Dissertatio philosophica de vita contemplativa, quam ... consensu amplissimæ facultatis philosophicæ in regia academia Upsaliensi præside ... Johanne Bilberg ... pro gradu magisterii publico examini submittit Johannes J. Vallenius, Hels. in auditorio Gus

D rsSERTATIO PHILOSOPH ICA

I

DE

VI

T A

-CON-TEMPLATIVA,

'Qnam Annuentc Numine

Confenfu

_Ampliffimas

_{facultatis Philo}

iophicae"in Regia

Academia

'Upfalienii PR^ESIDE

mPLJssmo νικο,

Dn.

_JOHANNE

»3

Κίϋβι

Matbefeos

Proteiiore

Ord.

Pro Gradu

_Magiflerii

Publico Examini fubmittit

JOHANNES_J,

VALLEN1US,

Hclf.

In Auditorio _Gußaviano

_Majori

_{ad ditm}

_fy.

Martih Ajvno m. nct lxxxii♦

S

_*R.*Mtis

Regniq;

Suecise

Se

η aton

Ut 8c

ρ Bicaftcrii Summi _{Holnoj Confiltariö}

Eminéntiillmo>

lüußyißimo

_{ExceUentißtmo^}

_D

''Domino>

D*

TORD

ζ

JüußrtfjiMo Sxcellentißtmoft

Domino » 0

D.

JACOBO

FLEMING

L»

Baroni

De Lais Dominoin _/)δηδδ/

^Io(!er/ 5<jgertia0

&öi(ia6olm/

:<♦

^

Qvondam Vermelandise Nericiaeq;

Praefedlo

_,

IW/

Etnupcr

Scptentrionalium provinciarum

D

ς{

Perittuftri

Generoßßimofy

Domino »

Dn.VLFFSS©?*©«

InSchaniaJudiciFrovincialip

Prudcntiilimo,

Domino in

_{φαα^οΐι«}

_/

&

_{©4i>t>fi>4rg}

κ.

C

S,

J

1

β

ali

Reverendißtmo

Prxfuli

ac

Domino

Dn.

Ρ

ET

RO

,

S.S.Theologiae

Do&ori

ceiebcrrimo

&

_{Viburgenfiura}

_Epifcopo

Gravii-fimo»

fAdmodum Reverendo

Amplißimo%

Domino

Dn.

ERICO

BENZELIO,

& S.T

_{heotogfce D}

_o

éiori

_ce

1

_e

be

rri

_mo,

t)fj(

&

Vaxalenfium

Paitori longe

digni-iimo.

Admodum %cverendo

Jmp!iflimo%

Domino

D.

SAMUEL

i

emm$,

S4S.Theologias

Do&ori

cdeberrimo

& Börieniium: Paftori Iongc meritiiTimo»

PL Roverendo

Prtclarifjimofy

Domino>

D M.

_JON/E

_ARNELL,

Åd

Mariam

apud

Holmenfes

Dorainis, _{Maecenatibus,}

_{Frafceptoribus,}

Et, Patronis, Suis,

ExcellentiiTirnis,

_{Bcnigniffimis*}

Defideratiflimis. _Optimis.

Faftigium,

Vitas,

_{Contemplativ#»}

Culmen, _Virtutura.

Et, Fx. His. Prodiens.

Felicitatis. _Sinccrae»

Ne 61ar,

Jam, Diu. _{Tenentibus«.} Ob,

ingentia.

Beneficia, Et, Merita fri. Suos*

Maxima, In.

SubmiiIionis.R.everent^+Gratiq,Änin3ii

VITA.

_{CONTEMPLATIVA,}

Diilertarioncra, Humilimé,

Offert, Dedicat. _Confecrat, Teileram,

Hane. De,

Bevotw clkw

V

Peveximfeac

Politifßme

_Domi¬

neVA L L Ε Νl» Philo

fophia

Candidate;yAmice,

dUeclijßmey

Salvel

INfaußun

vetit'h&

primis

_transgreßio

hominihusfuit eßupomi

_legis

_divina

_;

_morbu

qvippe

inde

attraxemnt

exitiaUm»

quo

non modo Uli_{perοη?η&partes,}

_{fed etiam}

pofie-riiäorum, _qua

_dam

_qvafi

_contagione

_infetti

funt-t Cfunc enim

_caligomenti

_obducla,

ßu-fttr

_{fenßbufy ξ$ reliqvis}

corporisjviribua

mfignis

Ubes _{$ detrimentumallätumeß. Ao/t}

_uni

-mu*

eßjam loqv't

de inßnyn

itäte

hominis circa

notitiamBeißjj*cultum

ejus

, qvem

defe

PI

um

Theohgia

ope

i

ρ

jecorrigere

debet-,

fed

in

rebus

mturahbusy ξβ_negolia

_humana

concernenii-bus,in

qvibus etiam

valde hebes eß

ξ$

ßupi-dus* Verum hu'tc malo_qvo^paratum

_φ

re-medium,

_ßudium

_nempe

_Philofophia.

_ζβ

_bona

_·

rum artium. Sicutenim Meaicina valetu-dini tuenddyomni morborum_gener

i

pellen

dt

_t

corporis

viribus roborandist

ξβ

vila

qvam

diu-tijßme

propaganda

hominum

generi

concefa

fuitlita

_{^Philofophiam* animo}

_noßro

pjurgan-doj_{antiqvo vigori}

_recuperandoi

_mahtia

fordi-bu*i.gverrendi$, ξβ

_ignorantia

_nebults

difcuti-endüyinventam

_fuijje

_ξ$

_comparatam

_{> nemo}

iß

ηνι ne

fei

tα.

ß)yot

enim

ho

woper

iapfum

%

in

_{naturalibtaaccepit}

_{vulnera^totinhac}

_exhi-

_ut

benturremedia,

_{qvibus reiiquiatanta}

_cUdL·

_ga

veluti

_{énaufragio coüiguntuK*}

_Hujm

_necef

_cp

ßtatem £*?

utdlitatcm nemo

niß'perverfifßmi

cu

animi_negat.

_Sine

_enim

_{huju* ßudio}

_{& no«·}

titiai bruti vertu* vivimu* _{viiam-, quam}

ho'

_κ

minist

_{Jßtiod.vidensCATQin dißicis}

_fittide

_^

moribtMiftltum

fuumita exhortaturί

ßnßrue

pmeeptis arnmum nec

difeere

cefßs

fslamßne

DoBrina vita·

eß quaß

mor¬

tis tma'7o.

Hocpr&ceptum.

Tibiqvoq,

pereximie Domint

Csnditate ante

_{oculospofuiß'h ξβ ad}

_Philofo*

phht

bonammepaytiumftudia

animum

afpli'

cuißii mcj^ eo

laudabilem

preß

et

um

feeißi.

Hoc

_{comprobat dolla}

_{Tuet·Differt}

atio, quamγ

jpecimen ingeni}

ξβ

profecluaTuiiierum

edi*

tara*·, nunc_{confcripdßh tS}

publice de

finden*

damfufcepißi:

In cuju* alttortm

djjqvijittone

*vellandern

_defeendere

_nunc

_qvidem

_non

_eßßu°

dt*mehaut

_prapoßti.

_{HociaMutn mearuty}

partium

iß,

Tibi

_Clarißjme

Domine

Falle

ni

proveteriamiciti*_{egvegiostuosin}

_literispro*

fetluin moyibm

_{elegantiamgratularhim"}

penfeq.gaudere-,

ßcutettam vehementer

gau-deoi

_quodper

_{arduafåafper}

_Ay.ad

metarnquarr}· Tibi'

m tibi

propoßtAM

habutfltpervenerü* De

c<tfev®*

hi-

_{utpoßhacfTibhmmmex}

_{votofuccedant^}

Ur-Iis* _ga

_labofum

_ptwmi<tferAS

_»

_efi

_quod

_maxim®

ef. cperc

opto-voveo^^vi

*[ibkex Animo

beni

mv

_cupio.

>0* _{Dä&am Upfäliae}

L· die.iiEcb> Ann©1

Giäudius$5(8tö£

tMjpn*

QVidmiien

- _cernerc,&interris

terfam

terimns

difccre

?

juvataethera furia

jura Poli, Eufebicn_{Sophien^} iimul ii jüngereperges,}

In_{caeiiipccukns^ fedibus Jioipescris..}

lu_{Viro-juveni literis & morl·}

bits_{conjpicuoDNQ. JOHANXl}

VVALLENiaMELSlblGOoptime DeJpjecuUttonephilo fopbica Dif-putanti, Amteo finguUri

gr*.-tttUrivoluiu

Andreas

_Spolo,

I.

Ν.

_J.

DE. VITA CONTEMPLATIVA. Membrum

_prius

Dcfinitioncm,

Subjscfumfib-je&um,

ForttmmCaußts

efficientes,

lmpellentes,

Organicax,&

Impedimenta,

coti·

templativa

fi

§.

I

Ita

_{contemplativa}

_ea

_nobis

'fg:i

confideraturqu«Tibifinis eft

gJS& infe_{ipiä fubilftit) nec} ten-ditukerius ad _operationem,

utmonec D. Erneftus Söner.

Or.z.dc Vita _Contempl:

miifis _{proinde cönfnltöiis , qtiae zå}

_:&i

uberiorem vocis _{explicationem fpe- &} Aare videri _{poilenc, quandoqfeidcra lo}

ambiguitas tanta non apparet, ut

alt-

d

quemmorari queat> rem

ipfam

conii-

ill

derandam _{aggredior. Tutiifimumj ti.}

aucemexiilimo ab ipiä definitione_{er- fe}

diri, quo deincepsfirmioregreiTu in» rij

cedere liceati eam verofiunc in mo» ec

durti exftrui _{ρolle arbitrcr. m} §. II. Vitλ_ContempUtivaeß fuiklia _tc

inteilsämtheoretici,qua horno eaquain- n<

icUigibilid (um,pro infitοfciendideftderii gi intellioitaccogne(dt,utCa_{Creatoriguan-} h tum_fieripöteß_{,-leadßmilans, uriginetn ir}

prißinam qttodammodo repetatinfuiper- q

jeäionem&beatitudinem.

Vel

brevi- ft

usita. _{Efifunüiointetlefiaisea qux in· ä}

ttüigibHia fnnt inttiligeniu. Generis ir

locirm in_{definitione opportune occu·} pat vocabulum funftionis. AAio* tj

nem _{potius appellari debere fi quis 'h}

contendac, non repugnabo, cumhsc ti

pari

paiTu

ambulare mihi videantur. c

FundVioaütem vel _{operatio haec qua- t}

Iis fit,nonaliundemeliusquamex

ipfa

ti

fubj'e&i naturale propriå rationcin- d

notelcit. Utverode hac conftct re- c

currendum eil: ad _tripliccm

_Intelie-

_é

ύ <!bs _{operationerna}

pe- & ποιηπν, Neutram_{pofteriorum hic}

era _{locum habere cumexfinibus &}

obje-ali- åis iatis _{manifeftumllt, necefTum eft} :)h' _iilius

ifaag/ctt"icil.rriunushic

Ipedfta-ri. _{q uyfaen Iras intelledtus}

rationcei-er- _fentiae

non_{qüidern diveria} eft å caete-1Π- _{ris j}

reipedbutamen operaticmumquas

w* _edit

.itemqj intentionis ab iisdem for¬

maliter _{diftinguittfr. Caiterum quan.}

tih tomentiofic adtionis feu_operationis,

ir>' tion_{exiftimandkimeftaliam} rtieintelii-mf _gere

operationem quam intelledtus,

an- h.e,eam,quae _agenti propoiits eft,ur

'em inea_{acquiefcac, eafefc obledtet, 8c}

ex

>er- _qua

opusnonprodit quodalrcri mon-:vi< _{lirari poceft. DifFerentia}

peti potcft

Dijjeren-iti' å

_fubjedto,

_{objecto 8cfi»e,de quibus}

_tia*

ms in_fequenribus.

cu- _{§· III. Materia in}

quaiéufubjedtum _$ubjefiu*·

tio» eft_veltoralevel

partiale. Totale eft

uis _{"honioveriinveniendi}

cupidirs. Par¬

hat _{tiale intelledtus eftåc quidem}

theoreti-ur. _cusj

hujus enim munus eft tantum

ua-tontemplari & inilla ipia concempla-pfa tionefubfiftere. Hic

nonincommo-in- de _moveri

poteft quseftio> num vita

re-contemplativa univerfuni in

intellc-lle- _{atu,nihilveroinvokmeatefen affedtu} tus _A i ha beart

habeat. Quodad poilerius,

eqvictem

videturhic etiam rationem cjuandam

voluntatishaberi_{t|ebere,quaten»}

fcili-cetadUisvoluntatisantccedenterie ha·

betad aitii _{contamplandi,promovetq>} ad_{contemplationem,medianteratione ^}

qvadam

apperibiiitatis

&c

defidcrii,

n cjvoadres

cognofcendas ardenter fcri-

a

mur.Verumres eft_expedita, ίΐ finem _d

ipfius

contemplationis

penitius

infpice-

(

re velimusj hic enimprincipaliter & _c

totaliterad intelledlum reiertur, licet B

rationeintention,is adtus _{qvidam νο- ρ} luntatis _{ipe&etur, Qvodinnuitfhoni.} c

Aqvinas,inqviens,ivV<?;« contemplativatn £

qvatttumad ip(ameffentUm

aäion'ßpertl·

ρ

nere ad intelleäum. Qvantum auteM r

adid_{quodmovei ad sxccrcendam talcni {}

operationernaperiinetad voluntateni,qu& t

wovet omnes alias_{potentias, etiam int}

_el'

_< leäumad(uum aäum. qv.i8o. art.i.De (

ratione-&modo _{cognofcendi qualiscji i} fit intelle&us ad res

cognofcendas

_ι

proporuo, infra

dicendumeft.

§. IV. Materia circaquamfeu

Ob·

Qbjeclum je&um, voeibus, eaqute

intelligibM

funt,quatenusfcil.intelligibilia,

abfol·

vitur. Siftuncautem iefe nobisea,in

quaeintelleclum intendimus,

vel

pe(

-ra _{wecmalicujusIoqvtntis}

j

vel

per

icri-Ϊ1Ώ

pturam, veldeniq; per

ipfa

icnfibiiia,

qvatenus mcditatione proprioq*

ftu-ι13, _{dio innotitiam intelligibilium}

perea-£4> dem ducimur. Eriic auditio Scle&io

mC

fqvin Sc reliquae

ienfuum

operatio-r.i'' _{nes) adacceptionem principiorum»}

crl" _{meditatio,coniideratio Sccogitatioad} cm _{dédudionem ex iifdem principiisi}

'cc'

Contcmplatio demurn

adipfam aifus

r& _{confummationem}

fpe&are

videntur,

cct ut_{videturCajcrano in}

Comincnt.iu-Aqv. qv.igo.art.j.

Quod

ad

res

ipfas

eognofcendas,ad

duplieem

claiTem

re.

><tm _férri

poiTsautumo-. Inqvarum

altera

^tt·

ponoDeuniΐρΓίΜΤϊ,

ad

cujus

Cognition

tem nem omnis-aliaultimodirigitur, _eaq,

lem finaliter

_{perficitur,.i<ieoqsad vitam}

con-templativam

principaliter

referenda»

ittl' _{Gognoicitur autem}

_{ånobis viatoribus}

_Creator

D(e

Creator duplici via,

fcilicetvelper

re-

quomodo

«Φ velanones, vel per notitias

naturales

cognofci-idas taminfitas _quam

_acquifitas.

_Quod

_tur.

ad revelationes verbo _{fcripto nobis}

Ob· _{communieatas fpectet, is Deum}

eo-bilti _{gnofcendi modus licet}

_{fupernaturalis}

f°b

_{fitfufficiensq;}

_{adacternamfelicitatem.-,}

i*1

nosperducendi,ratione tarnen

cogni-peI tionis iliius,quain

altera vita Deum

a

fr

taciead faciem_{contemplaturi fumnsj.} ^ obfcuruseftet_{imperfei^^intellige}

quo

1

advifionem eifentiae _{divinae,in quantp}

^

quidem eain intelledlucrcatumcadere '

poteftjideoqjab

oraqulisiacris

fpcculo-Sc_{aenigmati comparatur.i.Cor.i^v.ir}

_t5

clare vero & _{perfectéinvitacaelefti;}

^

Dcum_{conterapiabimur,}

ut jamhoc

vocabuioutar. _{Neq^enim peregrinum} eil

_{fant^aelcripturae}

_{vitam futuram} de-lcriberevolenti, vocabulis viiionis &

_^

contemplationisutiy»on aliarn

_procul

dubio ob_cauiam,

quam quödvitailla

caeleitisnon._alia.ac_{contemplativa, iiu}

perfedla (perfe&ionevidelicet

creatu-turae_{conveniente)&beataDeivifionc}

Sc_{contemplationeconfiftens,iitfutu·}

ra. _{Dixi Deum naruralitcr å nobis}

co-gnofci,tampernotkias infitasquam

ac-quiiitas. quippe praeeunte infallibili conicicntiae_{didlamine, exhujus}

uni-verfi,Sc rerum_quaeinepiunt

iängula-rummiranda ferie

_caufarumq;

ncxu

idmirabili,tanquain _{icalaabipiisterris} ad_fupremumufq*

caelum pertingante

fubvedti, in _{iplius Deiharumrcrum}

notitiamaiTurgimus,eumqj

tantumcognofcimus,quantum perra·

diörumcxlumine naturali _(quatenus

Icil;naturalenonopponitur

acquifito,

iéd_gratiofo

_)relidorum

imberiliica-itp

temiperaripoteft.

Unde

paret

å-no-re

bis cognofci

Deum,

iecundum

mo-dumfeil,connaruralem,ηοη quiddita-tive, neccomprehenfivej. k _n.

mod*

β·

cognofcendi

in

kttelledum

adhuc

rao-oc

Ii

corporest

implicatum,fldeoqi

adüei

im

eiléntiani

co-mprehendendam

valde

Hnproportionatum,

ncutkjuam

cadere

ξ,

poteft.Verum

(

poftquam

cχ

fubordi-nationi;Cauiärum,in

cjuibusaprocellu

a in

infinicum

natura

oppido

horret,

Sc

adeoiubfiftendumeile inCauiä aliqua

fuprema,.

quse

fit

infinitae

perfedionis

&virtutis,de exiftentiaconftitit)

vel

perncgationes,

removendo

ab ipio

imperfediones omncs>

vel

debiles,

comparate

loquendo

,

pcrfediones.

eftqihicmodus

longe

facilior

tutiorq?

«0,_quo

perpofitionesproceditur;

ν>?1

pereminentiani,

tribuendo ei

crcatu-rarum_{perfediones,qnae}

funthic

velut

principiumquoddara

noftra

cognitio-nis,modo cminentiffimo>

vel denicp

€x_{operacionibus Sc}

efFedis.

eile

enim

fcquituroperan, Sc

quäle

eftoperari

tale etiam fiteficnccefiumeil, de his

iufius videri_po.teil

_Scheibl,

_Theol.

_nar.

metcreatä §. V.'Inaltera claiTecolIocores crea» ve

tasquidem, attamenfuomododivini- vi<

tatem_quandam

participantes,.eascp

vcl ψ å.materiafeorfim iivc_{exiftentes, five qi}

periéexiliereaptas, vel beneficio in· te *

telledlusnoftriimateria _{fejun&as & &} abilra&asyut_{Angelos., animashuma- b<} nas^ifentiasrerum.&_{umveriäiia,item-} a

que res caeterasnaturalesdeneceifarias. äi

dequibus.iniéquentibus. Huc rcferri pt

quoq}velim fingularia,contra_{quorum g.}

cogmtionem _quidarn nimiuin iubti- ti

les_{infurgunt, diccntesfingularia}

utfin- ti

gularianonpoiTe cognofci,interimta- γ

men_{concedcntes univerfålia».}

quaea i fingularibus abftrahuntur, _{cognofci i} poile.. Verum

_{IJluniverialia}

_{perabftra- i}

ftionem_{åfingularibus cognofcuntur,,}

nullitvidetur_Caufa, cur nonetiamfin- !

gulariaåquibus abilxahitur, _cognofci goflint,

Aliiidintelligendum

putant de _{fingularibus muxationi}

fubjeClif» ii.mplicitertaiibus&utvocant,ina&u

excctcito. Cui_fententiae,utfuisnon

deiUtuiturrationibus, itanon

admo-'dum_{refragabimur;hac rationc dicunt}

Philufophi

fcientiamnoneife fingulari-um _{nonfenfibilium,non}

corruptibili·

um.Verumnefic_{quidcm. videtur}

iea- _{weriia déciiau.}

_{Diftingvendum idé©}

ni- _{videair intcc Cognitionen!exa&am-i»}

vd _{quaephilofophice feientia dicitur, Sc} ive

_qualemcun^iv

_Itemcum

_Aqvinate

iri-in- ter _{Cognitionen! direftam. Sc}

indire¬

kt ftam.. Verba i.i._qv.8<^·

art.i.itaha-na- _{bent, intelUchu noßer direfte}

non

efi

'nv _{cognofcitivusniftuniver(dlittm. Indireäe}

ias. Atitem&_{qüafiperquAndam reftexionem}

:rri _{poteßcognofcereßnguUre,}

Scmoxyfin-am _%uUre

nonrepugtiAtihtelligenü in

quan-3ti- tum_{eßßnguhre,fedin quantutn eflm&«}

Γιη· _{Uriiilc,quiAnihilmtelligiiurnifit}

itnmate-w*· rhliter. _{Cogneicit itaqj}

_intelle&u$

ι** _{immaterialiterScabftra&e,}fenfus_ve-,

>i"ci ro materialiter Sc _{concrete,,qu6d elV;}

tra- _{fmgulariadire<5le cogm>icere„.}

ur,. _{§. VI:. Rationem formaenobis}

fi-fin- ftit über veri intuitus, feuaÖtuscon.

>fci _templandi

f.qvi infe Sc

qvoad

iüum

ant _{formaleunus.qvidem.eiV·> ipfa fcilicet}

contemplatio veritatis,inqvo a&ufi-&u naliter _{perficitur vita contemplativa,}

)on Sc a _qvoetiamunitatem.ha'bet, _ut vel-ao· le _{videtur Aqvinasu.}

qv. igo. art.

unt _{Qvo ad matcri'alev. diverfosadlusha·}

ari- _{b<:re poteft}

concurrentes, qvibus ad

?ilb hunc a&um finalem _{pervenik qvae}

on- _{adluum diverfitas Sc}

multitiidounita-rfi» _{*emipfiusa&usultirai}

_completivi

non

difTolvit. Dixi liberum eiTe debers hunc veri intuitu.m, libertate, utvo· cant, Socraticaiéuingenua>, quaani· mus fibi relidtus, nee ab audloritati·

bus & _{placiusaliorumintotum}

pen-det,,nec pafGonumineuriu aboibcio

fuodeturbatur,,

fervituteloco'liberta-tisillata, Debet enimhämo_ingenuma?

ntmo_{ejfelibero, non veyoanimi}

cando-dorem_{poüuere, utalits place}

_At.VοίΓ.

_de

arr.pop. capi.hinc vitacontemplativa

libertas dicitur a.. Gregorio

apud

Aquin· Hocpraemonitoad ipfumo,

perandimodum procedo,quiut

meli·

us _{patefeat, rem}ab _{ovoquaftrepecen·}

dam dueor

Modus hu §♦ VII, Subje&umi ,onis dixi teUigendi.

intclledlum

theorcticumj qui

licet

ra·

tioneciientiaeunusilt&_{iimplex, prp} vario_{tameaoperandimodoconfidera·} ri _{poteft duplicitervelut agensfeu}

producens,vel.utpatiensieureeipiens.

Horum officiautconftent, ordine ita

mo_{repraElentatur objedlum. Hujus}

Species fenfilasquoniam corpus y$-liuminiénfusnon_ingreditur,aienfibus

externis _{pereepeas fenius communis}

(itadidlus5quod communiter

omniu

procedendum cenfeo.

Mbiiium difterentias _{déprefiendat)} per nervös ipiritu animali

refertos»

<3111fentiendi principium

meritojudii-cantur,_{apprehendit, diicernit &cog^}

nofcit. Hae rurius

_{(ipeciesfenftles.)}

ad _{Phantafiam, quae ex}

_{perceptisfpe*}

ciebus velade formatis,diutius

reten-tis,& _{diiigentiusexaminatis,imagine3} feu _{phantaftnataiabricat, pro}

_placito

absqjtantum:enunciacione,conjungeii-do Sc dividendo,.addendo Seiübtra*· hendo, deieruntur- Hicjanvut

iritel-letftiofiat, inteile&us agentis, qvem

quidam minusneceiTarium

judicant,

o peradefiderarun5 hujusenimeftimagi.

nes å_{phanfakaforniatas,}

qv.oniamad-hucaliquid quafi

materialitatisretinent,

ad ftatum _{quendam magis}

_fpiritalem

elevarcjfibiqjadcoproportionatas

red-dere,ut intellecftus

cognitioneimma-teriali_{intelligat, cum}

_nihiinift

_imma· terialiter_{.imeiligatur,ut}

_{infuperioribus}

didtum eft, ld vcro praeftat

intelie·

dtusagens,, illuminandö

phantafmata»

ab _{eisabftrahendoproducendo}

ipcci-cs_{intelligibiles, ut}

expotentiaintelli-gibilibus a<ftuintelligibilia iiant,&

de-niumin intelledlum _patientem

repo-acnao. _Species

_{intelligibiles fic}

illu*

å'ratas _{intellé&uspatiens (utejusma¬}

nus_{jamappareat ) recipic, quaratio·} ne _{quocp patiens dicitur, alias enim}

hic quoquea&ionisnon plane expcrs eft,fibiqueimprimipatiturjcjuaerecep*

tx&c_impreiTae

objetäumjfeu

_remextra

intclle&urnin materialibua

conditio-nibus exiftentem idealiter _exprimunt

8c_{repraefentantj unde patet}

inteile-£ionem_{complemcntumiuum}

_fortiri

in intcile&u_{patiente, adeoq, etiam·} huic_{agendifacultatemnonimmerito} tribuiJProut_{poftmodumvarias}

fun&i-onesobitqtaetiamno

meniorcitur.Di-cituriimplexcum notionesreru

fiw*

pliccs-tantum apprehendic &c

cogno-icit.Compofitus,quodres

iimplices

a-nimo_{concegtascomponat& judicet,} Hic iteruvel_{νοητικές,vcl2$#υο?ιτΐΧ9(} Quoru ille irnedifcurfuut_loquiamanr>

notiones _{diiponit componendo &} «lividendoj hic unumex alio dcducit

8cabunoad aliudtranfit, unde quoque

di&us, eft

_{^^νοητι^ς h»}

_e.

difcurii-vus.AixvotcLiterum iéu difcurfus

men-tisfit vel ratiocinando vcl ordinando, dehis videri_{poteft Thom.SagittariuS}

excereit»_{phyC 24. åchare de modo} in-telligcndires, quatenusiubfenfum8c

ima-irfiaginationem

cadunt

breviter

di<$b

funco.

§.Vill. Verumquia

modus,

quo

lubftancias å materia

ieuiridcpenden-tes, feu

aptitudinalem

dependentiam

prorationc enciracis

iuae

a

materia

ha-bentes,

_cognofcimus,

_å

modointelli

gendifuprarelato

aliquantulum

abir·

videtur,paucade

his

adtexcndajudica-vi. _Cognofcit

_intclle&us,

_itcundum

ftatum menti utcorporijun&x

con-gruetitern,

iubftantiasieparatas

inde-pendentesacorpore,tion

primo

&

per

be,_quiafub

_{fenfum &}

_{imaginationem}

noji cadunt, ut oftendit Aquinas,i.I.

S11· $3 art.i.dixiprimo*

ica

enimfub

ben bum&im_agiηati_{o ηem}

cadentia

cog-nobcieredibileeft. Nec

percontinua-tionemvel unionemcujusdam

fubftan-tiacfeparataeanobis,

utfenfiiTe videtur

Averröcs, quem

refutatum

videqv.gz.

art.i.&åPiccol.grad.9.

pailim-

Sed

vel per

cognitionemiui

ipfius;

vtlper

Cognitionen!rerum

materialium

,

ab-ftrahendo _quidditatem

_rei

materialis

_a materia,iterumatq>iterum,

donec

tan¬

dem_pervenire

_poterit

_ad

intelligibi-liumaliquam

quidditatem,

quae

fit

fi-ne_{materia, ut}

quidam

Avempace

di

feilt, receniehte _{Aquinäte quaefltöhls} nominatac arc. z. Dictum eil_aliquam ialtem_{quiddiratemintelligi pöiTe:}

ne-qué enim perfedlam & exadlam

fub-ftantiarum _{immaterialium cognitio·}

nem_{haberipoife ilatuendum,}

fedcon-fuiam, _{aliqtialem &: analogicam. Vcl} denique ex _{operationibus} Sc eiFedlis>i

confiderandoenim_{Subilantiarum} Spi-rätualiummotus, _{cifjus iniignis eil}

ce-leritasSc_{agilitae, adlusimmanentesSc}

tranfeuntes,vires Sc virtutes, Sc

ejus-modi,in_{cognrtionem earumhaudp©·}

nicendam_{provehknur- Se}

ipfum

au-«m _{cognofcit intciledlus}

per adlum

proprium, quieil ipfum anteiligere)

idqj non _{primo, quomdo objedlum}

ejus cognofcicur: fedfecundario _per

aclumreflexumSc mediante adluillo quo objedlum cognaicitur. _{Et haec}

de _{Cognicionc fubilantiarum}

immate¬ rialium breviter. _Caeterum qvomo-do_{cogrtofcantur LJniverfalia}

,_quae ex¬

traintelledlum _{fundamentaliter, for*} maliter nonnifiin _{intelledlu func,&}

quomodoabeoformeneur, quiapro*

iixam_{requirictradlationem}

,quam prae-iensmihi

_{interdicitpropofitum,&}

alio-quinnuperdiiputatuminvenio,_jama¬

§.ΪΧ. EXdi&is itaqs

liqttét

dicen-disqiliquebic,

intelledhim

intelligerc»

non_{pereiTöntiam,ut}

quidam

antiqvo-rum _{philofophorum}

iéniilTe videntur,

quosrefutatosvidere

licet ab Aqv.

1.1.

qv.83.aroz.&

Piccol.

grad.p.

Quo

minus vero_pereifendarn

fuam

intelli-gatintelleéhis humanus,

obftat ratio

compofitionis, non

qiridem

phyiicae

fed_{metaphyikae, &}

_inde

_manans

im-perfc&io. AdVusenim

intelligcndi di¬

ve_rfuseftib_ipfo

_elfe

_intelledi»,

poten-üaintelligendiab a&u

diverfa,unde

re-lincjuitur huncper

elTentiam

cogno-iccndi modumnonintelle<Siui huma-no, imonecangelico _{competcre:ve¬}

rumfoli Deoinfinito,utpotecujus

in-tciligerc&

eflfe

unum

funt» imo

ipiå

dlentia, quae modo

.eminentiflimo

compreheniiva eftoraium,

Nec

co-gnofcit intellc&us per

ipeciés

natura¬

liter_{iibiinditas,([ nonjam}

_habita

ratio-uc_{notitiaruminfitarum ) cum} iitin

potentia _{adhujusmodilpeeies,}utpro¬

bat_{Aqv.qv. 88.art»5. Nec}

_deniqi

_per

^fluxum_ipecierumå

_formis

_aliquibus

%>aratisperic

fubiiftentibus,

ut

Plato

& Avicenna _opinati

_videntur,

_tefte

^homa>_quaeftioais iaemorat*

ardcu-1·

lotertio:verum »utdidlum_eft,per

_fpe

_]at

cics rerum _{intclligibiles intelleéhi}

ne

immaterialiter _{unitas, ut intelie<Slus}

m

adlu _{iimilisiitrebus&idemcum rcb?}

rj,

quas _intelligitutait Gocleniusquaeft. \ phyf1c.4j. Quod, utapparet, intelli- se

gendumvenit de intelleéhi jam con· #

llituto in_{ipfoadluintelligendi,&} quo-dammodo tantum idem eifecum rc- _t[

busj quodinnuit PhiloibphaSjubidi- jr tkintilleäum_{potentiaq utdem ejfe}

quo-r(

dammodo_{intelligibilu tpfa,achtvereni*} q bil_{ejfe eorum anteaquam mteUi^at ig\is η}

lib.j.dcanima, cap4. Vcrbo, intelie _q clusdicitur_{intelligere &fieriomnia? n} illudiccundum

potentiamaptitudina-n

lem,i_{mp er}fe_{&e,a1iq uomodo&}

quan- r

tumpotcfti

hoclpiritualiter,intentio-c

«alker^iubjedivc&quodamodo. Eft r autem _{cognitio, utidquoq* addam,}

r

quadointelleftusresitaintus in animo 1

concipit,pro utextrafunt, nihilaliud j

quam adaequatio intelledlus noftri i

cumreipfa,_{utdocetPiccartusdiip.if 1}

de verit. _{Eamque tumdemumper· 1}

fe&ameile, cum _{ipfum cognoicens 1}

fa&um

_{eftunumcumeoquodcognq#}

1

Jcitur,

afferit

Proclus

lib.z, cap-1.

§. X. Verum quia verkas inalto <

latec

y. lätetinvoIutaVtefte serxeca, Scποηίι- ΨΥοροηο

nelabore, fudore Sc excercitatione intclkä9

mulrainhanc lucem _{prodit, imoplu-}

adresco-rimis inrebus debilitatem icuminisgofändas

humani adeo _{fugit, ut canquam} mi-sellitenebrionesad lumenfolis

caecu-tire&cum_{vulpe^fopicavitrum}

lam-berecogamur,

cjuodintuseil;non

at-tingentes·, ejusmodi adaeqvationem

intelledus cum omnibus Sc fingulis

rebus naturalibus ₍ nam de divinis

quid dicendum? hicintellecftus

huma-nusinftar noduaeadfolis lumen ₎

co-^exadam earum omnium cognitro-ncmnon cenfemusfperandam.

Quo-niam idcirco_{cognitiorefpondetnatu¬}

ra<Sccönditioni

_{oognofcentis,}

viden-dumneinrerum caufis indagandis

ni-miümnobis'iumattius» _cavcndumqi,

ncintclligendonihil

intelligamus.An-non_{igiturå facaltate cognofccnte res} nietirilicebit? non_{opinor. Verum>}

%uidemiefum _{cognofcendarum eC}

fentiaeSc _{quidditates variis}

accidcnti-bus_{tanquamfafciisimplicatäeut}

pluri-mumnos latentSc farpe _pro medulla

corticem nobisofferuftt, veritatinon

parum confulcum ibimus, ii, quod

Omino facere convenit, fem

ίcendani meniuråifi veritatis mteilé- ffj

(ftumvero menfuratum ftatuerimus.

Etianeid ivadet ab altera _{parteincel- an} Itidhisnoftri hebetud©,6eferé dixefiiil tu

caecitas,ab alteraveritatislatenrisdiificb ι te

Iis _{indagatioi quod ad ocuium qua- Q} ii monftrac _{Phrloiophus, inquiens": c;}

ώωτξ'ξ κ. 725 Tü)y o/apay hi

•tSÖ?? to (ρίγγ(3^ _to

μ,ίΰ ημ,ί-

_'tt

ξαν,χτω Kj ιής

*j[ΑΒ-ήξον;

ψυχγ,ς

ö

πτζβς ta τ_{ρ φυέτΗ <φανΒϋωτκ(& πω<-}

_ei

των. Ζ.Met. _{eap.i, Hoctarneneo}

^

valerenonpademurutin Caftra Pyr- c

rhoniorum Sc _{%τπυγ\1ιχ.ων, qui verita· ! r}

tem_{incomprehetifibilem niliilq, fciri}

^

autperCipipoiTe cenferit, tranfeundum

nobis_{putemus j poteft enim}

intclle-6tusfaepe duc\u accidentium,

quibui

_^

iubilantiae Sc _{quidditates q. conte&£}

funt,infhrodoriiequi cams

immitte-refein_{ipium cubile fersequaminfech. j}

^

tur 6c _{quidditatem quoqj Vcnari*ut}

eleganter Piccartusdiip. χ. ' ,

§. XI. Ut,brevitads rationehabi- ,

ta caufarum tarn efficientiurn _quam

impellentiumde Organicarumjitemqj ^

c*ufA _{fubfidiorumdcimpcdimcntorumCon-}

₁

ejpcwis

tcaiplationis mentio quoqj

habenda

_^

fitj' nowndumeft cauiam eificicnteirt |

äliaife éiferemotam, _{alia'mp'roximäm« Remetk}

Remota eftDeus «Sc Natura.Eftη am_{φ Deus} animus å Deo_{ingeneratus, utloqui- &}

tur _{Ciceiöi.delegib.&r (}

quafi

jdc-

Νatutk

j Cerptus ex mente

divina

f.

Tufcuh

Qualisauteminge'neratus ( uthoc vö-cahülolitar _{) fult, ex cönilderatiorie}

hominisin ftatuiilo _primaevo confti-'tüti evidens eft? videiicet p'raeditüs

omnigeharerümcognitiorie, quia

in-erantrationes, cjuibustamriöbile

ef-fetftum Caüfx ftfblimitatem Sc

ex-! cellehtiam concinrta fimilitudiné

ex-primebat. quarätionenotartteidicit

Ciceroafrimum(egoitiaiim

äddi

qtiafi)

dccerpcumexmente divina» üt

procül

"dubio oftendatinanimo hominiselfe ^uicldam divinum, quodinftatü qui»

dem_{integritatis, gradus}

_fiiit

_excelleri»

tioris,in huncverofubfecüto,

dcbilio-nseft- Piurainhaiicremvideri

pof-funt in_{iequendbüs, ubi}

_{deotigine vi.}

t* _{Gonteinplativaeagitur.}

_Quod

nå-turam concernit, ccrtede hacexipib Domino cujusminiftraeft, adeoq;dux

optimaaCicerone inC.M.

rtonimme-titonuneupatur, promptuni

eritjudi-care. Ab hachomo habet_quod

phi-"tafophatur,

dicente

Piccarto

difp.6.

proxima §. XII. Licetvero naturae'opera 'ευφυΐα tiones in omnibuslatisnobilcs& con-jeuinge

fpicuae

fint:

earundemumenmagnum

niibäiii Sc valde notabile difcrimcn

eifedeprc-t4s hendimus. Aliumenim

aptiorcm,a-& lium _{ineptiorem contcmplationibus}

natura finxit, _{Huic ingenium} adrc-rumveritatemvtnandam_fagax:

iiliad

^

negotia & res agendas efficiendasve

pronum aptumqj tribuit. Igitur

k-cundumrnonitumSenecar.conlideraft·

. dumutrum natura tuaagendis rebus,

anotiofoftudio _{contemplacioniq»ψ} tio rflc,&e oinclmandu_{mq uotevism·}

geniidefert, de Tranq.animicap6. fifl aliquando necelfitas quempiamadea,

qua:ingenio ejusparum convcniunt,

detruierit, annitendumeiell, utcaü

non_{laudabiliter,atquamminimum}ii·

φ.

laudabilitcr

agercpoffit.

Qvam

ne-/ _{ceilaria quoq;iitad veritatis inveAiga*}

tionem_{φιλεπο/ιαΒ®ardens ftudiuffl}

vcri _{inveniendi, non aliundemelius}

Jeu _quamexipfareidifiicultate intelligipo·

ardorper. _{quippe veritas in penctralibus&} nofccndiZ lacebris_{deliteicit,adeoq;inventu}

diffi-ventatis _{cjps> tum}

quia hacc unaeil, falßtasa.

multiplex,tumquianon fatispr

opor-tiouatuseftintcllcétusnofter adresin,"

ifgcndäs. hoc itaqueopus,,

hiclaborv

Hincnonincommodc dixit Piccartus

j>hiiofophos oportere quodamrnodo

infanireamorc _{pernoicendae veritatis,}

difp..7.

§, XIII,Habet autem homo

quid-dåm,in_{fe,quovelut itynuload veritatis}

feclandaekudium_{pelliturjextraie,quo.} tanqvaminvkamentoadkndium.veri

dlicitur..· Interiium'illudekvel adfcr—

titiani & natur« hominis- inrniieitm;.

vel_naturale.& innatum. Adickkium

illud eft_{igßorantia, qu«r}

_ek

_defeéius

^uidam natur«.hominis kimulans8c

mcitaris appctitum,tanquam

famcsad

dcidcnta,.utid.,qw)caretegetq;,

fetke-tur_{&adipiiwtur. H«cfcilicct}

igno-rantia _{paritadmirarionemv quaecum}

fufpenfa&dubiateneat iqgeniahuma¬

na, _eaq^pracfemm

_{fi excellentia}

_fint,

ferrc_{nequeantignorantiam &}

trÜliti-am_{cxrerum caufarumqj ignoratione}

örtara , nccekario quafimoventuröc

impcllunturad caulas

rerumindagan-das;_{adeoq. ex admirari natum}

_{ek de}

nafcitur _{philofophari, ut}

common-ftratPhilofophus:

24^ inquienj» ra

'ϊαυμάΊ&ν

_{ανύξωποι}

κ, yvv■ Xj το

xgcvjuv tjp£co]s

φιλϊκτβφειΐ'

i# Mer«

A _{$ cap.z.}

Caufa

impcllens

$ap,2,.NaturaleÄrinnatumillud,.

e$i-pfumdefiderium veri cognofcendio-nujibushominibus,cornpetens.

πάν%.

γ<Λξ

'civS~M7Foi

ζ

(icfivcu αξεγο'ντζη

φΰ<τ<Η. Arifl. χ. Met;c.i.idem, quo-q$ Cicerof Tufc & paffitn alibi.imo;

cujusvis reite conftituta naturafatis

probat. Hoe tarnen ρχο varietatein-,

geniarum nunc intepjfiu$,nunc

remii-fius._{undequo excelientius ingenium,}

eqveritatisindagands ftudium _inhoc

Interna _{arc{cnt;iUs. Externum}

irnpellens,

eft

ferum._{pulchri;udo, iéries.cauiarum,}

miranda_{ipfiusq, Caufae iupremac} mi-r&bilttas, Haecenimomniabeut pul-ebraSc mirabiliaCunr,ita non poiTunt n.on _{ingeniumhominisad.veritatis.ftu-,}

dium alias _{pronum in fui}

admiratio-n.em, Sc, quod, indeorituricrutiniunv

rapere, quofenfu dixjjt Cicero in

ipfo

rebus,_{qmiedifcuntur Sc cqgnoicuntut/}

inyitamenrainelje, quibus.ad

diieen-dum, _{cognorcenduraq,. movemur} de Fin.

gdulßor, §, XIV. Utcauias._{oirganicas, viti}

gani(& contemplativs? etiam obiter tangam* requiruntur bona Sc fortunaeSccorpo¬

ris. Bonafortanaeieu_opes,

quibusva-riafubiidia ad.munus

_contcmplandi

_ri¬

i te

tfperagendunrneceföria,paran

poffim;,

Quemenimpaupertas pr anitillenanfa· (ilepbdofopbabitur, Piccart.

diip.7. Bo¬

na _{corporis abfolyuntur}

-bonitato

fenfuum,. quorum maxime

neceflarii

(untvifus-Sc audirus, quorumq>,, quia funttanquam vehicula qvtaedam

cogni-.

Mnisnodra;._{pleraeqj,cura Sc amore} maxime ccn.emnr>. praecipue

oculo-rurn, _{qubrerum optimaruin}

Cognitio¬

nen!_{nobisattulerunt,}ut Plato.inTim.

comprobat. Dixiplerseq^t

oftendatut;

ivjhåi.verum noaeiTéillud

Ariftote-ieym; nibiled inintelleäu·, qtiadnen

piusfueritin fenfu. Videturq»

inde

ör¬

tum,_qyod

Ariftoteles

ftatucritintel-.

le&um eile inftar cerse

imaginumva-cuat-,inquamqvaevis

imprimi

polTinr,

adeoq^ntidum eileab

om.nibusipecie-,

bus_{νοητάις,omnesqjquas}

habett&i^-&τχ5 eile. Quod tarnen pronunci-T ^uninonomniao commoda

expoii-tionedeftituetur, Ii ab alteraparte

re-ftringatur

adnotitias

a&uales &

acqui-.

htas:abalteravero_parte

extendatur

ad

fcnfus.taminternosquamexternos.

Et

bectationeilnedubio dixitD.Sonerus

ctenulla.re nos_{quicquamjmaginariaut:}

cogitarepoiTe,qu#vel ipfaaliquando, velfaltem _{ejus partes perfenfümnon}

«Tgreifae funti Orat.i; deinfomniis,

plura decaufis organicis.nonaddo.

§> XV. Dixi_{iniupcrioribusvitatn}

contemplativamtotaljter referri ad in-telle&um; N.e _{quis. vero cxiftimet}

virtutes,morales hic _{parvi fieri} tan-quam ad vka m c o η t e mρ!a tivam

nihii;

pertmentes vmultum-eas hicpraeihre

afierovmaxime·-pietate.rn.in _Deum,qus

cmniumbonarum artium _auipiciußfe

ejt, 6ca_{q πa om ηiu m· reiiq u}

a ru m

vir-tu vir-tum _choru.%.örtum·trahit.

Concur-runta.virtutes-moralcs_{ad vitajm}

con-t-cmplaxivam-.noneilentialiterjCiuodex finevitae _{contemplativae evidens eib} verum _{diipofkivequatenus virtutes}

morales_{difponuntinrelleftumadcon.}

remplationem.vveidirecié.,movendo

&incitando ad _{eandemj vel, indirede}

liberandohcminema_vehementia

pa^*

fioniiiTS& iedando exteriörum

occu-pationum tumultus, impedientes i-piarn.contcmplationem. Hinc philo-sophos

_{ieu.contemplatores}

_debere mc<

ditari mortem _{dixit Platoj non eam}

qvam pcrperamintellexit

tus·.cxiftimanscosdeberefieri ουτ&·

χαξοίζ,

ied

moralérn&ethicam,

qua

illcccbris nuntio milTo

paifionesexu-imus,vitiofosaffe&usabii^imusj

fum-ma, abftrahimus animum

å

vinculis

corporeis, adeoq,

virtuti

Sc

rerum

contejnplationi totos nos

confecra-mus, utficminimaviventes vitacor¬

poris,maximevivamus

vitam

mcn-tisiut ait D.Sonerusorar0 z.de

vic.con-templ. Namq;

mensnoßra ad

cqntem-pUnda internanonperducitur,

nißfab

bis,

quceexterwimplicant (

h.

c.terrenoru defideriorum coropedibus.)

ftudio(e

suitrah'AtUKiGreg.L f.mo. Hac.,mor¬

tismeditationereliquactiam.vi

tia,

quae . veritatem_impediunt,

_aciemq;

bonae-COntcmplatio.nisobtuiam

reddunt,fo-piuntur.&

quafi

in

herba

fuffbcantur.

Cuius.generis

eile

poiTuntj

pi-aecon-ceptaopinio,defperatia,nimiacuriofi·

tas Sc fubtiliras,,vansecontcntioncsSc pertinacia,.atqj-

id

genus/alia^

§.XVI. Quantsfitveritatis

peftis,

opinio, quamvocant, praeconcepta j

quaquisomniafe

percepiile,

omncm-q; fe iäpientiam

poilidere

credit,

non iätis dici _{poteft. Haec}

_impedit

_quo minus ad _{lapicntiam pervenire quis}

poifit, adquamjam

dtidum

ie

niffe_{putat. Eßenim}

primusadftulihh

graduscredere_fcfapientem ,_proximut

profiters. Franc.Petrach. _dialog.,12.

Contra,philo

(ophivqrmcm_{ejfeφοονψΑ}

&Tteiv)y,&doäam_eßealiquant

ignoran-tiAm, neclevern_{efjefcientice partim(cire,}

[gmtätane(cire,_eleganterutomnia.dixit; Piccartus_{diip.if. <5c Cicerooptimum}

^cgraviilimum quemqj confiteri fe.

multaignprare, &midjaiibieciam

st-qi etiameiTediicenda, $.Ti>ic. Ingenf

quoqjmaiumdelperatio, qua.quis rei difficultateterritus, _{omnemqnatrendi}

curamabjicit. Haec niultosdebilitat

&_{frangkjutnequidem}

ex;peririvelint,

quia ie ajlequipoiTe diffidunt,quae ta¬

rnen

opera

velmedipcriiaepe

_habituri efTent. _{Qucercndi au tern dcfatigalio}

turpis eß, cumid quoi quceritur

fitpul-eerrimum,.2. de Fint Caeterumni? miaquoqi curiofitas Sc, fubtilitas val¬

de _{pcricu}oiM#di, inquit Seneca}

,

quantum malt _{fapiatnimajubtilitos}■> &

quam infeßa veritati- Ep. 88;·

Con-tentiones _{pertinaces v,eritatem quoqj}

iäfpe involyunt&intricatan? reddunr, idcoqj, cum.Λ<πχ%ς_{ή ό λ$γ(&ρ>}

λη&είοος,utloquitur_Euripides.,

caven-'7

jdtifnq;-rie

inmium

akercando

omitea-turipfavcritas,

Multi cnim

homines

•

difputando derebus haut

fecus

quam

a-nimantia bruta _pugnando

_iolam

fibj

viåoriam_proponunt:ac

_writatis

_amo

» re&ftudiorcli&o, nihil praeter

fuam

mijitatemcuraut,utqu^ritpr

Stpbapus,

(c?m. 4,

Membrurn

_pofterius

Dignitatem\

jucunditatem,Fi¬

ng m

ö·

utilitatem

bat.

§. It _{Dignitatera vitae}

contempla,

tivae fuam adierturus, non eamcun\ aftiva,quainieSc

abfolute

praeftantipr

eftScmelfor,licet ratianedcfinkaecu»_

jusdamnaturae&

conditionis,a<SHva

ίΐε

homini

_{magis.neceiTäria,collatum}

_ibo:

verum ex_ejusnaturaSc

propria

ratio¬

ne,quantifitaeftiraanda

h-rcvitcrmon-ftrare conabor. Id _primo

_omnium

optime cx_{origine ejus patcre}

poteil:».

quam ii tetigerim ? res

oppicfo

manb-féilaerit. Fons Sc _{Origo ut omnis} boni ita maxime vita:

contemplativ*-cftipfeDcus oinniumartiumeflfedor &confervator, ex_{cujus benigno}

fae-cundaq;gremiocundlaquaebona func

in_{mult'pieeshominumußiSjprodiere.}

Quicumnoniito.tioiä _{quaedam mens}

& ενεξγείοΐζornnisexpers,utquidam fanatici iomniarunt, _Operationen!

quandam eiadfignare neceflum eil.

Porro_{cumnecaffedlibus arietctur,nec}

pailionibusvexstur,adcoqjvitammo¬ ralemei_{adaptare juiloiitaudaciusjre·}

liqvum cil,utvitarrsinteiledlivam

vi-vat_{is,quiipfåvitaeft. Quiaautcm}

pro facultate intelle&us _{triplicz, triplex} quoqueejuseiladlio,icilicet®εω£/ου;>

7Γξά'£εούς.

&ποιψατως, Scharum poile-riorum _{aiiquammenti iimpliciilim*} &_{puriilimaetribuerc,parum}

conveni-ens _{efVj ®εω£/(Μ}

naturadivin*, modo_{tarnenlongeeminentiori}

qvam eil in homine_{autangelo,, competere}

neceiTumeib _{quod prolixe evincere}

v conaturD, Erneft. _{Soner. orar.de vi¬}

ta_{contempl. Praterea cum Deis}

iitmaximefelix Sc beatus,Sc_{ipiä Dei}

felicitas_{quaaeternuniiniatiabiliterfru'.}

.tur,nihil iitaliud quameontempkri«, conciuditDei_{opeBationem,quum} bea-ticudmccxcellac,_{contemplativamefie.}

Huc {ine dubiocollineavitCicero,

in-{juiens Vitam contemplativam.

Deo-rurnvitae fimilimameile, lib de

Fi-nib. Si_quisObjiciat

_DeumeiTe

_Sc re-&e dici_{Iuftum,mifericordem, See.}-er¬

gociquoq, competere jurtitiam miie-ricordiam,adcoq; atiusmorales.

Re-fpondco Deumreveraeilejuftürn

eile

mifericordem,fedfine_juftitia,fme

mj-fericordia,diακριβά velimus>ideorp,

notandum_ejusmodi

_operationes

_ex

1-pfis ohje<ftis,m

quihus

quafi

terminan-tur,denominationem iortiri,ut

exem-plo iblis,quiScindurat

Sc

liquefacitjpre

tarnenSciöbriemonilraripoteft, Ve¬

rumhaec_quiaaltioris

_funt

indaginis,lu-bensinmedioreiinquo,

Subjetti

§. 11, RationeSubjecli,intelle<n:us

fcilicethumani>_{cuiinfunt notitiae.qug} Omnibus artibus 6cfeientiis, _adeoqj

Contemplationibus

quodammodo

o riginem dederunt,

Γι

confideremus

oontemplationem,argumentum

quo-q>habebimnsnobiliratis ejushaud ob-Icurum, Homini nihil dedit Deus

»pfe mente divinius,

tefte

Cicerone5.

Hå.Mf/.ié

"W(F.

_txhacparte

_hominis

_{quae'äiviitä}

éft,contemplatioorturfttiuxit.Piccart.

de virt.rat. unde _{quoq; id quod per}

contetnpiationemquaeritur, veiätaterti

ncmpé,mentimaxime

convenire,ejui-qi inquifitiöném Sc inveftigatiönem Iiomini_{propriameile neceilum eft.Si}

itaqueliominiutfubjeito rotali»

Sc-dt-'iiominationisjiimciitiut_fubje&o

par-tiali Sc _{proprio , COmjaetit, utiqjcum} 'brutisvel_{partehominis,Utitadicani,} brutali hon eft_eommunisj narti carte-tarum_{cjuoque virtütum moraliurnvi·}

delicet, fimulaera _{qnäedam etiam} in-brutisanimadvertereircct, quod

ratiö-liibus_{quibusdarn probat Sonerusörat,} de vit. _{Gomtcmpl. Hinc ConwnpU·} tioaut_{VitacöntempUtivAmeritobontinu}

proprium bonnmcen(etuf,quiacumnuHo cßtcrorumanimaliufneaftihahetcomtiiU·

hem,utconcludit_{locoiupfacitato.Un*}

de_{quaefo eft quodnatuiafoluM honii·}

erexit Scad cxli_{ranquampriftinidonii*} ciiii_{conipcdtumexcitavit* utn.Poetå:}

YronaqscUm [péfttnt animaliA et¬

teraterram,

OJhomtnifublimededitccelumqi

tli-eri

lußk, & erβStos Ad Cidera toliv*

i ift. Nemini poteft

eifc

ignö-tum encomitiim illud _{Philofophiaeå}

_{//

Veteribus _{Philoiophis celebratum;}

fhihfophiA efifimUitudo Dei. quod dt

Philofophia, pro ut cOntemplationö

abfolvitur,_{potiiTimumintelligcndum}

venit. Interim haec iirtlilitudo,necurrt

Suicis, hominem fapientem äequarb

beum,imo antecedere ftuiteclamitart-tibuSjCriftas_{erigämus, noneftnifiim¬} perfecta&anaiögica,qua:

nihil aliud

eft quam imitatioqusedam taliscauiäé &qualiscunqueeffeftus.'Qüae imitatiö licet levis de adumbrata iit,homini

tarnenimmeniam_{laetitiarh parere de¬}

bet, quodaiiquarationefimilitudinem

öperacionis

Sc

felicitatis divdnse, ad

tjuaminitio formatuserat, exprimar,

<}uudq$ habcatquöfuoquisq~,

modulo

«andern fimilLtudinem_{expolire Sc}

re-nuvare_quodammOdo

_{poilit, ipfumq»}

adeoconditoremimitari.

§. _{Amplurrlitaq;&}

frudiferum

_mun^. vitae_{coiitcmplativseftiunus eit, quippe}

<]uod nos creatori quadamtenüs Sc

fi-miles reddit, Sc_quodexejus

iimilitu-tbnemanat,beatos. Quidnamqj

bea-tius _{quamipiam Numinis}

_beatiilimi

^atitudinemnontantum imitari,

Ted

Sc

quo-&_{quodammodo aiTequi? sohu enim} homononimitaturtantum, _(edajfequiw

eil ambeatitatem divinam, _quadamtenus

qu'täemin bacvkaperfeäimauteminju· turaVquiaJolus bomo habetmentem con·

templdiivam , qua eftparticula divini

meniis,v£tb& funt D.Erneft. Soneri o-rat. devit. Cömtempl. _{quae particu¬}

la_{( utjamlibefius hoc vocabuloutar)} converiatur_{quidem nobiscum,haeret}

iameft_{originiiuae.Sen.Ep.41.}

Cona-turqjeo äfeendere unde deicenderat

Ep.j?j» Quamdulceigituranimorum

ingeniorumq;noftrorum pabulumna¬

tura,Au&orisqs cöniideratio_de

con-templatio. HaecadDeumnos e'xtoi-litSccum eonos

jufigit»dicentePrccol,

grad.y.c.4^. Hanetotavita catenäW nectimus _{qua ad cöelum aliigetnur}

Quidtnirum_igitur^quod

TyriusMaX-imus inhascverba _cruperit:

_Pbilo(of>hi

Speclatulum infomnio ßmile eßbomirifa

eujus integre corpore remanente,anhnui

tarneninuniverfam_{terramexcurrit> (X} terra ejjertur_{in ccelum, univerjum}mäti

periranfit, universum pervolitat atretih

ierramambitcum_file>cumluna

circuni-fertur,c&tcrorumaftrorumjungitur

ehe

ro.)_{minimum%abeß,quinunacum}

3oyi

ttinfid_{guhernetaique ordinet'.ö perepi·}

Htionem.beatam o _{fjpeä4cuUpuUbrayo}

mfornniaverißimal

§. V. _{Duplicia.rationevitacosv}

ttmplativa jucundaeftSc dele&abilisj

ratione videlicet_{opcrationis-, prout}

^uis jucunditatem&dele&ationcm

ca-pitex_operatione

proprixnatur*Sc habicui conveniente, Ratione

obje-qvoadhoc, quando amabileeil

fontemplantibusnobis dele&arionem parit,noniécusaciieum co_pera&ura

contemplationis, fuaviter uniremur. Hane vitac _{contcmplativ* jucundita^}

ttmmirc^uoque

augetipia

diuturni-r«» quac nianifefta eil _partim ex co

<Juodi probantc Aquinate_{z.i.qu. igo.} art.8.verieturcirca_{incorruptibilia,par¬} tim_{quodiibinihil habcat contrarium,}

«ftenim

_{contcmplatioadeoqjindc}

_Au¬

ws_{delertatioinlibcro}

cujusvis arbitri-·

o_partim

denique quodnobiscompetat

fccundum_partem

incorruptibilem,un-w

pofthanc,etiaminalteravita,_{in qua}

oltimamiuam_{pericdlionem Sc com?}

plernentum aflecutura_eft,

durarepo-teft.

§. VI. _Finemvitae

Contemplati-C vae

I

_linc

-vaeß_{ipeilare velimus,certe}

nobilita-teiua _{reliquosa&ionum humanarutit}

fines, multis_{parafangis anceiredepre·}

hendemus- Omnes enim aliae

adio-nes ₍

voce adVionis late iumptajad

aliud _{quidpiäm diriguntur, nec} pro-pter feexcercencur. Vira vero

con-templativapropteriecxpetiturj quod

a.

propterieexpetitur,necefTumeil:fit

nobiliuseo _{quodpropreraliud.}

Con-tcmplatio ieu veri inruicus fibiipfi

fi-nis_eil,hic

proprerfeexpetitur, inhoc

veritotis_{contcmplatoriubfiftit,hoc}

ie-feobledtat,inhoc _{acquiefcit. Redte}

-itaqueArirtoteles

aiTeritCjnemplatio,

neru_{perie magni preci}

iéXe magnoq»

honoredccorandam,io-Hth.c. g.

Ob-jicietquisetiam.virtutemmoralemieu ejusaftionem confidcratamut

termi-nuih 8c aeftum _perfedteim,

_propterte

■experi. Hocequidem libenterdbj ve.

rum_{juxtacontendogradueminentiori}

&intenfiori_{propterieexpeti}

contem-plationem, quodex fuperioribus

col-lc&u facilimum eii _{Objiciatur ite- ;}

rumveri_Cognitionen^

dirigi ad

aliud,

videlicet fummum bonumincontem*

platione pofirum. _Reiponde,oven

intuitumeiTclllud_ipfumiummum

_bo¬

ι ta-Jill re· io-ad ro¬ tn¬ od. S an· IOC fe¬ ile io, tq* )b-fen ni-rfe vt. ori m- ol- te-idi ni-er-i _I >o-II» t

tonnm5_quippc

vitacontemplativahic

incipicutincaeleiii patria

perficiatura-jtnteGregorioapucIThomafn, qu.i^i»

irt.z, Di<^a conörmat Philofophusj

^uamlengeinquiens/di/^

funditur

con-mpUtioitAtn longe& beatitudo,

&

in,

juIbas magisineflcontempUndi

aftduitas,

iifunt & beatiores: nequetdtx evemu,

jidex_{contemplatione: itacp}

beatitudoe-nicontemplatioqvadam.10

itb.

c,g.

§. VII. Etiamfivirse

contemplati-vaeutilitas iic conipicua_{: tarnen}quia

orte contrainnocentemAnaxagorani

infurgentaliqvi

Clazomenii

,

hoc

cft

ünicefpeilantes

utilitatem,pauciseius

ufum oftcndercconabor.Hunc

omni-utn_{elegantiffime}

nobis

exhibec

Picco-lomineushifce ailertis: Virfaptensad

tr'ureferripoteß,ad Deum,

ad patriam,

*d_{(eipjum, βreferturad Dsum}

_åicitur

(i_{federea(ecretüβadpatriamßi} origi-Kts_{kgumρatefacit,quasirattaritenttur,}

fudfeßbipacem & uanquillltAtempA-fit. _{grad.f c.49.}

_{fedet Deo}

åfecre-ds,_{contemplando divina,}

«terna,im-tfiutabilia,univcrfa> Origines

leguni

patriae patefacit, prir.cipia

monftran-do,rempublicamordinando,fcditiones

^oniponendo,

inftituendae

juventutjs

difcipli-diicipÜnam

tradendo, fumma,

_ftpien»

damfuanijcuni ncceffitas _poftulet,ad ufum Sc a&ianem transfercndojTibii

pacem

_{&tranquiiiitacemparir,mortem,}

incdicando,Dcum_imicandoScad_ejus

iitnilitudinem, quantum fieri _poteft

fe_{efformando,inomnem}

deniq;

even-tümfe_{parando. Itacunétis eft utilif.}

Quinigitur

cümCeleberrimoD.Sone-foexclamamus- _{δ Dem}

thilofophid.

eximiumδ_{ineffåbile bon umquid} non modonos_{(ed omnino vita hominum}

ßne

iecjfcpoßit? tunos _{vcréfacis ejfe homi¬}

nis,tu _{(uprapeeudesnoseffersi}

tu Dee reddu_{fimiles ceelofy}

coüocas:

feit-rem_quitevel

eminusfufpicinter

veroquAterftbe.ttum qulte poßidet\

Deo Soli

_Sapienti

_Gloria.