo rigore accepturi, di}

_fub

_{ea :}

om η ra _{praecepta cifätorum}

capitum compréhenfuri,

nö-dum Gordium facilé _{deprehendimus. Quare, ut ab al¬}

tera _{parte virn huic légi reliriqiiimus integram·&}

maxi*

mam _partem mandatorum, _{inCapitibus citatis, ad eam;}

pertinere cöncedimus; ita ab altera parte inter _prima-·

ria feu _{absoluta, & fecutidaria feu hypothetica ejus} pras-ceptä , pröbe diftingvenclurn' putamus , hapc enini talia

fan_{t, ut, filva juftitia Si fan&itäte fua ,omnipötéiis&}

li-berrimusLegislator

eädem mutare _{posfit* quem adrnodum}

-illa ab omni

_{difpenfatiöne}

_{libera fünf, AurdiclmüS,}

ηόίΐ1

10 ) O ( *©*

omnia effe _{Legis naturalis pcarcepra,}

fed

quadam

pofiti-xae, _qua? citra revelationem _non

innotefcit-,

_quseque

a!>

am faciem habere poteft* Huc pertinet

fracrum

_cum

germanis fororibus

conjugium

,

primis

temporibus, ob

lummam necesfiratem > conceffum, Kuc fpeäant erjam

nuptiae, de quibus nunc

controverritur.

Adeo

tamen

ipecialis eft

hare lex

> ut non extra

Ρ

o

11

ti.am Judaicam

;

immo ne in hac quidem., nifi poiitis circumftantiis

al-latis , locum inven.er.it (n),· Atque ha?c quidem

praeci-puafunt, quasdeGoéle, ut

homine

atque

Ifraélita,

no-,

bis hic _{obfervanda, fuppeditant ^Sacra? iiterae,}

(/) vid, Annot. ad Lev. ig:IS. in Bibi. Svee.,Edit.Holm. jußu

Reg,Gl. Μ» CaroleXII,{m) Cit, Quenß.in Syß. Iheol, Ρ. IV, C,XlV.

[«] adhane §,efr.Prtikn.Virid. in Deut c,fl f.Calov, Bibi\

JÜ. in b. 1. Brocbm. Syß. Tbeol. Ρ. II. Art. de Conjugio , Cap, 2*

Seil. VII. _{Quenfi. Syß, Tbeol. Ρ. IV. C. XIV. Sett, II, ^u,. III.}

JVal(b,Lex4 Philof,tit,%5\l\t\&)ti\\X)tf& ahos,

§*

n-Poftulat nunc ordinisratio-, ut, quid de D fit cenfendum, attentius inquiramus. Qua in re, utpote fublimiori, ita veriari conabimur, ut ne limitesfphserae

noftrae, quam heic

nobis definitam animadvertimus

9

temere tranfiliiiTe videamur, Hoc autem _negotium

ad-grefluri, mox

deprehendimus,

loca

aliaS·

Codicis

fefe

offerre, ubi _{generalius ufurpatum}

_videtur,

_tum

_verbum

j tum ipfum nomen de effentia Divina, e.g.

PC *03: 4. Thren. 3: 58, & alibi; alia vero, ubi

fpecialius

uni _{perfonae proxime vindicandum apparet,}

_v,c.Ef*6$i

P· S9♦ 20» Unde & diiTenfus inter _Philologos

_&

Inter-pretes

Wöl fl»

Otttf

■·.*©* ) 0 C _*©* ζϊ

pretes exiHtit de Perfona Divinse _{eilentiar, hoc epitheto}

proxime deo otata : ftatuenribus _{aliis, vel Deo, fine}

per-fonarum difcrimine > vel Patri potiffimum

hoc

compete-re, Cujus _{fententicC multos fuifle Judaeos ac}

Photinia-nos , non adeo miramur > _quam Merccrum,

Grotium ,

yunium3 ceteros, _{in partes easdem inclinaffe (o), Älii} vero, attentius confiderato tum _ipfo

typo, quem exhi-bet ac deline^r _{lex Mofaica, tum}

primaria ac _completa

fignificatione verbi dedufla ex funitione _formali

™ i7N\3,

qua cognatum _{confangvineum potisfimum}

re-dimere ac vindicare, _{vi legis divina?}

tenebatur, nulli

dubitant, vocabulum hAX» in S. literis Deo _attributum, de Jolo Filio , feu fecunda Divinitatis

perfona,

interpre-tari. Id _{plane contendit Jo. Forfterus}

Theologus

& _{Philologus haud infimae}

notae: Hoc

_diligenter,

_inquit,

obfervandum,

quando hoc verbum _{ipfi Deo tribuitur, tum}

tmmediate de_{fecunda in divinisperfona intelligendum}

ς/?,

nempe defilio &c, Sic infra ad nomen _Quando

fcriptura Deum vocat , tunc fimul infinuatj quod filius Det

debebat _{ajfumere carnem nofiram}

, >&noflerperi

cönfangvi-neus &*c. _{Habet ίίbi confentlentes}

oprimos

Philolo-gos, atque in his _{etjam Pinedam} , licet yefuitam _, hsec

fcribentem; _{Mesfiam intelligo,}

cum Redemtoris nomen in

facrislegoi

Non cum _Rabbinis, aut aliis

_{hebraizantibus,}

communi _{altqua ratione <&*}

vulgäri

adfertorem

Itbera-torem,

_fed

_{redemtorem jure}

_fangvinis

_{& confangvinitatis}

(qX

Propendet

luculente Guffetius (r) in eandem

explica-tionem, his verbis \ _{Nusquam Deus efl perfefius}

9

fiec

_plene}

_vel

_{etjam proprie}}

ntft

in hoc negotio re·

" 2ίί

. ) ö (

demtiomsyper JEfum peradee. haque hicinter ρerfaras

dim-·

nas _{(eit)bNUi redewtor immediatey quoad acium formalem}

redemtionisproprie

didee.

Quibus haud

disfimilcm videhis

hane obfervationem _{Camp* Vitring-ε (Q: Ubi Dens Ifra·} elis. _{appellatur > Goely id femper fieri cum}

_refpedu

_ad

arcanum illud _Ejjenti<e

_divinee

, quod idem rede appello

ma-gnum arcanum fidei; ejje. nimirum in Deo, & apud De_um

perfonam quändam, cui commijpe Junt vindici# populi, a

Deo _{eledi, queeque}

_illas

_vindicias

_{prüftetfecundum}

_leges

ritum iüorum redewtor_um

y quiG oéies dicebantur fnb

ar-conomia _{vetere,, &fc. Eodem tendunrquae monent alih}

Do&ores, in vindiciis aut _{explanatione leeorum}

illuftri-orum de bsyj _{> ut Deo, traélantium}

, imprimis Walthe*

rus (t) _{6c Calovius(u). Pari modo Pfeifférus}

(v)

hoc _{epirheton Filio Dei proxime vindicat:}

ut alios nunc

taceamus,. Horum tancorum viror um_{, non tam}

aufto--ritate > _quam rationibus fat evidentibus adduör,

neu»

tiquam dubitamus nomen _{Goelis·, quoties in S. literis}

Deo _{tribuitur, proxime atque proprie de fecimda perfbna}

'Divina? efTenritE >■ feu Filio Bei interpretari. Quo

qur-dem non referas difta * ubi Mesfias

ipfe/in

afftiöionibirs*

iuis, verbum Vkt Deo tribuir* ut ΡΠ 69: 19. h:r\p

ubi haud diibie _{refpicitur Pater, 6c folå}

ereptio e miferiis jure _{paternitatis arffisfimo ; ut hoc}

myfterium explicat Géjer. in commeftcad h-l.-neque

in hoc fenfd _{proprie accipitur., Alioquin fatertiur.,}

do-cente nos S. _{Theolögia, DeurmPatrem}

per Filium nos

redemiiTe, fibique reconciliaife ·: Rom. 51,24, 25. j;ua

wai

tm

OUE»

^

■*©*

■■

)

Ό

(

*©*

/

2J

htimanam naturam non .adfumfir, unde _nec confarigvi-neus nobis _{nuncupari poteil; /demque de Spiritu}

_Sanfto

nusquam trädant S.

literär, yah.

i: 14. (w), Prainde

re-liquum eil, ut

Secunda Perjona

hoc

nomen unice

vindicemns. _{Quia Deus, fervata verbi fignifieatione}

pro-pria, non eil

Redantor,

nifi in hacperibna, quse

humanitatem adfumfit, iine qua nullam redcmnonern fieri voluit Deus : _{quoniam ira Dei, in eadein naturaΛ}

qux peccaverat,

placanda

erat; ut nos

docent

Theolo-gi.

Mesjias itaqueefit ille

Ϋ.

,

iqaoties

de Deo

exfiat

;

quemadmodum

6c typi

Mofaici

eum

loliim

prarfigurarun

*

Is eft confangvineus noften uti nos viciffim tcrpb ra

ζΓ-ύύ^ΛΤΟζ CLVTiZj SK Τηζ (ΓΛξΚΟς ctUTXtijfj SK TOOV OfiOlV UVT4. Epfl·

y ; 50, Δι' ψ uitUv

ύκ

έτταισ-χνηται

Αδελφές

«,ντνς καλϊιν. Ebr«.

α: iL Nccalienos prorfus _a noflra hac explicatione

ha-bebimus Räbbinos., dummodo myfterium S. S. Triados

6c incarnationis Filri Dei, recentiores admitterent, eoque Mestiam _gentrinum , in s. literis

defcripcum,,

a falfo illo,

in cerebro iiiorum enato effiöoque, adhuc

iliisexfpefla-to _{, dignoiLerent* Gerte}

plures

illorum,

_{& antiquiores}

6c recentiores, fa'entur aperte, nomen Goelis competere

Alesfia, Sie utique

Aben Efra verba Efaia?

cap. 5 p: 20.

ρώ

N^explicat:

n^Dn nj>

hk

(Goel)

eft Mesfias.

Eodemque recidit*

admodum licet

perplexa,

commentatio

Kimchiana in locum eundem, _Quibus 6c gemina videbis

in _{excerpris Gemarse}

_Sanhedrin

_ad

_cap,

_XI,

_a

Joh.Cocce-jo colleftis, ubi diferte

verba Prophet# de

venturo

Goele

applicantur Afesfiae(x):

Idemque

&nos

credimus

6c

con-tendimus 3 fed de tall

Aiesfia

,

qui pariter

fit Dei

Filius,

*©* ) 0 C *©k

h. e. venis DensA _qua etjam fide & confésfione _, haui

alienam _{prorfus fuifle Synagogan!}

_yudxorum

veterem>-multa eruditione & induftria evincere annifus eft Clarift.

Chr* _{Schoettgenius (y). Sed quid multis?. Pluriina funt} Scripturse loca , quae hane noftram explicationem extra

omnem dubitationis aléam _{ponunt* expreffe de Mesfia}

loquentia,E, G.Gen.48M<5..EC 5p:ao. ό3:4*ΗοΓ.ΐ3:ΐ4#

alia; fed nulla tam evidentia de alia _{perfona reperies*} Gerte _{applicationem hane teftimonia Λ7. T. plurima}

com-probant

: eoque praeter* alla Spe&ant loca Luc* 24:

2,1 i. Tim, 3:16, _qua? Salvatorem _noftrum, fub _typo

Goé-lis _{promiiTum, Mesfiam eiTe ad oculum oftendunr.} - Neq;

enim _{perinde eft,, quomodo.hasc & aiia Seriptura? diila}

explicentur : multum certe luminis, doftrince de

redem-tione noftra hinc _{adfpergitury quod fine tall explicatione} haud a?que adfiilgebit/,

(oyvid,Poli Synopf in Job, 19: & Pfeiff, Dub.Pex, l,c,[j>J4η Oittion,

Hebrfvoc-^Mi. _{\_<f\ inJob,} 19: offnent, L, Heb, ρ,

I f_{8. Lit Ρ,' (/) vid. Comment; in Ef,41: 14. {t) in Spongia Mof,}

ad Gen c, _48:16« §. _{9; (u)}Bibi, 111, ad _{etind,loc% ut} tf Job, _{19: 25*.}

cfr. Ef, f9: 20. {v)in Dub,Pex, I, c. Lib, Symb, edit, Lipf,\

ijtz, pag, io» fp.ef (*) vid,pag, 3^4. (y) inHor,Ebr,tf

ΊαΙτη,Tom,. II, vid, Lib,1, c, 1 .

§♦* I4*<

Ex _{hifee, quod rperamus, cum}

_abunde

_{fafis conftet,}

Mésfiam

indicari ut Goelem, quando hoc nomen Deo in

Scripturis V. T. tribuitur ; nobis heic admodum efter

ju-cundum^, Goelem Afofaicum,^ ut _{typum cum antirypo}

comparare; _{utpote.cum id omnihus in conteflb fit,}

ejus-modi typ >s V4 tT. coetui yudaico propofiros, plerosque

-Mesfiam _{venturum* in fms officiis adumbrafte ♦ quod et¬}

wöi nur

OKS

*©* ) O ( *©£'

Sed dum h:^c _{meditamur,· id nobis praecipue cavendum}

fufpicamur

,· ne officia Summi Goélis dcfcripturi, falcem

in _{aJienam, ut ajunt, meiern mittere, cuipiam fortafie} videamun Licebit _{vero, uti fperamus, ftriflim} tantum-modo Sc _{per ilimma eundo tanti argumenti capita, non}

tam traftationem juftam hujus _{negotii, quam nudam re-:}

cenfionem rei _{fubiimioris* heic oculis B. Leftoris fiftere*}

§♦ 15.

Patetantea ex _{§.<5* Goelem paupcris}

_confangvinei

_ami^a

bona redimere _{debuijje.- En comparationem ! Facultafes} extmias, Sc poiTesfiones certé maximas, Benignisfimus

Creator _primo

_{homini conceiTerat,}

_{Gen. 1; 20.2$.}

_Sed

mifero _{lapfu ad ulrimarn, ipfe cum pofteris fuis,}

_redaöus

eftinopiam5adeo

ut merito conveniat

eiillud~pD^

*o>Lev%

25: _25. Prodidit _{fefe hxc miieria,^; agnitione} miditatis,

Gen. _{3: 7, utpote cum pauperem, bonis}

fpirituali-bus, Ez. ιό:ac

corporalibus,

C. ιό: 3ρ. Sc 23*

29* _{privatum; lutm} Adami depulfione _ex Eden, Gen. _3:

24. Quibus fi addideris fpem amiffam hereditatis caeleftisf

quae uuquam

major

cogitari poterif miferia ?

§♦ ι69 *

CogncttumJuum exfirvitute pretio fohto redimere debuit

Goel, §.7. Homo per legis "transgresfionem hoftium

quorumvis infernalium, nec non~ temporälium, *

faftus

erat fervus. · Qui injufti domini affliöum hominem _non

folum in _{fervituce, Ted Sc in vinculis tenebanf.i.Reg.2ir}

20. Ef _{50: ι. 3. Rom. 7: 14, Ebr. 2:15/ In qua miferia}

hominem perpetuo detenttim noluir Deus. (cfr. Lev. 25:

39. _{48.) Pet. 3:9.}

_Seipfum

_{autem ex}

_{pcdire (Lev.2f:}

49.) non valuit; (Φ. Matth, ιό: 20.) utpo'e cum

ejus

lion alia eifet _{conditio, quam obaerati}

_paupcris,

oni-Λ :%£ . ) Ρ -C ' 1 $ -Iψ

ί

Η ■L· 1 j >

ί

I ( ilι js.

ponitur in Lev. 25:28· 2^7] >n W IJnxqtn!?.

Al.iunde

igitur auxiiium & vmdiciae eranr

circumipiciend#. Jnter·

cesiit vero fummus hs*a : nimlram idem ille,, _{qui ex} J£«

gyptorExod.

6:6.^1JM.3.

ΡΠ77:

i<5. 78<3C.

coli,c·

v4 y.

12* ad27.» &.io<5:10. & Babylone: Ef.43.M4. 47:4. 48: 20.

?er. 31:11.

coli.

c. v. g. 50: 34.

&

Mch.

4: ro.

populum

Ifraeliticum vindicavir.: Qui iimul hiiceiiberationibnsur

typicis, teftante

id

Sacra Scriptura,

fe

unicum ,

fine

o-xpni adjumeuto, yindicem humani generis,, ex fervitute

diaboli: Εf. 49:& peccatorum: EC44:22. 23.24.. atque

capirivitate

infernali;Hof.

13:14.

lrnmofingulorujii

hoftmm

irnpofturis&

jugo: PC19M5. colL.c.

y..14« 107: 2.119: 154.

coli c. v. v. 150. & 153. Ef. 41:14. coli. c. v. v. u. & 12*

43: κ coli. c. Gap. 42: 22. 24.25♦ 44:6.

coli.

c. Cap.

43: ZS. ,52: JoJColU c.v. 2.59: 20. coli. c.v. i&.

fa-tisfuperque declarav.it: iutend.endo.hac

fua

vindicatio-ne, converfionem totius generis humani, Ef,49: _7. do:

16. _{63: ς>4 iö. Qup autempa&o., quoveAvr^ praeftita}

fu-erit _ipfa

_redemtio

_{illa pretiofa &}

_{fanäisfima, id}

copiofius exponeré, non.eft

noftri

negotii aut

inftituri j"

utpofe quod,

duflu

facrarum literarum,

abunde

nobis

de-qlarat ac demonftcat fanior Theoiogia. Remhancce

pau-cis nobis _{explicuit Apoilqlus, r.Pet. 1: 18. 19.}

_videlicet

faftam eile redemtionem τιμ,ίφ Hoc modo e

fervitute ifta duriori in übertatem vindicati fimt V'ik\

mm Ef. 621 12.

§. it.

Sangvinem mortem

occiji

prophiqui

A;

homki-ulcijceretur, ut fupra _declaratum, in §. 8* Quin haec.etjam divinae _{legis particula futurum Goelem dum·}

mum, ut _antitypurn,

_refpexerit*

_{milla eft}

dubitandi

_ra¬

mm Oifü

tio, nee defunt plane _{comparationis} fundamenta evi- *

dentia, licetoå non aeque tradiderint-interpretes";. Nos

vero, quibus hasc & reliqua myfteria fublimiora e loco

remotiori tantum _{contemplari arque attingere} licebit,

heic contenti erimus, ad ea _potisfimum verba legis adten^·

difiTe,< Num. 35·: 25* qua? homicidae ad afylum profus go , terminum

exilii

figunt

in morte jümmi

pontificis,

:$Υΐχη

jnDiT ΓΡΟ;—fy rD

SWpermanebit

in

ea

(rivitate}

admortem _usquefttmmi

_{Sacerdotis,·}

Cujus

_quidem

praeee-pti varias

praebent

rationes

yuda?orum Dolores;

qua*

rum praecipuas, _utut levioresy adduxit

Simeon

de MuiS

in Variis _{Sacris, adloc.cit*. Inter reliquas aütem hane}

erjam adferunt: ,^ίΐN^n. nD bvixοηκ nmöip'

qtiod mors talis ac tanti hominis expiaret eos9 qui tum'

viverent. De _{qua Rabbinorum conjeöura * seque ac. reli*}

q viis»

Heic

nobis fufficiar, adpofuiffe asqunm Judicium

Pauli _{Eagii: Hebr<ei< licet non omnhio nihil dieaftt,}

_fernen'

attingunt myßerium Chrifii\ in* fummo Pdtifice bic adum,'

bratum, per cujusfolius mortem;

rurfum

nobis aäitus ρatét, ad _{ccelefiem illäm putriam vitte aeterno , unde excideramusk}

fropperpeccata (z)* Quem refpeitum legis hujus, ad·'

mortem _{Magni PontificisN^T0}

qua _{noftra-expkmc}

peccata ,, nöbisque & libertärem Sc bona deperdita

re«-fliruit _{atque vindieavié#-ultra declaratum vide,>}

praeter·* aiios, ab _{AinswOrfho^a).'}

(t) vid'not: Paraphr Cbnld. 1. e, [λ] _{in anhot. äd h. /. prjeipue ex^}

fyift* -Ad Elr\C'..9: i)~« ~cjr. Poli Synopf. Crit. &Ca/ov. Bibi, IÜ.

§:*< Ig.

.^

Tandem nec'ili|m

legis

huc fpeftantis

parrem rnyfte-·

rid'_{plane carere dixeris}

>

ypi

GoiHem fratrisdemortui vi_*

I

;3tf _{*.0*. y} 0 ( *©4<

Deuc, 25-: f. feq. (i. ioj Sune udquc Jntenpretes haud infimae

notic, qui heic , non minus quam in-réliquis, typum egregium

fpiritualis conjugii inter Mesiiam , uc G0elem atque Sponfum _,

éc eccleiiam fuarn v'ut viduam , indagare atque detegerc iludent,

Profe&o Ecclefia ante riovas cum Mesfia _{nuptias dicitur vidua^}

Ef. ^4: 4, cfr» Tilren, 1:1\banc ab opprobrio viduitatis Ef loc» cit. liberaturus , aUm fuam fkper illam e.xpandit, Ez. c6: g. Sicut Boas,

Ruth, 3: 9* eam ilbi defponfavit ΗοΓ, i: 19: 20. 6c mantxm illiirs

seque ac Goelem ,

Π^Ν3Π

fefe proficetiir , ΕΓ. 5·. Hof

2i ι6. _{Eph.γ: 2jr4 Qui ΓροηΓχ· (ux ex teerna Gratia mifertus}

eil, Ei, 5*4:9» linde amores horum conjugum Salomo in

Can-tico fuo , mirum quantum celebrat & extoliit» Torus _autetn

illorum fan&isiimus, & omnis macula? expers , non ilerilis ett;

namque videbitfernen , Ef. 44: 10. cfr, pf, 22: ; i, _Qiiod

illi dicet : *0^N HVP ΠΠΝ Tu _{Jebova es}

Pater noßer , -.Gtel nofler .4h otterno , hoc eft nomen tuum. Ef 63; _\G

Tanti Parentis _{prolem efle , in fecula omnia proderit; u yh}

TiKfAy K&i _{κληξονομ,οΐι} κληρονόμοι _μεν ®ε£, _{συγκληρονόμοι Si %ξΐ?£}

Rom. _{8:'Ι7·'b') Hifce omnibus \confideratis} , ialvator nofter

nomen jn~bo >Κ13Π , ivtndicis ex omni malö, Gen, _48: 16·

fummo_{jure tuetur. Beatus igitur > iterumque beatus erit, qui}

in _{quovis ,fato afperiori, Jobi hoc folatio :}

Cap, 19: lf* confidenter frui poterit, Noilrum vero eil, fup.

plices precari, ut femper & in omni anguitia per fidem

experia-mur, quod :Dominus e coelo noileriitpropeniisiimus