D rsSERTATIO PHILOSOPH ICA
I
DEVI
T A
-CON-TEMPLATIVA,
'Qnam Annuentc NumineConfenfu
Ampliffimas
facultatis Philo
iophicae"in RegiaAcademia
'Upfalienii PR^ESIDE
mPLJssmo νικο,
Dn.
JOHANNE
»3
Κίϋβι
Matbefeos
Proteiiore
Ord.
Pro Gradu
Magiflerii
Publico Examini fubmittit
JOHANNESJ,
VALLEN1US,
Hclf.
In Auditorio Gußaviano
Majori
ad ditm
fy.
Martih Ajvno m. nct lxxxii♦S
*R.*Mtis
Regniq;
Suecise
Se
η atonUt 8c
ρ Bicaftcrii Summi Holnoj Confiltariö
Eminéntiillmo>
lüußyißimo
ExceUentißtmo^
D
''Domino>
D*
TORD
ζ
JüußrtfjiMo Sxcellentißtmoft
Domino » 0D.
JACOBO
FLEMING
L»Baroni
De Lais Dominoin /)δηδδ/^Io(!er/ 5<jgertia0
&öi(ia6olm/
:<♦^
Qvondam Vermelandise Nericiaeq;
Praefedlo
,IW/
EtnupcrScptentrionalium provinciarum
D
ς{Perittuftri
Generoßßimofy
Domino »Dn.VLFFSS©?*©«
InSchaniaJudiciFrovincialip
Prudcntiilimo,
Domino inφαα^οΐι«
/
&©4i>t>fi>4rg
κ.
C
S,
J1
β
ali
Reverendißtmo
Prxfuli
acDomino
Dn.
Ρ
ET
RO
,S.S.Theologiae
Do&ori
ceiebcrrimo
&
Viburgenfiura
Epifcopo
Gravii-fimo»
fAdmodum Reverendo
Amplißimo%
Domino
Dn.
ERICO
BENZELIO,
& S.T
heotogfce D
oéiori
ce
1
e
be
rri
mo,
t)fj(
&
Vaxalenfium
Paitori longe
digni-iimo.
Admodum %cverendo
Jmp!iflimo%
Domino
D.
SAMUEL
i
emm$,
S4S.Theologias
Do&ori
cdeberrimo
& Börieniium: Paftori Iongc meritiiTimo»
PL Roverendo
Prtclarifjimofy
Domino>
D M.
JON/E
ARNELL,
Åd
Mariam
apud
Holmenfes
Dorainis, Maecenatibus,
Frafceptoribus,
Et, Patronis, Suis,ExcellentiiTirnis,
Bcnigniffimis*
Defideratiflimis. Optimis.
Faftigium,
Vitas,Contemplativ#»
Culmen, Virtutura.Et, Fx. His. Prodiens.
Felicitatis. Sinccrae»
Ne 61ar,
Jam, Diu. Tenentibus«. Ob,
ingentia.
Beneficia, Et, Merita fri. Suos*Maxima, In.
SubmiiIionis.R.everent^+Gratiq,Änin3ii
VITA.CONTEMPLATIVA,
Diilertarioncra, Humilimé,Offert, Dedicat. Confecrat, Teileram,
Hane. De,
Bevotw clkw
V
Peveximfeac
Politifßme
Domi¬neVA L L Ε Νl» Philo
fophia
Candidate;yAmice,dUeclijßmey
Salvel
INfaußun
vetit'h&primis
transgreßio
hominihusfuit eßupomi
legis
divina
;morbu
qvippe
inde
attraxemntexitiaUm»
quonon modo Uliperοη?η&partes,
fed etiam
pofie-riiäorum, qua
dam
qvafi
contagioneinfetti
funt-t Cfunc enimcaligomenti
obducla,
ßu-fttr
fenßbufy ξ$ reliqvis
corporisjviribua
mfignis
Ubes $ detrimentumallätumeß. Ao/tuni
-mu*
eßjam loqv't
de inßnyn
itätehominis circa
notitiamBeißjj*cultum
ejus
, qvemdefe
PI
umTheohgia
opei
ρjecorrigere
debet-,
fed
in
rebus
mturahbusy ξβnegoliahumana
concernenii-bus,in
qvibus etiam
valde hebes eß
ξ$
ßupi-dus* Verum hu'tc maloqvo^paratum
φ
re-medium,ßudium
nempePhilofophia.
ζβ
bona
·rum artium. Sicutenim Meaicina valetu-dini tuenddyomni morborumgener
i
pellen
dt
tcorporis
viribus roborandist
ξβ
vila
qvamdiu-tijßme
propaganda
hominum
generi
concefa
fuitlita
^Philofophiam* animo
noßro
pjurgan-dojantiqvo vigori
recuperandoi
mahtia
fordi-bu*i.gverrendi$, ξβ
ignorantia
nebults
difcuti-endüyinventam
fuijje
ξ$
comparatam
> nemoiß
ηνι nefei
tα.ß)yot
enim
ho
woperiapfum
%
in
naturalibtaaccepit
vulnera^totinhacexhi-
utbenturremedia,
qvibus reiiquiatanta
cUdL·
gaveluti
énaufragio coüiguntuK*
Hujm
necef
cpßtatem £*?
utdlitatcm nemoniß'perverfifßmi
cuaniminegat.
Sine
enimhuju* ßudio
& no«·titiai bruti vertu* vivimu* viiam-, quam
ho'
κminist
Jßtiod.vidensCATQin dißicis
fittide
^
moribtMiftltum
fuumita exhortaturίßnßrue
pmeeptis arnmum necdifeere
cefßs
fslamßne
DoBrina vita·eß quaß
mor¬tis tma'7o.
Hocpr&ceptum.
Tibiqvoq,pereximie Domint
Csnditate ante
oculospofuiß'h ξβ ad
Philofo*
phht
bonammepaytiumftudia
animumafpli'
cuißii mcj^ eo
laudabilem
preßet
umfeeißi.
Hoc
comprobat dolla
Tuet·Differtatio, quamγ
jpecimen ingeni}
ξβ
profecluaTuiiierumedi*
tara*·, nuncconfcripdßh tS
publice de
finden*
damfufcepißi:
In cuju* alttortmdjjqvijittone
*vellandern
defeendere
nuncqvidem
noneßßu°
dt*mehautprapoßti.
HociaMutn mearutypartium
iß,
TibiClarißjme
DomineFalle
ni
proveteriamiciti*egvegiostuosin
literispro*
fetluin moyibmelegantiamgratularhim"
penfeq.gaudere-,
ßcutettam vehementergau-deoi
quodper
arduafåafper
Ay.ad
metarnquarr}· Tibi'
m tibi
propoßtAM
habutfltpervenerü* De
c<tfev®*
hi-
utpoßhacfTibhmmmex
votofuccedant^
Ur-Iis* ga
labofum
ptwmi<tferAS
»efi
quod
maxim®
ef. cpercopto-voveo^^vi
*[ibkex Animo
beni
mv
cupio.
>0* Dä&am Upfäliae
L· die.iiEcb> Ann©1
Giäudius$5(8tö£
tMjpn*
QVidmiien
- cernerc,&interristerfam
terimns
difccre?
juvataethera furia
jura Poli, EufebicnSophien^} iimul ii jüngereperges,
Incaeiiipccukns^ fedibus Jioipescris..
luViro-juveni literis & morl·
bitsconjpicuoDNQ. JOHANXl
VVALLENiaMELSlblGOoptime DeJpjecuUttonephilo fopbica Dif-putanti, Amteo finguUri
gr*.-tttUrivoluiu
Andreas
Spolo,
I.
Ν.
J.
DE. VITA CONTEMPLATIVA. Membrumprius
Dcfinitioncm,
Subjscfumfib-je&um,
ForttmmCaußts
efficientes,
lmpellentes,
Organicax,&
Impedimenta,
coti·
templativa
fi
§.I
Ita
contemplativa
eanobis
'fg:i
confideraturqu«Tibifinis eftgJS& infeipiä fubilftit) nec ten-ditukerius ad operationem,
utmonec D. Erneftus Söner.
Or.z.dc Vita Contempl:
miifis proinde cönfnltöiis , qtiae zå
:&i
uberiorem vocis explicationem fpe- & Aare videri poilenc, quandoqfeidcra loambiguitas tanta non apparet, ut
alt-
dquemmorari queat> rem
ipfam
conii-
illderandam aggredior. Tutiifimumj ti.
aucemexiilimo ab ipiä definitioneer- fe
diri, quo deincepsfirmioregreiTu in» rij
cedere liceati eam verofiunc in mo» ec
durti exftrui ρolle arbitrcr. m §. II. VitλContempUtivaeß fuiklia tc
inteilsämtheoretici,qua horno eaquain- n<
icUigibilid (um,pro infitοfciendideftderii gi intellioitaccogne(dt,utCaCreatoriguan- h tumfieripöteß,-leadßmilans, uriginetn ir
prißinam qttodammodo repetatinfuiper- q
jeäionem&beatitudinem.
Vel
brevi- ftusita. Efifunüiointetlefiaisea qux in· ä
ttüigibHia fnnt inttiligeniu. Generis ir
locirm indefinitione opportune occu· pat vocabulum funftionis. AAio* tj
nem potius appellari debere fi quis 'h
contendac, non repugnabo, cumhsc ti
pari
paiTu
ambulare mihi videantur. cFundVioaütem vel operatio haec qua- t
Iis fit,nonaliundemeliusquamex
ipfa
tifubj'e&i naturale propriå rationcin- d
notelcit. Utverode hac conftct re- c
currendum eil: ad tripliccm
Intelie-
éύ <!bs operationerna
pe- & ποιηπν, Neutrampofteriorum hic
era locum habere cumexfinibus &
obje-ali- åis iatis manifeftumllt, necefTum eft :)h' iilius
ifaag/ctt"icil.rriunushic
Ipedfta-ri. q uyfaen Iras intelledtus
rationcei-er- fentiae
nonqüidern diveria eft å caete-1Π- ris j
reipedbutamen operaticmumquas
w* edit
.itemqj intentionis ab iisdem for¬
maliter diftinguittfr. Caiterum quan.
tih tomentiofic adtionis feuoperationis,
ir>' tionexiftimandkimeftaliam rtieintelii-mf gere
operationem quam intelledtus,
an- h.e,eam,quae agenti propoiits eft,ur
'em ineaacquiefcac, eafefc obledtet, 8c
ex
>er- qua
opusnonprodit quodalrcri mon-:vi< lirari poceft. DifFerentia
peti potcft
Dijjeren-iti' å
fubjedto,
objecto 8cfi»e,de quibustia*
ms infequenribus.
cu- §· III. Materia in
quaiéufubjedtum $ubjefiu*·
tio» eftveltoralevel
partiale. Totale eft
uis "honioveriinveniendi
cupidirs. Par¬
hat tiale intelledtus eftåc quidem
theoreti-ur. cusj
hujus enim munus eft tantum
ua-tontemplari & inilla ipia concempla-pfa tionefubfiftere. Hic
nonincommo-in- de moveri
poteft quseftio> num vita
re-contemplativa univerfuni in
intellc-lle- atu,nihilveroinvokmeatefen affedtu tus A i ha beart
habeat. Quodad poilerius,
eqvictem
videturhic etiam rationem cjuandam
voluntatishaberit|ebere,quaten»
fcili-cetadUisvoluntatisantccedenterie ha·
betad aitii contamplandi,promovetq> adcontemplationem,medianteratione ^
qvadam
apperibiiitatis
&cdefidcrii,
n cjvoadrescognofcendas ardenter fcri-
amur.Verumres eftexpedita, ίΐ finem d
ipfius
contemplationis
penitiusinfpice-
(re velimusj hic enimprincipaliter & c
totaliterad intelledlum reiertur, licet B
rationeintention,is adtus qvidam νο- ρ luntatis ipe&etur, Qvodinnuitfhoni. c
Aqvinas,inqviens,ivV<?;« contemplativatn £
qvatttumad ip(ameffentUm
aäion'ßpertl·
ρnere ad intelleäum. Qvantum auteM r
adidquodmovei ad sxccrcendam talcni {
operationernaperiinetad voluntateni,qu& t
wovet omnes aliaspotentias, etiam int
el'
< leäumad(uum aäum. qv.i8o. art.i.De (ratione-&modo cognofcendi qualiscji i fit intelle&us ad res
cognofcendas
ιproporuo, infra
dicendumeft.
§. IV. Materia circaquamfeuOb·
Qbjeclum je&um, voeibus, eaqute
intelligibM
funt,quatenusfcil.intelligibilia,
abfol·
vitur. Siftuncautem iefe nobisea,in
quaeintelleclum intendimus,
vel
pe(-ra wecmalicujusIoqvtntis
j
vel
pericri-Ϊ1Ώ
pturam, veldeniq; per
ipfa
icnfibiiia,
qvatenus mcditatione proprioq*
ftu-ι13, dio innotitiam intelligibilium
perea-£4> dem ducimur. Eriic auditio Scle&io
mC
fqvin Sc reliquae
ienfuum
operatio-r.i'' nes) adacceptionem principiorum»
crl" meditatio,coniideratio Sccogitatioad cm dédudionem ex iifdem principiisi
'cc'
Contcmplatio demurn
adipfam aifus
r& confummationemfpe&are
videntur,
cct utvideturCajcrano in
Comincnt.iu-Aqv. qv.igo.art.j.
Quod
ad
resipfas
eognofcendas,ad
duplieem
claiTem
re.><tm férri
poiTsautumo-. Inqvarum
altera
^tt·
ponoDeuniΐρΓίΜΤϊ,
ad
cujusCognition
tem nem omnis-aliaultimodirigitur, eaq,
lem finaliter
perficitur,.i<ieoqsad vitam
con-templativam
principaliter
referenda»
ittl' Gognoicitur autem
ånobis viatoribus
CreatorD(e
Creator duplici via,fcilicetvelper
re-quomodo
«Φ velanones, vel per notitias
naturales
cognofci-idas taminfitas quamacquifitas.
Quod
tur.ad revelationes verbo fcripto nobis
Ob· communieatas fpectet, is Deum
eo-bilti gnofcendi modus licet
fupernaturalis
f°bfitfufficiensq;
adacternamfelicitatem.-,
i*1
nosperducendi,ratione tarnen
cogni-peI tionis iliius,quainaltera vita Deum
afr
taciead faciemcontemplaturi fumnsj. ^ obfcuruseftetimperfei^^intellige
quo
1
advifionem eifentiae divinae,in quantp^
quidem eain intelledlucrcatumcadere '
poteftjideoqjab
oraqulisiacrisfpcculo-Scaenigmati comparatur.i.Cor.i^v.ir
t5
clare vero & perfectéinvitacaelefti;^
Dcumconterapiabimur,ut jamhoc
vocabuioutar. Neq^enim peregrinum eil
fant^aelcripturae
vitam futuram de-lcriberevolenti, vocabulis viiionis &^
contemplationisutiy»on aliarn
procul
dubio obcauiam,
quam quödvitailla
caeleitisnon.alia.accontemplativa, iiu
perfedla (perfe&ionevidelicet
creatu-turaeconveniente)&beataDeivifionc
Sccontemplationeconfiftens,iitfutu·
ra. Dixi Deum naruralitcr å nobis
co-gnofci,tampernotkias infitasquam
ac-quiiitas. quippe praeeunte infallibili conicicntiaedidlamine, exhujus
uni-verfi,Sc rerumquaeinepiunt
iängula-rummiranda ferie
caufarumq;
ncxu
idmirabili,tanquain icalaabipiisterris adfupremumufq*
caelum pertingante
fubvedti, in iplius Deiharumrcrum
notitiamaiTurgimus,eumqj
tantumcognofcimus,quantum perra·diörumcxlumine naturali (quatenus
Icil;naturalenonopponitur
acquifito,
iédgratiofo
)relidorum
imberiliica-itp
temiperaripoteft.
Unde
paret
å-no-re
bis cognofci
Deum,iecundum
mo-dumfeil,connaruralem,ηοη quiddita-tive, neccomprehenfivej. k n.
mod*
β·
cognofcendi
in
kttelledum
adhuc
rao-oc
Ii
corporestimplicatum,fldeoqi
adüei
imeiléntiani
co-mprehendendam
valde
Hnproportionatum,
ncutkjuam
cadere
ξ,poteft.Verum
(poftquam
cχfubordi-nationi;Cauiärum,in
cjuibusaprocellu
a in
infinicum
naturaoppido
horret,
Sc
adeoiubfiftendumeile inCauiä aliqua
fuprema,.
qusefit
infinitae
perfedionis
&virtutis,de exiftentiaconftitit)vel
perncgationes,removendo
ab ipio
imperfediones omncs>
vel
debiles,
comparate
loquendo
,pcrfediones.
eftqihicmodus
longe
facilior
tutiorq?
«0,quo
perpofitionesproceditur;
ν>?1
pereminentiani,
tribuendo ei
crcatu-rarumperfediones,qnaefunthic
velut
principiumquoddara
noftra
cognitio-nis,modo cminentiffimo>vel denicp
€xoperacionibus Sc
efFedis.
eile
enim
fcquituroperan, Sc
quäle
eftoperari
tale etiam fiteficnccefiumeil, de hisiufius videripo.teil
Scheibl,
Theol.
nar.
metcreatä §. V.'Inaltera claiTecolIocores crea» ve
tasquidem, attamenfuomododivini- vi<
tatemquandam
participantes,.eascp
vcl ψ å.materiafeorfim iivcexiftentes, five qiperiéexiliereaptas, vel beneficio in· te *
telledlusnoftriimateria fejun&as & & abilra&asyutAngelos., animashuma- b< nas^ifentiasrerum.&umveriäiia,item- a
que res caeterasnaturalesdeneceifarias. äi
dequibus.iniéquentibus. Huc rcferri pt
quoq}velim fingularia,contraquorum g.
cogmtionem quidarn nimiuin iubti- ti
lesinfurgunt, diccntesfingularia
utfin- ti
gularianonpoiTe cognofci,interimta- γ
menconcedcntes univerfålia».
quaea i fingularibus abftrahuntur, cognofci i poile.. Verum
IJluniverialia
perabftra- iftionemåfingularibus cognofcuntur,,
nullitvideturCaufa, cur nonetiamfin- !
gulariaåquibus abilxahitur, cognofci goflint,
Aliiidintelligendum
putant de fingularibus muxationifubjeClif» ii.mplicitertaiibus&utvocant,ina&u
excctcito. Cuifententiae,utfuisnon
deiUtuiturrationibus, itanon
admo-'dumrefragabimur;hac rationc dicunt
Philufophi
fcientiamnoneife fingulari-um nonfenfibilium,noncorruptibili·
um.Verumneficquidcm. videtur
iea- weriia déciiau.
Diftingvendum idé©
ni- videair intcc Cognitionen!exa&am-i»vd quaephilofophice feientia dicitur, Sc ive
qualemcun^iv
ItemcumAqvinate
iri-in- ter Cognitionen! direftam. Sc
indire¬
kt ftam.. Verba i.i.qv.8<^·
art.i.itaha-na- bent, intelUchu noßer direfte
non
efi
'nv cognofcitivusniftuniver(dlittm. Indireäe
ias. Atitem&qüafiperquAndam reftexionem
:rri poteßcognofcereßnguUre,
Scmoxyfin-am %uUre
nonrepugtiAtihtelligenü in
quan-3ti- tumeßßnguhre,fedin quantutn eflm&«
Γιη· Uriiilc,quiAnihilmtelligiiurnifit
itnmate-w*· rhliter. Cogneicit itaqj
intelle&u$
ι** immaterialiterScabftra&e,fenfusve-,
>i"ci ro materialiter Sc concrete,,qu6d elV;
tra- fmgulariadire<5le cogm>icere„.
ur,. §. VI:. Rationem formaenobis
fi-fin- ftit über veri intuitus, feuaÖtuscon.
>fci templandi
f.qvi infe Sc
qvoad
iüumant formaleunus.qvidem.eiV·> ipfa fcilicet
contemplatio veritatis,inqvo a&ufi-&u naliter perficitur vita contemplativa,
)on Sc a qvoetiamunitatem.ha'bet, ut vel-ao· le videtur Aqvinasu.
qv. igo. art.
unt Qvo ad matcri'alev. diverfosadlusha·
ari- b<:re poteft
concurrentes, qvibus ad
?ilb hunc a&um finalem pervenik qvae
on- adluum diverfitas Sc
multitiidounita-rfi» *emipfiusa&usultirai
completivi
nondifTolvit. Dixi liberum eiTe debers hunc veri intuitu.m, libertate, utvo· cant, Socraticaiéuingenua>, quaani· mus fibi relidtus, nee ab audloritati·
bus & placiusaliorumintotum
pen-det,,nec pafGonumineuriu aboibcio
fuodeturbatur,,
fervituteloco'liberta-tisillata, Debet enimhämoingenuma?
ntmoejfelibero, non veyoanimi
cando-dorempoüuere, utalits place
At.VοίΓ.
de
arr.pop. capi.hinc vitacontemplativa
libertas dicitur a.. Gregorio
apud
Aquin· Hocpraemonitoad ipfumo,
perandimodum procedo,quiut
meli·
us patefeat, remab ovoquaftrepecen·
dam dueor
Modus hu §♦ VII, Subje&umi ,onis dixi teUigendi.
intclledlum
theorcticumj qui
licet
ra·tioneciientiaeunusilt&iimplex, prp variotameaoperandimodoconfidera· ri poteft duplicitervelut agensfeu
producens,vel.utpatiensieureeipiens.
Horum officiautconftent, ordine ita
morepraElentatur objedlum. Hujus
Species fenfilasquoniam corpus y$-liuminiénfusnoningreditur,aienfibus
externis pereepeas fenius communis
(itadidlus5quod communiter
omniu
procedendum cenfeo.
Mbiiium difterentias déprefiendat) per nervös ipiritu animali
refertos»
<3111fentiendi principiummeritojudii-cantur,apprehendit, diicernit &cog^
nofcit. Hae rurius
(ipeciesfenftles.)
ad Phantafiam, quae experceptisfpe*
ciebus velade formatis,diutiusreten-tis,& diiigentiusexaminatis,imagine3 feu phantaftnataiabricat, pro
placito
absqjtantum:enunciacione,conjungeii-do Sc dividendo,.addendo Seiübtra*· hendo, deieruntur- Hicjanvut
iritel-letftiofiat, inteile&us agentis, qvemquidam minusneceiTarium
judicant,
o peradefiderarun5 hujusenimeftimagi.nes åphanfakaforniatas,
qv.oniamad-hucaliquid quafi
materialitatisretinent,
ad ftatum quendam magis
fpiritalem
elevarcjfibiqjadcoproportionatas
red-dere,ut intellecftus
cognitioneimma-terialiintelligat, cum
nihiinift
imma· terialiter.imeiligatur,utinfuperioribus
didtum eft, ld vcro praeftatintelie·
dtusagens,, illuminandö
phantafmata»
ab eisabftrahendoproducendo
ipcci-csintelligibiles, ut
expotentiaintelli-gibilibus a<ftuintelligibilia iiant,&
de-niumin intelledlum patientem
repo-acnao. Species
intelligibiles fic
illu*
å'ratas intellé&uspatiens (utejusma¬
nusjamappareat ) recipic, quaratio· ne quocp patiens dicitur, alias enim
hic quoquea&ionisnon plane expcrs eft,fibiqueimprimipatiturjcjuaerecep*
tx&cimpreiTae
objetäumjfeu
remextraintclle&urnin materialibua
conditio-nibus exiftentem idealiter exprimunt
8crepraefentantj unde patet
inteile-£ionemcomplemcntumiuum
fortiri
in intcile&upatiente, adeoq, etiam· huicagendifacultatemnonimmerito tribuiJProutpoftmodumvariasfun&i-onesobitqtaetiamno
meniorcitur.Di-cituriimplexcum notionesreru
fiw*
pliccs-tantum apprehendic &c
cogno-icit.Compofitus,quodres
iimplices
a-nimoconcegtascomponat& judicet, Hic iteruvelνοητικές,vcl2$#υο?ιτΐΧ9( Quoru ille irnedifcurfuutloquiamanr>
notiones diiponit componendo & «lividendoj hic unumex alio dcducit
8cabunoad aliudtranfit, unde quoque
di&us, eft
^^νοητι^ς h»
e.difcurii-vus.AixvotcLiterum iéu difcurfus
men-tisfit vel ratiocinando vcl ordinando, dehis videripoteft Thom.SagittariuS
excereit»phyC 24. åchare de modo in-telligcndires, quatenusiubfenfum8c
ima-irfiaginationem
cadunt
breviter
di<$b
funco.
§.Vill. Verumquia
modus,
quolubftancias å materia
ieuiridcpenden-tes, feu
aptitudinalem
dependentiam
prorationc enciracis
iuae
amateria
ha-bentes,cognofcimus,
å
modointelli
gendifuprarelato
aliquantulum
abir·
videtur,paucade
his
adtexcndajudica-vi. Cognofcitintclle&us,
itcundum
ftatum menti utcorporijun&xcon-gruetitern,
iubftantiasieparatas
inde-pendentesacorpore,tion
primo
&
perbe,quiafub
fenfum &
imaginationem
noji cadunt, ut oftendit Aquinas,i.I.
S11· $3 art.i.dixiprimo*
ica
enimfub
ben bum&imagiηatio ηemcadentia
cog-nobcieredibileeft. Nec
percontinua-tionemvel unionemcujusdam
fubftan-tiacfeparataeanobis,
utfenfiiTe videtur
Averröcs, quem
refutatum
videqv.gz.
art.i.&åPiccol.grad.9.
pailim-
Sed
vel per
cognitionemiui
ipfius;
vtlper
Cognitionen!rerum
materialium
,ab-ftrahendo quidditatem
rei
materialis
a materia,iterumatq>iterum,donec
tan¬dempervenire
poterit
ad
intelligibi-liumaliquam
quidditatem,
quaefit
fi-nemateria, ut
quidam
Avempace
di
feilt, receniehte Aquinäte quaefltöhls nominatac arc. z. Dictum eilaliquam ialtemquiddiratemintelligi pöiTe:
ne-qué enim perfedlam & exadlam
fub-ftantiarum immaterialium cognitio·
nemhaberipoife ilatuendum,
fedcon-fuiam, aliqtialem &: analogicam. Vcl denique ex operationibus Sc eiFedlis>i
confiderandoenimSubilantiarum Spi-rätualiummotus, cifjus iniignis eil
ce-leritasScagilitae, adlusimmanentesSc
tranfeuntes,vires Sc virtutes, Sc
ejus-modi,incognrtionem earumhaudp©·
nicendamprovehknur- Se
ipfum
au-«m cognofcit intciledlus
per adlum
proprium, quieil ipfum anteiligere)
idqj non primo, quomdo objedlum
ejus cognofcicur: fedfecundario per
aclumreflexumSc mediante adluillo quo objedlum cognaicitur. Et haec
de Cognicionc fubilantiarum
immate¬ rialium breviter. Caeterum qvomo-docogrtofcantur LJniverfalia
,quae ex¬
traintelledlum fundamentaliter, for* maliter nonnifiin intelledlu func,&
quomodoabeoformeneur, quiapro*
iixamrequirictradlationem
,quam prae-iensmihi
interdicitpropofitum,&
alio-quinnuperdiiputatuminvenio,jama¬
§.ΪΧ. EXdi&is itaqs
liqttét
dicen-disqiliquebic,
intelledhim
intelligerc»
nonpereiTöntiam,ut
quidam
antiqvo-rum philofophorumiéniilTe videntur,
quosrefutatosvidere
licet ab Aqv.
1.1.qv.83.aroz.&
Piccol.
grad.p.
Quo
minus veropereifendarnfuam
intelli-gatintelleéhis humanus,
obftat ratio
compofitionis, non
qiridem
phyiicae
fedmetaphyikae, &inde
manansim-perfc&io. AdVusenim
intelligcndi di¬
verfuseftibipfo
elfe
intelledi»,
poten-üaintelligendiab a&u
diverfa,unde
re-lincjuitur huncper
elTentiam
cogno-iccndi modumnonintelle<Siui huma-no, imonecangelico competcre:ve¬
rumfoli Deoinfinito,utpotecujus
in-tciligerc&
eflfe
unumfunt» imo
ipiå
dlentia, quae modo
.eminentiflimo
compreheniiva eftoraium,
Nec
co-gnofcit intellc&us peripeciés
natura¬literiibiinditas,([ nonjam
habita
ratio-ucnotitiaruminfitarum ) cum iitin
potentia adhujusmodilpeeies,utpro¬
batAqv.qv. 88.art»5. Nec
deniqi
per^fluxumipecierumå
formis
aliquibus
%>aratisperic
fubiiftentibus,
utPlato
& Avicenna opinati
videntur,
tefte
^homa>quaeftioais iaemorat*
ardcu-1·lotertio:verum »utdidlumeft,per
fpe
]atcics rerum intclligibiles intelleéhi
ne
immaterialiter unitas, ut intelie<Slus
m
adlu iimilisiitrebus&idemcum rcb?
rj,
quas intelligitutait Gocleniusquaeft. \ phyf1c.4j. Quod, utapparet, intelli- se
gendumvenit de intelleéhi jam con· #
llituto inipfoadluintelligendi,& quo-dammodo tantum idem eifecum rc- t[
busj quodinnuit PhiloibphaSjubidi- jr tkintilleäumpotentiaq utdem ejfe
quo-r(
dammodointelligibilu tpfa,achtvereni* q bilejfe eorum anteaquam mteUi^at ig\is η
lib.j.dcanima, cap4. Vcrbo, intelie q clusdiciturintelligere &fieriomnia? n illudiccundum
potentiamaptitudina-n
lem,imp erfe&e,a1iq uomodo&
quan- r
tumpotcfti
hoclpiritualiter,intentio-c
«alker^iubjedivc&quodamodo. Eft r autem cognitio, utidquoq* addam,
r
quadointelleftusresitaintus in animo 1
concipit,pro utextrafunt, nihilaliud j
quam adaequatio intelledlus noftri i
cumreipfa,utdocetPiccartusdiip.if 1
de verit. Eamque tumdemumper· 1
fe&ameile, cum ipfum cognoicens 1
fa&um
eftunumcumeoquodcognq#
1Jcitur,
afferit
Proclus
lib.z, cap-1.§. X. Verum quia verkas inalto <
latec
y. lätetinvoIutaVtefte serxeca, Scποηίι- ΨΥοροηο
nelabore, fudore Sc excercitatione intclkä9
mulrainhanc lucem prodit, imoplu-
adresco-rimis inrebus debilitatem icuminisgofändas
humani adeo fugit, ut canquam mi-sellitenebrionesad lumenfolis
caecu-tire&cumvulpe^fopicavitrum
lam-berecogamur,
cjuodintuseil;nonat-tingentes·, ejusmodi adaeqvationem
intelledus cum omnibus Sc fingulis
rebus naturalibus ( nam de divinis
quid dicendum? hicintellecftus
huma-nusinftar noduaeadfolis lumen )
co-^exadam earum omnium cognitro-ncmnon cenfemusfperandam.
Quo-niam idcircocognitiorefpondetnatu¬
ra<Sccönditioni
oognofcentis,
viden-dumneinrerum caufis indagandis
ni-miümnobis'iumattius» cavcndumqi,
ncintclligendonihil
intelligamus.An-nonigiturå facaltate cognofccnte res nietirilicebit? nonopinor. Verum>
%uidemiefum cognofcendarum eC
fentiaeSc quidditates variis
accidcnti-bustanquamfafciisimplicatäeut
pluri-mumnos latentSc farpe pro medulla
corticem nobisofferuftt, veritatinon
parum confulcum ibimus, ii, quod
Omino facere convenit, fem
ίcendani meniuråifi veritatis mteilé- ffj
(ftumvero menfuratum ftatuerimus.
Etianeid ivadet ab altera parteincel- an Itidhisnoftri hebetud©,6eferé dixefiiil tu
caecitas,ab alteraveritatislatenrisdiificb ι te
Iis indagatioi quod ad ocuium qua- Q ii monftrac Phrloiophus, inquiens": c;
ώωτξ'ξ κ. 725 Tü)y o/apay hi
•tSÖ?? to (ρίγγ(3^ to
μ,ίΰ ημ,ί-
'ttξαν,χτω Kj ιής
*j[ΑΒ-ήξον;
ψυχγ,ς
ö
πτζβς ta τρ φυέτΗ <φανΒϋωτκ(& πω<-
ei
των. Ζ.Met. eap.i, Hoctarneneo
^
valerenonpademurutin Caftra Pyr- c
rhoniorum Sc %τπυγ\1ιχ.ων, qui verita· ! r
temincomprehetifibilem niliilq, fciri
^
autperCipipoiTe cenferit, tranfeundum
nobisputemus j poteft enim
intclle-6tusfaepe duc\u accidentium,
quibui
^
iubilantiae Sc quidditates q. conte&£
funt,infhrodoriiequi cams
immitte-refeinipium cubile fersequaminfech. j
^
tur 6c quidditatem quoqj Vcnari*ut
eleganter Piccartusdiip. χ. ' ,
§. XI. Ut,brevitads rationehabi- ,
ta caufarum tarn efficientiurn quam
impellentiumde Organicarumjitemqj ^
c*ufA fubfidiorumdcimpcdimcntorumCon-
1
ejpcwis
tcaiplationis mentio quoqj
habenda
^fitj' nowndumeft cauiam eificicnteirt |
äliaife éiferemotam, alia'mp'roximäm« Remetk
Remota eftDeus «Sc Natura.Eftη amφ Deus animus å Deoingeneratus, utloqui- &
tur Ciceiöi.delegib.&r (
quafi
jdc-
Νatutk
j Cerptus ex mente
divina
f.Tufcuh
Qualisauteminge'neratus ( uthoc vö-cahülolitar ) fult, ex cönilderatioriehominisin ftatuiilo primaevo confti-'tüti evidens eft? videiicet p'raeditüs
omnigeharerümcognitiorie, quia
in-erantrationes, cjuibustamriöbile
ef-fetftum Caüfx ftfblimitatem Sc
ex-! cellehtiam concinrta fimilitudiné
ex-primebat. quarätionenotartteidicit
Ciceroafrimum(egoitiaiim
äddi
qtiafi)
dccerpcumexmente divina» üt
procül
"dubio oftendatinanimo hominiselfe ^uicldam divinum, quodinftatü qui»demintegritatis, gradus
fiiit
excelleri»
tioris,in huncverofubfecüto,
dcbilio-nseft- Piurainhaiicremvideri
pof-funt iniequendbüs, ubi
deotigine vi.
t* Gonteinplativaeagitur.
Quod
nå-turam concernit, ccrtede hacexipib Domino cujusminiftraeft, adeoq;dux
optimaaCicerone inC.M.
rtonimme-titonuneupatur, promptuni
eritjudi-care. Ab hachomo habetquod
phi-"tafophatur,
dicentePiccarto
difp.6.
proxima §. XII. Licetvero naturae'opera 'ευφυΐα tiones in omnibuslatisnobilcs& con-jeuinge
fpicuae
fint:
earundemumenmagnumniibäiii Sc valde notabile difcrimcn
eifedeprc-t4s hendimus. Aliumenim
aptiorcm,a-& lium ineptiorem contcmplationibus
natura finxit, Huic ingenium adrc-rumveritatemvtnandamfagax:
iiliad
^
negotia & res agendas efficiendasve
pronum aptumqj tribuit. Igitur
k-cundumrnonitumSenecar.conlideraft·
. dumutrum natura tuaagendis rebus,
anotiofoftudio contemplacioniq»ψ tio rflc,&e oinclmandumq uotevism·
geniidefert, de Tranq.animicap6. fifl aliquando necelfitas quempiamadea,
qua:ingenio ejusparum convcniunt,
detruierit, annitendumeiell, utcaü
nonlaudabiliter,atquamminimumii·
φ.
laudabilitcr
agercpoffit.
Qvamne-/ ceilaria quoq;iitad veritatis inveAiga*
tionemφιλεπο/ιαΒ®ardens ftudiuffl
vcri inveniendi, non aliundemelius
Jeu quamexipfareidifiicultate intelligipo·
ardorper. quippe veritas in penctralibus& nofccndiZ lacebrisdeliteicit,adeoq;inventu
diffi-ventatis cjps> tum
quia hacc unaeil, falßtasa.
multiplex,tumquianon fatispr
opor-tiouatuseftintcllcétusnofter adresin,"
ifgcndäs. hoc itaqueopus,,
hiclaborv
Hincnonincommodc dixit Piccartusj>hiiofophos oportere quodamrnodo
infanireamorc pernoicendae veritatis,
difp..7.
§, XIII,Habet autem homo
quid-dåm,infe,quovelut itynuload veritatis
feclandaekudiumpelliturjextraie,quo. tanqvaminvkamentoadkndium.veri
dlicitur..· Interiium'illudekvel adfcr—
titiani & natur« hominis- inrniieitm;.
velnaturale.& innatum. Adickkium
illud eftigßorantia, qu«r
ek
defeéius
^uidam natur«.hominis kimulans8c
mcitaris appctitum,tanquam
famcsad
dcidcnta,.utid.,qw)caretegetq;,fetke-tur&adipiiwtur. H«cfcilicct
igno-rantia paritadmirarionemv quaecum
fufpenfa&dubiateneat iqgeniahuma¬
na, eaq^pracfemm
fi excellentia
fint,
ferrcnequeantignorantiam &
trÜliti-amcxrerum caufarumqj ignoratione
örtara , nccekario quafimoventuröc
impcllunturad caulas
rerumindagan-das;adeoq. ex admirari natum
ek de
nafcitur philofophari, ut
common-ftratPhilofophus:
24^ inquienj» ra'ϊαυμάΊ&ν
ανύξωποι
κ, yvv■ Xj τοxgcvjuv tjp£co]s
φιλϊκτβφειΐ'
i# Mer«A $ cap.z.
Caufa
impcllens
$ap,2,.NaturaleÄrinnatumillud,.
e$i-pfumdefiderium veri cognofcendio-nujibushominibus,cornpetens.
πάν%.
γ<Λξ
'civS~M7Foi
ζ
(icfivcu αξεγο'ντζηφΰ<τ<Η. Arifl. χ. Met;c.i.idem, quo-q$ Cicerof Tufc & paffitn alibi.imo;
cujusvis reite conftituta naturafatis
probat. Hoe tarnen ρχο varietatein-,
geniarum nunc intepjfiu$,nunc
remii-fius.undequo excelientius ingenium,eqveritatisindagands ftudium inhoc
Interna arc{cnt;iUs. Externum
irnpellens,
eft
ferum.pulchri;udo, iéries.cauiarum,
mirandaipfiusq, Caufae iupremac mi-r&bilttas, Haecenimomniabeut pul-ebraSc mirabiliaCunr,ita non poiTunt n.on ingeniumhominisad.veritatis.ftu-,
dium alias pronum in fui
admiratio-n.em, Sc, quod, indeorituricrutiniunv
rapere, quofenfu dixjjt Cicero in
ipfo
rebus,qmiedifcuntur Sc cqgnoicuntut/
inyitamenrainelje, quibus.ad
diieen-dum, cognorcenduraq,. movemur de Fin.
gdulßor, §, XIV. Utcauias.oirganicas, viti
gani(& contemplativs? etiam obiter tangam* requiruntur bona Sc fortunaeSccorpo¬
ris. Bonafortanaeieuopes,
quibusva-riafubiidia ad.munus
contcmplandi
ri¬
i te
tfperagendunrneceföria,paran
poffim;,
Quemenimpaupertas pr anitillenanfa· (ilepbdofopbabitur, Piccart.
diip.7. Bo¬
na corporis abfolyuntur
-bonitato
fenfuum,. quorum maxime
neceflarii
(untvifus-Sc audirus, quorumq>,, quia funttanquam vehicula qvtaedam
cogni-.
Mnisnodra;.pleraeqj,cura Sc amore maxime ccn.emnr>. praecipue
oculo-rurn, qubrerum optimaruinCognitio¬
nen!nobisattulerunt,ut Plato.inTim.
comprobat. Dixiplerseq^t
oftendatut;
ivjhåi.verum noaeiTéilludAriftote-ieym; nibiled inintelleäu·, qtiadnen
piusfueritin fenfu. Videturq»
inde
ör¬tum,qyod
Ariftoteles
ftatucritintel-.
le&um eile inftar cerse
imaginumva-cuat-,inquamqvaevis
imprimi
polTinr,
adeoq^ntidum eileab
om.nibusipecie-,
busνοητάις,omnesqjquashabett&i^-&τχ5 eile. Quod tarnen pronunci-T ^uninonomniao commoda
expoii-tionedeftituetur, Ii ab alteraparte
re-ftringatur
adnotitiasa&uales &
acqui-.
htas:abalteraveroparte
extendatur
ad
fcnfus.taminternosquamexternos.
Et
bectationeilnedubio dixitD.Sonerusctenulla.re nosquicquamjmaginariaut:
cogitarepoiTe,qu#vel ipfaaliquando, velfaltem ejus partes perfenfümnon
«Tgreifae funti Orat.i; deinfomniis,
plura decaufis organicis.nonaddo.
§> XV. Dixiiniupcrioribusvitatn
contemplativamtotaljter referri ad in-telle&um; N.e quis. vero cxiftimet
virtutes,morales hic parvi fieri tan-quam ad vka m c o η t e mρ!a tivam
nihii;
pertmentes vmultum-eas hicpraeihreafierovmaxime·-pietate.rn.in Deum,qus
cmniumbonarum artium auipiciußfe
ejt, 6caq πa om ηiu m· reiiq u
a ru m
vir-tu vir-tum choru.%.örtum·trahit.
Concur-runta.virtutes-moralcsad vitajm
con-t-cmplaxivam-.noneilentialiterjCiuodex finevitae contemplativae evidens eib verum diipofkivequatenus virtutes
moralesdifponuntinrelleftumadcon.
remplationem.vveidirecié.,movendo
&incitando ad eandemj vel, indirede
liberandohcminemavehementia
pa^*
fioniiiTS& iedando exteriörum
occu-pationum tumultus, impedientes i-piarn.contcmplationem. Hinc philo-sophos
ieu.contemplatores
debere mc<ditari mortem dixit Platoj non eam
qvam pcrperamintellexit
tus·.cxiftimanscosdeberefieri ουτ&·
χαξοίζ,
ied
moralérnðicam,
qua
illcccbris nuntio milTo
paifionesexu-imus,vitiofosaffe&usabii^imusj
fum-ma, abftrahimus animum
å
vinculis
corporeis, adeoq,
virtuti
Sc
rerumcontejnplationi totos nos
confecra-mus, utficminimaviventes vitacor¬
poris,maximevivamus
vitam
mcn-tisiut ait D.Sonerusorar0 z.de
vic.con-templ. Namq;
mensnoßra ad
cqntem-pUnda internanonperducitur,nißfab
bis,
quceexterwimplicant (
h.
c.terrenoru defideriorum coropedibus.)ftudio(e
suitrah'AtUKiGreg.L f.mo. Hac.,mor¬
tismeditationereliquactiam.vi
tia,
quae . veritatemimpediunt,aciemq;
bonae-COntcmplatio.nisobtuiam
reddunt,fo-piuntur.&
quafi
inherba
fuffbcantur.
Cuius.generis
eile
poiTuntj
pi-aecon-ceptaopinio,defperatia,nimiacuriofi·
tas Sc fubtiliras,,vansecontcntioncsSc pertinacia,.atqj-
id
genus/alia^
§.XVI. Quantsfitveritatis
peftis,
opinio, quamvocant, praeconcepta jquaquisomniafe
percepiile,
omncm-q; fe iäpientiampoilidere
credit,
non iätis dici poteft. Haecimpedit
quo minus ad lapicntiam pervenire quispoifit, adquamjam
dtidum
ie
niffeputat. Eßenim
primusadftulihh
graduscrederefcfapientem ,proximut
profiters. Franc.Petrach. dialog.,12.
Contra,philo
(ophivqrmcmejfeφοονψΑ&Tteiv)y,&doäameßealiquant
ignoran-tiAm, neclevernefjefcientice partim(cire,
[gmtätane(cire,eleganterutomnia.dixit; Piccartusdiip.if. <5c Cicerooptimum
^cgraviilimum quemqj confiteri fe.
multaignprare, &midjaiibieciam
st-qi etiameiTediicenda, $.Ti>ic. Ingenf
quoqjmaiumdelperatio, qua.quis rei difficultateterritus, omnemqnatrendi
curamabjicit. Haec niultosdebilitat
&frangkjutnequidem
ex;peririvelint,
quia ie ajlequipoiTe diffidunt,quae ta¬
rnen
opera
velmedipcriiaepe
habituri efTent. Qucercndi au tern dcfatigalioturpis eß, cumid quoi quceritur
fitpul-eerrimum,.2. de Fint Caeterumni? miaquoqi curiofitas Sc, fubtilitas val¬
de pcricu}oiM#di, inquit Seneca
,
quantum malt fapiatnimajubtilitos■> &
quam infeßa veritati- Ep. 88;·
Con-tentiones pertinaces v,eritatem quoqj
iäfpe involyunt&intricatan? reddunr, idcoqj, cum.Λ<πχ%ςή ό λ$γ(&ρ>
λη&είοος,utloquiturEuripides.,
caven-'7
jdtifnq;-rie
inmiumakercando
omitea-turipfavcritas,
Multi cnim
homines
•
difputando derebus haut
fecus
quama-nimantia bruta pugnando
iolam
fibj
viåoriamproponunt:acwritatis
amo» re&ftudiorcli&o, nihil praeter
fuam
mijitatemcuraut,utqu^ritpr
Stpbapus,
(c?m. 4,
Membrurn
pofterius
Dignitatem\
jucunditatem,Fi¬
ng mö·
utilitatem
bat.
§. It Dignitatera vitae
contempla,
tivae fuam adierturus, non eamcun\ aftiva,quainieScabfolute
praeftantipr
eftScmelfor,licet ratianedcfinkaecu»_jusdamnaturae&
conditionis,a<SHva
ίΐε
homini
magis.neceiTäria,collatum
ibo:
verum exejusnaturaSc
propria
ratio¬
ne,quantifitaeftiraanda
h-rcvitcrmon-ftrare conabor. Id primo
omnium
optime cxorigine ejus patcre
poteil:».
quam ii tetigerim ? res
oppicfo
manb-féilaerit. Fons Sc Origo ut omnis boni ita maxime vita:
contemplativ*-cftipfeDcus oinniumartiumeflfedor &confervator, excujus benigno
fae-cundaq;gremiocundlaquaebona func
inmult'pieeshominumußiSjprodiere.
Quicumnoniito.tioiä quaedam mens
& ενεξγείοΐζornnisexpers,utquidam fanatici iomniarunt, Operationen!
quandam eiadfignare neceflum eil.
Porrocumnecaffedlibus arietctur,nec
pailionibusvexstur,adcoqjvitammo¬ ralemeiadaptare juiloiitaudaciusjre·
liqvum cil,utvitarrsinteiledlivam
vi-vatis,quiipfåvitaeft. Quiaautcm
pro facultate intelle&us triplicz, triplex quoqueejuseiladlio,icilicet®εω£/ου;>
7Γξά'£εούς.
&ποιψατως, Scharum poile-riorum aiiquammenti iimpliciilim* &puriilimaetribuerc,parumconveni-ens efVj ®εω£/(Μ
naturadivin*, modotarnenlongeeminentiori
qvam eil in homineautangelo,, competere
neceiTumeib quod prolixe evincere
v conaturD, Erneft. Soner. orar.de vi¬
tacontempl. Praterea cum Deis
iitmaximefelix Sc beatus,Scipiä Dei
felicitasquaaeternuniiniatiabiliterfru'.
.tur,nihil iitaliud quameontempkri«, conciuditDeiopeBationem,quum bea-ticudmccxcellac,contemplativamefie.
Huc {ine dubiocollineavitCicero,
in-{juiens Vitam contemplativam.
Deo-rurnvitae fimilimameile, lib de
Fi-nib. SiquisObjiciat
DeumeiTe
Sc re-&e diciIuftum,mifericordem, See.-er¬gociquoq, competere jurtitiam miie-ricordiam,adcoq; atiusmorales.
Re-fpondco Deumreveraeilejuftürn
eile
mifericordem,fedfinejuftitia,fme
mj-fericordia,diακριβά velimus>ideorp,
notandumejusmodi
operationes
ex1-pfis ohje<ftis,m
quihus
quafi
terminan-tur,denominationem iortiri,utexem-plo iblis,quiScindurat
Sc
liquefacitjpre
tarnenSciöbriemonilraripoteft, Ve¬
rumhaecquiaaltioris
funt
indaginis,lu-bensinmedioreiinquo,
Subjetti
§. 11, RationeSubjecli,intelle<n:us
fcilicethumani>cuiinfunt notitiae.qug Omnibus artibus 6cfeientiis, adeoqj
Contemplationibus
quodammodo
o riginem dederunt,Γι
confideremus
oontemplationem,argumentum
quo-q>habebimnsnobiliratis ejushaud ob-Icurum, Homini nihil dedit Deus
»pfe mente divinius,
tefte
Cicerone5.Hå.Mf/.ié
"W(F.
txhacparte
hominisquae'äiviitä
éft,contemplatioorturfttiuxit.Piccart.de virt.rat. unde quoq; id quod per
contetnpiationemquaeritur, veiätaterti
ncmpé,mentimaxime
convenire,ejui-qi inquifitiöném Sc inveftigatiönem Iiominipropriameile neceilum eft.Si
itaqueliominiutfubjeito rotali»
Sc-dt-'iiominationisjiimciitiutfubje&o
par-tiali Sc proprio , COmjaetit, utiqjcum 'brutisvelpartehominis,Utitadicani, brutali hon efteommunisj narti carte-tarumcjuoque virtütum moraliurnvi·
delicet, fimulaera qnäedam etiam in-brutisanimadvertereircct, quod
ratiö-liibusquibusdarn probat Sonerusörat, de vit. Gomtcmpl. Hinc ConwnpU· tioautVitacöntempUtivAmeritobontinu
proprium bonnmcen(etuf,quiacumnuHo cßtcrorumanimaliufneaftihahetcomtiiU·
hem,utconcluditlocoiupfacitato.Un*
dequaefo eft quodnatuiafoluM honii·
erexit Scad cxliranquampriftinidonii* ciiiiconipcdtumexcitavit* utn.Poetå:
YronaqscUm [péfttnt animaliA et¬
teraterram,
OJhomtnifublimededitccelumqi
tli-eri
lußk, & erβStos Ad Cidera toliv*
i ift. Nemini poteft
eifc
ignö-tum encomitiim illud Philofophiaeå
{//
Veteribus Philoiophis celebratum;
fhihfophiA efifimUitudo Dei. quod dt
Philofophia, pro ut cOntemplationö
abfolvitur,potiiTimumintelligcndum
venit. Interim haec iirtlilitudo,necurrt
Suicis, hominem fapientem äequarb
beum,imo antecedere ftuiteclamitart-tibuSjCriftaserigämus, noneftnifiim¬ perfecta&anaiögica,qua:
nihil aliud
eft quam imitatioqusedam taliscauiäé &qualiscunqueeffeftus.'Qüae imitatiö licet levis de adumbrata iit,hominitarnenimmeniamlaetitiarh parere de¬
bet, quodaiiquarationefimilitudinem
öperacionis
Sc
felicitatis divdnse, adtjuaminitio formatuserat, exprimar,
<}uudq$ habcatquöfuoquisq~,
modulo
«andern fimilLtudinemexpolire Sc
re-nuvarequodammOdo
poilit, ipfumq»
adeoconditoremimitari.
§. Amplurrlitaq;&
frudiferum
mun^. vitaecoiitcmplativseftiunus eit, quippe<]uod nos creatori quadamtenüs Sc
fi-miles reddit, Scquodexejus
iimilitu-tbnemanat,beatos. Quidnamqj
bea-tius quamipiam Numinis
beatiilimi
^atitudinemnontantum imitari,
Ted
Scquo-&quodammodo aiTequi? sohu enim homononimitaturtantum, (edajfequiw
eil ambeatitatem divinam, quadamtenus
qu'täemin bacvkaperfeäimauteminju· turaVquiaJolus bomo habetmentem con·
templdiivam , qua eftparticula divini
meniis,v£tb& funt D.Erneft. Soneri o-rat. devit. Cömtempl. quae particu¬
la( utjamlibefius hoc vocabuloutar) converiaturquidem nobiscum,haeret
iameftoriginiiuae.Sen.Ep.41.
Cona-turqjeo äfeendere unde deicenderat
Ep.j?j» Quamdulceigituranimorum
ingeniorumq;noftrorum pabulumna¬
tura,Au&orisqs cöniideratiode
con-templatio. HaecadDeumnos e'xtoi-litSccum eonos
jufigit»dicentePrccol,
grad.y.c.4^. Hanetotavita catenäW nectimus qua ad cöelum aliigetnur
Quidtnirumigitur^quod
TyriusMaX-imus inhascverba cruperit:
Pbilo(of>hi
Speclatulum infomnio ßmile eßbomirifa
eujus integre corpore remanente,anhnui
tarneninuniverfamterramexcurrit> (X terra ejjerturin ccelum, univerjummäti
periranfit, universum pervolitat atretih
ierramambitcumfile>cumluna
circuni-fertur,c&tcrorumaftrorumjungitur
ehe
ro.)minimum%abeß,quinunacum
3oyi
ttinfidguhernetaique ordinet'.ö perepi·
Htionem.beatam o fjpeä4cuUpuUbrayo
mfornniaverißimal
§. V. Duplicia.rationevitacosv
ttmplativa jucundaeftSc dele&abilisj
ratione videlicetopcrationis-, prout
^uis jucunditatem&dele&ationcm
ca-pitexoperatione
proprixnatur*Sc habicui conveniente, Ratione
obje-qvoadhoc, quando amabileeil
fontemplantibusnobis dele&arionem parit,noniécusaciieum copera&ura
contemplationis, fuaviter uniremur. Hane vitac contcmplativ* jucundita^
ttmmirc^uoque
augetipiadiuturni-r«» quac nianifefta eil partim ex co
<Juodi probantc Aquinatez.i.qu. igo. art.8.verieturcircaincorruptibilia,par¬ timquodiibinihil habcat contrarium,
«ftenim
contcmplatioadeoqjindc
Au¬wsdelertatioinlibcro
cujusvis arbitri-·
opartim
denique quodnobiscompetat
fccundumpartem
incorruptibilem,un-w
pofthanc,etiaminalteravita,in qua
oltimamiuampericdlionem Sc com?
plernentum aflecuturaeft,
durarepo-teft.
§. VI. Finemvitae
Contemplati-C vae
I
linc-vaeßipeilare velimus,certe
nobilita-teiua reliquosa&ionum humanarutit
fines, multisparafangis anceiredepre·
hendemus- Omnes enim aliae
adio-nes (
voce adVionis late iumptajad
aliud quidpiäm diriguntur, nec pro-pter feexcercencur. Vira vero
con-templativapropteriecxpetiturj quod
a.
propterieexpetitur,necefTumeil:fit
nobiliuseo quodpropreraliud.
Con-tcmplatio ieu veri inruicus fibiipfi
fi-niseil,hic
proprerfeexpetitur, inhoc
veritotiscontcmplatoriubfiftit,hoc
ie-feobledtat,inhoc acquiefcit. Redte
-itaqueArirtoteles
aiTeritCjnemplatio,
neruperie magni preci
iéXe magnoq»
honoredccorandam,io-Hth.c. g.
Ob-jicietquisetiam.virtutemmoralemieu ejusaftionem confidcratamut
termi-nuih 8c aeftum perfedteim,
propterte
■experi. Hocequidem libenterdbj ve.
rumjuxtacontendogradueminentiori
&intenfioripropterieexpeti
contem-plationem, quodex fuperioribus
col-lc&u facilimum eii Objiciatur ite- ;rumveriCognitionen^
dirigi ad
aliud,
videlicet fummum bonumincontem*
platione pofirum. Reiponde,oven
intuitumeiTcllludipfumiummum
bo¬
ι ta-Jill re· io-ad ro¬ tn¬ od. S an· IOC fe¬ ile io, tq* )b-fen ni-rfe vt. ori m- ol- te-idi ni-er-i I >o-II» t
tonnm5quippc
vitacontemplativahic
incipicutincaeleiii patria
perficiatura-jtnteGregorioapucIThomafn, qu.i^i»
irt.z, Di<^a conörmat Philofophusj
^uamlengeinquiens/di/^
funditur
con-mpUtioitAtn longe& beatitudo,
&
in,
juIbas magisineflcontempUndi
aftduitas,
iifunt & beatiores: nequetdtx evemu,
jidexcontemplatione: itacp
beatitudoe-nicontemplatioqvadam.10
itb.
c,g.§. VII. Etiamfivirse
contemplati-vaeutilitas iic conipicua: tarnenquia
orte contrainnocentemAnaxagorani
infurgentaliqvi
Clazomenii
,hoc
cft
ünicefpeilantes
utilitatem,pauciseius
ufum oftcndercconabor.Hunc
omni-utnelegantiffime
nobis
exhibec
Picco-lomineushifce ailertis: Virfaptensad
tr'ureferripoteß,ad Deum,
ad patriam,
*d(eipjum, βreferturad Dsumåicitur
(ifederea(ecretüβadpatriamßi origi-Ktskgumρatefacit,quasirattaritenttur,fudfeßbipacem & uanquillltAtempA-fit. grad.f c.49.
fedet Deo
åfecre-ds,contemplando divina,
«terna,im-tfiutabilia,univcrfa> Origines
leguni
patriae patefacit, prir.cipia
monftran-do,rempublicamordinando,fcditiones
^oniponendo,
inftituendae
juventutjs
difcipli-diicipÜnam
tradendo, fumma,ftpien»
damfuanijcuni ncceffitas poftulet,ad ufum Sc a&ianem transfercndojTibii
pacem
&tranquiiiitacemparir,mortem,
incdicando,DcumimicandoScadejus
iitnilitudinem, quantum fieri poteft
feefformando,inomnem
deniq;
even-tümfeparando. Itacunétis eft utilif.
Quinigitur
cümCeleberrimoD.Sone-foexclamamus- δ Dem
thilofophid.
eximiumδineffåbile bon umquid non modonos(ed omnino vita hominum
ßne
iecjfcpoßit? tunos vcréfacis ejfe homi¬
nis,tu (uprapeeudesnoseffersi
tu Dee reddufimiles ceelofy
coüocas:
feit-remquitevel
eminusfufpicinter
veroquAterftbe.ttum qulte poßidet\
Deo Soli