• No results found

Specimen academicum de triade harmonica, quod, ... et præside viro amplissimo, mag. Erico Burman, ... publico candidorum examini, ad diem 3 Junii anni MDCCXXVII. In audit. Gust. maj. Horis ante merid. consvetis, modeste submittit ... Tobias Westbladh Aros

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Specimen academicum de triade harmonica, quod, ... et præside viro amplissimo, mag. Erico Burman, ... publico candidorum examini, ad diem 3 Junii anni MDCCXXVII. In audit. Gust. maj. Horis ante merid. consvetis, modeste submittit ... Tobias Westbladh Aros"

Copied!
64
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Ό. (yf.

SPECIMEN ACADEMICUM

TRIADE

IIARM

O

MCA,

QuOD ,

Annuente

AmfUff.

Fdcult;

Philofi

in Regia

Uff

al.

Univerfitate,

Et ΡRZESI DE

VIRO AMPLISSIMO,

MAG.

ERIC

O

BURMAN,

-Aftronom. ProfeiT. Reg. &

Ord.

Publica Candidorum Examiniy

ad diem 5 Junii Anni MDCCXXVIL

In Auäit♦

Guß. Maj.

Horisante merid, conivetisj

modeße fubmittit

S:m R:^ M:tis Alumnus

TOBIAS

ar.osra-westmajsnus.

(2)

DicecefeosArofienf

ARCHI-PRiE-"

POSITO longe

digniffimo»

Ven. Confifl:. ADSESSORI & SE» NIORI

gravifiimo,

Nec noa

Templi

Cathedralis ANTISTITI

meririifimo,

Maxime ReveremJo alque

Amplilpmo

VIRO,

Dn. MAG. PETRO

TILLjEO,

Mecfenäti

ccrtisfimo.

In <venerahmdt

gratiaue ani

ritatis <voto

ardentisfimo

3

dentd

diedt^

dedicat

(3)

CHIRURGO

REGIO

Et Societatis

Chirur'gip«

DIRECTORI PRIMARIO, VIRO

ExperientiJJimo,

Dn.

melchiori

NEUMAN,

Avunculi

loco

devenerando.

mipgnus, cum

omnigen& proß>£~

(4)

Coniull

apud

ÄrofienfesiFquiffimö

prudentidimoque,

Vi RO

AmphjJ.

atque

Confultiffimoy

Dn.

JAGOBO

*<ER9ies<?s>:$/

Urante

hacNutriciopropenfi/Timo.,

Ita nunc Promotori & Benefa&ori

jugiter

colendo.

Äröfienfis Curia* Senator! induftrio,

Speäatß digmtatis

VtRO,

DN.

ENGELBERTÖ

G ΟΤΙ

J Ε

Κ,

Fautori

Suipiciendo«

Specimen

hoc

leve

(5)

Re£ori Mufices in

Gymnaf!

Reg»

ut&0rgnnoedo

adtemplum

Ca-thedrale Arof. laudatiittmo,

Speäatifjtmo

J/I

RO,

D*

ER

Ν Ε sto

FERDIN.

PAPE,

Affini & Beneta&ori honoMndo»

Sitiatori Cufias Mari^ftadenils integerrimo,

Honoratijjimo

VIRO,

Ν I

CO I.

Λ

O

9i©25STO/

Patruo ChariflinVe»

(6)

£5em heften unt)

cht baren

JP)m.CHRISTI

AN

ADOLPH,

Sleliermantt beé^vupfft'rfd>!a g evSim bré in <©foctl)oim/

deinem trifonbn'S Jpod;geej)rten

^utfef^ruDer.

S)em <5^rcriiQ[>cffcn unb^uttf^erfabrmn

TOBIAS LE

FLER,

SDiCtfternbc ii6b(. rΓφίαger mbtsVtηSSfcfrcriiS/

fernem liebelten SDiutter^ruber. £>em(£ijremQ3efien unb@ro§ad>fbcren

jP)m.

HERMAN

DREYER,

3bro Äonigl. 9Diat):tUbrma^crtmb 3ldtevmrtnn

beéUbrmaciKc^mbisS inöiotfbülm/

deinem ^od;geebmn ©drager.

$E)em ©jremQMen unb ,£un{berfahrnen

4m

OLOF

MOLIN,

€OTei|feittbeé^utmacijeri^mbié tnSöcfreröé/

Ö&emem J£)od)geitebien ©d;n?öger.

*

€0?ctnett infbnberS ^ocbgeeln'fen gufen ©onnern/

twb SLöebrteiien greuttben/ üb:rrer% tmb dedicirc

biejV Muficaiiicfje iprob/ üerf;arrcnt> in gw'emen«

ber 0;mbieiung

3bc

^tenfnuilligfierunb Xveuberbunbenjiec

©iener

(7)

Vereximto atqiie

Politijfims

VIRO- JÜVENI,

DN.

T

O

B

I

iE

Populari & Amico honoratiilimo,

Dz.*

TRUDE

BARMONIQA

egregie

diilerenti.

AFfert

quam

validum fulcrum

dia rerum/

Concor*

Quacrefcuntparva rescelebres% manent: Concentiu vocum,fidium difcordia Concors,

EB chorns harmoniens: quo mage

fva-ve

nihil-Mußea delicium noftrum, quid dulcius

illa eBF

Quo^quemnonmoveat}nominedignus erit?

Hoecrecreatfenfus?pellens depeBore cur asy Pcrßcit ingeniumt triftia corda levat.

FleFtunturfylvaque feratfe, rigentia faxa

, Pollice Bißomus dum movetipfe lyram.

Laudibus hinc WESTBLADH veris digna

eB tua cur a }

Procejfum harmomeum qua bene cultaj»

docet.

Amice gratulatur

(8)

Elegant}ßimam

Dlfjertationem

i

DN.

TOBIJE

äB€0S®Ea©i>/

/)c_3

Triade

Harmonica.

Die

tria

nunc,

qitafo,

parne

numerus

vel

impar,

fint

I# multis magnus

Apollo

clues,

JNam triadl

fvperest,

fi

demfe-·

r#\ r/mr:

Mota vel c&cis imparitatis e-rit:

B tamen harmoni# laudatur compage

trimim,

Non

piß

qit#

parihus

äulcis

inejfe

/oiet.

lufit

(9)

ί^οοοοοόοοοόοοόόόοοοο

<^(^LC5ßS C5T

Λ Α * ^

SECTIO

PRIMA,

Frßlim'warem

ärgümentt pertrctßä*

tionemcohtwens.

HARMüNlCA eil

*

triam fohohim, fe'u vöcuixu» Muiicärum,

jufta

compÖfitiö»

Scholen h

AHguftiiis

illäm aii|

définiré

fö«

Ient,& qrndem Sebast. de Brossard

Diftion. de Mufique ρ. τη. fpj, hunc ifL*

modurh: TriÅSHarmoniek.

CeÉuhccm-pofe de trots Sons fadicaux entendüs tous

A ia Jo ist dokt

ρds un hyeB λ d Otiavede deuxautres , ou de quels il y

én a deuxy

%ui

[ont AJA Quintfe & A U Tietce

dd~

(10)

2 ) O ( Ρ1

defrus de celuy-f qui leur fert de

fonde-ment. En un mot: ceil un accord

com-pofé de /^Tierce de la Quinte.

Sci-licet: Triademdicuntex tribus ejus par¬

tibus, feu ex totidemchordarum

con-fonantia triplici j & Harmonicam ex

concentu omnium auribus gratiflimo,

quemeditDiapente

divifa,vel

Harmo-nice, in duasTertias, quarum major eft gravitatem verfus

& minor

verfus

acumen , vel etjam Arithmetice,

ea-rundemTertiarum ordinem

inverten-do: ex qua quidem

gemina Quintae

divifioné duplex Harmoniae genus,

vulgo Durum & Mollei örtum

ducit

j de quo pluribus

infra»

Querrtadmodum autem,

ftri&ius

fic fumpta noftra Trias, omnisHarmo¬

niae Radix unitrifonafimplex jure

falu-tatur: ita nec injuria nos fenfum

illi

tribuentes laxiorem, Triadem Har-monicam vocamus non folum

perfe-ftum illum & ordinarium concentum,,

qui intervalla habet mere

confonantia

Tertiae alterutrius & Quintae, ii

vel

maxime Ottavam ceu radieem auUam^^ nec non fingula intervalla ad lubitum

(11)

imperfe-i ) O ( j$f J

åum quemvis feu extraordinarium ,

irno falfum, ut appellari fölet, qui ex

Diilonantibus rite componitur: id eft, omnis generis Syzygiam aut Sympboniam

arte conftruttsim. Et quidni hoc nobis

liceat? Dantur enim, accurate diftu, tres tantumpartes Harmoniae cujusvis

eiTentiales: cum reliquae nil fint> ni»

ii harum Oftavae, feu repetitiones> & quaedam quafi fulcra, majoris ro¬ boris cauiTa ipfis, ubi maxime

opus,

aut commodior locus, fuperaddita. 5

quae adefle utique & abefie poterint,

manente Harmoniae fubftantia

invari-ata. Teftatur hoc Rameau in Tratte

de /' Harmonie L.4. c. τ. V ottave ,

in-quienSj ejut eft un autre Ut, n^ft pas

un fon different du premier Ut

5 ii en eft

feulement la repliejue. Quod de

cujus-que non minus quam de gravifTimae

vocis (quae Radix, Fundamentum,

Bafis & vulgoBaßus audit) Odava

in-telligendum.

Porro autem, ne quis credar, nos

Triadem Harmonicam ex Difionantus quoque componendo , fumma imis commifcere, ipfaque confundere con¬

traria , en ! ipfe nobifcum fånens

(12)

Bros-4. »i ) O ( ur

Brössardus 1. c. in definitione

Har-jnoniae, Harmonia, inquic, veut dire

Harmonie: en Mufque deil· qui refulte di

l<> union deplufeursSons entendustous

en-femble : de maniere que ceux qui [ont

Diffonants> bien loin d' etoufer ies Con* fonants, ou d' en empecker la douceur iß

le bon efet , ne[ervent au contraire» qu

Å les fairefentir Iß briller d' Avantage~j>y

far V heureufe Iß fage oppofition de tes

deux contraires. Quod fi denique

hae-reat alicui adhuc aqua, ideo, quod

dentur quadricinia Oåavae expertia *

is cogitet toto die celebrari partis

ac-ceptiones pro toto, faftasque a po-dori denominationes·

Scholion IL

Sedeil Vox Mufiea, fub Baffi-Cön*

tinui> aut Generalis, item Contrapuntta*

Iis , Capeüarü, & pro Organo nomine#

celebrata, quam Brossardljs fic

de-feribit: CeB une des parties les plus

ei-fentielles de la Mufique moderne; & poil

päucaΓ On lajoue, avec leseipbres mar*

quez au defus desNottes, fur Γ Orgue y

le Clavefin, l' Efinette, le Tbiorbe, la

(13)

«8 ) o f & t, au(ß f&uvent, Leuto, Arcbileuto,

Parti-tura, Organo, Thiorbe , Spinetto,

Clave-timbalo &c* Hane iive ex Harmoniae

partibus praecipuis compofitem, iivc ejusdem quafi

Synopfin

& vinculum

dt-xeris: certe fundamentale &

funda-mentum illa- jure meritoque appellart fvevitj neque re ipfa aliud eil, quam

lnßrumenticonvenientis appiicatio, feu u*

fus, in exhibendo vocum univerfi

concen-tus (ubßantialium complexu, ad regulam

duftumque Bajji, nec non ipfi adfcripto·

tum fignorum.

Quis autem fic noOj

videt, Baili Generalis cum Triado

Harmonica convenientiam ? & quis

nobis vitio vertet, quod Baffi Gene¬ ralis executionem magis, quam ipfam

Compofitionem Muficam fub Triadis

Harmonicae titulopertraftemus ? Ger¬

te , Odlavam Bafli (quae tarnen in«» Praxi vix omitti debet) fi exceperis,

membra Baiiii Continui& tria funt & Harmonica.

Artis verohujufce dum, licet

bre-viter, non modo, ad mentem

Au&o-rum probatiflimorum

, canones atque

praecepta potiora tradimus^ fed haeq

etjam

efui$ fontibus derivare>fui$qii£ Λ f.

(14)

6 *£§ ) o (

probationibus munire conanour, ad

tlaviarium imprimis, ceu buc maxi- f

me accommodatum ufuque receptum

Organum, refpicimus; Theoriae

quo-que minus, quam Praxeos Muiicae

rationem habemus. Brevitatis autem

caufia plurima fupponendoj nec non

ob typorum defeftum, rerum

illu-ftratioqe per exempla Lefturem fae-pius defraudando, paullo

forfan

ob-fcuriores eife cogimur. probositlo i.

Auäorem & Originem

Bajß Genera'

Iii odendere.

Arteτη nobihiffimam primus

omni-um ? Ludovicus Viadana, nationo

Italus , excogitavit, & exeogitatarcu

in uium mifitanno circiter nati

Chri-fti 1600. vid Brossard ad vocerru

Ra][» Continuo ), cum ante hoc tempus

örganorum Pneumaticorum fin

quo-rum potitfimum gratiam inventariL·

,

in quibus etjam primum exercitam ar-tem hane fuiffe nemo dubitaverit) in

Muiica Figurata ufus,totus

exTabuIatu-ra pendens, incommodus &

moleitus

nimis

:n«τ , . 4 «

(15)

Μ ) ο

('#

7

nimis effet. Tacemus vix illa olirru

niii cantui Chorali applicari potuifie,

quod ipfaevincere videntur, ante 300

vel 400 annos exftrudla Organa: in

quibus (teile Pr^etorio in Syntagma-te Muftco) limites eranr Manualis

& qq, ciaves autem pugnis, qui duo

tantum homini funt , pulfabantur.

vide Werkmeisters Muficaltfche Para*

dexal-Difcourfe Cap. /<f.

PROPOSITIO II.

Prhtcipia

Muße#

Praftic<e

communis

recenfere.

§. I. Generis Diatonlci voces fegt

Scalae naturalis gradus funt feptem» quos alii per voces Guid. Aretini

ut, re, mi, fa, /0/, /7, alii per

a-lias Syllabifationes expreiferunt, ho-dieque exprimunt; nos commodius a

primis Alphabethi literis A, Bf C, Dy

Ε, Fr G denominamus. Ubi vero

no-tandum, B hocce veterum B dqrum-»

eiTe hodieque vocari H: namque

ill*

cumTranspöfitionum cauiTa^ v. gr. ex

modo C in modum opus haberent pro Quarta jufta altero B Semitonio

inferiori, prius illud mox durum vo*

(16)

ca-β~^

f

ti

>

Ο

(

ψ

carunt, hoc molle; nec oon>.illucl

quadrato (b)., hoc

rotiindo

fb)

cha-raftere notarimt: cujus fcripturae

ra-tionerr», qni

poftmodum

ignoraverCj-#

wnum Β, & alterum ob ngurae

(ijni·

litudinem Η

appeliayénmt.

In hoc Genpre ηοη nifi Toni & Semitonia majöra locutn inveniunt:

feiltet,

px rninoribus Qctayae intet;-:

vallis feu Scalaegradi.bus

feptem

5b

a ffg 5 g*Q, Toniquinque

fünf;

Qx & ef duo Semitonia majora· Sed

pft hüdie Diatonico (Synronum intpl-Jige, Quintas Quartasque

nonnihi|

iemperatas* feu a jufta radon?

Mathe-matica abeurites, habens) adjun&pm^

Transpeikionum Modorumque

fiibo-rum planum cauffa,_ clavium quoqufc

Marum plurium Syftema ? G,ve Ge¬

nus ChromatiruM per Semitonia tanij

minpra quammajora procedens : adea

Mt Muiica jam utätur Genere9 partim

naturali , partim fidlo, nimirum DU"

tomeo- ChromattcQ; cujus chordae ieia

claves hae α, b, b, c* C$, D? DJ, e5 f»,

fi5 0* Μ duodeeim funt.

Omittimus* quae praeterea

or-^anis ab

aiiquo

tempore

addi

fveve*

(17)

»i) ? (& ρ

runt, clav£s Chromaticas Sab-&

Super-Semitonia Pradticis vocatas. A

non-nullis pro

chordis

habentur

Enhar^

monicis, fed male: namque ut npn_»

nifi in modis Diatonicis transpofitis *

v

gr. pro

juftiori Tertia majori

in mo¬

do

j$)

e. Scala cantus naturalis ab

φ inchoati, & pro feptima majori

modi Φ, unum Sahlis vocatumj pro Tertia minori in , Septima minori

in £3 & Sexta minori in alteruml,

Supevgü 5 pro Tertia majori in Septima majori in Jjp» tertium As,

u-jfurpaötur. (Mittimus Es 8cHs,

plures-que id genus alias; quaruni omnium

non minus, quam harum, & origi-nern & ufum omnem Pentagramms

fequenti §. defcribendum, Signorum

b & * beneficio patefaciet): ita cum

genere Enharmonico, quod per quar.

ias quafiToni partes incedit> nil iftae

elaves habent commercii. Signums

quoque «j Diefin duplam ή e. Chro-irtaticam, minime yero fimplam aut

triplam, i. e. Enharmonicam

mino-rem aut majorem , denotat.

Sed ad rem: Clavium iftarum

a-liquibui

admiffis

plures adhuc femper

(18)

10 «i ) o (|g»

defiderantur: neque

enimtransponen-do in infinitum procedere

aut poilibi-le autneceffarium. Hinc artifices

ho-die illas ab organis exulare jubentj

earum loco chordis duodecim

gene-ris

Diatonico-ChromaticiSimplicis

ju-ftam & Transpofitionibus aptam

ad-hibentesTemperaturam. Certe in

a-liis Baifi Generalis inftrumentis locum illae non habent

§.II. TabuUturatn Teutonicamf ceu

minus utilem, fuis relinquamusamato-ribus, & Pentagramma Mufieum» i. e.

Syftema quinque linearum

parallela-rum , ob commoditatem pariteratque

tifum prae ceteris receptum, nobis 3* familiäre reddamus : hujus enim

li-neis fpatiisque infcriptae Notae claves

feu chordas cujusvis O&avae, i. e.

to-tius Claviarii fingulas defignant.

Con-ferPropoficionemnoftramfequentem. §. HL Hunc vero in finem

non-nullaeClavesftgnataerequiruntur; Sunt autem illae ordinaria Baifi f, Teno¬

ris, Alti, Cantus cc> &

inftrumento-rum tam Gallica quam Italica pg; o-itines cognitu neceflariae, imo ita^

(19)

per-«β ) © ( H» II perdifcendae, ut quacunque

in

linea

Pentagrammatis harum una

vel

altera

comparuerit , exinde quaenam

reii-quis lineis nec non

interclufis fpatns

refpondeant chordae,

illico

dignofce-re valeamus.

Eft quidem Clavium fignatarum

fitus, & quae hunc fequitur Notarum

fignificatio totuplex fere, quotuplices iplae partes feu voces Mufici

concen-tus dantur, quippe quarum iingulas

Pentagrammate includi oportet. Sed

harum potiores jam recenfuimns: &:

quae earundem clavium Ioca (haec

Ctaxes Pratftici vocant) reliquis,

ut-pote Baftb acutiori aut graviori, Al¬

to acutiori, atque Tenori graviori

in-ferviunt, nunquam vel rariillme, nr~

Π in Transpofitiombus extemporaneis,

occurrunt. ,

§. IV. Notarum figurae feu valor,

Tacftus caufta obfervandüs, fecundum

quem illae veteribus erant longae,

brev.esj femibreves, minimae,

iemi-minimae, fufae & femifufae·, nobis autem-integrae, dimidiae, feu fub-duplae & quae proportionc continua*

(20)

η ig ) ·.< gs»

ta feqvuntur. Huc

pertinet Punéhim figuram praecedentem femper faciens

fui fesquiaiteram,

& V. tafttu eil Spondaicus &

Xrochaicus> i. e. menfüra temporis

quadrata &tripla. IJIius membra vel fubdupla iunt vel

fubquadrupla,·

Po«?

fterioris

fubtripla

vel

fubfextupfa,

Utri-üsque figna & fpecies videantur apud

Brossard libro citato? nec non alibi paffim*

Ta&uum Spondaici & U/S» plix-riumve menfurae Triplae fpecierutn aequipoilentiam qmvis facile intelliget,

§. VI. Signa ftlendo tempusmen«

furantia Pauffae vocantur,

atqucSuJj>i*

ria:funt autem haec ejusdem in omni

,Ta£his

hucusque

ufitato genere

valo-ris, fi exceperis j/i, & quod in

ope-ribus, MuGcorum Principis Corell*

occyrrit 2/1, wbi Pauila alioquin

du-orum Taftuum non eft nifi unius.

Ceteraj quae in fequentibus 110a

patefcontj

ex ufu potius difeenda.

(21)

PRO-«i ) ö ( «I Tfj

propositio ill,

fr

imfignorum

έ,

% o

fiendere*

Signa b & * Notam feu clavem2

cui praefiguntur, ex Diatonica

Chro-maticam faciunt? hoc quidern ipfam

Dieii illa ordinaria9 Semitonio

mino-fi (quod 4circitcr Cofnmatibus

aequi-pollet; elevando, illud tantundemde*

primendo* Signum autem t} contra^ ex fifta reddit naturalem, priorä de-ftruendo.

Fatendum rninus fieceiTarium efle tertium hocce, cum duo reliqua idem

fibi invicem praéftare officium

väle-ant: quemadmodum nec fine

fatio-ne quis dixerit, * nil aliud eile quam

ipfam figuram tj, errore five licentiä

Jibrariorumiicimmutatam: äddequod

haud levi incommodo utrumque Si¬ gnum facile confundatur. Sed

me-mores nos ufum potius, quam crifin_*

fequii hoc potiffimum loco

adverti-mus, ex feptem illis Scalae naturalis chordis > Virtute Signorum b & *9

jfummam omnino clavium inträ

Dia-päiori contentarum ad 21

éxiurgere

5

(22)

conftru-f* ) O ( §g» ,

dum Inftrumentum perfedum falutari

folere. Hujusmodi ramen Clavia- < λ

rium jure meritoque Muiici

recentio-res expiofum eunt, uti jam Prop. fu-periori didum. Vid. Werkmeister Bsijf. Contiη $ ζ4. & fequ. praefertinr

vero $.■ 18· ubi Syftematis linearis

at-que Signorum * & b beneficio per

Clavium Ghromaticarum

multiplica-tionem quantamcunque Circulum_»

(ut vocant) Muiicurn minime

obtine-ri; hancque ideo minus utilem quam

operofam eiTe , demönftrat.

Conten-ti proinde fimus pinnis tadilibus irL, quaque Odava 12 9 i. e. clavibus no-ftris Diatonico-Chromaticis fupra no-

X

minatisj &obfervemus, notas

duasvi-cinas, quarum fuperior Signo b» infe¬

rior ijlo * confpicua, per unam

ean-demque chordam in Praxi rede

ex-primi, Theoria quantumvis

reclaman-te, quae Tonutn non in duo

Senito-nia aequalia, fed in minus &

majus

dividi docet.

PROPOSITIO IV.

Moditm durum & moüem

dftin<*vere.

Cantum omnem» ii b aderat> Mollem» iin minus» Durum dixerunt

(23)

Hg ) O c get ty

veteres: nec fuit ipfis qvidquam fami·

liarius transpofitione ex b duro in b molle & contra. Verum (de eorurn

Modis dicere nec vacat nec attinet)

quid hodie durum aut molle fibi

ve-lit, mox videbimus, poftquam prius

obfervaverimus cantum quemcunquo

exquavis clave in aliam quamvis

trans-poni poiTe, ii modo Notae totidenu fimiliterque figuratae,nec non harum

intervalla eadem ferventur: variari

tarnen eundem aliquo modo faltemob

Tonorum & Semitoniorum minorum

atque majorum fic mutatas fedes3

un-de tot Species Oftavae, tot etjam

Sca-lae Muficae variationes däri* tot de-nique re&e conftitui cantuum quaii

genera feu Modos {Tokos, licet minus commode, Praftici plerique vocant) quotipfae exiftunt chordae,puta

duo-decim.

Jam vero pofita quavis clavi ini- ·

tiali, quae & fundamentalis dici

fve-vit, v. gr. c, Ii proximurn Scalae Dia-tonicae a gravi ad acutum

aicenden-tis gradum, feu clavern oftavae effen»

tialem vicinum ?>, dixeris i:dam, fe-quentem $:Am> & ficulceriusj xq hi£

(24)

«8$ )"ö ( fg*

t'é

gradibus

atque

ihtervallis

infighe

Cantus difcrimeh offertdes* & quideni

ftatim in ipfa

eliorda

Tertia, quippe_>

quarrt Ve I habet t integro

Tono,vei

t)j non nift Semitorrto å Vecundä di-ftantem. Prion cafti Tertia majori

irtdeque Modus qiioqué <£ major, feii

tiurus dicitur: pofteriori Tertia mi¬

nor, nec non Modus (Ε minor fetf

Äiellit,

Quaré propöfito qüövis Cantii

rbgularii Durus ne an Moliis ille fit,

tbto pronunciabis, il Tertiam äb φ

Bado vel etjam å finiente clave

(fe-cundum vulgare illud: in fine audiétur

tujits toni) clavem eiTeritialem rite^

etaininaveris. De caritibus irregulä-ribus, qui aliä firtiunt qüäm incipiunt

Barmonia (fit hoc non rafo in

cort-centibus concerituumve mémbris y

quae Italis adagio dicuntur, in Prold-gisj Symphoriiié , & umilibüs) pauD

jo difficilius judicium. Ibi vero Bas*

fum initialem potius, quam finalemJ refpicere juvat: Eft ehim oirtnis Sy2y-giae 8c Harmonäae fuhdamenturrt ipfa

Bafti nota, ubicunquenonfignata

(25)

•SS) O CK»

initio: ubi tarnen ii Fuga adiit»

Bas-fus non minus quam rcliquae voces å

Quinta, aut TertiaModi clavi inchoa-re fölet.

Qua ratione in Sextis quoque 8c

Septimis Modi minores a majoribus

difcrepent, nonnullaque alia quae huc

faciunt, ex infra dicendis patebunt· Sic vero Modos recentiorum in

uni-verfum 14 numerari poffeconftat, ut-pote Duros it, totidemqueMolles.

PROPOSITIO V.

Modi cujusque

Ambitum

conftituer&

Ambitus Modi nihil aliud eil*

quamScala naturalis Dura vel Mollisj

aclave Modum denominante

inchoa-ta & furfum deorfumve ad lubiturrij continuata. Odavaetarnen limitibus

hicincluditur, quod gradus ulteriores,

nec re, nec nomine å

prioribus

diffe-rant ; & refpedu Odavae Inte

graIis>

quae 12. omnino Semitoniis conftat*

ut & clavium minus ordinariarum_»>

quae per accidens quafi & magis

arti-ficiofe cantum ingrediuntur* OdavaJ

EJfentiaiis vocatur.

(26)

i? ) 0 ( i*

Ut vero Ambitum Modorum fin*

gulorum rite formemus, fola

Molli-um å Duris diftindione opus: iisdem

enim paribusve gaudent Duri omneS

diaftematibusfeu intervallis ordinariis >

per fimiles quoque gradus &

afcen-dunt & defcendunt Molles univerfi (fcilicet: unicum adfc,& defc. eft

cla-vium fyftema in Duris; in Mollibus non item ). Tum vero, ut rem

ver-bo compledamur> natura ipfa inter¬

preten Secunåa in omniModo eft ma¬

jor, i. e. Tono integro a

clave

pri*

ma diftans; Tertiain Modo Duro ma¬

jor, inMolli minor,

uti fupra

didum;

Quarta ut & Quinta ubique jufta_,J

Sexta atque Septima in Duro Malöres,

nec non in MoIIi quoties per Scalam

afcenditur> alias plerumqueMinores« Denique ut quam facillime

invenia-tur cujusque Modi ambitus,

praefer-tim in ipfo .organo, & aurium

judi-cio fepofito, quia haud forte fufficit

majora ejus intervalla hoc modo

no-viffe; nifi pariter de fingulis

mino-ribus, h* e. quo pafiu ab iftorum

u-no ad alterum rede incedatur, con*

ftet: Enl Diagrammata

iequentia.

(27)

«Ü ) β ( Ρ >0

η

Ulli, ^fcendenåö, Deßcndendo^

g. Semit - C/ 8· Semit, - £/ 8. Tori. - C/

Ton* - 1) 7f· Tori. - l) fb. Tori. - b

6. Ton - ft 6f, Tori» - Cl 6b. Semit -gj

j1. Töm - $ -Tori. - (j Tori, - g

diSemit. - I 4* Tori. - f 4. Tori. - f

3, Tori. - C 34 - b£ g.Semit. - J)|

2, Ton. - b 7. Tori. - Ö 2, Ton. - Ö

i, Fundairi, C 1. Furiddiii, £ J, Fündam,C

Ut vero rem in compendiuttij mittamus* Siquis Scalam tantiim na¬ turalem feu Diatonico- Syntonam (ibi

habuerit familiärem,atque in

illacan-tus Duri c, bj ti ft gβ ai c/# nec non Mollis o > g* fi e> b f c} $<, 5ί

gradus feu intervalla minora

iinguta

probe examinaverit\ ad horüni

dü-itum normamque omni Modo Durö aut Molli fuum ipfe ämbitum facilo

adiignabit.

Chordas Odavae eflentialisε(Te

fl-fiales omnes vocari neminem,

fpera-mus, offendet; quod antiquitus noti_s

nifi Finalis v. gr.c > Dominans Me¬ dian* modi Duri ti & Mollis

es-fentialium nomine dignatae fint. Sed

nec male chordae etjam reliquae in

Natural^} Modi quidem Duri nec non

(28)

Mol-a o - <si ) 0 C le·

Mollis Afcend. ό| α, & 7f 5» pariter

ac in Modo Min. Defc. 7b b 8c 6b oy.

Ncccffarias 1 D & 4 fl imo Elegante¬

res ib 5; in Duro & Molli

Cfcend.

4+., fed fb in

MpllOtTcend.

fj; in

Duroat in Molli Afcend 6b q$; in

Molli Defc. a? 7^ in Duro & Molli

Aic. b: Peregrtnam denique, $b in Du-to t)j i & 5* »n Molli e, dividuntur,

AudloreMATTHESON in OrganiilenPro¬

be §§. XLlll & fequentibus. Confere-jusdem Befchützte OrchefireΡ. II.Cap.1V»

ubi fimul, quomodo iingulorum Mo¬

dorum ambitui convenienter

fignaa-dum Pentagramma, invenies.

PROPOSITIO VI.

Intervalle,

Mußea

fingula,

eorumqué

Signa

ojlenäere.

O&avaintegralisfeu Scala

Diato-ftico -Chromatica, cujus quidem gra-dus omnes Semitonio (ibi fuccedunt)

undecunque demum initium fumat*

aut in quacunq; chorda ceu bafi

fun-detur, reliquarum fingulae ab hac 'graviilima, verfus acumen affumtae,

intervalla conftituunt ordine,

appel-latiqne &iignatura, uti fequitur.

(29)

»i) o c m tt

mamus autem exempli loco Modum

> (£,

ipfumque adeo c pro

clavi

I:ma.

II:da CJ eil Sccunda Minor, extra-eftentialis quidem ram in Molli quam Duro? & in BaiTo coritin. habet

per-petuoSignum ib. Talis

eilverbi

gra-tia inModo C duri b

refpecilu

α.

III. b SecundaMajor, cumSignoa, edentialis feu ordinaria in utroquo

Modorum genere: verum, ii quando

per accidens quaii cantum

ingredia-tur, i. e. ad notam Baili aliquam extra

modi ambitum quaerenda , Signum.»

2t recipit« V. gr. idem t> pofita ini

modo mollis Baffi Nota c.

IV. & V. fy & e9 Tertiae, quarutn

inferiorMinor diéla, inMolli ordina¬

ria eil, fuperior Major in Duro5 utra-que hoc cafu Signum ? amat: Cum v» extraordinariae fuerintj illa b aut

haec « aut vel tj notatur.

VI. f? gjuarta ubique ordinaria^ Modi clavis, cum Signo quae

re-apfe Major vel Minor eiTe nequit, ju-fla vero refpe&u Superfluae, de qua

mox dicendum , vocari fvevit.

Sed notari heic meretur Signum

r$b3 ghtartae Dminutae feu Imgerfettae

(30)

nomine celebre, quod tarnen in pra*

3ti BafiiContin, nil tiiii ipfam Quartam ^

Juftamj ied extra ambitum aifumen*

dam indicat, γ. gr. in modo ® cla·

vem b ad Baflumg. Alias autem

re-vera Sparta eiTe poteft, atque foletj

Dimimta, licet nihilominus, ceu cla<

vis Modiordinaria 4Signumtcncat: v, gr, in Molli f ad Baftum cj. Haec

äutem in Claviario noftro cumTertia

majori

paria facit

j nec

ufus

admodum

frequentis

eft,

VII, f;$ Quarta Superfiua & Abim* dans dicitur, in melodia qqidem afcen*

dente, Signoque 4f dignofcitur: efb

autem clavis Modi refpeftu extraor* ^

dinaria femper: v. gr. in Molli b$ ad U: in Melodia autem defcendente

haec eadem chordaQuinta Falfa &Dl·

minuta eft, agnofcitque Signaturam^

st>> five intra Modum reperiatur

, ut

in modo 51 Moll, f ad J£3 five

noiL}

üt in Duro c ad

jj.

VIII, g Quhta r, jufta fcilicet feu

perfe<fta3 nunquam non ordinarium

Modj intervallum , omnemque majo·

ritatem& minoritatem refpuens, Non·

„nunquam tarnen Quinta falfa vel Db minu«

(31)

«§) o ( ga» ζ; minuta, (dequa fupra, & cujusSignum,

„ proprium eityb) Signo quoque

utitur

j. abfolutae, ideo quod ambitu Modi

contineatur: v. gr. inModo C duri f

ad Jjp, vel in (£ duro Q ad t>£.

Sed poteft etjam ipfa Quinta

ju-fta, extraordinariae &

Majorisflcujus-dam inftar, Signum yf admittero, puta quoties in ambitu non

adeft,

ceu

de Secunda pridem monuimus. v. gr.

in $ Molli α refpe&u b. Alias vero,

quae in Harmonia, licet in Melodia_.

non item, locum quandoque invenit.

Quinta hoc modo fignata, Snperflun

communiter audit, & in Claviario

noftro cumSextaMinoricoincidit, fed

'

quae rari ufus eft. v. gr. in 2)

Mol¬

li ft ad

55-IX.&X. &a, Sextae, Harum prior vocatur Minor & in modoMol¬

li ordinaria defcendendo eft, in Du¬

rofemper extraordinaria;

pofteriorA//«-70*·inDuro utroq; ordinaria ,in

Molli

v. vix nifi afcendenti Melodiae

ad-hibenda. Ambae« quando in

ambi¬

tu Modi funt, Signum rfufurpant, v. gr. in 51 Molli c, & in Duro tJ, ad Bafli notam a finminus, illa 6b, ut in

(32)

Du-%4 ) o ( gä»

$r Duro bjad haec6f, ut in g Mol-Ii t ad ©.

XI. & XII. 5 & i) Septimae

j

qua-rum iimiliter una Mino?) altera

Major\ utraque

fuoModoordinaria,

illaMoIli,

fiaec Duro , Signo 7 gaudet

: ut

In modo SD MoIIi f & Duro fj ad 03

j

ceteroquin per ybSc jf diftinguendae, ut in Duro ad %, & in 0 Duro

tj ad 50.

Quod ad Ottavam Sc intervalia

re-petita, quorum in Signaturis faltemj

compoficis ufus : illa quidem nuila

indiget

explicationej Nona quoque»

Decima

atque Undecima , quarum-j

prima raro, ceterae rariffime

occur-runt, ml nifiSecunda, Tertia &Quar¬

ta ipfae Tunt,

eaedemque

ucplurimum

prdinariae.

Scrupulofius fåne Theoretici,hac intervaliorum divifione

inMajoraat-<]ue Minora non contenti, in fingu¬

la Diminuta aut Superflua inquirunt:

fed nobis haec talia in medio

relin-quenda. De Intervallis

Extraordina-riis hoc unum addendum: illa

etjain

ex fignis b & » ante vel

fupra

nume-forum charafteres pofifis dignofci

(33)

«8 3 o (g# 25·

poiTe. Nobistquam * comodiusvifurrn

Cum vero Signaturas Baili Continui

non tam ad mtervalli,

quo clavis

quaeque å fua Baii dift3t> rationem,

quam utrum ipfa ordinaria Modo fit,

an vero extraordmaria,

r-fpicere_»

pateatj haec praxeosefto

normauni-verfalis:

In omni cafuSignorum SimpIici-tC

um, uti 1, 5, 4, &c. accipiendaeft"

chorda, quam ModiAmbitus admit-{( tit, aut quae refpondenti gradui feu<6

JocoSyftematis linearis rite, quoties**

opus fuerit, iignati propria

efi

j ut-u

cunque demum illacum fubje&oBas-"

Γο dilibnuerit: quemadmodum cum"

Signis Compoficis, uti 7f, 6b, 51&c4<«·

femper extra ambitum, puta abordi tf

naria ad illam, quae Semitonio

fupe-4*

riorautinferior efi:, eundum·

Suppo-" nimus vero BaiTum minime vitiofum

aut vitiofe flgnatum: alioquin

enim jiidicio potius, quam regulis opus.

PROPOSITIO VII. Mamis ad Claviarium

applicare.

Methodumample&imur

receptis-fimam,

BaiTum folum finiitra & reli?

(34)

ιό ^ ) o (

quasclaves dextra prehendendi:

quip«

pe quae non modo

facilior, fed

&

L

vocibus concinentibus

accommoda-tior. Cavendum autem, ne finiftrae

digito eodem una poft alteram tanga«*

tur clavis: namque & commodius &

elegantius digiti fucceffive ac

conve-nienti ordineiinguli adhibentur, ma·»

nu fåltus minus neceflarios non

com-mittente. Alia res eft, ii

fundamen-ti corroborandi cauiTa O&avis

uten-dum fuerit, ubi quidem digitis folis

auriculari atque pollici locus datur»

Quoties Organum Pedali inftruftum

fuerit, Bailo, nifi celeris admodum

progreftus,

pedesj&

reliquo

concen-tui utraque manus riteadmoveantur· Ordinarius & naturalis

Syzygia-rum locus medium Claviarii eft, puta

in organo mediocri, i. e. 8, ut

vo-cant, pedum. At in

inftrumento

minori, paullo inferius;

quemadmo-dum & inmajorifuperius, earum

limi-tes conftituendi : ut gratior evadat

harmonia, Tacemus quod ubi

debi-lius, quam pro vi reliquarum vocum,

fuerit organon , finiftrae beneficio

concentus duplicare>

ipfam

vero

Baifi

(35)

Μ ) ο ( Ρ·1 ι7 clavemtriplicare conveniat.

Cetero-cjuin pollice dextrae rarius utamur;

index autem chordamferiacbailo

pro-ximam, auricuiaris fupremam, medii

mediam akernatim &proutres tulerit, Praeterea obfervandum Signa Bas-fi Continm, quae quidem fupra

com-muniter, rariifime infra Notas

fcri-buntur, ii fuper fe invieem ponantur,

chordas omnes iimu) & femel

pulfan-das eflfe; fi juxta fe, unam Signatu-ram poft alteram fumendam,

oftende-re. In cafu priori a nobis Sign/tturae

Smplices vocantur> Compofitae in

po-fteriori..

Denique quia non ηίίϊ quatuor

concinimusehordis, ii tBafi tres fuper*

fcripti fuerint numeri, omnes Syzy-giae partes jam iic datae funt,

Quo-ties vero aut nulluni, aut non niii u-num vel duo adfuerint Signa,

Quadri-cinium arte fecundum regulas in fe^

quenti Se&ione tradendas, conftitu«

ere aut, fupplere oportet, Scilicet:

in hoc cardine praecipuum vcrtitur

BaifiGeneralis negotium·

(36)

SE-<i) o

(¥*

SECTIO

SECUNDA,

Jj>fa

Bajfi

Generalis

praecepta

atqite

funäamenta tradens.

MEMBR. I. De

Signaturis

Simplicibus.

Problems I.

Notae Baili non Signatae

Tria-dera Harmonicam

fuperitruere.

Siquidem Trias

ipfa Harmonica

conftat primario ex

Bali

>

Tertia &

Quinta*

quibus,

ut

perfediQr

evadat

concentus, addi plerumque Odava

folet: harumomninochordarum

com-poiitio , ceu

maxime

ordinaria,

hu-jus loci eft : quippe quae

συζυγία

per¬ fecta, vel xaf Concentus

au-dit, Gallice Accord, quo vocabulo

frequentiflime utuntur

Pra&ici.

Pro hocitaqueQuadricinio

univerfalis

eft

Regula:

Ad fundamentalem

chor-åam

ßniflrae datum dextra

fumeler-tiam,

Qiuntam

&

Oäavam,

(37)

tgf ) O ( gj* 2# ExtmpL Sit in Scala naturali, aut

Penstagrammate a Signis.£ & *

immu-ni, Baifichorda (Σ non Signata; iili

ad-jungantur dextra c, g, c/* Sit

fa-mantur a, t)/, f/.

Scholia.

Ϊ, Scilicet notandum eil, I:md;

pro Quinta non minus quam Tertia utendum efle clavi inträ modi duri mollisve ambitum reperiundaj quod

in Problematibus etjam fequentibus,

i. e. de intervallis in univerfum

omni-bus, ceu jam fupra Prop-VI.

monui-mus, tenendurn, II:do pofle , & ob

diiarum pluriumve Quintarum pariter atque Oftavarum immediatam

confe-quentiam, ftudiofiftime femper vitan¬ dam, debere Tricinium dextrae

va-riari ea quidem ratione, ut,

quoties

Notarum Bafli non Signatarum

con-tinua fit feries^ auq; Syzygia una

chor-dam v. gr. 3\tiam loco infimo

, j*tam

Jtiedio, & 8:vam fupremo habuerit:

in alia erunt y.ta verfus gravitatem* 8\va in medio &

3:tU verfus

acu-men; in alia denique %\va proximaJ

ad

Baifam,

ytU intermedia &

r.t#

(38)

. «8 ) o ( $·

fupremå.

Quare

primum

Bafii Cotl*

tinuirudtmentum eil Syzygiam

perfe-dlam fuper fingulis

iingulorum

Mo-dbrum Clavibus eifentialibus

triplici

hac fotma exitruere.

Verbi

gratia:

$3 8 c/ 5 a g

b//

5 a/ τ

f/

3 t 5 3 8 6/ ve1 fö/ 5

f/ 8.i)/

8 c 3 e 53 } f/

8&/

ra | : —; 4"' .'A.' .}··"^··· t'-i II!m III •f-HIIffifl

tt Ä j- f t— Alterum eo redit, ut cum

Syzygiis

quoque

imperfedlis

j

feu Signaturå_,

quacunque

expreßls,

firmle*

quoties

& quousque

licuerit

>

inilituatür

exer-CJtium: etjamfi hoc

alium

in

finem

,

putat ne

dextrae

fitus

praeter

neces-fitatem commutetur ; nonnunquam

etjam

folius

variationis

caufia:

quod

fttc femel monuifie fufficiat*

II. Signis b, * & j

interdum

ta¬

rnen hic etjam concentus, utut

Ordi¬

narius t efierri fölet: fed quae

nil

ä-liudj quam (quod ex

circumftantiis*

& quafi contextu

fa

c

i

1

e

dijudicabitur)

Tertias aut extra ambitum

aOumendas

elfe, aut Decimarum more*

prae-fertim ubi plures

ordine

non

inter-rupto comparent*

in

Claviario

fupre*

(39)

•8§ ) o (

mum occupaturas locum, voluntj vet f* denique aliam excludunt aut

Signatu-ram (fequentem

aeque ac

praeceden-temj aut Chordam, hadlenus

ufurpa-tam. In priori tarnencafuSignum

j fre-quenttus adhibetur. Quae eorundem

fit ratio, ubi Signaturas ingrediuntmf Compofitas, vide infra.

III. Sed quemadmodum omnte

Symphoniae radicem diximusTriadem

Harmonicam ftrifHus fumtam $ ita ex

ordinario hocce & perfedo concen-tu quomodo reliqui omnes, & quo-modo ex hac prima Regula Regulae Harmoniae univerfae, ceu rivi exfuo

fonte deriventur; ipfe denique Baffus

Generalis quomodo huic eidem

fun-damento totus innitatur, nec reapfe

aliud fit, quam Trias Harmonica va-rie ordtnata & modificata, jam

teni-pus eft, ut demonftratum eamus; id-que per Singula, vel faltem potiora

ί Bafli Continui

capita eundo.

Problema

II.

Notae

Signatae

6 Harmomans

4

eompetenfem addere. ,

(40)

?i -'«i) ° (a»

Signaturae hujus concentus proxt-me omnium imperfedorum ad

per-fedum accedit> quippe qui ab illo

foia chorda Sexta Quintana

excluden-te differt; proindeque hanc.habet

Regulam:

Ba[fo

dato,

praeter

Sex*

tam, lertia &

Oäava addantur.

Exempi, In arnbitu (E Duri ad &,

fumantur $ Q, 6 c/» 8 t/ in £) Molii

ad g, <5 D 5 8 f> ? o.

Schölta·.

I. Quis autem non

videtTriadem

dextrae, c, e g, eile ordinarium

con-centum modi C Duri,· &t>, f, a,

fimi-liter 3) Mollis, Baili ordinarii loeo

ipfa ejus Tertia

adhibita?

II. Signa non rnoramur Compo-fita> quibus intervalla extraordinaria

exprimuntur. Quid enim cum illis

faciendum ex Canone, quem Sett, 1»

Props6,p.zsxxhibuimus,necnon Scholia

a. Probt, praecedentis circa Tertiana,

liquere fperamus. Ht hoc idem de-»

Problematum iequentium Signis

ju-dicium efto.

III Excludi Odava

poteft,

tibi

$:tae plure§ immediate fe excipiunt, quo

(41)

•β ) ο C fr Π

quo confequentiaOdavarum evitetur;

imo Quintarum quoque cauffa digitum

fupremum tamdiu Sextisordine

appli-cari juvat. Sed & motum

Contrari-um (dequo infra) obfervando utrique incommodo, praefente licet Odava,

obviam faciie itun Neque eninrL,, citra neceffitatis cafum , Triaderru dextrae mutilare convenit.

To-lerari etjam Odavarum progreilio,

alioquin vitiofa, in voce media poffitj

Sextis tamdiu digito imo & fummo

Tertiis confecrato.

IV. Praeterea notari meretur5

BaiTi praefertim non fignati cauiTa^,, Sextae concentum habere locum or-dinarium, primo in Notarum duarum Tertiae intcrvallo ab invicem

diftan-tium fuperiorij deinde etjam in Nota,

quaeSemitoniovicina inferioreft;

de-nique in quavis extraeilentiali Diefi *

affeda, Plura vide in J. D. Hein¬ chens dnWeifuvg zum General-Basf} Pag> 19<Ρ> & fee)u'

Problema

III.

Harmoniam

Signaturae

*

com-plere.

(42)

34

_

^

)

o

(

§8*

Heic Quintam excludit £:ta,

&

Tertiam 4:ta; valetque proinde

Regula: Dato

Bajjo,praeter

^'tam

ér

6:tamfignatas,

061ava

adjimgatur.

ExempL Sit in Ämbitu C Duri

BaiTus @3 fume 4 c, 6e öT q. in Ü)

Molli ad 2i fimiliter a? 4 t)/.

Scholion.

Sed has quoque nihil aliud

eiTe

quam

ordinanas

Syzygias

Duri

&

50 Mollis, fcilicet Bailum non

haben-tes naturalem, Ted fidlum; non Ted

ejusQuintaniy @3non

:0>

Ted

$1, liqueto

Scilicet fic vidimus Syzygiarum Confonantium (neque enim illarurru plures

dantur)

fundamentüm

eiTe

i-pfamTriadem Harmonicam

,

ut&

qua

ratione å Concentu illo perfedlo

re-liqui,

imperfe&orum nomine

venien-tes, deriventur. QuodadDilTonantes5 de iliis quoque videbimus.

Problems

IV,

Harmoniam Signi 7

conitruere.

Septima

Odlavam excludit

reli«

quisSyzygiae partibus

ordinariismini-mutads: wnde

(43)

<aå ) o (

Regula

i Ad

Baffi dati

y\mmn

β-gnatamQuinta & Tertia concurrant»

Ex-empT Sit Modus 0 & Bafis <£,

in Duro e» I) in Molli ty, g, b Tri«

adem dextrae cohftituunc.

I. Conilat Triadem dextrae

hie

qUoque Syzygiam perfedam eiTe,

vi-delicete, $*{>> £ Mollis, & by», g, bs

Duri» in locum Fundament! natu¬ ralis <£ vel chorda <£} quae illo

Tertia inferior eil>

flirrogata.

Kec

dubitamus å Concentu perfe&o

reii-quos etjam diilbnantes deduci pofiee

Magis tarnen placent demonftrationes

noviilimae D:ni Rameau in Tratte de

T Harmonie reduitea fes

Principes

natu-reis; qui Sepcimae Syzygiam

ex con¬

centutrium Tertiarum v. gr. c

i e> fj

ortam fupponens9 hane alterum

con-centum capitalem feu

principalem fa¬ cit; nimirum addita S:va c, fomitem & radicem Syzygiarum omnis

gene¬

ns , certepotio'rum» diiionantium

$ uti

quidem de fingulis mox oftendetur.

II. übi Notae plures f:ma

Signa-taé fakuatim per Quartas

fuperiores

(44)

36 ) o ( §gi

& Quintas inferiores

fibi

fuccedunt,

alt rnatim Teitia & Sepiima vocerru

conftituent iupremam , Quinta hinc

prorfus

exulante

,

niii gratiarn

Septi-mae omnem perditam velis. Nec

ineleganter illa

penitus

aliquando

o-mittitur, ejusque loco ipia adhibetur

Oftava·) hunc in modum:

c/ fy is/ υ e/ t>/ D/ υ cj/ φ b/ cj/ φ ί) Ι; φ α α ί) ί> α α g$ α

7 7 7 7 7 7

III. Ceteroquin autem qvia jam

prius in digids plerumque jacet

haec

chorda, quam Septima fiat: hinc in

fequenti Svzygia locum, inter

reli-quas voces , quem in praecedento tenebat, retinet. Namque hac

ra-tione praeparari Difionantiam

conve-nit? ut de ejus refolutione nil hoc lo¬

co dicamus Haec Signatura folet et-jam ita

(eifern3

Sed nec minus

$:tia addatur.

Problema V.

Notae

fignacae

\

Harmoniam

fupplere,

(45)

Oda-*i ) o ( §S» $7 Oftava per Sextam excluditur. Praererea autem haecefto

Regulae: Quintae &

Sextaedefu gnatis Tertiam adde.

Exempl. In <£ Duroad @ fiat dex-trae $ g, y i; & 6 c/.

Scholion.

In hoc concentu ex concentus

7:mae v. gr. c, c, β, (>, c/ Γ«-/** e

pro fundamento ailumta orto, ccrru

6 C fit Baffi fundamentalis, fen natu¬

ralis <£ Oftava, Bafeos fiftae

Ofta-va c non fine cauiTa excluditur^ j:ta

vero i) ad eandem fubintelligendarrL»

chordam ψ, Septima & diffonans,

lo-cum in praeparatione

acceptum,

an-te fuam refolutionem non mutabit.

Sed huic Signaturae aequipollet uti, compendii cauiTa, quoties Quin¬

tae perfeftae locus non eft, fcrihitur: neque enim ex alio principio Quinta

falfa harmoniam ingredi poflfe videtur.

Problema

VI.

Notae

fignatae

♦.

Syzygiam

complere.

Hic Quintam excludit

Quarta«,,

Sextam amans: Quare hane térieas

(46)

Re--$8

«Ρ

> ο ( $*

Regulam: Tertiae

ér

Quartae

de-fignatu

Sextam

adde.

SxempL Sit in C Duro @5, adjici·*

ciantur llli 1), c/> f/$ in & MoIIi c> p^-riter ο, e/> f/.

Schölten.

Trias haec» in concentus

Septi-matQuinta fundamentum habens, O

élavam $/ a dextra removet, tanquam

chordis reliquis minus necefiariamL,,

& quod haec> di&am BaiTi naturalis

fubintellefti (£ Quintana 0

duplican-do, harmoniam potius corrumpereu

^icerernus Signaturae huie

fuperfcri-bendam 6 efie j nifi compendio uts praeftaret.

Problema

Λ II.

Harmoniam l

defignataiiu»

explicare.

Signatura haec

brevius

per J vel

.tantum ζ aut etjatn 4 exprimi ioiet:

quare

fequens

valebit

Regula;

Qiiaecuhßne

Ixtrum

Si-gnaturartm occurrat,

Secundam

,

jQuart

am

&

Sextam Bajjh conc'mere

JaciaSo

(47)

) ° ( I# SP

Exewpl. Sic in Duro φ; huic

ad-dantur dextra chordae c, e, g; in φ

Molh fume , α, φ.

Schohon.

Praefens Syzygtae genus, quia_,

ipfi Concentus diiionantis primarii Se»

■ptimae originem debet, Baifi fui fidi Odavam, tanquam Bafli

fundamenta-lisSeptimam, repeti vetat. In praxi

vero ut Secunda Tertiana, & Quarta

Quintam, itaSexta Odavam extra

tri-cinium dextraeeliminare rede dicitur.

Problema

VIII.

Notae

Signatae

9Triadem

Har-:> monicam

complere.

Cum Nona nil niii Qdavam

ex-cludat, erit

Regula:

Nonae

Signo

expreffae

Quintam &

Tertiam

jubjunge.

Exempl. In 51 Molli ad dextra

chordis e, g, b/ perfonabit. In gj

du-ro ad iimiiiter I), b$, b.

Scbolia*

Suppofitionem vocat laudatöS

Rameau, quum Odavam Modi

träns-C 4

(48)

4° ) o ( Ρ

gredfendo,

quatuor & quinque ordine

jungimus Tertias$ docetque duo

con-centuum genera hac ratione produci

Nonae nimirum &Undecimae (haec

tarnen Signo 4 utitur, ut fuo loco

pa-tebit ) , quae quidem Syzygiae

cete-ras chorda radicali una fuperant, nem·

pe Tertia fupra Con^enturn Septimae prior, & omifla Tertia prima aliaque

nova adhuc fuperaddita pofterior; ut

elementa illiusiint chordae

hujus Videatur ipfe Auftor Lib^Cap.i],LC.29*&3/. €fc. Deluma

mox plura. Quod autem ad Syzygi-am Nonae, illa, uti jam dictum, ex

concentuSeptimae perSuppofitionem

orta, quinque omnino fonos

com-prehendit,· Septimam veroplerumque

refpuit» ceu alteram chordam

diifo-nantem.

II. Sed datur etjam Signaturs cui Tertiam liqueteffe addendam, ni-fi forte r:ta fimul expreiia fuerit; un*

de forfan Signatura

\

, quae tarnen

rariilime occurrit. Porro de Nona

obfervamus, illam utique poiTe tri-pliciter exerceri, retinere autem,

(49)

liqua-Ǥ ) o ( g* 41

liquarum diiTonantium more,

locum

in Syzyg'.a praecedente occupatum,

euroque libentifFime iupremum, ut a z da fecerni melius queat: cum qua

alioquin in praxi una eademque

foret*

utut concentu pariter atque

refolutio-ne ab eadem differat.

Problema IX.

Concentum \ deiignatum

fup-plere.

In hac Signatura, quam tamen_#

fimplicem vix invenire licet, Septima defideratur; memor itaque efto

Regulae: Quartae

&

Quintae

ex-prejjis

Septimam

adde.

Exempl. Sit in 51 Molli c> illi ad-danturf,

Scholia♦

I. Alter hic per SuppefitionerrL,

(ConferProbLpracc.ScboL/♦)exConcen¬

tu Septimae generatusConcentus- eil,

& quidem ab Undetima denominandus;

verum commodius Signo 4 notatur.

Quarta loco, quem praeparatione

na-&a fuit, non cedit. Septima autem in Oftavam aliquando abire poteft. Con¬

fer Membr, i. ProbL4, Sthol,2,

(50)

41 *i ; ο ( §Ü»

Π. Hadem hac ratione

origo

et-jam Signaturae J vel J facile

inveni-turi quippe cui omnino j:ma

adhae-ret> & ioco Quintae adjicitur.

Sed hinc forfan Signatura

\

fuas tra*

xlt natales.

Itno exConcentu

Septimae , per

Suppoiitionem j plures adhuc alias de* fcendere

Signaturas

& Harmoniae

fpe-cies non diffitemur: Sed in

fingulas

inquirere non patitur inftituti ratio.

Simplicibus itaque hifce folemniori-bus contenti, pergamus

ad reliquas.

MEMBR. IL

De

Signatur

k

Compofitis;

Problema

I.

Signaturam

98 explicare.

Regula: 9:nae ac 8:vae

divißm

Baßi

Jertiam

&

Qiimtam

fubjimge.

Scholton„

Scilicet Notam Baffi, quae

dupli-ci aiiqua Signatura gaudet,

mente'bi-fariam dividas, nimirum,Π

integra

fu-erit, in duas dimidiatas; ii dimidiata,

(51)

*8§ ) o ( p 45

in duas fubquadruplas, & Oc porro. Tum de priori Signaturae parte

par-tem Notae priorern, de pofteriori

po-ileriorem, intellige. (Nec alitercum

Signatura trimembri? fi forte deturs procedendum). Denique Signaturam jpfam compofitam

fic

in fuas» fimp!i

-ces refolvendo, harum cuique

chor-das adjice debitas, i. e Regulis

fupe-rioribus definitas, locis pariter

DiiTo-nantium obfervatis. Haec fumma di-cendorum de Signaturis Compofitis

eft. Lubet tarnen de fingulis breviter

praecipere, exempla vero jundim

ex-bibere.

Problems

II.

Notae 67 vel 76 fignatae

Har*

moniam exprimere.

Regula: 6:tae

Oäavam

, 7:mae

Quint

amy

utrique

ftmul

Ίerti

am

ad-pone.

Scholion.

Signaturam 76, in Claufulis

alio-quin maxime uiitatam, ubiNotae plu-res gradatim defcendentes habent, confultum ducimus ytae loco

References

Related documents

tingcnte Lunte quoque Semidiameter iru» tcelo SemidiametYum Solis primum attin- gere , feu iUius margo Orientalis hujus Oc-. cidentali occurrere ($♦ 4f.) atque

, nuncminui; prout nimirum major minorve copia ferri detur; quod praeterea nunc in-» ipfa fere terrae fuperficie, nunc alto fatis conditum, jacet.

condidit: si vero incolarum duntaxat terrestrium caussa id factum este dicamus, nulla hujus consilii alia facile adferri poterit ratio, quam ut nobis luce- rent;

Ergo anima non poteft moveri, Qj_e. Quod in aliud move-. tur &gt; id dicitur

ne negant, quod falfa veris fint finitimg: quod conjj&lt;fturis fepe plus jufto tribuamus: quod fen-. lus occafionem

(it a quovis fine difficultate in- telligi, quid per Regnum Hierofo- lymitanum fub Francis indicatum voluimus; imperium nempe illud, quod Chriftiani Occidentales, circa finera.. -m) o

tum &amp; quinque; poft fata vero a Pontificiis tanti habirus eft, utnorl folum in canonem faft&amp;orum eurn. receperint, fed

majores noftri Vrimjigna vocabantj quod patet ex legibus Vefirogothi-. cis: Primßgna barn