• No results found

Dissertatio de usu opii in febribus, quam, venia exper. ord. med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris publicæ defert censuræ Martinus Ludovicus Wenner, Stockholmiensis. in audit. medico die VII Junii MDCCXCVII. H. A. et P. M. S.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio de usu opii in febribus, quam, venia exper. ord. med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris publicæ defert censuræ Martinus Ludovicus Wenner, Stockholmiensis. in audit. medico die VII Junii MDCCXCVII. H. A. et P. M. S."

Copied!
10
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

D I S S E R T A T I O

D E

USU

I N

F E B R I B U S

,

Q U A M ,

V E N I A EXPER. ORD. MED. UPSAL.

P R Æ S I D E

M. D. M E D . T H K O R E T . E T P R A C T . P R O F . R E G . E T O R D . R E G . A C A D . S C I E N T . H O L M . A T Q U E SOC. S C I E N T . U P S . M E M B R O , C E T . P R O GRADU DOCTORIS P U B L I C Æ D E F E R T C E N S U R JR

MARTINUS LÜDOVICUS IFEN NER,

S T O C K H O L M I E N S l S ,

IN AUDIT. MEDICO DIE VII JUNII MDCCXCVII.

H . A . E T P . M. S.

«r

1

U P S A L I Æ ,

(2)
(3)

1

D E USU

OPII

I N F E B R I B U S .

P

ræconceptas adverfus ufùm Opii in m orbis fcbri- libus’ opiniones, quas diutisfime foverunt M edi­ ci , reccntisfimis tem p o rib u s non tantum evanuisfe, v e ru m etiam a d ufùm fereim m odicum , eundem que haud raro noxium et periculofum transiisfè n o tu m eft. A b altera parte fa te n d u m , quod Pathologia Febrium adcuratior quam quæ prifcae innotuit aetati, eos re&ius determinavit cafus, quibus adhiberi utili­

ter O pium posfit, erroneasque quasdam delevit op i­ niones, quafi nempe remedium hoc præftantisfïmum

genio febrium esfet in im icu m ; fanitatem retardaret, crifes tu rb aret, faceretque nihil ad minuenda fym- ptom ata; fed potius m o rtem acceleraret, et quæ re­ liquae erant criminationes, quas fervide T r a l l e s

adtulit: ut pateat, in q u it, horrida et diabolica Opii

facies in fe b r ib u s, quam cum angelica W iLLisius ei tribuit : à) ab altera vero p a r t e , interdum etiam- num peccatur in ufii Opii, fi quis, vel indolem et fta- tum febris non rite cognofcit, vel ejus agendi m o ­ dum non fàtis perfpe&um h ab e t, vel in curatione prudentiam et circumfpeftionem debitam non

adhi-A

bet

a ) B . T r a l l e s Ufus Opii falubris a noxius, Se<5t.

(4)

bet. Utilitas tamen et noxa Opii fatis facile paterent, ii ejus vim et operandi rationem in genere latis (ibi cognitam habet Medicus pra&icus.

Opium minori dofi fumtum in fyflema nerve* u m ut manifefte ftimulans agit ; fcilicet ubi pariter ac v in u m , nec non alii liquores fpirituoli, animum exhilarat et facultates mentis aliquantisper auget, c u ­ ras pellit et in fyflema vasculofum (imul etiam agit, incitando m o tu m cordis et arteriarum. Pari igitur m odo ac vinum , intra corpus agere v id e tu r, eo ta­

men cum discrimine, quod O pium ejusmodi (iuim in nervos effeflum praeftet (limulo et breviori et m a­

gis f u g a c i, quam qui esfe folet vini : poflquam ve­ ro memorata hæcce irritatio cesfàvit quæ cito fit, «lar­ giori præfèrtim fumta dofî, effe&us obfervetur priori fere contrarius, a&io nempe fedativa) fola hac vi tu m fenfibilitas, tum irritabilitas, usque ad fom num minuitur, pariter atque ab aliis fpirittiofis majori fum- tis quantitate , quo in flatu energia nervea majori ex parte cesfat, motus corporis voluntarii omnes deli­

nunt atque involuntarii etiam in corde fcilicet et fyfle- mate arteriarum plurimum limituntur et diminuuntur. A tq u e hinc ratio patet cur Opium dolorem mitiget,

fenfibilitatem fopiendo; cur motus abnormes, tam to- nicos, quam clonicos irritabilitatem diminuendo fiflat, et cur omnes corporis evacuationes impediat exce­ pto fudore, quem per flatum vaforum exhalantium ato- nicum potius augere videtur. His autem tam per ex­ perientiam, quam obfervationes adeuratiores explicatis,

(5)

non adeo difficulter ufus Opii in morbis et præci- piie febrilibus dignofei et determinari posfe conten­

dimus.

-O b vim flimulantem -O pium non magis ab initio febrium continuarum , quo in fladio, (limulus febri- lis , fanguinis abundantia et denluas, fimul ac tonus fibrarum adefl, nfurpari potefl quam v in um , quod in omni febre cum diathefi phlogiflica, noxios potius quam falubres effeflus praedare notum efl : cujus ne- que admittendus eft ufus, nifî fublata omni ad inflam­

mationem proclivitate. Quoniam vero flatus ille cum in plerisque ejusmodi febribus usque ad diem deci­

m am q u a r ta m , quin et diutius continu atur, per fè patet nulla ftimulantia, et eandem ob causiam neque O pium ante illum term inum juftum habere locum. Poftea vero hunc alius excipit flatus fuperiori plane contrarius, debilitatis p u ta , in quo ftimulantium u- fus fyflemati tum nerveo, tum vafculofo maximope- re prodell. H u n c vero adesfe flatum a deperditio- ne virium corporis ; a celeri fed parvo , depresfo , tremulo pulfii ; a trem ore artu u m et linguæ; fubful­ tu tendinum ; inquie et anxietate ; agrypnia ; de­ lirio miti perm anente, depresfione animi; diminuta fenfuum a&ione, rei: judicamus. In his calîbus, ma* nifeflo periculo conjiin&is, maximo cum fucceslii O- pium parvis et repetitis dofibus dare necesfum e f l ,

donec aflhenia fuerit fuperata, tu m vero (limulus vini, utpote permanens magis pariter ac tutus, m a ­ jori emolumento continuetur; quandoquidem ufus

(6)

pii ultra m odum protra& us,' præter a to n ia m , quam relinquit, vim fimiil cito prodit fedativam, qua c o r­ pus fun&ionibus fuis omnibus in p e rp e tu u m tandem

orbatur. Convulfîones febriles fymptomaticas, æque

frequenter ab inanitione, quam a repletione vaforum cerebri o rtu m d u c e r e , 111 : v a n S w i e t e n dudiim

m onuit: plurim um igitur interefl hæc duo diflingue- re m o m e n ta , quoniam quod in uno cafu f a n a t i o n t m

,

in altero fcepe mortem faceret, b) P r i u s , procul d u ­

bio obtinet, in fubje&is debilibus, infirmis, q u o ru m valde fenfiles funt nervi, u t funt hyftericarum et hy- pochiondriacorum, quibus flatus irritationis in cerebro

adm odum com m une malum esfe folet. Ejusmodi

fiibje&o obtinente, fubortis convulfionibus in fla­ tu febrili ufùm opii facile c o m m e n d a m u s , quem putam us repletione laborantibus fedulo esfe p r o ­ hibendum.

D uo in febribus intermittentibus obveniunt fla- d ia , qu o ru m prsecipue in pofleriori O pium utiliter potefl adhiberi. Prim um fladium frigoris, quod per- fe&e flatum debilitatis, fpasmos univerfales excitans, fanguinem verfus interiora retropellit et ita ad m o tu m cordis au&um flimulat, calorem febrilem etiam fu- peratis fpafmis in d u c it, unde etiam totum fyflema vafculofum ad m otus fpaflicos ducit non prius ces- fantes , qum fufeitato fudore univerfali. H o c m odo O pium fpafmos fedando, fudorem g ra tu m p ro m o v e t

et

F) V A N S w i e t e n Commem ari a in Aphorism.

(7)

et febris fladium p ro tra ftu m infigniter minuit, dum m o ­ dica dofï, vel p u ru m , vel antispasmodicis aliis volatili­ b u s ju n flim propinetur. A d im petum paroxyfmi in­ term ittentis praecavendum O p iu m m ethodo Cl. L i n d ,

h o ra antevertente, furntum, interdum valet, fed fæpc etiam , tefle experientia, fruflra fuit propinatum.

In febribus inflam m atoriis, in quibus a£lio fyflematis vasculofi a flimulo quodam locali impenfë a u f t u m deprehenditur, cum diathefi phlogiflica, ro ­ b o re folidorum , (ànguine copiofà coagulabili lymphæ praedito, omnes (limuli accesforii, neque O pium c o m ­ mendari debent. Valet in genere haec regula, quod O- pium in omnibus illis noxium fit cafibus ubi venaefeflio et antiphlogiflica methodus indicatur. U t anodynum in morbis doloribus topicis inflammatoriis flipatis, con- geflionem auget, abforptionem minuit aut debilitat et partem laefam in flatum perm utat atonicum. N o n itaque im merito autum arunt veteres O pium figere dolo­ rem , quatenus p e r efFe&um fedativum abforptionem nece fariam aut retardat vel in totum impedit.

Sed in febri fiippuratoria vulnerationum uti e- tiam in operationibus chirurgicis majoris confequen- tiæ, ubi per irritationem n erv o ru m convulfiones, m a­ xillarum trifm i, fpafmi reliqui et tardior puris for­ matio efl m e tu e n d a , O pium , etfi febris a d e f l , fîn- gularem praeflat utilitatem, cujus fedativa vis in m ul­

tis callbus felici exitu per experientiam quotidianam confirmatur.

(8)

K :

In febribus catarrhalibus, in quibus materia per- (pirabilis retenta ad locum quendam nobiliorem , v. g. ad plumones facile determ inatur, atqiie ibi tusfim excitat moleftisfimam, exitiofam ægro fcilicet phthi- fim accelerantem, O pium etiam, tum ad irritationem in pulmonibus tollendam, tum ad refpirationem in* fenfibilem aequalius dispergendam rem edium eft e- ximium.

In exanthem adcis, et præfertim variolis, O p i­ u m usque a tempore S y d e n h a m i ad p r æ f e n t e m æ-

tatem meritisdmas laudes retinuit, etfi a Cl. T i s s o t

pluribusque medicis alioquin celeberrimis m ultum fu­ it vituperatum atque etiam damnatum. Ex iis quæ antea m o n u i m u s , facile inteliïgitur, fub ipfa febri variolarum eruptoria non magis ac in alio ftatu in- flammatorio O pium unquam prodesfe, fed potius

obesfè plurimum. Iuxta vero hanc occafionem eo

minus hoc defideratur re m e d iu m , quo certius eft , regimen moderate frigidum , riteque inftitutum, cum illis quæ huc fpe& ant, febrim tutisfime moderari et {ymptomata convulfiva, quæ heic forent m e tu e n d a , prævenire. P o ll vero eruptionem u t et p e r totum m a­

turationis ftadium , ubi tenfio cutis dolorem , æftum, p ru ritu m q u e excitat infeftisfimum, fom num aegro­ tantium im p ed ien te m , unde fecunda febris excitatur, O p io , tanquam fedativo e g re g io , quies æ gro neces- jforia comparatur. In variolis confluentibus opiato­ ru m ufus quotidianus minime eft c o n te m n e n d u s, et­ enim vis ejus ftimulans et vires fuftinet et pulvere

(9)

pru-p e ru v ia n o , v in o , nec non aliis ejusdem virtutis q u a n tu m fieri potefl, ad bonam fuppurationem p ro m o v e n d a m mirifice conducit. In morbilJis Opi­ u m ante om nem inflammationis fiispicionem fupera-

tam ufnm quidem non praeflat; fed poftm odum ta­ m e n m a x im u m , quippe quo tutisfime praecavetur no­ xa , quæ pulm onibus fæpe fuperato m orbo accide­ re folet.

U t rem edium mitigans unicum in febribus

heQicis O pium quidem adhibetur ; inprimis vero u- bi atonia in teflin o ru m , ad diarrhoeam colliquativam viresque definientem aegrum disponit : fed utilitas

ejus, qua lenimen ægro paratur et diarrhoea fedatur, dam num quod per fequentem flatum vaforum cuta- n e o ru m atonicum , Opio infigniter au&um, unde de­ bilitans fudor n o fturnus colliquativus, manifeflo pro ­ m o v e t u r , minime compenfat. H inc f è q u itu r , u t , fi in m orbo ancipiti non Temper ægro gratisflmam qui­

etem , dolorum que mitigatione posfimus den eg are, parce tamen et exigua dofi ab initio efl proceden­ d u m , ne nimium oeconomia animalis Opio asfiieta inde capiat detrimenti.

Duplicem igitur cfle&um ab Opio exfpeflandum esfe, ex fupra diQris patet. U nus efl: flimulans ille, quo certis in cafibus antea e n u m e ra tis , im prim is 0- pus fuerit et qui parvis praecipue atque frequentibus doflbus obtinetur. Sedati vus alter efl, quo flatus fpafrnodicus compefcitur et tranquillitas tum fenforio, tum fibris vivis conciliatur. Q uando a u te m ''h o c e

(10)

re eft, unica et fufficienti dofî fèmel propinata celer­ rime illud co m m o d u m obtinetur. U trique fcopo com* modisfïme infèrvit folutio quædam Opii in vino dulci, meraco qualis T in & u ra Thebaica. H oc m edo laudatum remedium forma liquida porre& um citius fe disper­ git, tunicam ventriculi nerveam attingit, celerius vim mam exferit, quam ubi (olida forma Opium fumi- tur, quippe quod u t folvatur et effe&um præftet m o ­ ram requirit longiorem.

Dofes Opii de cetero fecundum cujusque ægro- tantis aetatem, m o rb u m et confbetudinem hoc rem e­ dio magis aut minus ufiirpandi, exa&e determinare difficillimum erit. Nulli enim m edicam ini, quam h u i c , aeger citius adfiiefcit; unde tantam adfuetus fæpe dofin requirit , quanta infueto maximam adfer- ret noxam. Infantes Tinfhirae antea memoratæ c , 8 ad io g u tta ru m femel aut bis per diem indigent : prove&iores 15 ad 20 quin et a 25 ad 30 fecundum formulam in Pharmacopcea noftra præfcriptam. M e­

dicus prudens et eruditus indolem morbi rite digno- fc e n s, effe&um quem cx Opio exfpe&et atque in­

tendat, qui probe n o v i t , nunquam ufum ejus perti- mefeere aut timide præfcribat: ignarus autem merito fecum reputare atque expendere d e b e t , noxam inde metuendam esfe multiplicem.

References

Related documents

The basic design idea of Bar Chart Ball is to make data selection a core game mechanic in such a way that the player needs to learn about the data set in order to play the game

Based on the studies included in this thesis, the following conclusions can be made: (i) the risk of implant cracks in screw- retained Implant Level (IL) Fixed Partial Denture (FPD)

Implant vs Abutment level connection in implant supported screw-retained fixed partial dentures with Cobalt-Chrome framework: 1-year interim results of a randomized clinical

Syftet med föreliggande studie är att beskriva krisreaktioner samt möjligheten till krishantering hos vårdpersonalen efter traumavård vid en akutmottagning.. Dessa

The macro patterns are used to generate objectives in the rooms of the dungeons, and the system evaluates the priority of the room objectives based on the design of

Vi menar att ett resultat som beskriver vad och på vilket sätt sysselsättningen är betydelsefull för informanterna kan vara till gagns för både verksamheten och andra personer

(C) Patients meeting the criteria (n = 303 biopsy specimens) were subjected to clinical scoring for healthy, prior to HCT, HCT control (including no oral cGVHD and prior to oral

Samtidigt behövs det mer kunskap om vilka möjligheter och problem som finns när elever läser olika sorters texter för att eleverna själva ska bli medvetna om problemen... Det är