jfUSPICEDEO! DISSERTAT10 ACADEMICA
ORIGINE
etANTIQUITATE
POESEOS,
Cujus Partem Priorem,
Confintiente Amplß.
Facult,Philofopb:
In lüuftri Academia Up[altertfi,
PRAESIDE ,
VIRO Adin. atqv.e
AmpUjJimo,
Rev.MAG.
MAGNO
BERONIO,
Poéf. Profess. Reg. ac Ordin.'
Adpubl. candid. cenfuram modede defcrt
Regius Stipendianus
JOHANNES
P. NYMARK,
Ν TL AND US.
In Audic. Carol. Maj. ad d. 30
Majfr
A. O. R. MD CCXXXIV*Boris antemeridianis.
S:ae
R:ae
M:tis
MAGNAE FIDEI
VIRO,
Perillußri
Generoßsßmoque
BARONI ac
DOMINO,
Dn.
PET RO
iTIERNCRANTZ,
PiOvinciarum
Nylandiae
atqueTavailhiac
PRAESIDI,
ET
GUBERN ATORI
Excellentisfimo,
AdAECEÉlATI
Gratiofisßmo.
Nclute Maecenas, magnis Virtutibus Hcros,
Sidus & Ar&oac jubar indelebile terrae,
EtPatriaePraefcs noftrae, qua tramite longo,
Allu'it auftrales Ealthis Finlandica tradus,
Adfpice , qui fupplex venit ad Tua limina,civem
Heu profugum civem,
paftusqui trifte totannos
Exfilium, Patrios poftquamIlellona penatcs
Cladibus indignis fatoqueoppreflit accrbo.
Da facilem, quae/ö veniam
, da,SummePatrone,
Aufibus his placidos vultusj daNomine tanto Poftefrui, dum noftra aliquem levis inde camena Hifce fuis chartis ftudet impertire nitorem.
Accipe, devotaquae fertmunufcula mente,
Parva quidem, fcdmagnaiätis
, Π Veftra,Patrone,
Gratia fperato dignabitur illa favore.
NOMINIS TUI
Client devotißimus
£<infcci^(tnnctt
3 STOCKHOLM, 2)en$f)rebowe
οφ
#ό3ίυάΙαφία&*
®err
ANDERS
WESTERMAN.
|ggtt(ag/
£err £anbel$man
/
til
gobo/
(jåll
jag
<£n Iffenf?anf/ afbcn fom met* ej gifma Ijar. ^ag glaöS af liten ίπιφί €l;rt mårba SRamn til
(jeber/
Sftåfl©US 3ftt>artiwtjlmoi mig en&uiber ^ac
öwabIjugnaD finna $av /nåralbrabogfta gullif
§or ben/ <$mi$ Sav Itlngf fen blönb Mortis s^ån
nebfußit
©US) låfe lt)cfnné 0ol mcb liFaftrålar Ipfa
Up(Eberlljulba bo frambelS få mål fommt;'
SSift (rbcri bierta ba lar famma tmmft fmfa
€0?i)tmig/ fi mal fom förr/ fnari fulla abrenflu: 04 (fal οφ immerfort (Sbri mårba Sofort) gr&nffa/ Od) jag i meblerfib af (jterfat gobt(£l;r bnffa.
φρ^ίοάΐαφίαίκ
J^err Jpam
beléSJiannenö
Sta#?!«# Stenar« J. NYMARKi
®@@@@ @®@ "«*·
/· N.
%
Caput
Primum.
Or^go
Poejeos
quaCaußam
proximam conftderata.
H>
ι
Ε
Origine
Poeieos
aéturisomnium pri-tno fefe offert
eo-rum malefanus
e£-ror, qui artis
hujus
inventorem ipfum effe malum ge-tiium calumniantur; quam inclaf-fem nonnulli veteris Eccléflae Pa*
tres illos referunt, qui Poefin Vi¬
tium erroris,&cibum Daemonurtu
2
eile dixerunte): Itemque Muham-roedem > qui, in Alcorano fuo,
putat malum Spiritum principem
eile ac auöorem poefeos £). At
vero, qui itajudicant, artis
prae-ftantiilimae odio plane abreptos,&, quae ejuscaufla nonraro eile folet,
ignorantia occoecatos, ita
judica-re, nemo aequus rerum aeftima-tor dubitabit. Nihilhic opus eft das·
rnoyurn inftiratiom,inquit Celeb.Ger*
Voflius, Satis eft eum, qui phanta·
fia valef, nattiraque ad poéftn ulone-us eft , concitari ad Carmen pangen-dum c). Agnovit id ipforum
poe-tarum chorusj in quo Horatius,ar¬
tis , quam
profitebatur,
Magifterinfignis , luculentiffitne omniurn
ita docet;
Formai
d)conf. Stollii IntroÜ1 ad Eft. Lit.
p. 205 Com. Agrip. de Vanit. fcient.c.
4. venimit haec Patrum
eff
ata riteex*pltcanäa inferinsfno loco. b) Stollii in-trod, in Hiß. lit. ραξ cit. c) de Art· Poet,mt♦ & conftitut p. 72.
naturaprwsnos intus -
-'
- - -
-juvat aut impeüit -
-Poß eifert animi motus , interprete lingua d),
$.
II»Mirari potius convenit ,
dfvi-fcam hanc artem, cum Sacrf eriam Codicis au&oribus uiurpaca fueritj non potuifte, vel eo refpe$u, de¬ lere ab iniquis mentibus fpurciffi-rnae hujus opinionis labem. Quod fi enim tarn horrendis initiis de* beretur poefis, num credibiie
ef-fet, DEum coeleftia dogmata , &
bonam S. Scripturae partem,Libris
poericis fuifie complexum, fuasque
ibi laudes poético fpiritu decancarl voluiiTe? utique hoc repugnarete-i
jus
Providentia & San&itatiǤ. SIL
Sofent ferme fententiae hujus
patroni, ratiunculis quibusdarn.# »
ex impuritatis rerurnque
©bicoena*
Α ζ rum
rum,
apud
poetas aliquotoccur-rentium , objeftis criminibus,
pu-gnarernec minus id urgere, quod
malignus ille fpiritus,
ineditisapud
firofanas olim
uerit fententiisgentes
metriceoraculis,
prolatisufus
> quales dein Sortium Homericarumvulgatum nomen tenuerunt apud
prifcos; (icut a Virgilii carminibus
diftae fuerunt Sortes Virgiltanae , quarum in vita Adriani meminit-·
Spartianus é). His adjiciunt vari· as fuperftitiones, carminum ope-» faåas , quando in fugandis pefti*
lentiis , in mitigandis morbis ar·
thriticis, in pellenda ebrietate, in_. levandafebri quartana, in
corrum-penda fruge,in evocandis umbris,
& fimilibus aliis , veneficiorum-. abominandi artifices carminibusar# jcanam aliquam inefle virtutem o-pinabantur: unde facile confequi
ajunt,profligatae acdiabolicaehane
artem eile originis.
$-
ϊν.
€)conf.Com* ^Agrif.
1.
c.§. IV.
5
Sed quid ad haecce
refponderi
debeat, vel iis perfpicuum
eft,
qui
inter ufum & abufutn rerum non
ignorant difcernere :
Quaii
verovitem datnnemus propter
vini
ab-uium ; aut , qui fanus
eft,
afleve-rare fuftineat, vinum a
Diabolo,fce-lerum magiftro,
eile
profe<ftum,
eoquod plurimi, per
crapulas &
in-gurgitationes, vino
abutantur
ad
fcelera &flagitia? certe
hac
via non Poéfin modo , fed reliquam Phi-lofophiam, reliquas artes acfcieri-tias , humano generi
utiles
,&
aDEo, bonorum omnium
auöore,
profe&as , infauftodiabolicae
ori-ginis titulo profanare
liceret:
fiqui-dem nulla eft difciplina tam
ian&a,
(neipfa
quidemTheologiaexcepta,)
quae per vertiginem
impiarumL»
mentium non iuos patiatur månes. Sicut igitur erroresTheologorum
(id fibi nominis arrogant etiatn-.
Haerecici ) non
derogant
verae.·Theo-6
Theologiae: ita vitia poetantium non debentofficere vero artis ufui.
puod enim in moribus abutentis eft> td certe neque bonae arti, bonaeque
artis magiftro imputari debet; tieque hunc , neque illumpropterea male
au-direpareft , ut lumen illud
Ger-maniae , Cafelius , in eruditifi.
Orat. iua pro Art. Poet. egregie^
ioquitur.
§.
v,Si quid itaque ipfi etiam Par
tres vifi fuerint acerbius
nonnun-quam dixifle de Poetis, id ipfum
5111 in praejudicium artis minime di&um voluerunt, aut alio capien-dum fenfu, quam quo abfurdas ac
impias Philofophorü opiniones
re-Ipiciens Tertullianus, Philofophos
haereticorum patriarchas femel
iterumque appellavit. Et quialiter
facerent Ecclefiae illi antiftites do·
öiffimi, qui ipfi his literis
innutri-ti, eas coluerunt, foverunt,
corn-mendarunt? in quibus,ut
aitHie¬
ronymusronymus in
Epift.
adMagnum,
ne-fcias,
quidprimum
admirari
debeas;
eruditionem Jeculi > an
fcripturarum
fcienttam:
quorum porrohonorifi-cis de hac arte judiciis paginaej
poITent
ftipari,
ii
nobis
eilet
pro*»
poiitumejus
deienGonem
contra^contemtores fufcipere.
$. VI.
Quod ad
refponia
oraculorutS
carmine formata attinet , dubio
certe caret, hoftem iliurn juratum
humani generis 9 circa
editas
for¬
tes gentilium, operatum
tuifle-i
iv τοΐς ύιοΐς της άζιςίας\ Sc quidem
nonnunqua vel
immediate,
vel
perimpofturas antiftitum ac
amanu-enGum fuorum, ligata potiusquam
(oluta verba fundendo : Ted , hoc
non obftante , auGmus
contende-re, fallaciam committi
abfurdifli-tnam, Γι quis extam
debilt
princi-pio originempoéieos
deturpare
nitatur: Finge enimverodiabolum
panxiile
aliquando
carmina,
eorum·s
quein fu?s oraculis adhibuiffe ufum* * ^
quis exinde colligef eum eile
poe-feos au&orem ; nifi qui, eodem-» * fophifmate, iolufi eundem fermonis
primum efle auåorem colligat ;
quippe cum & eo dicendi genere
faepenumero fit ufus ? fufficiat fi*
Trnam eum & παηόμιμον efie, imi*
tatorem adeo , non auåorem ,
eo-rum , quorum fimiam agit
&
i-xnitatorem.
VII.
Apud Ethnicos vero quod o· ? v
pe
verficuiorum
patratae olimiu-perftitiones & magica ludibria
fu-erint,idipfumnon vitio magis ver-ti debet poéfi, quam S. verti pof-(it Codici, quod maleferiati
homi-jies, in paniftica
colluvie,Pfalmrum
Davtdicorum verficuios ad pares
praeftigias nefarie traduxerintj
et-jam
non improbantibus plerisque-pontificiaereligionis magiftris,ut^e
fui temporis facrificulis &exorciftis
ingenue fatetur Corn.
Agrippa./).
9
§, VIII.
In aliud exrremum procurrunt
Uli, qui poéfi
divinam
adierunto-riginem, linguamque eam proprio am effe Deorum vendkant, cujusfententiae facile percipimus au$o-res fuifle gentiles ;
quemadmodum
prioris iftius vindices
fuere
non-Xiulll Chrittianorum ; quanquamurotunde fateatur Srollius,dari etiarn inter homines Chriftiano coetui addiftos , qui hac ipfa, quam^
nunc tangimus , divinae
originis
opinione femel imbuti eam
depo·
nere nolint^): Sed fontes errorishujus detexiife , eric eundem re·
futaiTe.
δ. IX.
^
CauiTa igitur
ejus
,faltinu
quod ad paganos > non
male
tri-buitur refponfis veterumoraculo-rum
εμμέτξοίς
,quibus
ita cuden-dis fingendisquedediti^per
aftuti-am , erant flamines gentiuman-A 5
tiquifli-g)
lntrod, in
Hift,Lit.
cap.s.§.
3,tiquifiimarum , ut fcilicet eo ma¬
jores plebeculae facerent impoftu-ras: Mira quippe illa (ententiarurn
brevitas > argutiaeque di&ionis*
quibus ne&ebantur (orres olimui faticinae, cum, accedente
nume-rorum gravitate , animos
audien-tium fortius adfieerent;
excitaba-tur inde divinitatis aliqua in hifce
apud vulgum opinio,quam deinde
iacrificuli fuis blanditiis ac perfva-iionibus fovebant magis augebant-que , eum nempe in finem, ut
o-raculis fuis fidem ac auåoritatem
conciliarenr.
$. X.
Porro quantum poetae ip(i,vel
dire&e, vel indire&e , ad famam
hujus originis contulerint,planum
erit coniideranti, ab una quidera
parte ßuporem vulgi, ab altera-·
autem artis poeticae majeftatemac
elegantiam , fapientiam ,
eloquen-tiam,& fuavitatem : Audiebat
ru-dis multitudo homines iitos λογο-fctifal
non do&rina minus quam
ingenio & facundia promfos,
mul-ta de Diis , de mundi exortu, de
ftaturae myfteriis, de vivendi
in-ßitutis , de civitatum & urbiuro.»
ortibus & occafibus, de rebus ge-ftis regum principumque
immor-talibus; de infinitis rerum aliarurn
arcanis & iecreris , remcro dicena
di genere , fuiiflime
difierentes
:non poterat non ftupendis hifceL»
percelli ac effaicinari
imperituaau-ditor, ut ftaret adhaec attonitus,&
facile crederet, adflatu divino ifta omnia provenire; praecipue cum-»
jam adfueviffet oraeulis,· nec
deef-fent forte fuis partibus poetae,quo-minus hane iimplicitatem in fuos uius converterent ; confecrandoquippe artis propriae
natales, utqj
decus ilii ac dignitatem
imperci-rent, ad Numinaeorumcj;
inftin&us
cun&a , quae ab ipfisdicebantur
, callide referendo.$. XI.
Accedit carminum uius infacris*
Sacer-Säcerdos etiim , ut de pueris 5c
puellis Horatius alt:
Difceret
andepreces , vatem m Ma·ja
dedißet ?
porro: Pofcit opem chorus, & prae·
fentia 'Numinafentit:
Coeleftes
implorat
aquas,, dödaprece blandas :Avertit morbos : metuenda
pericuL·
petht:
lmpetrat pacem. locupletem
fru·
gibus annum.Qarmine Dijupert
placantur
, car-mine Månes hyErat Poefis apud prifcos morta-Ies velut unice ad laudes Divinas comparata , in quibus decantandis
veteres Poéftae ingenium ac ve-nam praecipue exercuerunt* Quod
vel ex Saliaribus hymnis apud
Ro·
manos, a Numa inffcitutls,
appa-ret, eleganter id oftendente Ma¬
rone in Hercuieis facris;
Tam
h) Epifl. Lib. 11. Ep. v» v. 133.
ι;
Tum Salti ad cantus,
incenfa
altaria
circum,Populeis adfunt evinäi tempora
ramis:
Jiic juvenum cborus ,
ille
fenum , quicarwine laudes
tlerculeas, érfaäa fenmt: ut
pri¬
ma novercae
Monfira manu,gemimsquepremens e*
lijerit angues; Vt hello egregias
iäem
disjecerit
urbes,
Irojamque,
Qechaliamque
: utduros
mille labores,
Rege Eurtßheo,
fatis Junonis
miquaef
Pertulerit. --- i):
Ut nihil de Junialiis , Junoniis ,
Minerviis, dicam ;ut hymnumDi-anae , qui hypingos
dicebatur;
ut paeana Apoilinis,Bacchidithyrarn-bum, Iulum Cereris, Veneris ero>
"ticum}
profodia praeterea ,hyp-orchemata , ftafima , & tot
all·
orum carminum , totidem Diis
confecratorum> fpecies,
de
quibus
Coelius?)
Aetteid.
Lik Vilt.
v♦ 28$.&quae
fequuntur ommmlue
pertmentta.14
Coeüus
Rhodig.
k)
agit \ filentiopraetermittam. Quare facerdotes,
vel ipii erant poetae , vel poétas habebant alumnos, & in fodalitio fuo, quijcultu Numinum ita po»
fcente, odas & cantica iacra, juifti
flaminum,eomponerent ; Μχσων
inde §ε$άποντες ,των ®εων γενόμενοι,
θείον ποιητιχόν
γένος , θεων πξοφψ
τοα /); Mufarum Phoebique
l'acer-doces di&i m), atcjj aliis excelfis ornatititulis: Quid igitur mirum, ίϊ
- - - aäeo
Janålum efl vetus omne
Poema η), Poefin quoque ipiam, religionis fi-liam, & facrorum adminiftram,ex tam divina ftirpe Sc confortio
divi-nitatis nomen ac opinionem
acce-piffe ?
fXlh
^
k) Lib. V.
cap.3.hb.
VII. c. ς.vide*fis
Alex, ab Alex gen. dier. Lib. IV.cap. 17. & ibi Tiraquelliadnotattones.
I) aptid Ρ
laton
em Jaeptus. m)apudTi-bull. Propert.
Virgil.
Ovid. alios. ti)s5
5.
XII.Nec a vero aberrabimus , ii
dicamus fententiae huic occafio-nem praebuifTe
byperbolica
quae-dam elogia, quibns veterumnon
pauci hane artem evexere;
enthu·
iiafmi s furoris , raptus , fpiritus,afHatus divini , aliisque
inviden-dis nominibus eam infigniendo:
Quod fecere non tantum ex trivio homines , verum, quod mireris, Fagaciores etiarn, quibusve
de mehoreluto finxit praecordia Titan,
Philoiophi puta,Oratores,ac Poerae ipfi. Exftant magnifica
Platonisef-fata , quibus tam auguftos divae
poéfi uatales adfignat, ut ad
DE-um, aliave divina principia, velut
ad caufFam efficientem proximam, eos referre videatur: Ov
τέχνη,
inquit,7ΓoiScri,άλλα
Ssioc
μόΐξα; itemΟυ τέχνη ταύτα
λέγχσιν, οϋλλά
Βέικ
δυνάμει& paueis
mterjeÖis: Ο'νχ
Stol εισϊν ol ταύτα λέγοντες , οΐς ν9ς
ϊ<!>
λέγων\ 8c plura hifce gemina, quaé v
multocies in Ione & Phaedro ejus
legenda feie ofFerunt. Nec Tullius
tritam ante fe viam deferit
, in_»
hunc modum Iocutus: A
Summisy
inquic, hominibus
eruditißimisque
ac-cepimus: ceterarum rerum ßudia
dodrina,&1praeceptist & arte, con*
βare ; poetam vero naturaipfa vale·
re & mentis viribus excitari
, quafi dtvino quodamJpiritti afflari o):
Quis illud Nafonis ignorat?
Eft Dens in nobisjlmt <&* commercia j * coeli ,
Sedibits aethereis
Jpiritus
ille venitAteEft Dens in nobis, agitantecalefcimus
tI/o,
Impetus
hic ßcrae femina mentis habet p).§. XIII.
Equidem quae de enthufiasmo
Platonico perplexe apud eruditos
f
difceptantur,
nunc non producimus ino) Oratpro Areh. poet. cap. 8. p)
in fcenam , rati
fufficere,
quan-'*tum ad enthufiafmum poéticunru
fpeclat, per
hunc
ipfum,
itemque
furorem illum, aiHatum,iriftindum, raptum,illapfum
divinum
in
men-tes canentium vatum , &
conlimi-leis prodigiofas
exaggerationes,ni¬
hil aliud intelligi debere , quam ^ ipfam ευφυίαν ,feu
naturaeboni-tatem, nec non
admirandam
quan»dam ingenii vim &
excitationem,
quainftru&oseile
oportetPoetas,ut
fpirituvelut
divino
concitati
inflam-4^ matiquecarmina
fundere
videantur.
Et haec quidem
juxta
mentemΑ¬
πftofelis,qui&
ipfe in
poeta μανικόντι, fed non alio, quam quo nunc
explicavimus,
ienfu
,agnofcit
q).
Piatoni vero non negamus
iediile
fententiam commercii alicujusdi-vini circa varias illas , quas
pro-dic, enthufiaimi
fpecies.
Quodii-f ne dubio
profluxit
exfalfo,
quem«·B
fbve-q) conf.
ejus
Poet,
cαρ. 17.&
ad
jv
kl
Roborteü*p,
175.
&
*8
fovebat, de geniis ac daemonibus conceptu: Quos iterum quia
exna-turae principiis cognofci poile in-ficiabarur Ariftoteles, hinc
exci-tationem illam naturae , quarnfu¬
rorem vocant,e certacorporiscon·
ftitutione , & fanguinis
tempera-mento r), morum denique & affe-étuum artificiofa fimulatione , ceu
nativis fuis fonribus , derivandam
duxit /). Quem in fenfum ten-dunt omnino explicationes
doéfo-rum, qui hunc furorem poéticum
ad ingenii excellentiam , ad
virtu-tis imaginatricis 0c humoris me-lancholici mirifica effe&a,nec non anlrni concitariore* motus, quos
7τάΒη vocant aliasque cauffas natu¬ rales, optime reducunt.
Enimve-ro ut remclarius explicemus,
ve!
fuo-r) Prohl 1.Setf.%o,f)e'wd. Poet.c. 17.
nbidiett Pbilojophus : χεψάινει o χει·
μκζόμενος.
Μ) χαλεπάινει οοξγιζόμΒ*
νος άλφίΜτ&πα* conf,
ad baec Robor■·
teil pag% 174.fuopee motu excitare ingeniurcu;
vel adfciris externe mediis , quo
concentus muficos, &
excellenti-11m Poétarum le&ionem referunt; excuiTo ejus corpore, exorieiitesi* deas de rerum iimulacra mente_»
concipere, his aciem intentam ha¬
bere , his rerum abientium,
tam-quam praefentium , oculisque ob«:
verfantiurn , imaginej animo
re-praefentare: Tum porro alienismo-ribus & afte&ibus adfumtis, nunc
laetitia permuleeri, nunc moerore
conftringi, rurius exaeerbari odio»
aut ira efFervefcere, coniimilibusqj
motibus iui velut oblitum , veiut
extra fe raptum ,aliena quafi
men-te vivere : hoc demum eft iacro,
quem dieimus, furore corripi,quo
qui deftituuntur , eos poerarum
numero eximic Democritus :
- - excludit
fanos Hehcone Poetas
Democritus t).
Siigitur, ut re&ifllme judicat
Pe-B 2 titus,
ίο
titus , melancholici
ingenio
valent, fl
cogitabundi
funt,
β
Jolitudinis
aman·tesy β
mirifica
animo extemperamen-tiproprietate
concipiunt,
β
,quod
paeiiepraeterii,
nulli
magis
/onis
in-ußtatis &
muficis
concentibus
moven-tur , // denique tota natur£
poteftate
ad ecftajin
<&
furorem
déclinant,
quid
alias quaerimus cauf]as
fur
ortspoet
i»
ci ? quid opus
ad
altiora
&
divina
principia
confugere,
poéticarum
in
ven-tionumminiflros e
coelo devocare
geni-os, übt tam evidentes
in
ipfa
homi¬
nis conflitutionecaujfas
naturanobis
paenemanibus
palpandas
praebet
?
Nec minus appofiteIimatiiiimi
in
hifce judicii JefuitaRapinus
dehac
re loquitur :
il
rfefl
nullement
vrsyy comme la plus partdu
monde
le croit,
quil dotve entrer
dans
le caraåere
de
(q
poéfie de
la
fttreur.
Carquoy
qiC
en effetle
dtfcours
du
Poete
doive
en
quelque
fαςοη
reflembler
audtfcours
d'
wie homme tnjptré:
il
eji
bon
toute-jois d'
avoir
t
ejprit
fort
Jer
ein,
pour
21
favoir s empörter ,
quand il
le
faut,
fapour
regler
fes
emportemens:facette
ferenitédejprit,qui
fatt
lefang froid
fa
lejugement ,
ejt
unedes
parties
des
plus
eßenttelles
du
gentede
la
poéfie
> ceil parlä
qd onJe
pojfede. Et
ce
füt
unevtjton de Platon , que cettefureur
qiC il
donne
au poetedans
le
traité
qu' il en a fatt u).
§.
XIV.
Media igitur inter
haec
duo
extrema , eaque
tutiflima
,ince-dentes via,ftatuunc Poéfin
efTe
ar-tem humanam , h. e. habitum &
perfe&ionem
ingenio
acinventis
induftriaeque hominumdebitamu.
Quae cum ex
jam
diétis
, tum exeo etiam patefcunc ,
quod artis
nomine apud veteres
illa
celebra¬
tur: ExpreiTe τεχνην
appeliat
Sta-girites x): Horatius
problema
po-écicum proponens
inquit
:Natura fieret laudabileCarmenanarte
Quaetitum
eft
- - -y)>
Ubi
u)Reflex.
furiapoetique
§.
5$.120.*)
U'bl vides artern, ceu naturae^
contradiftin<ftam , diferte ροηί;
cumque additur: Qucefitum eß,
o-flendit Fiaccus, iuo, & priori tem¬ pore, pro arte agnitam efte.
Quae-ftionem autem ipfe ica decidir, uc
fua naturae, fua etiam arti, tribuat oiunia :
-
-Ego> pergit, nec
fiudiumfine
divite vena, Este rude quid poßtt video ingenium:alter insfic Altera pofeit opem res, & conjurat
amteeζ).
Nec diilentir ubi in Lyriciscanit:
Spiritum Phoebus mihi, Pboebusartem
Garminis - - - dedit - - a):
Nempe bafis eft natura , fme-#
qua nulla eft poefis : Naruram^ srs perficit & confirmat, Dat na¬
tura propenftonem ac facilitatem
,
quam
deineeps
arsmethodo acpru»dentia inftruit, informat, dirigit;
quippe
ζ) l. ct v.409. &feq. a) carmüb*
2*
quippe (me qua prorurnpentes illi
naturae impetus forenc inftar
na-vis in mari fine faburra , aut fine
davo. Et cur Poéfm magis,quam
alias res, defraudemus trito iflhoc: tiutura incipit » ars dirigit ? Ele¬ ganter Simyius apud Stobaeum : Ούτε φύσις Ικανή γίνεται τέχνες
άτε#,
Πξος é$év επιτήδευμα παξάπαν ύδενί.
Ούτ αύτε τέχνη μη φϋσιν κεκτημένη* Τέτοιν ομόιωςτοϊν δυοΧν συνηγμενοιν Ετς τάυτδν
id eft, interprece Hug. Grotio : JNec arte deftituta virtus ingenii
Adftudia qua evis fola fibi jujfecerit; Nec rurfasarsβdefit tngeniumfat eil:
Sed his duobus dulce
conjpirantibus
b),$. XV.
Porroautem ex collatione
Pce-tarum inter fe : ex formatis in-de judiciis de aiiorum pras aliis virtutibus aut defeåibus : itemque ex fyftematis artis, quae clarifiimi
viri concinnaverint,
quomodo
e-jusmodi
24
jusmodi
artificium evincipoiHt,
egregie monftrat Cl.
Vofliusc).Di-caFexftitifle poétas antequam quis·
quam poétices praecepta traderet?
Refpoudet pro nobis Murerus: l-dem in öratortbus dici
poteß,fiquidem
ut älios omittam , ille ipfe quo nemopofl homwes natos ehquentior fuit >
Demofthenes , omnes eloqnentiae nu¬
meros antea impleverat, quam abA·
rißotele , qui primus ut
dtaleBicen
,ita <& rhetoricen ad artisfor
mamre-degitßibri adeam rempertinentes
con-fcriberentur. bed emendate
loqueban-tur hominesantequam grammatici
na-fcerentur
: neque ex tllorumpraece-ptis emendate ioquendi
facultas,
[ed
ipfa potius praecepta ex obfervatio-ne eorum , qui bene loquerentur, ena·taJunt i Quomodo
jurisconjulti
di-cunt, non jus e regidis, fed e
jure
regulas exßitiße d).
Sed
verotra-étationi de vinculo artis ac
natu-rae
c)de Art. Poet. NaU
&
conft,
pag,25
rae adPoéfin, velut rei extra
pro-pofitum
noftrum
conftitutae,
janu,
non immoramur ; ficuti nec de
hujas prae
altera
praerogativa
dis-quirimus: content!,
quod
hujus
e-rat loci, indicafle , poefin
eile
ar¬tem , & quidem
humanam
,h.
e,omni
extraordinariae,praeternatu-rali, fupernaturali,
virtuti,
poten-tiae , principio ,
contradiftin&am,
uti quidem
illud
jam
exiupra
di-öis fatis conftare arbitramur: Quo
ipfo fimulexfplendefcit,
artis
no¬mine , non tanturn
poetandi illarn
promtitudinem , uiu ac
praeceptis
iubnixam ; verum, latiori etiam_»
fenfu, iplam
ευφυών,
accarminis
fundendi genium,cum
ceteriscon-nexis , inteliigi debere.
$. XVI.
Quod fi has origines
juxta_.
cauflarum ieriem accuratius evol*
vere velis : erunt, ex mente Ari-ftotelis ,Poefeos
cauffae efficientes
hae tres : φυζις nempe,^άυτοσχε-ιβ
Μίασμα 5c ars ; ac dé åvjovyfiioLG·
μα<π quidem In progreilu hujus
opellae, prout requiret ipfa tra&a-tio, dicemus: de arte pridem non-nulla, pro inftitoti ratione, locuti fumus, de φύσει item ; id nunc
addimus, hujus nomine compre-hendi non bonitatem tantum ac nervum ingenii, h.
e. vim illam
excogitandi homini natura infitam, verum etiam vehernentiorem genii concitationem , vigorem illum 5c
impetum , quo quis veluc extra fe
rapitur , ut fit totus in eo, quod
cogitat 5c carmine repraefentare fludet. Tralatitie dicitur hic
impe-tus juror 5c
ένΰχσιασμσς;
quemad-modum natura, quae huic canquam
fundamentum fubfternitur,nomine
genii 5c ευφυϊχς venire fölet: Quo·
circa cognoicitur diiferre genium
a furore, ut principium a
principia-to. Nafcitur furor a genio: Fruftra hunc furore aliquorapi 5c
concita-ti exipe&^s, a quo genius
abeft
h. e. cui irriaginationis organa
a-pte non funt difpofita ad concipi-enda phantasmata , & ideas,
imi-tationi, quae poefeos eft anima,
infervientes. Oporcet enim utiO-ratorem, ita magis adhuc Poétam, efle , ut Quintil: dicit
έυφαντχσιω*
7ογ.Tum dein uterque,& furor &
genius,ideam quanda,feuexemplar, quod in fingendis & repraefentan· dis rebus fequantur, fibi
propoii-tum habent; hic quidemper
mo-dum potentiae, ille vero
per mo-dum a&us. Nafcitur haec idea ex imitandi ftudio, non eo
tantum,
quod homini, tanquam animanti μιμψιχω, per naturam ineft , fed
velmaxime ex voluptate lila,
quam
omnes homines
, periti ,
firnpli-ces, do&i, indo&i, ex operibus
i-mitationeexpreiiiscapimus*).Quod
ut fculpturae
, piåurae , &
imita-tricibus id genus artibus reliquis ,
Ita
e) conf. <lArifi.Poetjap. 4.it.
Vojf,
4* art, Poet. capt ix.
§.
3.4,5.28
ita poericae initium
dedit.
Unde
perlpicimus imitationem in
cauiTa·
rum ordine
ipfifiimam eile
Poe-feos originem. Quam
quidemrem
ex
amufiirn,
& κζτ άχ*ίβειαi/, per-iequi, cum alius, netnpe decauf-fis poéfeos , non hujus licinftitu-ti; proinde ad alia
progredimur.
Caput
Secundum»
De
primis
Inventoribus Poefeos.
5-
I-Hlfce ita
nobisdifcuffis, planior jam
via fternitur adulte-rius inquirendum ,
quibus
Inventoribus haec ars örtum fuum
debet ? Quod dum ingredimur,
a-liquis
exlpe&abit
, ut exHelico-niis jögis, ex Hippocrene, &
Ca-ftaliis fontibus , in Hellade
Poéta-rum laudibus tantopere celebratis, facros hofce latices derivandos no-bis fumanms* Nec enitn Graeca
29
gens , pro
jaétabundo ingenio
fuo, Ulli pepercit operaein
arro· gandaiibiPoéTeos,quemadmodum
reliquarum
artium
icientiarumqj,
inventione ac primis initiis.
Huc
fcilicetfamofa illa tendunt
Helico·
nis, Parnafii,
Pindi,
Cithaeronis,
Caftaliae,Aganippes,Hippocrenes,
reliquorumque,
vel
montium,veI
fontium loca, de
quibus
mendacif*
fimi mortaliuraprodigiofa
cecine·
runt, in illisquidem
fomniando,
ex hifce vero bibendo , facrum-.
illum furorem inträ
praecordia
con-cipere eos, qui vätes
evaderent,
id
quod anriquo
graeciae
aevo ,pe-cus ad has fedes pafcentibus,
di·
vino Mufarum munere , primitus
contigiiTe ajunt, ut
de fe
refertu#
Hefiodus :
Af vv (Mufae f.
)
7tc&
Hcriofov
χαλήν
έβαζαν άοιδην
ποιμώνον&
Ελικώνος
υπό
ζα&έ-οιο /).
Νsc
3° _ . .
Nec eortim tacentur nomina,
quos au&ores arris depraedicant;
aliiquidernPheraonoenSibillamjaut
Philyram , Muias alii, & quem-»horum choro praeficiebanc, Apol·
linem; alii Pana; alii Mercurium; alii vetuftifiimorum
poetarum
tri-gam, Orphea, Mufaeum &Linurn, v Homerum alii & Hefiodum
com-memorantes. §ΛΙ.
Sed quid ex tantae vetuftatis tenebris ad veritatis lucem
extrica-bis? (aneutDeos, quibus artis hu·
jus inventio tribuitur, miflos faci-amus j cum vagae & veriatiles o- ;
mnino mythologorum de iis
expli-cationes nihil certi promittanc *): Vix
*) Nolttimns onerare kfiorem, &
has Chartas, prolixa recenßone
fabu*
larum de Mufis, Apoü'me, Panes Mer»
curio <&c. quae peii
pojjunt
ex My- v
thologis pajfim. Ceterum tarnen, quae ex bisfahults ad illuftrandam quaeflio-nem , de tempore
ér
occaßone
inven*
tae Poefeos, elici polint, iuo
Vix majorem fidem inveniunt ea, quae de Triumviris poéieos, Mu·
faeo, Lino & Orpheo operoie ad*
modum fibiglorianrur Graeci; ne·
gantibus qujppe mulris eruditorum
hos unquam exftitifTe; quod fecic ex recentioribus Voilius, ita qui-dem, ut fuipicatus fuerit, nomina
tantum efle ab antiqua Phoenicum
lingua, qua ufi Cadmus&
aliquam-diupofteri, defumta; necnifiartis,
fcientiae,
difciplinae,
& id genus fimilium rerum notioneminvol-ventia^). Orpheum negavit ante Vosfium Gyraldusb): Negarunt ité exveteribus AriftoteJes /)rAelianus
k),Cicero /). Ab altera parte
Or-phea fuidepoetarum vetuftiflimurn
affirmat Laöantius ?»); nec ex re¬ centioribusdiilentiuntBorrichiusή)
&
^ g)
de
mt.&
cmft. Aru Poet.it. de Poet. Graec.c. 2.b) Dial. 11. de Poet. Gr. i) Cic. de Nat.Deor. k)Var.
Hift. Lib. Vill. c. 6. 1) de Nat. Deor.
32
& Fabriciuso) ;
modo
tionaccipi·
amus de carminibus illis, quae
vel
Pythagorae ,
vel
Cercopi
cuidara
Pythagorico,
potius
quamOrpheo,
adfcribenda, Orphei nomen
hodie
ementiuntur ρ).§. Iii,
Etil velmaximeLinum aliquem
& Mufaeumadmittas, aeque tarnen
IncertaeoriginisefTe
judicabis,
quaeipfis vei
attribuuntur,
vel
eorumnomine hodie circumieruncur poe-mata, aut poématum
fragmenta q).
Dec) Bibl. graec.
Lib.l.
cap. 18/M.vid.
hic Po\yhißorem ex
verbis
Ctc.
&
An-drot.apudAelianum
exiculpentem
ejus-modiJen/um , quo non
praecife
negaturOrphea
exflitiße. p)
Cic.de
nat.Deor.
Vojf. de Art. Poet, nat.&
conflit.
f.
79. it. Fabr. Eibl. Graec.
Ltb.
I.
cap. i8.p. 112&
cap. 19.p. 118,119.Bor¬
rieb. I. c.ρ. 8. q) conf.
Fojf.
de
Poét.
Gr. p. 8. 81· it.
Borr.
I
c. pag,8·
Fabr.Bibl. Gr. Lib. I cap. 14./>,95·/^'
cap. 16.ρ. ιοί.&.feq*
De Horner! aetatenon minus quam
patria iitigarur. De Iiiade &
Odys-fea fuere qui dubirarinr;
Batracho-myomachiam, Hymnos &
Epi-grammaca eroditiorum chorus ipii plane abjudicat.
Hefiodum
Home-ro alii aetate foperiorem> alii infe¬
riorem, alii aequalem,faciunr; ied his controverfiis nos non
immiice-mus: id certe conftat, quoscunque
demum antiquiflimorum
poema-tum iuorum au&ores, auf
cujus-cunque eos aetatis ,faciant Graeci, non poiTunttarnenefficere, urPoé· tae ifti ac eorum opera afturgant ad eam aetatem, qua viguit Poefis
jam pridem apud Ebraeos, Sc νί¬
αnos Ebraeis Orientales popuios aiios,
5- IV.
Vixiflfe Homerum circa cempora Numae Pompilii, h. e. CCC circS-ter annis ρoft
Davideta,
adferic Clem. Alexandrinusr); InitioO-C
24
lympiadom, vel paullo poft, Ro¬
muli nimirum temporibus,
Voflfi-us j-);SiIviisAlbae regnantibus,Aul.
Gellins t). Qui vero prae cereris re-motiilimam ipfi anciquitatem
largi-tur, Petavius «)>aeram ramen ejus
non lotigius reducir, quam ad ae-vum Salornonis: Ar, Bone Dens 1 quanfo jam hoc tempore in flore
Sc vigore fult artium
praeftantiili-ma apud Eberl pofteritarem
, per
Jeilaeos illos Orpheos,Salomonem,
& parentem ipfius Davidem ,
quo-rum ille ter mille Parabolas, & Car- t
mina quinque fupra mille
compofu-iiie dicirur, I. Reg. IV. v. 32. Hic vero: ΠΗΌΤ 0^3»
Suaviffmus
Poeta
Ifraelit,
ipfius Sp. S. elogio, celebratur,ii.Sam.XXIII.v.i.Queis nonfine ratione adjunxerisAiTaphib Hemanum , Ethanum, Jeduthu*nem, Chorachi item filios, & pro-cul dubio alios iui fimiles , qui
apud
s) de Poet. Graec.pag.9
f)Lib.XPlL
apudjudaeos poetandi vena iilhoc
aevo inclaruerint*).
5. V.
Si Mufaeus, Linus & Orphe¬
us anceverrerint BellumTrojanumi
jam ante idem tempus cecinit;
a-pud Ifraéiicas divina Vätes &
Poe-tria Debora, una cum Barako, ut
nos docent Oracula Sacra, Judic. c. V. Cecinit ante Deboram Mofes
cum Miriama, annis plus
quam CLXX; cecinit,inquam,hymnum in divinas laudes&mernoriam
mi-raculofi tranfttus per mare rubrum,
Exod. XV, cecinit idem morti
vi-cinus cygneam eantionem
divinif-fimi carminis, Deut. XXXIL Quae
contigiflent omnino, fi reöe
fup-putamus , ante Cadmi in
Boeoti-am adventum , cui viro Graecie-ruditionem ac literas fuas,propria
C 2
con-*) Tales videntur fmfje Cbalcol Tarda, qui una cum Etbano & He>
i- niano injapientiae comparaüonem
cum
confeffione, acceptas referutit x)i
Unde meridiana luce clarius paté-fcit, ii rem omnera ex
Scriptura-rum , uti par eft , lanee expenda*
mus, gloriam hujus originis po»
tius deberi populo Dei, ac cerris , unde gentes omnes originem tra-xere y).
$.
VI.
Quae , per ie fatis
matiifeita,
majori adhuc lumine eftulgebunf, facientque ad arceffendas altiuS
Poéfeos origines, fi cogitemus, ex-ifitifTe utique poemata etiam an¬ te Mofen , fecundum quae vel
il-le, vel fui temporis aiii, fua
for-mailent ; niii forte Moien confti·
tuere malis primum torius
mundi
Poetarn : Quod tamen non majo¬ rem apud cordatos merebitur ap*
plaufum, quam
quod
nonnullifece-rint Mofen primüliteratorem,ipfic$
icribendiartisprimam inventionemim"
χ) Herodot. tib. V.p. 351.
conf.
b.
nu
Trx)je(J\ Elingii biß.
Graecding,
pag*37
imputaverint ,
nullos
ante eum^libros , nulluni literarum ufum^
fuiile contendentes z).
δ· VII.
De auåore Poemafis Sacri,
quod Jobi nomine in
divino
Codi¬
ce infignitur, fententiis in varia«. difcedere novimus do&ores. Sive
igicur Jobo
ipii, iive
ejus
amicis,
five denique Mofi, tanquam
au&o-ri, vel , ut alii volunr., ex Syro
in Ebraicum idioma translatori ,
primordia
hujus
libri
tranicriba-snus; conftat certe divinum hunc
facratioris ingenii foetum
ejus
eiTe
vetullatis, ut nihil habeat Hellas inuniverfa antiquitate fua ,
quod in
aetatis comparationem cum
hoc
carmine venire aufit. Quid vero? numomnis, quod unquamexfti-C 3 terit,
z)conf.
Joh.
Nieremberg. Lib.
I.de
Orig. S. Script, cap. 10.
& [eq.
item
Lib. IL cap. 9.
Lightf. Tom.
Lpag.
213.WajJm.
Vind.
tiebr.
part.I.
cap.1.Seä.
38
terit, cårminis prima dicemus hic
-<iu&a fuiiTe lineamenta; aut num exiftimabimus iacrumhunc,qui de-mumcunque fuerit, Poetam ,
nul-los in fimili fermonis genere ha-buiile fibi praeeuntes quorum
ve-iligia Iegerit ? quod aeque mihi
incongruum videtur, acque illud,
quod de Homero, quafi neminem
is, quem imitaretur, habuifiTet, a
Vellejo aiTertum novimus«), Quod
de Homero Tullius aic: Non du· bitart debet quin fuerint ante
Howe-rum poetae b ) : id nobis, mutatis
mutandis , de Moiis & Jobi po ii
dicere iiceafc : non dubitari debet,
quin fuerint ante Mofen &Jobum
poetae,
ξ. VIII
Exftitiile faftos, chronica,an -nales, & id genus libros,ante Mo¬
fen, quos pro ea , qua pollebat
(api-entia, le&itaverit iacer Hiftoricus,
indicio
λ)Hiß.Rom.Lib, l cap. 5. b)wBftft,cf. Poet. Οΐδνσσ. α. ν. 351. ν. 479.
59 indicio eft Liber Bellorum Oomirii,
Num. XXI- 14. item: Liber Paäiy
Exod. XXIV. 7. ab ipfo citati c ). Haec vero, quae tot
feculorum
vi*ciiTuudineinterciderint, monume ri¬
ta , ii adhuc hodie fupereilent, non
dubitamus, quin muita
conipice-remus in iis cantica & hymnos ,
quibus , pro genio
iftius aevi,
res bellicas & virorum illuftriumfacinora , divinas vero imprimis
laudes , proiecuti
fuiiTent
prifci
ae*vi mortales ; beneficia quippe Nu*
minis,rerumque geftarum memo-riam,per carmina
confervandi,mos
fuit antiquiflimus, docente
hifto*
ria omni & iacra, & profana.
Ad-dantur exemplis Mofis &
Deborae,
fupra allatis , alia ex
Codice
Sacro,
ut Labani dimittentis filias, Gen. XXXI.27.1fraeiitarumμοχολατφν
>C 4 Exod.
c)
cotif.
Polt
Critic.fac.pag*
639.
it.
Morboff.
Polyb.
ρ.46.
Librum
tarnenfoederis ipja
Excdo·
coutin
eri,
&
49
Exod. ΧΧΧϊϊ. 17; ig« Hannaé. s.
Sam. Ii. Filiaejephthae occurrenfis
genitori, Judic, XI.?4»Feminarum
paeana canentium Davidi, i.Sam. XVIII. 7- Efaiae, c. XII. Ezechiae,
Ef. XXXVIII.ThreniJererniae. Ji> dithae , cap. ult. Ex N. Teft. Ma·
riae,Luc.I.Zachariae, c. c.Simeonis
cap. II. &e. Apud
profanos
poe· mara , advirfutum inculcanda ex# empia , in feftivitatibus, conviviis,nuptiis , olympiis, mercatibus,
a-liisque conventibus publicis , pu* blice decantari folita fuiile, auflo-ritatibusLycurgi ,Platonis,
Heracli-dis, Arhenaei ,
Chryfoftomi,
Plu-tarchi, & aliorum probat Refen, in erud, Praefat. fua ad Edd. Utimm, inquif. Cic. exflarent illa carmina,
quae,midtis feculis ante fuam aetatem>
in epuhs effe cantata a
ßngulis
convi-vis de clarorum virorum laudibus^in
origimbus Jcrtptum reliquit Cata d)·
cuigeminumaliud videas inTufcul.
Quaeil.
r4t
Qnaefl:,*):nec noη
apud.Val. Max.
Majores , inquit
hic
, natuin
con-viviis ad tibias egregia
fuperiorum
o<> fera carm'mecomprehenfa pangebanty
quo ad ea
imitanda
juventutem
ala-criorem redderent/). Quem etiamfervarum fuiile morem majoribus
noftris Hyberboreis, non
iemel
of¬
fendere licet in Scalldis, f. vetuftisgentis
noilrae
Poetis
g);
idemque^
de Gallorum Bardis teftantur Lu¬
canus, Marcellin, & Livius:
de_j
Germanis Tacitus; deque bis tra. die idem Tacitus , de iilis Livius
h)y carmine & modulis eos
inivifTe
praelia :
Quod
idem
feeiile
Peria-rum & Chaldaeorum Magos, legas
apud Q. Curt.
i);
addente
eodemnotanter,laudes regum eos canere foliros
e) Ub. /·pag. 1051.
f)
\Lib. IL
c.i, g) vid.
Verel,
ad Herv.
Wetterften:Dßerh de Poéf.
Scali
je*ptenlr.pag. 57.
b)
Lib,
XXXf/lU.
c*17*m Orat* C. Manl. t) Lib.
ULcap.3.
v· 9»4*
lolitos k), lit fton verear
exiftima-re,
doåjfiirr.osCriticorum,
Bonfre-rium,Tirinum
, Grotium,Mafiurn,
eadem omnino opinione imbutos,
huc reipe<ftum habuifle, quando non rnodo laudatum Librum Bello-rum Domini, [ed Librum etiam
Ja-fcbar , Jofuae allegatum , cap. X.
v. 13., metrice tui(Te
confcriptos,
nec aliud,quam carmina
, res
ge-ftas infignes iilorum
temporunL·» continentia , aiTeruerint /)
5. ix.
Sed ut adGraecos revert3mur,con-flat urique Ebraeis, Aegyptiis,
Si-doniis,ac
Ph^enicibus
, omnes fu-as artes ac fcientias eosdebere.At-que ut de placitis
philofophicis
jam
nihil dicamus : Quis antiquiflima
myrhologiae graecae commenta
e-volvens non deprehendit, prifcos fabularum archite&os interpolan-do,
k) ejusdem Lib. V. cap. 1. v. 22.
/)
corif. $ynopf.critic% Poll ad Num. XXI·
43
do,afTuendo> Protei
inftar in
vari-as formas convertendo,multa efa-cris fcriptoribus ,
ad
confarcinanda
figmenta iua,
eile
mutuatos?
Qucxd
ex profeffo orbis
eruditi lumina_j,
Seldenus , VoiHus , Bochartus,
Dickinflcmius, Huetius, & alii,
la-culentifiimis laboribas demonitra·
tum iveruntm). Fa&um inde, ut_, nonnulli verofimiie duxerint, ne
i-piiquidem Homero
ignota
fcripta Moiis & aiiorum, usque
ad
Salomonem η) , praeiertim
fi in_»
Aegyptum itudiorum
caufla
,teile
Diodoro, fuerit profeélus 0);
adeo-que vel hac, vel
alia
oscafione-»,
ex Moiaicis iontibos ad irrigandos
hortos fuos rnulta eura hauliilep):
quod idem Ariftarcho Γαο facro ie
de-w)conf.Comp. locoPomeji Pantb.
myth.
infen/ti Fabr. de Baccho^p. 56. 57. 53.
itemque Qall.
Script,
exphcat. Hißorique
des Fahles, η) TrembL Difcours fur
Ρ
Origt dela Po
ef.
ρ. ig.o)
Lib. I. p)
44
dernonftraturum ήοη femel profi· tebatur Nob. Hentms-φ), ne Ger-ardi Croeüi παράϊοζον εύρημα com-momoremus,qui in iibro iuo,quem Homerurn Heoraeum vocat,often· dere conatur, poétam in Iliade &
Odyflea defcripiifle Hiftoriam
(a-cram, Codice Ebraeo exilantem ,
quam late fe porrigit illa ad tem· pus usque , quo liraéiitae Terram
Canaan prorius fub primis regibus fuis Tibi fubjecere r) ; quae tarnen fententia praepoftero nimis , ne.j
quid gravius dicam, facra curn_*
profanis non tam conti)iandi,quam cornmiicendi fludio , longiilime-»
a tramite aberrat.
Quid ? quod
non res tantum in Ebraeorum
fori-ptis occurrentes, verum etiam o«
rientalem dicendi modum, Graeci nonnullis νίίι fuerint imitati. Quis Poetarum > quisJophiftarum
, qmnon de
q) Part. 1. cap. τ. Arφ, Sacr. r) Fabr. BibliotfoGr. L· IL cap.6.p.344.
45
i de Prophetarum
fönte
potaverit
?
in-quit
Tertull. &
Div.
Chrytbft.
K/v-iuvsvsi yd& fy τo ποιητικον
yévog
ύ
τdi*
ιό α,ςογονeTvoti
τcoviegäv
Åoyw.
Vide*
tur genus poéticum nonmultum
a
facris Jer
mombus
ditt
ares).
Quae
res dedir occafionemCi-erru
Alexan-drino Platonem appeliandi ex
E*
braeis Philofophum.Equidem uti
non dubitat Fleurius?) ; regularum
eloquentiaeacPoéfeos
callentiiTimos
fuiile Ebraeos; ita adfirmat idem ,
i auäores Graecos > quo iunt aevi
remorioris , eo plus accedere
ad
genium fermonis
Ebraici:
id
quod
iriduxit nonnulios, imprimis
Du-portum,
Boganum,&
Keiniium,in
eo coliocare operam , ut,
infticu-to paralleliίΠτιo graecitacisHome*
ricae & Hefiodeae cum textu
E-braeo,cftenderent veterum iftorum
poetarum
diäionem
aphrafi
Ori-
entali-. s
) örat.
XXXVI.
tXJrahé
des
moeursy des Ijraei
conf.
Jrembtaj
lib.
cit,
pag.21
46
entaliiim non rnultum abhorrere_» ^
u)v Sane Afiatica di&ione nul!a_» ett ad poefm commodior alia; pro¬ prer frequenres allegorias ,
apolo-gos, paraboSas ,fimilitudines, 6c
o-m-fris generis figuras, quibus
prae cereris linguis abundat Termo E-braeus & reliquus orientalis. Fa~ miliare eß Syris, inquit Hierony¬
mus, ér maxime cPalaeftinis> aä
0-mnem fermonemjuum
parabolas junge» re, Quibus bene penlitatis, Abbas Geneftius ad eruendos natales péo*
J
ieos, concludit eleganter hunc in_»modurn:Et puisqut ces images, ces
peintures , & ces expreffions voilées
jont le vrai langage poetique , pour
quoy nen attribuerat - onpas, β1011
veutjnnique origine åcé peupleghezqui
musvoyons quelapoefieacommencé x)*
$.X.
«) Jac. Diiport. gnomolog. Cantabr. :
1660. Bogau. Hom.Hebraizans;Heirf, Ariß, Sacr.conf. Huet D, Εpag, 52. a)delaPoejiepaßorale ä meßieurs
de
t %Acad. Framoijef
Ceterum qua ratione reliquae
fcientiae ex Oriente ad Graeeos propagatae tuerunt,
eadern
etiampoéiin huc promanaile arbitror,per
Ifraelitarum nempe in Aegypto
ha-bitationem, per commercia & a· rnicitias cum paganis, per
captivi-tates, per colonias, & rnigrationes
in aiverfas orbis partes, verfiones
item S. Codicis,& Philofophorum
ex Hellade in Oriente perigrinatio·
nes, aliasque cauifas , quibus ex
λ antiquitate eruendis, ac fuie
expH-candis, eruditi fufficientem pridem
collocarunt operam y).
$. XI.
Certe Ebraeorum carmina non
ignota fuiile vicinis popuüs, haut«, inepte coiligitur ex hiftoria fugae
Davidicae ad Achifum,regem Phi* liftaeorum , quae legitur, Ϊ. Sam.
XXIX. Pugnaturus contra Saulem
Achi-y) conf. in comp. Huet. Demonßr.
48
Achifus in belli focietatem adicive-rat Davidem : id aegre
ferebanß
principes Philiitaeorum; metuen-tes quippe vei fortitodinem
ejus,
vel incertam fidem, ne inter
prae-liandum, traniltu forte ad hoftes
faäo, pugnam in fociorum capita
Converteret: Quapropter reg! iuo
auöores fuere , ut hoipitem Sc
transiugam principem ab acie
di-mitterec; provocando inter
aliaad
epinicion illud, ad ipforum quoque
aures perlatum , quo triumphands Davidis laudes extuüilent ialtantes 1
feminaeEbraeae: Nonne ,'jinquiunf, hie David efl> de quo rejponderunt
in
choreis : PercujfitSaal mülia
fua,
David autem myrlades fuas Can¬nes igitur hujusmodi, quae incoü-celebrationem Numinis , Sc
vilo¬
rum laudes, canebantur publice,
in
vulgus nota erant; adeoque,nori-»
contenta intra patrios limites ^
vagabantur utique late
ad
confines
populos; quofnödo tnulta
ad
Gfae-cos abEbraeis diERanaiTe ^jufta
eft
*
§. XII.
Scio equidem difficultatis non-nihil heic obverti poiTe ex natura
poefeos Ebraeae , in qua cum
nul-ia noftrae (imilis invenitur harmo-nia, Ted omnia proiae
fimiliacur-rere videntur, occaiionem inde
ar-ripuere nonnulli, poéiin Hebraeis
prorius denegandi ζ) ; aut certe-» talem comminiicendi, quae omni menfura & pedum numero defti« tuta, non aliare,quam figuratiori
dietione a fermone foluto fefe
di-ftinguat a ). Sed haec dubia bre·
viter quidem , at nervoie , diluit
Doftift Fornelius noftras ;
exem-plis etiam oftendendo, aeque
mui-ta in veterum Graecorum Poeta* rum fcriptis reperiri, in quibus
car-rninis ratio faepiusquaeritur,quam
D
fenti-z)Scalig.refutat.aFerrandoin Para·
phraß Pfalm.cf. TrembLpag. 14.
a)
Eruditifßmus
Dacierius , una cumDacterta Conjuge
fita,
mn minuseru-dnct\ tüe in praef. ad Ilorat-