• No results found

Thesis philosophica de numero partium hominis essentialium, quam, cum venia ampliss. Senat. Philos. in Regia Academia Upsaliensi, præside ... Erico Alstrin, ... pro gradu, publico eruditor. examini modeste submittit ... Daniel Walanger, Angermannus. in au

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Thesis philosophica de numero partium hominis essentialium, quam, cum venia ampliss. Senat. Philos. in Regia Academia Upsaliensi, præside ... Erico Alstrin, ... pro gradu, publico eruditor. examini modeste submittit ... Daniel Walanger, Angermannus. in au"

Copied!
48
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

·#

Wk i m

t

-■*

. ■#*

.t

j- v

f\ (j v O

Duce Deo,

THESIS PHILOSOPHICA

De

NUMERO PAR¬

TIUM HOMINIS

EbSEN'l lALIUiVl,

quam,

Cum Venia Amphff. Senat Philoß

h Regia Academia Üpfaiienß,

PRiESIDE

VlRO Admod. Rev & Celeberrimo

mag. ε rico

alstrin,

Log. & Metapb. Prof. Reg. & Ord\

PRO GRADU,

ßublico Eruditor. examini modefte

Submittii Alumnus Regius

DANIEL WA LANGER,

ANGERMANNUS.

In Aud. Garol. Maj. die X}(IX. Maji<

Anni MDCCXXVlII.

Horis

ante

meridiem jolitis,

UPS/tLIAy Typis Wernerianis.y

(2)

&λε R:-E M:TIS

MAG Ν AL FIDEI VIRO, Reverendi/fimo ΡAT Kl äc DOMINO*

DN. MCOLAO

STERNEL,

NoHandiarum Öccidentalium 5»- perlnténdenti, Venerand« Confiib,

Hernofand. Pr<efidi> GymnafiiSchö*

iarumque Bphoro Meritiflimö,

Graviffimo,

PATRONO ΜΑΧΙΜΟ.

velfavor Tuus, Reveren*

fm ' que fovere foleSy vel beneficia

II λ quibus me^maxime dum fub Tuo

cumulafti, Animum fubeunt, du-

ni

y

lev es hafce atque tncomtas pageUas ad,

bus Veftris, Reverendiflime PÅTER, &

facras effe voiuiy ut humillinta rne<* ergA

rent documentum. Specimen praßantiA

potut f accdptum tanten id före confido ob

que Veflrum pror lus tnfignem veneratury

memoriam \ fic faufta quavis atque feliciA

tißimussDeus > ut Töj Reverendii§flTe

(3)

VIRO

Max. Reverendo aique Ampliffmo',

Dn GEORGIO

WALL IN,

S. S. Theologiae Dodori Celeberri-

mo, Bibliothecas Upialienfis Pra- fedo Adcuratiflimo, ut Traceptori

olim Exoptatiflimo, Honoratii-

iimo, itajam

PATRONO MAGNO.

diifirne PATER, quo dientet exclpere at- Tua, Max. Reverende Dn. DOCTOR,

Aufpicio literis invigd Arem Hcrnofandia >

bins eße non poffum·) quin faciles patiami-

ar am benevolentiaV eftrae deponi Nomini-

Max. Reverende Dn. DOCTOR, eas Vos mentis & devotae venerationis exfta-

traftationis gratum Vobis exhibere non Offerentis animum: qui ut Vos favör ra·

piamque praflitorum benepciorum fervat

Vobis adprecatur* Faxit itaque Clemen-

PATER

,

qui magni atque graviffimi mu¬

neris

(4)

jam adgrederis pro*

vincidm > vipas diu foßtes in gregis Chri- ßi prolixum emolumentum , ut Tecunt fummo animarum Paßori aliquando fißa»

tur latus dtque acceptus. ldem Numen fraßet etjdmTt, Mafc.Rever. Dn. Do-

&ΟΓ

t

in longam annorum feriem incolu-

mem > ut i quemadmodum huc usque » itd poftbac quoque habeat & Bcclefia 6Γ Res Ii*

t er arid ex Te commodum maximum*

Quod jupereß , patrocinio Veftro me commenddtum babeatis

,

fupplex oro dt*

que obteßor: ßuturus dum pixero

Reverendijf. & Am^ltsfimorum

Nommum Peßwmm

CuItorliumiHimus

DANIEL WALANGEt*

(5)

Pkrim, Reverendo Prßclariffmoquc

VI RO,

DN. Ρ Ε T R O

eo-öm/

Paßori in 9ΐοΓ(ΐ Angermannorum Digniilimo, Everget#Optimo.

Plur. Reverend, atque Praclariffimis

DO MINIS

MAGISTRIS,

Reg. Gymn. Hernofand. TheoI-& Phil.

leftoribus Dexterrimis,Venerand. CoO»

fiftor. AdJeQoribus ^Equiffimis»

λ

- Ut &

Scholas Tri v. Rettori & Conreélori Meritifiimis,

Patronis érFautoribus Certiffimis.

BEnigno Vtri Vr&clartjßmt excipiatis vultu, vencrabundus

,

hos qualescunque meosla- obfeera,

bores Academicos : qui ideo tfomtntbus Veßris in- fcribuntur, ut fint debitae

meae

crga Vos obiervan-

tiae publici interpretes. Vivite dm iolpites, & fa-

vore Veßra ulterius prolcquimini

Plur. Reverend. & Prselar ijpmorum

Nominum Vedrorum

Cultorcm obiérvantiifimum

D.

(6)

Plur- Reverendo & Doffisfmd

.

Verbi Divini Commintfiro in 20$*

Laudatiffimo,

Faucori öptirno;

Plur. Reverendo φ* Dvflisfimo

DN. O L A O

g o t t ν /e o,

Verbi Divini Commimftro in 0ta(ö Vigilantiffimo,

Pratris ioco iemper habendo«

Obis (tjAmy VIRI Plurimum Reve¬

rend i,ceu pignus officiofe & gr/ttiffim<&

mentis, leve t h<e offeruntur lucubrationesf

Pltirima funt Veftraterga tne henignitatis

induia : pergatü itaque oro, ut coeptßü,

favere

Do&ifTimorum Nominum Veftromm

dn. ε r i c q selandro,

Cuitori afnduo

D. JF.

(7)

In Nomine 'JESU.

$. i.

^Dmirandas , quibus

§) homogaudet,agen-

4 di virtutes contem·

g piances, in tanto di-

6 gnitatisatqueexcel#

lentiae gradu a fum- moOpifice eum pofitum efleanim*

advercimus

,

ut netarie prorfus at- que impie dicacur, eflentiam ejus

io!a machina corporis abfolvi. Qui

enim debico ftudio attendit ad ea, quae in fe ipio fiunt, quando perci*

pit, judicat, ratiocinatur, vultauC

averfatur aliquid, haud invitus con- cedet, nullara tam artificiofe elabo-

ratam dari materiam, quse potis fit,

A tar»

(8)

tam infignes atque admirabiles pro-

ducere efte&us. Formamus nobis

varias notiones, atque ex illarum

collatione non tantum apprehendi-

mus, in quo diflideant aut conve- niant; fedetjam multas incognitas

veritates inde eruimus. Quid ?

extendimus noftras cogitationesad particularia non folum, vel corpo-

rea, fed etjam ad illa, quas univer-

,falia funt, corporea? molis expertia

atque a fenfibus remotiffima, Ac-

^

cedit, quodnosipfös ad agendum

excitare& determinare, nec non in

agendo quandam velut poteftatem

atque imperium exercere poffu-

mus. Cogitationum denique no- ftrarum optime conicii fumus, &

quotiescunque volumus, eas fub

examen revocare, & tanquam ju-

dices pro tribunali, de earum vel

bonitate vel pravitate fententiam pronunciare poiTumus. Tanta au-

tem excellentias documenta fätisar- %K guunt, totam hominis efTentiarti

non

(9)

3

> non mere corpoream eile. Exigunt

fåne ejusmodi operationes aliud fub*

je&um, cujus vi atque vircute pro- duci poiTunt, niil admittere veli-

mus, däri acc idens iine fubje<fto,

& efte<ftum fme caufTa. K

materiam quantumvis fubtikm, -> aut

(ubtiltflwmm covfideres, ut tamen ejus¬

modi quid, qttod nos cogitare, inteüi-

gere , judicare, ratiocinari, velie, et

quidem libere velie , vocamus , inde

* rejultet, nulla ratione fieri poteß al),

Eft itaque in honnine principium .aliquod immateriale 3 quod mep-

tem vocamus, atque habemuspro

fubftantia incompleta,diverfa a cor¬

pore, quod una cum illa hominem

ut ens cqmpletum conftituit. Ex diverfis operationibus atque attri- butis perfpicitur utriusque diverfa

cilentia. Nempe fpiritualem men-

tis naturam indicant ejuscogitatio,

ainque modo, verbis utor

(10)

que refiexio ad fe ipfam b). Cor«

poris autem naturam oftendunt e- jus extenfio in longum latum & pro*

fundum , affe&ionesque hane fe*

quentes, ut eife divifibile, moveri,

quiefcere &c. c)

§. "·

Atque fic habemus non nifi duas

partes hominis eiTentiales, qua? li¬

cet tanto natura? hiatu a fe invicem

diicrepent, tit nihil in unius con-

ceptureperiatur, quod alterius no-

tio non excludat, non tarnen datur aliqua pars media inter duo haecce

unibilia ; fed eil ea lex a fapientis-

Gmo natura? Auöore fancita, uc

certas perceptiones aritmet certi corpo -

rifmotusy vieißtm certas corporis

motiones, c ert a cogitationes mentis con- jequantur d). Unde «Sc hane nobis

formamus thefin: Compoiitus eft quh

Bet

b) Loefcb. Pranot. Ibeél. p. m. 73.

c) vid. Lud. de la For g: de ment.buiη. -

c αρ. d)du Ham. dement, bum.

4.4,^. 8. §. 3.

(11)

5 Tibet ho wo ex ärmbus fubßantiis, tan-

quam partibus fuis ejfentialibus, öf/wr ßlfimis quidem , ä/? ardtjfimo i oeder β

inter je unitis , ww/i (cilicet finita

& corpore organico. Qua? pro·

batur. Γ. Quia nullae a&iones ,

quas homo per naturam edere poteft, five fint ipfi cum brutis

communes, five e ratione prove- nientes, finc ipfi quafi propria?, requfrunt aliam aliquam partern

in illo ellentialem

,

praeter has duas, nunc conjun&im operantes,

nunc (eparatim aliquem effe£um producentes. IL Quia fi ftaruatur aliquapars media, auterit materia- lis, & fic ad corpus referri debet,

aut fpiritualis & materia? expers,

& fic ad mentem omnino redu*

cenda : medium inter duo con·

tradi&oria non datur. Iii. Calcu;

lum addit fcriptura facra, non η i

fi duas partes efientiales homini

attribuens. Vid. Gen. 2. 7. Ecclef.

12· 7. Matth. 10. 28.

A 5 §·

(12)

i tit

Contra exhibitam thefin duplici

ratione peccari fölet? vel in defeéhi,

vel excefTu. In defeåu peccantil»

Ii, qui vel cum Aridoxefto & Di'

csarcho nihil in homine präster nu*

dam corporis machinam agnoicen*

tes , mentem pro re inani habent*

cui nulla, quam fignificet, fubfit

natura é}9 vel admittunt quidem eflé

illam alrquid in genere rerum, fed

de ejus eftentia & quidditate ita dis-

ierunt, ut illam totam a corpore

dependere, certamque aliquam e-

jus affe&ionem eile diceres. Nem*

pe quando ftatuurit, eile illam vei

motum in or garns, ut Hobbeiius,

vel cahdiim innaium

,

ut Caefar

Cremoninus /), vel cer turin aliquod corporis temperamentnm, ut, te¬

ile Nernefio, medici quidarn^),

vel ipfitm cerebriim ejusqiie iubtU hora e) Vid. Jac. Mari. hxer. metaph.

ρ, 555. f) Loejcb.Pramtp."jit&"j2*

g) Jacob, Man. fot. cit.

(13)

7 Hora organet, cum affltmt & circu-

latimie materia ftibtihs h% Sed quo-

rum pfeudofophemata tanri non

iunc momenti, ut de mente noftra

metuamus. Eft enim ejus exiften- tia, efTentia, fpiritualls natura at- que diverfitas a corpore, Iis argu- mentis, noftro praefertim asvo, de- monftrata, quorum yim nonpoteft

non fentire omnis, cui ratio eft

fana» Nihil itaque aliud faciunt»

cum corpori atque materia? cogvf

tandi, hoc eft, intelligendi & volen-

di facultatem tribuunt, quam ut exiftentiam ipirituum atque iub*

ftantiarum immaterialium negent,

religionem toliant, latamque ad

Atheifmum viam aperiant.

IV.

In exceflu peccant, qui ftatuunt , quemiibet hominem vel duas, vel plures a ie invicem realiter diltin*

éiaspoflideré anirnas. Nam fi>ut re¬

ite affirmat Buddeus, duas homi-

Ä 4 ni

h) Loejch, loc, φ.

(14)

nianimas tribuant, tres inde partes

eßentiales refultare , neceffe eft; (tn

tres, quatuor ommno partibus homo conßabit t). Maximum nobis fa¬

ce (Tun t η eg o ti um quidam recentio-

res, fanaticorum nomine alias ve- mentes, qui dum thefin noftram impugnant, aiTerendo hominem

tribus conftare partibus eilentiali- bus, illarum unam divinitatis con*

forcem faciunt. Sed nec illi no-

bis iunt prasterpiittendi, qui, utut ab hoc errore de parte hominis di

Vina (unt immunes, plures tarnen animas realiter diftinäas ei afligna-

re folent.

§. V.

Quaeri itaque poreft, an, quia

tres diveriae in homine (feprehen·

duntur operationes, nempe vege- J

tantes fenfuales atque rationales,

tres etjam Ulis ftatuendae fint ani-

ma?, fcilicet vegetativa, Jenfttiva &

rational#, ceu tria realiter diftin&a

prin*

i) Tbeol dogrn. f. 586.

(15)

9

principia, ad qua? illa?, tanquam ad

iua diverfa fubje&a, reduci atque referridebeant? Affirmat haudexi«

gua pars philoiophorurn tam vete*

rum quam recentiorum k). Hifce

autem fefe opponunt omnes, qui-

bus non volupe eft, fic präster ne- ceflitatem entia multiplicare. Ideo*

que ut hic error evitetur, often-

dere volunt alii, nihil obftare, quo minus una anima diveriarum ope- rationum fit capax. Habet qui-

dem mens feu anima humana hoc fibi quafi proprium, quod ratioci»

netur, fed quum nulla fubftantia

naturalis ratiocinetur, quin etjam

fentiat, nullaque fentiat, quin et¬

jam nutriatur; contendunt, ani«

mam rationalem fub fe compleéU

&fenfitivam & vegetativam. Haud

aliter quam numerus quaternarius comprehendit in fe & ternarium &

bina*

k) Vid. Kipping. lnftit. Pbyf. Iib. 9.

cap. 6. §, 5. ^ 9- Et \Buddei Inßit.

Jfml. morah p, ucap. i.feä. 6. §.2,

(16)

binarium , ita tamen ut quaterna- rius non iit duplex numerus , bi«

narius & ternarius, fed unus tan- tum quaternarius /). Hinc etjam

dicic Jacob. Thomafius : Cur enim

ficut um clavis interdum multis ape~

riendis feris, ita non fimiliter amma

una multis edendis operationibusJttfuf- ficiens m). Sed aliis minus bona vi¬

detur hasc ailertio, quoniam, ftan-

te illa, confunditur fine dubio quod

in homine eft corporeum atque ex·

tenfum , cum eo, quod eft Ipirb

tuale atque omnis materias expers»

Si enim de rnente noftra nobis Ter¬

mo eft, nonaliam ejus ideam po-

fitivam habere poifumus, quam

quod fit res feu fubftantia cogitans,

omnem excludens extenfionem*

Quot autem in nobis confpiciuntur effe<ftus, qui ne minimam quidem cogitationem involvere videntur ?

_

Qua-

l) Vid. /.Έρΐη. Phyj. part. faec. (eci.

4. cap. i. 5» 7. # Kipping. cit cap.

15. ni).Thyf. cap, 43. §. 1

(17)

Quantumvis enirn folliclte rcogi-

tares, nequidem vel tantillum ad

ftaturam tu i corporis adjicere pos- fes. Nec in tua poteftate eft, aufc

ex tuo pendetarbitrio, ut rite con- coquatur fumtus cibus, ut bene nu«

triaris, ut iecernantur atque expel-

lancur viriofi in corpore humores,

ut circulecur fanguis, aliiqueefte-

<ftus, qui operationum vjtalium at¬

que naturalium nomine veniunt, producantur. Non negatur, efTe

etjam in his aliquando locum all-

quem rationi atque coniilio reli-

<ftum, cum nimirum arte tolluntur morbij qui forte membrum aliquod

corporis corripuere; fed non ideo

dicendum eft, ipfam operationem

ieu ipium motum in membris, un-

de corpus ianitati rettituitur, fa-

cultatis cogitantis opera, feu ducftu

rationis fieri. Ν am ßcut corpus gra¬

me

,

inquit Hornejus, qiiod propter impedimentum forte in äere aut loco Jublimi detinebatur , remoto impedi-

- ·

men?

(18)

fertur natur* ju* tndMu, non ad arbitrium ejut, qui impedtmentum

illud removit; it a etjam, ut anima ve¬

getans jublato impedimento reäius ex·

(equatur mutius juum, quam ante, non

tarnen propterea ipfa illa funäio ejus proprie & per fe aliquo cenßlio fungi-

tur n). Neceile itaqueeft, utinter

fun&iones mentis atque corporis juftos conftituamus limites , ne quod unius munus eft, alterius

opera efHci exiftimemus. Poteft

autem hoc iplum ea fieri ratione,

nempe utomne id animaefeumen-

ti noftra? tribuamus, quod nobis ineft, quodque nullo modo conci- pimus poiTe corpori alicui conve- nire; & contra, foli nofiro corpo¬

ri adicribamus, quée animadverti-

mus nobis ineile, & poiTe etjam in-

eiTe corporibus extra nos pofitis,

excellentiori etjam in gradu o).

Hoc

(η Horn. Ρhtl. mor. lib. 2. cap 1.

3. o) vid. Claub. Theor. Vivent. u.

497. é"499·

(19)

*5

Hoc obfervato, non difficite erit judicare , quinam corporis & qui~

nam mentis finceffe&us. Corpori

fcilicet acceptum referimus, quod

nutriamur, quod incrementum ca- piant mernbra noftra, & quod alias

operationes, qua? ad vitam vege-

cativam pertinent, edamus. Di-

cis, animam corpori coritradiftin-

ftam omnino fibi vindicare ejus-

modi a&iones ; quia non verifimi-

le eft , nudam corpoream ma*

chinam aliquid earum poiTe effice-

reé Sed hoc ipfum eft quod nega-

mus, (upervacaneum imo &teme-

rarium ducentes , ad novas quas- dam & inexplicabiles heic recurre*

re entitates

,

qua2 non interiorem partium corporis ftru&uram dete-

gunt, latentesque nexus aperiunt;

Ted gladio quodam Alexaridrino

quceftionis nodum iecant potius

quam iolvunt. Suadet enim nobis

aliud aspiuU illaatque natura imi-

tatrix

(20)

tatrix ars, qua? haud raro eas nobis fiftic machinas, quarum miranda opera cum animatorum a&ionibus magnam habent fimilitudinem-,.

Cum fapientiflimus Conditor tam

admirabiliftru&ura contextum no«

bis dederit corpus, ut orrrnia av- tomata humana, artificiofiffime licet

conftru&a?quam longiffime fuperet;

quid impedit, quo minus ex virtu-

te ejus mechanica motuque orga-

nico derivemus eos effe&us, qui

nuUo modo ex mente provenite vi»

dentur? Gerte non diiTentiunt dili-

gentibres natura? fcrutatores, qui-

bus conftat, ipfam partium ftru- öuram, proportionera & fubordi-

nationem exa&iifime illis refpon-

dere. Unde & fubftantiale quod-

dam operandi principium in ve«

getabilibus ηοη admittunt; ied oftendunt poiTe omnia, qua? ani-

ma? vegetativ« adicribi iolent, ef'

fici motu particularum corporis

(21)

fluidarum per folidasρ). A quonec

digredi videturSra:Sra:, affirmans,

viram corporis inianguineconfifte-

re q). Ethinc neque nos necefla-

rium ducirrms ailerere, quodope*

rationes vegetantes vel dependeant

a mente; velproveniant ab alioali-

quo principio corpori contradi- riindo.

§. VI.

Ad fun&iones autem fenfuales,

qua? in homine deprehendüntur,

quod attinet, tanto minus folliciti

erimus in inquirendo earum prin*

cipio aftivo, quanto clarius appa-

ret, utriusque & menris & cor¬

poris operam in iis perficiendis con-

currefe: licet rnodum, quo mens

agit in corpus, & corpus viciffim

in me η tern, hebes ingenii acumen

aiTequi non poilit. Diiertein hane

rem

p) Vid Ver är. Phyf, part Jpec. cap.

9. i, coli, cum cap. 8. §. 1. & cap.

7. §.4. Add. Claub. Theor; vivenb cap.

il. q) Levd. 17. v. 14.

(22)

rem loquitur Plato r). ή άι&ησtc ψνχη f Ις\ ml σωματ@^ κοινωνία π?ος

τα έκτο ς. Υ) μεν γάξ δυναμό της ψυ¬

χής , το δε οργανον τ2 σωματ^ εςιν.

h. e, In externis rebus fenfu per dpi-

endis

,

am mus é* corpus mutuas tra-

dunt operas. Ν am ipfa quidem fen-

t i en di vis & facultas efl animi, inftrw*

mentum vero corporis. Ita certe

eft. Non enim vere arque pro- prie fentiunc membra noftri corpo¬

ris, ut funt oculi, aures &c. func ta¬

rnen

,

per qua? ienfus five fenfatio-

nes re&e peragi debent. Sic Apo*

ple<ftici , & qui in eltftafin incide-

runt, necompun<fti quidem autcor- pore diileéti, ientiunt. Hinc et-

jam fit, ut a&u aliquo rranieunte

nihil ie pati ientiat corpus , cum

quis vei Dei vel alterius obje&i in- telligibilis contemplationi , tan- quam adui fuo immanenti totus eil internus. Ubi fimiliter non vo*

lumus, quod corpus fit menris quaii

inftru-

r) cit.Köler. in di(J. de intelpur. p. 9.

(23)

inftrunientum ttieré paifivum, cu-

jusmodi gladius eft refpe&u ma¬

nus; contrarium enim ex fupradi-

élis conftare putamus , ubi vidi-

mus , eife illud aliqua operandi

virtute praeditum. Atque fic ani-

mam

,

quam vocant fenfitivam»

pro peculiari in homine agendi

principio non agnofcimus. No-

Vimus argumentum heic petere difTentientes ab a&iohibus bru- torum; ied ab his ad muitiplican*

das in homine animas nuila va¬

let cotiiequent^a. Principium il¬

lud, quo ea agunt, qua? agere vi-

dentur bruta* nobis incognitum

effe , mulci Philoiophi contendunt.

Ego ha&enus aifentior, quod ip-

fam mechanifmi iftius artificiofif- fimi, unde operationes eorum haud

dubie derivandce funr, rationem

nemo Tibi perfpe&am habeat. Ne-

qne enim ulius adhuc tam felicis 1 fuic ingenii, ut naturam ariimalium

penitus exhaurire potueric, fed

eft

(24)

eil hrtc qußflio, dlcente Lcefchero s)

ex earum numer ο, qu<e noßr<e nos im-

becillitatts commonent, & ad quas re- movendo magis, quamponendo rejpom deripoteß. Reipiciendum itaqueeft

ad nos ipfos, de videndum an ea, qucB agimus, de imaginamur etjam

fieri a brucis, requirant aliud prin- cipiüm a corpore de mente noftra

realiter diverfum. Requirent eer-

te nulluni. Namiive video aliquid

per oculum, fiveperaurem audio,

five per Organa guftus pereipio res

fapidas, per organa qjfa&us effluvia

odorata, per ta&um eörpora mollia, afpera , calida, frigida, de id genus alia ; vel fi appeto corpori jueun-

da, fugio noxia, imaginör, recor- dor rerum viiarura vel auditarum, aliaque ago , qua? anirna? fenfitivae

adferibi folent; icio me ita videre,

ita audire, ita appeteredec.utintel- ligam etjam, quodhac ratione fen·

tiam t). Quod certiffimum (inedu·

,

biö

s) in Vr<emt. Theol p. m. 214, t)

vid, Rötenb. Log. N< 185.

(25)

τ9 bio indicium eft, pro venire i,Ilas operationes ä inente, Ted non ab

ea fola , verum mediantibus corpo#

reis organis. Sed non licet diutius

his immorari. Pergimus itaque ad

eos , qui aperte thefi noftras fefe opponunt, rotlinde profitentes, in quolibet homine tres reperiri partes efTentiales

,

effentialiter di verlas, nempe corpus , animäm 6c Jpiritum,

S>. VIL

Verifimile eft, plurimos in Jiunc

errorem ex eo indu&os elfe, quod exiftimäverint, ad corporis 6c men»

tis in homine unionem requiriter-

tium quoddam ab utroque diftin-

Öum principium, cujus munuslit, duas illäs diverfiflimas fubftantias, Corpoream atque terrenam , 6c im-

materialem atque cceleftem, velu-

ti medium quoddam utrique pro¬

portionatum , inter fe copulare #).

Sed ut error eft infinitus, veritas

β 2 · autem

u) Claub. cap, 25. de conj♦ anim. &

corporis.

(26)

autem una 5 fie, cum hae prorfui iiivita, ejusmodi parietem interge-

rinum erigere, indeque homineih tripartitum introducere funt cona-

tt> nonmirum eil, eadem ortines hoc non feciile ratione. Poitunt

autem > qui pro tripartita divifione

partium efentialium hominis pu- gnant, in duas imprimis diflribui

clailes, qüarum unam nobis con- llituent illi, qui utramqiie, quam homini dant j animam hon ex Deo*

fed a Deo, creatam effe concedunt 5 alteram autem, qui alterutram

divinitatis participem faciunt, ejus- demque cum Deo natur®.

§. VIII.

Ad priores quod attinet, funt qui

per mediam iftam partem nihil a-

liud intelligunt, quam fanguinem

& fpiritus animales, ut Bernhardus

Gonnor χ). Sed quis hinc imagi-

netur iibi/cres dari partes hominis

eilentiales. Adveriari hanc fenten-

tiam

x) tvang, Med, Art. 2. p, 7.

(27)

II

tiam regulis bori« divifionis; ea-

demque confundi partes partium

cum partibus totius, nemo non vi¬

det. Sunt enim fpiritus animales, juxta philpiophos, nihil aliud, quam fubtilior

,

tenuior atque mobilior pars fanguinis, operationibus or«

ganicis åtque peréeptionibus fen-

fualibus inferviens. Medium ita- que inter corpus & mentem princi- pium ab utrisque efTentialiter di- ftin&um non conftituunt; dum flu·

unt ex corpore, ad illud tanquam partem fui totius qmnino referendi funt. Sed in re tarn manifefta non

eftquod multum opene ponamus.

f. IX.

Johannes Ämof. €omenius, 6c qui cumeo faciunt, licet eadem fen·

tire non videantur, atque flli, qui ad

fecundam a nobisconftitutam clas- fem reduci debent, meliora tarnen

non fapiunt. Audiamusipfum Co-

menium y). Componitur, (hom ο,}

inquit; e tribus, corpore, fyiritu,

B 3 &

y) in Phyf. c αρ. ji. ρ, I94.

(28)

& amma. Etpaulo poft. Ita verov eft: corpus habemus ex elementis com flatum y <eque ut bruta ; fpiritum hai

bemus e jpiritu mundi, <eque ut illa;

fod anima feu mens ex Deo eft. lllud

circumjerimus mortale, illum difftpa-

bilem : hane vero perfidentem etjam

extra corpus; ut per fidem conftah

Sed ad oculum ut pateat, qua loco

habenda ilt hxc hypothefis, jun- genda funt, qua? fubne&it Come-

nius z) : Neque putandum eft, ani-

mam ex nihilo, tanquam novum ens creari: Jed indi folummodo novam Jpi·

ritui animali in homine perfeäionem;

ut uno gradu anima brutorum fiat Ju- perior. Et paucis interje&is. Quem'

admodum igitur corpus ex pråexiden-

te materia formatum eft, ita anima ex

praexiftente Jpiritu mundi. Et per confequens, quemadmodum terra^aqua, aér, (Sther eadem mundi materia Junt, den fit at is folum gradu differentes: ita Jpintus naturalis, vitalis , animalis,*

&

ζ) P. 201.

(29)

η

yd & hic mentalis idem ille ßiritus mundi

v- Junt, puritatis Jolum & perfeäionis

a* gradu differentes, Infpiratio igitur

χ; divina nihil aliud homim contulße cre -

ύ denda efl , quam quod i) depuravit

3- jpiritus ejus partem intim am, ut aä to¬

rn num Juhtilitate poft omnes vißhiles crea>

iti turas propius Deo accederet. 2) Fin-

:q seit, ut tam in corpore quam extra

n- corpus fubßflere poffeU Qui autetn

e· heec omnia paulo accuratius ex- ti- penderit, nullam ne quidem veri- nf fimihtudinis fpeciem ea habere fa*

bl· eile d^prehendet. Nam fpiritus ,

η; ex quo media illa hominis pars de- ducitur, nullus eft. Univerfalem

M' illum elfe vult Comenius, hoc eft,

'»· vivam atque a&uofam fubftantiam

ex corpora pmnia inhabitantem at>

rer que vegetantem, omniumque mo*

ια, tuum naturalium effe&ricem, vel nt, ut ipfe loquitur, vitam mundo infis-

ita Jam ad eperanäum omnia in omni*

Iis,' husa). Sed annon fic univerfa ac

& B 4 fingula

d)pag, 29*

(30)

fingula mundi corpora viverent .2 >

annon fol, luna, fidera , lapides,

mineralia , & alte ejusmodi res mortui, vitales ederent operatio?

nes? annon quaedamin illis depre-

henderemus veftigia vegctationis,

ienfationis aliorumque ejusmodi ef-

fe&uum ? Verum funt omnia,quae

pro hoc univerfali fpiritu, pro ani-

ma mundi, pro principio hylar- chico, pro Arch,a?o, aliisque ope- rationum naturalium fi&is princi- piis afferri folent, in tot Platonicis, Stoicis, Univeriariis, Naturaliftis,

Fanaticis atque aliis explofa atque refutata, ut illud percenfere lon-

gum foret atque t^diolum. Digna

tarnen iunt Lcefcheri dehac re ver-

ba , qua? hic adducantur : Sacra, inquit, liter a &· ignorant & repu- diant hane anmam mundi, qua vsl

Deum phyßce ad mundum alligat, &

in potentlam phyjicam transformat,

vel collegmn iüi ad latusponit, qua juum jaciente munus, ab omni confervatione

&

(31)

25

& concurju verum Dens excluditur.

Etjam ratio hnic error i reßßit, qua ariimam tribuit non nifi vitales aäus exercentibus, non vero complexis en«

tibus , aut fine ulla neceßitate: ne- que opus ejjet animantium ammis,

anima generali concejja , niß ex mera

petitione principe ejus imperio Jubji*

ciantur vel ejus άπόρβοιαι eße credan-

tur b), Pereunte icaque ipiritu Co*

meniano univerfali, perit etjam fpiritus ilie, qui homini inter cor·

pus& mentem medius affingitur.

Nam ubi nulla eft caufla, ibi nui-

lus efie&us, Prasterea, fi fecun#

dum Comenianam hypotheiin, a - nima feu mens noftra fit idem

ille fpiritus animalis (abfit tarnen

hoc quam longiffime) qui nobis cum

brutis eft communis, exa&ius tan-

tum elaboratus j ubi tunc tertia pars hominis eiTentialis ? Novarrr

tantum fpiritui in horaine animalf perfe&ionem a Deo iuperaddi afle-

B 5 rit

h) Pr&not. Theol. p. 53.

(32)

rit Comenius, ut uno gradu animä

(

brutorum fiat iuperior. Sed an qualitas quaedam, aut quoddam hominis attributum

, conftitueL-*

ejus partem eiTentialem ? ii etjam-·

ipiritus ifte hominis animalis,quem- admodum iterum difTeritComenius,

(it poft mortem diffipabilis, & in*

teritui obnoxius, anima autemno-

ftra ejus tantum qualitas & perfe- öio; quomodo, tunc extra corpus fubfiftere poflit ? an poflibile eft,

remanere perfe&iones, pereunte.»

ipfa re , cui inhasferunt ? Videat Comenius, vel alius, qui eumiequi*

tur, quomodo ie ex hislabyrinthis expediat.

§. X.

Perniciofiflimadenique eorum-j

eft fententia, qui ad alteram a nobis conftitutam claiTem pertinent , &

partes hominis eflentialesita multi*

plicant, ut alterutram ex fpia eiTen-

tia divina derivent. EiTe hoc dogma

nihil nifi fcedum depravatae naturas

abort

(33)

27 abortum ex Ethnicorum fcholis

hauftum , quodque profanam iu- perftitionemomnino iapiat, nemi¬

nem ignorare putamus, qui vel

paululum gentilium nugas, de ani-

mas humana? ex ipfa eilentia divi·

na emanatiqne , fibi notas habet.

Neque enim dubitant Fanatici ipfi,

qui hane de hqmine tripartito ny- pothefin, quafi propriam fibi fece*

runt, tanquam jpatronos impiifli-

ιώχ fua? iententia? allegare Plato- nemi), Hermetem Trismegiftum

d) aliosque. Sed mitto longam fe-

riem eorum, qui exipia gentifico*

horte huc referri pofiunt, cum vel

Pythagoras, Socrates, Platonici at-

que Stoici hujus erroris abyffum

nobis ob oculos ponant. Cicero

diferte Pythagone tribuit, quod

Deum animum eße ceniuerit, per na¬

tur am

c) Teub. in qu<eft. TheoL an dentur

tres part. hom. ejjent. p. iov d) Jo-

Jeph. Stellatus inintroå. in vetjap.cap.

xfiq.

(34)

tur am verum intentum atque comme* v

antem, ex quo nußri animi caperen-

tur d). Socratesdocuit, uteftapud

Plutarchum: τψ ψνχήν μετα%#σοΜ yS nål λογισμέ , ύη ipyov είναι

(dsü μόνον, άλλα ηάι μέξ(&>, ύχ dm9, αλλ' άπ άυτν nod g ξ άυτχ γίνε

&αι é). Platonicos, anirnam no-,

ftram pro pareicula eiFenti« divin«

habuifTe teftancur quam pharimi /).

Unde & Plotinus dixit g)) φνχάς μοίρας in Θεδ, ηάι όλως him , par¬

tes ex Deo, tpfiusque totas. Quo ·

modo in ienten.tia de cripartita ho¬

minis diviiione hi prasluferint Fa*

naticis, nou obfcure indicat Cle¬

mens Aiexandrinus , quando dicit:

KOi Js άμφϊ τον Πλάτωνα vSv μεν εν

ψυχ/j &είας μοίρας άπόρροιαν ύπάξ>γρν·

τα, ψνχ,ήν Je εν σάματι ηοί}ο}χίζζσιν.

Tlatomci autem mentem quidem forns divina

d) De nat. Deor, cap. i. é) Loefcb.

Vr&not. p. 78. f) vid. Budd. Tbeol.

dogm. p. 374. g) cit. Ρfann. in Sydem.

Tbeol. Gent, cap. 7. §. 5.

(35)

*9

dhime in anima effluxtonem ejje, ani-

ynam autem in corpore conßituunt h)?

Platonicos iecuti funtStoici, quod

inter alios cognofci poteft ex Sene-

ca afferente, animum humanum ex ikåefn, quibus divina contiant, femh fiibus compofitum ejje t)% Et clarius

ex alio loco: Quid eß, cur non exi-

fiimes in eo (homine) divini aliquid

exi(lere> quiDei pars eß k)? Utve*

ro cognofcas* omnes fere gentiles, quibus mentis humana? ex ipfaDi-

Vina eflentia credita fuit emanatio, tresquafi partes hominis eflentiales agnovifle, eorum hac de re opi*

nionem ita nobis exhihet Jacob.

Thomafius /). Duplex geniilibus (non facile dixerim omnibus) prin- cipium erat, Dens quidem rerum ater*

narum y materia vero caducarum. Cum

igitur vide rent, bominem perinde ut

bruta, h) Strom. Hb. $.cit. Budd. in Theol.

dogm. p. ead. ϊ) de conjol. ad Helv.

cap. 6. k) Epift, 92. l) mßta Pbyß

211.

(36)

bruta, war/i ejffe ohnoxium, tit* \ {

men vellent hominis animam ßatuere mortaiem, (loquimur autem deiisgen- tilium, quibus animas humanas perfuafa fmt mmortalitas) eo Jefe pafft junt

adigiy ut animas homini minimum duas darenty immortalem unam ex ipjms Dei ejjentia oriundam, mortaiem alter amy materias propaginem cum brutisque cornm

munem. Atque ex his & ejusmodi

fontibus prorepfit in Ecclefiam

Chriftianam veterem hicdetribus hominis partibus error, cui parro-

cinantes do&rinam de regeneration

ne m ierrime perturbare atque_j

evertere ftuduerunc. Quales fue-

runt Valentimani , fernen aliquod fpirituale a matre fophia homini

additum narrantes, hominemque_>

triplieem , materialem , animalem,

& Jpiritualem fingentes m), ' He*

radeonitos easdem inßarunt tibias n) m) Teub, p. 22. Budd,in DiJJert. Quid i de haeres. Talent, §. 8· ?· 43 3. n) Budd\

fag. 492.

(37)

Qpid Tatianus hac in re prasfliterit,

videri poteft apud eundem Budde-

um o) Manich<ei, tefte Auguftino p)

homini duas animas aifignabant,

easque contrarias, alteram a bono, alteram a malo Deo inditam: ut ceteros Hasreticos huc pertinentes

omittamus.

i Sed , §· χι. , :

utut iniana haec do&rina ali- quo tempore fuit fopita, imo pu¬

blice quandoque vélut intolerabilis

~

damnata; nihilominus Theophraflus Paraceljus eam in lucem protraxit,

&cum alias, tum vero imprimisin

libro de creätione hominis q) in- ftauravit. Hunc fecuti func, tefte Buddeo r), Jofephus SteUaWs, Bat ftifia HelmontniS) aliique ex illorum

numero

°) P-W1· P)m de dnab- animab,

contraMamch vid. etjam Hteron. Epifl.

159. ad Hedib. q. 12. c it. Scheibl. in Met

t tapb. p. m. 316. q)p. 757. add.Colberg.

Chriff. Platon, p. 1, cap. 4. r) TheoL

dogm,p%

(38)

numera, qui Fanaticorum tiöminié veniunt, nempe Schwenckfeldiani, Weigeliani, Boehmiftee, Novelli Pro¬

phet a , Quackeriftdd & alii Enthit·

yfo/fo r). Unde & Novelli Pro*

phetas in ©cftiuffel 3)abtt>é n. 20. ica nugantur; £)et SDknfct) befielet itt bretyen twfetuitcben ©tucfen/ Seibi

©eel unb ©eifl; S)a*é erfte ifi @le*

nterttartfcf)/ baé anbete (Etigeiifcb /

tHté britte ©Ottltct)· Qiianquam au*

temrecenlitihiFanaticiafeinvicerrt

digrediantur, cum alii contendant*

ipiritumiftum divinum effe homini naturalem, alii autem fupernatura*

lem: confpiranc tarnen procul du*

bio omnes amico confenfu in eo*

quod quilibet homo aliquid divinit femenque aliquod fan&um in fe habeat: quod hoc fit falutis prin- cipium, quod fides ipfa in eo, Sc in ejus a corporeorum vinculorum li-

beratione modus perveniendi ad

falutem

r) Vid. Lcefch Treenot. Theol, IL con-

traDeifias fanat. §, i. feq.paoz.

(39)

η falntem confiftat s). Siftit nobis ejusmodi ineptias & ex orcohaufta

portenta Jacobus Bcehmius , Fa-

naticorum famofiflimus, qui, di-

cenreTeubero t) tertiamsjuxta cum

quibusdam FanaticU, partem, eamque prtncipem affert , pecultarem pror- fus & amma rationali jublimiorem, ej- Jenttarn hominis tntrinjece conftituen-

fem, omnibus hominibus ineχ iß: entern, aptam natam ad jptrituaha dijudi·

canda, per Adami quidem lapjum de-

bihtatam, neutiquam vero exßinäam penitus, qu<s jubßantia fit ex De i fub-

ßantia pullulans , in qua <eternus λά · immediate habit et, i//o quoque tempore, mortem peccant mor-

Inveniuntur ejusmodi nuga?, in Boehrnii Myft. Mag. cap. 20. Plu-

res(jue his fimiles receniuit Loefche«

rus ioc. cit. & Praenot. 3. $. 2. contra

Dogmatift.Fan.crafl p-m.2 3 2.&15 $·

§. XII,

Quam autem monftrofa atque

C blas-

s) vid, Bitdd, loc. cit. t) in cit. dis-

fert.p. 25.

(40)

bläfphema fit ha?c de divino in ho«'

rnine fpiritu fententia, nemo non

videt; quam ideo nominaiTe , eam iolide refutaife erit. Hinc dicitCle*

mensAlexandrin9/*),#;* άνέ*

ζετάι τις επαΐων τύτ% Θεον εγνωχός>

άπιόών εις τον βιόν τον ήμετεαον, εν

οσοις φυξόμε$α χακοϊ'ς. Ενιτ) yåg άν

ii τ ως, ο μη <Γ ειπείν Β ε μις, μεξίχως

άμαρίάνων ο Θεός. ει γε Ίά μύξη τ£

ο'λχ μέξ'ή χα ι σνμπληξωτιχά τχ ολα.

*Ει οε μη σνμπλη^ωτιχα, ϋόε μερη ειη

αν. Et certe qui meliora iapuere apud ipios gentiles, non potuerunt

non hanc opinionem tan quam ab-

furdam & abfonam rejicere. Un-

de VeUejus iile apudGiceronemgra-

viter notat Pythagoram> quod quum

ftatueret, animum (hoc eft Deum) effe per natur am rerum intentum &

commeantem, ex quo noßri animi cape»

rentur, non videret, diflraåione ani~

worum humamrum difcerpi & lacerct·

vi Deum, &> cum mijeri animi eßent,

//) Strom, Hb· 2, c it. Ρ fann. diÜ. loc,

(41)

35

quod plevisque contingeret, tum Dei partem effe miferam x). MeminiiTe

hoc deberent adveriarii, & perver- ia atque fanatica fua opinione abfti-

nere, qua non nid impnffima quas- vis in ipfam majeftatem divinamefo

futiuntur. Quisfine trementi ani-

rno hzec audiret dogmata, Deum eile mutabilem , in partes divifibi- lem, imperfe&um, corporibusin- cluium, eorumque motibus ita ob*

noxium, ut ne uilum quidefn po- tentia?, fapientia? & bonitatis indi¬

cium oftendat. Sed annon hasc de alia ejusmodi βδελύγματά fequeren-

tur

,

fi particula ex Deo difeerpta,

hominis eilentiam conftitueret? an*

non Deus de fua majeftate detur- baretur? homo adexitiofam fuper-

biam extolleretur ? foedifiimaque

introduceretur idololatria y) ? E-

vanefeant haec paradoxa cum cete- iis: animam humanam eile a?ter-

<

C 2 nam

x) de nnt. Deor, c, τ. y) Ltefcb. Prt-

w, Tbeel.p. 105»

(42)

6

tiam, omnifciarn,omnipotentern:g)*

Appofite in hancrem loquiturLipfi*

us a): magmtudinem Det qui libat tan-

tum, & noftrum iftud tmbeciüum &

tenue, ridebit profedo & exlibilabit iftas voces. Imo abominatur ilias

ornnis

,

cui mens eft fana

,

fatis

perfuafus, nullum aliud cogitandi principium eiTecorpori fuounitum,

praeter animam rationalem , eam- que proprie quidem fpiritualem, a

JDeo, non ex Deo , creatam, mul- tisque praeclaris donis inftru$am ,

non tarnen ab infirmitate liberam atque eltentias divinas coniortem#

$. XIIL

Ex illis, quae jam breviter difta

funt, non obfcurum eiTe putamus ,

quo loco habenda fit anima , quas homini inter corpus & mentemieu fpiritum media ailignatur. Quippe

qua conceiTa etjam efficitur,ut mens vel pro ipfb Deo habeatur, vel pro

quadam eilentiae divinas particuia,

quo ζ) vid. Lee Ich. Pranot, p. 79. φ» ι $ f.

d) Lib. 3. Pbyf. Stoic, diJJ. g.

(43)

?7

\ t quo ipfo robur fuppeditatur theoiö- dt phis myfticis ftabiliendi fuo; erro*

im res iti do&rina de peccato origmis, fr converfione, verbo & facramenris,

\'it arque turbandi Eccleiia? pacem. I-

3S girur quoclinque demum prartextu

is anima illa intermedia adilruarur^

di rejicit eandem quivis ingenuus, Ca#

tonisque virgula, cenforia dignam

i- judicac. Latetenim anguis in ber-

ä ba Et certe qua? heic dicunfur a 1- trichotomias patronis nullo nitunrur

j fundamento. Clamicant vinculurn,

m quo neéfcuntur materiale corpus <3ί

immaterialis mens,eile utriquecon- tradiftin&um, &; hoc eile anfmam

alferius cujusdam naturs , cujus

quafi Capfula corpus ed, iicut illa

χ domicijium msntis. Sed re vera

u aut entia praeter neceflitatem mul-

e tiplicant , aut ahquid non mtelltgi-

is bile effingunt: quoniam pr & t er corpus

o (jU£ flint corporis, mentem ejusque

j,

,

fundiones, nihil an'tmo concipi poteßy

o quod in veror um entium cenfum ve -

mat*

(44)

mat. iy. Verum fingant animärrr, qua·

tenus menti contradiftinguitur, efie

fubtihifimam

,

& quod stheream at- que fideream redoleat naturam, nun- quam tarnen declarabunt ejus in men*

tem five fpiritum operandi modunu

Nam fi ex fideribus originem traxerit, etjam corporea eft. Sed, ne c aliud, verba funt Claubergii <r), quodcunque

corpus, utißtritum coeleftem vet athereum9

quem nonnuüi vocant ? anima magis pro-

portionatum , quam eß humanuni, inter·

medium fingere pojfis : quandoquidem omke corpus natura fua aque differt a mcnte,

§. XIV.

Fulerum etjam fuae fententiac quae-

runr adverfarii in pugna illa , quam in nobis experimur, quamque dici-

mus, rdtionis & appetiius fenfitivi, Sed

eft quoquehaec a philofophis pariter ac

theologis ita explicata, ut hinc nihil

lucrari poilitFanaticus. Kempe often- dunt, non effe hanc pugnam inter duas

contrarias vohmtates, unam ipiritus

& alteram animje, ut iibi imaginantur

trichotomiac patroni, Ted illam impri-

mis in eo confiftere, quod voluntas

nofträ b) C taub, cap.zj. § 4. de Union, 4>niHt*

& Corp, c) tap, tit, §, j.

(45)

w noftra excitata a duplici velut bono,

uno apparenti, quod repraefentat fenfus

vel imaginatio, altero autem vero,

quod jubet ratio, propter congenitam fibi labem, non niii difficulter ad bo-

num illud verum fe determinare poifit.

Itaqjvoluntas fecumipfaluftatur, dum*

trahitur quaii in diverfas partes, hinc

motibus corporis, illi,nc ratione d).

Quando facram fcripturampro fua fen-

tentia ftabilienda allegant diilentientes,

hoc imprimis faciunt, ut confundant qualitates & dona fpiritualia cum ipfa

hominis fubftantia. Qua in re quan-

tum hallucinentur, quivis facile per- fpicit. Placet audire Loefcherum: £)g*

in nobis, inquit, funt bona fipiritualia)^

alt un de

,

a beo nimirum , per media ab i- pfo conflituta ad nos veniuntyfunt itaque in*

terius noftra^fed velut donatay imputata,

in nobts produöla^ non t/inquam phyjice in

barentia e)i Sed haec ad fuum forum.

A) Vid. B udd. Theol. Moral, ρ Art. 1. c αρ..

1. Se61. 6. q. Phil. Praft. part·, I. cap.

2. Seft. 2. §. lp. e~)Pr<enot. Theol g. con«

tra Dogm. lan. Crajf.

SOLI DEO GLORIA.

*„·* % * *

(46)

SaQtte ί£>ίφί

£err AUCTORN.

$1 OWdnmfTtQ bar ttoa'nne beiar/

&n 2vK>pp οφ en förnuftig

λ ' &iål '·

3 benneé trefenl) intet felar/

Wdv bon meb tbmi dr fiapab nxSl

2Jf 4?£:rran£ flora aimacftd f>anD/

0om bunDtt (>ar tf)et fåta banb- gajl några bierfligt pidga fdfa

Jpon tre/ ia flerc Delar bar:

§brt 0οφ Itfroal tbe borbe md/a/

tt)(t flor fara meb % brar:

?0?an mdfle acfta jtg ratt grant/

Οφ ti tro tytt/ fom ti dr fant,

$drom/ £err cjnd/djt, 3 ffrtfmett

<£rt toercf / bet 3 of gifma mil;

Jjjelt noacfert gj aitfammand brtfroen/

0om bdrer tbenna trciflcn til;

(St Pallas tberfdr ger ftl lön/

Λftu fnari/ en, iager^ran^ ratt (T/dm

3 fiorjla &afi

fattab af

o

o

JOH. M. GRAA.

(47)

Clarisßme Domine Candidate.

1 lUamvis unicuique homini debeat maxirno iti

pretio effe aureum illud effatum Apolliriis

yVtåQl (FSctiiTOVy mirum qft tarnen, reperiri, qui

in

iui notitia adeo cascutiänt, ut aequc quid effi-

cere

valeant, confiderent, nec accurate expendant

cas

partes, unde conilent. Scilicet addunt illi ad

duas iftas partes, animam Sc corpus, quibus con- ftaruus

,

tertiana quandam, neicio quam. Et funt»

qui ad brutoruin animantium conditionem damnant hominem, corporique tribuunt, quod ίοϋ vindican- dum

erat

anirtio,fältem 3nimo utia cum corpore confi»

derato. Horum äliorumque forte erroribus Tu,amice inpaucis, occurris, Sdoces, hominem duabus,. noa pluribus, nec paucroribus conftare partibus eiTentia-

libus, Atque ut foio , Te nihil prius neque anti- quius habere, quam ut Te ipium bene noicas*

non

poilunt non Tua conamina boriis omnibuspl*-

cere, Ego vero precor, ut finem, quem illis pro*

pofuiiti, aflequaris exoptatiffimum.

TUHS tot

HS

öiäus O. Westman·

(48)

EIDEM.

Nnis

a

teneris, WULLÅNGER clare

,

litäfti Mufis acftudiis, virtutibusque ilmul,

-Scilicet ingcnuus fcis reftam ducere vitam, Literulisque animum icis decorare tulim.

Cui eordi eft pietas, quem fuleit & armat honeftas,

In njala non iftum devius error agit

Artibus ied tantis poterit placare Camenas, Atque hominum gratus corda movere valet,

Vivida

tum

virtus

ex

imo iurgit in altum,

Ac viret> ut foliisarbor opaca foler,

Inde ut mos fuerit Romanis nedere Lauros Urbe triumphantes excipiente viros ; Sic Tibi luftanri multum per caitra MinerVae,

Etce, triumphus erit, Teque iequetur honos,

E3am viridem Temet

cernemus

ferre coronam,

Quam dat WALLANGRO factus Apollo iuo.

Atque larc> patiii, foboles queis contigitilla, Infigaem melfem mox Tibi, crede, da b.unt«

T'a Gratulatur

Jon« Omnberg, fil,

References

Related documents

ne, aflerto Dei concurfu ad maias hominum a&amp;iones, aliqua peccati culpa in Deum redundet: Dei enim aåio , qua concurrit, eft illimita-. ta &amp; indifferens, homo veroillam

in uliius magiftri verba jurat. Con- tingere enim poteft, ut bonus quoqj dormitet Horn eras. Quam pauca, in- quit Sturmius , Junt, qu&lt;e fetmus ; quam wc er t a ,

ne reéle uti; ac proinde decernunt, Logicam, ut artem ratione rede utendi, etjam tradere debere di-.

quam enim intelleximus rem di- f gnam eiTe, quam confideremus, ita etjam volumus facere, Sc iic cogni·. tio noitra augetur, ut

tarnen omnimodam contradidlionem involvere , nemo fanus negaverit, Quid? quod fumma illa ac perfedtiili-. ma aqualitas omniurn proprietatum eiTentiah'um

itaque religio naturalis, nomen in- de fortita , quod ex ipfa natur λ cum. univerf#, tum human#

Et primo quidem, quod ad resimprimis Theologicas attinet, autumamus graviffimas qusftiones heic, circa cultum veri Nu minis, propofitas fuifte; unde etjam initio ejusdem Capitis

Verum enim vero, Ethica (i fana Sc fbbria eft, non potcft diftiteri, quin etiam pii haud. raro delinquant, Deümquc peccatis