.
/. Ν. J.
DIS PUTATIO PHILGSOPHICA,
Do
SIMPL1CITATE ENTIS PRIMI;
®uam ?
Qonfentiente Am j)iisfim& Fä cultate
Phtlojophica,
In lllufiri Academia llpfalietifi,
Sub PR/ESIDIO
VIRI CELEBERR1M1,
Mag. MATTHIiE
mef/
Eloqv. Profes^ Reg: & ÖrcL
Pro folitis in Philofophia honoribus
Publico examint moäefte fubmittti
Stipendiarius Regius
PETRUS STOCKSELL,
Helfingtu.
Ad d.&Maji Ak. MDCCXXXiV*
Loco horu confvetfs.
VPSALI/Έ, Prelo Werneriano-
S:& Rwe M:tis
MAG1SLE FIDEI VIRÖ,
Reverendisfimo
PATRI ac DOMINO,
Dn. JOANM
STEUCHIO,
S. S. Theologiae DOCTORI
Longe Qeleberrimo 7 Regni Sveciae
ARCHI - EP1SCOPO,
Academiae Upfalienfis
PRO - CANCELLARIO?
Et
Ven» Confiftorii Ecclefiaftici PRAESID1
Eminentifiimo, Graviflimo 9
MiECENATI SUMMO,
Reverendiilime
Pater.
INcredibilis Reverendiilime illa & Pater, Tibi,
nativa facilitas nemini non
aditum ad Tanti Maece-
natis lares iis ver ape; o
im-
impnmis, qui facratiorl-
hm fe addixerun fludiis.
Eadem Tua gratia fretm,
exigim licet dprafi-
åik munhus Eminen- ,
tiiE Tuas pedes levidenfe
hoc munusculum animurn& bu&
ob prvftita patbenefi-
aa gratiffimum,
declaraturus.
O. M. ut mimen (plendidk- βιηο par refpondeat cor-
poris robur! Sic emm
vk novaturientium inful-
tm, Divina ope, & elu-
det &franget vera Ec·
defia Evangehca , cujus tortijfimum V rndicem dum¬
ma cum laude, agis:
namvero Neftoreos in an-
nos agm !
Reverendiffimi Nomi- nis TUi
Cultor ac CTtem de*
voti/fimus
PETRUS STOCKSELL.
Tlurimum Re veren do atque Chriflimo Philofophiae CANDIDATO,
d:no ρ ε t r o
stocksell,
Eruditéz Difputationis
De
Simphcitdte Entls Primi
AUCTORI.
ΑΠλοέψ pa Θεδ τε μέδοντος Αλήπτα 0' ϊψί-
είσπεξ εχρψ ΰεμεναι, fj θέμις εϊΐ
νοϊ\
Ταύτα Συ ε υπ ρεπ έως , ο σον έζην τοίς
μεροπεσσι,
Δημοσία, προφέρεις ω$ε σοφβ π αλά- μγ\
Δήλος <Γ έσσϊ ϊιδών άμα >ή πέχμωζ
ευδηλον
.ΣρνμόϊΙι τψ$ε Τεης έυκλέος \$μο»
σΰνής.
Χαίρε νυ Μύςα Θεηγο^ς χλυτέ χν- διανείρης, Φίλος 'έων τε Θεω , ολβιά τ cah
Gabriel mathésius,
/. Ν. J.
§. t
Nter alias Entis di*
ibnctiones , quas af-
ferre folent Metaphy-
fici , folemnis etiam efl: illa , qua Ens di·
ftingVltur in dependens
& tnÅependens. Nempe än ferie cauiTa-
rum fubordinatarum, progreifus in in- finitum fine abfurditate excogicari ne- quit ; fed necefium omnino habemus in fuprema aliqua cauiTa fubfiftere, quae
cjjc fuum a fe *) habet, atque reliquo-
A rum
*) Qttando bens dicitur effe a fe-i negati¬
ve illucl eft acclpiendum ; b. e. ut nullam fui agnofcat caujfam , fed per effcntU fu<t fuffctcntiam exiftatnon ver o po ftive :
fic enirn effet producent fimul & produRumy fcu caujfa & effettut , cpuod apertiffirnam
involvit contreidiciionem.
t »58 O n»
rum omnium exiftentia: fufficientem
x
continct rationem. Res itaque omnes
creatae in numerum referuntur entium
dependentium , qvum, & in ejfe , &
in operdri, a primo ifto & independenti
Ente dependeant. Ensautem indepen-
dens dicitur, quod ejfefaxxm per eiien-
tiam habet , adeo ut extra illud nihil exiftat, a quo» vel in eflendo , vel in exiftendo , determinetur. Huic au- tem Enti j ut jure meritoque omnes
perfedtiones , ita etiam fimplicitatem
tribuimus. Longe profedto excellen-
rius atque perfedtius eft Ens fimplicis-
fimum , quam , quod ex plurium adu- ,4
nitione conflat. Hacc tamen iimplici·
tas anobis,quoad formam iuam intrin·
fecam, non poteft comprehendi, qvum nulla talis iit in cogitationibus noftris,
quac perfefta quadam fimilitudine il*
lam repracfentet.
§. II.
Simplicitatem Philofophi pariter ac Theoiogi attributis Dei negativis annu- merantjquae etiä re ipfa poiitivi quid im-
portant. Hacc enim licet a nobis» ob im-
becillitatem intelledhis noftri,negative Concipuntur, qvum facillus intelliga-
mus, s
4| o g* * mus, quid Deus non iit , quam quid
fit 5 non tamen de Peo dicuntur haec
attributa, quafi in fe edent negativa &
nullam realem ac pofitivam involve-
rent perfeftionem : fic enim cum ef- fentia Dei pofitiva non polTent ldenti- ficarj. Sed eapropter negativa vocan·
tur , quia a Deo , quicquid imperfe-
&um fic, removent. Sic iimplicitas,
vi fignificationis, non tantum omnem compoiitionem a Deo arcet, fedetiam excellentiffimum & perfedidtmum ef- fendi modum infinuat. Qui modus ef- fendi , in fumma fcilicet fimplicita-
te, tale eft myfterium i quod a nemi-
ne mortalium inveftigari poteft; illud
tamen certum atque indubttatum te- nent omnes, qui eiTentiam Divinam re- Verenter contemplantur aλ
§. HL
Vocabulum fimplicitatis fumitur vel
in fenfu morali , vel metaphyfico* &
utrobique arquivocationibus non eft im-
munc. Jn illo enim & in bonam <5c in malam accipitur partem, ut exem-
A ι plis,
a) Conf. Max. Rev. Dn. D. 4. Fydelii tbferv itionet ad Cbr. Democriti Demo>βτα-
tionem Bvangelicam p, 4$ & 7/.
4 o Ρ»
plis, ex bonis audoribus petitis > de-
monftrari poteft ; inhocautem, vel
abfolutam , ve! comparatam figniftcac fimplicitatem. Propriam vocis figni-
ficationem conftituit acceptio illa ab-
foluta , quac dicit carentiam cujuscun- que compofitionis»& iic foliDeocom- peiit, qui folus eft fimpiex , quod et- jam demonftrat Scheiblerus b) , cui
quoque confentic Plotinus dicendo:
Quidquid enim primum non efl , ne que
e(l fimpiex c) ; nec non Scaliger, qui
dicit , Deum folum eiie aftum pnrum
& vere fimplicem , & omnia, quac fub
eo funt, eiTe compoiita d). Impropri'
am vero comparata ·, quac de iis enti*
bus ufurpatur, qua: quidem omnirno·
de fimplicia non funt, iimplicia tamen dicuntur refpedu eorum , quac magis
funt compoiita. Secundum Etymolo- gos,Ens iilud dicitur fimpiex, quod
eft quaii fine plica omnisque compofi-
tionis expers e),
§. IV.
b) Lib. I. Mct. Cap. V\ Conf. Domin.
de Fland. in XII. Lib. Arifi. VIII. Metafh.
£>u<*fi. II. c) Enne a dis II. Lib. IX. Cap L d) Exer. CCCLIX. Se bl. XII. c) Conf.
Sek tfibler i lo c. modo ett a tum.
<G| o Ρ 5
§. IV.
Definiri fölet fimplicitas per fummum gradum unitatis. Llnum iilud dicitur, quod eft indivifum. Conftituit iic il-
ludEns fummum gradum unitatis, quod
maximea divifibilitate abeft,& divifio-
nem non tantum a<ftu , fed etiam po- tentia refpuit. Ed enim unum eflentia-
le & reciprocurrt quoddam Entis prat-
dicatumj nomen fic Entis uiteriusnon
tuetur , quod non eft unum, & quae minus Entia funt, minus quoque «»//*«
obtinent. SedDeus, qvum fit Ensin- dependens, &, per confequens, fum¬
mum \ ita etiam fummum unum, non genere vel fpecie , fed numero nun- cupatur *) , quod fummo jure fibi vin-
dicat
*) Deum φ numero unum , videtur ob"
fl are , quod ίβ'entia ejut fit communicA·
bilis t r ib tu perfonis , & fic po t tus un iver*
fåle qutd, quam fingulare. Verum com-
tnunicatio b<ec non arguit naturam tom*
munem , q vtim perfon<e ejfenttaliter non difting vantur, quod difinblio fpecifica re ·
quirit. Effentia enim Dei pradicatur de
Parre,Filio & Spir i tu Sanbio, non utgenus deffeciebta^nec ut(pecies de indiviåubsfed
A i alio
6 «! o ~§β·
dicatEns hocperfefliilimum, quod non folum unitatem tranfcendentalem, fed etiam iingularem poffidet, adeo ut fit
Ens unicum & folitarium. Ex fumma hac unitate inferimus ulterius, quod
nihil fit in Deo, quod ullo modo ab illius effentia differat > ne dicam partes, fed
a Ho quodam ineffabili (i incomprebenfi■
bi Ii modo. Auqufi. lib,y.de Trin.c. γ.V rater·
ea,fi ef/entia Deiefjet aliquiduniverfaley(fe·
cies ii individua fub fe comprehenderet, in quibus multiplicaretur conceptus ille commti?
nuy ii, per confequensi nonunus, fed multt effent b ii, qua multitudo repugnat Ε η ti inf»
nito ii fumme perfefto. Nam (iplures effent Dit, aut aquali, aut inaqualigauderent per·
-fcitione : non tttud, quta fi fint duo, quorum utrumque neceffe ef efje, oport et, quodion·
veniant in intentione neceffitatu efendi,opor·
tet igitur , quod diftingvantur per aliquid,
quod additur , ve i utrique, ve l alt er i, ii fic
oportet, vel alterum, vel utrumque effe c om·
pofitum, nullum aut em compofitum e/t necpffe e/fe per fe ipfum.Thomas i.cont.Gent.C.XLlf·
neque boc, quia infinita quadam perfeitio ef·
fet in uno, qua c arer et alter, ii fic nuäos fo*
tet bens.
«ϋ Ο g* 7 fed nec fimile quidquam partium **).
£t,remotis fic a Deo partibus, & quid- quid fub nomine partium venire poteft, fimpliciifima ejusdem relinquitureflen-
tia. Eodcm ferc modo probat etiam
Dion. Petavius fimplicitatem Dei ex ejusunitate: Μονάς, inquit, ö" ίνας di¬
ett ur De tes , ut ej ut (umma fimplicitas O- fiendatur , in qua nulla compofitio , par¬
tium nulla diftinttio fit f).
§. V.
Simplici opponitur compoGtumA
quod itadicitur, quoniam expluribus,
re, aut ratione diftindis, in unum com-
ponitur. Quar re diftinfta funt >
per cauflam aliquam componentem » in unum combinantur , compoGtio-
nem efficiunt realem ; rationis ve-
ro
**) Hine fluit, Deum, proprie loquendo,
non poffe dici totum, qvum nulla fint ejus
partes, quas fbi vindicat totum. Totum
perfeftionale , quod proprietatibus yinter fe
non realiter di β in il is , confiat 3 (i partibus
taret , aliquando appellare audent fbilofophorum nonnulli.
f) Lib. II. de Deo & ejus proprietatibus»
Cap, VIII. §. VII.
g <1 o fe»
ro compoiitionem illam vocamus, cuius
extrema componentia non re, fed ra- tione tantum,diftingvuntur; unde quo·
que extra mentem humanam talem
compoiitionem in rebus ipiis nunquam deprehendimus. Dum fuperiori §. di- ximus, Deum omniscompofitionise(Te
expertem , compoiitionem imprimis intelligimus realem, quae eft contra ra- tionem primi & independentis Entis.
Deus emm eft adlus purus, i. e. tale
Ens, quod omni caret potentialitate, Eve potentia paftiva > ideoque eftentiae ejus nihil adjungi,nihil fuperaddi poteft»
fed quidquid in Deo eft , ipfa ejus eft eilentia. Si enim ex pluribus compo- nentibus compoiitus eiTet Deus, non eftet Ens infinitum & illimitatum , Ted finitum & imperfe&um. Hinc Ene aper- tiilima contradidtione compoiitionem
in Deo concipere non poteft fana ratio·
Illud enim Ens, quod a fe ipfo eft, o-
mnes poftibiles perfedtiones adtu iimul habet; iimplicitatem autem eiie perfe- dtionem» nemo facile inficiabitur: ideo¬
que neceium omnino eft, ut fimplici-
tas Deo inexiftat, i. e. ut non ex adu*
niuone piurium conftet eilentia divina.
Pras-
<S§ o ρ Praeterea Π vel maxime fupponamus»
Deum efie compoiitum , iterum appa- rebit repugnantia. Quatenus enimexi-
ftit per eilentiaj fu<c fufficientiarn, vel
quatenus eftafe ipfo, patet, ejusnon- exiftentiarn efle prorfus impofiibilem:
patet etiam , quod iimul fic omne id>
quod ede potefi:, & confequenter> quod
prins & pofterius in Deo locum non_»
habeat. Jam autem» ii Deus fic compo- fitus j daretur producens & produftum*
Eve componens & compoiitum» prius
& poiterius in Ente neeeflario & infi-
fiito , quod evidentitlima laborat re¬
pugnantia.
§. Vi.
Licet Deus per edentiam, ut nuper diximus , omnem refpuat compoiitio-
nem realem ; compoiitionem tamen nonnuliam rationis in eo fingere cogi-
tur mens noftra. IPi mafle accorJera
ther om , inquit Celeberrimus Ryde-
bus Chrift. Democrito » at iW for nöd (kul och i anfeende til Ivaet fvaga begrep , /4 iof lika for,η fyckc\vu fatta
thet , fa,?} ί fg fielft ar aldeles enkelt c dock med thet forhehal} at ingen confe*
^uence thc/ af draget f fa/om /kulls
Gud
to <8| o fg»
Gud faleäet i ftg fielfivomtoard famntdn- fat af fadana atfkilligheter g). Scilicet »
dum iimpliciflimam Dei eflentiam iibi
coniiderandam fumit intelledus noder»
eandem infinite perfecdam deprehen- dit;qvum aucem finitum non (it capax infiniti, hinc finitus noder intelleftus
tino & (implici quodam adu percipere
non valet, quid (it Deus ; fed necef-
ium habetinadaequatos iibi de Deo for-
rrare conceptus , atque perfeftiones illas, quac ei infunt, ab edentia ejus qua- ii fejungere , illamque nunc cum hac perfe&ione, nunc iterumcum aliaap- prehendere : idque eum in finem, ut
eo didinftiorem iibi de Deo formet conceptum, dum perfeftionem unam iic feparatim perpendit pod alteram.
Hac perfediones non funt realiter di- ftinftac, fed folummodo formaliter, h.e.
nodro concipiendi modo. Hinc etiani
fundamento non dedituitur didin&io hacc inter attributa divina j quod tamen
non in ipfo Deo ejusque iimpliciilima
eiTentia, fed in diveriitate objeftorum
& indole cogitationum nodrarum eft quacrendum. E. gr. Deum, in ordine
ad
g) Ρ dg, 44. CoUtg.fupra alleg.
<§ o ψβ ii ad aåm puniendi,percipimus,ut juftum;
in ordine vero ad a&us miferendi, ut mifericordem , & iic inter juftitiam &
mifericordiam diilingvimus , quae re*
fpedu Dei unum idemque funt.
§. VII.
Quod attribUta Dei ab ejus eflentia
flon difcrepent, probari poteft ex per- feftiiTimo efft Dei , per quod omnis includirur perfeftio poiTibilis. Qyum
autem Deus fit fimpliciflimus, adeo ut
omnem prorfus refpuatcompofitionem, quod antea evidlum habemushinc fa·
tis fuperque patet, attributa divina cum
ipia ejus edenria indentificari, ut nihil
fit in Deo, nifi quod eft ipfe Deus. Quod
ii attribuca illa ab eiientia Dei realiter
differrent , compoiitus eiiet Deus ex multis iftis pracdicatis & attributis divi*
, & iic non föret fimpliciflTimus.
JVuin etiam Detu ipfe , inquit Alcinous»
jupremtif) tremas , ineffäbi/u , in fe ipfo perfeBtu f η ull tus t gens ·, fem per & undique
abfolute perfechu , divinitas ef]enti£ ratio.
Et paucis interjeitis. Nequevero h*c it A
dinumero , ut inter fe ipfd dujungam,
ut unum potitu cur.tta confidero h)9 Invol-
b) Lib. de Dott.Platonis Cap.X.
It ^ O β·:
Involvunt itaque fic attributa divina ipfam Dei eilentiam , eamque inadac-
quate reprsfentant. Quid , qua:fo,
aliud eft infinitas, quam jpfa eftentia Dei, fgmta cum carentia finium in ef.
fendo 1 Quid cetera attributa ? Volun-
tat, inquit eleganter Auguftinus , 0*
fotentia Dei , eft Dem* /Eternitat quoque Leij divina effentia eft t). Exemplo quodam difficillimam hane rem i/luftrat
Ivlax. Rev. Dn. Dod:. A. Rydelius, di-
cens : Förnuftet före haller ftg ta emot
Gud t fafom et Öga , [om intet bart far fe en pennings utan genom et flipat po- ijeder· glas , föm \vifar flere penningar, faft afkadaren tvet, at thet ar intet mer iin en enda , tvet ock orfaken hwarfore
en reprafenteres, fafom flere· Sa Wete
tvi ock , at Gud i ftg fle/flvom , icke al'
lenaft til flt Wafend och "ivafenteliga egen'
fkaper, utan ock til fin \v'krck, fa ivida
the ifra honom komma , ar i aldrähoξ*
fta matton ftmpel, dele - löt och oförän¬
derlig k). Ex diveriis efFetftibus folis diftingvere folemus inter vim ejus ca- lefatftivam & exficcativam , quar, re- fpeftu
i ) Lib. 7. confejf. cap. 4. k") pag.
cont. demonft. Ev» Ch. Democriti,
<É ο g!» 15 fpedu folis unica eft vis; fic quoque diftingvimus in Deo perfediones, quae
tamen refpedu Dei f funt fimplicifiima
ejus eilentia.
§. VIII.
Qvum igitur attributa divina fint ipfa
eilentia divina fimpliciftima , fequitur
etiam eadem attributa , nec realiter a fe invicem differre : adeo ut rede di-
cere poffimus , quod jufiitia Dei fit
mifericordia & mifericordia jufiitia, (I refpedus habeatur ad conceptum ob*
jedivum , i. e. Deum , in quo jufiitia
& mifericordia idem funtjquippe quac
cum Entc necefiario non poflent iden-
tificari , nifi identitas mutua itfter illa intercederer. Quod fi fecundum con- ceptum formalem, feu fubjedivum, i. e.
noftrum concipiendi modum, fumantur
bacc attributa, permagna utique inter
illa eft difcrepantia. Hane differen-
tiam inter conceptum objedivum &
formalem diligenter tenebimus , ut,
tes perfediores & divinas concipien-
tes ad modum earum rerum, per quas cognitionem accepimus , conceptum
ab imperfedionibus humanis purge-
mus, ne cum errore & falfitate Deum ejusque perfediones apprehendamus.
§. ix.
*4 *§ o &
ix. -
Ex hatftenus didis, fumma fimplici* ;
tas Dei aliquatenus conftat : patefcet tilterius, dum, fingula compofitionum
genera percurrendo, monftrabimus»
nullum eorum, locum in Deo habere.
Hare genera a philofophis in phyficum»
metaphviicum & logicum dividi folenr.
Circa iingulas fpecies > quas recenfita
genera fub fe comprehendunt, & ab
aliis plures , ab aliis vero pauciores conftituuntur, nunc verfari, noftri non eft inftituti : r.obis fuflficit illas memo-
rafle , quar heic quaii fontes funt r c 1 i -
quarum , & per quas ceterar omnes fa*
ci 1 i negotio a Deo removentur. Inter has primum fe oftert illa , quar eft ex
materia & forma.
§. x.
In Deo non efte corrpofitionem ma*
terU & forma , ex eo innotefcit, quod
omnes apprehendant Deum, fub con- ceptu Entis primi & perfecftiftimi, quem concepturn Dem, ii ex materia & for¬
ma eftet compofitus, tueri non pofter.
Quia materia hare , qualiscunque fin·
garur , cum potentia recipiendi for-
mam> concipi debet, fimodo fub no-
mine
49 o & if minc materias veniat. Continet igi-
tur materia in fe potentiam paftivam,
in ordine ad formam, quailli accedit,
tanquam acftuans & perficiens illam.
Hmc argumentamur : Quodcunque
potentiam pailivam admittit , illud ipfum Deoejusque eftentiase diametro
repugnat : at materia potentiam pafli- vamadmittit, E. materia hasc Deo ejus^
que eftentias e diametrorepugnat.Quod
ad majorem attinet , per fe iatis fu-
perque patet, potentiam paftivam Deo
non competere : quia omnis potentia pailiva eft correlativa, refpeftu poten-
j* tia adivae, a qua formam recepit, ad
quam eft in potentia. Deus autem,
qui adus purus , atque Ens infinitum eft, nihilpoteft ab alio recipere: quia
lic non efiet Ens perfe&iftimum & in¬
finitum, nec företindependens &afe.
Qvum itaque Deus nihil poflit ab alio recipere ; hinc nullam quoque conti¬
net potentiam paftivam: & ii nullam potentiam paftivam , nullam quoque materiam admittit; quippe qua multi- plicem in fe continet potentiam pafti-
yam. Deinde, quoniam nulla acftivitas ineft materia , non poteft iibimet ipii
v
,for-
i6 «Sol*
formam induere , neque poteft for s
ma , qua? materia eft pofterior , fefe
materian unire $ critit quealiquiscom-
ponens. Hinc ii ftatueretur,Deum elfe compoiitum ex materia & forma , fe- queretur,dari cauftam aliquamcompo-
nentem, qua: Deo efletantiquior: noii enim ipfe poteft efte componéns 5 lic
cnim eifet caufta iimul & effeftus, quod
contradicftionem involvit. Deus ve-
ro , qui Ens primum & independens
eft, nullum fe agnofcit prius. Porro
materia & forma in compolito funt in-
ftar partium efientialium, quippe qu£
rei compoiitce ipfum efte conferunt: r Ii Deus ex his ef fe t compoiitus , ante- eedenter fe ad Deum haberent, qu°"
niam partes fua natura toto funt prio-
res, & per pronam confequentiam, (i
Deus ex ejusmodi partibus conftituti-
vis conftaret, non föret ulterius Ens primum, fed aliud quodpiam a primo
örtum j quod de Deo alferere longe
eft abfurdiftimum. Non absque fum-
ma blafphemia conati funt Anthropo- lttorphitae demonftrare , Deum mate¬
ria conftare, quoniam eidem in Scri-
ptUris membra humana tfibuuntur;
fed s
m ° ·> ι>
ied facilis tamen ad haec eft refponfio ,
quod , fcilicet , quae per αν&ςΒΜΤοπ-Λ-
Seiav de Deo dicuntur , Β'εϋττξ&τάς lint intelligenda.
§. XI.
Compofitionem ex materia & forma excipit ea , quae eft ex efe 8c effentia*
Utrum eftentia , five rei cujusdam con*
ceptus primus, cujus ratio aprioridä¬
ri nequit, cur rei competat, ab ejfe
rei, iive ipfo aftu exiftendi, re , an
ratione diftingvatur > difputant phi- lofophi; plurimi tamen ineo conveni-
unt , quod ratione tantum haec diftin-
gvantur , unde quoque rationis tan¬
tum efficiunt compofitionem. In en- tibus finitis, quae indifferenter fe ha-
bent ad exiftendum & non exiftendum, folummodo locum habet haec compo-
fitio, quia eorum eftentia, praecifa exi*
ftentia ejus, ftne contradi(ftione appre- hendi poteft, ut carens adualitate, &,
ut latens in caufla fua, quae illam adua-
re poteft. Deus vero , qui fuum efte habet per eflentiam , non concipi poteft
Ut indifferens ad exiftendum , quia ne»
ceftbrio acftu exiftit , adeout ejus non- exiftentia ilt impoiiibilis: hinc effe non
B accedit
I % i o I»
aceedit ejus effenriie, Ncque cjfe pöteft comparafi ad illum , ut ad potentiam reeeptivam, quod$. fuperiorividimus;
quare quoque nullo modo poteft cx ejje
Se ejfentia dici compoiitus, quiå ejus exi-
ftentia unum idemque eft cum effeiitia.
Ratio autem, cur hasc compoiitio Deo denegetur, eft, quod perfe&ioniejus prorfus fit contraria. Nam ii effet di-
cendus ex ejfe & ejfentia compoiitus j
aliquando fuit Ens in potentia objefti-
va , & iic objc(ftum alicujus potentix aftivae, quaseum aftuaret, quod fum-
ma cft imperfeftio.
§. XII.
Sequitur jam tertia fpecies compoib tionis^ qua; conflatur zxgenere
rentia, Hane compofitionem, utpote
jion realem, fed tantummodo rationiS)
line noxa fimplieitatis, Deo adfcriben-
dam efte exiftimant nonnulli. Verum
rem penitius perpendentes, illam uti-
que abfolutae Dei fimplicitati officere deprehendunt. Ex infinitate ejus
ia tis patet,quod in Deo concipincqueat prcpria ratio generis & differential, &
confequenter, quod tanta (it Dei iim-
plicitas, ut non folum fecundum rem,
ϋδ o |n ιρ
\ ied etiam fecundum rationem , pro-
priam coimpoiitionem excludat. Eil
genus univerfalis conceptus, qui pluri-
bus inferioribus, quorura effentia con- tinetur in generico illo conceptu,cequa- liter tribuitur. Hinc ii genus quoddam
eflet Deo, communicaretur generalis effentia, aut cum Deo & aliis Diis, aut cumDeo & creaturis} non illud, quia
prakter unum Deum, nullus eft alius, neque hoc, quoniam nullus conceptus genericus , Deo & creaturis univoce communicandus , excogitari poteft.
Ad genus, univocum ftride acceptum ,
quod heic intelligi debet, requiritur,
ut iit xqualitas qusdam inter ea, quae fub genere continentur. Jam non ea
insequalitas deftruit naturam generis
univoci , quae eft fecundum diveriita- temdignitatisfpecierum, fedilla, quae eft juxta ordinis diverfitatem, qua ge¬
nus uni fpecieidependenter, alteriin- dependenter, alii π(>ωτως, alii &ΐιτίζως
convenit. Quapropter nullum poteft
efle genus univocum communeDeo&
ereaturis. Neque differentia proprie di<fta Deo competere poteft. Debet
enim difterentia efle extra rationem ge*
J . B i neris
10 tf o
neris & fpeciei, ut in conceptu fuo pr£-
eifo neque includat genus , neqiie fpeciem , quam conftituit /)i ut ra- tionalitas, quae eft diiFerentia hominis
fpecifica, neque eft homo , neque eft
animal, quod eft genus iftius fpeciei,
nempe hominis , quam conftituit ra-
tio nalitas, Si qua igitur eftet difFerein
tia, per quam conftitueretur Deus, il¬
la non eftet Deus, vel in Deo, quia lic
«aincluderet fpeciem, quam conftituit:
nihilenim eft in Deo, nifi iitipfeDeus.
Ergo creatum quid \ fed abfurdum eft
dicere, Deum ultimam perfedionem
fumere ab ente aliquo creato, quam ta-
men a diiFerentia fua habent fpecies.
Hinc AlcinousIneffabilisautem efiDeus,
0 fola mente percipiendus. JQuia ne c ge nu*
dre a iUum, neque jjtecies, neque diff°.ren*
tia , neque accidit illi quicquam m). Ali¬
as , ii rigidioremhanc conftituendi defi-
nitiones dodrinam tantifper fepona-
mus, nonnegandum eft, Deumpofte
definiri, feu, fimavis, defcribh Notum
enim eft,huncefle finem, propter quern definitionibus utimur, ut, iiprobein-
telii·»
l) Conf. Ariflot. Lib. VII. Tepico Cap. VL
IX. 0 XIV* m) Lik, de doft, Ilat, Cap.X»
4 o I» 11
telligantur voces, quibus in defcriben-
da rei cujusdam idea utimur , cum nulla
alia re , audita definitione, illa queat confundi. Quod ipfum etiam obtine*
tur in defcribenda Dei idea , five per Ens independens, iive per Ens a fe, ii-
ve denique per aliud quid hujusmodi
Deus defcribatur. Hoc refpe&u Clerir
cus parum noftra interefle exiftimat,in-
venerintne philofophi voces, quibus,
more fuo, genus & difFerentiam Dei exprimant n).
§. XIII.
Ultimo fe offert illa compofitionis fpecies, qua^eft ex fubjcfto & accidente.
Sed nullum accidens eit in Deo ne-
queeife poteft, obabfolutam perfedio-
nem , quam vi fuae eflentiae poiTidet.
Hoc ipfum teftatur etiam Cyrillus, duiri
dicit omnia, qyaeinDeo funt, ipfum et
fe Deum : Simulatque Ό etts, inquit , in*
telligitur , etiam cum co omnia, qu& ipfnis funt, intelliguntur , nec ullum accidens in ipfo potefi intelligi oj. Ad aitiones Dei
externas, utpotecreationem, confer?
yationem , deftru&ionem hujus uni-
verli n) Secl. III. Cap. /, Pnevtnat* o) Dialog*
IL de Trint
12 $$ Ο β»
verfi 8cc., quodattinet, ad accidentia extrinfeca referri quidem illae folcnt;
accidentia tamen Dei,proprie difta,dici
nequeunt, quoniam non terminantur acperficiuntur in Deo, fed extra Deum,
& lic folum extrinfece, non vero intrin- fece, Deum denominant. Quapropter
accidentia non fiint, qvurn nullam in
Deo efficiant mutationen! & compoii-
tionem. Accidentibus quoquedntrin- fecis, nullus in Deo relidu.s eil locus:
quod tamen illi volunt, qui attributa
Divina inter accidentia referunt : at qvum §. Vll.vidimus, illa ab elfen tia Dei
non diftingvi, accidentia D i elfe non
poifunt. Decreta etiam & volitiones li- beras, ab elfentia Dei diiferre, & acci¬
dentia ejus elfe, fumma ope contendunt Arminiani, eorumque aifecla?. Quo-
circa obfervari meretur, quid lit decre-
tum, &quomododeDeodicatur. De-
cretum hominum, efi δ'ilus mentis humana,
quo homo , p&ft habitam ratiocinationem, libertate, vel contradittioni*, vel contra"
rietatis, rem aliquam ejjiciendam eligit, té
conim. Deus autem, qui perfediilimo eminentiifimoque modo fe ipfum ac res
omnes creatas cognofcit > per ratioci-
natio-
# O » 2 3 ftätionem & confultationem résfacicn- das & omittendas eligére & refpuerc
neceiTum non habet^ quia omnia iiffipli-
ciiTimo atftu fimul & femel cognofcit:
quapropter per άν&ξω7τοτά.&ααν tantum
Deo tribuitur decretum, quod nihil a- liud eft, quam cognitio vel intuitm re: fa-
c i enda *j. Hane autem cognitionem volitionem accidens non elfe, nec ab ef- fentia divina realiter differre, abunde
ex eo conftat, quod fummaDeiperfe-
<ftio atquebeatitudoconfiftat incogni-
tiorie & amore fui. Si autem ftatuere-
tur ? cognitionem & volitionem Dei accidentibus efle annumerandam, fe- queretur, fummam ejus perfedionem
&beatitudinem eiTe accidentalem,quod
omnino a ^ritate eft alieniifimum.
Qualem igitur.Deum colunt & invo-
cant Arminiani , quem mutationibus obnoxium efte putant ? Bene itaque Cv- rillus:
) Dum remfaciendamnomino 9 De: quo~
que volitionem includoi fine ea enim nihil facit Dem. Loqui igitur de decretis Divinis^
efi nihil aliud, quam loqui de cognitione ti)
"volitione Dei, qrout ifii a-Bus referuntur ad objeftum extcrnum. Conf. Scheih, Metafh.
lib. II. C αρ. III.f ag. jil.
*4 «8! ο ϋ·
rillus * Sapientis efl dicere , hihil accide-
re fubfiantia Dei, quia illa habet a fe ipfdj
ut fit pe rf etta p). Certe qvum infinite perfeda iit eilentia divina, quomodo, quaefo , accidentia in. illam cadent?
Quidquid enim infinitum eft , idomne augmentum, omnemque diminutio-
nem prorfus refpuit.
Hxc fuere, quae, pro ratione in-
ftituti , de fimplicitate En tis primi
monenda eiTe exiftimavimus. Vove-
mus de cetero , ut limpliciiTimum
Deum , ita in fimplicitate cordis co- lamus, ut, quern nunc ii b
άινιγματι videmus , τΐξόσαπον
7Γξί(Γύύ7Γον in altera vita in-
tueamur q)!
p) Lib. XXXI. Tbefaur, q) t.Cor.XlH
X. D. G.
Plurimum Reverendo aiqtie Clarijjimo Philofophi» CANDIDATO
PETRO STOCKSELL,
Egregiae hojus Diflertationis
AUCTORE
Lsivina T) dodtos de fimplicltate labores
Dum fcribis , cauto progrederisque
pede 5
Immenfx panduntur opes,queis pe&o-
ra pafcas, lncenfus Summi femper amore Dei.
■protixo animi affeftu
Norrala d g.Apr ^734. cectntt Olav.Norlinder.
Jfrerporbige od> i^oglaiibe
J^evr CANDIDAT.
ing meb ^åften fibft fvå Salac £)rf ficf rena
c
