ι. ν. y.
(
SISPVTATIOKVM THEOLÖGICAWM
'&
Ds 36
SENSU
LOCORUM
SCRIPTURiE
ρ k I Μ A Di SÉflSV JSTO IN G ΕΝ Ε RE. PARSI. ία Academia UpfalienGCum
confenfu
Pen.
Fäcultotü
Theologie#
publice piopofitaΡ R £ S I D Ε
MAR.TINO
BRUNNERÖ
S. Thcol.
Prof.
Ord.
RE SPONDEHTE
ΝIC
OJL
Jjp
G.
D
w
AN
ΜiutifX+lmii Ann* M·
DC·
LXXlP°
in sAuåitorio Veteri
Majori.
UPSALIÄ
IXiUiit HENRI CVS CUR/O S. %
M*
&
everendtsßmo.
Ampliffimaque.
digmtatk.
V l \ Ο♦ &c% DO MINO.D. NICOLAO.
RVDBECKIO.
S. S.
Theologie
Do&ori*
üt. de.
Inclytar.
Dioecefeos.
Arofienfis.
Epifcopo
Confiftorii. Praefidi»Ludiquc.
literarii.
qui.ibi. vigec.
Ephoro«
yigilanti/Timo.
graviflimo.
dcfiderariffimo
Nec. non.No&iliJfjme.
AmpliJJlmoqut. Domino·
D.
D
Α Ν I Ε L I.PLAN
Sac.
Reg. Maj.
Regnique»Sveci2e.
in.
CoIIegio. Rcduäionis.
CommiiTario.dextcrrime»Mttenitibm. &. Fautorihnt.mei/.utMnp. bentgnisfimit♦
Rererendiffime Patés
&
Nobiliffime
Domine.
Q
vantum
teßtniß
qui resboni
infit
ignorat
in
favöre
omnes: grvixignetäre
stumequiui
pé*
tiamabile mertahbusnomen,(3
efficaeißimum
ad
keneftés
komtnum conatuspromovendos
amplifi-candosque iuftrumentum. Itaque
&
tanti
phrum-pe
apuåeofdemfierifölet,
utßne
ill
onecmagnaaufpicatoger
i,
necexigua
facile conferuart
pojje
;
omnesputent. Nollaeftfocietas,
nullus
orde,nul·
.ladomus,
inquafivoris
tioncempareatvis
(5 caciaVtréliquaillitu
commoda
taceam\vix
tutuereptrietur, inhocürafertimmalitia&
improbitn-tisomnis
feractjfimo fetulo,
locus
ullus
y
cuifuunt
afummisvirisnon(it
praßdium
,absque
quofri¬
gebunt
fåne&emortnacorporique,
quoå
dfefltis
nervirrohurfuam
amift/imihmafacebunt
ornma.Qai
hac minus ritepercipit
autfsctim expendere
novit intueatur
,qua
fö,
quid incommodorum
exfnalévolentia,odioξ$livore
profetfet (oleat.JVjtam
enimhorrendahac (int monßra, a
qtnhus -omnis
dijfotiatioydifcofäia^mmorii
olknatio
rerumqs o*mnium
confufiomuntur,
fetis
(uperque
experten» fa tisquottäima loquitur:
quantapeßesfint.
rerum Vi
lumartarum, cuminomnescecaferanturlibidine, m
flurimorum
utique,quihis malts debihtati
velop- aipreffifuerunt, exempla
nosdocent. Optimetamen
dtprofpe&um
eßnobir
adverfui bcec ömma contrariaju
antmorumin virisadaliorumcommodanatisme- ut
tu, quo
bom
inßgruter
juvantur tiamalevolo·
btrum
oppresfionibus
retrahuntur* Nanloquorjam
mfavorem
coecum,qui
omnia
prapoßere
agit,qui»
dt
quefepe
malts
valt beneejfe
(i bonismalei
(ed
hoprovidum
tllum, Ci viris a natura bonis ac ad ol aliis benecupiendum feflis
connatum, quopro»da
pendent
in illos, qui adfe
quantumfiert
poteß
mdecedere,
ideß
tquijußi
acre&i
amantestempps p§&tetatemnon
plane
perdere conantur.ffeanto
at
entm
quisque
virtutemipfe
magis coht,
tantoad
lie
aliosfavöreexcipiendos
ξ£advirtutis ßudiumin
fitmentibus ereUioribtu excitandum
aptior
ejjt
pu- nt tatur. Nec alla tniripoteß
ratiofevoris
/ibi
qitomparandivera&
legitima,
nid
quaprobitate
A&virtute coutinetur. Hinc videas axtes bonas do
coli, vitarn
egregiis
ßudiis
die
ari,otium
difcutit
t»iinfomnes
notier
agt,denique
mbtlquodviro*
nurumfemmorum favorc
dignosfacere
queatomitti»
rrii Oigitur
remgratam Ci decxlo
delapfem
, cumin
iüi qui
äd
virtutem nitunturtam certa ξ$cima*
bo
bilioιβι fyliä ad Prbfiéiénäurn
prafidta
tnventunt^
tmVeßram,
J^everenäißime
Pater
ξ£Notifjime
Do*·ie,
mine,gratt«m tffavorem
egobaftenus
exfertusirr
\p- an'me nunquam
finam
obliterari
meo.Fent equi*
en dem
ßngularü illa
Veßra
boiarac
facti
dastcu*"ήο
jut depradicationem
nunc
confvlto
nonavgredtort
iß- ut
pro
viribus
conatusjifii
tantis
meritic
ae'o·
beneficiü
me
dtgnum
reddere:
qua decaufa
ho·
ιrn
tieft
amquamcunq; rationem
Pobü
innotejcen-d» dtfiudiofe
ac femperquapvi
:
nihil
autem·ed boc tempore, mfi tenuem
hanc
yquam vidcttf,
ad
obfequü
obfervanttaque
mete ergaVos
teßan»
f0' da
facultatem
tnvenirepotui.
Spondeo
fane
iß
me telam hanc,quam utcunque exorjmfump
ψ ptrtexere von
defiturum, fed td potiuc
[émper
ito afturum,
quo
magü
magrsqueVeßram in
mead
benignitatem
& propenfionem provocare
pof*
in ßm;
ßmul
ettan, id operam
ßrenue
daturum,
ne in Pohls colenäis
obfervanditque
ullius
un» (ibi quamceßtjje
exiftimerpietati
atqueindußri#.
itt jfd bat Vos oroobnixe rogoque ut non mo*
\üS do veterem tUam benevolentiam
Veßram
ffgati, me confervare, fed
ett'am cum tempus (3 res
ro* mete adhuc
magis
id
ipfum poßulent eandem
tu
majoribus
incrementisaugere
dignernint. Huc
im in
praßntra non minimum
pertinebit. ft
quod
\a> bat vice
euafione
utilijpmi
diffialimique
ar* Μgummti
theologiei
tentaretontigit Vobb
pla¬
ne
difpltcere haudpatiamim
,/ed benigno
potiutscctptatisvultu: unde
fi
nihil
aliud\
certi(pmus
tarnen&
obfequnm
I/o
tohfervanti&que
pleniiß-musanimustneus Vobis cenflarepotent♦ $usd
Jipereft
qruaproltxtori mtbijam ej/1
nonlust
,verί9 Vobis eWabo favens Numen , faventts
cnnos , hoc
eß,
7 ibiinprtmis
Rjvendiflimt
Pater
ftoridam
(i ab omni partebeatam
fe-neBam , nec non Tibi
Nobih/Jime
Domintfortunam
femper
benignam
modeßijjimo
a·mmo Tuo
refponåentem. Valets
Summorum&
Ampliff.
NomiaumVeßroruro
ievotirfimusebfemntiifimtttque fultor
$erib.Vpf. die»%Mhii Arao Μ DC, LXXIVc
Ν-fc * kl '· *■
?·
us η i s t v τ é τ ι o x ι s rf- De ti SENSUSCRiPTURARUM
f PRIMA Τη. I.(|Aqu*proxime
excipient
ha-
RatioioftSI éienustradita de allegaticne tuti.Scnpturarum .
mnltammen-tionemfa&urafunt ienfusJo*
corumScriprur» : itaquidem,.utineo cardo rei nonparum verfahr.
Sed &
iacaEtensift* voces nou iine moment© ;
occnrrent. Poftuiatigimrreinecetlifas, utaliquot quafi intercalaribns
difputa#
tionibus dcSenfu Scnpturt,five Uterum
Smpturty arg» mento vete nobili $ pro modo inftituti, viriumque noitrarum
agamus.
Ii. Adomneraverodo&rinamre&e ExpHeatio
ißtelligendamopuseft feirequid notenc
vocabula» quibus ea traditur:
illa
in#pnrois, qu3e capucrei & argumentum
ipfunaexprimunt. Idemin hoc queque negorioneceflariumefti utfcilicetpro# beconftetquid intelligend^m
fit,
cumnominarinobis audimus/cnjumlotorum
A III. Ut
TTT. Ufabbarum trium vociw po· f(! ftrema, tanquam dignuate prjEcipna incipiamus,non videtur hic πι·lioLbo' * criftura reeife
opus, ut
ofteudaturquid
perearo oamtelligere debram s INJ»Sjl enim am· t!t
b'gutim pofl: frequemetnadeo hujusvo·
eis in Eccletia expofttsouem, quin hic
ρerScripiuram > nrinhujiifmodi
rra#a·
tatjombii·; alns, inte'Igenda iit fatra il' r)f
Ja,peculiarijnftin&u Dei å Propbens&
Apoitolis pcnfcripra. Per locaintellgt'
muspffratiilitnanotionepartesverbidi- Rlf locorum v'nirnirores·
Qu^cs
nötnine
,lt)jndigiravit Luc Ad· vi*i. 51.Quotrio« ne,
do &idemEvaogrlii cap. iv. 17. nie'
moränsChriltun» interpretandam iiiTe particulam quandans ex pro;,hetia ^ lefua? , hfytf»ioquic,>ηπον,£r,vγγζρμ- Vcr
μίνον.Invantlocttm , in quo'erat'ßnptutt ^u,
&c. Vocemh>chabeniuseandemillanii ^n( qua: hodie maxime in ufu eft. Parremv. ,r,
codicis &irembran* pomisquam ver (.U( borum & propberi* ini.'lo Luc» Ioccre( inrelligendameile,idnonevincit,q
od
moibi rrioxfeqiurur: Vitey.it
firipHt
n.SÜ'
t0rlicetincodKe diceret a'iqniwion in
lbrun
terisipits liter*icribunfiir. Sed bsec
ab
a,jilla, q« amatrulimus,vocis
explicario-an-nenosnon d.movenf. Nam cap. *·
qMa a6. Delege ipfa,noa
decodite
dici-tan
nn.
)
r° fur: inlege(jwd firivum
eilp ψ'&ηιοΊο
le>P"ä Su·t't alioquicxlorgepbirib.exenplis
°'
resnota eil. Prima in hac nhraieos
k3fH \
parte voxfenfusur nvtlranim
fgnifica-
SenJtU, ira'tiorrnm, Ä: in hocnegorio
noil
ropr* ci-p'*aeli,(i«1nonone tornen pro. r afern·
Öa·
^er
connexa
cufne
l'r
rna
)
J"
ta & h:c ali'.iiian'oprolixiorem renii#
ςβ
rir °peram.
Quam
qma
lirerar.
l
u·
stIrans järn anre parte rrml o maxima
£ fuam fecerunr, & tan en ht a'iqoo mndoe^m oboculos poniiesex gir, fir
'
"tdeiftavo,eutnonvalde ir.idt m ,ira
ne'
neC
0mmn0allerre
d
beamus.
IV. Surrroa >ginir c;.pi?a
brevitcr
VariifenC^.'ad·da iuftkinnr. Vox fevfus , ut ea exemblava.
Ct!2"i i .
lu'ih .jrs
argun enti in ti.tu
nobis
ob-na'
f//»i
Ve^Ät
<^Ul!' r':n""'verfi.m
notat
vel
id,quod
Ρ - ur' 'fatlfid fepatifentiat:
vel
v' Sn°d
hgmiüando agit;
attt
ouafi
agit;
,er
ll'a u"'i
bntiar
péruif
iafqwe.
Nerrpe
.Φ1' do'orem pantur Λ: perciyit,h«be»
od
re^'C!rur
doVoris
fenfurn.
Er
qui
ani-Sci-
^entenftarn
verbornm
ab alns
jr-rolä"
!pt0r"m contipir,
fen
(um i
flor
umverbo*
,a|j).rilrn
®··ί»ίc°r|ciperedieitur,
&
utndem
cum
aMqua pailione. Paffio enim in
anm>o dicitur receprio ommsfpectei ,
fenfiim cadic, fett nudam illa
turtuntusu
notiaam:ieupraetereadum Är perfeftionem,
fen
incommö*rei dnmÄ detrimenrum ,ipfamque intcrcejdurarei» inquamrecipitur,dellrudtiff
de
nemfecumferat. Porro quodreiü^reri
Pc
rerum
fignacognofeere
valentiaüqu?d
*»ίmar*'fettar: hoctpfoinanmoein»
rei
Ε11
fignificar* no ir«ä (ive apnone
prodv
fig
Cit,fcnfum»qncfignimoreingeritquatevn
H»Hingericvelinnererepotelt, penn
ft
C«m virtnte eum impernendi hib^r«b"
dicirtir Dt*imus verores aliasfign'ßq'
!p<
rCjfenfamque& nar >tumreialrerius w
ty1
ferre agendo, aliasqtiafiagendo
: amMi
ü rnavis: nonperaäti'nenn notiore
fi1
Γ°
gnificat·»itedittam, verumper
aliquid
Uli fimile, Utrumque fignificatientiffllt,E
genusnotiffirnumclt.Äin
exemplts los
fC(
gep! urimisobvi-im,er»am inipiifUteri ■'<
facris. Nirioribusilljs a&ionib'ismii λΐ
taflgnificatafint,rumtermone
&
ve:P*
bis,tum a&ionibus aliis. Agabus
Αί
"llχ ι. α8. iwfAitvt,;deft, Propheticav<x ut
fignifieavit futtiram famem.· (Sc lonf
ψ
£
lura
anni*Prophet*
Bapnii*priores.
pater cumZacharias
frrmone
)l *'
i
Bioruoris nonpoiTet, feriprione
&
motVC
manusfenfaamm»adilantibus repracier
tabat Luc *♦ 6$ Dominus
Chrifti
"» pjrrigeodo inrind-'m panemfignifni
"i
ηβ·refJob. int, af.Quod &
ille drin»
terccpsactioneofculi utfigno nfnseftecm
tio1clcdit Match· «vi. 491 &c.
Äpud
reri PertaS »dusporrigendifeeptrummotu|uid
manus reg'*gratiam regitfigtuficabat
,r?iJElther 1v.1t. vii viii. 4· Alterum
dj'fignificand»gehiufit absqueaÖtone
illa
ste. vn'gonötiore , tantum per rei
fignifi-fj canus alujuam qualitarem , am
attri*
j*re
bimimaliqtiod.
Iii ictlicetfignificatperlpeciem& imaginémfu«» inieniu per
;in·Ipeciem > quam v'oeanc , fenfilem t ira
aui intelle&u per lpeciem »nrcHedut
pro-efi< portionaram : ut al<a hie dici & tradi
joid
'olita
prstercanrms.Ad hoc
genusper*nutffinetvellusGdeonis: unde ille
togno-Jos icebat volunratem Dei dehberando I·
reri haelee manu Midianitaruna Jud vi.
mul V' ieqq.Itemfuiiiciiltitilie coccinrus,
vCi pendensinfeneitra«edi >mRahab:fe fii
foH nunc reprarfentans IlraelitiSjin excidié
vo( utbis lericho ,parcenduro
eflfe familiiri
on| S"*inilti$*dibusdegebat
)of.
11. ig*i K it.vi.
ie ί V. Poreftigitnrcoßtrßode
intelie&is
SeB^,a^
not voeibus (enbsaliusgüivus, alius
pdtfi-Ktrr futditi. Ille eft in \ a réfignificante ; -ifti
|»c
inmenteejus cui
fignificatur.
(
re-ifvci »riogimusicilicet hoc loco.ut pareft«
iSf( buftcieatuisadhomiacsMde adnotitia
:·-I"
-6
ingerendam δζ imprimendamcompara· Ve tuseif: hic in ea recipienda <oriiiftic. et
verbo; ille in fjgnificando: hic in (i· l!S
gniFcarione
inreli
gendaporri s eft. Jd v deappellarione fenfuspnlJivi nofan'^
^ rr ~ * r — ι
du,quod iiquandodicuur Deum re'Π· Dl telligendoearurnfénfumhabere ,idra*
tione peciTÜari , remota omni irrp'T·
!P
fecbone dicendi m fir. Net temereid tn
illumha?cappellatioienfus pafiivi appü*
tc
candaeil: quando nuibm omnii oille
?
paüionem, per quam meborve!dere*!Q
rori^ar, recipsr lac. ι 17» Fquidem 11
Densfpie per figuram "
hujnsgenensrnuirahbi rribuitGen.vi·
J*
C. 7. i«-f. L< Iii. 10, jer. xxxi. io & albi paibm Proprer excellentiarn *tamen ejus&
majeifåtem
nos mmus no·b spermitrere debemns. Q"odfi quid
*
■- · · -
-c
Λ hicpermirrendumeiiec^nfeånr
plu-f
res, quibus idouéum eil de rebus ra· *
libusJudiciumi i!!iquoque (knul
vide»
'
\ bant, urhicloquendi modus inträana<
logiam fide & reyercntiam Numinii .
probe feconnneat (
5enfus a- VI. Senfus a&ivus,aropliata
nonni'\
,öivws r«u hü
yocabüloniiii bgnificationei
eit
vel
^ruin.VCl °
ren,,nve^
verfcorum: ut vel exfupra
^addu&isexempbs conftare poteib
Sei-^
licet vclresj qu» veibaooniunt»
vel
ara< v«rba aliquid fignificant.
Verba enim
ftitj etfinon (intnih 1, eöjue fecunditm
la-ι (j. tislimam appellationem
resfinf &
ipfa^
j(] årebustarnen ,quaevrrbanon
fui>T,Hri-ran/ öiore fenfuficpufimediitingvnntur. R
e-<η· bu*,qu«alioquianteSz preter
hoc
(?gni-ra. ficandi munus eflentiarafuam habenr,
rJ. ipiumhoc mumis adhaeret
vel imponi*
. 1(J tur. Verbavero omnia ie totis,live
plj. tora
fua
narurafign
hcanr,
neenaturam
jj|e auteirentiam aliaen . qiutenns
verba
ÖC,re,
fön'fnnt articnlarijhabeor.
Ad
hon
fei¬
ern licettatmiminven'afunt, ut per
illa
a-^
Iii aliiSi
eä qu« opusfunt,
iigmftcenr·
vl<
Porrout
jamoftenfüeftres
duplicimo#
1Qi'
do
fignificare, vel pernoriorit
nominis
|arI] aitionem
,vel peraliquid
aluid
j ita ÖC n0,deve»bis
idem dicipoteft. CönßßuDC
ujd enim)lta vel infermonevel
infcripriira
I
de
literis. Ute a&o ett,hae.non
item.ra,
Quamquam
ikiitre« nao tantum ur* fa,led
etiamper rootnm, & inquantüm
uina< motupofitac
funt,
fignificare
pollu.ir,u-niJ
ti jam
modo allaraexempla
öltendunt
:ha de inicripttra &l»terjs
idem
al.'qwä-nJ·,
do
deprehendere
licet» Namnonran uvej
fetipthra
iliä,quautebantur
3errho»n->ra
fes
A£.
tvti. ii;feribendo
j
imantecj.
abloluta
,arquein efle ,utloquimnr»
fa-irel
^öP°dca,
litis utinfinitisalns
ienfum
verum!*
rerul» exhibtiit de iMcilia &
religiotié
ffi
enuina: fed eciam verba qu* fcribe· m
anturinpariete palatiiregii Dan.v.i;. Si fi a tum
pracfennbuslegi
& intelligipo·ß< tniilenr: ut & illa qux humi a Chrißo pl Ioh.vin.8. in fieri Ac ipfoilloadu» κ
quo fcribebantiirs fuccellive aliquidfl·
gnificare poreram: fcriptionem iftam d
fpe&anrjbus, ctfi idtardius> quam ii* fii
gnificatverbuminfermonepofitum,& ir
verbnm Deiin quantu eil κόγφ*λχο?** d verlumAudttut i.Theil.ii.i;.lmoverba fi
©mnia,feuinIireris fenin fermone
co-fiitant,nonremomnerumomento UDO»
fedper iucceiboné vocumaliaritmpoft
alias, uriomnibus
notuin,
fignificant.'
Veruhaccomniabicobicer,adoltedendä
eam,quxin
utroqne hoc fignorüm eft geoere» etiam in verbo Dei rationetfi
parallelam. Etaljoquiinfra nonomnino
nihilufiis habiturafunt, ubi indoéfcrina fenfus myftici agendumerit defenfuin rebus* fivemylticarum
rerum(ignifica*
tione. Poftremo forfitan& hoc nonni-hilrem illuftrare
poteft , quodinuno
-eodemque fcriptura* loco Ac rerum & \
verborum fignificatiodiftin&einnuacun
Propheta Ezechiel amifla per mortem iixore, itautjufTerat Dens, oftenditfe
populohabitu& cnltu nihillugentis, &
*
ié Iipopuläre?v.
quuré,ihqniuflt.
n$n
>e· rnicM nobit quidfignificent qut tu
f, Senfumqueroex rebus
fa&is
capereo· no»poterantaverbisex
pedant-
Exem*
to plaaliain prasfensnihilopus c
it
conqui#
(i- VII. OfficiumilludquodGgnifican-ra do prsftent res,magis generale
illud
neniiitatx*ii* fignifcutienit,quam
reftridios
Jen/ut
no# Sc mengerit,ubiproprieautufitatiore
mo-s, do loqiiimur.VerDorumvero
fignificatio
ta finfuiappellationena
frequenti
ufu
Jbaber*
0- idquenotionedéquanuncagimtis
a&l·
o» va. S*peenimquaerifölet quitfitftnfu»
tit vnborum,qmae forte pr*
roanibus funt.
it. Nec minus frequenter dicitur:
bic
tR
borutnverborumfenfm» id eft: htc
vtrbå
ft btc fignificant, Iftaveroreruna
fignifica-tf» tioduplicimodofpedari
potéft,
primo
10 prputeft nudaa rebus proficifcens
ii-ia gtiifkatio, fine omni deea
commemo-in iationeperverba: feu nunquam
ifta
fi*
a, gnificatio in1 iterasrelata(it,(eu illaper1- literas cotnmemoratio nihil confide*
10 retur. Altero modo
fpedaturutveftita
fe y commeraoratione per
verba. Quomo·4
r. doGen.i x.
^.ßgnificatioIridis
inlite»
η ras relata eft.β VIII. Verbaad
ftgnificiindem
inve·Senfu«
fti»tafunt,
utpcrea alii aliis (ignificemus
borum·
tum verititem rerum extra mentc no· (tram
ro
ftram exiftentium
, earumque inter fe
convenientiam vel diflerentiam : tura
fententiamanimi,
quamnos inträmen·
temfovemti^Setitentia veroilla mentis
interdumficcomparata eft, ut rantura
indicare velimut, quidin rebus verum
velfalfum fit;itemqnae cog'tatioin
ηc·
tenoftra exlltarvel nonextitaf
: dequa denceps , Ii ib? exiflic, quam'
poteftu-trtim veradr velfalfa,i.e. rebus dequi« buscogitarcongruavel fecus. Vcmmqj
concurrit in il ίο Petri Matth, xvi.i/i. Tu
ejfChrtßm
,filius
Detviventu. Qmbus verbis Apoftolus &quid revera JefiisNazarenuseflet, & quid de eoipfecu
coÜegisfim-fentiret»
exponit. Equidera cenfeifiofidei,utfides ipfa, ultra diju· dicationemveri&£alfi, ad praxin ali-quam &culrum Dei Chriftique rendit.Sednoshic ifta Petri verba fpeötamus,
inquantnm reipondent interrogationi
Chriiti v.ly. Vos veroqutmmedieitüeßet
Interdum vero lenteotiamentis nottras in hoc confiitic, uc cnpiamus aliquid fieri velnoti fieri, amari vel haberi
o-dio, fuicipi vel omitti. QUtndo venum
&apparebo antefaciemDei, inquit Da¬
vid.pfal.xLit. 3. & Paulus adGalaras
β.ν. i*. Vtinamablcinddtiturqui vosCM'
turfant,Εcfexgentahujuimodialia.Rest
II
fö quafftnus
fpe&äntur
tantnm ut extraim raentem esifientesi(remota conlidera-n* tioneilla, quemadmodum eariitri
ima-tis g.nesin rcentehominis
vario
modo
co¬li lilioq
e volvantvr ) itemquatenus no#
m tionemtantum verivelfalfiprxbent,ea
quOque terms
fub lolarn
jeibmationem
[»* logkam cadunt. Sive
clarius
iverba
-quxde rebus iecunditm veritatem
vel
4
faliitatem lbquuntur,
unVmferfum
L$* Logicus» guumfundunr. Logicse enim
ett de
o-rationisöc propoiitionum
veritate
judi-ciumferre. Ac tibi de fcntenria «lentis noftr* &intentioneloquentisfermoeftfdiverßtasqnardam
occurriti
Aliaenm
rationelllafenCiimiftumlogkü recipit $ aliaalium , Λ fimul aliam veritatem :
Unde &alioquamlogico
j:dicio
cenfe*
•
tur.Quaterusquxri
potelt quid illa
ve¬rivelfalfi habeat, eatenus ienium
lllü
priorcmhabet. Atinquantumqwaritur
utrumhoneftumι utile Λc,vel horum
contrariacontineat, in tantunrrfenfum aliumhabet,aliüdquetubit
Judicium.
IX. Quxftionem autem
veri dt
falfi
Spe^atm
ν &
confequenter
feefuiri
logitum
,fen-
j^ls uo'
teniia? mentis atque de itlislöquentiä
verba duobus trodis recipiunr. i. Si quscraturfinruminiint
atiiöiofive
ana-, liquishocvelilludfeutiat,
quodfentiré
perhibettir
velputatur. i. Siqu*ratunqtriun'i fic ienti.tr, rede ienriat, an
féntentiaejnsrebus, de quibnsitalentir»
coaformi fit.necne. Non mmu*·
am-tuguaq amiifjrara Htbec quaerendiÄ incerrogandi fotmula i utrum aliquij
hocvel illudvert femtar: velenimque*
ris, utrum batcomnino Sc revera ejus
£l·lententia,fenvrraillafil fenfalia;vrl
Jjuandonon
entire,urrumampluts dubiraiui*
fenrenriailta veroficei<m
co»jd
fearauea. Vrrbigratiaex Ad· iti. If.
deprimitiva EccleiiaΝ Teftam. qnjrri
poteii,it trumillarota, aur ial<em pars
ejus major aut meliör fenferif fing .Iis hoitvnibus datos elfe fingnlöt angeloS '
curtodes» qniintetdum dhfiri Sc rerrio·
tiabiis,q'toscuitodmnt, appareant.De
ifta, inquam
, eccleiia qui-ri primum
poteft, an hoc ienferit: Sc deinde fi ficfenfit, anrede ienierit. Priore mo¬
doomniaverba, qw*dealicujusfeote'
tia Sc opfnioneagunt, quxrtiuneraveri
& fjififubennt, eoqne Sc feniumdant logicum, etiamillaqnsead laudanduro» trel viruperandum, ivadendumauc
dis-fvadendum«See. comparara funt:
qua-ten ii Icilicec in quarftionem
voca-tur , utrum verba ifta eo tendani
«tlue eum (coium babcanc
, quem
ιit haberedicuntur. Pefterioremodo
eo-an rum foiutnverba fub «amen veri Sc
nr» falii vocaripofTinr, quihominespecca» ni- to, eoque ipfo
crroribus
itmendacio
& obnoxiifuqt.
ms X. Poftquam v.
ronftat devero
Sc
S2niue
«· genuino verborumfenfu
, ii
prachcus
jut idee't,quinon tant^m
diiudicationetn
*el veri kfalii,fed Si ultraeam ituduimjd corutum aliquem.ant ejus
oirfilionem
:o> polcat,ηοηjamin(Vnlu illo
logico
fub-[$. filiendumfuerir: fed ultra
pergendura
rri er't. Faciendum idnooran'umtili»qui»rs y^rbalita ppereipfoinpraxin
deducer·
Iis debet ,feder»amei,quidoce9do&, ex» !off plicandotmfum liiommverborum pro* o· priumk ultimumalnsmonltrare
debet·
Si verba illa pra&ica id
quod
agunr, un fimpliciter tautumproponanr,ivadeant
fi Ve!d.flvadeanr Src. aut eriam iineex·o- quifyoverboruma^paratu rationu tro*
:ci menra & pondrra addanf, frnfus
illc
_ ,.• EtniCtfS
ϊγι ttioiMuerit, hbttus velårilif» Sinpr*.
inC tereafobfidittmabartédicendiadhibea·
»» tur, (eniuserrerget Hhetoruus,
Ex hu*
Rhttoticf
is· jiSartislegibus
feofusilledemde ultimo
a- f tenletyr.: St quemadmpdum
fecund«
a- eju>praeceptafaÖaeftiltuiS
loci
genejfa
ni Stcompofiro,irafec· ndttm
eadem
in·m ftituidebetejusanalyfispropria&
. . fa
lurioexpticatioqne. Simili
modo
resfe
■habetin TheotogaScora^oria
Eccleiia-ftiea. Refte &ad rheologiamacconr
Pfc
modate docent Prtilofophire£fcitirdu^
!u
fermonis Sc verborumoralemfenftisquej"
moralis in eoconfiftere, fiqms ea
loqui.
j
tur, qnxfecundnm prasfcriptnm
d.ici#
%
ptinarum moralmm & judicii
praftici
loqni debet: et'ieo ipio
interdum
re·cedata verirateillanuda: necioquatur ' fecund»millom ftatumrerum, in quo
d
lilas reveraextftunr. Nmitominus ille. .
qnod virumbonum decet,
ScniJéov&>
^(au quae dicere oportet,loqui
poteit·
Etin quantum eadicit, quaeverc η
ve-ra do&rina morali velcivili du i luben' ^
tur; in täatumrellitiidinern illam moi
^
ralem vel civilemverbaejusfetvanr.ira t
diixabquisante difcrimen pugiae
in
o- e3 rarionead mibtesverb s extenuan* vi- ^res höftis,erfiipfe probe fciateum va» j
lentiorem efte , d ,ίΠπηιΙαποηβ ifta ni
vere5c redefacit, quodeum
bellandi
legesintaicafu
facere
jubent.
Nmiru
t dislimulatio ifta vere eft talis örario,qnalemifterertim
habicus Sc
arsbell/ge'
randi pofcunt. Solent viigo
veritatfS
^ Ethicarfundamenruponere?o· juenns o- ^ piniODede ftaturerumemerrooea:
ut
tvcritatenaEthitam etiamisdjca:,qai
Tf
le
fadiciQ
modo id
quod
fentit
dicat.
Et
r nosqnidern ifta ,ut& fwperiora,iisqui
philofophiamdocent relinqtiimtis. Tan-^ tumquia in
talibus
magnaeil analogia
fi
inter
tioralemphilofophiam fc.
Theo*
'i
logiam,
quid rei Theologie® atqtiead
cv
fciijmandam
veritatem Theologjcam in ,|cj aritt.o hominis,aptms re&itisqie n<bis
ri< v
deamr
invirante hacoccafioneprofe-tur rimus, Sanefi
qnisfalfocum veteribus
;l0
Sparranis
perfvafusfit furra eile hcita »l|tf(
inc'doocciiire &cum improba quadaminduitriafiant:atquehanefuamperfva# ^
fißßem
vetbisprofiteatur,errorem po·;e. l'us
fcrhicnm
, quam Ethicamveritatem.at'
^09Ulnobisquidem videtur. Vulgonec
\qi
n'a'e docetr
, eumqui coniciemiaer-ira ranieur'lurserrare Si peccare rontan· t'tnfi fecundυm, fed cnam fi cont a
vj. e3{nagäc. Quod Γι dicas errare eriam
a,
^
peccareeum,qui nontantum contra, rdiedctl»fr.
fecundtimejuimodrconicieo-lfjjtlam
loqujrur
, fal(o id dici rond
mj-j.g S
od
(cian
us oßer.fi m eil. Et licebit 0 l,t'fperatntis
bonacurrgratia illanalte-je/ ^'dris reeepfamexplirationem
fi-cis
^e^Cr!rpulo
ampleiten
tii.m> tantimco-0. '"erandi m proponere, annon Pontifi^
ut
C,U!
al'9u,s» O'u ferio credit Si p,,rga*dj. inrerumnaturaeilei &
*$
delictorf mChriftianämmeliusfe habe·
re: quando id
qued
pertinaciter
credit
jÜCfimulaffeveratverbisj annonjnqtijmui, fcj.
illeerrorem potius in
Theologia
quam CU(V«rirateTheologie^
Ethic*
fimile
pro» jn(fifeatur?Annon reßiusdicaturerrorei· iq,
ftieeße, veru non contra
confcientüj
f0, atqtie ideoficerrantem eonomine
ali»
^,ter peccantibns meliorem
efle
qjiod
flc;confeientiaequamquam errone*
vimno
tzfaciac ? Sed hujus reiplena
diicuffio
o· q(|( perainrequiritpeculiarem,
atqueab
bat
atnoftra diveriam. g,,
Tau* cur.
X'· Erant
h*c
aliqnanro
explicatM
jIU]
titdehi· &
<J"od
inde
confequens
efle
araar,
pro/
fe lixitis etiam aßerenda, uc conftetqu«,afeniu Scquofundamento
dicatur in
bu
Coijufmodide
fenfu Scripturac
rra&ationi
rjrtbusfenfumlogicum tantum
reipici.
Ü
tjänonobftetquod adeo
mulrain
fcripcurii
Cerproprie
Sc
ultimo
fenfuinab
codiverdpt[
contineanr. Imo quodut
Theologia,)
etj,Ca«5cTheologi*fons Scripturatota,
af
praxin
tendar.
Nempe
exduobus
nao
jQ
(disth. tx.propofitisprior
oftendir,quf
t0radmodum etiam illa Scriptura:
loca
«qux fenfum
moralem
&
rhecorieufl^j
magispropinqtia
»Sc
obvia
ratione
conti^
nent,prartereaetiam
fenfum Sc
judit'i|rai
togicum, rfcipiaut.
Nempeillaia
rebi
^
bmnibnsinveniend*verifat<sdi(cipbnä edit locum babec & officium facitinomn»dt# nuJ|
iciplint alia Se in commuhi vita tibi·
uanl
cunque jiiiftio inciditdevero.St fal ίο »
?f°'inquantnmidper
VerbaexprifTiit'r. Si¬te1'
mlquoque monere licuic de fen emia ltia> forum,
qui non absqne magro rrrore
ali! itincoiniTiodo
Tbeoiogi*
tum Etege#Ιμοί
ηnoticJiti-inHomileticarj locorum S rptu-.. i ~ ι - Tie analyn
nnu tz
omniumanalyfin propriam ultima- t„tilum7
0°*
que logicam analyfin eile
exiffimant;
jCn u *atq;idineptisfubindcfpecim
nibus, v.picp.u-g.refoliKione Evangeliorum
Dotrunica-lt,u5'iiumScFeitaüum
,utappellamus,me*
Pr0' relogica fatis produnt; Enimvero
ut
^'»egari
noopoteil SpiritumSan&umin
* l!
condendafcriptura officium feciffe Spi#
,0"ίritus veritatis: eoquejudicinm
verita-*
. tis in literis facris omnino
ubque
exer-κΗΓ|
ceridebere
i itacertum quoqueefl:
Scri*
^cr'
pturam Sacram non folo logico»
fed
etiam alio artificio conftru&atn effe :i-a>
o
^eoque
etiam eadem illaveftigia, q«®mJneaconfcribenda
calcavit ejus condi·1
tör Öeus.inejusanalyfi relegendaiiuit. - r _ .oca Yll c / rr · λ
SenfuiPas-.
jj . λΙ1· SenluspaliivusinammoeltjU- ßyus
ont'i'.^"Per'US
'fenfum
a&ivumre-diciiC,picnte»
ieuillumres
fen
verbainfe-ebtirant*
mraci,,c'ibim duplicimodoinfer#imi^e
rP°^unt
& foleat. V el eoiro quod*1
pra
inn»cbamus?i«da
ftghificatione
vtri
ψ( &faliiingerunt>ut mensrecipiens
ni'
vid
fcii practrrea percipiat
fen tiarque
.*vtl
fivi
ptarrerSc poit tftamfignifivationemec
cas iammornmaliquemanimiphyiicumJas·
gel
tiriain, dolorem, autaljqmdejufmo/47
dialiudexciranr. lrtdigmtioregu,
inqflif (cq
SaJomo Prov. xvt.
i^eß\nuntim
meiti
jen}
lamiitjujsmlibri biter c. vn.legat
iic
ilei
iuiffeirä Abafveriregis impioHamani,
tri veriraremquidem reigeil«
fecundnffl
ψ ienlumIogicumindepercipicfed
iine. lin
Omnimen»& doiorefuö.Äc
fi exidos
qiineisrerunr.velverborumve!
ucrisquefi'
fngnisintelligatregemiuum
fibi iraturnei'
Set
fe, non rancum veriratemrei,
feu
vevda
ram de illa ientenrian, fed etiatn
fe
fcr
fiquodam Pbyiico angoremSe
metum
ve,
indeanrmoconcipic. Prior
fenfs
pasd
fci
vus, qlo-tantum
notiria
veri Sc
falfi
ani
fic
togPu» morecipJtur,
finfw
pasßvui
Logiitit
rt
<ju
Pfryii^ui. ßediciruri poileriorJen
fm
pasßvutphf
fp"
[tens. flltimpriorem
defimre
podnintii
ini
verbis B.Gerhardiconfeff.
CathoU
n&
art.t.;, p. izi.
Cotiformitattm
tonceptui
pr
noftrorumcumconceptudivino,
ηob'ts in vtf\
ilji
b$ejustxpreßo. Auftor vero
hac
defie|-^s
lionecorrelate utrumque &
revelantj1 >n»
Dei Sc hominisaeeeptantrs
lenfuffl
d'
i®
•i
/t i. , ?ί\·
^ *
/tri ^aehicexpnmi, etfi alter principaliter
ni· videaturdefimri. Vtrmsquehujns pas-vtl (ivj(eniusexemplapraebet Santlns Lu-jef cas unoeodemquecapite,quodm Evan·
tJe« gelioejus eitx*i v. Et priorisqtiidem v·
mQj Tunc aptruit
(Chriftus
)
illit
(di-qtiii icipuhs ad caftellum Emaus euntibns. mhi fenfum, ut imteüiierent scriptum. Po¬
ttiic iteriorisaute ra v. Nonne com^ßrU
tani, trdenseratinnobis dumlequereturinvia&
iuffl cperirctnobvfcrtpturts« Q inX deieh· fm« ft»a&ivoyerftis epjdem capitis 47,fo·? idöi tjiit"r: Et inåpientλ Mofe & omntbm
icfi' frtphetit intetpreubutnr >Λυ %n omntbuo
itei1 Scripturisqut,detpfeerant. Quod (i
«bii-1vevcascafiieiiev>mScriptur* Sacrxfnpra
(feicriptaaliaomntajiitfemperanimos mö«
»mrt,veat, eoqueinillaiegendayelaudenda lasfi· icnfamlogicumnunquam
eiTelTne
Pby-iani' fico i. e. intelle&ura Scriptur*
nun-/ re1 S"ameiiefineali ^uo motu cords : re·
tphf
{pondetur
primuneile»qu< S riptaranri inoiilintelliganc» quamquam utcunque tamu1 11 & in elligentia pequaqnano falurari * rptu»prorfus tarnen obicetn po ant virtuti
iyet·,»limovendicorda,
quatetiamultra gra-^aDa pt»venientemkripturisinea. De»
anij1
^eetfihorum
fenfuum
unus ounquamk $ ^ne altero ,
oportere tamen eos
titiö'
»wiiigvi,
quia natura & indolei©
runt» etfi inufu Sc praxi femper
con'fou
junSi eflent.
fh
Natural« Χ ϊ 11 Eilantemhic pofierior
fenfm
apvelmerenaturalis, quitanrumex
natuiwt
ralibtis caufis oritur, Sc naturall
monijligit
*
^-^bfolvitur
,vel
fiipernattiralis
ex
caufrfca!
C■*tutalis
^u^c'rfa^^*wpernar,,ra^
or£,,s»
& in
fupernatura^uai
jj roorn COil(irt;ens. Priorei fignisn^jujo
turalibus orirur. pofleriorex
verbo
Oiijdc,
Sc Sacramenns.miracu'is itemSc
appaMtfu
ritiombtis. Fit eriara ut tnotui S"per'derr
naruralialiqoando in
homine
nartiraliJ'L]
addarur, &eumtanquam connextisIWuk
qrjamr. Iraregnum
Dei, quaten?>s
diim
i; rra bominem eil Luc. xvu. *t*fytru
g"ari*divina:
interiör
fenfusexcirat
gauéy
a diunci inSpiritu San&o Rom.xiv.«Tfacti
Etpromisfiones
gratie
non tantumησνίχ
jticiam Sc aßenfum par-unt, fed
etiafflden
fidiiciarn: quseutinfevelexercitio
fuiin
hmouis animi fpirirualiseit, ita Sc
Crptyo
ipoft
fe
mot9etiarn
naturales
in
anjmo
Ätet
f
cordebommis
regeneratirelinquit:qu<4orii
fxpe naturalisfigna
oftendunt.
Vidijive
Nehem.vin. 10.11. ii.Pfal.xxxvidflan
7.S*9- *Calia.
W
ienfui XIy. Hxcdehac fpecie
fenfus
Phytt(
Phyficuj
expendentibns
occurric
fcriptiiratflvuci
iVli1,
facram cerris locis Sc «liam
quandartionj
21
on'fciis cap. ι. 9. optat ut
il'or
m1(hitas matts magisque
abunde*
w 0**1ifuftwimtme &fenfu. Vbi proprio ouc&n* «u'itftifvocabiilo Apoftolus vtitur·
Jn.el-iotii:ligitverohicpfrfenium
noa tamIpiri»
m rerum notiti» perceptionem ,
Wjjuamvimquarsdamde i?s
judica·
di,
e» M'.jiKvueexercitium ufum. Oiter.dunt Oiiideaqnasfequuntur; utexpltretüeaqua yvitfcrepant. (eotqwepottorλfunt. Ineun*Jif'dem fenfurn vtilgata verllo
reddtc
il
aaÜJ'I-]ohV. 10β'υ<βί $&Z2 iziuKiV *I(asV
iIi'hxm&i
, l'y# ytvuirKuuiv τινΰίλη3%νον.
Fi"
i id/i«iDci~dcättnobisfenfum>ut
iognofcanl#s
'ÜVtrum Ctum, lntelbgi hicrnenos rena»
jati'tiadiviimqnid &
quandam
judicandi
'7'faculcatem S; irmialém, dubitaéionem no-vixrecipr.Qnjautetnhac facultate
gau-.ianidenc dediiciaad perfechonem, qnanra
iiUinhacvitapararipote^Sc foer,eos
A-Jfpjpo'to'us
0ad Ebr.
v.u't.
dicit
exerctu„cijot fen^
habere,
cu&tiiytj*bve
fen»
"®[or,a
n°minar,& inteiligitiplamΰά&ηπ*
io'Svevimfeniiend» k judicandi ,
utfo-nIjant
ea
qua»ftarim
iequnntnr.
Tales
,,
JjfaspoiBt
S.
T
Hannes
Apoc.
xvir.9. ^e^ioy mpl&vt ubi Kidem (er.fm
vuigarus lmerpres larintis. Ja.°nfcap.χι(i,ig.ubiverde» f*ihabet Kefpondethoc ieaiu*gen9
fenftiiverborum Iogicö,f?veipß roftirn Ρ
fignificatiorn,circaquam.utcircaöbjeöS>
c'
proprium verLtur. Verfatur , »nqtW
^
*nus» nrporentiaAc visammi fignifica-j^
t onrm iftam intcllgendi. Quameciam
ubifea&uipfoexercet,, a&u quoquein'
telbgir. IHamvun fcript* raSacranon1
nun{Uam a^pellat Senfumj uti jaro o·
ftenfum. Erinhac nononefenfumift«®
adivumefle,re»ipfa monltrar. Nona-
n"
ett ienfus a&i us Logicus. Isenim
elbj
Ρ1
parte verborum , ipfa f.ilicet cor»®
Cil
Égnifjcatio.
Sedeft a parteanimi-Aoi'
"j
mus vero in t,ali cognoicendi notiont
™
föletdie?phyficumqqid>eo
ienfu,
q1®phyficum dicitur id, quod non
eitlogi
"
cum, feu quodlogifooppoiitur.I
taic
doifrinaprincipiorum ubi
decognofcc
P{
d,* prmcipmagirur » ratiocinandi
pri"
jv
cuxtimlogicurndiverium eft aphyftcq
Ultid, eft argumentum, & ratio
proba!
tionem contnen? , quam q<us aft^ad inam confirmandam fententia®
Hoc vero. five Phylicum
principiuf
eft ipfaredarn horrijie
rario,fiveinff
le&tisejuj,quijejufmodi termin*&
^
gumentisprobantibus
interratiocinan®
u i-ur , atque ex tllis probationem1
<onc1u(jonem conficit. H«c
pbjfw af
pe.latio ampliaco vocis ufu, iwfaac ομη
;llfB
pölitione inrer
id
quod logicum
dr
phj-etian» ad intelleäum
fuger-naturalilucetolluftratomextendipoteil •cr &
fölet.
Similisampliatio
eft
in
do&ri-:m
nacanfarum,
ubs caufa
phyiica
morali
»in* °fpofitac.iam
Oipe-naitirales
coippre-ιοη·
Kcnditcauias,
qtiandoills
nen.,morali
00, ia-ione,
fvadendp,
dererrendo
&c.^ed
fj()BI
direcio
influxualteran
do
tangendo,
rol·
,n a
nnendo,
dec.agunt.Ejufdena juris
am*
pliatione,hocloco(enfiis hrc» qm
logi#
Γ1ΙΠι cosnon
eft,
dicipo'eft
phyficus.
Er
qii»
A„j,
inaäivacognoiccndifawuirare
confiftif»
tioni iciporeft.
Ex his
fimul
(qiwintcl!igitur
η;ndici
hun-'fenfnm
phyfi'-'|0gi/
earationr.q«>od
facultas
iftafcriptii·.
[tait r*redie
mtelligendi
resnaturalis
fit,
aut
ofet Perna^r*vires
parabilis,
(ed
tanrumρη,ι
per
eam qua* nunc
«plicata
eft
oppofi-^l)C0j
Wonrm.
•obi! ' Enumeratis jam
fpeciebus
fen-
JpWeehi··
Jitfps
^us
^"asrecenfere
viium
erar,omnib$>»
QKic
tiait
%red
utplenefcjun&.im
removean-piui*Ur
Su*
hic
peregrin
εiunt,
Si
retinea-tnre·
*"r'Na,
q'-»» domefticaeft,
Si
qu«in
&ftsl·
j"*
argumenta
intelligifölet,
certede-ian<f . blalcilice,t quamfupra
fenfum lo»
■nW ß,c^ma<äivum appellavimtis,
di*inms»
a af
eflc
ipfam verborum fcriprurx
lir-icομ
8n^cauone».
Removenturitaque
prir
Pc*:fir,n*
mim(Tgnar-rufu, feuexreb'»s
nata.ubf
pf tarnendiftinctiene i'la opus eil, quam &furrathefiνπ, aruümus«
Sigmfitatiofhk
eiitm rerum qu* λ verbis & f.ripturaj i«
prorfos frparara eft, nu'lo pactoinpar*1lel
ternvenit argumentade lentaS>ripture. an
i\rqu*rrr m figua etiamdivinisliteris co
commemoraruur, ea qmdem huc
ίρβ' V
<äant, fednonabrer,quaminquantum
ία
iftislireris oboculos ponuntur.
Deinde
anfenfu*paifivns logicusitidem abhocno. k
ftro negonoalienus ert. 1'leenimraifu ö:
in animonoftro eil.* nosid quod inflii-
Q
pruris St verbiscit confideramus. Et ut q»
fenfus ilte, iive fententiaanimidefigni-
(
ptfitatsoneverborumSkriptur# reåa.nonf qi
abtinde quam ex
fenptura
ip&petrur.'!
ti
itahocjpfo quod indededucitor,divet' q1 fum qmd ertabeo, unde dedutitnr.E- fa
quideraid inlacrarum Irerarum ftud'0
b:
en.xeqiarimus,
ur exfcrit turarum
fö'
^!!
te an mos noftros refcta de reb s d vi· »< nisientfntia imbuamus; five utverbii p<
Utanurfcnptiir« A<S. vin. 30. oituf
b
j*»»rκωμίν«»HetyimcKc^j>utqu<t legimuii Cl e&ittt lltgamut. Sed ramen anre omnia[
d
de lloipfo förrevidendu ert.utejusifl"
£
do*e<!fc virtute re&e intel
ligamos.Qne'
ΗadmödtiiTi qui iucco bono reficerecor· ci pus utpium, anteomniaiddant opf* ti
,
t
ubj pfbonifatemaliirenti probe
intelligent
am Ä dijudicare poflint. Iraque ron
jam
ifiorhicquseritiirqualis fitconeeptus
dle,qui
ura iHtnentenoftrae>verboDei atiditovelar* leöooritur·· fedquale fit»
quid
dicat
ra?, aiufignificetipfumillud
verbum
»unde
?rij conceptusnoiter ortnm
trahere
debet.
(Je* Vcibo: quarritur quidfit
tluid
quod
um fcripttrat jneft
, & ab ea fign fitatur,
ide »ntcomneiindeeocogitationt m,curam no. &operaro noftram· Senfu?
Phyfims
a·iru Öivusron efulle, dequo bic aginus.
:ii* Quodex eo patet, qi
od &
ille fit
ali-ut quidapartehominis» non aparte
fcri-;ni' pturae. Eft id
quocognofcimus,
nonid
jonf quod cognokitur.Loqw nur
v.deeo
titir·· eit a
parte hominis , ieu ut
eit
ali-et> quid in trente ejus. Narn piout in
Ε- facra fcriptura ille commemorawr ver-d!0
baque
firipiurardeeo loqiuintur»λ
eufö· %n!ticant,
qtod firinlocis
deeofupra
vi* addiictis. η jque ad argumentumhoc
bis pertinet. Verumficnoniple
ille
(entus»
ruf fruifiaanirr.tvis,fed ejusrantuminfa·
uuii crisliterisdefcriptioaut mentio in me#
nia dniinvenit. Eadem eltutriusquc
fenfus
in-( Pailiyi ratio De cxtero habet hujus
ne fpecieiobfervatiofuum tifum Exa&is
or· coÜoqüii Ratisbonenfis
not*iunt hor#
era rend®itnpiteqi
evocesPontificii
&4
qusitio, anSpiritus San&usin
fcript«·
[01risloque*fitnorma Sc judex controver
(n
Carumthoc illecumfuisnegans, inh*c
tandemverba eruropere atifns efl felSo· j)
ne9, SiSpiritusSan&us eftjudex,*&' re
fit, 4i(it, ddfit &londemnetme. Requi· pt
fivithocaScriprura, quod eorum elt» m
quiahquid exScripfura probe didicerur, jfl habirumquepararuntderebus fidei re' u|
6»jiadicandi.Eoquepa&o Scriptur«*V ta
que Scriptur« difcipulorura Cliriftia- jü
BOrumexeratatotfen(uthabentium,inpri*
r(
mis Conciliorum Oecumenicorumoffi· jr cia confudit. Quanqiunr» fi mensnon e,
levafuiffer, adreprimeadasinaprobu ^
vocesiatiseffe poterat ,quod fcriptnra' j
ipfa judicandi rnunus . indoli liter# j,
fcriptarconveniens,ipiafibirotunde
as-ferat. Job. xii. 4L Sertne,quetn, locuM y
/um, illejudicAbit cum in novitfimo dtt· { HtbentMofen &ProphetAf,ttfdiant illo!>\ (
Luc. xvi. 19, ji.
uthμjusgenerisρlu,
]ra nunc prctereamus.
^ 1
Vfus haru XVLEiodem modofenfum.
pasfivu
jdiftinftio-phyficu hicfpe&an,autfcriptur*
tribni
.nondebereresipia iatis
oftcndif.Videl'
jab indoleliterarumSc Scriptur*
ille,ab»
horretEitenimrerumanirnatarutniq,,f <
vitapropriefic didaSc animalibus pr0'
priagaudent «undc de viulisiHe
feoM
form#?formaliterinUlis iolis exiftit. Per qu*
tn. nonnegamus virä
3c
ienium
in
re-b9fuperioris 3c
exrellenrioris
natura·,in
Deo\Ληβεΐιδ,eminenttore
3c
nobilio-remodoexittere.Poterataliquodoper« pretinm videri hancienfus lpecie
bic in
medium proferre, \ cceteras quoque
iftasrecenfere atquebreviter
expbcare,
"tjuventuseastubtinumconruitum
da¬
tasminus cogatur ex
au&oribm multis
longo3c farpe irritolabore
ipfrcollige-re.Εre v effeeasCiccoiligiin ununo,Sc
incer fe diiting /i,faris
docent
exempla
eorum,qui inhocargumentoeasconfu-!
dentes profeftni
(noipfi
obibierunt.
F iiffettarnenhareopera nobisnonper'inde neccllaria. Π adeamhic bfcipien'
damnos noncompnlifietimprobiras
ad-v.erfariorum,qnj
quicquidunquampoi-f»n.thiccorradnnt Si miiceot,ut frau¬
demftriianc divmisliteris, 3c tenebras
Injveritans otlundait· V'dimns )an»
modo quidhictenrarir
Grethems.
Pro#
ferre juvatfocittmejusunum.qui
techna
aba fimilirerίς gesfit.
Francifcus
Co-fterus Enchindii cap. IM.
de
fummo
Pomifke negatScripturamSacram
ju-d'cemeflepofle controvetiuruni inre#
%o*e. quia<iquiseamprave
interpret
re*ur, illa jd fentireÖlqueri nequeat.* Verb·
28
Verbstaufrmejus itababenfjO^''/*-fuit
tertam eonfittuere tiormam & judicem
(conrroverfiarum religions) veraietn;
qui cU/cediceretomnibus tredtnié,&<}M
(orrumpt,muHari,dettrquerique inaliem
frapoßcrosque fenfut^b alttsno*pojfet. I*
pfamScripturamSacramvon ej/chuncju/
<dicetn, exvariit, quiineanitunturerrot
ribustmanifeßum effedebet: quamβfoUm
nobuChrifiurjudicem
reltquißet» huiJudit
tenonfat'tprovifum&
confnltumfttijfetEd
tlefu: qued(utresefi SIN Ε t/fNlMA
VEL SENSV) in vartatpugnantesque
je#
tentusdtßraflanihil queramr » nullave tx*ternoindnio fe in falfum revrabumqnefe'
fum det rqucri &ufurpari coargmt·
XVI[ Hicquidem
opus&neg-jrium Cotta Co- eftca quasdeanima&fenfu
/eu
ftcrum de q"°d bicidemeft> de fenfu animaÜ &
fcriptu- phyficoa Coftero dicuntnr,
expeflde-phy
fco*
,corC
k°c
)am
promodo initituri
facie-mus. Qiua vero hom nis verba etiatn
alia
connmjpr , d;gna per impiefa*em
iflam »quibus
perquamcunque
occafio-nemcontrdd»cator,ideo
necilla hic pr«#
teribimus. Quod autcm ad prins att'*
ner, dicit ilie Scripturam Satram
eile
nonpoffejudicem controverfiarum re'
jigiouis
.·fsolopuseffejudice vivo.QuoSille corymbosomaes Poatifici Romano
neUit»
uii ieftit. Argumentum contra
ScfipturS
ent, inhaCcontfoverfiahocaflert,
quod lit
». re%Cmc Animu&fenfu» quae ab
jfiim
Ali
μι fentire, Sc q>«erelacoargtiere nequeat.
m QuaGvero oratio Sc lexkripta fer
iutn
/-j
hujufmodi
pbyticum,
rebus
viventibus
u< fcanimali fenfu praeditis proprium
ca-rot peredebrreurautpoflent.Et
fecundum
tm haneimprobam
Co:leri
rationem
,nul·
[it 1'legi fcriptaiid tribui poflet,
quod len·
:ct ipfa fnum lansmanifeltet
Nec
un· [ A q 'am *eraeilet n'iiatisfima illafornau·
τ larem effejurismaoifeftiSc
bquidi,
Scxt fiquatill» fimilesal*.Sanenec a
legibus
"et \ civilibus, nec afententiisjudicum,
fe-fCtindnm ieges prontlnciatis, quisquana
m beexigic, utipf« fentiant ie
torqueri
■ii infenfumalienumi atque lic torquen*
& i'biis qverimonia aÜqua
obviam
eanf.e- Praetereafitnon raro, ut principes
Sc
ie> rc<äoresrcrumpublicarum
legatii
auttn ducibusexercituumSc clasfinrr minda· m tadent,fcriptaliteris,
(ed
obbgnata:
q. necrefignanda prins»quamiili
Talte
ali-B. itineris parteaPrincipe,autiis qul
roifere
y
digresfi funr.
Equidem
notumfe
ftrifto
proprioque fenlu diftingvi, nee proiildemhaberi foleremandata Sc le·3s g®s,Nobistamenfufficithaäeiius utro·